logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de ten nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Por cuestións de dereitos de autor, lamentamos non poder amosar todos os resultados desta busca. A mostra está limitada aos 1500 primeiros exemplos atopados no corpus.

1200 FX III, 5/ 699, col. a Onde agora entendemos de desfazer aquel pecado escumungado que fazen os barones unos con outros, et de tanto deuen seer mays tormentados os que se ensuzan en tal maneira, canto eles pecan mays contra deus et contra camdat. [+]
1200 FX III, 5/ 699, col. a Et por ende estabelecemos en esta lee que qualquer ome leygo ou de orden, ó de linage ó pequeno ó grande que for prouado que figer este pecado mantenente el iuyz os deue logo a castrar. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Quem mostra falso scripto o falsas leteras ou falso mandado del rey non lo sabendo, non deue seer tenudo por falso; se poder mostrar aquel quegelo dio , mostrelo et aquel deue recebir a pena que es de suso dicha que deuem auer os que fazen falsos scriptos. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b De los escriptos que son fechos que dizem que eram fechos ante que (?) El dano dalgunos nos constringe muchas uezes que fagamos noua lee porque entendemos a maldat de muchos omes que fazen por enganar a otros . [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Por ende stabelescemos en esta lee que todo ome que deue á otro alguna cosa , et aquel que a deue faz scripto por engano que es tenudo dotras muchas; o se por uentura auenere que non faga ende scripto mas por otras paraulas enganosas mostra que es tenudo dotras debdas muchas; estos atales que fazen tales enganos sean deffamados et paguen a pena a aquellos que enganaron qual manda a lee dos falsos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [P]orque trobar é cousa en que jaz || entendimento, poren queno faz. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Virgen Santa Maria || todos [a] loar devemos, || cantand ' e con alegria, || qua[n]tos seu ben atendemos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .XXXVIIIa. é como Santa Maria fez a sua omagen que tendeu o braço e tomou o de seu Fillo, que queria caer da pedrada que lle dera o taffur, de que sayu sangue. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .LXIII[I]. é como a moller que o marido leixara encomendada a Santa Maria non podo a çapata, que lle dera seu entendedor, meter. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .LXV. é como Santa Maria fez soltar o ome que andara gran tenpo escomungado. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .LXXXII. é como Santa Maria guardou un monge dos diabos que o quiseran tentar e se lle mostraron en figuras de porcos polo fazer perder. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Tant ' é Santa Maria de ben mui comprida, || que pera a loar tenpo nos fal e vida. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 En todo tenpo faz ben || a Virgen que nos ma[n]ten. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Por razon tenno d ' obedeçer || as pedras á que Madr ' é do Rey, || que quando morreu por nos, ben sei || que porende se foron fender. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XVI. é como Santa Maria fez atender duas candeas na sa egrega en Salamanca, porque o mercador que as y posera llas encomendara. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quen entender quiser, ente[n]dedor || seja da Madre de Nostro Sennor. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quen quer que ten en desden || a Santa Maria, || gran mal lle verrá poren. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Poder á Santa Maria, | a Sennor de piedade, || de defender toda terra | de mal e de tenpestade. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Por dereito ten a Virgen, | a Sennor de lealdade, || que sobr ' el se torn ' o dano | de quen jura falsidade. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muitas vegadas o dem ' enganados || ten os omes, per que lles faz creer || muitas sandeçes; e taes pecados || desfaz a Virgen por seu gran saber. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.VI. é como o papa Leon cortou sa mão porque era tentado d ' amor dũa moller que lla beijara, e pois sãó o Santa Maria. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quen souber Santa Maria | ben de coraçon amar, || pero o tent ' o diabo, | nu[n]ca o fará errar. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muito bon miragr ' a Virgen | faz estranno e fremoso, || por que a verdad ' entenda | o ne[i]çio porfioso. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Gran dereit ' é que mal venna | ao que ten en desden || os feitos da Groriosa, | con que nos faz tanto ben. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quena Virgen por sennor || tener, de todo mal guarrá. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Maravillo -m ' eu com ' ousa | a Virgen rogar per ren || aquele que as sas festas | non guarda e en pouco ten. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.LXXXIIII. é como Santa Maria livrou un monge do poder do demo que o tentava. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quen ben fiar na Virgen | de todo coraçon || guarda -lo -á do demo | e de sa tentaçon. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 O que en Santa Maria | todo seu coraçon ten, || [que quer que lle por mal façan, | todo llo torna en ben]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 De muitas mane[i]ras Santa Maria || merçees faz aos que por seus ten. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Por fol tenno quen na Virgen | non á mui grand ' asperança, || ca noss ' esforç ' é nos medos | e nas coitas amparança. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Por gran maravilla tenno | de null ' ome s ' atrever || a dizer que Deus non pode | quanto xe quiser fazer. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Sempr ' a Virgen gloriosa | faz aos seus entender || quando en algũa cousa | filla pesar ou prazer. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muitas vegadas o dem ' enganadas || ten as gentes, porque lles faz creer || [muitas sandeces; e taes pecados || desfaz a Virgen por seu gran saber]. [+]
1264 CSMr B/ 211 [Esta é como a omagen de Santa Maria tendeu o braço e tomou o de seu Fillo, que queria caer da pedrada que lle dera o tafur, de que sayu sangui.] [+]
1264 CSMr B/ 269 [Como o Crucifisso deu a palmada aa onrra de sa Madre aa monja de Fontebrar que posera de ss ' ir con seu entendedor.] [+]
1264 CSMr B/ 282 [Como a moller que o marido leixara en comenda a Santa Maria non podo a çapata que lle dera seu entendedor meter no pee nen descalça -la] [+]
1264 CSMr B/ 338 [Como Santa Maria guardou un monge dos diaboos que o quiseran tentar e se lle mostraron en figuras de porcos polo fazer perder.] [+]
1264 CSMr B/ 654 [Como o papa Leon cortou sa mão, porque era tentado d ' amor dũa moller que lla beijara, e pois sãó -o Santa Maria.] [+]
1264 CSMr B/ 91 [Esta é como Santa Maria livrou un monge do poder do demo que o tentava.] [+]
1275 CPb 1/ 6 II. a quen ten proe a amizdade. [+]
1275 CPb 1/ 6 que le este mal; e si fuer mancebo, mejor entendera, e fara todas las cosas, que ouiere de fazer, con ayuda de su(s) amigo(s), que solo; e si fuer viejo, ayudarse ha de sus amigos, en las cosas de que fuere menguado, (o)que non puede fazer por si, por los embargos (que vienen a la) vejez. [+]
1275 CPb 1/ 6 E como quier que estos falaguen al ome; (pero) mas (quieren) ser amados que Et sse for mançebo mellor entendera e fara todalas cousas que ouuer de fazer con ajuda de seu amigo que solo. [+]
1275 CPb 1/ 6 La tercera guarda es, que ome deue bien obrar por su amigo, assi maa que(lle) digan de seu amigo que a prouado de longo tenpo por leal e por bon. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Mays aquel a quem preguntedes reſponda por ſſy miiſmo abertamente, (porqu)e? en la ley por en conſentio que (lo)s auogados raconaſſem et demandaſſem pollos donoſ dellos preytos por que el iuyz podeſſe mays ayna entender et ſaber a uerdade, ſe (se) abſcondeſe por ellos . [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Titullo dos (uoçeeyroſ) perſoneyros Por que el uſo dellos perſoneyros es mucho prouecho , et es muyto meſter, que aquelles que non podem ou non querem ſéér preſentes a ffacer ſus demandas que am contra algunos ou a defenderse contra ſeus contendedores podenlo fazer perſoneyros tam bem en demandar como en defender. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Lee VIJ Quando algum diz que e perſoeyro doutro e o demoſtra por algũas certedues que o recebeu ou que a por que ſeer perſoeyro aſſy como ſe o demoſtrar por algua teſtemoia ou por carta que non aya ſeelo outentico deue a ſéér recebudo dando tal fiador como sobredicto e ena léé que começa: "macar que e dicto". [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Léé Xa Se el dono del preyto ou el perſoeyro morer, ou ſe o dono do preyto reuogar a penſoarya del perſoeyro ante que o preyto seya comecado por reſpoſta de ſi ou de non, ou ſe o preyto for acabado por ſentençea definitiua, comprido e el offiçio del perſoneyro. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 127 Titullo dos padres et dos fillos Porque llos fillos deuem onrar a llos padres et a los auolos et facerlles reuerencea, aſſy como deuem fazer os meores a llos mayores, raçon et dereyto e que fillos nen netos non podem chamar en iuyço (nen a) ſeus padres, nen ſuas madre, nen auollos, nen avollas, nen biſavollos, nen biſavolas, ſenon ſobre couſas aſinaladas, aſſy como ſe o fillo foſe ſalido do poder do padre e gaanaſe algo de donadio del rey ou de oſte en que foſe, ou ſe ſou fillo foſſe maeſtro dalgum arte, ou alcayde, ou auogado, ou eſcrivam del rey, ou lle deſſe alguas couſſas el rey por razon de ſou ofizio, ou de ſua maeſtria, et acaezeſſe contenda entrellos fillos et os padres, ou entre llas penſſoas ſobredictas sobre taes doazoes que ſom dictas en latim caſſtrenſſ uel quaſi caſtrenſſe peculium , (podem) os fillos chamar a os padres ou quaes (quer outras perſoas sobredictas a iuyzo.) [+]
1290 FR I, 10/ 122 Se algum quiſſer toller o penſoeyro que deu fagao a ſſaber a ſou contendedor ou ao allcayt que iulgar o preyto; et ſe o non fezer, et aquel penſſoeyro alguna couſa fezer en ſou preyto, ualla aſſy como # sello non ouueſſe toleyto. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Quen quer que de hum penſoeyro en ſou preyto con outro, non de mays poderoſo penſoeyro ca e ſou contendor. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Et ſe o proue ouuer preyto con omem poderoſſo, poſa por ſy dar tan poderoſſo perſoneyro como e o contendedor. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Pero ſe o penſoeyro a ſabendas, ou por algun engano, alguna couſa fezer ou maenfeſtar eno preyto, ou a teſtemuyo que ouuer non quiſser dar, ou cartas que tena para prol de ſou preyto, o penſoeyro ſeya teudo de peytar quanto por el perdeu. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Se algun der penſoeyro en algun preyto, et ante que o penſoeyro entre enna voz con el contendedor et morer o dono de la voz que deu por ſeu penſoeyro, tal penſoarya non uala mays. [+]
1290 FR I, 10/ 123 Preyto que ſeya feyto por forza ou por medo, aſſy que o tenan en prigon, ou que ſſe tema de prender morte ou outra pea de ſeu cor(po) ou deſſonra ou perda de sou auer ou outras couſſas ſemellaueles. [+]
1295 TC 1/ 11 Mays os das naues nõ leyxarõ estõçe [de] estar atendendo y outras naues que les aviã de vijnr cõ mays gentes et mayor ajuda. [+]
1295 TC 1/ 13 Et en tanto creceu a este rey [don] Ramiro muy grande contenda en sua terra. [+]
1295 TC 1/ 19 Et, quando foy [en] hũu mont[e] a que diziã Ladurçio ficou y suas tẽdas et atendeu alj. [+]
1295 TC 1/ 25 Et poys que aquelles omes bõos ouverõ partido et ygoado o rreyno en tres partes, et posto en scripto os termjnos de cada hũu, fezerõ juntar todos tres os jrrmãos, que dalj adeant[te] nõ passasse hũu contra o outro, mays que mãteuesem cada hũu en paz et ẽ bem a sua partida do rreyno et dalj adeant[e] nõ ouuessem cõtenda ontre elles. [+]
1295 TC 1/ 25 Et entende[de] que foy dita Frãça, fascas "quebrantada", nom por que os reys della nẽ os homes seiã quebrantados nẽ a terra, mays por que a terra foy partida en estas tres partes [et] feyta(s) peças por paz et por auijnça dos rreys et prol dos omes et bemparãça das partidas dessas terras. [+]
1295 TC 1/ 27 Et os d ' Allaua souberõno et ouuerõ grã medo del rey pollo que aujã feyto et acordaronsse de sse meter en suas mãos et en seu poder et sua messura, et pidindolle mercee et prometendolle de lle nũca errar, mays que llj seeriam lea[a]s uasalos daqui endeant[e]. [+]
1295 TC 1/ 31 Andados iiijo ãnos do rreynado del rey dõ Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçentos LXXa IX anos; et andaua (et andaua) outrosi o ano da encarnaçõ do Señor en oytoçẽtos et xlaj; et a do enperio [de] Locario, enperadorn de Rroma, en çinquo -, este rey dom Affonso, estando en sua terra asesegado et ẽ paz, chegoulle mandado como tres rreys de Merida lle avi[ã] entrado na terra cõ gram oste et que ficarã suas tendas sobre Benauent[e]; et tijnana çercada. [+]
1295 TC 1/ 35 Et digouos que, se dalj adeante uos achar en todo meu rreyno, que eu uos mandarey deytar allj u uoso padre iaz, que llj tenades cõpana para senpre. [+]
1295 TC 1/ 39 Et eu teno aqui presos Orios Godos et o conde Tiobalt, et sse uos por bẽ teuesedes enviarllos ya a el rrey en present[e], ca bem creo que mo gradecera et que me dara meu padre por elles. [+]
1295 TC 1/ 43 Non uos teno eu por mal quanto me fezestes en esta razõ, ca faziades dereyto et lealdade. [+]
1295 TC 1/ 43 Mays, por que os liuros outenticos, esto he enos liuros outorgados, e(t) achado assi et por que os françeses et outrosi os espanoos [o contan] assi, dizemos que foy aquella batala de Rroçasvalles en tẽpo de Carlos, o Grãde, assi com̃o o [a]uemos ya cõtado susu en esta estorja. [+]
1295 TC 1/ 52 Os de Seuilla outrossi, que sse alçaram cõ este aluoroço, quando aquillo souberõ, ouverõ ontre si cõtenda huus cõ outros et pelleiarõ muy mal, asi que ouve y muytos mortos de cada parte. [+]
1295 TC 1/ 52 Et adeant[e] diremos como sse liurou esta cõtenda ontre elles. [+]
1295 TC 1/ 53 Mays depoys a tenpo destroyron os mouros essas jgleias ena sazõ que chegarõ ata Santiago. [+]
1295 TC 1/ 59 Et, por que entendemos que sodes deuoto aa nossa sancta jgleia, gradeçemosuollo muyto et rrogamos a Deus que uos auonde uossa força do uosso reyno sobre os vossos ẽemjgos, et que uos outorgue vençemento et garde uoso reyno, assi com̃o uos, nosso amado fillo, nos enviastes dizer et demandar per muytos rrogos. [+]
1295 TC 1/ 62 Mays os outros hermaos deste jnfant[e] dõ Garçia, quando virõ que assi o mãdara prender, forõ muy sanudos por ende et traballarõse de lle toller o rreyno a seu padre, cõ conssello da rreyna dõna Xemena, que disemos que ouvera primeyro nume dona Almena; ca ella nõ amaua el rrey com̃o deuja et por ende punaua de meter todo mal et toda cõtenda ẽna terra, por fazer perder o rreyno a seu marido et que o ouvese jnfãte Garçia, seu fillo desta rreyna. [+]
1295 TC 1/ 65 Et, depoys que el ouue o reyno, semellou muy bem seu padre en maneyras, ca era muy entendudo et muy cordo et dereytosso, et muy fazedor d ' esmolla a pobres et a os que aujã mester. [+]
1295 TC 1/ 65 Mays assi foy que, pella merçee de Deus, assi os que vẽeron en acorro como os que iaziã dentro ena villa atendendo sua ajuda, todos forom mortos a espada. [+]
1295 TC 1/ 68 Et chegarõ ao castello de Sant Esteuã de Gormos, que iazia ena rribeyra do rrio de Doyro, et ficarõ y suas tendas et ameaçãdo que lles nõ ficaria terra nẽhũa de cristãos que nõ astragassem. [+]
1295 TC 1/ 74 Et el rrey dom Ordoño foy logo para alla cõ grã oste et tomou logo Nagara, que en outro tenpo chamauã Traçio. [+]
1295 TC 1/ 76 Et ende ouverõ seu acordo et seu cõsello os omes boos et fezerõ de ssi dous juyzes, que escollerõ ontre si -et, segudo diz o arçebispo don Rrodrigo de Tolledo, nõ dos mays poderosos, mays dos mays sesudos et de mellor entẽdemento - que julgassem a terra de Castella et apacificasem todallas cõtendas que se y leuãtassen, et os desacordos, et que adusesen todallas querelas, et esteuesen todas pollo seu juyzo. [+]
1295 TC 1/ 76 Et escollerõ por juyzes et alcaydes taes omes bõos sisudos et entendudos, com̃o auemos dito, nõ dos mays poderosos; por que sse dos mays altos omes tomassen, que elles quer[r]iãse assenorar com̃o rrey. [+]
1295 TC 1/ 78 Et seendo alcayde de leue poucas uezes liuraua pleito per juyzo, mays ante punaua en auĩjnr os omẽes per amizade et per amor enos pleitos que uĩjnan ant ' el, ca nõ per afrontallos per sentença de juyzo. [+]
1295 TC 1/ 83 Et dame siso et entendemento com̃o o possa fazer et de maneyra como te tenas tu por seruido de mj̃ et cobrẽ castelãos algũa cousa do que perderõ; ca, senor, longo tẽpo a que uiuẽ apremados et muy quebrantados dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 83 Ca, senor, de todas partes: somos maltreytos et apremados malamente de mouros et de cristiãos; ca tam grãde he a nosa queyxia que nõ sabemos al que fazer, se nõ atender todos a [t]ua merçee. [+]
1295 TC 1/ 85 Et el rrey don Rramiro foy para ala cõ grande oste, ca entendia a nimjga que llj querriã fazer. [+]
1295 TC 1/ 85 Et, assi como diz don Lucas de Tuy, fezo este rrey depoys bõa penitençia por este feyto. [+]
1295 TC 1/ 88 Et elle ouve cõ elles seu acordo, et rogoulles que o cõsellassem qual seria mellor: d ' ir aos mouros ou de os atender. [+]
1295 TC 1/ 88 [O]nde en ficar esta lid[e], por prometer ou por dar, teno eu que seria o melor que nos poderiamos y fazer. [+]
1295 TC 1/ 90 Rrogote por Deus et por tua mesura que seias meu ospede, et darch ' ey pan d ' orio que comas, ca nõ teno trigo, et do al que poder auer. [+]
1295 TC 1/ 90 Et quanto che eu agora digo ten por certo que assi seera. [+]
1295 TC 1/ 92 Et entãto, os que ficarõ dos seus ẽno cãpo, acharõ enas tendas muytas arcas cheas d ' ouro et de prata et muytos vassos et armas et outras nobrezias, assi que enrequeçerom todos para senpre. [+]
1295 TC 1/ 92 Et dissy foyse o conde cõ todollos seus para o moesteiro de San Pero -que era aquella hermida do o mũge [o] ouve por ospede [et] lle dise que vençiria aquela batalla, com̃o he cõtado ante disto - et deu y muytas nobrezas daquelas que acharõ ẽnas tendas dos mouros, et fez muyto algo ao mũge cuio ospede fora Poys que isto ouve assi feyto, o conde foyse cõ todollos seus para Burgos, et folgou y cõ sua cõpana ia quantos dias, et mandou catar maestres para garecer os que forã feridos. [+]
1295 TC 1/ 97 Amjgo, yde dizer ao conde que lle nõ mellorarey nẽhũa coussa de quanto me ele envia dizer; mays que me faço muy marauillado del, com̃o me oussa a desfiar, ca o teno por louco en ello et foy mal cõsellado. [+]
1295 TC 1/ 100 Esta vida nõ he senõ para os pecados, ca sempre nos quisemos semelar llos (os) da osten antiga, que nũca c[ã]sauã [de] dia nẽ de noyte. [+]
1295 TC 1/ 100 Et por ende a mester de catar en que despendamos nosso tenpo, et cõtar os dias bõos, ca os que sse passam de balde nõ nos poderemos cobrar. [+]
1295 TC 1/ 103 Mays, depoys a tenpo, por que os outros rricos omẽes do rreyno tĩjnam aquela priiom por mal, sacouos el rrey della, jurandolle(s) elles ante que lle(s) fosem leaes da[l]i adeante. [+]
1295 TC 1/ 105 Et oy hũa gram uoz no çeo, segũdo meu entender, que dizia assi: [+]
1295 TC 1/ 108 Et poys que os ouue assy ordinados com̃o fossem outro dia, cada hũu en sua az, forõsse todos para suas tendas. [+]
1295 TC 1/ 108 Et o conde, quando o soube et o entendeu, mandou chamar os da oste et dissolles assy: - [+]
1295 TC 1/ 108 Mays uos, com̃o sodes omes entendudos, bem deuedes de saber que o diaboo nõ uos pode fazer nẽhũu mal, ca lle tolle o poder Nostro Senor Ihesu Cristo. [+]
1295 TC 1/ 108 Et, de[s] que cãtou o galo, leu[ã]t[a]r[õ]sse todos a oyr missa, et fezerõ sua confessom et sua penitençia, et rrepentirõsse de quanto mal aujã feycto, et rogarõ a Deus que lles ouuesse merçee et que os ajudasse contra os mouros. [+]
1295 TC 1/ 111 Mays pero cõ todo esto nõ sse poderõ o segũdo dia vençer hũus nẽ outros, et aa noyte tornarõsse os cristãos a suas tendas muy lazerados. [+]
1295 TC 1/ 111 Et, Senor, com̃o quer que seiamos muy pecadores et muy errados et nos tenas tu sana por ende, pola tua merçee nõ queyras estroyr Espana, ca seria muy gram mal de perdersse assy por nos terra tam herdada et tã bõa. [+]
1295 TC 1/ 132 Et querome auenturar de o yr ueer et fazerllj entender todo o meu coracõ. [+]
1295 TC 1/ 134 Amigo, rogote que nos tenas puridade et, se o fezeres, prometoche que che de hũa çibdade en Castela, das mellores que y ouuer, assy que sempre [a] aias por tua herdade. [+]
1295 TC 1/ 134 Et a jnfante, com̃o era dona entenduda, disso ao arçipreste com̃o en arte: - [+]
1295 TC 1/ 138 Et en este ãno morreu o papa Johan et foy posto en seu lugar Esteuã, o seteno; et forõ cõ el C et XXte apostoligos. [+]
1295 TC 1/ 146 Et o boo conselleyro nõ deue d ' auer medo nẽ uergona ao senor, mays dizerlle toda a uerdade et o que entender que he dereyto. [+]
1295 TC 1/ 146 Mays algũus a y que, en lugar de seerẽ conselleyros, som loamineyros, et nõ querem consellar ao senor se nõ o que entendẽ que lle praz, et dizemllj que aquelo he o mellor. [+]
1295 TC 1/ 146 Senor, do que dizedes que me alçey cõna terra, nõno fige nẽ veño de lugar para fazer tal feycto; ca per lealdade et per ma[ña]s tenome por boo caualeyro conprido. [+]
1295 TC 1/ 150 Et o porteyro, coydando que era a dona et que salrria (a) ela, abriullj a porta, et sayu o conde et a condessa ficou dentro trala porta, encobrindosse do porteyro, de guisa que nũca o entendeu. [+]
1295 TC 1/ 150 Et o conde, poys que sayu, nõ sse espediu nẽ falou, por que pela ventura nõ fosse entendudo pela uoz et se estoruasse per y o que el et a condessa queriã. [+]
1295 TC 1/ 150 Et foy[sse] logo para hũu portal, com̃o a condesa consellara, hu estauã aquelles dous caualeyros seus atendendoo cõ hũu caualo. [+]
1295 TC 1/ 150 Et, quando chegarõ ala Submoça, forõsse para aquel monte, du aquelles caualeyros estauam atendendoo. [+]
1295 TC 1/ 152 Et assy com̃o sodes uos de muy boo conoçer et muy entendudo senor, deuedes escoller o mellor et catar que nõ façades cousa que uos achẽ os omes en que trauar. [+]
1295 TC 1/ 156 Andados xj ãnos do reynado del rey dom Sancho de Leõ -et foy esto ẽna era de noueçentos et l[x]xiij ãnos - dem[ẽ]tre que os mandadeyros del rey dom Sancho de Leõ (de Leon) erã ydos a Cordoua, assy com̃o dissemos aqui ante desto, mouerõ os galegos ontre sy contendas et gresgos que erã a dãno del rey et da terra. [+]
1295 TC 1/ 157 Mays pero, ao cabo, ante que sse descobrisse tal atreuemento nẽno cometesse(m) publicamente, entendeu que sse nõ poderia teer contra el rey dõ Sancho de Leõ nẽ defendersse aly. [+]
1295 TC 1/ 157 [Et] logo que a ouue comida, sentyusse mal de morte, et entendeu que aquel tã gram mal que de morte era. [+]
1295 TC 1/ 157 Et nẽgũu dos seus outrosy nõ ouue y quẽ entendesse que aquela [non] era morte natural, nẽ que d ' eruas fosse nẽ doutra poçoya; mays que morte natural fora, que veera a el rey dom Sancho, com̃o vijna aos outros reys et aos altos omes, et que morr[era] daquela guisa. [+]
1295 TC 1/ 163 Et, quando o conde soube todo o feycto en com̃o auya passado, et uyu el et os outros que todallas feridas que lle os mouros der[ã a] aquel que por el andara ẽno cãpo, que todalas el tijna ẽno perponto et na loriga et no caualo, et souberõ que nõ fora y, (et souberõ et) entenderõ et conoçerõ que esto que per Deus ueera, et pela deuoçõ que aquel caualeyro auy[a] en el et nos sacrifiçios das missas, et [que] por esso quisera el enuyar a seu angeo en [sua] fegura que lidasse por el. [+]
1295 TC 1/ 171 Et, seendo el aynda nino de pouca ydade et de pouco entendemento, começou a asanar os condes de Galiza, per suas palauras nõ cordas et por seus feyctos desguisados, et de seerlles brauo(s) et esquiuo(s), nõ sse querendo guiar per [consello de] sua madre nẽ de sua tia, a mũia. [+]
1295 TC 1/ 172 Et Almãçor, quando uio que a passada tijna enbargada, ficou suas tendas en hũu chão que y auya. [+]
1295 TC 1/ 174 Et durou a guerra dessa uez ontre elles bem dous ãnos, fazendosse todauia muyto mal os hũus aos outros, de guisa que, ante que sse aquella contenda fijnse, morrerõ y muytos ademays, segũdo a estoria conta. [+]
1295 TC 1/ 175 Se as dõnas de mj̃ falã, fazẽ dereyto, ca entendẽ que uallo mays que todollos outros. [+]
1295 TC 1/ 179 Poys que aquela contenda foy apaçificada et as vodas partidas, sayu de Burgos o conde Garçia Fernandez et foy andar pela terra. [+]
1295 TC 1/ 179 Et, se virmos que nos atende et que nõ a medo de nos, tenamos que foy por iogo et leixalo hemos. [+]
1295 TC 1/ 179 Mays, se for para dõna Lambra et o ela coller, assy entenderemos que per ela foy et, esto se assy for, nõnos escape a vida, [aynda] que o ela queyra emparar. [+]
1295 TC 1/ 182 Et uos outrosy sacade uossa oste et vijndeuos o mays agina que poderdes a esse lugar meesmo, que y uos atenderey eu. [+]
1295 TC 1/ 182 Et assy auẽo que a poucos dias que, dom Gonçaluo iazendo en aquella priiõ et aquela moura seruĩdoo, ouuerõ d ' entender en sy et amarẽsse hũu a outro, de maneyra que dõ Gonçaluo ouu[o] a fazer hũu fillo en ela, a que chamarõ depoys Mudarra Gonçaluez. [+]
1295 TC 1/ 187 Et essa ora enviou dizer, cõ hũu escudeyro, a seus sobrinos que caualgasem et se fossẽ enpos el, ca el os atenderia ẽna veyga de Febras. [+]
1295 TC 1/ 187 Et os agoyros por el se deuẽ entender, poys que el uay por mayor de nos et de todolos outros. [+]
1295 TC 1/ 189 Et dõ Rrodrigo, quando os vio, sayuos a rreçeber et dissolles que tres dias auya que os atendia; et pregũtoos por Moño Salido, que era del ou com̃o nõ vijna cõ elles. [+]
1295 TC 1/ 189 Fillos, estes agoyros muy boos som, ca dam a entender que do allẽo gaanaremos muy grande algo et do nosso nõ perderemos nada. [+]
1295 TC 1/ 189 Los jnfantes et Moño Salido, quando aquelo oyrõ, et entenderõ de seu tio que sse queria matar cõ elles, seyrõsse a parte con CC caualeyros que tragiã, et desy pararõ suas azes da hũa parte et da outra. [+]
1295 TC 1/ 189 Por çerto uos digo que o nõ teno por bem. [+]
1295 TC 1/ 191 Fillos, nõ uos conpre tomar gaãças, ca uos nõ sera proueyto; ca, se hũu pouco quiserdes atender, muytas outras veeredes a que podedes yr mays en saluo et que som aynda mays que aquelas. [+]
1295 TC 1/ 191 Et pesoulles muy de curaçõ, ca entenderõ que morto era. [+]
1295 TC 1/ 195 Et leuarõnos para suas tendas et fezerõnos desarmar. [+]
1295 TC 1/ 195 Trouxestenos en oste para quebrãtar os eemjgos da fe, et agora dizes que matẽ elles a nos. [+]
1295 TC 1/ 199 Et, poys que o(s) ouuerõ feycto, fezo tender hũa sauaa brãca, en meyo do paaço, et mãdou que posessem en ela as cabeças todas en aaz et en ordem assy com̃o os jnfantes naçerã, et a de Monõ Salido en cabo de todas. [+]
1295 TC 1/ 199 Et, poys que for de ydade que sabya entender bem et mal, dizerll ' edes com̃o he meu fillo, et enviarmo edes a Castela, a Salas. [+]
1295 TC 1/ 202 Andados xvj ãnos do rreynado del rey dõ Rramiro -et foy esto ẽna era de noueçẽtos et LXXXa et IX ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCC et lxj ãno - andando este rrey dõ Rramiro en eixeco et en contenda cõ el rey dõ Bermudo, assy com̃o auedes oydo, enfermou el rey dom Rramiro de hũa enfermidade onde morreu. [+]
1295 TC 1/ 203 Et, pero que el era asaz entendudo(s) et cordo, nõ leixaua de ascoytar muyto loamineyros et omes maldizentes. [+]
1295 TC 1/ 203 Et elles, quando esto uirõ, entenderõ que per Deus vijna este feycto, et guisarõllj sua supultura, et enterrarõno en aquela jgleia de Sancta Olalla. [+]
1295 TC 1/ 207 Et ficou y suas tendas cabo daquel rrio. [+]
1295 TC 1/ 207 Et matoullj el rey dõ Bermudo muytos mouros et arrãcoo do cãpo et chegoo ata as suas tendas, matando en elles. [+]
1295 TC 1/ 218 Outro dia mãdaua el rey dõ Bermudo et o conde Garçia Fernandez parar suas azes para a batalla, coydando que erã os mouros en suas tendas et que salrriã a ela. [+]
1295 TC 1/ 218 Et tomarõ entõ as tendas et quanto y acharom, et tornarõsse con muy bõa andança. [+]
1295 TC 1/ 218 Et diziã aquelles omes sabios et entendudos que esto bem crijã que nõ era senõ espiritu, daquelles que as scripturas chamã jnco[b]os, que am aquella natura de pareçer et de[s]fazersse [et] apareçer de cabo quando querem, ou que era demo que choraua o quebrãto dos mouros et o [a]stragamento que lles vijña et veeõ et o sofre[rõ] dali adeante. [+]
1295 TC 1/ 233 Et aquel Mahomade Almoadj, quando entendeu que Çuleyma vĩjna cõ o conde dõ Sancho sobr ' el, envioo logo dizer a Medinaçele et a outros lugares muytos que llj uẽessẽ acorrer. [+]
1295 TC 1/ 236 Et ficou suas tendas en hũu lugar a que diziã en arauigo Cauat Abacar, que he [a] IXe legoas de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 239 Este conde, [en]tendẽdo o escandalo et o mal que poderia uĩjr depoys por aquello que el rrey mãdaua tomar todo o que os berberis auiã ena çibdad[e], et da outra parte por que era el esquiuo et muy errado contra os moradores do lugar, et sobre esto mayormente aynda por que oyra dizer a hũu mouro que, assi com̃o os de Cordoua matarã et destruyrã aos mouros berberis, que assi sse traballariã de matar, se podessẽ, a el [et a]os cristãos que erã con el, (et) disso al rrey que sse queria yr para sua terra, poys el auja conprido o tempo que posera con el de o seruir. [+]
1295 TC 1/ 241 Mays el rrey armouse et fez armar a quantos cõ el tijnã, et sayu muyto esforçadamente contra os barbaris, et foy a elles a hũu logar du tijnã suas tendas ficadas. [+]
1295 TC 1/ 241 Et os barbaris, quando oyrõ que el rrey vijna sobre elles, ouuerõ muy grã medo et nõno quiserõ atender et fogirõ. [+]
1295 TC 1/ 247 Et elles entrarõ dentro et poserõ logo fogo aas tendas hu se vendiã todalas cousas da vila, et muytas outras cousas, et matarõ dos mouros da uila tãtos que nõ auiã conta, et roubarõ quanto acharõ que de prol fosse. [+]
1295 TC 1/ 251 Et sayrõse logo hũu et hũu, por que nõ fossẽ descubertos, ca morto o leixauã, et forõse sua carreyra et passarõ, assy que os de fora nõno entenderõ de com̃o yã, nẽ pa rarõ y mentes. [+]
1295 TC 1/ 251 Et os caualeyros d ' Ali, que estauã fora atendendoo, quando virõ que assy tardaua, entrarõ a el ao baño et, quando o acharõ morto et a cabeça quebrãtada per muytos lugares marauillarõse muyto que[n] fora o que tal cousa ousara fazer. [+]
1295 TC 1/ 254 Et ficou suas tendas eno monte que dizẽ Suesta, que e a vj legoas da uila. [+]
1295 TC 1/ 260 Aqui diz a estoria que en esto pode omẽ entender que grã cousa he obediẽcia deste mũdo, quando aquel mouro Humeya, por obediẽcia dũu dia que fosse rrey, dizia que o matassẽ depois. [+]
1295 TC 1/ 265 Et gaanou muytos logares en Corpẽtenia, que e en terra do Grono, [et] outrosi en terra de Cãtabria, que e rribeyra do Ebro, et logares que oie en dia an nume de Sancho Auarca. [+]
1295 TC 1/ 271 Poys que o jnfante Garçia ouuo recebudo estes logares, yasse para Leõ et, quando chegou a Sam Fagũdo, ficou hy suas tendas, et iouue y essa noyte. [+]
1295 TC 1/ 277 Et este Garçia Ramirez foy casado cõ dona Margelina, ffilla do conde dellas Perchas, et ouuo en ella hũu fillo a que disserõ dom Sancho -este foy omẽ de grande entendemento et de grã coraçõ et muyto entendudo -. [+]
1295 TC 1/ 277 Et diz [aqui o arçebispo] dom Rrodrigo que acalçou o tenpo de Aluar Rrodriguez. [+]
1295 TC 1/ 277 Et ffoy prinçipe muy manso et muy dereyteyro et sofrudo et tenperado en seus feytos contra todos, de guysa que de todos era muy bem amado. [+]
1295 TC 1/ 281 Et assy ffoy, ca aquel rrey dõ Sancho, quando partiu o rreyno aos fillos, por tal que nõ entrasse ontre elles discordia nẽ sse guisasse aos mouros per y de poderẽ mays ca elles, teue por bẽ de dar a dõ Garçia, que era fillo mayor, o rreyno de Nauarra cõ o cõdado de Cantabria, et a dõ Fernando o de Castella, et a dõ Rramjro, o que ouuera en barregãa, deullj Arangõ, que era com̃o lugar apartado disto al, por amor que nõ ouuesse cõtenda cõ seus yrmãos. [+]
1295 TC 1/ 288 Et este rey dom Rramiro, por que o seus arangoeses [aujã] por çĩple et que nõ era muy agudo en seu entendemento, os rricos omes et os caualeyros faziã escarno del et acusauãno, en maneyra que lli faziã fazer muytas cousas que nõ pertẽeciã a rrey, com̃o se fosse aluardã. [+]
1295 TC 1/ 300 Andados IX ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Lij ãnos; et andaua entõ o ano da encarnaçõ do Señor en [mill et] xiiijze; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xviij ãnos - depoys disto, temendosse os altos omes de terra de Leom et de Galiza que uerria grã dano aa terra, porllo desamor que auja ontre el rrey dõ [Bermudo et ell rrey dõ] Sancho -que auja tomado al rrey dõ Bermudo hũa peça do rreyno de Leom, assy com̃o tẽ de parte do rreyno de Castela - et que, porla razõ deste desamor et por esta força, poderia vĩjr ontre esses rreis contenda et guerra que seria a grã dano da terra, os altos omes cõsellarõ al rrey dõ Bermudo que desse sua yrmãa dona Sancha, que era dona muy fremosa(s), por moller a dõ Fernando, fillo deste rrey dõ Sancho; et porlo diuido que aueria ontre elles entõ aueriã paz hũus cõ outros. [+]
1295 TC 1/ 300 Et os que ende poderõ escapar fugirõ desarmados et desnuus, et desenpararõ tendas et quanto al tĩjnã. [+]
1295 TC 1/ 300 Et tomou ali el rrey dõ Garçia tendas et requezas muy grandes et quanto y adusserõ os mouros et os cristãos da outra parte. [+]
1295 TC 1/ 303 Andados X ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy ysto ena era de mĩll et Laiij ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ [do Señor] en mĩll et XVze - en aquel Xo ãno, o postrimeyro do rreynado del rrey dõ Bermudo de Leõ, moueuse contenda et desamor ontre el rrey dõ Fernando de Castela et dõ Bermudo, rrey de Leom, porla razõ que auemos dicta suso ante desto. [+]
1295 TC 1/ 307 Et dali adeant[e] aquedarõ as contendas dos reynos. [+]
1295 TC 1/ 307 Et os fillos meteos a leer, per que fossem mays entendudos. [+]
1295 TC 1/ 313 Capitolo quinto que falla da contenda que ouue el rey dõ Fernando cõ [el] rrey d ' Arãgõ sobre Calaforra [+]
1295 TC 1/ 313 Conta a estoria que el rrey don Fernando, auẽdo sua contenda cõ el rrey d ' Arangõ sobrella çidat de Calaforra que cada hũu delles a razoaua por sua, en guisa que el rrey d ' Arangõ meteu o preito a reto, atreuendosse eno grã bẽ de caualaria [d]e don Martin Gonçaluez, que [era] estonçe hũu dos boos caualeyros d ' España. [+]
1295 TC 1/ 316 Destas parauoas pes[o]u muyto a Rrodrigo et diso a dõ Martin Gonçaluez: -Sodes bõo caualeyro, mays estas parauoas nõ sõ para aqui, ca este preito pelas maos o deuemos a li[ur]ar ca nõ per parauoas uãas, et todo o poder este en Deus et de ende a onra a quẽ quiser et a quẽ entender que sera mays seu seruiço. [+]
1295 TC 1/ 316 Et eno seteno lidou el rrey don Garçia cõ Alimãmo et uençeo et matoo. [+]
1295 TC 1/ 319 Et ficou y suas tendas. [+]
1295 TC 1/ 319 Et entõ os rricos homes et os caualeyros que erã y cõ elle pesoullis muyto polo que el rey, seu senor, llis fazia, ca entenderõ [o] muy grã perigoo que y auja, se a batalla se fezese. [+]
1295 TC 1/ 319 Et ao ayo pesoullj muyto et disollj cõ muy grã saña: -Morreras en esta batalla auiltadamente, ben o entendo. [+]
1295 TC 1/ 322 Et achouse cõ elles, hu leuauã grã presa de gãados et de catiuos, ontre Atença et Santo Esteuã de Gormas. [+]
1295 TC 1/ 325 Et [en] esa terra, en poder dos mouros, auia hũu moesteyro de mõges, que dizi[ã] Boriano, et ueui[ã] per lauor de [suas] mãos, et teni[ã] muyto pam [d ' ]orio et trijgo et millo et muytas legumyas. [+]
1295 TC 1/ 325 Et, elle teendo esta perfia, prougue a Deus que se adormeçeu, et apareçeulle San tiago cõ hũas chaues ẽna mão, et dissolle cõ muy alegre contenente: - [+]
1295 TC 1/ 331 Et el rrey uio que o cõsellauã bem, et entendeo que auia tempo para demãdar o que auja pensado para onrra da jgleia que fazia. [+]
1295 TC 1/ 333 Et os bispos, com̃o erã omes bõos et entendudos, c[o]uberõ o rrogo del rrey, et disserõlle que yriã a rrecadar esta meseiaria, por que entendiã que era seruiço de Deus et onrra da cristãdade. [+]
1295 TC 1/ 335 Et el rrey foy muy espãtado polo muy fremo[so] miragre et arrepeedeuse polo que lles auia dicto et quiserallo tomar; mays nõno pode fazer, ca, tal ora com̃o o pensou, nõno pode mays veer, et foy mouudo seu entendemento en al, et seu daquilo que coydou. [+]
1295 TC 1/ 337 Et el rrey don Fern[ã]do, [quando] vio as cartas, foy muy espãtado, por que entendia que seria muy grã dãno se Castela et Leõ fosem tribu[t]arios. [+]
1295 TC 1/ 343 Outrosy a rreyna dõna Sãcha nõ se traballaua meos hũu pouco de fazer bõas obras et seruir a Deus, que era dõna de grãde entendemento et mujto aguçosa en todo bem. [+]
1295 TC 1/ 344 Capitolo com̃o el rrey dõ Fernãdo conquereu terra de Ciltuberia et Canpitenia [+]
1295 TC 1/ 344 Conta a estoria que chegarõ as nouas al rrey com̃o se lle alçarõ estas duas terras: Çiltuberia et Canpentenja. [+]
1295 TC 1/ 346 Capitolo com̃o por qual razõ chamarõ terras de Ciltuberias et Carpentenia [+]
1295 TC 1/ 347 Et coydou com̃o leixase os rreynos et a terra que auia gaanada, que a leixase asesegada a seus fillos, por que depoys de sua morte nõ ouuesem contenda sobrela partiçõ. [+]
1295 TC 1/ 348 Mays todavia aos boos et d[e] boo entendemento pesou muyto, ca ben entendiã o mal que lles podia acaeçer en cabo, asy com̃o lle depoys auẽo, que naçeu ende muyto mal. [+]
1295 TC 1/ 350 Conta a estoria que, depoys que finou o muy noble rrey dõ Fernando, o Mãno, viuio a rreyna dona Sancha dous ãnos, fazendo muyto bem et bõa vida muy sancta, seruindo a Deus en todos seus feytos, ca foy muy onrrada et muy entenduda et moy amiga de seu marido, et conselloo sempre bem. [+]
1295 TC 1/ 354 Et agora rogouos que me conselledes, en guisa per que cobre os rreynos; ca, se de uos nõ ey consello, nõno atendo de omem do mundo. [+]
1295 TC 1/ 356 teno que eu passo a jura del rrey meu padre, ca cõ prema o fiz. [+]
1295 TC 1/ 356 Et el rrey entendeo que o consellaua bem, et enviou suas cartas al rrey dõ Afonso, que se veese veer cõ elle a Sam Fagũdo. [+]
1295 TC 1/ 360 Et ontre uos conuẽ que façades oge boo de mj̃, et sera uosa onrra et uosa prol; et, se eu ende sayr, galardoaruolo ey muy bẽ, en guisa que entenderedes que ey sabor de uos fazer algo. [+]
1295 TC 1/ 360 Pero, se uos entenderdes que a y outro preito mellor, farey eu como uos mandardes. [+]
1295 TC 1/ 361 Senor, eu joguey o caualo et as armas, et seia a uosa merçee que mj mãdedes dar caualo et armas para esta batalla, et seruyruos ey tã bẽ com̃o seys caualeyros, senõ que me tenades por traedor. [+]
1295 TC 1/ 365 Eno quinto ãno del rreynado del rrey dõ Sãcho, [el] et el rrey dõ Afonso ouuerõ sua postura com̃o lidasem outra uez, et o que vençese que ouuese o rreyno do outro sem cõtenda nẽhũa. [+]
1295 TC 1/ 366 Rroy Diaz, tornadeuos en paz; se nõ sabede que uos leuaremos cõ elle Et nõ queyrades auer cõnosco contenda. [+]
1295 TC 1/ 374 Poys que el rrey dõ Sancho tomou os rreynos a seus yrmãos, por que dõna Orraca amaua muyto al rrey dom Alfonso et por que entendeu que per seu cõsello se seyra da mõi(ar)ia, -et el rrey dõ Afonso en todos seus feytos se guiaua per ella et a tijna en lugar de madre, et ella era dõna de grande entendemento - (et) el rrey dõ Sancho sacou sua oste et foyse sobre Touro, que era da ĩfante dõna [Eluir]a, et tomoulla. [+]
1295 TC 1/ 379 Quando os condes et os omes [bõos] da oste virõ et entenderõ o muy grã dãno que poderia vijr al rrey et aos da terra pela yda do Çide, que se ya muy sanudo, (et) forõse para el rrey et diserõlle: - [+]
1295 TC 1/ 379 Nõ entendedes o grã dãno que uos uerra ende, se aos mouros pasa? [+]
1295 TC 1/ 379 Et el rrey entendeo que dizi[ã] en ello uerdade. [+]
1295 TC 1/ 379 Et o Çide entendeu que o consellauã bem, et chamou dõ Diego et disellj que queria fazer uoẽtade del rrey, et envioullo asi dizer. [+]
1295 TC 1/ 381 Et conbaterõ a villa tres dias et tres noytes tã de rrigeo que as carcauas, que erã muy fondas, (et) todas erã achaadas, et deribauã as baruascaas, et ferianse a mãtenente cõnas espadas os de dentro cõnos de fora. [+]
1295 TC 1/ 386 Et o Çide entõ entendeo que auya feyta algũa nemiga et, coydando o que era, com̃o era morto el rrey dõ Sancho, demandou o caualo. [+]
1295 TC 1/ 386 Et o Çide, cõna muy grã pressa que ouue [d] ' yr enpos elle, nõ atendeo esporas et cau[a]lgou et tomou hũa lança ẽna mão. [+]
1295 TC 1/ 388 Et estauã y arçebispos et bispos et todos os rricos omes, que veerõ y por meter paz ontre elle et a jnfante, sua yrmaa, et moytos boos va(a)salos, et todos entenderõ que dizia uerdade o Çide en quanto dizia, ca todas as boas andãças que ouuera que as todas ouuera pelo Çide. [+]
1295 TC 1/ 388 Et diz o arçebispo dõ Rrodrigo que, desque el rrey foy morto, que as gentes da oste começarõ a deramar, et os dos conçellos et outros muytos leixarom suas tendas et suas pousadas et que yam fogindo. [+]
1295 TC 1/ 388 Et todos os mays et os mellores ficarõ en suas tendas et en seus rrayales sobre Çamora. [+]
1295 TC 1/ 392 Et esto que fose feyto en muy grã puridade, por que o nõ entendesẽ os mouros, cõ medo de o prenderẽ ala; ca ella o amaua muyto sem arte. [+]
1295 TC 1/ 392 Dom Pero Ansures era de grãde entendemento et sabia muy bem arauigo. [+]
1295 TC 1/ 395 Dom Pero Ansurez, com̃o era de grãde entendemento, mandou poer muytas besta[s] fora da vila, muy bem guisadas, que o nõ entendese nẽgũu. [+]
1295 TC 1/ 395 Et, quando [o] oyo el rrey, ouue ende muy grã pesar, pero nõno quiso mostrar aos mouros, ante elles deu a entender que nõ daua por ende nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 396 Et esta sentença que estes derõ outorgarõlla todos os outros. [+]
1295 TC 1/ 397 Conta a estoria que outro dia que a sentença foy dada, segũdo auedes oydo, aa ora da terça, enderençarõ (a)o cãpo hu avyam a lidar en hũu areal alende o rrio, hu dizẽ Soyago. [+]
1295 TC 1/ 398 Et disi foyse para o cãpo, hu estaua dom Diego atendendoo, muy bem armado. [+]
1295 TC 1/ 399 Et os fielles veerõ y logo et tomarõno logo pela mão et leuarõno a[a] tenda et desarmarõno logo et derõlle a comer et beuer logo. [+]
1295 TC 1/ 402 Poys que el rrey dom Alfonso chegou a Çamora, mandou ficar suas tendas ẽno cãpo de Balorio. [+]
1295 TC 1/ 402 Et ouue seu consello cõna jnfante, sua yrmaa dõna Orraca, que era dõna muy entenduda. [+]
1295 TC 1/ 404 Com̃o el rrey dõ Afonso foy senor dos rreynos sẽ contenda nẽhũa [+]
1295 TC 1/ 404 Logo que el rrey ouue feyta a jura, foy senor dos rrey[no]s sem contenda nẽhũa: de Castella, de Leõ, de Portugal. [+]
1295 TC 1/ 404 Et este rrey dom Afonso en começo de seu rreynado mandou chamar a jnfante; et, por que ella era dõna de boo entendemento, todo o que auya de fazer et d ' ordenar ẽno rreyno faziao per seu consello della, pero que llo tijnã todos por grã mal, segũt que o conta o arçebispo dom Rrodrigo. [+]
1295 TC 1/ 406 A setena moller que el rrey ouue [+]
1295 TC 1/ 408 Et os mesegeyros fezerõno a saber al rrey mouro, et, quando o soube, nõ atendeu besta nẽhũa et rrecudio de pee; mays, quando el seyu, ia el rrey don Afonso chegaua ao alcaçer. [+]
1295 TC 1/ 409 Com̃o el rrey mãdou çercar a tenda del rrey mouro [+]
1295 TC 1/ 409 Et, desque ouuerõ asy andado, asentarõse a comer ena tenda del rrey dõ Afonso, que era muy grãde et muy noble. [+]
1295 TC 1/ 409 Et, seendo comendo, mandou el rrey dom Affonso muyto en puridade armar quinentos caualeyros et que çercasem a tenda del rrey en deredor. [+]
1295 TC 1/ 409 Et el rrey mouro, quando vio os caualeyros armados et a tenda çercada en deredor, ouue muy grã medo, et pregũtoulle a el rrey que queria aquello seer. [+]
1295 TC 1/ 412 Et os mouros, quando o souberõ com̃o ya(m) sobre elles, nõno ousarõ atender et fogirõ. [+]
1295 TC 1/ 416 Et o Çide mandou ficar suas tendas ena grera. [+]
1295 TC 1/ 417 Conta a estoria que, outro dia grã manaa, mandou o Çide erger suas tendas. [+]
1295 TC 1/ 418 Et deu a cada hũu, segũdo que entendeu que om̃e era. [+]
1295 TC 1/ 418 Et en outro dia de manaa foy pousar a sera de Mẽdes, que iazia a destro de Atença, que era de mouros. [+]
1295 TC 1/ 420 Et, se souber que aqui somos, verra sobre nos, cõ todo seu poder et dos mouros, et nõ sera guisado de o atendermos, ca elle he muy poderoso et de grã curaçõ. [+]
1295 TC 1/ 420 Et por ende uos rrogo, amigos, que nõ tenades por mal esto que uos digo. [+]
1295 TC 1/ 422 Et, desque vyo que nõ podiã auer os castelos, mandou mouer sua gente com̃o se fosse fogĩdo, et mandou leixar as tendas ena bastida. [+]
1295 TC 1/ 422 Fugindo vã, ca lles faleçeu a viãda et nõ pod[ẽ] leuar as tendas. [+]
1295 TC 1/ 422 Et, [desque entendeu] que se nõ poderiã acoller, mandou uoluer a sina contra elles et mandouos ferir muy de rigeo, en guisa que forõ mal desbaratados. [+]
1295 TC 1/ 422 Et envyade logo polas tendas que ficarõ nas bastidas. [+]
1295 TC 1/ 424 Et forõ çercar o Çide en Alcõçer et ficarõ as tendas de redor do castelo. [+]
1295 TC 1/ 425 Et o Çide per hu ya faziãlle todos [c]al et tã sem piedade os feria que o nõ ou(u)saua nẽgũu adtender, et per hu elle ya seyã muytas selas vazias. [+]
1295 TC 1/ 427 Et quiseralle dar outro golpe, mays el rrey nõno quiso adtender. [+]
1295 TC 1/ 430 Et o Çide chegou a hũu monte, que he sobre Monte Real, et ficou y suas tendas. [+]
1295 TC 1/ 431 Et do seu quinto dos caualos enviauos estes Lta, com̃o uos ueedes, com̃o a senor de que atende muyto bẽ et muyta merçee. [+]
1295 TC 1/ 431 Et mãdo et teno por bẽ que todoslos omes do meu senorio, asi caualeyros com̃o peones, que, se quiserem yr para elle, que o possã fazer. [+]
1295 TC 1/ 435 Et, poys que de sua contenda nõnos podemos partir, mellor sera que o aiamos aqui cõ elles. [+]
1295 TC 1/ 435 Et fezerõno asy com̃o mandou o Çide, que mãdou que os ferissem tã de rrigeo que bem entendessem que o nõ auyã cõ omes. [+]
1295 TC 1/ 435 Et fez o conde trager aa tenda. [+]
1295 TC 1/ 438 Et o Çide seyu de Saragoça quanto podia seer hũa jornada, et chegou a hũa villa a que diziã Pedra Alta, et ficarõ y suas tendas. [+]
1295 TC 1/ 441 Agora torna al rrey dõ Afonso, o seteno [+]
1295 TC 1/ 449 Talaueyra et Santa Ollalla, Manqueda et Alhamj̃ et Algãça et Estalona et Olmos et Canales, [que] se [lle] alçarõ ambos; et ganou Casatalfa et Huzada et Butrago [et] Osma et Atença et Be[r]l[ã]ga et Medinaçele. [+]
1295 TC 1/ 452 Et fezerõ y entõ arçebispo a dõ Bernaldo, que era om̃e boo et de santa vida et clerigo muy leterado et de boo entendemento. [+]
1295 TC 1/ 452 Et deulle Rodillos et Canalles, et ena Sagra Çentina et Alcolea so Talauera et Andetençina, que dizẽ agora Melgar, et Almonozil et Alpremega. [+]
1295 TC 1/ 453 Et depoys desto el rrey dõ Afonso, querendo onrrar et enrequeçer o mosteyro de San Fagundo. et de Sam Prometiuo, enviou rogar a dõ Yugo, abade de Cunegre, que llj enviase(m) hũu om̃e sabio et entendudo ẽnas cousas que ouuesse de fazer, et rreligioso para [que] rreglasse o moesteyro de San Fagũdo et fosse ende abade; ca elle queria fazer com̃o en Frãça era mays onrrado o moesteyro de Cunegre, asi queria elle fazer o mays onrrado moesteyro o de Sam Fagũdo. [+]
1295 TC 1/ 453 Et, quando o onrrado abbade vio as leteras del rrey dõ Afonso, envioulle entõ este don Bernaldo, que el amaua muyto por mereçemento de sua bondade et de sãta vida que en el auia, et por que entendeu que era tal com̃o el queria. [+]
1295 TC 1/ 453 Et amauao muyto el rrey dõ Afonso en sua uoẽtade; et, desque a çidade de Toledo foy de cristãos, logo pos como o fezese arçebispo, entendendo que era ome para elo, porla grã sanctidade que en el auja. [+]
1295 TC 1/ 455 Et os mouros, quando souberõ com̃o vij̃na el rrey sanudo et yrado cõ muy grã pesar et que queria fazer mal a la rreyna et al esleyto, entenderõ que, se el acabasse aquilo que queria fazer que sse arrepenteria depoys et que ficaua muy grande eemjz(id)ade ontre elles et a rreyna et os que della veesem et o [e]sleyto. [+]
1295 TC 1/ 455 Et os mouros, com̃o erã muy entendudos, catando o de adeante, ficarõ os geollos ante el rrey chorando et pedirõlle por merçee que os oyse. [+]
1295 TC 1/ 457 Et aquelle Reca[r]do, nõ cõplindo rreligiosamente o que deuia eno ofiçio de Santa Jgleia et andando sem regla et [sem] ordenament[o], oyndo esto dom Bernaldo, arçebispo de Toledo et primado das Espanas, foysse para Rroma, metendosse a muy grandes peligros per mar et per terra. [+]
1295 TC 1/ 458 Et aj[ũ]tarõsse hũu dia el rrey et o legado et o primado et muy grã gente da clerizia et todo o poboo da vila, [et] contenderõ et departirõ sobre elo muyto, parandosse a clerizia et o poboo contra el rrey et a rreyna et o legado, por que sse nõ mudasse(m) o ofiçio d ' España, el que era. [+]
1295 TC 1/ 462 Et fezolle entender com̃o era [mouro] et que por esta rrazõ o podia bem fazer, et que fezesse elle arçebispo ende. [+]
1295 TC 1/ 466 Conta a estoria que o muy noble rrey dõ Afonso, tenendo que lle fezera Deus moyto bem et moyta merçee ena conquista de Toledo et ẽnas outras cousas que começara que auia acabado, foysse para Castela et leuou cõsigo o primado dõ Bernaldo, segũdo diz o arçebispo dõ Rrodrigo. [+]
1295 TC 1/ 472 Et, desque entendeu el rrey que fora mal cõsellado, mandou a hũu dos fillos d ' Abuagid que fezesem a custa a dõ Aluar Fanges XXX dias, por que llj derã mao cõsello. [+]
1295 TC 1/ 477 Conta a estoria que el rrey dõ Afonso, estando por casar et seendo muy esforçado et auenturado en todos [os feytos] que acabaua et que auia gaanado Toledo, et cõ todo esto nõ leixaua de contender cõ todos, tãto que movros et cristãos auiã delle muy grã medo; et ouueo a saber a donzela dõna Çayda. [+]
1295 TC 1/ 482 Et, poys que ysto ouue acabado, entendeu que leixaua muy mal quebrantado aquelle mouro algozil, que le fezera tanto mal. [+]
1295 TC 1/ 485 Et fezeos mouer do cãpo mao seu grado et leuoos ata as tendas hu estaua o mouro, que erã çercadas de carcaua, ferindoos muy esforçadamente, cuydandoos a sacar daquel lugar; mays nõno pode fazer, ca llj chegou mandado com̃o os azemeleyros dos mouros llj roubauã o rrayal. [+]
1295 TC 1/ 485 Et, pois que o Miramalim ouue esta batalla uençuda, foysse para alem mar, por que entendeu que auia desacordo ontre [o]s amdaluz[e]s. [+]
1295 TC 1/ 487 Et para esto entendeu que auia cada ãno a tirar sua oste et aturar muyto a guerra. [+]
1295 TC 1/ 489 Et el rrey de Denja, que a tijna çercada, quando o soube, pesoulle muyto et nõ quiso y atender, ca osmou que a gaanaria el rrey de Saragoça cõ poder do Çide, et elle ficaria cõna lazeyra et cona custa que fezera hũu ãno auya. [+]
1295 TC 1/ 489 Et el rrey de Valença prouguelle muyto, pero que entendeu muy bem a rrazõ por que era. [+]
1295 TC 1/ 491 Conta a estoria que, quando entendeu el rrey com̃o andaua o Çide en este preito, tornouse para Saragoça et leixou y hũu seu alcayde cõ peça de caualeyros, que ajudassẽ el rrey de Ualença. [+]
1295 TC 1/ 492 Conta a esto[r]ia que, quando entendeu o Çide que, poys que el rrey de Denja fezera avij̃ça cõ Alulpo, que se perderia Valença, (et) osmou en seu curaçõ que, se a elle ouuesse, que faria seruiço a Deus cõ ella et que poderia mantẽer a custa muy grande. [+]
1295 TC 1/ 492 Et el rrey de Ualença atendia acorro do Çide et esteue hũu tempo çercado. [+]
1295 TC 1/ 492 Et o conde entendeu que nõ podia y ficar a pesar do Çide et foysse ende pelo camjno de Rrequena et nõ pasou per Saragoça. [+]
1295 TC 1/ 493 Et os entendudos diziã que era sabyo guerreyro. [+]
1295 TC 1/ 495 Et por ende rrogamos a Nostro Senor Deus que nos de poder sobre ti, por que entendas que nõ somos taas com̃o molleres. [+]
1295 TC 1/ 495 Outrossy env[i]astenos (outrosy enviastenos) dizer que, ante que fossemos a ty, verrias tu a nos. [+]
1295 TC 1/ 495 Et, despoys que uos fostes dante el, dissestes que uos conbateriades comjgo et que uos nõ ousaria atender ẽna terra et que por seu amor me leixauades en ela et que, se porlo seu amor, nõ fosse, nõ me leixariades en ela ficar hũu dia. [+]
1295 TC 1/ 497 Et tomou os caualleyros et as tendas et as armas, que forõ muytas et boas, et muyto ouro et muyta prata et muy grande auer sen conta, et en guisa que todos forõ ricos et pagados os do Çide. [+]
1295 TC 1/ 502 Et, quando Aben Alfarax entendeu o roydo que dauã pela villa et o buliço que y Abenjafa metia, quiserao prender, mays nõ ousou ata que o Cide uẽese, ca logo quedariã aquel roydo. [+]
1295 TC 1/ 506 Et Abeniafa envioullj sua resposta que o pã que o roubarã os alaraues, quando entra[r]ã ena villa; mais, se quisese seer a seu mãdado, que llo (nõ) mãdasse dizer et el guisaria quanto podesse que ouuesse seu amor, en guisa que entendesse que era bem ajudado. [+]
1295 TC 1/ 506 Et o Çide, quando uiu a carta, teuea por neiçia et por torpe, que o enuiara deostar el et el enuioulli resposta do que lli nõ enuiara dizer; et por esta rrazõ entendeu que nõ era ome para mãteer aquele estado que começara. [+]
1295 TC 1/ 506 Et elles enviarõ dizer que fariã quanto el mandasse, saluo Abueça et Abalurõ que o nõ quiserõ fazer, por que erã omes entendudos et entendiã muy bẽ ao que llis auia de recudir aquillo, ca elles nõ queriã auer contenda cõ nengũu senõ uiuer en paz cõ sua cõpana. [+]
1295 TC 1/ 516 Et esto fazia el cõ maestria, por que os alaraues coydass[ẽ] que sse pagaua mays del ca non delles, et entendessem que cõ plazer dos da vila o fazia. [+]
1295 TC 1/ 517 Quando os alaraues coydarõ vijr et os da vila os estauam atendendo, et diziã os hũus "agora veem", et os outros diziã "nõ", (et) en esto pasarõ hũus poucos de dias. [+]
1295 TC 1/ 517 Mays elles entendiano muy bem, a que entençõ o dizia et começarõ de meter uozes que nõ queriam seu consello, senõ dos fillos de Abuhagid, et que queriam fazer quanto elles mandassem. [+]
1295 TC 1/ 518 Com̃o os da villa atendiã os alaraues et sua oste et non ueerõ [+]
1295 TC 1/ 518 Et, desque estas nouas soube, o Çide foysse para (a) sua oste; et estauam en muy grã duda se atenderiã os alaraues ou se sse yriã, pero teue por bem de ficar y ata que visse que podesse aquello seer. [+]
1295 TC 1/ 519 Et os mouros entenderõ que era Deus contra elles. [+]
1295 TC 1/ 519 Et andauã pelas caleias com̃o beuedos, en guisa que sse nõ entendiam hũus outros. [+]
1295 TC 1/ 520 Et lidauã cada dia, dandosse muy grãdes lançadas et espadadas a mantenente hũus outros. [+]
1295 TC 1/ 520 Et diziã que Abeniafa fezera tornar a oste dos alaraues, por que llj fezer[a] entender o desacordo que auyã os da vila. [+]
1295 TC 1/ 522 Et era muy entendudo. [+]
1295 TC 1/ 526 Et o Çide estaua atendendo que lljs tragia algo, por que el fazia o que el queria. [+]
1295 TC 1/ 526 Et o Cide chegousse mays açerca da vila, assy que sse feriam a mantenente. [+]
1295 TC 1/ 532 Et el rrey andãdo en esto, enuioullj dizer hũu priuado, que sse doya muyto do seu mal, hũas parauoas encubertas para aperçebelo en que dizi[a] que el rrey de Saragoça que queria fazer hũa torre en ' Alcodia de Todela, [et elle] entendeu que esto que el rrey llj enuiaua dizer que era alongamento. [+]
1295 TC 1/ 532 Et Abeniafa nõno entendeu et enuioulhi demãdar que era aquilo que lhi enuiaua dizer, ou en qual lugar seria aquela torre. [+]
1295 TC 1/ 532 "Et bẽ teno que meu rrogo que seria cabudo; et; se esto nõ quiser fazer, sabede que enuiarey sobr ' ele muy grande oste, que o saquẽ da terra". [+]
1295 TC 1/ 537 Et Abeniafa soube o que os omes [bõos] falarõ cono alfaqui et entendeu que [era] por que sse nõ sentia da coita en que estauã. [+]
1295 TC 1/ 538 Et esteue atendendo ata que o Çide se tornou a jantar. [+]
1295 TC 1/ 539 Et el, cõ muy grã mj̃gua d ' entendimento, teue que llo fazia o Cide polo onrrar mais ca os outros. [+]
1295 TC 1/ 540 Et, desque foy ora de comer, o Çide atendeu Martin Pelaes; et, desque chegou, lauarõ as mãos, et o Çide tomouo pela mão et dissellj: - [+]
1295 TC 1/ 543 Et atendiã o dia do plazo, assi com̃o aquele que cuyda a seir de priiom. [+]
1295 TC 1/ 543 Et Abeniafa disse que atendessem iij dias mays et eles nõ queriã. [+]
1295 TC 1/ 544 Et os mouros entendudos estauã senpre aperçebudos, temendo o que lljs aueo (et) depois. [+]
1295 TC 1/ 547 Fezerõmj entender que Abeniafa a feitos muytos males a algũus de uos et que uos tomou os uossos aueres para presentalos a mj̃, et que uolos tomou por que vendiades as uossas viandas caras ena çerca. [+]
1295 TC 1/ 547 Mais eu nõ quigi tal presente, por que entendo que uos faria torto; et demais seendo uos meus, ca eu mho tomarey, quando me eu quiser, ca nõ mãdey a ele que o tomasse nẽ a outro nẽhũu, ca eu nõ faria cousa tã desguisada de tomar a nẽhũu o seu sen dereito. [+]
1295 TC 1/ 547 Et punhade de laurar et de criar seguros, ca eu tenho bẽ castigadas mjnas gentes que uos nõ façã noio nẽ pesar, nẽ [en]trẽ en uosa vila vender nẽ conprar, mais que morẽ ena Alcudia. [+]
1295 TC 1/ 547 Et os mouros atenderõ ata o joues, que o Çide auia a seyr a oyr os pleitos, assi como lhis disera. [+]
1295 TC 1/ 549 Este conselho rrefez e d ' entender, ca bẽ sabemos todos a grã treicõ que fez contra seu senhor eno matar; ca, com̃o quer que au[ia]mos prema con ele, nõ au[ia]mos atãto mal nẽ atãta lazeira como depois que matou seu senhor; mais que, poys que o Deus a este tẽpo chegou, que o lazeire. [+]
1295 TC 1/ 551 Pois conplistes meu mãdado, tenho por bẽ de uos fazer eno que me demãdardes merçee, que for cousa guisada que uos possa fazer. [+]
1295 TC 1/ 551 Et dizede o que queredes et eu farey o que poder fazer; pero que a mjna morada seia dentro na vila, eno alcaçer, et que os meus omes tenã as fortelezas da vila. [+]
1295 TC 1/ 552 Et, desque o Çide ouue apostadas estas preitesias conos mouros, conplido este tẽpo que uos dissemos, entrou ena çidade, sua signa tenduda, et todos con elle, sas armas enfestas, muy onrradamente fazendo muy grãdes alegrias. [+]
1295 TC 1/ 555 Et passey muyta lazeira por auer Valença; et, pois Deus mha quis dar, queroa para mj̃ et para os meus, que mha ajudarõ a gaanhar, saluo o senhorio del rrey dom Afonso de Castela, meu senhor, que mãtenha Deus por muyto tẽpo et boo a seu seruiço; et, pois que uos sodes en meu poder, para eu fazer o que mj quiser dos corpos et dos aueres et das molleres. [+]
1295 TC 1/ 555 Mais eu tenho por bẽ et mãdo que todos os mais onrrados que moredes ena vila, en uossas casas et en uossas herdades, et nẽhũu de uos nõ tenha mays dhũa besta muar, et que nõ husedes d ' armas nẽ as tenades, senõ quando eu mãdar; et a outra gente que s[a]ya morar eno arraual da Alcudia, hu eu soya pousar; et que aiades duas mesquitas, a hũa ena uila et a outra eno arraual; et que aiades uossos alcaydes et uosso alguazil assi com̃o os ey postos; et que aiades uossas herdades et que mj dedes ende o dizimo dos fruytos; et a justiça que seia mjña; et eu que mãde lauar moneda qual me quiser; et os que quiserdes ficar comjgo a esta condiçõ, [ficade]; et os outros yde a Deus tã solamente conos corpos, ca eu (nõ) uos mãdarey poer en saluo. [+]
1295 TC 1/ 556 Et o Çide tornouse ao cãpo hu foy a batalla et mãdou coller o espoio et as tendas dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 563 Et o Çide mãdoullis que tomassem çẽ caualeiros et que sse fossem para Molina et que dissessem [a] Abucano, que era seu vassalo, que fosse cõ eles, et que leuasse(m) outros çem caualeiros, et que sse fossem todos para Medinaçele, et que atendessem y sua moller et su[a]s filh[a]s et dom Aluar Fanes. [+]
1295 TC 1/ 565 Amigos et parentes et vassalos, louuado seia o nume de Deus, padre espirital, que quanto ey eno mũdo, todo o tenho en Valença. [+]
1295 TC 1/ 565 Et, quando forõ suso, pararõ mentes contra o mar et uirõ uijr o grã poder dos mouros, que uijnã chegando et yã ficando suas tendas derredor da uila. [+]
1295 TC 1/ 566 Et Aluar Saluadorez [et os que con el estauã] leuarõnos a[ta] as tendas uẽçudos, et fazẽdo en eles muy grã dano; et, se se tornarã con todo esto, prouguera muyto ao Çide; mais tã grã sabor auiã de matalos, cuydãdo que os uijã as donas, que aguillarõ muyto adeante et foy preso Aluar Saluadorez, por que nõ ouue acorro nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 568 [Et], quando a os mouros uirõ, forõ muy marauillados, et forõ muy agiña armados et, suas azes paradas, seirõ das tendas. [+]
1295 TC 1/ 570 Diz a estoria que o Çide et os seus que sse tornarõ para o cãpo et rroubarono, et tã grãde auer era o que hi acharõ que lli nõ podiã dar cabo, nẽ aas tendas, que erã muytas sen guisa; et muy grande auer en ouro et en plata et en caualos et en armas, assi que lli nõ podiã dar cabo, nẽ sabiã que tomar nẽ que leixar. [+]
1295 TC 1/ 570 Et acharõ y hũa tenda muy noble ontre todas as outras, que fora del rrey Vnes, que nũca ome tã noble tẽda uiu com̃o aquela. [+]
1295 TC 1/ 571 Conta a estoria que, a cabo de XX et çĩco dias que o Çide uençeu el rrey Vnes, enuiou dom Aluar Fanes et Pero Uermudes cõ seu mãdado a el rrey dom Alfonso, seu senhor, et ẽuioulhi en presente CCC caualos enselados et enfreados, et cada hũu hũa espada ata[da a]o arçõ, et a muy noble tenda que uos contamos del rrey Vnes. [+]
1295 TC 1/ 571 Senor, o Çide se encomenda ena vossa merçee, como de senor natural, et tenuos en merçee quanto bẽ et quanta onra mandastes fazer a dona Xemena et a suas fillas. [+]
1295 TC 1/ 571 Et el rrey foy muy pagado dela et disse que nũca vira atan nobre tenda. [+]
1295 TC 1/ 574 Et, por quanto nos delle entendemos, semellanos que llj praz deste casamento. [+]
1295 TC 1/ 585 Mais por nos esto fazer a mester que o tenamos en nossa poridade, en guisa que nos nõ entendã que auemos queixume deles. [+]
1295 TC 1/ 585 Destas parauoas tomarõ eles muy grã uergonça et firmarõ sua maa entençõ que auiã falado, com̃o quer que o calassem por nõ descobrir seus corações. [+]
1295 TC 1/ 585 Nõ choredes, ca uos nõ esta bẽ; et calade et dade a entender que nõ dades nada por ende. [+]
1295 TC 1/ 585 Et bẽ sabedes uos que, eno uosso mal et ena uossa desonrra, muy grã parte ey eu; mais a mester que nõ entenda nada o Çide. [+]
1295 TC 1/ 585 Et atendamos ata que passe este rruydo dos mouros, que som uehudos daalẽ mar, [et] depois demãdadellj uossas molleres para as leuardes a uossa terra. [+]
1295 TC 1/ 586 Et eles mostrarõ aposto contenẽte, et meterõ a rriso o que llis acaesçera ante dia do leom. [+]
1295 TC 1/ 586 Et ficarõ suas tendas et, desque as ouuerõ ficadas, pareciã muytos, assi que dizia a estoria que erã bẽ çinco mil tendas cabedaes sen os tendillões. [+]
1295 TC 1/ 586 Et eles, quando esto oyrõ, forõ muy enuergonados, et entenderõ que algũu os auia oydo o mal que auiã dito. [+]
1295 TC 1/ 587 Et eles foron por elo muy marauillados, por tam grandes palauras com̃o dissera o Çide; ca eles cuydauã que nõ seyria tam aginha nẽ se llis podesse defender nẽ os quisese atender aa batalha. [+]
1295 TC 1/ 589 Et, quando o Çide uiu as tendas, mãdou que fosem mais passo. [+]
1295 TC 1/ 591 Et, quando uiu que o chamaua Ordono, seu cunado, atendeuho. [+]
1295 TC 1/ 591 Et o mouro conoçeuo muy be et nõno ousou a atender, et uolueu as redeas ao caualo et começou a fogir contra o mar. [+]
1295 TC 1/ 593 Desi tornaronse, roubando o canpo, en que acharõ muy grande auer a desmesura: en ouro et en plata et en aliofre et en pedras preciosas et en caualos et en tendas muy nobres et en ganados et en camelos de todas maneyras et en bufalhos, que erã tantos que era marauilla. [+]
1295 TC 1/ 594 Et, por que a tenpo que nos partimos de nosso padre et de nossa madre, nõ sabemos com̃o llis uay nẽ sabem eles de nos; et, se o por bẽ teuessedes, queriamos yr ala et leuar conosco nossas molleres, por que uei[ã] nosso padre et nossa madre (et nossa madre) et nossos parentes com̃o somos onrrados et rricos en casar cõ uossas fillas et sabã com̃o casamos aa nossa prol et a nossa onrra; et senpre seremos prestes et aparellados para o uosso seruiço. [+]
1295 TC 1/ 594 Meus filhos, pesame ende, mais pero tenoo por bem que as leuedes; et gradescouos o al que mj prometedes. [+]
1295 TC 1/ 596 Et como Ordoño era muy entendudo fezo com̃o mãdou o Cide. [+]
1295 TC 1/ 596 Et fezo ficar suas tendas en hũu cãpo hu auiã de pousar. [+]
1295 TC 1/ 600 Et, quando os uirõ assi uijr, que nõ tragiã cõsigo suas molleres et que tragiã as muas et os panos, entenderõ o mao feito que auiã feito, et os boos et cordos pesoullis. [+]
1295 TC 1/ 604 Et gaanou y muy grande algo en ouro et en plata et en tendas et en caualos et en ganados. [+]
1295 TC 1/ 607 Et logo, ante da alua, madurgarõ et tomarõ camjno de Atença et ende a Medinaçelle et ende a Molina. [+]
1295 TC 1/ 609 Et por ende uos rrogo que me nõ dedes mayor queixa dela ca me eu tenho en meu coraçõ; ca asaz me a dado uosso yrmão Ordoño este outro tẽpo, que me nõ le[y]xaua folgar [de] dia nẽ de noite. [+]
1295 TC 1/ 609 Et uos en tãto tornadeuos a Molina et tragede miñas fillas, ca teno de falar cõ elas, per que mj digã a uerdade deste feito, per que eu uaa aa corte con çerta cousa, ante nosso senor el rrey, demãdar et coomar a desonrra de mjnas fillas. [+]
1295 TC 1/ 614 Da contenda que Fern[ã]d ' Afõso ouue cono cõde Suer Gõçaluez [+]
1295 TC 1/ 617 Et el rrey esteue atendẽ[do] que sse defenderiã cõ rrazõ aa demãda que o Çide fazia; mais eles nõ rresponderõ nj̃hũa cousa a elo. [+]
1295 TC 1/ 617 Et el rrey esteue atendendo que sse defendessem con rrazom aa demãda do Çide, mais eles nõ rresponderõ nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 619 Da sentença que os alcay des derõ contra os condes [+]
1295 TC 1/ 619 Et, senor, uos as casastes, ca eu nõ; et uos por bẽ o fezestes, ca nõ por mal; mays elles entenderõno en outra maneyra. [+]
1295 TC 1/ 619 Et peçouos por merçee que, poys conoçẽ que lljs dey o meu, que melo mandedes dar sen outra contenda. [+]
1295 TC 1/ 619 Et esta sentença deu por todolos outros o conde dõ Moño de Lara. [+]
1295 TC 1/ 622 Et en elles se conprio o que disso o sabio: que aos de mao entendemento peor he de sofrer o bẽ ca o mal; ca o mal sofreo ome aỹda que lli pes, et o bem nõno pode sofrer de grado. [+]
1295 TC 1/ 622 Et, cõna merçee de Deus et cõna uossa que teno et o seu mal que elles fezerõ contra Deus et contra uos, cõna uerdade que prometeron a suas molleres, eu os decenderey da onra en que som, en tal maneyra que eu et mjnas fillas ficaremos onrados; ca mellores omes ca elles ey eu uençudos; assi que se uossa merçee for, dentro a Carrõ os yrey çercar ata que os tome presos pelas gargantas, et leualos ey a Ualença, hu tomẽ pẽedença do pecado que fezerõ. [+]
1295 TC 1/ 623 Ben deuedes entender que errauades en ello por mj o pedir nen rogar, poys que tĩjnades en curaçõ de as desonrar, com̃o dizedes que as leixastes; ca, poys ysto tĩjnades en voentade, a outro deuerades dizer que uos andasse en este casamento ca nõ a mj̃; ca nõ era eu para uos buscar ataas barregãas, nẽ seria cousa guisada de me ende trameter de tã maos feytos et tã sen Deus. [+]
1295 TC 1/ 625 Et, por que entendã os que aqui estã que tj digo uerdade, nenbrete quando ena lide do Quarto diseste que ti prouarias cõ hũu mouro, et foschi contra hũu caualeyro bõo que andaua y; et el, quando te uio vĩjr contra si, atẽdeute a guisa de bõo et tu nõ ousaschi yr a el. [+]
1295 TC 1/ 625 Et o mouro enderençou contra ti et tu nõno ousaschi atender et uoluisti as espadoas a fugir. [+]
1295 TC 1/ 627 Et eu, que aqui estou, messey ende hũa muy grã polegada; et catenuola, ca bẽ coydo que ainda nõ est yguada. [+]
1295 TC 1/ 627 Et mandou que calassem, ca el queria liurar o preito deste reto "conos meus alcaydes, asi com̃o entenderẽ que e dereyto. [+]
1295 TC 1/ 629 Et, poys que el rrey et os alcaydes ouuerõ acordo sobre ello, o que entenderõ que era dereyto, seyrõ da camara. [+]
1295 TC 1/ 629 En auẽdo consello conos condes que eu dey por alcalydes en este preito, que e ontre o Cide Rroy Diaz, da hũa parte, et os condes de Carrõ et seu tio Suer Gonçaluez, da outra, por que mj fezerõ entender que foy consellador da desonrra das fillas do Çide, por saluar seu dereyto lidẽ cõ outros tres caualeyros quaes o Çide der de sua casa, et saluẽ seu dereyto, se poderẽ. [+]
1295 TC 1/ 629 Et, desque el rrey ouue dada esta sentença, leuantouse o Çide et foyllj beyiar a mão. [+]
1295 TC 1/ 629 Et agora ueio et entendo que auedes sabor de mj fazer merçee et bẽ et leuar a mjna onra adeante. [+]
1295 TC 1/ 629 Senor, peçouos por merçee que tenades por bẽ que seia eu hũu dos que am a lidar por uos; (et) que por tal me teño eu et tal he o feyto que elles fezerõ que fio ena merçee de Deus que tomarey ende dereyto. [+]
1295 TC 1/ 631 Poys teno por bem que casem cõ estes jnfantes et seiã daqui adeant[e] reynas et senores; et, porla desonra que tomarõ, que reçebã esta onrra. [+]
1295 TC 1/ 631 Loado seia o nume de Deus, por que quiso que a desonrra que uos foy feyta, en razõ de uossas fillas, que uola quiso tornar en onra; ca ante erã molleres de fillos de condes et agora seram casadas cõ fillos de rreis, de que atenderã a seer reynas, que seram muy mellor casadas. [+]
1295 TC 1/ 632 Et, senor, eu querome yr para Ualença, ca a ia dias que me parti ende et ey medo que sse querram alçar os mouros en este tẽpo ca aca [estou], cuydãdo que nõ tenho tã bem mina fazẽda com̃o, louuado Deus et a nos, tenho. [+]
1295 TC 1/ 632 Et el rrey mãdoulli que sse fosse a bõa uentura, ca ele guardaria os seus caualeiros de dano et guardaria todo o seu dereito, en tal maneira que entenderia que nõ faria y mingua nj̃hũa. [+]
1295 TC 1/ 633 Senhor, teno que nõ fuy bẽ ensinado aqui contra uos, por que leuo o meu caualo et nõno leixo a uos, ca tal caualo como este perteeçia a uos; mãdadeo tomar. [+]
1295 TC 1/ 633 Et disse: -Senhor; farey agora ante uos o que nõ fiz gram tenpo a: porrey esporas ante uos. [+]
1295 TC 1/ 635 Desi partiuse deles et tornouse a sua tenda. [+]
1295 TC 1/ 635 Et daquela ora adeante bem mostrarõ os condes en seu contenẽte que llis pesaua muyto porlo que aui[ã] feito. [+]
1295 TC 1/ 640 Da sentença que el rey deu contra os jnfantes [+]
1295 TC 1/ 640 Et entõ el rrey deu por sentença por aleiuosos conoçudos os condes de Carrõ et mandou a seu moordomo que llis tomasse os caualos et as armas. [+]
1295 TC 1/ 640 Et, desque esta lide foy feyta et esta sentença dada, nũca ia mays o seu linagẽ alçou cabeça nẽ ualeron nada en Castela. [+]
1295 TC 1/ 640 Et, desque el rrey ouue esta sentença dada, sacou do cãpo os parentes do Çide et deos por bõos, et que conprirã todo seu dereyto. [+]
1295 TC 1/ 642 Et o mouro, quando vio a gente tã bem uistida, entendeu quan nobre ome era o Çide. [+]
1295 TC 1/ 642 Et o mouro cuydou que llo fazia por desdem et trauoullj muyto aficadamẽte; mays fezeronllj entender que llo fazia por onra. [+]
1295 TC 1/ 642 Et o Çide gradeçeullo muyto et tomou ende muy grã prazer; et disse que llj faria onrra qual nũca fezera a ome do mundo, desque soubera entender. [+]
1295 TC 1/ 642 Et preguntoullj que, ontre aquellas cousas que el tragia, se auja y algũa do corpo do soldã, et por onra del beyiaria en ella, en sinal que, se el esteuesse deante, que llj daria paz eno onbro, segũdo uso dos mouros; por que entendia que seu senor era hũu dos mays onrados mouros do mũdo, segũdo sua ley. [+]
1295 TC 1/ 642 Et, quando ysto oyo, o parente do soldã ouue muy grã prazer por quanta mesura dizia o Çide, et entendeu muy bem que era nobre om̃e. [+]
1295 TC 1/ 646 Et o almoxarife começoullj a contar sua fazenda, et dissollj com̃o era muyto esforçado, mays ca ome do mũdo et o que mellor tĩjna sua ley; "et en parauoa nõ a de mentir, et e muyto amigo d ' amjgo, et aas cousas uẽçudas muy piadoso et de merçee, et he muyto entendudo et muy peruiso en todaslas arterias; pero a tanto muy braua catadura et o que o nõ conoçe, quando o uee primeyramente, toma muy gram medo da sua catadura. [+]
1295 TC 1/ 646 Et, desque llj ouue ditas estas razões, o almoxarife começou a pregũtarllj, por que o viu ome entendudo et sabio, por que asi paraua mẽtes enas cousas; et dissellj que llj dissesse o que llj queria pregũtar ben afeytamente. [+]
1295 TC 1/ 646 Et, [quando] o messegeyro entendeu que auja sabor de o saber, disse que llo diria, mays que llj rogaua que llj teuesse puridade. [+]
1295 TC 1/ 648 Et mandou ficar as tendas en hũu prado muy fremoso. [+]
1295 TC 1/ 648 Et ali atendeu ata que chegarõ. [+]
1295 TC 1/ 648 Et atenderõ ata que chegou y o jnfante dõ Sancho d ' Arango. [+]
1295 TC 1/ 651 Et enmendou os erros que fezera contra Deus, ca elle entendeu que ia pouco era sua vida; et por ende se tĩjna conas obras de Deus. [+]
1295 TC 1/ 652 Et era ome muy entendudo et de bõo recado [et] en todos seus feytos semellaua cristão. [+]
1295 TC 1/ 657 Et por ende a primeyra cousa que auedes a fazer, depoys que eu for finado, seia esta: lauade muy bem o meu corpo cõ agua rosada et cono balsamo muytas uezes; ca, loado seia Deus, limpo o teno doutra suzidade para reçeber o seu sancto corpo cras, que sera o postrimeyro dia da mjna vida. [+]
1295 TC 1/ 657 Et vos, hermãna dona Xemena, et uossas cõpanas, guardaredes que nõ dedes uozes nẽ façades doo por mj̃, por que os mouros non entendã mjna morte. [+]
1295 TC 1/ 657 Et, quando uos quiserdes yr para Castella, fazedeo ante saber a todaslas gentes en puridade, por que se perçebã para leuar todo o seu, en guisa que o nõ entendã os mouros; ca nõ poderedes ficar con esta çidade depoys de mjna morte, por que iaz ontre o mayor poder de mouros que a en España. [+]
1295 TC 1/ 660 Et el rrey Bucar mandou ficar as tendas en derredor da villa. [+]
1295 TC 1/ 660 Et, segũdo conta a estoria que Abenalfarax fezo en arauigo en esta razõ, erã bem quinze mil tendas cabedaes. [+]
1295 TC 1/ 662 Et derõ logo primeyramente enas tendas daquella moura negra, que estaua deanteyra. [+]
1295 TC 1/ 663 Et esteuerõ quedos aquel dia, asi que nõ ousarõ yr aas tendas nẽ contra a villa, coydando que o fazia o Çide por algua meestria. [+]
1295 TC 1/ 663 Et toda aquella noyte esteuerõ en esto coydando, que non ousauã yr aas tendas, nẽ entrar aa villa, ne sayr do arraual. [+]
1295 TC 1/ 663 Et elles forõ muy marauillados, mays ca antes; pero con todo esto nõ ousarõ seyr aas tendas nẽ entrar aa villa. [+]
1295 TC 1/ 663 Et logo outro dia forõ aas tendas que el rrey Bucar leixara, et acharõ muytas armas, et nõ acharõ ome viuo; mays os mortos erã tãtos que nõ podiã passar per elles. [+]
1295 TC 1/ 663 Et esto era: muytas tendas, et caualos, et bufall[o]s, et muyto ouro et muyta prata, et gãados muytos, et outras cousas muy preçadas, et muyta vianda sen conta; asi que llis conprio bem X anos a çidade de Valença et aynda que uendessem as suas uezendades, en guisa que ficarõ muy ricos dende adeante. [+]
1295 TC 1/ 667 Et el rrey don Afonso entendeu que se poderia muy bẽ fazer o que dona Xemena dizia. [+]
1295 TC 1/ 669 Et quanto el auya de fazer ẽno reyno todo o fazia per consello de sua tia; ca ela era muy bõa et muyto entenduda et muyto amiga de Deus. [+]
1295 TC 1/ 671 Et tendeu a mão por lle trauar dela. [+]
1295 TC 1/ 671 Et acharõ o judeu sem entendemento nẽhũu, tendudo ante o corpo do Çide, que sse calaua ia das uozes. [+]
1295 TC 1/ 671 Et, quando o virõ o abade et Gil Diaz, entenderõ que dalj endeante nõ pareçia o corpo do Çide bem d ' estar daquela maneyra, por que pareçia feo. [+]
1295 TC 1/ 674 Et, quando tã poucos viu cõ ella, atendeu por ueer que poderia aquelo seer. [+]
1295 TC 1/ 674 Mays agora leixa a estoria a falar do Çide Cãpeador, que Deus perdone, et torna a falar del rey dom Afonso, o seteno. [+]
1295 TC 1/ 676 Conta a estoria que andados quareẽta et dous ãnos do rreynado del rey dõ Afonso, o seteno -que foy ẽna era de mil et CXLij ãnos, et o ano da encarnaçõ en mil et C et iiij ãnos - el rey dõ Afonso, poys que passo[u] pelos traballos que ia oystes cõ el rey dõ Sancho, seu yrmão, sobre a contenda dos rreynos, onde, depoys que el gãanou Toledo, por onra de seu senorio mandousse chamar "rey d ' España". [+]
1295 TC 1/ 677 Senor, segũdo que ela foy casada, tẽemos que he hũu dos bõos casamentos que llj podedes dar, segundo nos entendemos. [+]
1295 TC 1/ 678 Mays, quando os da terra oyrõ dizer deste miragre, et como el rey dõ Afonso era mal doente, logo entenderõ que aquel maar da agoa que nõ era senõ choro et quebranto que vijna pola sua morte a todo España. [+]
1295 TC 1/ 679 Et, Senor, eu te nõ serui cõ elles com̃o podera et deuera polo non saber, (et) pasando en todas as cousas contra os teus mandamentos [et] nõ aguardando o dereyto com̃o deuia, onde me teno por muy erado contra ti. [+]
1295 TC 1/ 682 Et, senor, eu, entendendo que lla nõ podia teer a dereyto, poys que m[a] ela demandaua, deylla. [+]
1295 TC 1/ 683 Conta a estoria que, estando Castela et Leom sem gouernador qual deuya a auer, depoys que finou el rey dõ Afonso, leuãtouse contenda a Castela et a Leom cõ Arangõ, ca pesaua muyto aos castelãos por que el rey dom Afonso dera as mays das fortolezas aos arangoeses et por que leixara sua senora et teuera que sse leuãtara muy grã desamor ontre elles. [+]
1295 TC 1/ 685 Et os bispos et os arçebispos et os outros omes que y erã entenderõ que, se esta lide sse fezesse, que seria muy grã dãno a toda a terra, et que seria enqueyiõ para cobrar os mouros a terra, assy com̃o acaesçeu en tempo del rey Rrodrigo. [+]
1295 TC 1/ 685 Et respondeu a elo com̃o ome de bõo entendemento et mesurado: - [+]
1295 TC 1/ 690 Et foy muy boo rey et ardido et muyto entendudo. [+]
1295 TC 1/ 692 Et entregoullj as chaues da vila, ca bem entendeu que sse llj non podia defender. [+]
1295 TC 1/ 695 Et o emperador foysse para Burgos et atendeu[o] y. [+]
1295 TC 1/ 695 Et tã grandes gentes erã en Toledo que todos [os] cãpos de fora da vila estauã cubertos de tendas et de tendillões et sinas et pendões de muytas maneyras. [+]
1295 TC 1/ 696 Bem deuiades uos entender que uos mentirõ; ca sabuda cousa he que est mjna filla et da emperad(a)riz dõna Beringuela, et que e neta do conde dom Ramondo, que aqui esta. [+]
1295 TC 1/ 696 Et tenome por muyto entergo ende; et, en quanto eu viua, amala ey et onrala ey com̃o dona de tam gram guisa se deue amar et onrrar. [+]
1295 TC 1/ 697 Conta a estoria que o emperador era muy justiçeyro, et de com̃o amaua justiça aqui sse pode entender: hũu jnfançõ auya en Galiza, que auya nume dom Fernando; et tolleu per força a hũu laurador sua herdade. [+]
1295 TC 1/ 699 Et este rey dõ Sancho, en este pouco tempo que reynou, foy enderẽç[ã]do o rreyno et conpl[ĩ]do [a] justica; ca era muyto entendudo et muy esforçado et muy sisudo et leal et uerdadeyro et loução. [+]
1295 TC 1/ 701 Et esteueo atendendo ata que foy afeytado. [+]
1295 TC 1/ 701 Et el rey dõ Fernando disso que vijna a elle com̃o a seu yrmão [mayor et] mellor, et que llj fe zer[ã] entender que llj queria entrar pela terra, et que llj rogaua que o nõ quisesse fazer, ca elle prestes et aparellado estaua para fazer delle o que el mandasse. [+]
1295 TC 1/ 701 Et eu por guardar nossa onrra et nossa fazenda uim aqui, ca nõ (nõ) por outro mal que ẽno curaçõ tena. [+]
1295 TC 1/ 704 Pero, por partir contenda da terra et porlla grã segurãça que llj fazia o conde dõ Enrique et seus yrmãos, creeuos et acomendoullis el rey. [+]
1295 TC 1/ 706 Capitolo que fala da contenda que aujã os omes bõos de Castella [+]
1295 TC 1/ 706 Conta a estoria que os condes, depoys que teueron el rey en seu poder, [es]tenderonse mays que nõ deujã. [+]
1295 TC 1/ 706 Et tanto correu a contenda ontre elles, por que el rey dõ Fernando de Leom leuou os peytos delles bem X anos et os outros dereytos. [+]
1295 TC 1/ 707 Et el rrey et os condes et os rricos omes estauam atendendo eno conçello de Soria que dormisse el nino et que o trouxesem logo. [+]
1295 TC 1/ 707 Senor, nõ (llj) podedes de dereyto prender nẽ dizer mal por esta rrazõ ao conde dõ Amrrique, ca el guardou o que deuia; et nõ lle podedes dizer mal por esto, senõ que fezo bem et dereyto et lealdade; et oge mays nõ tenades mays ollo por el rrey, ca lealdade dos castelãos uolo am tollido. [+]
1295 TC 1/ 710 Outrosi o conde dõ Manrrique, desque ouue ordenado com̃o fezesse del rrey, foysse cõ seu poder para dõ Fernan Rruyz, que o estaua atendendo. [+]
1295 TC 1/ 713 Conde, uos me auedes feyto grã seruico, por que eu sõo teudo sẽpre de uos fazer por ello muyto bem et moyta merçee; et quero que tenades de mj̃ mays terra de la que tenedes ata aqui. [+]
1295 TC 1/ 713 Senor, a uossa merçee muyto uos gradesco quanto me dizedes; mays en mayor merçee uos teno que mj conoçedes o seruiço que uos fiz. [+]
1295 TC 1/ 713 Et el rrey foy creçendo et seendo de muy boo entendemento et de bõas manas. [+]
1295 TC 1/ 713 Et ouuer[õ] depoys muytas fazendas et grandes contendas en hũu. [+]
1295 TC 1/ 715 Et a reyna seyu muy bõa et muy ensinada et muy entenduda, et era de muy boo doayro. [+]
1295 TC 1/ 718 Mays, cõ todo esto, nũca soube estar en paz, et começou sua contenda cõnos condes de Castella. [+]
1295 TC 1/ 724 Et, desque el rrey de Leom [se] viu sem guerra, entendeu que poderia muy bem a sua madrasta dona Orraca coomyar quanto mal l[l]e buscara. [+]
1295 TC 1/ 726 Et fezerõlle todas as cousas do m[ũ]do per que entenderõ que mays agina poderia seer são. [+]
1295 TC 1/ 726 Et por esto ouue muy grande contenda ontre el rrey de Castela et el rrey de Leõ, pero sempre pode mays et ualeu mays el rrey de Castela, et gaanov villas et castelos del; mays quanto delle gaanara todo o queria para seu neto o jnfante dõ Fernando, fillo del rrey de Leõ. [+]
1295 TC 1/ 729 Conta a estoria que o muy noble rrey dõ Afonso de Castela, que soube sempre gaanar preço et onrra et melloria sobre os rreys seus vezinos, et quiso enmendar sua vida et seu estado com̃o om̃e de grande entendemento; et foy muy granado et muy ardido et muy temudo en sua terra et ẽna allẽa et muy conplido en justiça, et daua muy grandes dõas. [+]
1295 TC 1/ 731 Et el rrey dom Afonso sabia ia sua venida, et foy contra elle cona mays gente que pode auer; et chegou a Laroos et atendeo y cõ pouca gente. [+]
1295 TC 1/ 731 Et cõ grã louçeylla nõ quiso a muytas gentes que yam a sua ajuda atender; mays atendeuo cõnos rricos omes et cõnos conçellos que pode auer mays [a] mão. [+]
1295 TC 1/ 731 Et, pero que el rrey era mançebo, entendeu que era por aquelo que llj enviara dizer Nostro Senor, polo erro que fezera contra el, que llo coomaria, asi com̃o llo enviara dizer pelo angeo, segũdo que o a contado a estoria. [+]
1295 TC 1/ 731 Et entendeu muy bem o grã seu poder, et com̃o o coomyara muy caramente. [+]
1295 TC 1/ 738 Et elles, quando o oyrõ, prouguellj muyto por elo et foronse para ala, et ficaron suas tendas pela orta. [+]
1295 TC 1/ 738 Et ficou suas tendas ena orta del rrey. [+]
1295 TC 1/ 740 Mays, logo que o entenderõ, os cristãos collerõnos todos, et pasarõ muy bem cona merçee de Deus Aguadiana, et albergarõ essa noyte en dereyto de Calatraua, que tijnã os mouros muy basteçuda de omes et d ' armas, et per somo das torres muytas signas et pendões de muytas colores. [+]
1295 TC 1/ 742 Et ali estau[a] atendendo a oste dos cristãos, ca nõ tijn[a] en talante de lidar cõ elles, ca se temi[a] muyto de las ajudas que auia el rrey. [+]
1295 TC 1/ 742 Et outro dia, uernes a ora de noa, subirõ os rreys ao porto et ficarõ y suas tendas. [+]
1295 TC 1/ 744 Et, quando os mouros virõ com̃o os cristãos erã pasados ante elles, pesoulles muyto et foylles muy grã mal Et os reys mandarõ ficar as tendas en hũu lugar a ollo dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 744 Et o Myramamolim mandou trager a sua tenda et mandoa ficar a tenda en der[e]yto da del rrey de Castela; et veeõ suas azes paradas, ben acabdeladas de muytos mouros et muytos rreys et muytos omes onrrados, para les dar batalla. [+]
1295 TC 1/ 744 Et todo aquel dia esteue o mouro, suas azes paradas, ata a [ora de] noa, adtendendo lide, et nõ quedauã tirandolles seetas de beestas et d ' arcos, (et tirandolles) et and[ã]do(s) en deredor. [+]
1295 TC 1/ 744 Et, quando vyu que nõ queriã lidar aquel dia, mãdou arincar a tenda de seu lugar et tornousse hu ante estaua. [+]
1295 TC 1/ 745 Et per hu ya el rrey dõ Afonso era lugar chaão, et per hu ya el rrey d ' Arangõ era lugar estreyto, que nõ auyã per hu sse estender. [+]
1295 TC 1/ 745 Et aly hu estaua a tenda fezo fazer hũu curral de omes armados de pee muy espessos, atados hũus cõ outros cõ cadeas, por que nõ podessem fugir enpero quisesem. [+]
1295 TC 1/ 749 Desi chegou el rrey d ' Arangõ et, en guisa os quebrantou, que bem entenderõ que rrey era; et, per hu elle pasaua, semellaua fogo, que queymaua elles et a terra. [+]
1295 TC 1/ 752 Et os mouros yndo vençudos de todo en todo; et el rrey dõ Afonso era ia cansado do grã traballo que leuara et do grande afam que ouuera, [et] ficou ena tenda do Miramamolim, et rreteuo en ssy o cãpo. [+]
1295 TC 1/ 752 Et dali se tornarõ os cristãos para o cãpo, hu estaua o muy nobre rrey don Afonso, muy louçao et muy bẽ andante, atendendoos. [+]
1295 TC 1/ 754 Conta a estoria que a tenda do Myramamolim era de seda uermella, muy rricamente obrad[a], et deua al rrey d ' Arangõ. [+]
1295 TC 1/ 758 Et esto foy ẽno mes de Setenbre, en dia de Santa Maria Ffe, ẽna era de mil CCLaIJ ãnos; et, mal pecado, finou entõ o mellor rey que auia en Espana, et escudo et ampar[ã]ça de cristãos; et foy muy leal et muy uerdadeyro et muy dereytureyro en todalas cousas [et] conpli(n)do en todas as bõas maneyras et muy esforçado. [+]
1295 TC 1/ 759 Et a rreyna, com̃o era de boo entendemento et muy corda, ouue seu consello cõnos rricos omes et conos prelados do rreyno a quem daria seu yrmão el rrey a criar, ca ela nõno queria dar a nẽgũu sem seu cõsello delles. [+]
1295 TC 1/ 764 Conta a estoria que, poys que entendeu o conde que auia sabor el rrey de s ' ir de suas mãos et yrsse para a rreyna, guardauao en guisa que o nõ podesse conplir. [+]
1295 TC 1/ 765 Et o conde subiu en hũu cabeço baixo et dõ Lopo Diaz atendeuo eno chaão. [+]
1295 TC 1/ 767 Et ouue y muytos mortos et deribados d ' ambalas partes et presos; et ouuer[a] mays mal, [senõ] por que asomou a sina del rrey, et elles nõno quiserõ atender, ca teuerõ que nõ seria guisado. [+]
1295 TC 1/ 777 Et por uerdade quanto era a madre bẽno mereçia; ca era dona de bõo entendemento et uerdadeyra et mesurada et muyto ensinada dona, et foy lume et espello de Castela et de Leom, et todos catauã por ella et por seu entendemento se guyauam. [+]
1295 TC 1/ 777 Et bem deuedes entender que fazedes uosso mal ẽno mal que a mj̃ fazedes; et, se uos quiserdes, ia mesura deuia y a ualer; ca eu vedar o poderia a todo rrey de Leõ, mays nõ posso a uos que sodes meu padre, nẽ seria cousa guisada; mays conue[n]mo de sofrer ata que uos entendades o que fazedes". [+]
1295 TC 1/ 779 Letra et Teua et Palos - et foy sobre Asnadel et sobre Esteniel et sobre Espelĩ. [+]
1295 TC 1/ 779 Et guaanarõ muytas tendas et muytos caualos et panos et gaados et outras cousas. [+]
1295 TC 1/ 780 Et os mouros, quando esto virõ, atreuerõsse muyto a elles et veerõ bem ata as tendas, et matauã os omes et as bestas et fazianlles dãno. [+]
1295 TC 1/ 780 Et el rrey mandou ficar as tendas ẽno fossayro çerca da villa. [+]
1295 TC 1/ 780 Et el rrey, quando entendeu o que diziam, mandou conbater a vila; mays polo que diziã, c[a n]õ por que fosse guisado, ca a vila era muy forte et bem entorrada. [+]
1295 TC 1/ 780 Et feriãsse a mantenente hũus cõ outros. [+]
1295 TC 1/ 784 Et el rrey chegou a Esteniel ia de vijnda. [+]
1295 TC 1/ 788 Et cortar[õ]lle a cabeça et enviarõna al rrey de Seuilla, coydando que llj fariam seruiço et plazer en ello; mays elle entendeullo muy mellor; et, pola treyçõ que fezerõ, mandoulles cortar as cabeças et mandoos deytar aos cães. [+]
1295 TC 1/ 798 Et tenderõse as algaras contra Beger, et per todas essas partidas, correndo et acollendo quanto y acharõ. [+]
1295 TC 1/ 798 Et o jnfant[e] dõ Afonso mandou ficar as tendas en Aguadelete, y cabo d ' Eixerez, et fezerõ chegar sua presa derredor de sy. [+]
1295 TC 1/ 799 Don Abehũc começou a mesurar a oste dos cristãos; et, poys bẽ ouue osmado et entendudo quanta gent[e] podia seer et quanta a pressa, et vio que se nõ poderi[ã] teer en cãpo nẽ se llj podi[ã] defender -ca sen falla asy pareçia a quen quer que hũu poder et o outro visse, saluo o poder de Deus que he grande, que acorre aos seus - (et) mãdou logo ficar suas tendas eno oliuar, ontre os cristãos et a uilla. [+]
1295 TC 1/ 799 En este dia se uestiu dõ Aluar Peres (de) hũa falifa delgada et tomou hũa uara na mão; et con taes armas entrou ena fazẽda muy loução et muy alegre et muy esforçado, acabdelando suas gentes et dizendollj muytos bẽes et dandollj grandes esforços, dando a entender que o poder de Abeũc tĩjna en pouco. [+]
1295 TC 1/ 801 Os cristãos começarõ de rroubar o cãpo; et, tãto achauã y iazendo pelo cãpo, que ia anoiados erã de o tomar; poys do que acharõ nas tendas, ysto nõ auja conta, nẽ quen o apreçar podesse. [+]
1295 TC 1/ 801 Desque os cristãos ouuerõ o campo rroubado, forom deçer aas tendas dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 806 Et, quando soubo com̃o el rey don Fernando ficara suas tendas en hũu cãpo, çerca de hũa fonte cabo do castelo, seyo a el et leuoullj seus presentes: pã et viño et carne et çeuada. [+]
1295 TC 1/ 806 Et dalj moueu el rey et foy a Duas Yrmaas [et] a Daralbatar, et leixou Cordoua a mão dereyta, ca foy pela ponte d ' Alcolea et alj ficou suas tendas cõ aquelles poucos que leuaua consigo. [+]
1295 TC 1/ 806 Senor, poys que me demandas consello [fays] asi: leixa a mj̃ yr cõ tres caualeyros de cristãos, que eu leuarey comjgo; et irey de noyte aa oste del rrey dõ Fernando, et chegarey aa sua tenda muy encubertament[e], que nẽgũu nõ me ueera nẽ conoçera; desi tornarey a uos cõ todo o çerto, per que uos uaades a cousa çerta. [+]
1295 TC 1/ 806 Et entrou pela oste, que nengũu nõ llj fezo pesar, ata que chegou aa tenda del rrey. [+]
1295 TC 1/ 806 Et o monteyro entrou aa tenda del rrey, hu el iazia, et chamou a Martin de Todela, et leuantouse et seyo a el. [+]
1295 TC 1/ 806 Señor, ueno a uos por hũa cousa que [se] me oluidou de uos dizer: mandade agora hũas tres noytes ou quatro fazer muytos fogos aqui en uossa oste, per que se Abehũc der algũus ueedores que ueñã de noyte a ueer a oste, que porlos fogos que uirẽ entendã que he a uossa hoste mayor de quanta he. [+]
1295 TC 1/ 806 Et começ[ou] logo uoz de goyo et de alegria a soar et seer oyda enas tendas dos justos, esto he dos fiees de Cristo. [+]
1295 TC 1/ 814 Et a cidade de Cordoua afortelez[ad]a de moradores et de omes d ' armas, et posta en recado como sse manteuesse, el rrey dõ Fernãdo tornouse ben andant[e] et onrado a Toledo, aa nobre rreyna dona Beringuela, que o atendia y. [+]
1295 TC 1/ 814 Et nũca lle mostrou os custumes nẽ as cousas que pertẽeciã a molleres, ma[y]s lo que fazi[a] a grande[za] de curaçõ et a grandes feytos. ca esta (he) muy boa et nobre rreyna dona Berĩguela co[m] tamana aguça gardou sempre este fillo et llj meteu no curaçõ feyto de obras de piedade de ome barõ, mãçebo et nino, et todo linagẽ de omes -esto he barõ et moller -; et toda preitesia delles -et esto he [o] liure et [o] quito et [o] adeuedado -; et todolos teudos a outra uida -esto he todos [os] outorgados a ordĩ -; et toda a naçõ, fas[c]as toda gente; et toda lengua sent[i]se en talent[e] cono feyto en este rrey dõ Fernando, et que [a] muytedũe d[as] uertudes nõ partindo en elle, entendesse(e)n todos et vissẽ que partia elle obras de misericordia a todos. [+]
1295 TC 1/ 817 Et diz asi o arçebispo dõ Rrodrigo de Toledo: por que [o] grande entendemento del rrey don Fernando nõ mingu[asse] asi da sua nobreza nẽ valuese mẽos por andar en allẽos et en descoueniẽtes ajuntamentos de molleres, a nobre rreyna dona Berĩguela, sua madre, ouue a curaçom de lle buscar con quẽ cas[ass]e. [+]
1295 TC 1/ 822 Don Aluar Perez tenja a Martos, et leixarõ y a condessa, sua moller, et a dõ Tello, seu sobrino, cõ XLtaVco caualeyros de seus uasalos. [+]
1295 TC 1/ 822 Et, quando forõ y açerca et virõ tã gran poder de mouros a derredor da pena, et com̃o estauã conbatendo tã de rrigeo, se forom en grã coyta ou se ouuerõ ende gran pesar, por que elles nõ estauã dentro para defẽdela, esto nõ me deue demandar nengũu; ca ouuerõ muy gran medo: o hũu, por que se perderia a pena naquel dia, que era chaue de toda essa terra; et o al, por que iazia y dentro a condesa, sua senora, et que a leuariã catiua os mouros, ela et as donas que erã y cõ ela; et por que uijã que de nẽhũa parte nõ podiã seer acorrudos que ante nõ fosse a pena perduda et ellas catiuas, nẽ elles nõ podiã entrar dentro que as defendessem, senõ se entrassẽ per meyo dos mouros; en tal guisa estaua çercada de grã gente de mouros et nõ ousauã de cometer d ' entrar dentro. [+]
1295 TC 1/ 822 Quãdo el rrey d ' Ariona vio com̃o aquelles caualeyros, que se meterã en tã gran perigoo, erã ia suso ena pena, soube, por que eram bõos caualeyros et se meterã en aquel perigoo por acorrer ao castello, que llo queriam defender, poys que que erã ia suso ena pena, et entendeu que nõ seria mays su[a] prol de alj estar; et desçercou Martos et foysse ende. [+]
1295 TC 1/ 825 Dende a(a) outra tenp[o]rada, seendo el rrey dõ Fernando en Yllon -esto foy a sazõ que o sol escureçeu - chegou y dõ Aluar Perez al rrey, que uĩjna da fronteyra. [+]
1295 TC 1/ 825 Et elle nõ se deteue nẽ põto, ante se começou de tornar muy apressuradamente, com̃o aquel que entendia bem a mj̃gua que ala fazia, et que auja muy a uoentade de seruir seu senor, ca llj mandara el rey que se nõ partisse de Cordoua nẽ se alongasse ende muyto, et que lla guardasse muy bẽ; ca, com̃o quer que Telo Afonso y estaua et que o leixara y el rey quando a tomou, don Aluaro auja o poder todo ida teẽça, et elle a tĩjna por el rrey de la primeyra outra uez que alla el rrey [o] enviara, et por el faziã en todoslos outros lugares asi com̃o polo corpo del rrey. [+]
1295 TC 1/ 829 Dõ Diego, estãdo en hũas montanas muyto altas ontre hũas serras muy esquiuas, poys que soube que el rrey ya contra elle, nõno quiso atender. [+]
1295 TC 1/ 829 Et el rrey llj prendeu y ia quantos caualeyros dos seus, daquelles que llj a terra andauã correndo, et derriboullj Bõos et os outros castelos de que entendeu que llj poderia uĩjr dano. [+]
1295 TC 1/ 830 Partida esta contenda do aluoroçamento que dõ Diego Lopez auja to[m]ado, et aueudo ia muy ben cõ el rrey dõ Fernando, com̃o dicto auemos, estando en Burgos, ouue de acaeçer que adoeçeu muy mal. [+]
1295 TC 1/ 832 Et, el estando ena Calçada, chegou y a rreyna sua moller, que elle estaua atendendo. [+]
1295 TC 1/ 832 Et cõ eigreym[ẽ]to desto esse rrey mouro era estendudo et começaua a cometer mays ca non soya, et era reçeado muyto per toda essa fronteyra. [+]
1295 TC 1/ 836 Et deu consigo en Arjona, et de Ariona foyse para Jaem, et atendeu y a rrecoua dous dias. [+]
1295 TC 1/ 839 Et sobre este cõsello et sobre este acordo acordou cõ este maestre et conos outros altos homes que y cõ el erã, que fezese y bastida et que partise os ricos omes et os cõcellos que esteuesem [a tenporadas] sobre ella c[o]tia[a]ment[e], ata que [a] ouuesem. [+]
1295 TC 1/ 840 Jahem, segũdo que a estoria conta, he vila real et de gran poboo et bem afortelezada et bem encastellada et muy forte et de muy tenduda çerca et bẽ asẽtada de muytas et muy fortes torres et de muytas [et] boas aguas et muy frias dentro ena villa, et auondada de todos auondamentos que a nobre et rica uilla conuẽ auer. [+]
1295 TC 1/ 841 Et cada hũus delles llj consellauã aquillo que entendiã que era mellor: os hũus diziãllj que enviase correr contra terra de Seuilla; os outros que se fosse deytar sobre algũus dos castelos que erã dos mouros por cobralos delles que os fossẽ conquerer. [+]
1295 TC 1/ 841 Et asi cada hũus o consellauã, segũdo seus entendementos, o mellor que entendiã. [+]
1295 TC 1/ 844 Et asi, entendendo que llj era mellor a ficada ca la yda de Castella, para ençimar sua cõquista et parar bem sua fronteyra, et estando el rrey dõ Fernando en Cordoua, mesurado todo esto, se(e)yu ende et foyse para Jaem. [+]
1295 TC 1/ 846 Conta a estoria que, desque el rrey dõ Fernando ouue guanado Guillena, [et deytados os mouros dela, segundo auemos dito, que se tornou para Guillena], et adoeçeu muy mal, de guisa que foy queixado; pero, con todo esso, por nõ perder tẽpo et nõ estar de balde, en quanto el estaua contend[en]do en sua doença, enviou toda sua oste que sse deytasse sobre Alcala del Rrio et a teuessẽ çercada, et que a conbatessem [ata] que el fosse guarido ou a tomassem. [+]
1295 TC 1/ 851 Nõno façamos, mays uaamos per nosso camjno a dereyto, ca nos nõ atenderã. [+]
1295 TC 1/ 851 O rayal du estaua [a tenda d]el rrey soya seer hũu pouco [en] altura et per u elles yam era chão. [+]
1295 TC 1/ 851 Quãdo Lourenço Suares uyo os mouros com̃o sse acolliã, que o nõ ousarom atender, disse al rrey: - [+]
1295 TC 1/ 851 Sabede que o conoçerõ et catade como se uã acollendo ant ' el, que o nõ ousã atender. [+]
1295 TC 1/ 854 Mays, en quanto el rrey dõ Fernando conos de sua parte estaua contendendo con esses mouros que desbaratarã, digamos do meestre d ' Ocles et dos que da outra parte do rrio estauã, do que llis auẽeo (d)ala cõ esses mouros seus uezinos desse cabo. [+]
1295 TC 1/ 856 Et osmarõ de fazer hũa balsa(ma) tamaña que atrauessasse o rrio de parte a parte, et que a enchessem toda de (b)ollas et de tinaias chẽas de fogo greguisco -et dizenllj en arauigo fogo d ' algadrã - et rezina et pez et estopas et todaslas outras cousas que entenderõ que llis conpririã para aquelo que fazer coydauam. [+]
1295 TC 1/ 859 Et, quando [o] soube Axaf, tomou o poder de Seuilla, que era muy grande, et seyo contra la oste, sina tenduda et fazendo muy grandes ruydos. [+]
1295 TC 1/ 861 Os das naues dos cristãos, reçeando muyto o fogo d ' algadrã que os mouros aujã feyto para (e) lles queimar suas naues, fezerõ entender al rrey dõ Fernando en qual guisa se poderiã del guardar [et] diserõllj com̃o. [+]
1295 TC 1/ 861 Aos mouros pesou muyto et teuerõ que llis [era] grã contrallamẽto para o seu feyto; et forõ sobrellos madeyros os mouros porllos arãcar, et os cristãos porlos defender, auendo todo o dia muy gran contenda. [+]
1295 TC 1/ 862 Desta guisa que dicto auemos andauã todo o dia en perfia os cristãos cõ esses mouros, quando per terra, quando per agua, cõbatendose hũus cõ outros et gãanãdo huu(u)s doutros, os hũus yndo hũa ora et os outros vĩjndo outra; et asi en esto estauã aa manaa et aa tarde et cada ora do dia de cada parte, per terra et per agua, huus cõ outros contendendo. [+]
1295 TC 1/ 862 Os mouros, quando o virõ, entenderon suas parauoas et coydarõ que era mouro et mouerõ logo suas zauras adeante, vĩjndo contra elle a mays poder por acorrerlj. [+]
1295 TC 1/ 866 Et el rrey outrosi leuantouse daquel lugar hu estaua en Tablada, hu auja venido ante pousar, et açercouse aa villa, et mãdou y armar suas tendas, et asentouse y de asesego. [+]
1295 TC 1/ 867 Los mouros quiseronse tener et parar rigios, mays bem pareçeu que nõ era Deus da sua parte: atã de rrigeo os foron ferir os cristãos que os mouerõ. [+]
1295 TC 1/ 867 Et os mouros vĩjnã de tal contenẽte et cõ gran poder, suas azes paradas et asi ordinadas, que os cristãos forõ çertos d ' auer batalla cõ elles, et meterõse enas armas muyto agina, et seyrõ a elles fora et esteuerõnos atendendo, cuydando que uerriã. [+]
1295 TC 1/ 867 Os cristãos esteuerõ atendendo de sua parte, os mouros parados da sua, de guisa que se ya passando o dia. [+]
1295 TC 1/ 867 Quãdo os cristãos ysto virõ, começarõ a mouer contra elles, et os mouros nõnos atenderõ; pero os cristãos os seguirõ tãto ata que os enbarrarõ ena villa. [+]
1295 TC 1/ 868 Os almogauares cristãos desa oste que el rrey dõ Fernando tĩjna sobre Seuilla seyã muy ameude per todas partes per du entendiã que dos mouros poderiã gãanar. [+]
1295 TC 1/ 868 Mays hũu dia acaesçeu que grã peça d ' almogauares cristãos estauã en sua çiada atendendo os mouros q[ua]ndo passariã. [+]
1295 TC 1/ 868 Et os mouros barũtarõ et ouuerõ sabedoria delles [et] vẽe[r]onllis y sen sospeyta gran poder delles, mayor que elles nõ quiserã nẽ atendiã, et derõ sobre elles; pero que, ante que se elles muyto açercassem, ouuerõ vista delles et seyrõ da çiada et começarõse de seyr et de se yr acollendo. [+]
1295 TC 1/ 871 Et el rrey dõ Fernando entendeu que, se llis essa ponte nõ tollesse, o seu feyto se podia mays alongar que nõ faria, et que per uentura aa çima seria en ventura de sse poder gãanar. [+]
1295 TC 1/ 874 En esto estauã cõtendẽdo os de fora cõ os do castello, lidandosse os hũus cõ os outros, que se nõ podiã os hũus bem defender nẽ os outros auer o que queriã, saluo que perdiã y mays os que queriã gãanar, ca os outros que en perdimento estauã et se tã coytados vijã et tã çercados de todas partes. [+]
1295 TC 1/ 875 Et, com̃o quer que foy, ou dos que y estauã ou doutros, ouueo a saber Garçia Perez; mays nõ llo entendeu nẽhũu et calouse ende. [+]
1295 TC 1/ 875 Et, en c[õ]batendo o castelo de Tiriana, asi com̃o auedes oydo ena estoria, hũu dia aas barreyras de Triana, este jnfãçõ, de que dissemos, et Garçia Peres de Uargas et outros caualeyros, recudirõ os mouros de Triana, fazendo sua espolonada ata aquel lugar hu estes caualeyros de que dissemos estauã, et ma[t]ar[on] y ia quantos omes. [+]
1295 TC 1/ 875 Os mouros, quando virõ que tã poucos erã os cristãos que apos elles yam, derõ tornada a elles, et alj forõ os golpes muy grandes de lanças et d ' espadas et de porras que se dauã a mantenente, que llis durou gran peça do dia. [+]
1295 TC 1/ 879 Et el entende[ndo]o en seus maos ueiayros que faziã, huuyouse acoller a hũu caualo et poso esporas et seyusse, et os outros cõ elle; mays hũu caualeyro que nõ huuyou seyr acalçarono et todo o fezerõ peças. [+]
1295 TC 1/ 885 Muyto sangue foy en essa çerca derramad[o]; et grandes morteydades et grandes feytos, os hũus en lides et os outros en enfermidades grandes et gran doẽça que en essa oste caeu, ca as caenturas erã tã fortes et tã tendudas et tã destẽperadas que morriã os omes de destẽperamento corrũpudo do aar, que semellaua chamas de fogo, et corria tã aturadamente sempre hũu uento tã escalfado com̃o se dos jnfernos seysse, et todoslos omes andauã correndo agua todo o dia da grã sud[o]r que fazi[a], tãbẽ estãdo pelas sõombras com̃o per fora ou per hu quer que andau[ã], com̃o se en bano esteuessem; pero que per força llis convĩjna, que por esto que porlas grandes lazeyras que sofriã aujã a adoeçer et de sse perder y muy gran gent[e]. [+]
1295 TC 1/ 886 Et, segũdo o proua a estoria, hũa foy essa das mayores et mays altas conquistas que eno mũdo todo foy visto nẽ feyta que se en tã pouca sazõ fezesse; poys per qual razõ pode seer de la el asi auer et en tã pouco tempo a gãanar, nõ pode ome entender y al, fora a merçee que foy do senor, cuio seruidor el era, que o quis y onrar et darllj uentura boa, porque tã nobre senorio et tã acabado ouuesse; o al, que he a frol dos acabamentos de todas onrras: a gran lealdade dos boos uasalos que auya, ca rrey que eno mũdo fosse nõnos ouue mellores nẽ taes de sua naturaleza, que sabemos ca per todas partes do mũdo ouuerõ sempre os castellãos prez desto sobre quantas outras gentes som, et mays seruidores de senor, et mays sabedores de todo afam. [+]
1295 TC 1/ 890 Este foy rrey muy mesurado et cõprido de toda cortesia et de bõo entendemento, muy sabedor; et muy brauo et muy sanudo enos lugares hu cõueesse; muy leal [et] muy uerdadeyro en todalas cousas que uerdade et lealdade deuese seer guardada. [+]
1295 TC 1/ 893 Et, poys que este sancto et ben auenturado rrey dõ Fernando vio que era conprido o tenpo de sua vida, et que era chegada a ora en que auja a finar, fez trager y o seu Saluador, que e o corpo de Deus, et a cruz en que esta a sua significaçõ del Nostro Senor Ihesu Cristo. [+]
1295 TC 1/ 895 Conprido et dito todo esto que o santo et ben auenturado rrey dõ Fernando, et a saluamento de sua alma [et a] cõprimẽto dos sacramentos de sancta jgleia fezo, et de todalas outras cousas que dictas sõ, diz a estoria aynda del(o) que, poys que seu Saluador, que he [o] corpo de Deus, ouue reçebudo, et adorada a cruz, et ouue tirados de si os panos reaes, com̃o dissemos, que foy chegada a ora en que seu Saluador enviaua por elle; et el, desque a ora entendeu que era chegada et uio a sancta conpaña que o estaua atendendo, alegrouse muyto, dando ende grandes graças et grandes loores a Nostro Senor Ihesu Cristo, demãdãdo a candea que todo cristão deue a teer en mão ao seu finamento; et deronlla; et, ante que a tomasse, tendeu as mãos contra o çeo, et alçou os ollos contra o seu criador, et disse: - [+]
1295 TC 1/ 898 Et por que llj [fe]zerõ entendent[e] que seu yrmão dõ [Jo]hã et o conde dõ Lopo de Bizcaya [o] queriã matar et fillarllj os rreynos, [m]atou o conde et prendeu seu yrmão [dõ] Johan. [+]
1300 AT III,4/ 41 Capitolo quarto E porque algũas cantigas i há en que falam eles e elas outrossi, per én é bem de entenderdes se som d ' amor, se d ' amigo: porque sabede que, se eles falam na prim[eir]a cobra e elas na outra, [é d ' ]amor, porque se move a razon d ' ele (como vos ante dissemos); e se elas falam na primeira cobra, é outrossi d ' amigo; e se ambos falam en ũa cobra, outrossi é segundo qual deles fala na cobra primeiro. [+]
1300 AT III,4/ 42 Capitolo quinto Cantigas d ' escarneo som aquelas que os trobadores fazen querendo dizer mal d ' alguen en elas, e dizen -lho per palavras cubertas que hajan dous entendimentos, pera lhe -lo non entenderen ... ligeiramente: e estas palavras chamam os clerigos "hequivocatio". [+]
1300 AT III,4/ 42 E pero que alguns dizen que há i algũas cantigas de "joguete d ' arteiro", estas non son mais ca d ' escarnho, nem ham outro entendimento. [+]
1300 AT III,4/ 42 Capitolo sexto Cantigas de maldizer son aquela[s] que fazem os trobadores [contra alguem] descubertamente: e[m] elas entrarám palavras e[m] que queren dizer mal e nom aver[ám] outro entendimento se nom aquel que querem dizer chãam[ente]. [+]
1300 AT III,4/ 43 Capitolo septimo Outras cantigas fazem os trobadores que cham[am] tenções, porque son feitas per maneiras de razom que um haja contra outro, en que e[l] diga aquelo que por bem tever na prim[eir]a cobra, e o outro responda -lhe na outra dizend[o] o contrairo. [+]
1300 AT III,4/ 44 [Estas cantigas] fazen -as das outras rimas, iguaes daquelas pera poderem caber no som; mais outra[s] daquela cantiga que seguem as devem de tomar, outra[s] mecer, [e] fazerem -lhe dar aquel entendimento mesmo per outra maneira. [+]
1300 AT III,4/ 44 E pera maior sabedoria pode[m] -lhe dar aquele mesmo ou outro entendimento per aquelas palavras mesmas: assi é a melhor maneira de seguir, porque dá ao refram outro entendimento per aquelas palavras mesmas, e tragem as palavras da cobra a concordarem com el. [+]
1300 AT III,4/ 48 E chamarom -lhe "ateudas" porque convem que a prestomeira palavra da cobra nom acabe [a] razom per fim, mais tem a prim[eir]a palavra da outra cobra que vem apos ela [...] de entendimento e fará conclusom. [+]
1300 AT III,4/ 48 E toda a cantiga assi deve de ir ata a finda, e ali deve d ' ensarrar e concludir o entendimento todo do que ante nom acabou nas cobras. [+]
1300 AT III,4/ 50 Capitolo sexto "Mozdobre" é tanto come dobre quanto é no entendimento das palavras, mas as palavras desvairam -se, porque mudam os tempos. [+]
1300 AT III,4/ 51 Capitolo quinto: conten dous capitolos [+]
1300 AT III,4/ 51 E porque se en algum deles começar[em] a cantiga, nom convem que depois falem no outro em aquela razom nem per aquel entendimento, se non se falar per outra razom ou en outro entendimento: ca en outra guisa descordaria o entendimento da razom da cantiga. [+]
1300 AT III,4/ 51 Pero como vus ja dixi, poden -o meter no mozdobre, porque dam em el [a] cada tempo seu entendemento. [+]
1300 AT III,4/ 54 Non entendades [mal], que se entende vogal depós vogal se as vogaes som de senhas naturas, mais nom se deve [de] meter duas vezes, ũa após outra, se ũa vogal é maior. [+]
1300 AT III,4/ 54 E nom vos posso esto mais declarar, senom como o cada um filhar en seu entendimento. [+]
1300 LPr 1/ 112 Esta cantiga fez Martin Soarez como en maneira de tençon con Paai Soarez, e é d ' escarnho. [+]
1300 LPr 1/ 118 Esta cantiga fez Pero da Ponte ao Infante Don Manuel, que se comença ' E mort ' é Do[n] Martin Marcos ' , e na cobra segonda o pod ' ende entender [+]
1300 LPr 1/ 121 Esta tençon fez Joan Airas de Santiago a un que avia nome Rui Toso ta ' nton, e se pos nome Rui Martĩiz; e o outro respondeu -lhi [+]
1300 LPr 1/ 123 Esta cantiga fez Don Gonçal ' Eanes do Vinhal a Don Anrique en nome da rein[h]a Dona Joana, sa madrasta, porque dizian que era seu entendedor, quando lidou en Mouron con Don Nuno e con Don Rodrigo Afonso, que tragia[n] o poder d ' el -rei [+]
1300 LPr 1/ 124 Esta cantiga fez Don Gonçalo ' Anes do Vinhal ao Infante Don Anrique, porque dizian que era entendedor da rainha Dona Joana, sa madrasta; e esto foi quando o el -rei Don Alfonso pos fora da terra [+]
1300 LPr 1/ 128 E aquela sa barraguãa quando lhi algũus dinheiros viinhan da terra da orden e que o meestre i non era, enviava -os [a] aquela tenda pera guaanharen con eles pera seus filhos, e depois tiraron ende os dinheiros da tenda e deron -os en outras partes pera gaanharen con el[e]s; e ficou a tenda desfeita e non leixou por én o meestre depois a gaa[r] [+]
1300 LPr 1/ 137 Esta cantiga foi feita a ũu galego que se precava de trobar e non o sabia ben, e meteu -s ' a maneira de tençon con [E]steuan d a Guarda, e ' stevan lhi fez esta cantig ' ; e el andava sempre espartido, e nunca lhe entendeu a cantiga nen lhe soube a ela tornar [+]
1300 LPr 1/ 145 Fernan Rodriguiz de Calheiros entendia en ũa donzela, e tragian a esta donzela preito de a casaren con Fernan Roiz ' Corpo Delgado ' , e ela disse que o non queria; e por esto fez este cantar Fernan Rodriguiz; e diz assi [+]
1300 LPr 1/ 149 Outrossi fez estas cantigas a ũa abadessa, sa coirmãa, en que entendia. [+]
1300 TPa XVIII/ 128 Sabhan quantos eſta carta uiren com̃o Dona Orraca guardador de foan seu filho seendo enbargada de tal enfermidade et doutras couſas de maneyra tal que non a poder de entender por ſſi meeſma os bẽes et os dereytos que pertẽecyan a ſſeu filho, poren fez et eſtabelleceu Fernan Periz peſſõeiro (procura)dor dos bẽes do orfão dando - lhi poderyo para (guardar)? os bẽes et os dereytos deſte orphão en juyzo et fora de juyzo contra qual quer peſſõa ou logar aſſinaadamente en tal preito qual o orphão a ou esperara a auer con Gonçalo Royz ante juyz ſobre tal couſa. [+]
1300 TPb 26/ 104 (Aue) o bestia, o sieruo, que alguno ouiesse tenido en su poder,..................... ........................... que lo non pudiesse auer, luego (Boy) ou besta ou seruo que alguo ouuesse......... poder..................... .......................... non podesse auer logo que que gelo (demandassen), para mostrarlo en juizio; en tal razon como esta, nin en otra semejante (della), non es tenudo (el demandado) de(lo) mostrar. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura el demandado dixesse, que aquella cosa non la tiene, nin se queria trabajar (de cobrarla), nin la amparar (maguer) la cobrasse; el que (fiziesse) en tal razon, dezimos, que si el non la desamparo engañosamente por su culpa, non es tenudo de responder mas (por ella) nin dar fiador. [+]
1300 TPb 26/ 104 E esto seria como si alguno demandasse (a otro) sieruo, o cauallo, o otra animalia, e pidiesse antel Juez que lo fiziesse parecer, e el demandado, (por non gelo mostrar), lo traspusiesse, o lo matasse; e si lo quel pidiessen, fuesse vino, o azeyte, o cosa llo demostran en juyzo..... ........................... ............ en outra semellante (desta) non he tiudo de mostrar ......... se ... ........................... diser que pero non ten aquela................... ...................en seu poderio que la mos........ sepor ventura o de........ .......sa nona ten. nen sse quer traballar nen de a amparar (aynda) que a cobrasse aquel que esto (dissesse) en tal rrazon (como esta) dezemos ...................nona desamparou enganosamente por sua culpa non he tiudo de Responder mays (sobre dela) nen(de) dar fiador LEY XIX (dos que traspassan as cousas eas vegadas maliçiosamente). [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca en tal razon como esta dezimos, que tenudo es de pechar al demandador tanto quanto jurare, que (menoscabo) por aquella cosa, que engañosamente traspuso, o la quebranto, porque non gela mostro en juizio. [+]
1300 TPb 26/ 104 Esto se deue entender, ou azeyte ou outra cousa corrente e a uertesse ou ha enalleasse ou se fosse metal ou outra (cousa) lauor de man feyta que a fondesse ou a quebrantasse ou a desatasse de maneyra que non paresçesse aquela forma que de primeyro era en ela. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura, el que demanda que le muestren la cosa en juizio, se deue entender se enton a teuer. mays se por ventura a ouvesse enalleada deuello logo de dizer por que o demandador possa fazer sua demanda sen menoscabo do seu direyto. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca se desta guisa nono fezesse. e despoys a quisesse mostrar en sazon que o outro a ouvesse gaanada por tenpo. tanto valrria como se fosse rebelde nona mostrando quando lla demandassem. auendo poder de o fazer. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mays se poruentura o que demanda que lle mostrem a cousa en juyzo ha auia la auia perdido por tiempo, quando la començo a demandar, non es tenudo el demandado de gela mostrar, porque el demandador non ha ningund derecho en ella. [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXXV................... ........................... ........................... pleytos como estos, pertenescen a obra de piedad. [+]
1300 TPb 26/ 104 Otrosi dezimos, que todo pleyto que pertenesce a pro comunal de la tierra.................. ........................... [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 125 Ley .ija. a quen ten proe a amizdade. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 125 E sobre todo disso que en qualquer hedade que seia omẽ, a mester [axuda; ca se fora neno, ha mester] amĩgo que o crie, e o garde que non faça nẽ aprenda cousa que lle este mal; e sse for mãçebo, mellor entendera e fara todalas cousas que ouuer de fazer, cõ ajuda de seu amĩgo que solo ; e sse for uello aiudarsea de seus amingos en las cousas de que foy mĩgrado, [o] que nõ poderia fazer por si por los enbargos da uelleça. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 126 E por ende disso Aristotiles que a mester que ante que tome omẽ amizdade con outro, que punne premeyramente se he boó; e esta cõnosçença non pode omẽ auer se non por huso de longo tempo porque os boos son pocos e os maos muytos e a amizdade non pode durar se nõ entre aqueles que an bondade ensi, onde por estas rrazões os que amĩgos se fazẽ ante que ben sse cõnoscan, legeyramente se departen depoys a amizdade entre eles. [+]
1300 XH I, 0/ 7 "Et deu Deus Eua aAdam por companeyra; et Adam et [Eua] eram ambos desnũus, mays nõ aviã ende vergonça, ca nõ se viam de [guisa] queo entendesem. [+]
1300 XH I, 0/ 7 Et diz aqui a glosa que Adam nũca ajnda vira cousa morta nehũa, nẽ sabya que era morte, et que entendese que de cousas mudas forã aquellas pelles que el vestia, et erã ja mortas, et quese apreçeberia desi de algũa cousa por ello; et esto he que asi morrería et das outras cousas que semẽtasem ẽna terra et collesem donde se mãteuessem. [+]
1300 XH I, 0/ 12 Pero segundo departẽ os santos Padres em este lugar, nõ se entende que aquela terra se movia et [andaua] de lugar en lugar, mays, despoys que Caym en ella fora, que sempre andara em mudamẽtos de aventuras et de [trauesuras] et rreuoltas cõ el et cõ os seus [a que o] el ensynaua; et chamarõ por ende aCaym, Caym Nod, et quer dizer tanto cõmo Caym [movediço], ou nõ estabele, et a esa terra esto diserõ outrosy. [+]
1300 XH I, 0/ 14 Opadre et afilla et amadre et ofillo; et entendese que nõ casase opadre cõ afilla, nẽ amadre cõ ofillo. [+]
1300 XH I, 0/ 14 Et ajnda departẽ Agustim et mẽestre Pedro et os outros sabyos que esto se entende por aquelas palauras que diso Adam, et som estas: [+]
1300 XH I, 0/ 15 Et buscou et pensou todaslas cousas que soubo et podo [per] queos omẽ mellor poderia criar et aver; et por que nõ achaua por las montañas cada lugar [couas] ou [algũus] cobertiços onde sse amparase das neues et das outras tẽpestades do vento, cõmo soyam os omẽs morar em taes lugares, catou as maneyras das feyturas das casas que vya feytas, et pensou de fazer outras taes feyturas de cuberturas de [rroupas]; onde foy [el] o primeyro que achou pera os pastores maneyras de tendas en que morasem ẽnos estremos, et partyo os gãados em greys de sẽnas maneyras asy cõmo ofazẽ ajnda agora os pastores do noso tẽpo. [+]
1300 XH I, 0/ 17 Et quẽ o oyr entendao que foy feyto por de qual parte quiser, et segundo a verdade da estoria os pilares et aescritura destes saberes foy feyta; et podo séér queos de Caym fezeron oseu, et que foy das artes aque chamã mecanycas et os de Seth que fezerõ odas artes aque dizẽ liberães et do que aellas pertẽesçea. [+]
1300 XH I, 0/ 19 Et esta Nõema foy outrosy sotyl et entenduda cõmo seus yrmãos, et buscou suas artes asy cõmo elles; ca ella achou primeyramẽte a arte de teçer et fazer em ello moytas mẽestrias ẽnos panos, et ella começou [primeyramente] alabrar de agulla. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Et o moço entrou et achou aCaym que jazia em terra tendido de aquel colpe pera morrer, mays pero vyuo era; et [coñosçeo] omoço que aquela forma tal que de omẽ sééria et nõ al, et ouvo [del] gram pauor. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Et omoço leuou ho ala, et Lamec começou delle [pregũtar]; mays quando chegarõ jazia Caym en passamẽto, et nõ podo dizer nada aLamec; et por lo pesar que avya desto et cõ grande saña que tomou contra omoço que sabya que el o giara ala por que matara aCaym, alçou Lamec oarco, que tenya ẽnas suas mãos et deu cõ el ao moço tal colpe que quebrãtou oarco, et britou ao moço acabeça, em tal maneyra que morreu ende omoço, et leyxóós aly ambos mortos. [+]
1300 XH I, 0/ 26 Sobre esta rrazõ diz Jeronymo ẽna Glosa que Adam foy feyto de dia et em claridade, por que catase em Deus toda vya, et se rreuéésse ẽna sua ymagẽ et ẽna sua semellança, et sé tornase sempre aarrazõ quelle Deus dera, et que entendese por ella obem et omal, et departisse [ontrela]; et departĩdóó, que fugisse ao mal, et que amase obem, et se tornasse sempre ael; et amãdóó, que [gardasse] em ello asemellança de Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 30 Noe sayo et aterra cõmo estaua ajnda lodosa das agoas do deluvio, et o lodo tenrro quando Matussalem sayra synaloa cõ os péés; et Noe quando vio os synaes que Matussalem fezera cõ os péés ẽna terra, maravillou sse moyto daquel omẽ, donde fora, ou onde escapara do deluvio, et foy yndo Noe por los synaes dos péés et achou aMatussalem onde jazia morto, atantas pasadas da arca quantos dias durara o deluvio enque el viuera apegado fora da arca. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Et esto foy gardado ata tẽpo de aquel Lamec padre de Noe, et desque chegarõ aeste tempo cõmo erã ja mortos Adam et Seth et os outros padres que forã cabeças do linagẽe, et cõmo eram ja moytos pobõos, estendyanse por terra. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et entendesse por la terra que os omẽs lo erã. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et Noe, segũdo conta Josefo, nõ podendo sofrer os feytos dos máos omẽs, et tenya por mal todo aquelo enque elles andauã leyxando os bõos costumes de seus padres et a [coñosçença] que elles ouverã sempre cõtra Deus, et trauallauase quanto el podya de os castigar, et os tyrar de máá carreyra, et tornar los et trager los aabõa. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et quando vio queo nom queriam créér nẽ castigarse por el, et via outrosi as molleres de Caym, apoderadas delles ouvo moy grãde medo que se mays contra elles contendesse em aqueles castigos, acõmo quer que el era omayor et señor, queo matariã ael et asua moller et aseus fillos et asuas [cõpañas]; et tomou aela et aelles et foyse morar aoutra terra, et leyxou aquel lugar por que quanto se el mays traballaua em castigar los tanto se elles mays trauallauã de fazer as cousas que pesassem aDeus, et maltrager et desonrrar a Noe [et] asuas [cõpañas]; et foyse dende quanto mays podo. [+]
1300 XH I, 0/ 38 Sobre este lugar diz mẽestre Pedro que nomeou Deus aqui aNoe os omẽs aseu cabo et as molleres aseu; et diz queo fezo por dar aentender que ẽno tẽpo da tormẽta et dos outros peligros quese deue o omẽ gardar da achegança da moller. [+]
1300 XH I, 0/ 39 Et asy dizẽ sobre este lugar mẽestre Pedro et outros, que de todas las [outras] anymalias meteo aly Noe como lle mandara Deus; mays dizẽ queas que dentro sua agoa podem viuer et das quese criam de algũa cousa podrida ou de algũa outra cousa que por semente de gééraçom de macho et de femea non viesem, cõmo as [avellas], as vespas, as moscas, os vermẽes et as outras cousas taes cõmo estas, quese nõ entende que as Deus mãdase aNoe meter ẽna arca, nẽ el nõ as meteo em ella. [+]
1300 XH I, 0/ 43 Et Noe tendeo amão por la tomar et ella leyxouselle tomar, et el tomoa et meteoa dentro ẽna arca. [+]
1300 XH I, 0/ 43 Et Noe quandoa vyo daquela [guissa], entendeo que abayxadas erã as agoas, et pero asperou ajnda outros sete dias, et acabo deles enviou outra vez fora a poõba, et ella foyse et nõ tornou mays despoys aarca. [+]
1300 XH I, 0/ 44 Andados seysçentos et hũ ãno da vida de Noe, et [mj̃ll] et seysçentos et seteenta et seis de Adam, abrio Noe hũ lugar em çima do teyto da arca, et poso fora acabeça et tendeo os ollos atodas partes, et vio as agoas todas myngoadas et a terra descuberta et ja seca. [+]
1300 XH I, 0/ 49 Et desque leuou vuas [fezo] el vjño dellas, et nõ sabendo aforça do vyño bebeu et enbebedesçeo, et cõ abebedeçe acostouse et deytousse adormyr ; et dormyndo em sua tenda, que tendas touerã ẽna arca [su] quese acollyam quando seyrõ dela, et descobrio sse de [guisa] que ficarõ descubertas as cousas que som [vergonosas] do varõ. [+]
1300 XH I, 0/ 49 Et elles quando llo oyrom pesoulles moyto, et forom se pera atenda moy apressa, et quando chegarõ açerca ante queo vissem, tomarõ hũ mãto ẽnos ombros et entrarõ ael de espaldas por lo nõ véér tal et deytarõ lle o mãto em çima et cobrirõno, et leyxarono asy dormyndo ata quese espertasse por sy, et forõ se aseu lauor. [+]
1300 XH I, 0/ 49 "Et bem dito seja Deus oseñor de Sem et seu seruo seja Canaã; acresçente Deus outrosi aJafet et more ẽnas tendas de Sem et seu seruo seja [Canaam]. [+]
1300 XH I, 0/ 50 Da vida dos omẽs Sobre esto, por que diso noso señor Deus a Noe que seeria de aly adeante avida do omẽ çento et vijnte ãnos -et nẽgum nõ teña que ẽna palaura de Deus aja nẽgum erro nẽ ho a aquẽ bem aentender - et por que vyueo Noe despoys do deluvio trezẽtos et [cinquoeenta] ãnos, queremos nos dizẽr aqui oque achamos departido sobrelo. [+]
1300 XH I, 0/ 50 Agostim, Jeronymo, Beda et outros - que dizẽ que aqueles çento et vijnte ãnos de vida que Deus diso queo õme avia aviuer daly adeante, que forõ pera os asperar enque fezessem penytençia, et doutra [guisa] moytos ha y que vyuẽ ajnda agora çento et vijnte ãnos et ajnda algũus mays. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Et pesou moyto aDeus da sua máá entençõ et máo siso, et [do] seu mao feyto; et desqueos vyo asy enlouqueçer, acõmo quer queo meresçiam, segundo diz Joseffo ẽno seysto capytolo, nõ quiso destroyr los todos ajuntados, empero queo nõ temjã, et sabyam cõmo todos los outros erã mortos ẽno deluvio pouco tẽpo avja. [+]
1300 XH I, 0/ 59 "Aua que este he hũ pouoo, et hũa he alyngagéé de todos; et começarõ esto afazer et bem creo quese nõ partyrã de seus pensamẽtos máos ata queos cõplam por obra; mays vijnde et desçendamos ala et confondamoslles alengagéé que am agora todos hũa, et mesturemoslle la de [guisa] que, ajnda que se ouçã, quese nõ entendam ajnda que estem moy açerca [hũus] dos outros. [+]
1300 XH I, 0/ 59 Estonçes, quando virom os lynages dos fillos de Noe quese nõ entẽdiam [hũus] aos outros, entenderõ que esto avertude de Deus et oseu poder ofazia, et nõ poderia séér outra cousa esto fazer; et leyxarõ de fazer atorre et açidade; pero açidade ficou essa ora ẽno estado enque estaua, que ẽna torre soa lles acontesçera osynal. [+]
1300 XH I, 0/ 59 Os outros lynagés quando esto entenderõ del, cõmo desacordauã [ẽnas] lengages asy começarõ adesacordar ẽnas voõtades, et outrosi logo aly [ẽnas] costumes. [+]
1300 XH I, 0/ 59 Et destas tres partidas da terra departamos aqui por que possamos despoys dizer mellor as poblas et vos entenderlas; et cõtaremos dellas cõmo as achamos departydas et contadas de omẽs sabeos. [+]
1300 XH I, 0/ 67 Et dizẽmos nos aqui aesto oque departẽ os espoedores et téémos que he [guisado] et rrazõ que por moytas palauras et ditos em moytos lugares, ẽno Genesis, et em outros libros et escritos que som feytos sobresto, se entende asaz que fezo Noe aSem andados quinentos ãnos de quando el nasçera, et aCam et aJafet des aly ata odeluvio, et que Sem foy oprimeyro et mayor fillo, et Cam omediano, et Jafet omenor. [+]
1300 XH I, 0/ 69 Outrosi Sabata, yrmão destes, poblou sua terra et aos seus chamou sabateos et aaterra Sabatema; et segundo diz Josefo os gregos chamarõ despoys astaboras aos sabatenos et Astabaria aaterra. [+]
1300 XH I, 0/ 74 Mays ontre nos os [cristiaos] et os gentíj́s, que som ajnda y dos de Sem, et se [algũus] y outrosi ha ẽnos dos de Jafet, dizemos que deueria seer [amystança] et quese faz ajnda [cõmo] natural segundo os ditos de Noe, et sobre todo com odeuedo que avemos dito que diso Noe ẽno [novemo] capytolo da Biblia, que morasse Jafet ẽnas tendas de Sem, et semella que nõ deue aver omezio ontre nos et elles nẽ malquerença natural cõmo ontre nos et os mouros. [+]
1300 XH I, 0/ 76 Gomer, fillo de Jafet, ouvo tres fillos, et ao primeyro chama Moysem Asçenet et ao postromeyro Togorma; et Josefo lles chama ao primeyro Astenagos et ao postromeyro Tigrã; ẽno mediano acordam ambos et dizẽlle Rrifat. [+]
1300 XH I, 0/ 76 Et Astenagos poblou sua terra apartada et chamou aos seus astenagos; et os gregos, despoys desto, segũdo diz Josefo, mudarõlles este nome, et chamarõlles rreginos, et aterra anome Rregio et he em terra de Ytalya. [+]
1300 XH I, 0/ 78 Os de [Dodamj̃], que foy o quarto fillo de Lauam, fillo de Jafet, poblarõ aysla de Rrodos; os de Gomer et de Magog poblarõ Scançia et as outras yslas que disemos de parte de septentriom, pero aaquela maneyra que avemos cõtada, sem caudillos et prinçepes que elles ouvessem logo quando se das outras suas [cõpañas] partirõ, senõ os que elles fezerõ despoys ontresy. [+]
1300 XH I, 0/ 80 Et aesta terra que disemos Carpentanya -que seja segundo esto de carpente por quatro, et tãnya por tenẽças ou por termynos - ençarráá da hũa parte o ouçião, que he omar grande, et da outra parte omar Terreño que he omar de medio da terra, et da terçeyra parte o Ebro des donde naçe asy cõmo vay ata que caye ẽno mar Terreño em Tortosa. [+]
1300 XH I, 0/ 81 Et outrosi os do linage de Jafet tomarõ em Asia de Amano et Toro, mõtes de Çiliçia et de Syria, asy cõmose cõtéém des aly ata orrio Tanays, cõmo he jadito; et oque os de Cam tomarõ en Asya era cõtra asua terra de Africa [en] fondo de Asya [mediodia], et oque os de Jafet tomarõ jaz contra asua partida de Europa aaparte de septẽtriom; et aqui paresçe que nos dam aentender estas rrazões quese podem andar por pe et por terra de hũas em outras estas tres partes do mũdo: [+]
1300 XH I, 0/ 83 Mays empero desque [Yonyto] foy de ydade pera tomar sua casa de morada pera sy, [despois] queo casou, fezo cõ el et cõ Sem cõmo avemos dito ja, et [outorgoulle] que tomase aterra aque despoys diserõ Etam ata omar Ouçião contra hu o sol nasçe; et Yonyto foy, et tomou a terra de Etam cõmo vay ata [ogrã] mar quee o Ouçeão; et esta terra de Etam he ẽna partida de ouriente cõmo España ẽna parte de ouçidente, et segundo cõta mẽestre Pedro, ẽno capitolo do ordenamẽto dos fillos de Noe, diz queo padre quelle dou aquela terra em donadio, et Yonyto foy bem cõtento cõ aquelo quelle dou seu padre Noe, et ficou aly et poblou cõ suas [cõpañas], et em aquela terra acabou sua vida. [+]
1300 XH I, 0/ 84 Sem, oyrmão [mayor], quando se partirõ huũs de outros ẽno cãpo de Senáár el vẽeo cõ sua [compaña] de sua casa contra olugar que entendeo que poderia séér omedio do mũdo, et chegou aaquela terra [a] que agora dizemos Judea, et semellou ael moy bõa terra de todas cousas et em medio do mũdo et aamão de todas las outras terras, et ficou em aquel lugar onde he agora açidade de Jerusalem açerca do val de Ebrom, por que aprendera de Noe, seu padre, que Adam, et Eua, et Set, et os outros da lyñage que aly forã suterrados; et ajnda dizẽ [algũus] que vẽeo Sem aaquel lugar por consello de Noe, seu padre, que sabya por esperito de Deus que em Sem ficaria alyña dos lyñages, donde avia anasçer Ihesu [Cristo], et tomaria morte et passiom et rresusçitaria, et que seria lugar comunal aly de todo omũdo que era em çirco da terra pera os queo aly quisessem [vĩjr] véér et adorar, et fezo aly sua pobla; et segũdo dizẽ posolle nome Luza, et este foy oprimeyro nome quea çidade de Jerusalem ouvo. [+]
1300 XH I, 0/ 85 De Jafet, oyrmão menor, et de Noe seu padre achamos que fala [Ysydro] ẽno Libro das noblezas et maravillas de Rroma; et entendemos em aquela rrazõ que Noe amaua mays aJafet, oseu fillo menor, que aos outros, por que era mays sabedor et mays entendido que elles, segundo diz mééstre Pedro. [+]
1300 XH I, 0/ 86 [Alamanya], Daçia, [a]que chamã agora Dana Marcha, Nuruega, Suana, Flandres, Ingra Terra, estas todas seys am hũ lengage acõmo quer quese departem em algũas palauras et em [algũus] costumes Scançia et outras yslas que som em cabo de Europa, [aa parte] de septentriom, am suas lengages. [+]
1300 XH I, 0/ 88 Despoys destes omẽs primeyros vierõ outros, et entendiam mays as rrazões et as cousas, et pensarõ que algũas cousas de mẽestria deuyam aaver pera fazer os omẽs de vestyr de outra maneyra mays aposta que aquela que tragiam, et de quanto elles entẽdiã oprimeyro fazedor das cousas et anatura que nõ fariã asy aos omẽs andar de esta [guisa] [denũus], et tã desamparados de toda vestidura et que morreriã de frio et de caentura se al nõ ouvessem que vestyr. [+]
1300 XH I, 0/ 89 Aqueles omẽs que disemos que buscarõ primeyramente aarte do teçer donde se vistisem, et labrar aterra, et semear, et coller, et comer as carnes das anymalyas et das aves, começarõ apensar ẽnas creaturas das cousas pera se tomarẽ et averẽ algũa creẽça; et catando pera terra vyam em ella algũas pedras claras, et [fermosas], et fortes, et coydauã, et diziã que aly era Deus et bayxauã se [cõtra] ellas et adorauãnas; et [despois] de todos estes, vierõ outros adeante quese vestirõ mellor, que teçerõ os panos cõ mayor et mellor mẽestría et arte que [os] outros dantes; et buscarõ tynturas de colores de moytas [guisas] pera os [tyngir] et colorar doutra [guisa], aalende da color que aviã natural; et por que nõ sabyam fazer casas nẽ as poderiã fazer em cada lugar, por que avyam de andar de terra em terra cõ seus [gaãdos] bus candolles toda vya mellores paçeres, et começarõ afazer tendas de panos sobrepostos em varas et em madeyros enque morassem, et sayam se das choças et morauã ẽnas tendas que leuauã cõsigo de lugar em lugar cõ seus gáándos. [+]
1300 XH I, 0/ 89 Et estas tendas [dizẽles] em latym magalia , et magalia he casa pastoril, cõmo casa de pastor, [asi] cõmo diz Virgilio ẽno libro aque dizẽ Bucolica, onde el fala dos [pascos] et dos gáándos. [+]
1300 XH I, 0/ 90 De cõmo os omẽs buscarõ primeyramente arte pera fazer tendas et se calçarom. [+]
1300 XH I, 0/ 90 Despoys daqueles omẽes que avemos ditos, vyerom outros que entenderõ mays ẽnos saberes das cousas, et aamaneyra das tendas das [rroupas] enque morauã, começarõ afazer casas de madeyros mal labrados et tortos, quaes lles acaesçiam, et atados cõ vyncallos de caruallo torçidas et cõ outras pertegas, que nõ sabiam elles ajnda mays desta arte nẽ de carpentaria pera aquelo, et morauã em ellas et fezerõ fogo, et começarõ de asar as carnes et os pescados que comyam, . et sabiam lles mellor, et [vsarõ] em ello; et vestirõ sse estes mellor que os outros primeyros, et fezerõ calçaduras pera os péés de coyros de bestas. [+]
1300 XH I, 0/ 95 Em pos esto, contendendo em estas rrazões, os sabios [gentijs] daquel tẽpo et [pararõmentes] áás outras estrellas meudas et moytas que [paresçem] por lo çeo, et entẽderõ quese nõ moviã, mays que estauã ficadas ẽno firmamẽto, quee o outauo çeo, entrando ẽna cõta as sete que dissemos das planetas; et aas estrellas [diserõlles este] nome estrellas de ester, por que estam ficadas ẽno firmamẽto et quedas que nũca se mouẽ de seu lugar, empero queas leua cõsigo sempre ofirmamẽto. [+]
1300 XH I, 0/ 95 Et os [gentijs] veẽdo este saber tam noble, tãto entenderõ et estudarõ et penssarõ em el, que achando os [hũus] hũ pouco, et os outros, empos aqueles, outro pouco, et assy fazendo ata cabo queo acharõ todo et ajuntarõno em hũ os de despoys, et ouverõ açiençia da astrologia, quee osaber das estrellas, et aestrologia ha aqueste nome de astris que dizem em latym por [estrellas], et dizẽ logos [em] grego por rrazõ; et astrologia tanto quer dizer cõmo rrazõ ou çiençia do saber das estrellas. [+]
1300 XH I, 0/ 98 Et ontre todos estes nos achamos que aquel queo mellor entendeo et mostrou ẽno seu tẽpo que foy Abraã, et de cõmo oel fazia plougo moyto aDeus, onde quiso que el et os do seu linage fossem seu pobóó apartadamẽte; et por esso os mãdou çircondar, et daly sse começou aley dos judios. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Tare viueo duzentos et çinque ãnos; et [passados] deles os primeyros seteẽta -et esto asy se entenda que em estes padres que disemos, [et] dizemos que pera fazer seus fillos, os primeyros ãnos tomamos ẽna cõta et nõ os postromeyros - et andados aqueles seteẽta ãnos, Tare ouvo estes tres fillos: [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et em aquel lugar diz que morarõ despoys moy bem, et moyto aseu talente os emperadores de Rroma et os çesares. Ẽno tẽpo deste Rreu ou Rregau, viuendo ajnda [Falec], ouvo cõtenda el rrey [Jupiter] cõ el rrey Saturno, seu padre. [+]
1300 XH I, 0/ 110 Et em tẽpo de Nacor ata estes feytos, chegarõ os pobóós et aly quedarõ, por que nõ aviam ajnda entendemẽto de yr amays cõmo omostra aestoria do Panteom. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Et em tẽpo deste Tare eram ja todas as gẽtes asentadas porlas terras et feytas as cabeças das poblas donde se fezerõ despoys as outras poblas menores et ajnda algũas das mayores, mellorando seus lugares donde sse cõplio et tomou todo omũdo, et despois queos omẽs começarõ de [coñoçersse] [porlas] vezindades, et souberõ os [hũus] das moradas dos outros, et conosçerõ as terras et os termynos delas quamanos et quaes erã cada [hũus], nom ouvo y nẽgum deles quese por cõtento nẽ pagado touesse da contya das terras que tynam et avyam tomadas. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Em este tẽpo deste Tare -asy cõmo em synal das cõtendas et batallas que aviam [a vĩjr] ẽna terçeyra ydade, cõmo quando os omẽs [começã] ẽna sua terçeyra ydade aque dizẽ [adolesçencia], et esto he de [quinze] ãnos adeante, et lles [começa] aferuer osangre et elles som bolyçosos et pelejadores -, et começarõ todos de bolyr et de aluoroçarse mays que em outro tẽpo que fosse ata aly cõ grande codiçia de aver da terra os hũus mays que os outros. [+]
1300 XH I, 0/ 114 El rrey Nyno Arreyna Semyrramys El rrey Zameys El rrey Ario El rrey Aralio El rrey Xerses El rrey Amanetres El rrey Belaco El rrey Baleo El rrey Altadas El rrey Manyto El rrey Macaleo El rrey Espero El rrey Manulo El rrey Espareto El rrey Astacadis El rrey [Amyteus] El rrey Beloco El rrey Belaspar El rrey Lamprides El rrey Sosares El rrey Lampetos El rrey Panyans El rrey Sosarnyo El rrey Mytreo El rrey Tantanes El rrey Teuteno El rrey [Tyneo] El rrey Dardo El rrey Eupales El rrey Loastenes El rrey [Firityades] El rrey Espateo El rrey Efratenes El rrey Agazapes El rrey Sardanapalo Et das estorias dos feytos destes rreys et dos ãnos dos seus rreynados, contaremos de cada [hũus] em seus tẽpos [et lugares]. [+]
1300 XH I, 0/ 119 Dos quatro rreynos prinçipaes do mũdo fala Paulo Orosio ẽno começo do segundo libro, cõmo por prologo, et diz asy, que bem entende el, et ajnda nos outrosy cõ el, que nõ ha nẽgum omẽ [a que se] possa asconder que Deus fezo ao omẽ em este mũdo; onde diz queo mũdo rreprende ao omẽ por que pecou, et rreprendeo desta guysa: que por apremer et apremear a nossa destenperança, quee esta terra enque viuemos castigada cõ mẽgoa das outras anymalias, que nos nõ cria dellas tãtas quantas avemos mester pera comer et pera os outros seruyços, et outrosi que se nos faz ella [manyna] ẽnos froytos quea de dar, quenos nõ da tantos quantos nos aviamos mester, et mantem nos myngoados por lo noso pecado. [+]
1300 XH I, 0/ 119 Et sobrelo ordenamẽto destes señorios departe outrosy, que ajnda [destes] méésmos rreynos queo nõ entendem os omẽs nẽ podem dizer cõplidamente [a ordenãça] deles de cõmo os ordenou Deus, et sobre todo por que quiso asy ordenar estes prinçipados dos quatro rreynos mayores que os outros, et aeles ontresy mays altos agrados departidos os [hũus] dos outros, et os poso porlos quatro cruçiaes do mũdo, assy cõmo porlas quatro prinçipaes partes do mũdo; cõmo orreyno de Babilonja em Asia ẽna parte de oriente, quese começou em este rrey Nyno empero que Nẽprot, seu avóó, et Belo, seu padre, rreynarõ aly primeyros, mays enpero nõ despoys que este foy prinçipal rreyno do mũdo. [+]
1300 XH I, 0/ 119 Et estes outros que diz Orosio forõ prinçipaes cada hũ deles ẽna sua quarta parte de todo o mũdo, et dizemos que todos diserõ bem, cada hũus ẽna sua rrazom: et esta palaura prinçipal deue se entender desta [guisa]: ẽnos ditos de mééstre Pedro et de Eusebio, prinçipaes por primeyros, et ẽnos de Paulo Orosio, prinçipaes por [senores]. [+]
1300 XH I, 0/ 128 Os aravigos em sua Biblia traslladada do ebrayco asy cõmo nos, empero que demudam elles em ella algũas rrazões alugares, et poem outras, falam y destes nossos padres da lyña; et asy ouverõ seus espoedores sobre ello cõmo nos, et tragẽ suas prouas dos ditos que Moysem diso ẽna Biblia, cõmo fazemos nos os nossos; et acõmo quer que elles [andem] errados ẽna creẽça, et aqueles quea fe de Ihesu [Cristo] nõ creẽ nẽ teẽ, pero moytas bõas palauras, et çertas et cõ rrazõ, diserõ ẽno feyto da Biblia et ẽnos outros saberes, et grãdes sabeos forõ et som ajnda; et em aquelo que elles bem diserom, téémos que nõ he contra rrazõ de [prouarmos] nos onde mester for os nossos ditos cõ os seus, por que véémos que asy o fezerõ et ofazem os nossos santos, que pera prouar [a carnaçõ de] nosso señor Ihesu [Cristo] aduzem ẽnas [lyções] da noyte de Natal suas prouas de autoridades tam bem de [gentijs] tomadas do arauygo cõmo de judios et de [cristiaos], donde quer queas podessem aver que aasua entençõ cõplisem. [+]
1300 XH I, 0/ 128 Os estreleyros aviam ja vista aestrella, et sabiam oque era, pero catarõ de cabo et mays [cõpridamẽte todo seu] feyto, et entenderõ todo oque mostraua, et diserõ asy ael rrey: [+]
1300 XH I, 0/ 128 "Señor, oque nos entendemos et véémos em aquela estrella nõ te queremos encobrir oque he, mays diremos te toda averdade; et señor, pedimos te por bem et por merçede que nos nõ sejas sañudo por ello, nẽ nos váá peor contigo. [+]
1300 XH I, 0/ 128 "Eu vos aseguro dello, ca [bem] sey eu queo que de suso [do] çeo bem ordenado he, et entenderlo podemos nos por este saber et dizerlo, mays nõ desuyarlo; et por esto vos nõ avedes y culpa et dizedeme oque esto he sem [emcuberta] que nõ aja em ello dulda. [+]
1300 XH I, 0/ 128 "Señor nos entendemos et véémos [per] aquela estrella, que ẽno teu tempo omẽ de taes feytos et de tal poder víj́nra, que por el et por lo seu cõsello et os seus feytos, et porlos de aqueles que del víj́nrã, seras perdido tu et teu rreyno, et serã destroydos et desfeytos os teus deus que tu adoras, et ajnda te dizemos mays: que este feyto he daquel Deus que fezo todaslas cousas et as tem em poder; et por que duldamos ẽnas cousas que ante am de vĩjr, dizemos te que nõ sabemos seo querra El desuyar. " [+]
1300 XH I, 0/ 130 Em todo esto el rrey cõ seus omẽs poussou aalonge da villa em hũ ermo moy grande, et asentousse aly pera morar ẽnas tendas; et enviauã aavilla por lo que aviã mester. [+]
1300 XH I, 0/ 130 "Fillo nõ te descubras tu tanto em estas rrazões, que todo aquel que he sóó et nõ mays de hũ et desdiz et quer desfazer acreẽça et aley que hũa grande terra tem, et [toda a] gente, et seu prinçipado, et onrrã, et gardã esta ley toda agente por bõa, contra moytos vay; quea gente enflaquẽta et aluoroça ao prinçepe ẽno seu señorio, quando querem tomar ou acordar [en] outras creẽças que el nõ tem; ante quea outra [creença] seja asessegada ẽna terra, os hũus tẽndóó por bem, et os outros por mal, leuãtansse pelejas et véém y feridas et mortes, et mudamẽto de senorio; porque ondese muda créénça forçado he dese mudar oseñorio; et se te nõ gardas el rrey et agente entender team, et leuãtarseam contra ty et matarã aty et anos cõtigo, por que te terrã por louco et sandio, et mays querrã que moyras tu sóó et nos ajnda contigo, ante [ca] tu meteres toda sua terra em rreuolta et em destoruamẽto; mays tu tem ateu Deus em teu coraçõ et tua créénça, et [adoroo] et syrueo et El te fara moy grande merçede, et [te] dara moy bõo acabamẽto ao que dizes et aesto que fazes. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Abraã foy por sy omẽ entẽdido em todas cousas, et sabedor em todas aquelas que oyra et aprendera dos outros sabios, et em todas aquelas de que omẽ algũa cousa de bem poderia dizer, et outrosy foy sabio et [apreçebido] das cousas que avyam de vĩjr; et entendiao porlas sçiençias do quadrunyo, donde era el moy grãde señor. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et aly avia ymage de carneyro enque adorauã [aa planeta] de Jupiter; et outra de coruo enque adorauã aplaneta do sol; et outra de cabrõ enque orauã ao Baco aque chamauã deus dos [vjños]; et [outra] de çerua enque orauã aaplaneta da lũa; et outra de vaca blanca por la dééssa Juno, quee oayre de juso; et outra toda de peyxe que era por Venus, aque elles chamauã dééssa de amor et de apostura; et outra ymage de cegoña et em esta adorauã aplaneta de Mercurio aque elles chamauã deus do triuo ou dos primeyros tres saberes liberaes; et em esta fegura, por que dizem que asy cõmo aquela ave ha oseu colo longo enque proua as cousas que come et sente aly qual sééra sáá et qual enferma, et osaão passao ao corpo et todo oal cõ quese nõ acha bem et entende quelle empéésçera et lle nõ sera [sãao] rretem ho ẽno colo, quea tem longo, et nõno quer comer, et aas vezes de medio da garganta, et outras vezes de fondo della, ho envia et deytao fora; et dizẽ os filosofos que tal deue séér osabedor, de longo colo, que ante pese, et cate, et pensse apalaura quea de dizer ante quea diga. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Jupiter se fezo caudillo da grey -et grey se entende aqui por ovellas ou grey de fato dellas, et caudillo por carneyro -, et ajnda agora ho adorã em fegura de carneyro, ẽno templo de Jupiter, em terra de Libia que he ẽnas areas, formado cõ seus cornos grandes rretorçidos cõmo os ocarneyro ha; o sol se trasfigurou em coruo que era sua ave; [+]
1300 XH I, 0/ 134 Em este lugar espõ ofrayre et diz que el rrey Jupiter que fogio ao Egyto ante os [gentijs], que quer [signjficar] anoso señor Ihesu [Cristo] que fugio ao Egyto ante amaldade dos judios, et os outros deus que erã cõ Jupiter et forõ aly [trasformados], que dam aentender asanta Maria madre de Ihesu [Cristo] et nosa Señora et aJosep et aos outros omẽs que consigo leuauã quando fugirõ ala cõ Ihesu [Cristo], ca nõ paresçe rrazõ que elles sóós fossem; et os gigantes que erã os judios et Trifoueo ho grande gigante que ya em pos elles que foy rrey Herodes, cujo poder ya tras [Ihesu Cristo] ao Egipto ata ondeo Deus sofreo; et que noso señor Ihesu [Cristo] sééndo Deus verdadeyro tomou carne et forma de seu seruo, que tal semellança lle pertẽesçia de tomar de fegura de carneyro ou de cordeyro [anjmal], qual oferesçiam et osacrificauã ẽna sua fegura ẽna vella ley, ata que El vẽeo daquela vez em carne atoller as feguras et ficar os omẽs ẽna verdade em que somos oje das feguras. [+]
1300 XH I, 0/ 139 Et Abraã contẽdia toda via cõ seu padre et cõ seus yrmãos quese partissem dos ydolos et de suas feyturas et ymages, dizendolles que por quanto os faziam et os tynã em casa, que grande [pecado] era, poys elles em Deus [crijã], et contendendo Abraã cõ Tare seu padre nõ podia cõ el, por que Tare nõ sse queria de todo esto quitar por la vergõça dos viziños em cuja vizindade moraua et queriase cõ elles [avijnr] et estar bem et desy cõpoersse cõ Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 139 "Por que [me] quebrantaste [mjñas] ymages et meus ydolos que [tyña pera] mj́, et [pera] ty, et pera aver algũa cousa por y et algũa mãtenẽça, enque viuessemos. [+]
1300 XH I, 0/ 139 "Padre, se tu arrazõ te quisesses tornar, cõmo omẽ et padre dereytureyro, bem vees tu aqui oque fezo odano, et para agora mẽtes aesta ymage que esta sãa et tem seu mallo ẽnas mãos, desavẽeose cõ estas outras, et barallarõ, et pelejarõ, et estas outras cõmo nõ tynã arma nẽgũa cõquese defender del ferio as el atodas, et quebrantoas et fezoas ataes cõmo tu véés que jazem, et aaquel pom tu aculpa et nõ [a mỹ], se tua mesura for. "Tare era omẽ mãso et mesurado, et queria grande bem aaquel fillo, et quando aquela rrazõ lle oyo [entendeo] que qualquer cousa que el disesse que Abraã queo vençeria, et começou [a rrijr] et diso asy: [+]
1300 XH I, 0/ 139 "Padre et meu señor: asy queria eu, que vos que esso dizedes que entendessedes ofeyto dos ydolos cõmo som fuste, et pedra, et terra, et feyturas das mãos dos omẽs, et como os mãdam fazer as gentes aseus talentes, et cõmo querem, et de dous ollos, et de duas orellas, et de dous narizes, et de duas mãos, et de dous péés, que fazẽ ao que de fegura de omẽ he; et se nõ quisesse oque faz aymage nõlle faria de estas cousas todas mays de hũa, et ẽno poder et mesura do omẽ quea faz, jaz todo oseu cõplimẽto, et ajnda mays digo quelle faça todas estas cousas cõplidas et ajnda dobladas, ou mays quatro ollos, et quatro orellas et [asi] das outras cousas, et ajnda quantas mays quiser, como dizẽ de Argo opastor [da] sua deessa Juno que avia çento ollos, empero queo matou Mercurio, nũca lle tanto farã que veja nẽ ouça, nẽ entẽda, nẽ synta, nẽ som os ydolos em outro estado senõ que cada dia vam tornãdose em aquelo donde forom et esto he aterra, ca as aruores, et as pedras, et ajnda os ferros et todaslas outras cousas que ẽna terra som, della forõ tomadas et della nasçem et em ella se tornã quanto quer que [tardem]; poys destas cousas som as ymages dos ydolos. " [+]
1300 XH I, 0/ 141 Et segundo diz Abul Ybeyt, ẽno tempo destas cõtendas complio Abraã dez et oyto ãnos que nasçera, et era ja cal oydes; et Adira, madre de Abraã, cõ grande amor que avia del, por lo escusar et tyrar [a saña de] seu padre que avia del, et por lo apaçificar, disolle asy: [+]
1300 XH I, 0/ 141 "Tare, oque tu oyste dizer do feyto do deluvio general, que matou todaslas cousas saluo ende Noe et os outros que Deus quiso gardar [pera] viuer cõ el ẽna arca, et oque aprendiste despoys do departimẽto de hũa lenguage em seteẽta et duas, que foy feyto sobrela rrazõ da torre de [Babylonya], et ho espargimẽto de todaslas gentes que aly forõ ajuntadas et despoys forõ daly espargidas [per] todo omũdo, et todo esto vẽeo por rrazõ dos ydolos et dos [grãdes] pecados que faziã os omẽs; et em aquel departimẽto que foy feyto das lenguages, asy cõmo foy agente tyrada da lenguage que antes avia, asy esteuerom todos cõmo em hũ ponto de séér tirados de todoslos sentydos que antes aviam, et asy cõmo de novo lles vierõ os sentidos et sysos que despoys ouverom, et todos ficarõ asi cõmo loucos por la loucura [en que contendiam] contra Deus, saluo ende aqueles da lyña de que tu vẽes de Noe et de Sem et dos outros dende aty; et ficou em nos aquel primeyro lengage, et obõo sentido, et obõo siso pera conosçer Deus; et as gentes partyndosse neyçias et loucas de Babel et de Senáár, nũca ouverõ acordo de catar por seus deus despoys, et fezerõ sempre toda cousa que seus corações queriam, [et lles derõ] et cõ os moytos bẽes quelles dou Deus et os viços que tomauã y por codiçia de mãteerlos et quelles nõ myngoassem, buscarom suas ymages que fezerõ, et ydolo nõ quer al dizer senõ ymage, et diserom algũus; [+]
1300 XH I, 0/ 147 Et el [rrey] despoys que soubo averdade et foy entendendo et vééndo quese ya mostrando oque diseram os estreleyros, et demãdou aTare et asua moller por que nõ passarã os seus fillos por lo fogo, segũdo queos caldeos faziã, [rrecordandosse] da palaura queo seu rrico omẽ Mayzam lle cõsellara quelle demãdasse os fillos et queos pasase por lo fogo, por onde ajnda nõ aviã passado et quellos dese pera pasar por el. [+]
1300 XH I, 0/ 149 Et por mostrar os santos Padres queo feyto de Abraã, -que mostrou et nomeou primeyramẽte hum Deus sóó, criador de todaslas cousas, que el começou [creẽça] et maneyra de ley et acabou em ella -, et que ouvo parte em estes tres tẽpos, et por esto queo chamarõ primeyramẽte [Rram], que nõ semella nome cõprido, et da aentẽder otẽpo de ante da ley enque nõ avia cõplimẽto de créénça pera o omẽ séér saluo; et por quelle chamarõ despoys Abram quee nome mays cõplido quese entende otẽpo da ley enque ouvo mays cõplimẽto pera entrar omẽ em ley et em creẽça [por que viese despoys mellor aa creẽça]et abõo camyno que avia de víj́nr pera séér saluo; et por lo nome terçeyro quelle diserõ despoys Abráám, quee nome cõplido de todo, danos [aentẽder] otẽpo de despoys da ley, ou otẽpo de graçia quee esse méésmo em quea todo cõplimẽto de ley et de fe, et enque fezo noso señor Deus Ihesu [Cristo] ao [vmanal] lynage graçia de [seer] saluo todo aquel que cõplidamẽte em El créér et gardar asua ley. [+]
1300 XH I, 0/ 149 Et cõmo quer que ẽna escrytura desta estoria aja seus lugares departidos enque deuemos dizer Abram et Saray, nos nõ os nomeamos por toda nosa estoria senõ Abraã et Sarra por nos [escusar] daquela contenda; et téémos quee rrazõ que cõpla pera esto oquese entende [perlo] que aquí avemos dito. [+]
1300 XH I, 0/ 154 Do rreynado de septentriom diz mẽestre Pedro ẽno libro das generações do Vello Testamẽto que foy em Syçilia, et que oprimeyro rrey de aquel rreyno ouvo nome Maneo; mays nõ pom mẽestre Pedro otẽpo en quese começou, [este rreynado] nẽ os outros, saluo que diz deles estas rrazoes, nem achamos nos ajnda em outro escrito ata este tempo, ocomeço deste rreyno, mays diremos del adeante em seu tempo ondeo acharemos. [+]
1300 XH I, 0/ 155 Trebeter vyo arreyna poderosa et apoderada do rreyno de seu marido, et forte moller et que yria [perlo] que começara et coydando que seu yrmão nõ averia mellor syso, et que faria sua madre ẽno rreyno oque quisesse partyose de nõ fazer outra cõtenda cõtra arreyna; et despoys que vyo quese avia apartyr do rreyno de seu padre, alongouse moyto daly, et sayosse de Asia, et passou toda Europa, et vẽeo a Alamanya, et chegou aterra de Germanya, et as gentes rreçebiamsse ajnda ẽnas terras hũus aos outros quando acontesçia de vĩjrem, por que aterra nõ era ajnda tanto poblada, et ficauã os termynos ermos moyto grandes, et rreçeberõ aly aTreuer os [germanos]. [+]
1300 XH I, 0/ 155 Post eadẽ Teneris Belgica Roma fuit . [+]
1300 XH I, 0/ 156 Despoys que Trebeta foy deytado do rreyno et alongado dende, ficou [Semyrramis] com seu fillo Zemeys, por rreyna et señora de todoslos rreynos et gentes que foram del rrey Nyno, seu marido; et diz Paulo Orosio ẽno quarto capitolo do primeyro libro, que tanto era forte esta rreyna Semyrramis, que semellaua aseu marido ẽno esforço et ẽna forteleza do coraçõ; et ẽna cara et ẽno vestyr ao fillo; et asy era ja afeyta et vsada de mortes de omẽs et de sangre cõ seu marido, que seendo ella [moller], doze ãnos andou cõ ostes, lidando, et matãdo as gentes et cõquerindoas, nõ se teendo por contenta nẽ abastada de todas las terras et rreynos que seu marido gaañara em çinquoeenta ãnos, et eram moytos por que nõ achaua el estonçes outro lidador que cõ el lidase nẽ quelle contradise queas nõ tomasse; et todas las aella leyxou el rrey Nyno seu marido. [+]
1300 XH I, 0/ 156 Et ella andando em estas guerras cresçeo omoço, acomo quer que era tal; et quando arreyna tornou destas batallas por véér sua çidade et seu fillo, et oachou tal, catou arte cõmoo encobrisse por nõ perder os rreynos; et logo, ante que esto sonasse, mãdou fazer hũus pááços apartados moy grandes, et moy fermosos, et moy nobles, et ençarrou aly offillo cõ poucas amas et seu ayo que pensasse del; et esto fazia ella por tal queas gẽtes queo nõ oysem fallar em tal maneyra que entẽdesem que era sem [entendemento], et em tal maneyra ordenou ella opááço enque el moraua, que aquel queo véér quisesse queo nõ vise senõ moyto aalonge, em tal maneyra queo nõ podese conosçer de cara. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Et as gentes que estauã em [algũus] lugares por onde [quer que esta] esta rreyna ya se nõ faziã guerras et viviam em paz, et os ella asy achaua, tã cruel et tam sem mesura era ella, queos mataua todos dizẽdo que nõ aviã coraçõ, et [quea conpaña] et oprinçepe que [coraçõ] nõ aviam que mays valyam mortos que vivos, et que os lugares que tynã enbargados et ocupados ẽno mũdo viuẽdo queos leyxasem morrẽdo aoutros que verriã em pos [ellos] et [estes], por ventura, que séériã de mellores corações; et que oprinçepe ou outro omẽ qual quer quanto de mellor coraçõ et mays viuo et ardido he, que tanto mellor entende et coñosçe obem et omal, et aDeus, et tanto mays dereytamẽte vay [a qual] deles quer ou aaquel quelle acaesçe. [+]
1300 XH I, 0/ 159 Et tam grande acodiçia et sabor aviã de matar omẽs et esparger sangre deles cõmo era afeyta aelo et ho avya [vsado] com omarido conque fezera moytas fazendas et vençera moytas lides [et batallas] cãpaes cõ el, et despoys da morte del ella porsy seendo caudillo mayor de todos, doze ãnos contenuados andou em guerra vençendo moytas batallas, et conquerindo gentes, et acresçentando seu emperio et señorio, et fazendo moytas fortelezas, por las terras por donde andaua ẽnos lugares onde fazia mester, pera defendemẽto dos rreynos. [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Et contam as estorias que avia ella [hum] fillo que ouvera em esta [amystança] et moy [encubertamẽte] quando andaua ẽnas guerras; et dizẽ que despoys quese sentyo [preñe] quese fezo doente et quese ençarrou ante queselle paresçesse que era prenada, saluante queo sabiam algũas de suas [cobilleyras] et de aquelas que mays sabiam suas poridades, et que ella mays amaua, et enque mays fiaua, ca em outro nẽgum hu ella jazia em tal maneyra que nõ podessem nada de aqueste feyto entender nẽ sospeytar dela. ) [+]
1300 XH I, 0/ 165 Et poñamos alcaydes, et adeantados, et justiças, et omẽs bõos ẽnos portos do rreyno queo mãtenã todo moy bem, segundo nos disermos et he dereyto, de [guisa] quese desto errarẽ queo paguẽ por los averes et por los corpos anossas mãos et anoso juyzo. [+]
1300 XH I, 0/ 170 [a qual promessa] he posta ẽna Santa Escritura, et autentica et moy nomeada ẽna santa [igleia] cõmo cousa moy senalada et moy cõtada por çertos ãnos conosçidos, et por rrazõ desta [promessa] acontesçeo despoys ho Testamẽto et ajnda os [Testamẽtos] que som ontre noso señor Deus et nos Et ficarõ et morarõ Nacor et Melca et suas [cõpañas] em aquela çidade de Aram que disemos; et moraua estonçes Loth em Mesopotamya em hũ lugar aque diziã Eutot; et Abraã quando ouvo asayr da terra foy por el et trouxóó cõsigo. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Et foy moy alegre, et alçou logo aly hum altar aaonrra de noso señor Deus, et fezo logo aEl seus sacrifiçios em el, et segundo diz a Glosa nõ oleyxou por medo do fogo dos caldeos [nẽ] por temor dos poderosos de Canaã, dizendo queo deytariã em outro tal fogo: et chamou aly onome de Deus et alabóó; et despoys leuãtouse daly, et passou adeante, et foyse contra hũ monte que vay contra ouriente da çidade de Betel, que diz a Glosa que foy despoys ẽna sorte de [Benjamym]; et aaquela çidade diserõ primeyramẽte Luza, quee tanto cõmo almendra; et aly poso sua tenda et segundo se el asentou [tyña] de parte de ouçidente aquela cidade Betel et de oriente aÇidade Hay. [+]
1300 XH I, 0/ 172 Et diz Josefo quese traballaua desto Abraã por estas quatro rrazões: aprimeyra por que ouvessem el et suas [compañas] por onde se mãteer et pasar aly bem em aquel tẽpo tam mao; asegunda por oyr os clerigos sabedores daly et aprender deles oque diziam de Deus; aterçeyra que se achasse alguũs que creesẽ em Deus, mellor et mays cõpridamẽte que el que [tevesse] aquela créénça; aquarta senõ achasse ẽno Egyto quẽ créése em Deus tã bem cõmo el quelles mostrasse averdade et lles la fezese entender et creér. [+]
1300 XH I, 0/ 173 Et conta Abul Ybeyt que foy desta guysa: que Faraõ logo cõmo touo tempo tendeo amão pera adeytar em Sarra por la chegar assy, et queselle encolleu amão, et selle fezo tal cõmo se fosse seca; et despoys que vyo queo nõ sááuam os seus deus, diz que rrogou aSarra que rrogase [ella] ao seu Deus queo sáásse; et ella fezóó et logo foy sãao el rrey , et nõ trabou mays dela. [+]
1300 XH I, 0/ 175 Quando esto entendeo Faraõ chamou aAbraã et disolle: [+]
1300 XH I, 0/ 180 "[oobyspo] Acoreo, tu eras moy nobre varõ auçião et dado asantydades et mostras et provao atua ydade et moy bem entendo quete amã os deus, [rrogote] eu et pydote que tu quenos digas et nos departas os começos da gente do Egyto, et os ensynamẽtos das poblas daqui; et outrosi os costumes das vosas orações et as feyturas et as maneyras dos vosos deus, et todo aquelo que esta estoriado por seus entallamẽtos ẽnas entradas dos vosos tẽplos vellos, et dynos esto et demostra nos todo oque he et os deus que [mays] querem seer conosçidos dos omẽs et onrrados deles. [+]
1300 XH I, 0/ 180 Et se verdade he oque nos achamos escrito que os teus mayores ensynarõ as suas cousas santas aPlatom de Atenas ofilosofo, ensyna tu amyn esto, et [teño] que ata oje nõ foy mays dereyteyro omẽ que eu perao oyr, nẽ ¿qual outro vẽeo aqui por ospede que mays soubesse do mũdo nẽ mays por el ouvese andado, nẽ gáánado de gentes et terras que eu? [+]
1300 XH I, 0/ 180 Et oque oy de meu genrro me aduso aqui aestas vosas çidades et rreynos do Egyto, mays empero outrosy me trouxo y avosa grande fama et os sabios daqui; et eu em medio das batallas [en] que andey et ando, sempre pensey et contendy ẽnas zonas ou çintas das estrelas do çeo, et ẽnos corpos çelestiaes, et ẽnos deus, et party os tẽpos do ãno; de guysa os contey que, por la conta de Endoxo ofilosofo, em aqueles dias aque [dizẽ] faustos, nõ sera vençida aconta do meu ãno. [+]
1300 XH I, 0/ 182 Et bem teno que do que das estrellas, et dos corpos çelestiaes, et das plagas do çeo -et plagas [que[r]] tanto dizer cõmo as partidas ou carreyras del - eu ey dito ẽna rrazõ do çeo, et moyto do que dizem daqui adeante, que bem osabes tu ca te traballaste ende et te [traballas] ajnda cõmo deues de saberlo et sabes lo: mays ao caualo ligeyro nõlle empéésçe de lle poer hũa vez as esporas ẽno cosso, et asy nẽ ao sabeo enlle falar ẽna sua sabedoria, que seo bem falam aly et el [moyto] desto sabe dantes, mays sabe despoys. " [+]
1300 XH I, 0/ 183 Mays esto nõ he nada ca nõ he septentriom em aqueles montes de Etyopia nẽ nẽgũa das ossas do Ençe et [Çynosura], nẽ amayor nẽ amenor que esfriem et façam as neues et os gelos, nẽ ovento çerço que gele nẽ outrosi nõ he el aly. [+]
1300 XH I, 0/ 185 Outros ha y que coydam quea terra rrespira et ha ontresi hũas aberturas grandes feytas cõmo arcos, et som estas cõmo hũas couas que vã longas das hũas partes da terra aas outras, -et dizenlles ẽno noso latim cauernas, et tanto quer dizer cõmo cauas ou couas que som feytas por natura ẽnas entradas da terra -et que por aqui envia a terra seus [rrespiramẽtos] et por aly andam as agoas, et daqui andam os ventos que correm afaçe da terra et o ayre, et as agoas daly saym et alyse acollem et dende se leuãta amyngoãte et acresçente do mar; et que por [hũus] lugares de aquestes taes destas couas que som dentro ẽno corpo da terra, contam os que esto dizem que vay por aly agoa cõ hũ correr que leua calado et mãso et tornase do frio de septentriom et víj́ndo por medio d a terra que sal ao eyxe de medio dia quando o sol passa mays apoderado por la çidade de Merçe, et a terra esta toda queymada do feruor da sua grande caentura, et estonçes o Nylo da aly as suas agoas et as mana sobrela terra, et vay tã grande por atemperar aqueles ardores quese nõ ençẽda a terra, ca ençenderse ya se por esto nõ fosse; et estonçes myngoã orrio Ganges et orrio Pado et se acollem calando, esto he sem todo rroydo, aaquelas couas da poridade do mũdo; et estonçes rreçebe ensy o Nylo em aquelas couas da terra, agoas de todoslos rrios que ẽno [mundo] som, et trageas consigo, et deyta as por hũa fonte, cõmo [quer que] sejam moytos os manadeyros dela. " "Mays despoys nõ as leua por hũ calez, que sete som os lugares por onde corre alongados os huũs dos outros et moy grandes, pero os tres deles mays [son] grandes de moyto queos outros, segundo que conta [Plimo]; et diz que am estes nomẽs seguẽtes: [+]
1300 XH I, 0/ 187 Et em pos esso nõ sofrendo o Nylo odano das suas agoas, vaysse et adeanta se contra as terras do sol, et anda longo tẽpo cõmo que entẽdese todas las areas manynnas, por quese nõ [cria] y nada; et vayse daqui adeante moy yrado, aas vezes colleytas as forças das suas agoas em hũ rrio, outras vezes vay [vagaroso] et espargẽdo et estendendo aagoa por la terra da rribeyra lygeyra pera rreçeberla. [+]
1300 XH I, 0/ 187 Daly adeante vayse aaysla de Abarom, aaque anossa antyguydade chamou onrrada, terra poderosa et que oye et sofre os primeyros rroydos do Njlo, cõmo olugar queos ha et os oye primeyro que outro lugar, et sentenos os penedos que estã primeyros; et plougo aos sabedores da natura desta [rrazõ], de dizer aestes penedos venas do rrio Nylo, por que elles som os primeyros que descobrẽ et dam çertos ssynaes do primeyro medo daqueles rroydos do Nylo, que vem nouo cõ oprimeyro começo da vijnda deles; que dito oavemos ja que ata duas ou tres legóas do Nylo em esta sazom nẽgũa moller prene nõ ousa y morar, por lo espanto et medo que tomã de aquel rroydo et vozes que da et sona anse amouer et perdem suas creaturas. [+]
1300 XH I, 0/ 189 Et foy aaquel lugar hu primeyro ficara et posera suas tendas, açerca da çidade que avia nome Nabaoth: et despoys que aly chegou morou ende ontre Betel et Hay. [+]
1300 XH I, 0/ 195 Et Abraã por estas rrazões sobre ditas, et por que era sabedor [da] astronomya, -que segundo diz [meestre] Pedro, Abraã fezo mẽestre dela aCã, fillo [de] Noe, de que avemos dito quese cãbeara onome et chamauã lle Zoroastres - et vio por esta arte queo destemperamẽto do ayre, que faz segundo queas planetas se alçam ou bayxam, quese tornã acabo de [çinqueeenta] ãnos aseu tẽperamẽto, et em seu estado cõmo avyam primeyro; daquelo que vio quese fazia ẽnas estrellas quiso el fazer [semellança] dello ẽnas terras, et mãdou por ende aaqueles que por lo seu syso se ouvessem aguyar, que daly adeante, cada quese cõplissem çinquoéénta ãnos que chamasem ao postromeyro ãno jubileu, de jobel, que quer dizer tanto cõmo çinquoéénteno, asi cõmo contamos de suso. [+]
1300 XH I, 0/ 199 De cõmo se entendem estas palauras que Deus diso ha Abráám. Ẽno que Deus diso aAbráám primeyramẽte queos do seu lynage seeriam pelygrinos et estrayos em terras alleas, esto foy verdadeyra palaura, por que elles forõ sempre pelygrinos et estrayos, andando porlas terras alleas, de hũa em outra, ata que tornarom aaquela que Deus prometeo aAbraã et aelles por herdade. [+]
1300 XH I, 0/ 200 Et Abraã parauamẽtes aesto mays fazia queo nõ entendia. [+]
1300 XH I, 0/ 200 Et tu [es] prene et se te tornares sabeas que averas hum fillo et despoys que nasçer poerlle as [nome] Ysmael, et deste sayra tam grande lyñage que nẽgũ omẽ nõ opodera contar; et este sééra forte omẽ et brauo et guerreara cõ todos et todos cõ el; et tã grande sera opoder do seu lynage que em todas las terras dos outros seus yrmãos porra as suas tendas apesar de todos elles. [+]
1300 XH I, 0/ 204 Despoys de todo oque avemos dito, paresçeo noso señor Deus aAbraã ẽno val de Mãbre açerca da aruore que [desemos] su que morauã el et Sarra et sua [cõpaña], et mostrouselle em esta guysa: sya Abraã aaporta de sua tenda et alçou os ollos, et catou, et vio víj́nr açerca dessy tres que coydou que eram omẽs et elles eram angeos. [+]
1300 XH I, 0/ 204 "Tornouse Abraam pera sua tenda logo apressa, et diso asua moller Sarra: [+]
1300 XH I, 0/ 204 Et el foy moy [agyña] ao gãado et tomou hũ tenrreyro das vacas et dou ho ahũ seu omẽ que apostase et adubasse [priuado] del cozido et del asado; et tomou aquel bezerro adubado, asy cõmo disemos, et leyte et mãteyga, et os pães que mãdara fazer aSarra, et posoo de ante aqueles angeos que comessem et el estaua ontre elles seruyndo os su aquela enzina de Mãbre onde elles syam et comyam; et elles gradesçerõ lle oque fazia. [+]
1300 XH I, 0/ 204 "[Ẽna] tenda esta. [+]
1300 XH I, 0/ 204 "Et quando esto oyo Sarra começou de rrijr hu estaua tras aporta da tenda, por que coydaua que era cousa desaguysada, ca ella et seu marido erã vellos et saydos de tẽpo de auer fillos. [+]
1300 XH I, 0/ 206 "Et dizialles estas palauras por estas duas rrazões: aprimeyra por defender os ospedes que nõ lles fezesem [nẽgoa] força nẽ mal, demays tã grande mal cõmo aquel; asegũda do mal que queriam fazer, tam sem desmesura et sem rrazom, cõmo quer que entendese que era grande pecado delles dar suas fillas, pero touo que moy menor era que aquel que elles queriam cometer, et por ende oquelles diso foy como aquel que avia osyso turbado do grãde pesar et coyta que avia do mal quelle faziã, et queriam buscar. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Em este lugar fala Jeronjmo se ouvo pecado [en] este feyto ou nõ; et diz que bem podem seer escusadas cõ rrazõ as fillas de Loth do que pecarõ cõ seu padre por que o fezerõ abõa [entençom] por rrecobrar olynage dos omẽs, que coydauã que era perdido se ellas esto nõ fezesem, cõmo ofora ẽno deluvio senõ por los da arca. [+]
1300 XH I, 0/ 215 "Bem sabia Eu que esto nõ ofazias tu senõ por lo nõ entender, et por esto cree tu que Eu te gardey que nõ pecasses contra mj́, nẽ te [leyxei] chegar a ella; et poys que asy he da logo amoller aseu marido ca este omẽ que tu véés profeta he, et orara por ty, et viueras, et sella nõ quiseres dar sabeas que morreras tu et todas tuas cousas que viuas som. [+]
1300 XH I, 0/ 219 Et Sarra parou mentes ao trebello et entendeo ẽnos feytos do trebello que depois de dias de Abraã, queo [mayor] de dias que asoberuearia por ventura ao menor, et querria seer señor sobre el. [+]
1300 XH I, 0/ 220 Sobre esto diz mééstre Pedro ẽno capitolo desta sayda de Agar que onome do omẽ de quese lee que primeyramẽte foy demostrado de noso Señor Deus que este nome Ysmael foy, et de mays todo aquelo que diz Moysem queas mãos ou poder deste moço seria contra todos et as mãos de todos ou os poderes, contra el, departe mẽestre Pedro em esse capitolo que se entende de Ysmael aquesto desta guysa, quee dito por seus fillos [Codar] et os outros que diremos adeante que forom fortes omẽs, et de [que] sayrõ fortes [cõpañas] de gentes, et conquistarõ atodos seus viziños, et deronlles sempre moyta maa folga et contẽda, et elles aelles, et ouverõ nome primeyramẽte de Agar os agarenos. [+]
1300 XH I, 0/ 220 Et andarõ estes de Ysmael vagabondos por la terra de hũas moradas em outras, nõse acollendo açertos lugares asi cõmo oandam ajnda genetes, que morã sempre su tendas et cõtinuadamẽte nũca morã em hum lugar çerto; mays segũdo conta Metodio ofeyto desta rrazõ se entẽde que foy dito estonçes por lo que avia [avĩjr] adeante cõmo profeta do que seria et [de] que avia esto de séér, et quatro principes daqueles do lynage de Ysmael -et forõ estes, Oreb et Zeb, et [Zebee] et Salmana -, que aviam asayr [de] deserto [depoys] daquelo, cõmo contesçeo contra os fillos de Ysrrael. [+]
1300 XH I, 0/ 222 Despoys que Ysmael foy em tẽpo dese casar, [segũdo] diz Abdul Ybeyt ẽno seu capitolo de Ysmael, et casou cõ hũa moller de terra de Canaã de açerca de aquel deserto; et quandoo [soubo] Sarra, entendeo que alongo tẽpo contẽda jazia et rroydo aos do seu fillo cõ os daquel em aquela terra, et diso ha Abraã que desfezese aquel casamẽto et que mandasse que Ysmael nõ casasse em toda aquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Outros dizem ajnda al: que estes dias dam aentender otẽpo dante da ley nova, hum dia des Abraam ata Moysem, ho outro des Moysem ata Johem, oterçeyro des Johem ata Ihesu [Cristo]; esso do tempo que y ouvo ca ho sacrifiçio esse dia se fezo. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et aly fezo Abraã seu altar et poso a leña sobre el, et atou os péés et [as] mãos aYsaac, et deytoo estendido sobrela leña et diso asy: [+]
1300 XH I, 0/ 227 Et tomou Abraã aquel carneyro et fezo sacrifiçio del a noso Señor, em lugar [de] seu fillo que entendeo que esto plazia aDeus. [+]
1300 XH I, 0/ 230 Et acoua da sepultura cataua contra Mãbre, et tam bem este campo cõmo as [ovellas] et as aruores que estauã aderredor em todoslos termjnos do cãpo, [todo o] entregou Esrom aAbraam, et meteo ẽna tenẽça de todo por ante os fillos de [Set] et de todos os que entrauã porla porta da çidade onde elles estauã. [+]
1300 XH I, 0/ 233 "Et jurou me quemo atenderia. [+]
1300 XH I, 0/ 233 Aquela ora logo, cõmo esto foy feyto, tomou Eliezer dez camelos da grey de seu señor Abráám et carregóós das cousas que aviã mester pera ocamyno, et de moytas bõas altezas et joyas estrayas que sabia que nõ avia em aquela terra [pera] onde el ya por que entendia por ellas alibrar mellor et mays agiña seu mandado. [+]
1300 XH I, 0/ 234 "Bebe tu que eu darey aty et ateus camelos que bebã" pido te merçede, señor, que esto seja por synal que eu [coñosca] que aque esto fezer que aquela he aque tu queres por moller pera teu seruo Ysaac, et entenda eu por este sinal que feziste tu grande misericordia sobre meu señor Abraã. [+]
1300 XH I, 0/ 235 "Rrogo vos queme nõ detenades, ca Deus enderençou omeu camyno, et por ende leyxade me yr pera meu señor que ey feyta grande tardança em este camyño, et esto foy porlos grandes lodos quese fazẽ em esta terra de [Mesopotamja] ẽno tẽpo das chuvias, et outrosi por lo nojo et estoruo dos moy grandes [poluos] que se fazẽ ẽno tẽpo da seca, et da outra parte por los moytos ladrões que andam ẽnos mõtes daqui, quee grande peligro et estoruo pera os omẽs que andam camyño; demays que meu señor Abraã he omẽ de grandes dias et queria me eu tornar pera el omays agina que podesse cõ orrecado daquelo aqueme enviou ante quese finasse ou Deus fezese del oque tovesse por [bem]. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Et estes dous, Affram et Eferam, contã Josefo et Aleyxandre Polistor, et Cleodemo Malco que desçenderom aLibia, et dizẽ que ẽnas contendas que elles aly leuantarõ, et as lides que ouverõ cõ os naturaes que acharõ ende, quese morauã y dantes, et dizem que aviam mester ajuda, et queos ajudou Ercoles, et foy oprimeyro el, et vençerõ todo oque quiserõ; et avia ja Afrã hũa filla aque diziam Etea et casoa com Ercoles, et fezo Ercoles em ella hũ fillo aque diserõ Dororim. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Mays pero diz Jeronymo em este lugar sobreste viçessimo quinto capitolo do Genesis que asy cõmo Agar et Ysmael seu fillo significarom os carnaes omẽs do Vello Testamento que se coydam chegar ael et entenderlo mellor queo entenderom os santos Padres, et averlo et teenrlo et nõ téém nada, por queo entendem aavesas et andam partidos del, et por ende am nome ereges que tanto quer dizer cõmo partidos da fe. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çinquoéénta ãnos de Abraã foy [o] çinquoeenteno ãno jubileo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados setéénta et çinque ãnos achou Deus [a] Abraã omẽ moy entendido et dereyto pera lle falar, et faloulle, et mandou lle quese sayse de sua terra, cõmo he dito, et prometeo Deus de dar ael et aseu lynage aterra de Cananea. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Et despoys que Eusebio foy byspo de Çesarea et santo omẽ, et [Jeronjmo] outrosy bispo et santo, et que trasladou a Biblia em [este] noso Latym, falam destas [rrazoens] em suas canonycas, queremos vos contar aqui dellas, segundo queas contam os autores dos gentíj́s, et desi diremos et declararemos que querem dizer, et achamos que tambem diserõ os gentíj́s palauras et rrazões que dizẽ hũa cousa et dam aentender outra, cõmo ofazem os nosos Testamentos, ho da noua ley et ho da vella que andou sempre em fegura, oque nõ faz tanto onovo que anda ja ẽno feyto da cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Agora em este lugar Ovjdio que foy moy sabio et moy complido poeta ontre todos os autores, et poeta tãto quer dizer cõmo achador de rrazõ nouamẽte et fijnçidor dela, et buscador et engenador por mostrar rrazões de solaz, por suas palauras em este feyto, et ajnda rrazões et palauras de verdade, segundo oque ellas querem dar aentender por ellas et mostrar cõmo oyredes adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Pero desque foy cometendo algũa cousa enque ouvese sabor, começou aamar aues, et criarlas, et ensinarlas, et yr com ellas acaça, et cada vez que vyña da caça et doutra cousa aque fosse traballaua quanto podia de aprender os saberes et averlos por escrito; et sayo grande et fremoso, et moy bõo em costumes, et amador de todaslas cousas [guisadas] et cõ rrazõ, et era moy sabio, et mãso, et mesurado, et moy [fram], et codiçiador de toda apostura, et moy doneador. [+]
1300 XH I, 0/ 250 Mays vio que de nẽgũa destas duas cousas nõse leuãtaua estonçe aquela nebla, et entendeo que rrey Jupiter, que leuaua as [nuves] onde queria por seus encantamẽtos, et que leuara aquela et fezera aly aquela nebla, et que algũa cousa de mal fazia aly, et traballouse ella outrosi logo de obrar do seu saber. . [+]
1300 XH I, 0/ 251 Et arreyna Juno por prouar aJupiter ẽno feyto que ella entendia bem, cõmo aquela que era [deessa] et moy sabia, et pediolla quella desse em dom. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et aeste pastor, tal et de tantas gardas de ollos cõmo oydes, dou [arreyña] Juno agardar aquela jovenca, et opastor [desque a] tomou gardoa, et onde quer que el estaua sempre cataua pera hu ella estaua, et sempre avia et atyña ante os ollos por donde quer que ella andasse; et leyxauaa paçer de dia et [despois] que se poyña o sol ençarrauaa et atauaa [perlo] pescoço, cõmo aboy: et ella paçia das follas das [aruores] et das eruas amargosas et de quaes quer que [acaesçiã], et bebia de quaes agoas podia aver aas vezes de rrio, aas vezes de lagõas estancas et limosas; et em lugar de bõo leyto enque ella soya jazer cõmo filla de rrey, jazia em terra, aas vezes em erua, aas vezes ẽno astrago puro; et áás vezes por fazer prazer aseu pastor que ouvesse merçede dela, et lle desse mellor ida, queria alçar os braços et alçauaos cõtra el et nõ os podia estender, et quando lle queria falar, emlugar de palaura [mudiaualle] cõmo vaca; et era desto moy maravillado opastor et entendeo oque era et cõmo andaua encantada, que ao seu soon meesmo avia medo et da sua voz espantaua sse. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et andando por la [rribeyra] fazia cõ os péés synaes ẽno poluo por donde andaua; et Ynaco, que era moy [entendudo] rrey, catou aqueles synaes dos péés, et vio cõmo as vnllas faziam synães da letera o, et afendedura de ontre as vnllas faziã synaes da letera y, et começou el rrey Ynaco aléér ẽno y, et contra ahũa parte Yo; outrosi contra aoutra Yo; onde diz desto Ovjdio estes dous versos: [+]
1300 XH I, 0/ 256 [Mouydo] foy estonçes Jupiter por los [rrogos] de Yo, aquẽ el queria moy grande bem et avia ja moy cansada et lazerada, et chegou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, et deytoulle os braços ao colo, et rrogoa [o] mays forte que podo que tollese aYo aquelas pẽnas, et aseguro a que nũca mays lle faria pesar nẽ nojo cõ ella et que çerta (Deus mantẽna Nuno Freire Amen; mantenao Deus moito e per bem). fose delo et nõ temese nada; et porla [çertificar] mellor jurou lle por hũa lagõa quea ẽnos jnfernos aque chamã Stix. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Agora diremos estas rrazões et estes mudamẽtos que dam aentender, segundo queos achamos departidos de omẽs sabedores. [+]
1300 XH I, 0/ 258 Et aquelo que el diso ẽno primeyro libro del rrey Ynaco, que era hũ rrio que [pasaua] porlo seu rreynado et el era deus dese rrio; et aquelo que dizia que Yo era filla del rrey Ynaco et quea forçara [rrey] Jupyter, et desi quea mudara em vaca; et aquelo quea dera rrey Jupiter aareyna Juno, sua moller, quella pedira; et aquelo quea rreyna Juno aencomẽdou aseu pastor Argo, que avia çento ollos quea gardasse; et outrosi aquelo que mandou Jupyter aMercurio, seu fillo, que matasse aArgo por que [poyña] aspera et forte garda sobre ella; et aquelo que Mercurio tomou cobertura ẽna [cabeça], et alas ẽnos péés, et virga de virtude ẽna mão, et foy ael em fegura de pastor, cõmo era Argo, tãgendo [se[u]] buguete, et cabras ante y tãgendoas cõ sua pertega em lugar de cayado, et se pagou Argo del quandoo oyo et asentou ho consigo, et sentouse el, et cantou; et aquelo quelle preguntou Argo do buguete que era nouo; et aquelo quelle el rrespondeo, que amara Pam aSiringa, et que era ella moyto onrrada ontrelas [dõnas] daquela terra, et que fora mudada em canaveyras ẽna rribeyra do rrio Ladom; et aquelo que Mercurio matou aArgo [com] oseu [alfangere], et ho escabeçou et dou cõ asua cabeça em terra, et sayo moyto sangre, et ensuzou todo ho lugar; et aquelo quea rreyna Juno tomou os ollos [do] seu pastor et os poso ẽna cola do [pauõ] que era sua ave; et aquelo que el rrey Jupiter rrogou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, por Yo; et aquelo que arreyna Juno ho oyo et perdeo [toda] asaña, et outorgou aseu yrmão et seu marido oque pedio; et aquelo que Yo [porlo] rrogo de Jupiter foy mudada de vaca em moller, et daly adeante dada [abõos] costumes et despoys feyta [deessa] ẽno Egyto, esto nõ oteña nẽgũ por escarno, nẽ por palaura de mẽtira por que som das rrazões do Judio, ca aquel que as suas rrazões bem catar et as entender, achara que nom som palauras váás nẽgũas delas, et os frayres predicadores et os menores quese traballam de tornarlo ẽna nosa teoligia nõ [o fariã] se asy fose, mays todo he dito em fegura et em [semellanca] de al. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Et Argo, pastor de Juno, segundo Rramyro ẽnos Espoemẽtos da Biblia, tãto cõmo mesura ou mesurador, et he outrosi doutra fegura Argo por argudo, ou rreprendedor, ou rrecabdador, et tal deue séér opastor et omoordomo; et segundo diz mẽestre Juã podemos por Argo outrosi entender este mũdo. [+]
1300 XH I, 0/ 259 [O pauõ], acõmo quer que da aentender em cabo opobre, ẽno começo entendese por lo rrico; et os ollos de Argo ẽno pauõ som as rriquezas do mũdo ẽno rrico, et dizẽ que se omẽ alabar opauõ que enderença as pẽnas, et faz [suas] rroda, et mostra toda afermosura que tem, et quanta rriqueza ha em [suas] pẽnas, et pero mostrao contra aparte de deante. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Em pos esto onde diz quea pedio arreyna Juno aJupiter, et el doulla, et ella dou ha em garda aArgo, oseu pastor dos çento ollos, et he esto oquese entende que Juno he odeleyto da terra et das rriquezas, et Argo omũdo, et despoys daquelo se dou esta Yo amays grandes viços et desi apeores costumes, et atyña omundo em laçada em elles, cõmo diz oautor, quea tyña Argo presa ata quese doyo dela Jupiter et entendese aqui por Jupiter oseñor apartador, cõmo disemos; et enviou aMercurio, seu fillo, et esto he bõa rrazõ et sabia, ca esso quer dizer Mercurio; et vençeo Mercurio aArgos, asi cõmo ao mundo, rrazoando se cõ el sobrelas preguntas quelle fazia Argo falandolle encubertamẽte das rrazões das sete artes liberaes, et dizẽdolle que amara Pam aSyringa tornada em [canaueyras] ẽnas rribeyras do rrio Ladom; et em este mudamẽto de [siringa] et em amor de Pam lle falou destas rrazões segundo que mẽestre Juã conta; et diz que este rrio Ladom que corre por medio de Greçia et quee rrio de moy bõa agoa, moy clara, et moy sãa, et ha moytas canaveyras por todas las rribeyras del; et mostra que vierom aly aaquela rribeyra todoslos filosofos de Greçia aestudiar sobrelas sete artes liberaes. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Et segundo diz Orosio et as glosas de sobre el, comyam aly os filosofos moy pouco pam, et das rrayzes das eruas que achauã por aly, et bebiam da agoa daquel rrio, et aly estouerõ ata que apurarõ aqueles sete saberes, et poserõ cada [hũus] em suas rreglas çertas; et pero que nos avemos dito de Yo segundo Josefo, que os saberes do quadrunyo ouverõ ocomeço em Caldea, et daly vierõ ao Egyto, et do Egyto aGreçia, esto dizemos quee verdade quanto ao seu começo, mays de outra guysa em Greçia forõ apurados, et acabados, et postos em çertedũe, et despoys Rroma ou os rromãos, ou ajnda os latinos, quese entendem, cõmo disemos, por aquel Pam que amaua aSiringa que queria el aver aconosçençia de todaslas cousas, por que quiserom aver dos gregos aqueles sete saberes et ouverõ os deles, et nos os latinos dos gregos avemos os saberes. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Et aquelas sete [canaueyras] desygoaes, ajuntadas cõ çera, de que dizia que era composto aquel jnstrumẽto cõ que cantaua, aquelas sete artes liberaes eram, cõ que Mercurio [cãtaua] por quese entende outrosi aposta [rrazõ] et obem rrazoado, vençeo aArgo quee omũdo, et matóó; et esto he quea bõa rrazom matou em Yo os costumes seglares et máos, et tyroa das [prijões], cõmo fezo Mercurio aavaca da prigõos de Argo. [+]
1300 XH I, 0/ 266 El rrey Ynaco El rrey Crotopo El rrey Foroneo El rrey Stenelo El rrey Apys El rrey Danao El rrey Argo El rrey Lynçeo El rrey Creao El rrey Abbas El rrey Phorbas El rrey Preçe El rrey Triopas El rrey Acrisio Et destes rreys diremos adeante de cada [hũus] em seus [tẽpos]. [+]
1300 XH I, 0/ 269 Et segundo que diz meẽstre Pedro ẽno [capitolo] que fala do traballo et lazeyra que Rrebeca leuaua ẽna preneçe destes fillos, deuese entender asy cõmo paresçe [algũus] dos que desta estoria falarõ, et dizẽ que nõ vyña esto por estreytura do ventre de sua madre, dizẽdo que nõ podiam caber ala, mays que era esto tam solamẽte por la voõtade de Deus que mostraua ẽnos que nõ nasçerã ajnda, oque [auya] aelles de acontesçer despoys que fosem grandes cõmo ẽna primogenytura, que he aavantage queos primeyros fillos dos rreys ham, et herdam todaslas cousas de seus padres, et am poderio sobre seus parentes, cõmo em [estes] dous yrmãos foy quea ouverõ anbos, ouvoa hũ [(hũ)] por natura, et ho outro aleuou [del] por graça, et outrosy que feguraua et mostraua ja estonçes aquela lide destes dous yrmãos ẽno ventre de sua madre, et oapartamẽto que avia de [vĩjr] ẽnas geerações deles; et segũdo dizem et creẽ moytos, Jacob santificado era ja ẽno ventre de sua madre, ou firmado pera bem, et outrosi figurado et mostrado dantes ẽna contenda destes dous yrmãos ohum contra outro ẽno ventre de sua madre, queo consyntimento de Ihesu [Cristo] quese nõ ajuntaua nẽ ajunta cõ o de Belial, quee do diablo. [+]
1300 XH I, 0/ 270 Sobre esta rrazõ departe asi mẽestre Pedro, et diz que segundo as palauras que oystes ẽno outro capitolo ante deste, quese entenda que por ventura cõ consello de seu marido que foy Rrebeca cõmo em rromaria aesto ao monte Moria, hu Abraã fezera aDeus oaltar perao sacrifiçio de seu fillo Ysáác. [+]
1300 XH I, 0/ 271 Et diz [meestre] Pedro sobrestas rrazões que aqual quer destas duas guisas queo ella fezo, quer ahũa, quer aaoutra, que ouvo rresposta de Deus que duas gentes tragia ẽno ventre; et entendese que padres de duas compañas quese aviã apartyr ontresi, et que lidariam [hũus] cõ outros, et que omayor seruyria ao menor. [+]
1300 XH I, 0/ 271 Mays diz que esto quese nõ entende de aquestes dous yrmãos, por que Esau, que foy omayor, em quanto ambos viuerõ, em hũ sempre foy adeantado de Jacob, que era ho menor; por que os pouõos que delles vierõ, os ydumeos que desçenderõ de Esau, forõ peyteyros del rrey Dauid que desçendeo de Jacob. [+]
1300 XH I, 0/ 271 Ajnda diz mays mẽestre Pedro et afirma que esto asi foy, senõ diz que se [algũus] [oqueserom] entender por outra guisa que seruyo Esau aJacob em este segudamẽto, cõmo faz alyma ao ferro, et afornaz ao ouro queo purga et esmera et ofaz puro et paresçe mellor, et cõmo faz outrosi omáále áámesse quea degrana em çeueyra et parte apalla do graão quee omellor; et tal fezo Esau sayr aJacob em seu segudamento; et segundo dizem [algũus] esto foy tal cõmo hum dom et seruyçio, mays em outra guysa acaesçeo despoys ẽnas géérações delles ofeyto daquela profeçia que diso queo mayor seruyria ao menor, por queos de Esau seruyrom aos de Jacob. [+]
1300 XH I, 0/ 272 Et Jacob sayo omẽ mãso et laurador [da] terra, et criador de gaãdos, et moraua em tendas; et segũdo diz aestoria estes dous yrmãos poucas vezes andauã ajuntados em hũ lugar, nẽ se acõpanauã, nẽ paresçia quese amauam; et Jacob traballaua em fazer as cousas que entendia que plaziam aDeus, et Esau nõ se traballaua ende tanto, pero opadre amauao mays por que era mayor, et por que lle tragia moytas caças de que el [comja] moy de grado. [+]
1300 XH I, 0/ 273 Agora leyxamos aqui as rrazões de Jacob et de Esau et diremos das cousas que contesçerom do dia que elles nasçerõ ata oãno quareenteno de sua ydade. [+]
1300 XH I, 0/ 275 Sobre este departimẽto conta Plinio ẽno dozeno capitolo do quinto libro da Natural Estoria, enque el et estes outros sabios, Temostem, et Eratostem, et Artenjdor, et Ysidro, falam do Egito et dizẽ quam grãde he et cõmo he tallada, segundo quea çerca orrio Njlo et vay [per] medio dela. [+]
1300 XH I, 0/ 277 "Et segundo diz Josefo nõ quiso Ysaac contender cõ elles et leyxoulles aquela agoa. [+]
1300 XH I, 0/ 277 Et diz Josefo que esto fazia el por fazer poço sem contenda et rroydo delles, mays ajnda que fosse aprazer et lles plouvese cõ el; et partiose daly aoutro lugar, et cauou outro, et sobre este nõlle diserõ nada, et por ende posolle nome Rreboth, que diz tanto cõmo anchura, ou cousa de paz, et quando vio queo podia aver em paz diso: [+]
1300 XH I, 0/ 277 "Estonçes Ysáác fezo aly hũ altar aDeus, et alabou moyto oseu nome; et armou sua tenda et mandou aseus omẽs que cauasem et fezesem poços pera sy et pera seus gaãdos; et em este lugar vierom ael seus amygos Abymelec et Ocozar, et ficou el caudillo da caualaria de Abymelec por que virom quelle ya aly moy bem. [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Jacob sempre fora obediente ao mandado de sua madre et fezo oque ella mandou, et aduso bõos dous cabritos, et ella apostóós cõmo sabia queos Ysáác queria, et vestio ella aJacob hũas vestiduras que forõ de Esau quelle el dera quandolle vendeo amayoria, asy cõmo avemos dito ante desto; et daspelellas dos cabritos cobriolle as mãos et todo oal que avia descuberto do colo por que seu padre, que era moyto entendudo, seo apalpasse por aqueles lugares, queo achasse veloso et coydasse que el era Esau, que em todaslas outras cousas moy bem se semellauã cõmo yrmãos que nasçeram de hum parto; et tragialle aquel mãjar que sua madre fezera dos cabritos et pães que cozera pera el. [+]
1300 XH I, 0/ 280 Et essa ora vio por la graçia do Espyrito Santo que esto por Deus vyña, et entendeo ho piadoso enganamento de Jacob, et por ende nõse quiso assanar, mays afirmou et outorgou oque auya feyto et disso aEsau: [+]
1300 XH I, 0/ 283 Et quando vio Esau cõmo bendisera despoys [de aquelo] seu padre aJacob, et lle mandou yr aMesopotamya que tomasse pera sy moller dala das suas, et lle defendera que nõ casasse cõ as fillas de Canáám, et parou mentes cõmo Jacob fora obediente ao mandado do padre et da madre pera fazer oquelle mandauã, entendeo por estas rrazões Esau que seu padre nõ queria bem áás fillas de Canaã, et segundo diz Josefo, et nos avemos dito, pesar fezo Esau aseu padre por que nõ demãdou consello ael ou asua madre quando casou [cõ] ellas. [+]
1300 XH I, 0/ 287 Contam os sabios em suas estorias que este Foroneo foy oprimeyro rrey que leys [estabe[le]sçeo] et dou [juyzes], et segundo conta aestoria de Babilonya, et del rrey Nyno, et dos outros rreys daly, empero queo Jmperio et oseñorio dos rreys foy logo ẽno começo sobre los omẽs, et os rreys asseñorauãsse, pero diz queo mays que estonçes os rreys faziam ẽno seu começo que eram estas duas cousas: aprimeyra que faziam avenẽça et concordança ontre os [quesse] desavynã sobre algũa cousa, et esto faziam elles segundo seus entẽdemẽtos, que diz queos entendemẽtos dos prinçepes que eram estonçes por leys; ha segunda cousa queos [principes] faziam catauã os termynos de suas jurdições, et gardauã os, quellos nõ entrasse [negũ], nẽ embargasse. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Et acabados os sete ãnos pedio Jacob sua moller, et Labam chegou moytos de seus amygos et fezolles suas bodas, et aanoyte em [lugar] de Rrachel doulle aLya, et deytarom lla ẽno leyto em maneyra que [o] nõ entendeo el. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Sobre esto conta Josefo aos dez et oyto capitolos do primeyro libro que foy aquela noyte Jacob [contãgido] de força do [vjño], et que por la bebedeçe et por la noyte em que era ofeyto, diz queo nõ entendeo, et quese volueo pera Lya, et jouvo cõ ella aquela noyte; et derom por seruẽta de Lya aZelfa. [+]
1300 XH I, 0/ 288 "Em este lugar diz Jeronymo ẽna glosa sobrela rrazõ dos ãnos do casamẽto de Rrachel et mẽestre Pedro que outorga cõ el rretrahendo as suas palauras que el diso sobre esto et outorgãdo as el , et dizem que esta rrazõ que se deue departyr em esta guysa que agora oyredes aqui, et que asy he dentender et tẽer: que por aqueles sete ãnos que Labam diso aJacob que complisse daquel primeyro casamẽto quello diso por sete dias enque aviã de fazer áás bodas suas onrras ẽnos comeres et ẽnas outras cousas, et quese estoruariam por las outras bodas segũdas, et que asio deuemos entender, et que acabados os sete dias das bodas de [Lia], ao outauo dia de quando casara cõ ella, diz quelle derom Rrachel, et que logo em estes dias as ouvo por molleres lindas ha ambas as yrmãas, et que errã os que dizem que Jacob antes seruyo sete ãnos quelle dessem Rrachel. [+]
1300 XH I, 0/ 288 "Por este fillo entendeo Deus cõmo eu era desdenada et dou me outro fillo. [+]
1300 XH I, 0/ 291 "Eu te rrogo queme faças hũ pouco de amor, que mores aqui comygo, ca bem entendo que Deus fezo moyto bem por amor de ty, et dy que queres quete faça et fazer lo ey. [+]
1300 XH I, 0/ 292 "Et Jacob auya ja posta sua tenda em aquel mõte, et Labam outrosi armou aly asua. [+]
1300 XH I, 0/ 292 Catou Labam ẽna tenda de Jacob et de Lia et de suas cõpañas et nõ no achou, et passou aa tenda de Rrachel, et ella foy moyto apressa et ascondeo su oestrado de hũ camelo et sentousse sobre el. [+]
1300 XH I, 0/ 292 Seu padre catou et rreuolueo toda atenda senõ aly onde ella sya, et nõ achou nada. [+]
1300 XH I, 0/ 292 Por esto te seruy víj́nte ãnos et te gardey teus gaãdos, et nũca comy carneyro de tuas ovellas, nem ho achou besta braua quelle podesse mal fazer por que tu menos ouveses, et se algũa cousa se ende perdia ou mo furtauã, moy bem me demãdauas todo, et eu pagaua de todo cõmo tu bem sabes; et noyte et dia traballaua, et sofria soles, et caenturas, et frios, et agoas, et todo tempo forte queme acaesçeo et nõ durmya por gardar bem teus gáándos, et desta guysa te seruy estes ãnos, os quatorze por las tuas fillas, et os seys por aquela parte queme ouviste adar por la garda [das] tuas greys, et tu dez vezes me mẽtiste et nõ me atendiste oque posiste comygo, et por ventura pobre et myngoado, et sem consello me leyxaras tu agora. [+]
1300 XH I, 0/ 292 "Et logo estas palauras acabadas, tomou Jacob hũa pedra et alçoa aly em synal deste feyto em aquel monte hu disemos que poserã suas tendas el et Labam, et mandou aos seus trager outras et elles ajuntarõ tantas que fezerõ hũ grande monte dellas; et, segundo conta Josefo, era pylar alto em semellança de altar, et chamou lle Labam ho outeyro do testigo, et chamou lle Jacob omõtom do testemonyo, cada hũ segundo seu linguage. [+]
1300 XH I, 0/ 295 "Deus de meus padres Abraã et Ysáác et demj́, Jacob, et meu Señor, Tu queme mandaste tornar amyña terra onde nasçi, et me feziste tanta et noble merçede quanta eu nõ meresco, nẽ te saberia pedyr, et me atendiste todo oque amyn prometiste, que passey o Jordam, cõ meu cayado et [com] ajuda de Ty em el, et esto he que tu eras a ajuda et ofazedor dela et de todo oal, et agora me torno cõ myñas compañas, et rrogo Te Señor queme gardes do poder de meu yrmão Esau que moyto me temo que mate as madres et os fillos, et Señor, Tu me prometiste queme defenderias et acreçentarias ho meu lynagéé cõmo aarea do mar. " [+]
1301 PP V, 48/ 28 Castigar pode el predicador a las vezes asperamẽte en su predicaciõ; pero devẽlo fazer cõ mesura, ca por el castigo desmesurado nõ sse enmenda tãbẽ la vida de los omes como por el outro, nẽ fazẽ a seus mayorales : ante fincã como querelosos dellos , tenendo que lles dan mayor pẽna que non deviã aaver. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Et esto seeria quando el prelado entendesse que deve amãssar la obra de la justiza por desviar escãdalo, acaesçendo sobre que cousa en que poda fazer merçed ; mays esto nõ a de fazer muy ligeyramente e a mẽos de saber se aquellos que fezerõ el feyto porque quer fa[zer] la justiça son poderosos ou muitos, assi como X arriba; ca entonçe ben la pode dexar por medo descandalo, pero nõ en todos: ca en todas guisas escarmento deve fazer en alguũs de aquellos que forõ comẽçadores ou mayorales en aquel feyto. [+]
1301 PP V, 48/ 30 Mays esto se entende [...] nõ se querẽ amparar por las rrazon que dize en la ley antedita, que fabla des [...] [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et poys que al escandalo poso pena de morte, ben sse deve entender que es pecado mortal. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et en esta rrazõ disso Sant Agustiño que mays val morrer de fame que comer en escandalo de las cousas que sacrificã a los ydolos; e esso disso porque en aquel tenpo erã y gẽtiles que os adoravã e faziã alguũs delos sacrifiçios de [man]jares que lles poniẽ delante , onde los que dellos comẽ pecavã mortalmente movendo a los outros porque lo aviã a fazer. [+]
1301 PP V, 48/ 32 E depoys disso El a seus discipulos, como rrespondẽdolles, que erã sen entendemento, ca lo que entra por la boca al corpo nõ ensuza al ome, mas partesse por aquelles lugares por do convene e governa al corpo; mas lo que sale del corazõ del ome, assi como furto, o omicido, o adulterios, pensamentos maos e as outras cousas semellantes destas, ensuza al ome porque lle tolle la bõa fama. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et esto mostra a seus discipulos por darlle a entender que nõ avia el dito porque devessẽ los... [+]
1301 SAS f. 2r/ 42 [...] coussa syñal he os [...] primeyros doens dou Deus aos profetas [...] et fazer miragres e dar a quen el tev[...] por ben [...] et molleres de quen se el pagar quen ta[...] tomasse dineiros ou algo tenporal ss[...] [+]
1301 SAS f. 2r/ 42 Cada huũ pare mẽtes en este [...], ca esto foy [...] ssy [...] algo tenporal por esta coussa spiritual de myragres fazer. [+]
1301 SAS f. 2r/ 42 Et pare mẽtes [...] en esta ssymonia nõ ouve y pleytejamẽto nihuũ nẽ palabras de merque (?) et [...] o algo nõ foy dado senõ despois do miragre, et [...] dean a entender a ssymonia. [+]
1301 SAS f. 2r/ 42 Este don spiritual destas quatro cousas de vertudes he de Deus, que El da a aqueles en quen acha humildade et a quen el ten por bem. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Mays se por ventura [e]n la sazõ que sse começasse o preito ouvesse poderio dela mostrar a seu contendor ante o juiz e nõ lo fezesse, dizẽ[do] aquel que lla demãdasse que nõ lo deve fazer, porque ten que [n]õ avia dereyto en ella. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 E quando el julgador quisesse [da]r o juizo e lle fezesse mandamento que lla mostrasse ou [l]la entregasse ou outro, e acaescesse que o nõ podesse [fa]zer por que la cousa fosse perdida ou seendo cousa viva [f]osse fugida ou morta, entonçe, se o demandado [ten] aquella cousa a bueneffe e depoys perdeo a tenenza [de]lla por algũna dellas rrazões sobreditas, nõ e teu[do] de a mostrar nẽ peytar nẽuna cousa sobre esta rra[zõ]. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Mays se o demãdado contendesse sobre aquella cou[sa] sabendo que nõ avia nẽuna dereytura rrazõ porque [o] devesse fazer, dizemos que nõ e sen culpa por que [an]te lo deviã mostrar que lla ouvesse perdida por morte [ou] por outra maneyra qualquer. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Pero se o servo sobre que fosse tal contenda como esta soubesse algun mester por que sse governasse, entonçe o demãdador lo deve governar por que mentre lo faza traher dun lugar a [outro embargalle o que poderia gañar] por seu lavor. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Et todo esto que dissemos a lugar quando el demandado contende a bona ffe sobre la cousa que lle demanda por algũa dereytura rrazõ, ou tenna que a en ella nõ lla avendo trasposta enganosamente a outro lugar. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Detenendosse el demãdado de fazer mostra en juizo de la cousa movil que lle demãdassẽ, poderia acaesçer que duraria tãto o preito que en comedio daquel alongamento la ganarie por quanto el miismo ou algun outro a que a ouvesse dada ou enalleada, segundo dissemos en las leys del titulo que fala en esta rrazõ. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Esto sse deve entender se entonçe a tover. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Ley .xxiiii.a Que dereyto e se o julgador da por quito o que demãda a cousa e es tenedor della. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Ca bẽ deve todo ome a entender que o quitamento nõ fuy feyto se nõ por rrazõ que la nõ deve tenie. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Esto se entende seendo livrada primeirament[e] la rrazõ porque diz que era sua que ante nõ pode allega[r outra]. [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Ca doutra [ma]neyra nõ poderia certamente rresponder el demãda[do] nẽ o juiz dar sua sentenza. [+]
1348 OA 45/ 26 Por tirar contendas et pelegas que acaesçem ontre os ffillosdalgo, et danos, et males, et rroubos que viiñã aa terra porlos desaffiamẽtos que sse faciã entre elles soltamente, como nõ deviã, ordinamos ẽno ajuntamento que ffezemos em Burgos ẽno ano de era de mill et trezentos e sateenta e seys anos, con consello de Johan nunez señor de Viscaya, nosso mordomo mayor et nosso alfferrez, et dos outros homes boos e fillosdalgo que sse y acaeçerem conosco, que nõ se podesse ffazer os desafiamentos senõ em çerta maneira ẽno dito ordinamento contenydo . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 De cõmo Media estaua ẽno tenplo et lle aparesçeu Jaason et como a tomou per la maão. [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Paris dou a sentença por la maçãa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo [sse] conosçier Vlixas et [Liomedes] con el obispo en el (tenplo de) [Dalfon] quando [vjno] por la rrespuesta . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 De cõmo çercaron o castelo de Tenedom, et o conbatem, et o entrarom por grande força. [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo ssacã a Ector a enterrar ffuera de la villa al tenplo . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 El tenplo de [Apollo] que se ffizo ffuera de la villa para enterrar a don Ector . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo sse conbaten en la batalla, et cõmo sse encontro el RRey Priamus cõ Palomades . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Achilles et los otros caualleros griegos estan mirando al tenplo [de Ector et cõmo es preso de amor Achilles de] Poliçena. [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 El sepulcro de Ector et el tenplo en que esta enterrado. et cõmo ffazen por el [enavesario?] . [+]
1350 HT Miniaturas/ 7 Et poso as cousas en quaes [tenpos] et en aqueles ãnos en que passarõ segundo que o acharã quẽ mays cõplidamente o quiser saber en aquela General (Estoria), que el fezo fazer quero [uijr] a a estoria de Troya começaremos ẽnos rreys et señores que poblarõ a terra et a çidade cõmo lles chamauam et quem forõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 7 Et d ' esta silua, RRodepe, foy señora Filij, que conçebeu [Demofon], fillo del RRey Eseo de Atenas et acolle o en sua terra et en seus paaços et en seus lugares. [+]
1350 HT Miniaturas/ 9 Et de aqui adeant o feyto da çibdade de Troya se começou ẽno tenpo de Josue, cõmo he ja dito. [+]
1350 HT Miniaturas/ 9 Et por que mandamos ende repetidos dos tenpos que os feytos de aquelas outras estorias conteçerõ, nõ ajam en que nos estoruar en ello. [+]
1350 HT Miniaturas/ 9 Pero por memoria d ' esta estoria de Troya, et por que fose o seu feyto todo hum, et que se entendese mellor a estoria et os achaques d ' onde veẽo aquel destroymẽto d ' esta çibdade, catemos estas estorias et suas rrazões todas para aqui asy cõmo veẽ hũas em pus de outras ordenadamente. [+]
1350 HT Miniaturas/ 12 Et desi demãdarõ lle que lles atendese o paramẽto que con elles posera et lles desse ho ouro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 13 Et diso: ' prendeu Ercoles as amenas de Troya pejuradas duas vezes. ' Et nomeou as amenas de Troya en lugar dos muros entende se en este lugar toda a [çibdade]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 13 Et segundo dizẽ algũus, nõ se açertou y d ' esta vez Priamo, fillo del RRey Leomedon, nẽ os outros mayores fillos que el avia por que ia grande tenpo avia que Leomedon era casado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Ca diz asi que Yris, aquela sua yrmãa d ' estes moços, que aquel carneyro lles mãdou tomar por rresposta de seu dolor, que lle lo encantou en que fosem, segundo soyam obrar en aquel tenpo por seus encantamẽtos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et Pelias fazia esto cõ entençõ que morrese ala Jaason en algũus peligros [per] que avia de pasar mays que nõ por prol nẽ onrra que lle d ' esto viese por que Pelias temja se del que por ventura que o mataria, et que -lle tomaria o rreyno, et lle deserdaria suas fillas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et tanto lle paresçeu formoso que a pouco estovo de perder o syso et o entendemẽto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et dou lle ella aly logo suas eruas et seus vnguẽtos que tenya encãtados cõtra o dragõ, et contra os toros, et contra os caualeyros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 23 Et diz que asy cõmo soem sonar os grandes fogos, ou cõmo se soem ençender as pedras queymadas quando as deytam en agoa, ajnda que esten frias de ante, en aquela maneyra diz que queymã os peytos de dentro as chamas que tenjã ala ençarradas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 26 Et catou Media en pus sy, et vio leuãtar os poluos, et entendeo que vyña seu padre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 28 Em todo esto chegou ella a hũ rrio que corre de hũa agoa moy clara, et tendeu os braços a as estrelas et tomou tres vezes de aquelas agoas d ' aquel rrio. [+]
1350 HT Miniaturas/ 28 Ca as estrelas fazer lo am, et as planetas que agora vi rreuoluer et rreluzir et enviar seus rresplendores aqui a mj̃ nõ ho fezeron em valde nẽ por maa entençon, nẽ me veem agora outrosi et eu vejo rreuoluer moytas cousas et moy marauillosas ẽnos çeos et moytas [çerviçes] de ligeyros dragões asi cõmo se fosen aves ' Et veẽo lle a ella logo a esa ora hũ carro emviado do çeo en que sobisse [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 Et fezo hũ estrado de aquelas suas eruas de virtude que adusera; et tomou a Esom et estende o en el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 33 Et deu a entender myñas chagas et meu dolor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 33 Et [depoys] que lles lo prometeu, diso asy: ' Jnfantas, por que a a vosa fiuza et entençõ d ' este feyto et dom seja mayor, et por que creades de todo en todo que esto asy sera, mandade trager o mays vello carneyro que achardes em vosas greys. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et des que foy creçendo, tomou (o) consigo et ajudaua lle a criar aqueles gãados, tãto que veẽo de -poys a tenpo que foy mançebo, que el gardaua et rrecadaua aqueles gãados de aquel rrey en lugar de aquel pastor que o criara. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et despoys este jnfante vẽo a tenpo que criando aqueles gãados, acaesçia que [vynã] touros allẽos et lidauã com os seus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et el libraua os moy bem, ora julgãdo dereytamẽt, outras oras avijndoos de guisa que os enviaua todos cõtentados et aveudos et moy pagados de cõmo o fazia; tanto que por estes juyzos que daua, depoys que o souberõ as gẽtes, forõ lle dando preço de juyz dereytureyro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Cõmo comerõ cõ el RRey Tãtalo todos os dioses et deesas Cõmo avedes oydo ante d ' esto ẽnas rrazões dos gentiles en tenpo de Jacob, juyz de Jsrrael, andados quareenta et dous ãnos do seu julgado, rreynaua el RRey Tãtalo em Frigia et Frigia teemos que dizẽ por Fisonja, et frigios por fisões. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et por esta rrazon entrou desconcordia entre ellas et entendede que por aquelo entrou en aquel convite a deesa Discordia empero que fora deytada fora del et nõ convidada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et a escriptura que estaua ẽna maçãa era em latim et dezia asy: ' pulcriori detur ' Et quer dizer em nosa lyngage a a mays fremosa seja dada esta maçãa; et esto [he que a] mays fremosa a ouvese et leeu Juno aquel latim, (et) entendeu de cõmo mãdaua que a mays fremosa ouvese aquela maçãa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et diso logo a as outras: ' Amygas, esta maçãa eu a deuo de aver et mjña he ' Et diso enton deesa Palas a Juno, por bondade et por mesura: ' dade agora a mj̃ essa maçãa, et leerey eu a myña vez, et veerey que diz esa escriptura ' Et Venus, quando aquelo entendeu et veu que nõ era ella a que se nõ preçaua en fremosura menos que as outras, et diso entõ: ' señoras, poys que uos avedes leudo et teuestes a maçãa, de mesura seria que a desedes a mj̃ et que a leya eu outrosi a myna vez ' Et asy a derom as hũas a as outras a leer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et acordarõ que poys que se nõ podiam avij̃r, que se fosem a el RRey Jupiter, que era o seu deus mayor et seu [alcalle mayor et] de todos señor, et que este o librase todo Et depoys que se avierõ d ' esta contenda, forõ se cõ sua maçãa ante el RRey Jupiter. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Cõmo vierõ as tres deesas a juyzo ante Jupiter, et el cõmo as enviou a Paris Oydas aquelas rrazões que diserõ cada hũa de aquelas deesas por sy, entendeu RRey Jupiter cõmo andaua a discordia entre ellas et mesurou sobre aquel feyto, pero nõ por que y moyto deteuese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et entendeu bem as rrazões et o que deuyam y a julgar, mays diso a as dõnas deesas: ' nõ coydedes que eu nõ entendo ben esta rrazõ, o que cada hũa de vos ha dito, et o que deuja julgar mays do que a mj̃ [pertẽesçe], aqui o quero dizer ante estes dioses et deesas uos todas tres sodes mjñas parentas, et as duas mjñas molleres. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Ca segũdo [o] gisamento que lles el via trager et de cõmo pareçiam, entendeu el moy bem que taes cõmo ellas que poderiam seer das mayores et mays nobles et onrradas donas que ẽno mũdo ouvese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et quando as veu Paris, mãdara de ante tender rroupa et fazer estrados de aquelo que os pastores [tynã]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Leuantou se a deesa Juno, et parou se ante Paris moy apostamẽte - et tynja ẽna cabeça hũa corõa d ' ouro cõ moytas pedras preçiosas - , et começou sua rrazõ cõmo dona entendida, et diso: ' sabeas, Paris, que me prouvo quando Jupiter ante ty nos mãdou vij̃r, et sey que tu entẽdes o dereyto, et que o amas julgar, et tal fama as sabeas que eu sõo yrmãa et moller lynda del RRey Jupiter, que he o grãde enperador et señor dos rreys da terra et entender podes tu que se el dona mays fremosa ou mellor ouvese achado, nõ tomara a mj̃ por sua moller lynda. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et fezerõn o por rrazõ de jũtar fremosura a fremosura, en que podes entender asaz quan fremosa sõo eu et teño que deues para mj̃ julgar a maçãa onde te digo que se a tu a mj̃ das, que te acharas ben d ' elo et naçer te a ende tãto ben et tãta onrra que nũca seeras myngoado de nẽgũa cousa que mester ouveres. [+]
1350 HT Miniaturas/ 53 Cõmo vierom as tres deesas oyr a sentença de Paris que el dou em [rrazom] da maçãa Oydas as rrazões das deesas, diso Paris: ' departir quero sobre lo que cada hũa de vos ha dito ante que de a sentẽça, por que seja manifesta a verdade do que eu julgarey uos, deesa Juno, rrazoastes que erades mays rrica que as outras et mays poderosa deesa et vos, a deesa Pallas, et deesa et señora das batallas, et aviades [ende] a ventura en o saber. [+]
1350 HT Miniaturas/ 53 Et eu por sentença de juyzo mãdo que a ela dedes a maçãa et eu para ela a julgo et mãdo que logo lle seja entregada ' a deesa Juno et a deesa Palas forõ moy tristes, et ouverõ moy grã pesar por julgar a maçãa para Venus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 54 Do sono que sonou Paris, et cõmo el RRey Priamo et a rreyna enviarõ por el Moyto foy sonado por todas [aquelas] terras este feyto d ' estas tres deesas et de aquela sua maçãa et da sentença que Paris dou, tanto que era moy nomeado por todas las terras Paris por los juyzos que daua dereytos, et moyto mays o foy d ' aly en deante. [+]
1350 HT Miniaturas/ 54 Et cõmoquer que el RRey Priamo avia oydo del por outros juyzos que avia dados, oyu de aquela vez moy mays; ca toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et [do] juyzo que Paris y dera, [0] tanto que el rrey et seus fillos falarom em aquel feyto. et em pos esto apartou se el RRey Priamo com a [rreyña] Ecuba et falarom anbos em feyto de Paris, et departirom d ' esta gisa sobre ello: rrecontarõ logo o soño que a rreyna soñara, que aquel que ella parise em cõmo por el aviã de seer destroydos elles et Troya et todo o seu rreyno; et em cõmo por esta rrazõ o mãdaram matar et leuar aos montes por tal que se perdese ala et que nũca mays viuese; et outrosy em cõmo foy a criatura deytada, et cõmo foy sua ventura de nõ morrer nẽ peresçer em lugar tam ermo et tam despoblado. et sobre esta rrazom de -partirom et ouverõ grã peça de dia seu consello et seu acordo et diserom que poys que todos de aqueste jnfante falauã et elles meesmos o [aviam] oydo, que aquel pastor que dera aquel juyzo entre aquelas tres deesas que aquel era seu fillo, et que fora achado en aquelas mõtañas tam hermas onde elles ambos o mãdaram deytar por tal que morrese ende, et que nõ seria nada o que soñara a RReyna Ecuba; et agora poys que todos los pouoos dizem que el que he moyto noble et moy grande et moy fremoso et moy ensynado et moy sysudo et de moy bõas [mañas] et moy escolledor et julgador de dereyto,, tanto que bem semellaua fillo de rrey et de liñagẽe de rreys en todos seus actos; et poys que asy era que nõ aviam por que nõ enviar por el et rreçeberlo por fillo, ca a aquelo do soño da [rreyña] a que elles aviã medo moy grande diserom asy que aquel feyto do soño se de suso era ordenado et fondado et estabelesçido de asy seer et de se complir, que nõ era outro señor ẽno mũdo que o podese estraeçer nẽ desviar [senõ] aquel que o estabelesçera. et se desviado ouvese de seer por algũa gisa que aquel jnfante que morrera et nõ viuera mays, que se acomendase(n) a deus et que rreçebese(n) seu fillo; et deus que fezese de lo todo o que quisese. et des que el rrey et a rreyña ouverom este consello et acordo entre sy anbos et dous, librarõ em esta gisa; chamarõ a Ector et a todos los outros seus fillos, et contaron [lles] todas as rrazões que aviã avidas; et diserõ lles que se a elles provese et o nõ tomasen por nojo, que enviarian por seu yrmaão Paris et que o rreçeberiã por fillo. en conçello virõ os jnfantes que aquel avia de herdar et que nõ perdiam y nada, nẽ aos outros nõ lles enpeesçia nem fazia nẽgũ dãno o rreçebemẽto de Paris et todos se acharon en acordo que enviasem por el; et enviarõ logo por seus caualeyros el rrey et a rreyña, et deron lles suas cartas, et mandarõ lles que fosem por el et que o adusesem o pastor Paris, despoys que ouvo dada a sentença da maçãa ontre as tres deesas, segũdo que de suso ja avedes oydo, ficou em garda de seus gãados en çima de aquestes mõtes et vales de Astra, et fazia todas las cousas asy cõmo ante que dese aquela sentença. et acontesçeu em todo esto que dormyndo aly Paris hũa noyte ẽno meesmo lugar onde dera aquel juyzo, et veẽo a el em soños a deessa Venus, et diso lle em cõmo lle avia de acontesçer et de cõmo avia a seer rreçebydo moy çedo por fillo del Rey Pryamus et da Reyna Ecuba, et ajnda mays lle diso et o çertificou que Ector et todos los outros seus yrmaãos o rreçebiam et tomauã por yrmaão. ' Et tu yras ' -diso a deesa Juno -, ' et seeras moy bem rreçebydo. et despoys que fores ẽna graça et ẽna merçede de teu padre et de tua madre et de todos teus yrmaãos, tu me averas mester por vengança da desonrra que fezerom et foy feyta a teus parentes et estonçe te darey eu a ty a dõna que te promety, et esta he a mays fremosa criatura de que tu em todo o mundo oyste falar nem viste com os teus ollos; et quer seja casada quer outra qual quer, atal te darey eu a ty ' et ditas estas palauras, desapa resçeu Venus et foy se et Paris despertou do [sono en] que jazia et foy moyto alegre com el, et rretouo o em seu coraçom, et em [sua] voontade. et despoys de aquesto, [chegarom] os cavalevros del RRey Priamo et da RReyña Ecuba, sua moller, et de Ector et dos outros seus fillos; et el rreçebeu os moy bem et moy ensynadamẽte. et despoys d ' esto falarom elles [con] el et diserõ le o mandado a que [vjnã]: cõmo el RRey Priamo et a [rreyña] Ecuba oyram dizer que [aquel] pastor Paris seu fillo era, aquel que acharã ẽno monte et outrosi oya el que el RRey Priamo que era seu padre et a RReyña Ecuba sua madre et el rrespondeu a aqueles caualeyros que [vjnã] a el con aquel mãdado et diso lles asy: ' RRogo vos agora moyto cõmo vos sodes cavaleyros, fillos d ' algo et avedes dereyto et ben, que uos me desenganedes et me digades a verdade por que vijndes; ca nõ queria eu agora que me leuasedes [en] rrazõ de fillo del rrey, et depoys que ficase escarnjdo et perdese meu lugar que teño, et desi que ouvese de buscar outro por donde viuese et guareçese cavaleyros, eu esto vos rrogo que o nõ queyrades fazer ' et elles estonçe çertificarõ -n o por las cartas que tragiã, et lle mostrarom logo et outrosi por suas palauras et por seu menagẽe, dizendo que asy era. et Paris, poys que foy çerto et firme que asy era cõmo diziam os mãdadeyros, gisou se cõmo se fose cõ elles et enviou logo por seu amo em aquel lugar donde gardaua aqueles gaandos de el RRey Adymalet, a dizer -lle o ffeyto cõmo era et a rrazon cõmo estaua, et que lle enviaua rrogar que viesse logo aly, que moyto lle fazia mester et o pastor veẽo et falarõ anbos em rrazom d ' aquel feyto que lle el rrey et a [rreyña] enviaram dizer; et plouvo moyto d ' elo ao pastor et de quanto lle Paris d ' esto diso. et Paris preguntou moyto aficadamente a seu amo, o pastor, conjurandoo que lle disese cõmo ou [cal] maneyra o achara, cõmo quer que ll ' o avia dito algũas vegadas; et o pastor diso lle a verdade et fezo o çerto d ' elo. et en pos esto acordarõ anbos cõmo fezesem et Paris, pẽsando en seu coraçõ se lle fose menester para aquelo algũa prova ante el rrey et ante a rreyna et seus fyllos, et rrogou ao pastor, seu amo, moy fortemẽte que fose cõ el; et el outorgou ll ' o moy de grado et prouvo lle moyto. et Paris dou estonçe moy bõa conta de seus gãados a seu amo, et de toda las outras cousas que del teuera et ouvera et poserom aly todas las cousas por moy bõo [rrecado] Paris et o pastor, seu amo, que o criara et fezerõ moytos plazeres a aqueles caualeyros que vieram por Paris et dou aly o pastor a Paris, seu criado, moytas vacas et outros moytos gãados que leuasem cõ el, que ouvese que comese et que dese a quen quisese et leyxado aly todo o seu en rrecado,forõ sua carreyra et tragia cõsigo Paris, por onde andaua, hũa dõna moy filla d ' algo que avia nome Oenone; el [leuoa] (consigo) [+]
1350 HT Miniaturas/ 56 [disy] Paris, cõmo era mançebo entendido et sabedor, ante que aly viese pensou en seu coraçon que el rrey et a rreyna que algũas demãdas et pregũtas lle fariam et pregũtariã de sua [fazenda]; et por aquesta rrazon trouxo cõsigo [o] pastor, seu amo, et algũus dos outros pastores [auçiaos] que sabiam outrosi de sua fazẽda, et cõmo fora achado ẽno mõte do val de Astra. et Paris rrespondeu a el rrey et a a rreyna et aos outros, seus yrmãos, et diso asy: ' señor rrey, aquel que me a myn achou et me criou foy este pastor que aqui esta, et outros pastores cõ el de aqueles que estonçe eram y, et ajnda fasta agora son viuos et saãos o dia de oje et se [vosa] merçede for et teuerdes por bem que venam ante vos, señor, a elles preguntade, et elles vos contaram todo o feyto da verdade ' et el rrey et a rreyna et seus fillos entenderõ moy bem cõmo el tragia todo seu feyto por rrecado, et cõmo era sesudo et de bõo entendemẽto, et cõmo de todas estas cousas el avia fama et loor et prez; et tenya[n] lo por moy ben rrazoado et de dereyto juyzo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 57 Et avya ẽno leyto tendida hũa colcha moy noble cõ seu cobertor, et cõ duas sauãas de seda, et com outros pãnos quaes menester faziam para tal leyto. nõ vos direy longa rrazon. tanta era a nobleza de aquel leyto, et da rroupa que em el avia, qual nõ ha õme ẽno mũdo que o contar complidamẽte podese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et que nõ faça cousa nẽgũa que uos em pesar caya ' Et enton diso Media: ' Meu amygo Jaason, nõ avedes vos mays que me prometades; et por bõa fe esto he verdade, tanto que m ' o queyrades atender mays quero que me façades menagẽe de todo esto, et juramento, que todo me atendades quanto me prometedes; et m ' o gardedes asy cõmo dizedes ' Et Jaason rrespondeu que o faria moy de grado et de bõo talente, et que nõ duldase que ja mays nũca lle falesçeria de todo aquelo que lle prometido avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et en todas las tuas presas, te prometo de ajudar ' todas estas cousas lle [outorgou] Jaason, et jurou o todo asy conplidamẽte cõmo o ella demãdou mays depoys se pejurou, ca lle nõ atendeu nẽgũa cousa de quanto lle jurou, et ella sofreu por el moyto mal, asi cõmo o conta a estoria de Media mays eu nõ falarey mays en esta rrazõ [como] lle depoys acõtesçeu, et tornarey a mjna estoria, ca por aly o pode saber aquel que o deseja de saber que lle fezera, et diso lle: ' eu vos faço omenage que ẽno ponto que ouver voso mãdado, que me acharedes ẽno porto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Et Poleus, que era dos mays entendidos et mays onrrados [senores] de aquela cõpaña, falou primeyro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et apartou moy bem a sy todas suas conpanas, et diso lles asi: ' veedes aqui uosos en -mijgos vaamos -los ferir moy de coraçõ, et libremos nosa tardança ca bem ẽtendemos que destroyr -nos querẽ et cõfonder. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Mays poys que asy he, nos partamos nos de aquestes, et vaamos -nos [cõtra] aqueles que veẽ cõtra nos, et valer nos ha mays que os atender aqui ' el rrey foy moy espantado quando oyo dizer que a vila era tomada, et que [vynã] cõtra el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et erã ja d ' elles moy poucos os (que) nõ [vynã] duldandoos et ja estauã tã chegados que se matauã a mãtenẽt quando Leomedon se vio estar asi coytado, foy os ferir. desi catou se aderredor et vio seu dãno et sua perda mortal. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et moytas vezes o rretenyr das espadas era moy grande. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et quando esto virõ os outros, ouverõ moy gran pauor; et nõn o ousarõ atender. [+]
1350 HT Miniaturas/ 85 De cõmo por lo saber de Vlixas acharon Achilles ẽno mõesteyro Ulixas, segundo vos dixe, era moy entendido et sesudo et moy avisado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 85 Et foy se el et Diomedes sua carreyra cõmo en aventura por terra de Çipos -pero algũus lle chamã Partenos a aquela terra du Achiles era - , fasta que a acharõ ẽna postromeyra parte de España de parte de oçidente. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Et ela asi o fazia que ambos albergauã en hũ cada vez et faziã sua vida mays Achilles se gardaua d ' ela que nũca podo entender que era õme. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Et daua lle a entender que aquel achegamẽto que lle el fazia era por rrazõ que seu padre lle mãdara. [+]
1350 HT Miniaturas/ 89 Et Agameno(n), des que lo veu, conforto o moy [rrizeamẽte] et moy ben, dizendo -lle asy: ' meu yrmão, seede çerto que nẽgũ nõ entenda que uos avedes tã grã coyta nẽ tã maa ventura por la desonrra que rreçebestes; ca os [omes] que muyto onrrados forõ et gaanarõ grã prez nõ cõquerirõ nẽ gaañarõ suas terras com lagrimas nẽ fazendo doo; mays quando rreçebiã desonrra de algũ, logo catauã engeño et arte cõmo fosem vengados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 89 Et os que agora son et os que an de vij̃r posã dizer sem mẽtira que nũca foy en nẽgũ tenpo õme que tal uẽgança tomase de seu despeyto cõmo nos tomamos de aquelo que Paris fezo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 90 Et quando a aduserõ ao altar, onde a aviã a degolar et fazer o sacrifiçio, et a estenderõ sobre lo altar; (et) ante que a degolasen, veu a deesa ha omjldança del RRey (A)gamenõ, et as bõas voõtades dos grãdes [omes] que aly erã ajuntados, et a vmjldade que lle fazian da querela que d ' eles avia; et nõ quiso que Fisonja morrese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 91 Cõmo Agamenõ et Menalao enviarõ seus mãdadeyros aos rreys de Greçia, et cõmo chegaron a Parta, et forõ ajũtados en Atenas Poys que ouverõ seu consello en cõmo fariã, enviarõ seus mandadeyros a todos los prinçipes de Greçia et sabede que en toda Greçia nõ ouvo rrey nẽ conde nẽ duque nẽ rrico õme nẽ prinçipe que chamado fose que aly nõ [viese] apreçebido et guisado para oste, et [garnjdo] de todas cousas que mester avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 91 Et chegarõ todos moy ben guisados [ao] plazo que lles poserõ a a çidade de Atenas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 94 Et nũca foy çerto nẽ verdadeyro õme de cousa que disese nẽ prometese que a teuese nẽ atendese, ante era mẽtidor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 94 Ca el nũca diria verdade tã solamẽte hũa ora enpero, era moyto entendido et de bõo siso natural. [+]
1350 HT Miniaturas/ 100 Et estauã lle tam bem panos que nõ podiã mellor. ella nõ tragia as espaldas curuas mays moy dereytas et mesuradas et de moy bõo talle, nẽ moy anchas nẽ moy estreytas. ella avia tal corpo (et) os seus peytos [erã] tã blancos que mays nõ podiã seer. ella avia os braços longos et as mãos moy fremosas et os dedos longos et ben feytos. en pero digo vos tãto que cõmo quer que era moy fremosa (que era) tam alegre que moytas vezes paresçia sandia, ca tã leda era et tãto era en ella o plazer do coraçõ et en tal guisa que todo õme se pagaua de falar cõ [ella] por que se rrazoaua tam bem, que a todos [aplazia] quanto ella dezia et todos se maravillauã de sua fremosura. et quando algũ saya a rreçeberla, fazia ella tã bõo cõtenẽte que nõ a ẽno mũdo õme que ende nõ fose moy pagado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 Et forõ todos ajũtados en Atenas ante que o mes de febreyro sayse. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 Archelaus et Protenor trouxerõ de Boeçia, donde erã señores, seseẽta naves as mellores que poderõ, basteçidas de todas las cousas que mester ouverõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 Ajas Talamõ trouxo çinquoenta de terra de Salamjna onde era señor Et trouxo por cõpaneyros [Tençor] et [Afrimacus] et Dorion et Polisemas et Teseus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 El Rrey Polibetes, que foy moy brauo caualeyro, aduso sete naves de terra de Melibia, ca esta terra nõ he ben poblada nẽn o era ajnda tãto cõmo agora en aquel tenpo que aquela gerra foy dos outros rreynos. quero agora dizer que forõ moy fortes dos quaes foy hũ rrey que foy moy forte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 El Rrey Tenedom leuou [triijnta] et dous naus suas de terra de Sica. [+]
1350 HT Miniaturas/ 103 Cõmo Agamenõ fezo fala cõ todo los prinçipes Asy [cõmo] vos ey dito, forõ os prinçepes de Greçia todos ajuntados ẽna [cibdade] de Atenas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 103 Et tã grãdes [senores] et tã grã poderio avemos que nõ ha rrey tã poderoso que contra nos ousase tomar gerra, saluo aquesta gente astrosa de Troya que por seu mal et por seu astragamẽto tomaron contra nos aquesta entençõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 103 Et sen falla elles ouverõ mao cõsello et fezerõ grã sandeçe ca ben sabedes vos [cam] pouca da nosa gente, ẽnos tenpos pasados a, an destroyda et astragada moy abiltadamẽte toda sua terra, et matarõ quantos y avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 103 Et quanto do meu entendemẽto, se vos plouver a todos, dizer vos ey hũa rrazon: se vos semellar bem, vos loaria hũa cousa et vos consellaria que ante que d ' aqui partamos, sen outra contẽda enviemos pedir consello (a) Apolo que nos diga a que fim avemos vij̃r de aquesta gerra et tam grã feyto que queremos começar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 104 Et forõ ala, et entrarõ ẽno tenplo, et fezerõ suas orações. [+]
1350 HT Miniaturas/ 105 Da rresposta que Achilles [cõtou] aos gregos Despoys que todo esto foy feyto, tornarõ a Atenas et Achilles contou aos gregos a rresposta que achara ẽnos deus, et cõmo lle disera que sen dulta vençeriam. [+]
1350 HT Miniaturas/ 105 Et maravillar se am quando oyrem dizer que eu vou con vosco mays ajnda por eso nõ -n o leyxarey de fazer ca mays me val fazer plazer aos dioses que aos terreaes. et este he todo meu entendemẽto. mays por deus, [senores], nõ leyxedes o que avedes começado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 106 Et nũca averemos bõo tẽpo fasta que lle a ela plaza mays de quanto eu entendo, quero vos agora dizer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 106 Et acharõ moy gran rroubo. desi nõ se quiserõ [y] deteer mays, et forõ contra Tenedon. [+]
1350 HT Miniaturas/ 107 Cõmo os gregos destroyrõ o castello de Tenedom Tam toste que os gregos tomarõ porto em Tenedon, os do castelo çarrarõ suas portas moy bem, et ouverõ grãde medo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 107 Et segundo que a estoria diz et conta, todos quantos ẽno castelo (de) Tenedom estauã para se en el defender et anparar, todos forom mortos que estonçe em aquel dia nõ ficou tam sola mente hũ que escapase de morte a vida. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Et parteu ontre elles tam sesudamẽte que cada cada hũ ouvo sua parte qual entendeu que meresçia segundo a sua contia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Entre [nos] son os mellores señores que a ẽno mũdo et de mellor entendemẽto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Et -par deus - tanto que fose com nosa onrra, eu queria que fosemos agora en Greçia et partidos d ' esta gerra mays enpero nõ entendades que uos aquesto digo cõ cobardeçe (nẽ) por me fazer de aquesto a afora, ca nõ he asy. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Et bem pode seer de vos dizer tanto por que averey de seer enfamado pero toda via entendede que a aquel a que eu ouvese de dar cõsello, sabede que em toda gissa et cousa que eu entendese que era proveytoso et dereyto, por amygo nẽ por [eamjgo], nõ leyxaria de dizer et consellar todo aquelo que es rrazõ bõa et dereyto ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 109 Et de cõmo os enviarom (a Diomedes et Ulixas ao RRey Priamus) Despoys que todos outorgarõ et entenderom o consello de Agamenõ que el avia dito, cada hũ dou sua rresposta. [+]
1350 HT Miniaturas/ 111 Et agora enviã me demãdar que lles faça emẽda. demays dizer vos ey o que me fezerõ enviey a elles a Antenor sobre aqueste pleito et enviey lles dizer que me entregasem mjna yrmãa Ansyona, et que lles perdoaria quanto mal et quanta desonrra d ' eles avia rreçebido et nõ m ' a quiserom enviar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 112 Et aly morreram tantos dos vosos et tantas chagas rreçeberam, que moy forte coraçom averedes se en aquel dia nõ esmayades ou pauor nõ ouverdes estonçe mays quanto agora nõ vos espantedes de nos, ca chegamos aqui sem armas . Et demays seede bem çerto que aquesta coyta vos durara longo tenpo ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 112 Et sabede que moyto adur os podo ende partir, et diso asy: ' Amjgos, se este caualeyro diso o que nõ deuya et nõ falou cortesia cõ [myngoa] de siso, nõ he bem de ll ' o vos demandar nẽ comear nẽ toruar voso entendemẽnto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 112 Et em sua palaura podedes entender que nõ ha bõo sisso. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et [Agameno] et Menalao et Nastor o vello et Ajas Talamõ et el RRey Çejas et ben outros trezentos rreys et prinçipes et duques et condes o vierõ logo veer sem mays tardar a a sua tenda. [+]
1350 HT Miniaturas/ 119 Et outras deu a Paris, et outras a Deyfebus, et outras a [Ãtenor],et outras a [Óneas], et outras a Polydamas . Et fezo os [senores] et prinçipes d ' eles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Agora leyxa o conto a falar dos de Troya et torna a cõtar dos gregos que estauã ajnda en Tenedõ, et cõmo Palomades chegou cõ XXXa naves [(C)onta] a estoria que os gregos esteuerõ sempre en Tenedom que nũca [0] ende se mouerõ ata que chegou Palomades et trouvo cõsigo [triijnta] navios moyto grãdes gamjçidos de moy bõas cõpañas et de nobles caualeyros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Et por esta rrazõ foy seu deteemẽto que nõ chegara a Atenas quando os outros mays tãto que fora saão, que se coytara de andar o mays que podera. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Et cõmo tomarõ porto en Troya Et do cõsello que dou Palomades Mentre que os gregos forõ en Tenedõ foy sempre o seu cõselo que entrasen de noyte ao porto et que çercasen Troya mays ajnda que o elles quisesen fazer nõ podiã sen rreçeber moy grã dãno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Et ben deujamos a entender que todo o mũdo avera que rretraer de nos por esta tardança que fezemos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Et por ende nõ me semella que os podemos entrar sen sospeyta nẽ çercarlos mays terria por rrecado que nõ esteuesemos aqui mays, ca bem podedes entẽder tãto que nõ yredes a elles a nẽhũ tenpo que nõ achedes batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 De cõmo Protesalao fezo quebrar as naves em terra et os troyanos defenderon os portos Quãdo virõ os troyanos que os gregos aportauam, sayron todos a elles cada hũ cõmo mays podia yr, em tal maneyra que nẽhũ nõ podia atender prinçepe nẽ [senor] mays yam todos a rrãdom, et forõ todos asũados moy agyña ẽna rribeyra onde os gregos aportauã mays os das naues, depoys que virõ que por nẽhũa guisa nõ podiã outro cõsello tomar, sayrõ prender porto por força. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et sabede que nõ ouvo y tã ardido nẽ tã de prol que os moyto nõ dultase et que o coraçõ nõ ouuese mudado mays Protesalao, que era rrey de Pelaria, que tragia a deanteyra das çinque naues, cõmo era moy bõo caualeyro et moy ardido fezo as yr todas çinque as velas tendidas et o vento que era grãde et forte poso as todas fora en seco et moy ligeyramente dar en terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et dauã lles a mãtenẽt de parte das espaldas tã [grãdes] feridas que nõ foy tal que nũca ja mays coydase escapar [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et sofriã y moyto mal, ca os troyanos erã sete mjll caualeyros que os tirauã moyto en çerto Et aly se acreçẽtou tamaño torneo et tã [m[a]o] et tã mortal que nũca foy õme que o tã [m[a]o] vise que se dauã de hũas ochas grãdes et bẽ tallantes et açeyrudas a mãtenẽt et tã apresa que se fendiã [per] medeo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et mẽtre que este pleito asi duraua, el RRey Artelaus et el RRey Protenor arribarõ et tomarõ porto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et el RRey Artelaus foy cõ elles en aquel torneo et ajudaua os moy bem cõ sua espada ẽna maão, asi cõmo aquel que era moy bõo caualeyro et RRey Protenor outrosi, que era nobre caualeyro et brauo et ardido cõmo (hũ) [leon],et que nõ duldadaua morte nẽ tyña en nada os troyanos; foy [per] outra parte Et meteu se entre elles, et feria os tã brauamente que lles matou moytas cõpañas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et puxauã se dos corpos et feriã se a mãtenẽt das espadas moy grãdes colpes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et foy aly grã rroydo et grã rretenyr das espadas et das feridas das lanças que quebrãtauã, et dos escudos et dos elmos que topauã hũus cõ outros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et ao ferir, braadarõ et deron tan grãdes vozes que os vales rretenyam. [+]
1350 HT Miniaturas/ 127 Et o seu colpe nõ quiserẽ atender. [+]
1350 HT Miniaturas/ 128 Cõmo os gregos armarõ suas tendas, et do que lles acaesçeu aquela noyte Non me quero eu aqui deteer por cõtar as feyturas das tendas que ouverõ Achilles et [Menalão] et Vlixas nẽ os outros rreys que y andauã, ca esto seeria moy grã maravilla de cõtar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 128 Et nõ ha õme que se ende nõ maravillase, nẽ ha õme outrosi que podese cõtar as gẽtes desvariadas de moytas terras que y erã ajũtadas mays elles, depoys que todos deçerõ das naues, estenderõ suas tendas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 128 Ca cada hũa das tendas avia hũa agia dourada em -çima, atã clara que luzia por tal guisa que se veeria õme de noyte por escuro que fezese cõmo se fose o dia claro et aquela noyte sofrerõ elles grande afan, ca nõ dormyrõ et comerõ moy pouco. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et fora da villa jũtarõ se a [Ceçinalor] ẽnos prados hũ estauã tras seus muros et aly atendiã os outros que aviã a sayr. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et Antenor, seu padre, parou se logo deante et diso asy: ' Señor don Ector, ben vos digo que nũca me foy tã ben nẽ me toyue por tã garrido cõmo oje este dia, por que nos cõbatemos cõ aquestes que desamamos mortalmente que uos vierõ buscar aqui a esta vosa terra tã açerca. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et os cobardos poerã suas escusanças feas ' depoys que Antenor ouvo sua rrazon acabada, rrespondeu lle Eutor [asy]: ' Amjgo, en este ple(i)to pareçe me que uos vejo moyto alegre cõmo quer que outro algũ seja triste pero eu nõ dulto que ajnda que o prez d ' este pleito seja partido, que uos nõ ajades a vosa parte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et avia grã sabor de tomar vingãça por el desi Paris sayo fora cõ todos os etiopianos contra os da oste et leuauã todos seus arquos tendidos et os carcayses bem chẽos de seetas Paris ya moy bem armado sobre (hũ) moy bõo caualo que era preçado a hũa grã quantia d ' ouro [Óna] novena az ya Eutor, et leuaua cõsigo todos los troyanos et sabede que esta [as] foy moy grãde, et sera moy dultada, et que se defenderã moy bẽ et leuou cõsigo dez fillos de Priamos que erã seus [yrmãaos], pero nõ erã fillos de sua madre mays ouvera os el rrey gaañados em donas et en donzelas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et forõ estes: o primeyro ouvo nome Dynays; o segundo, Ateneos; o terçeyro, Esdras; o quarto, Delen o quinto foy Çeçileas: o sesto Quintalays o septimo foy RRedujnerus este foy maao et cruu, et nũqua ouvo en sy alegria nẽ se teuo viçoso, et era moy sen piedade ho oytauo ouvo nome Casibalã; et o nono, Duraz d Aaron; et o deçimo, Durestalos et foy fillo de hũa donzela moy fremosa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et os [omẽes] de pe esten todos [per] las barreyras a cada parte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et outrosy uos estade bẽ acordado ẽnas barreyras, et tẽede y cõ uosco uosa signa tendida, ca he grã rrazõ Et acubdillade vosa gente, et armadeuos en tal maneyra que se nos aca tornar -mos, nõ posamos dar en vos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et diso lles que se nõ coytasen et se chegasen a as tendas et as azes começarõ de mouer logo todas et de se yr chegãdo, ca desejauã moyto de se jũtar cõ elles ẽno cãpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et Achilles nõ foy aquel dia a a batalla por -que era mal ch(ag)ado ẽna segũda az foy Mariõ et cõ el hũ duque de Atenas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 A quinta az, [basteçerõna] os de Boeça, et era tã nobre caualaria que nõ avia mellor em Greçia; et forõ [senores] de estes Achilles et Protenor, que erã anhos primos cormaãos et caualeyros moy ardidos ẽna sesta az foy Menelão, marido que foy de Elẽna et forõ cõ el todos los de Paria, onde el era señor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et as azes [per] todas forõ XXVI et forõ as mellores et mays temjdas que en todo o mũdo nũca forõ nẽ poderiã seer ca aly en esta az forõ tantos caualeyros armados, et tãtas as seetas tendidas, et tãtos os caualos de bõo prez, et tãtas as armas preçadas que seeria graue cousa de cõtar ¿que uos [direy]? nũca foy õme que en nẽgũ lugar podese veer tãtos [omes] ajũtados em hũ lugar pero ben vos digo sen mẽtira que o mays preçado et ardido d ' eles que se aly vio que ouvo grã pauor ẽno seu coraçõ [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et tu deçendiste agora asi cõmo o leõ que puña en leuar sua presa quando a mata ' Et en todo esto dou lle a mãtenẽte [per] medeo do escudo hũa grã ferida que o estendeu en terra, mays Ector nõ quiso leyxar o caualo que tyña [per] la rredea. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et segundo eu entendo, aly se podera perder por que esta(ua) soo, se nõ fora hũ seu donzel que ali chegou a que deziã Daldamjdes et era natural do porto de Pira. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et sabede que [per] hu el pasaua cada hũ se del sentya, (et) el RRey Miçeles, quando aquesto veu, leyxou se yr quanto o caualo o podo leuar et foy ferir a Monesteus de tã [mãão] talẽt que se lle nõ fora a loriga que era bõa, o duque de Atenas fora morto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et d ' esto pesou moyto a Monesteus, duc de Atenas, por que Troylos foy tã ben acorrido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et vos ben sabedes en cõmo party bem sempre cõ uosco mjña terra et meu aver et des lo dia que comygo viuestes nũca vos promety nẽgũa cousa que uos nõ atendese Et agora vos rrogo, por deus, que me dedes galardon, et que feyrades aqueles que aly veẽ que son nosos eamygos mortaes de tal guisa que me dedes vingãça do mal et desonrra que d ' elles teño rreçebido ca eu ante queria seer morto et desnẽbrado que nẽgũ de nos seer pusfaçado de cobardia ante quantos rreys et prinçepes et cõdes et duques (que) aqui son ajũtados et quando este estrayos que son [comygo] me ajudan tan sen arte, teño que moyto mays o deuedes vos fazer que sodes meus naturaes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et se algũ derribaua caualeyro, algũ leuaua o caualo fora do torneo; ca nõ lle cõvyña de atender en el al, senõ ferir ou se defender. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et grã tẽpo ouvo por amyga a rreyña de Femjnia et sabede que por ella foy moy [coñoçido] et preçado et temjdo grã [tenpo]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et el RRey Tençor ajudou lle moy bem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et el RRey Tençor andaua en aquela (batalla) sobre hũ caualo que era o mays grãde et mellor de quantos aly andauã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 145 Et depois que todo esto foy feyto, volueo se a batalla tã [mãa] et tã braua [ontre] gregos et troyanos que hũa grã maravilla seeria de contar ca se [começarõ] a dar a mãtenẽt tã grãdes feridas das espadas que en pouca [de] ora ficarõ y moytos mortos et mal chagados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 146 Et apresarõn o el et os seus que a pouco de tenpo lle [cortarã] a cabeça se y Ector nõ chegara mays Ector catou a Teseus et coñoce o moy ben et prouvo lle moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 147 Et foy grã maravilla cõmo gregos de aquela vegada poderõ aver nẽgũa cõtenda Et os troyanos perderõ y moytos esa ora. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et aly donde se feriã a mãtenẽt, todas las azes dos troyanos se [ajũtauã] et faziã se hũa de dez que erã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et en todo este tenpo el era tã fresco que nõ podia mays tal era o mãton da donzela qual vos eu direy vn grãde mẽestre que era en terra de Jndia que ensinara a don Colcas vn grã tenpo et lle enviara este mãton. [+]
1350 HT Miniaturas/ 181 Et Troylos lle diso: ' Amyga, eu vos rrogo que se me vos algũ tenpo bem quisestes, que agora paresca. [+]
1350 HT Miniaturas/ 182 Et esto muyto agiña pode cõtesçer outra cousa vos direy sabede que nũca ja -mays amey dõna nẽ donzela em esta rrazõ mays agora ben vejo et entendo que me tira o amor para vos et quer que seja eu todo voso en toda guisa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 183 Et eu ben oy et entendi quanto vos plougo de dizer Et se asy he cõmo vos disestes, esto eu nõn o sey. [+]
1350 HT Miniaturas/ 183 Et queria lle a gẽte ben, et el a mj̃ Et leyxey a terra et as gẽtes cõ que fora criada (et) en que avia moyta onrra et grã rriqueza et todas las cousas en que avia plazer Et agora [son] fora de todo esto et por ende nõ he tenpo de falar en amor de -mays, bẽ uos digo et uos bẽn o [entẽdedes] que [nõ] ha dõna nẽ donzela que se tã agiña vençese que a nõ ouvesen por rrafeçe et nõ por preçada ca vejo eu que aqueles que tragẽ seu feyto cordamẽte et mays encuberto que podẽ, que adur se podẽ encobrir nẽ gardar que a as vezes d ' eles nõ posfaçem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 183 Et nõ queria por nẽgũa cousa que entendesedes de mj̃ cousa desaguisada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 183 Et ben vejo que nõ ha ẽno mũdo tam fremosa nẽ de tã grã prez que amar quisese nẽ algũa que uos leyxar quisese, nẽ entẽdades que uos eu leyxo por nẽgũa rrazõ saluo por que nõ ey voõtade nẽ [talente] de tomar entendedor mays de hũa cousa seede ben seguro que se mjña voõtade fose de eu amar a algũ, que nõ ha ẽno mũdo õme que mays quisese por amygo nẽ mais amase que a vos ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Cõmo Diomedes [rrespondeu] a Breçayda Despoys que Brezayda ouvo sua rrazõ acabada, ben entendeu Diomedes que ella era de bõa rrazõ, (et) diso lle asy: ' [senora], acõmoquer que a vos nõ plaz de falar en este pleito, a vos dou o meu coraçõ; et poño en vos mjña asperãça et amar vos ey senpre de amor verdadeyro, asperãdo en vos merçede que me ajudaredes, avendo de mj̃ doo; et me tomaredes por voso leal amygo, ca eu por nẽgũa maneyra nõ poso cõtradizer ao amor que quer que eu seja voso todo quito. [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Cõmo Diomedes quisera mays dizer et nõ ouvo lugar en que Diomedes mays quisera dizer, mays chegauã se tãto a as tendas que lle nõ podia falar a seu [talente]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Cõmo Diomedes leuou a luva de Braçayda [Qvando] Breçeyda chegou a as tendas, Colcas, seu padre, sayo [0] rreçeberla et foy cõ ella moy ledo; et abraço a moyto. et ella a el desi apartarõ se anbos a falar de consũu et ella diso asi: ' padre, señor, vos fezestes moy maa cousa et moy desaguisada, et que uos en todo tenpo sera rretraydo et posfaçado por que leyxastes os vosos amygos et as vosas grãdes rriquezas que aviades en Troya. [+]
1350 HT Miniaturas/ 185 Et este tendillo(n) era tã noble et tã maravilloso que nõ ouvo õme ẽno mũdo tã sabedor que podese dizer en latim nẽ en rromãço as feyturas et as maravillas et as vertudes que en el avia Et por ende nõ cõven de detẽer rrazõ sobr este feyto ca moyto al teemos en que falar [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Cõmo Colcas rrespondeu a Breçayda Quãdo Breçayda chegou ao tendillõ, Diomedes descendeu a do palafrẽ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et outros ouvo y mal chagados que a pouco tenpo morrerõ et aly quebrauã moytas lanças et espadas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et chegou ao tendillon que era moy rrico et moy noble, segundo cõta a estoria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et aly chegou Paris cõ todos los persianos et [vynã] quedo et paso, seus arcos tendidos et ferirõ brauamẽte ẽnos gregos, mays elles sofrerõn os moy bem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et ouverõ a leyxar o cãpo mao seu grado, et forõ contra as tendas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et conta Dayres -que o veu -, que troyanos, querendo ou nõ, ouverõ por força de leyxar o cãpo et leuarõ -n os asi os gregos fasta as bar(r)eyras Polidamas, fillo de Antenor, et el RRey Fyon, fillo de Dulgas, chegarõ aly moy esforçados . Et forõ aly moy bõos, et fezerõ y cobrar aos seus mays ante y ouvo moytos caualeyros de grã prez mortos et outra moyta gẽte que era sẽ conto Et forõ dados moytos colpes et feytas moytas caualarias estremadas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et sabede que a perda et o dãpno foy grande de cada parte et este torneo durou fasta a noyte . Et despoys que foy escuro, partirõ se d ' aly todos los gregos; et forõ se para suas tendas moy lasos et tã cãsados que mester lles fazia de folgar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 [Et por aquel se afeytauã as dõnas et as donzelas quando aviã de sayr a cõçello et por aquelo entendiã se se cobriã ben ou se se tragiã aposto en suas grilanda.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Et rremedaua cõmo falauã a furto, et cõmo se gardauã dos outros que os nõ visen nẽ entendesen [depoys] d ' esto paraua azes et partia batallas, et poyña ascuytas et enviaua esculcas [outrosy] mostraua cõmo se faziã as trayções. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Et outros ha y que nõ am lengoa; pero nõ lles faz mj̃goa, ca se entenden moy bem por sinaes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 196 Et nẽgũ nõ podia entender onde avia aquelas flores mays ellas nõ durauã moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 197 Et nẽgũ nõ estaria mays ẽna camara de quanto lle pertẽesçese de estar ca a ymagẽe logo lle fazia entẽder que era tenpo de se partir ende. [+]
1350 HT Miniaturas/ 198 Et bem entendiã que este feyto durarya moyto ante que podese aver fim qual cõplia et moytos avia que se rriam d ' elo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 199 Et agora entendo eu et sey ben de çerto que o meu coraçõ vay moy coytado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 199 Et o grã pesar et tristeza et desejo que eu por vos ey todo se me a de tornar em plazer et em alegria et tãto vos coydo eu de seruyr et pedir merçede tã de bõo coraçon que en algũ tenpo uos amerçearedes et doeredes de mj̃, et me faredes algũ bem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 199 Et nõ ey outro defendemẽto nẽ atendo auer outro bem senõ o voso [+]
1350 HT Miniaturas/ 200 Et fasta medio dia nõ cobrou sua fala nẽ seu entendemẽto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 278 Et achou Achilles cõ seus caualeyros en hũ tendillõ moy nobre mẽte obrado de vn pãno de grã preço verde et vis et de moytos outros colores. [+]
1350 HT Miniaturas/ 279 Et se deus quiser que eu moyto viua et me da soude et se me ella atende esto que me promete, eu lle prometo et juro que libre toda sua terra de gerra et de dãno; et que faça tãto por la prol et onrra da rreyna cõmo por la [mjña] mesma. [+]
1350 HT Miniaturas/ 280 Cõmo Paris se ascondeu ẽno tẽplo con [vijnte] caualeyros En outro dia Paris escolleu [vijnte] caualeyros,aqueles que entendeu que o mellor ajudariã a este feyto et cõmo foy noyte, meteu se dentro ẽno tẽplo de Apolonys et ascondeu se moy bem, ca o tẽplo avia claustras et [bobedas] et camaretas en que orauã et outros moytos lugares. [+]
1350 HT Miniaturas/ 280 Cõmo Achilles atẽdia a hora para yr ao tẽplo Aquela noyte que o mãdadeyro da rreyna se partio de Achilles, foy Achilles moy coytado de amor et nõ dormeu atẽdendo a mañãa et foy lle a noyte moy [longa] et pois que veẽo o dia, atendia a ora que avia de yr ao tẽplo et semellaua lle o dia moy longo et creçian lle coydados desuariados de que se temya et hũa vez pensaua que a rreyna nõ viesse aly outra vez pẽsaua que nõ chegaria ao tẽpo que deuja. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et era fillo de Nastor o Vello et era tam mãçebo que nõ tiña ajnda barbas et era moyto noble caualeyro et moy ardido et orgulloso et lidador et entendido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et Antilogos fezo y moytos colpes sinalados et moy estrayas feridas et tã fortemẽt os cometerõ que os fezerõ fogir [per] lo tẽplo et quando Paris [aq[ue]sto] veu, dou moy grãdes vozes et começou de amenaçar et a deostar os seus, et diso lles asy: ' ¡o o caualeyros! ¿que fazedes ou por (que) [fugides]? ¿et nõ veedes que Achilles [ten] tres dardos metidos por los peytos, et morto esta? tornade a el, et cometamos -los outra vez, et feyramos -los sen medo et veeredes que sem cõtẽda logo serã mortos ' Et sabede que asi os esforçou et aviuou que logo todos se chegarõ sen pauor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 283 Et en aquela ora se apreçebiã para yr buscar o corpo et ja estauã fora das tendas et nõ duldauã nada sua morte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 284 Ca todo seu linagẽ a desamara moyto se ll ' o en algũa guisa entenderã mays en toda maneyra sen dulta a ymagẽe foy fegurada que teuese triste gesto et senbrante queyxoso moyto a a maravilla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 284 Et a ymagẽ era feyta em tal contenẽt et asy estaua triste que nõ ha õme viuo sobre terra que a catase que nõ ouvese sabor et talente de chorar cõ mazela d ' ela. [+]
1350 HT Miniaturas/ 285 Et Agamenõ, que era prinçipe et caudillo, falou primeyramẽte, et diso asi: ' Amygos et [senores], bem entendo eu que nõ ha ẽna oste grãde nẽ pequeno que nõ aja grã pesar por la morte de Achilles, ca moyto avemos menos -cabado por el, tanto que nõ he marauylla de seermos ende desconfortados et tristes mays agora tomade bõo consello. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et tomarõ estonçe el RRey Ajas os seus et leuarõn o a as tendas todo asy espedaçado pero nõ era ajnda morto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 287 Et sen dulta se os caualeyros seus estonçe [quiserã] entrar, sabede que os troyanos nõ os podiã deytar fora da villa nẽ os enpuxar por força por moyto que y fazer quisesem mays acontesçeu asy que o nõ poderõ sofrer, et sayrõ se fora et tornarõ a as tendas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 288 Et quẽ -quer que a visse bem entenderia que o seu dolor et o seu pesar pasaua todos los outros pesares et dolores ca ella chanzia a meudo sua proeza et lealdade, et dizendo asy: ' meu señor moy amado, que en mao dia eu nasçi que uos oje perdy en quanto eu vjuer a mjña vida sera en choro et en pesar et en lagrimas et nõ farey sem rrazõ ca despoys que uos eu vy, mays vos amey que a mj̃ meesma. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 [Et enviou dizer aos da çidade que lle desem batalla, mays el rrey Priamo nõ quiso que ala saysem estonçe, nẽ lles leyxou tomar armas ata que ouvesem esforço ou ajuda de algũa parte, por tal que os podesem sofrer ẽno cãpo et os fezesem acoller a suas tendas.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Sabede que todo orient, et o medio de meridies, et todo o medio de septentriom som de Asya tam solamẽte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Et as partes som partidas cõmo vos deuysarey o medio de septentriom et o medio de oçident som de Europa sola et nõ mays Africa soa tem tẽ o medyo de oçident et o medio de meridies, et nõ tẽ mais. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Et esta agoa sal de çima de hũa serra que he en septentriõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 294 Et as donas d ' aquela terra vã se a aquela ynsoa ẽno tenpo de verão moy rricamente garnydas et vestidas de panos de seda moy preçados et labrados et esmaltados estrayamẽt de ouro et de pedras preçiosas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 294 Et viuẽ aly cada hũ cõ aquela [cõ] que toma conpana aqueles tres meses em grã viço et plazer et am de ssi grã sabor cõmo aqueles que se veẽ poucas vezes et aquelas que son de alto lugar et de grã preço tomã por amygos outros taes cõmo sy; ca de [cal] guisa he o õme, tal moller lle dam pero se algũus se querem jũtar de seu grado por amor, poden o fazer moyto en paz sen calonya nẽgũa et en este tenpo cõçebẽ as dõnas, et tornã se prenadas para suas terras et a cabo de vn ãno, as que ouverẽ fillo tragen o a seu padre a aquela jnsoa, ca por nẽgũa maneyra nõn o criarã mays de hũ ãno, et seu padre o leua cõsigo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 295 Et ante que y chegasem, soubo a rreyña a morte de Ector et ja avia dous meses que os gregos estauã cabo dos portaes et troyanos nõ ousauã sayr tã solamẽte a as barreyras nẽ abriam porta cõ temor et el RRey Priamo atendia a rreyña de que avia nouas et nõ queria que abrisen as portas fasta que ella vyesse [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et aly veriades tender moytos pendões et atar -los ẽnas lanças et moytas [synãs] aparellar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 337 tenpestades. [+]
1350 HT Miniaturas/ 338 cõmo Antenor chegou a Troya et foy ende deytado por Eneas Quando se partirõ os gregos de Troya, Eneas ficou y per seu mãdado ata que as naues fosem gisadas mays depoys des que fosem afretadas, que se fosem logo de aquela terra por deytado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 338 Et mays ajnda semellaria bõo cõsello et saão -por aqueles que ficar quiserem - , que façam vijnr a Antenor, que he moy bõo caualeyro et moy sisudo et moy ardido et [valent] et moy esforçado a sobre guisa et este os mãterra et defendera moy ben et os sabera moy bem rreger et correger et ensinar onde et quando mester for. [+]
1350 HT Miniaturas/ 338 Et logo sen mays tardança enviaron por Antenor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 339 cõmo Antenor chegou a Troya Despoys que Antenor chegou a Troya, coydando que logo o tomasen por señor, foy mal rreçebido de Eneas et de toda sua cõpaña. [+]
1350 HT Miniaturas/ 339 Ca depoys que Eneas falou cõ os troyanos aquelo que a estoria de suso contou, soubo por çerto que por el fora acusado et descuberto que tyña ascondida a Poliçena cõmo de suso oystes ca nũca ja -mays nẽgũ grego a podera achar nẽ demãdar se a Antenor por sy meesmo nõ buscara. [+]
1350 HT Miniaturas/ 339 Et por esta rrazõ Eneas nõ queria que Antenor fose nẽ morase ẽna terra, nẽ fose alçado por señor ante queria que fose deytado d ' ela mal et desonrradamente asy cõmo o el por el fora. [+]
1350 HT Miniaturas/ 339 cõmo Antenor se partyo de Troya, et os peligros que pasou En tal maneyra foy deytado Antenor da terra con grãde vergonça. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Cõmo Antenor poblou a Chera Melã Despoys que Antenor pasou [per] moytos traballos et [per] moytos peligros -cõmo uos ey cõtado -, ouvo a tomar porto, querendo ou nõ, et en hũ lugar estrayo ca ẽno mar nẽ ẽna terra non sabia que cõsello tomase cõ grande pauor que avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Et don Antenor se omyldaua a todos los de aquela terra et de aquel rreyno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Et sabia os aver cõmo õme sesudo et de bõo entendemento, ca nõ lles era brauo nẽ esquiuo nẽ soberueo, mays era lles mãso et [omjldoso] et todo seu coydado metia em cõmo se faria amar a todos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Et cõ os mays d ' eles fezo juramẽto et avenẽça sabede que tanto fezo Antenor en aquela terra que todos lo amarõ moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Et quantos ẽno rreyno avia, todos yan cõ el por mãdado del rrey mays Antenor o seruya tan ben et tã lealmẽte que mellor nõ podia [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 cõmo os troyanos que escaparõ se forõ para Antenor A nobleza de aquela çidade et de aquel lugar cresçeu [per] toda [aquela] terra, et [per] todos los lugares foy sabido que ya moy ben a Antenor et a todos los seus ca avia hũa çidade moy bõa et moy rrica et moy abastada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et meterõ se ẽno mar, et tanto singlarõ ata que chegarõ a donde estaua Antenor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Aqui leyxa o conto falar de Antenor por contar cõmo avẽo aos gregos Outrosi agora oyredes os peligros que os gregos pasarõ sobre mar, [et quaes chegarõ a porto et quaes forõ perdidos] et quaes forõ rreçebidos en seus rreynos, et quaes forõ deserdados, et quaes forõ roubados ou presos ou mortos, ou quaes forõ bem andantes ou mal todo esto contarey segũdo que o Dites leyxou en escripto ca ẽno mũdo nõ vyue õme que osmar podese as coytas que pasarõ [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et en aquela ora entendeu que por seu mal forã quebrãtados os tẽplos de Epolo et de Mynerua, onde sacarõ a Casandra et matarõ o bõo rrey Priamos, seu padre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Óna outra parte outrosi diziã que Palomades fazia saber aos troyanos que avia o aver en sy ben contado et ben pesado et que o metera su o seu leyto, por tal que o nõ podesen achar, et que parasem bẽ mentes ẽno plazo que lles el posera, et que nõ entendesen mays, ca el lles cõpriria quanto lles prometera. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et soubose tam bem asconder que o nõ entendeu nẽgũ nẽ o vyo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et maravillauase ende moyto, et dizia moytas rrazões desto, que tal cousa nõ era bõa nem entendia per nẽgũa maneyra que esta cousa fezese tã noble õme. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et os gregos entenderõ bem as preytesias logo et derõ por traydor a Palomades. [+]
1350 HT Miniaturas/ 346 Ca bem entendeu que se a Orestes podesem tomar ou aver em seu poder, que o nõ leyxariã mays cresçer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 346 Et quando chegou a Atenas, [rreçeberonno] moy bem et cõ grãde alegria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 Et por aquesta rrazom o quisera matar Treuerus mays nõ ll ' o quiseron consentir os moradores da çibdade a seus amygos et elles fezerõ lla en guisa que en pequeno tenpo forõ y ajũtados dez [mjll] caualeyros de taes que nõ queria mays nẽ mellores para se vengar de Egistus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 Et logo sen mays tardar saeu de Etenes cõ todas suas cõpañas et chegou a a çidade de Trofiõ, onde estaua el RRey Froteses, que era señor d ' aquela çidade et de todo o rreyno et desamaua a [Egistos] mays que outra cousa ca este RRey Froteses casara cõ el hũa filla de hũ duque que desamaua outrosy a Egistus et ela era donzela moy ensynada et moy fremosa (Et el leyxara a por Climestra). [+]
1350 HT Miniaturas/ 349 Et tãto andarõ por ende sobr esto, fasta que se ajuntarõ em Etenas todos los prinçepes et os [senores] de Greçia por catar este feyto que deuyam julgar sobre aquelo que oystes que fezera. [+]
1350 HT Miniaturas/ 349 Et quantos bõos rreys et [prinçipes] avia en Greçia, todos aly forõ ajũtados em hũ dia sinalado por julgar este feyto . Et quen vos cõtar (quisese) as rrazões que aly forõ ditas, moyto seria longo de cõtar mays Orestes contou toda sua fazenda et a rrazõ por que matara sua madre (Et) diso que el avia mãdado et rresposta dos dioses que el tomase vingãça, se nõ, que faria grã seu dãno et sua perda Monesteus, o duque de Etenas, se leuãtou estonçe em pee, et diso que el o defenderia bem contra qual quer que ll ' o quisese rrepetir ou quisese dizer que el nõ deuya rreynar, que lle meteria logo as maãos sobre esto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et sabede que moy maa foy de vençer et moy mays graue cousa de leuar mays enpero ouvo a el a seu plazer ante que fose sabido nẽ entendido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et bem entendeu Çirtes que sua sabedoria nõ valia nada contra mj̃ ca tal mẽestre achara contra sua arte que nada nõ valiã seus espirimẽtos nẽ suas encãtações desy party me d ' ela et leyxe a prenada, cõmo vos ey dito. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et que o [deteuera] grã tenpo cõ suas encantações. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et ella lle dou moy bem a entender o que sabia ca sabede que el ante quisera seer morto que viuo mays de hũa cousa lle era bem: que ella era a mays fremosa dona que el ẽno mũdo vira de -mays era tã pagadoyra et de tam bõo donayro et de tã bõo talente Et tanto se fazia amar que aquel que a amaua estaua çerqua de morte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et ellas sempre cantã ẽno lugar donde entenden que he o peligro mayor, ou donde som os penedos mays grandes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 355 Cõmo Vilixas cõtou a el RRey Ydomenes cõmo caera en poder dos rroubadores do mar ' Despoys que esto pasey, cay en poder dos faniçes ' Et fanyçes en aquel tenpo erã hũus poboos que dauã gerra a todo o mũdo [per] mar et por terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 355 Et dou lle moyto do seu aver et das suas joyas et moytos garnymentos rricos et moy preçados et moyto ouro et moyta plata Et dou lle conpaña de sua casa, quanta entendeu que o podesen leuar bem seguro fasta o bõo et moy noble RRey Alçion. [+]
1350 HT Miniaturas/ 355 Et quando chegou Vlixas, Alçiõ, [o] rrey, o rreçebeo moy bem et moy ledamente et cõ grã solenydade por que moytas vezes oyra falar del que era de moy bõo siso et de bõo entendemẽto et de moy bõa palaura, et que era rrey moy onrrado et de grande prez et sabedoria et de grãde nobleza. [+]
1350 HT Miniaturas/ 356 Et grã tenpo avia que y eram ajuntados mays ella era moy bõa dona moy onrrada et de gram prez en que nũca ouvo maldade nem vilanya nẽ cousa que fose posfaçada d ' ela a nẽgũ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 356 Por que Deus quiso dar a esta duas cousas ajuntadas que nõ dou a outras moytas ca lle dou fremosura et beldade todo de consõo . Et nũca ja mays quiso oyr nẽ consentyr cousa que de maldade fose mays atendia seu marido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 357 Et defendeo lle que nada nõ disese nẽ [dese a] entender nẽgũa cousa de aquelo que fazer queria et Telomacus contou a Vlixas, seu padre, todo ho feyto cõmo era. [+]
1350 HT Miniaturas/ 364 Et a cabo de tenpo acõtesçeu que Pyrro se guisou de yr a Delfon en rromaria por fazer y seus sacrifiçios a Apollo et aos outros dioses todos por que elles quiserã que seu padre fose vengado dos troyanos et de Paris, que o [matara]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 365 Et por esta moller foy morto aquel que en aquel tenpo era mays preçado et onrrado de quantos ẽno mũdo avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 365 Et ofereçerõ ẽno tenplo moytas dõas rricas et preçadas mays quando se partirõ de aly, foy o pesar atã grãde que nõ podiã auer nẽgũ cõforto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 Et temyã se moyto de sua braueza Et Andromaca ouvo seu fillo en pouco tenpo et poserõ lle nome Anchises por que era neto de Achilles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 Estes forõ as flores de todos los outros donzees de aquel tenpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 [senores] de todos los outros do seu tenpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 Et ben dauã a entender o lynage de que [vinã]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 Agora ja acabar queremos este libro ca sen dulta grã afan avemos y leuado pero ante vos cõtaremos cõmo Vlixas acabou seu tenpo, et cõmo seus fillos rregnarõ en pus el [+]
1350 HT Miniaturas/ 367 Et tendia os braços contra el et rrogaua lle moyto de coraçõ, ca sobejamẽte o amaua. [+]
1350 HT Miniaturas/ 370 Et esto en todo o mũdo sera dito et rretraydo que õme da tua ydade cometese tã grã sandeçe cõmo tu agora cometiste ' quando Telogomus entendeu et soubo que el avya morto seu padre, começou de chorar et de braadar et fazer tã grãde doo que esta era hũa grande maravilla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 372 Et quando ala chegou, achou a RReyña Çirtes, sua madre, que avia grã tenpo que era por el moy triste et coytada et moy dolorida, ca todo lle fora cõtado em cõmo el matara seu padre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 372 Et Telogomus, seu fillo, viueo moy longo tenpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 373 Et nõ [scriuerõ] (mays nẽ m)enos senõ cõmo pasou o feyto (Et aqueste Dayres) ficou con Antenor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 373 Quẽ quiser saber quanto tenpo he pasado que foy este destroymẽto, [conta] a era segũdo diso Orosio et Santo Agostino, ca el escripuyo que forõ quatro [mjll] et quatroçentos et oyteẽta et quatro ãnos da criaçõ do mũdo fasta que RRoma foy feyta, et seteçentos et quinze annos des que RRoma foy feyta fasta que Ihesu Christo nasçeu. [+]
1350 LT [1]/ 55 Et ante cada hũa tenda estaua hũu caualo emsselado et guisado para subir hũu omẽ em ele. [+]
1350 LT [1]/ 55 El estando assy chegou a el hũu escudeyro que lle disso sem salualo: -"Senor caualeyro, ¿onde sodes uos?, ¿se sodes dos caualeyros de casa de Rrey Artur? -"Escudeyro, disso Lança[rote], ssi sóó sem falla, de casa de Rrey Artur sóó et conpaneyro da Tauola Redonda. -"¡No nume de Deus! disso o escudeyro, ca aynda oge sera ora que uos pesara muyto, et mays uos uallrria de nũca ............ de hũa tenda et começoo a tãger o mays de pre[ssa que] podo, assy que o muro todo do castelo sse começou a encher de dõnas et de dõzelas et d ' outras gentes, tanto que oyrõ o son do corno, entẽderõ que os seus caualeyros auyã d ' auer justa ou batalla. [+]
1350 LT [1]/ 57 Et depoys d ' esto uiu sayr das tendas hũu caualleyro armado sobre hũu dos caualos, et fillou hũu escudo et hũa lança, et poys foy guisado de justar disso a Lãçarote: -"Senor caualeyro, guardadeuos de mĩ. [+]
1350 SP 26/ 129 E otros y ha, que facen mayor tuerto con atreuimiento en vila ou en outro lugar. dizemus que deue el Rey auer as duas partes e a çibda ou a vila ou o castelo toman a terçeira (parte) para fazer os muros e as torres das cerqas dos lugares hu o tomaren. e para as outras cousas (para) que as ouueren mester que seja(n) en prol de todo comunalmente. pero as outras portages que antiguamente custumaron os Reys a tomar para si en alguos lugares eles as deuen auer enteyramente. outrosi dizemus que estas portages e os outros dereitos e Rendas del Rey meterlos en costas e en missoes e por lles fazer perder seus...e alguas outras cousas que farian de sua prol...que se conponan con eles e lles peiten algo ou por...enbargo alguo camio que saben que an de fazer. e alguos y ha que fazen desonrra a outros en peor maneira demandandoos maliçiosamente por seus seruos sabendo çertatamente que non an dereito nehuu en eles defamandoos a eles e a seus fillos. [+]
1350 SP 26/ 129 E por ende mandamos, que qualquier que fiziere tuerto, o deshonrra, en alguna destas maneras sobredichas, o (en) otras semejantes, que sea tenudo de fazer emienda de ello, a bien vista del Judgador (del lugar.) LEY VIII --Quien puede fazer deshonra. Deshonrra, o tuerto, puede fazer a otro, todo ome, o muger (que ouiere) de diez años e medio arriba; porque tuuieron por bien los Sabios antiguos, que deste tiempo (en) adelante (puede) auer cada vno entendimiento, para entender, si faze deshonrra a otro; (fueras ende,) si aquel que (la) fiziesse, fuesse loco, o desmemoriado; ca estonce non sera tenudo de fazer emienda de ninguna cosa que fiziesse, o dixesse, porque no entiende lo que faze, mientras esta en locura. [+]
1350 SP 26/ 129 (LEY OYTAUIA quen pode fazer desonrra. Desonrra ou torto pode fazer a outro todo home ou moller de des anos e medio aRiba porque ouueron por ben os sabeos antiquos que deste tenpo adeante (deue) auer cada huu entendemento para entender se faz desonrra a outro (ou non). (saluo ende) se aquel que o fesese fosse louco ou desmemoriado ..............seria tiudo de facer emenda de nehua cousa que disese ou fecese porque non entende o que faz mentra esta... ..............loucura. pero os parentes mais.... ......que ouuesen estes ataes ou os que ouuesen en garda (deuianos) gardar de maneira que non posan facer torto nen desonrra a outro. asi como en moytas lees deste liuro disemos que o deuen facer e se non o fecesen ben se poderia (facer emenda deles do torto tuerto que aquestos atales fizieren.) LEY IX. --(Contra quien puede ser fecha deshonrra, e quien puede demandar emienda della, e ante quien.) Tuerto, o deshonrra puede ser fecha a todo ome, o muger, de cualquier edad que sea, maguer fuesse loco, o desmemoriado. ) [+]
1350 SP 26/ 129 (Ca) estonce, bien lo puede fazer, quanto en aquello que pertenesce a su persona, o a la deshonrra del. [+]
1350 SP 26/ 129 Ca maguer (fuesse uerdad que era) debdor de otro, con todo esso non deue ser desta manera prendado nin agrauiado, por (lo que deuia,) en quanto estuuiere en tan gran peligro; porque assaz le abonda el dolor que passa de su enfermedad, e non ha menester que le acrescienten mas en ella, faziendole pesar, tomandole lo suyo o entrando gelo en tal sazon. [+]
1350 SP 26/ 129 E si por auentura, (non gelo) quisiesse meter en su mano, tenudo es de fazer emienda de pecho por el, a bien vista del Judgador. [+]
1370 CT 1/ 218 Et quanto Leomedón, rrey de Troya, oýr estas nouas et vos vir assý estar gisados sen cõtenda, sseyrá a uós cõ quantos touer et uerrá daruos batalla. [+]
1370 CT 1/ 221 Sabede que, cõmoquer que era moyto ardido, en tal gisa foy desmayado que nõ soubo que fezesse, nẽ soubo de ssy tomar cõsello, ca ben ueu et ben entendeu que sse nõ podía partir de alý sen moy grã perda et sen moy grã dãno. [+]
1370 CT 1/ 221 Et elles erã ja moy poucos, et os que uĩjnã dultáuanos moy pouco, et ja estauã tã chegados que sse matauã a mãtenẽt. [+]
1370 CT 1/ 221 Et aas uezes o rretenir das espadas era moy grande. [+]
1370 CT 1/ 226 Nõ coydo que en njhũ lugar foy tã grã doo, nẽ tã grã coyta, nẽ por quanto eu entendo n[õ] creo que nehũ home soubesse retraher este feyto cõmo foy, nẽ per qual gisa se fezo. [+]
1370 CT 1/ 227 Señores, agora sse começa outra cousa que, en pouco tenpo, será vengada, cõmo uos eu cõtarey; ca o prouerbio, que nũca sol mẽtir de njhũa cousa, diz que "tal coyda seu mal a uj̃gar que acreçẽta en sua desonrra". [+]
1370 CT 1/ 229 Pero se eu a tenpo fosse chegado que tomasse vingança de todo este mal que ey rreçebido de gregos, estonçe sería ledo; macar que soo desconfortado, auería todo ben. [+]
1370 CT 1/ 229 Et elles uiuerã cõmo eu uiuo, ca, en tal gisa se parou este tenpo et tal começo ouuo este feyto, que ja nũca pode durar en paz. [+]
1370 CT 1/ 230 Et o quarto ouuo nome Lenus, et este foy bõo adeujñador, ca en seu tenpo nõ ouuo nehũ tã boo. [+]
1370 CT 1/ 230 Depoys que el rrey Príamos chegou a Troya, et achou y jazendo mortos perlos prados os caualeyros da uila, et a terra toda destroýda et despobrada, et rroubadas tódaslas cousas, et ueu as grandes torres derrubadas et os tenplos da vila et tódoslos muros outrossý en derredor, et ueu outrossý derribadas tódaslas baruascãas, et nũca y poderõ achar nj̃hũa casa sãa, et ben se fezeron tres días, a el et aos que cõ el andauã, que nũca quiserõ comer. [+]
1370 CT 1/ 233 Sabede que ouuo y seys portas prinçipaes, et dizeruos ey quaes forõ: a hũa foy Antenórida, a segũda diserõ Dardánides, a terçeyra ouuo nome Yrlea, a quarta foy Çepa, a quinta ouuo nome Tinbre, a sexta chamarõ Troyjín. [+]
1370 CT 1/ 234 Et el chamou hũ seu cõde, que auj́a nome Antenor, et era moy leterado et moy sabedor de pleytesía et tĩúdo por de grã siso et mays sisudo de entre elles. [+]
1370 CT 1/ 234 Don Antenor, eu uos rrogo que uaades a Greçia et que pidades mj̃a yrmãa Anssíona. [+]
1370 CT 1/ 234 Et don Antenor disso: - [+]
1370 CT 1/ 235 Et o cõde don Antenor entrou y logo cõ seus caualleyros, et mãdou aos marineyros que singrassen. [+]
1370 CT 1/ 235 Antenor morou y tres días cõ el, que nũca disso nehũa cousa por que vijña. [+]
1370 CT 1/ 235 Poys en aquesto moyto penssou, disso assý a A[n]tenor: - [+]
1370 CT 1/ 235 Don Antenor, ¿por que vẽestes aquí? [+]
1370 CT 1/ 235 Et Antenor lle disso: - [+]
1370 CT 1/ 235 Et se lla derdes, perdoaruos ha quanto dano de uós ten rreçebudo et nõ mouerá guerra cõtra uós nẽ contra os da terra. [+]
1370 CT 1/ 236 Da rresposta que dou el rrey Poleus ha Antenor [+]
1370 CT 1/ 236 Poys que Poleus a rrazõ de Antenor ouuo entẽduda, foy moy brauo et moy sañudo, porque lle tangía aquela demãda. [+]
1370 CT 1/ 236 Don Antenor, seede çerto que por mj̃ nõ podedes acabar nehũa cousa do que demãdades. [+]
1370 CT 1/ 236 Et sse ia mays acó vẽer messageyro daquel uosso señor, que ten que lle errey eu, seia çerto que o lazerarã. [+]
1370 CT 1/ 236 Quãdo Antenor veu o pleito malparado, foysse meter en ssua nao. [+]
1370 CT 1/ 236 Cõmo Antenor contou sua mesagiẽ a rrey Talamõ [+]
1370 CT 1/ 236 Et os da terra lles disserõ que alý en Salamjna o poderíã achar et y o buscassen, ca ja grã tenpo auj́a que el y fezera sua morada. [+]
1370 CT 1/ 236 Antenor foy moy ledo et uesteu moy ben a ssy et a quantos tragía. [+]
1370 CT 1/ 236 Quando Antenor chegou a el rrey, era ja ben ora de meodía. [+]
1370 CT 1/ 237 Qvando Talamõ oýo a messagẽ que lle Antenor auýa dito, ouuo tã grã saña que todo ardía cõ mao talẽt. [+]
1370 CT 1/ 237 Antenor, uosso rrey nõ ha cousa nj̃hũa que adubar cõmjgo, nẽ eu cõ el, nẽ sey quen he, nẽ sabe quen eu sõo, nẽ o uj nũca, nẽ o coñosco, nẽ el nõ conosçe a mj̃, et nẽ sey sse he rrey, nẽ se cõde, nẽ se duque. [+]
1370 CT 1/ 238 Cõmo Antenor disso ssua messajẽ al rrey Cástor et al rrey Polus et a rresposta que lle dela derõ [+]
1370 CT 1/ 238 O conde Antenor et seus caualleyros nõ quiserõ mãtẽer rrazõ cõ el rrey Talamõ, mays tornárõsse a sseu nao, o mays toste que poderõ. [+]
1370 CT 1/ 238 Et Antenor lle disso sua messagẽ, que nõ leixou ende nehũa rrazõ: - [+]
1370 CT 1/ 239 De cõmo Antenor cõtou sua messagiẽ al rrey Nástor et a rresposta que ouue del [+]
1370 CT 1/ 239 A rresposta que ouuo Antenor dos dous rreys nõ lle semellou bõa, nẽ lle paresçeu ben e en [c]ã mao cõtenẽte lle foy dita. [+]
1370 CT 1/ 239 Et foysse a el o conde Antenor et díssolle et demostroulle moy ben todo seu mãdado, que sse lle nõ oluidou cousa, assý cõmo lle mãdara el rrey Príamos. [+]
1370 CT 1/ 240 Mays agora leixa o cõto a falar dos rreys de Greçia et torna a contar cõmo sse Antenor tornou pera Troya et cõmo lle auẽo sóbrelo mar [+]
1370 CT 1/ 240 Depoys que el rrey Nástor ouuo sua rrazõ acabada, Antenor nõ foy seguro de sua vida, et de grado quería ja sseer fora dos muros de Pira. [+]
1370 CT 1/ 240 Et quando Antenor tal tormenta ueu, ouuo tã grã pauor que nõ auj́a asperãça en sua vida. [+]
1370 CT 1/ 240 Cõmo Antenor cõtou ssuas rrespostas a rrey Príamos [+]
1370 CT 1/ 240 Depoys que todo esto ouuo feyto, Antenor foy perlos tẽplos et fez suas orações aos deuses, porque o escaparõ de morte et de moy grã coyta. [+]
1370 CT 1/ 241 Et o meu entẽdemento he este: que escollamos de nossa gente tãta quanta entendermos que pera esto auõdará, et que seiã bõos caualleyros ardidos, et ben gisados de todas armas. [+]
1370 CT 1/ 245 Et agora cada hũa delas ten tal creẽça que deue a auer a maçãa por fremosura, et andan desauĩudas entre ssy, et quérensse grã mal por aquesto. [+]
1370 CT 1/ 247 A uida do clérigo et a nossa nũca pode acordar de cõsún, ca elles son moy viçosos, et jazẽ en bõas casas telladas et en bõas camas, et nós andamos senpre cõ lazeyra et astrosos, et jazemos ẽnas tendas moy lazerados et ẽnas ostes uestidos de lorigas. [+]
1370 CT 1/ 248 Eu enviey o conde Antenor aos gregos cõ meu mãdado, que me dessen mj̃a yrmãa Anssýona, que tẽen presa et maldesonrrada. [+]
1370 CT 1/ 249 Et eu por ende, señor, quero que sábeas que meu padre Eussebios auj́a trezẽtos et sesseẽta ãnos ẽno tenpo que morreu. [+]
1370 CT 1/ 252 Cõmo Pares ffuy ffazer oracóm ao tenplo de Venus [+]
1370 CT 1/ 253 Cõmo Elena ffuy ao tenplo de Venus de rromarí[a] [o] día da festa [+]
1370 CT 1/ 253 A fama, que uay toste perlo mũdo, fezo a ssaber perla terra que Pares aportara cõ toda sua conpaña ẽna j́nssoa de Çitaría, et era ja ẽno tenplo. [+]
1370 CT 1/ 253 Et caualgou logo en suas bestas cõ sua cõpaña, et vẽérõsse ao tenplo. [+]
1370 CT 1/ 253 Et Pares era moy ardido et moy esforçado et moy sesudo, et parou moy ben mẽtes ẽno moy fremoso cõtenẽt de Elena et ẽno seu catar et ẽno senbrãt que ela fazía. [+]
1370 CT 1/ 254 Do consello que Pares tomou cõ Deýffebus et cõ Antenor et cõ Eneas et cõ Polidemas [+]
1370 CT 1/ 254 Et Pares chamou logo a don Antenor et Deífebus et Polidemas et Enẽas et tódoslos outros que ẽnas naos andauã. [+]
1370 CT 1/ 255 Et forõ ferir cõ grã crueza ẽna cõpaña que jazía ẽno tenplo. [+]
1370 CT 1/ 255 Et por mj̃ creede que sse nõ leixou ferir, ante fezo senbrãt de cõtenẽt. [+]
1370 CT 1/ 255 Et rroubarõ quanto ouro et quanta prata et quantos pãnos de féuera et d ' ouro ẽno tenplo estauã. [+]
1370 CT 1/ 255 Et virõ en cõmo a gente que leuauã presa daua grãdes uozes, que todo aquel lugar retenj́a, de tal gisa que nehũ nõ sse podía oýr. [+]
1370 CT 1/ 257 Et ouueron o tenpo moy bõo et moy enderẽçado. [+]
1370 CT 1/ 262 Fugamos de aquí, ca tenpo he ja; ca ben sey eu que nõ poderemos chorar quantas lágrimas nos cõuerrá de chorar. [+]
1370 CT 1/ 262 Et alý jouuo longo tenpo. [+]
1370 CT 1/ 263 Poys des oymays nõ soframos a desonrra et o mal que auemos rreçebuda del rrey Príamos et de sua cõpaña, ante façamos juramento que tomemos ende tal vengãça que seia sabuda per todo o mũdo, et que nossa onrra seia per y arrequẽtada, et que os que agora son et an de vĩjr possan dizer, sen mẽtira, que nũca foy en nehũ tenpo home que tal vengança ouuesse de seu despeyto cõmo nós tomamos do que Pares fezo. [+]
1370 CT 1/ 264 Cõmo Agamenõ et Menalao emuyarõ seus mandadeyros aos rreys de Greçia, et cõmo chegarõ a Parta Acrúolos et Achiles et Diomedes et Ernálaus et Vencólanos, et cõmo tomarõ por señor Agamenõ, et cõmo todos fforõ jũtados en Atenas et mouerom d ' y pera Troya [+]
1370 CT 1/ 264 Et chegarõ todos moy ben ao prazo que lles poserõ aa çidade de Etenos. [+]
1370 CT 1/ 265 Eno tenpo et ẽna sazõ quando Pares tomou a Elena, ẽnos quinze días primeyros, seus yrmãos dela, el rrey Cástor et el rrey Polus, entrarõ sobre mar por lle acorrer, mays en forte põto sse alongarõ de aquel porto en que entrarõ, ca tã toste que sse ende partirõ et perderõ a terra de vista, leuãtousse hũa grã tormenta et fezo hũ tal uẽto tres días que nõ foy naue que de aquela uez ousasse entrar en porto nẽ seýr del, cõ braueza do mar, ca o mar foy tã brauo et tã perigooso que, en aqueles tres días, nũca amãssou nẽ quedou aquela tormenta. [+]
1370 CT 1/ 275 Et en njhũ tenpo do mũdo nũca dería pesar a nehũ, et era moy ledo et moy saboroso et moy ardido, et nũca foy desdeñador nẽ oufanioso. [+]
1370 CT 1/ 276 Das ffeyturas de Antenor [+]
1370 CT 1/ 276 Antenor foy longo et delgado, et era moy ben rrazoado, senõ que auj́a moyta palaura et fazía senpre a rrazõ longa. [+]
1370 CT 1/ 278 Et quando algũ seýa a rreçeber, fazía tã bon contenẽt que nõ ha ẽno mũdo home que ende nõ fosse pagado. [+]
1370 CT 1/ 279 Agora leixa o conto a falar das feyturas de gregos et troyãos et torna a cõtar cõmo todos os de Greçia forõ assũados en Atenas et das naos que cada hũ trouxo et cõmo ouuo nome. [+]
1370 CT 1/ 279 Et forõ todos ajuntados en Atenas, ante que o mes de feuereyro seýsse. [+]
1370 CT 1/ 279 Archalax et Protenor trouxerõ de Boeçia, onde erã senores, outras sessẽeta naues, as mellores que poderõ, bastiçidas de tódaslas cousas que mester ouueron. [+]
1370 CT 1/ 279 Et esta terra nõ era ben probada en aquel tenpo que aquela guerra foy. [+]
1370 CT 1/ 281 Et, sen falla, elles ouueron mao cõssello et fezeron grã folía, ca ben sabedes uós que pouca da nossa gente ẽnos tenpos passados ha destroýda et astragada moy auiltadament toda sua terra, et matarõ quantos y auj́a. [+]
1370 CT 1/ 281 Ben uos loaría hũa cousa et uos cõsellaría que, ante que nos d ' aquí partamos, enviemos, sen cõtenda, pedir cõssello a Apolo, que nos diga a que fin podemos vĩjr de aquesta guerra, de tã grã feyto que queremos começar. [+]
1370 CT 1/ 283 Cõmo Colcos, o agũyreyro, vẽo buscar rresposta pera os d[e] Troya ao tenplo de Apolo [+]
1370 CT 1/ 284 Don Achiles et Colcos nũca sse virã senõ estonçe en aquel tenplo; mays, poys que sse virõ, atan[t]o andarõ falando et dizẽdo de hũ et do al que falarõ tã grã afazemento entre ssy que sse descobrirõ tódaslas poridades que sabíã et o por que alý vẽerã. [+]
1370 CT 1/ 285 Quando os gregos esto oýrõ, fezeron entre ssy tã grãde alegría que tã grãde nõ foy feyta en nehũ tenpo. [+]
1370 CT 1/ 285 Mays, por Deus, señores, nõ alongedes o que auedes começado, ca uós auedes bon tenpo et o uẽto qual vos cõpre. [+]
1370 CT 1/ 286 Et ouueron todos grã pauor de morte cõ aquel tenpo tan forte. [+]
1370 CT 1/ 286 Et ben nos mostrou seu talẽt, et ja mays nõ au[er]emos bon tenpo ata que lle a ela praza ende. [+]
1370 CT 1/ 288 Et por ende deue a seer escolleyto o conssello que entre nós for dado, et deue outrossý seer sabudo per todo o mũdo cõmo sse este feyto começa, et quen ten dereyto ou torto, ca uós ben sabedes, desque este feyto foy começado, que ja por ende morrerõ moytos. [+]
1370 CT 1/ 293 Demays, dizeruos ey que me fezeron: enviey a elles Antenor sobre este pleito, et envieylles dizer que me entregassen mj̃a yrmãa Anssýona, et que lles perdoaría quanto mal auj́a rreçebudo. [+]
1370 CT 1/ 300 Et erã todos tres cõdes et nũca sse toueron fe nẽ lealdade, mays ouueron guerra todo tenpo. [+]
1370 CT 1/ 303 Et el partío logo suas cõpañas, et deulles a sseu yrmão Troylos por caudillo, et outras deu a Pares, et outras a Deýfebus, et outras a Antenor, et outras a Eneas, et outras a Polidemas. [+]
1370 CT 1/ 304 El era moyto entendudo et moyto enjenoso et moyto ardido, mays poýnãlle grã culpa et auj́ãlle que retraer porque tãto tardaua. [+]
1370 CT 1/ 304 Et el escusouse moy ben, et rrogoulles que lle nõ posessen culpa ca el fora moy maldoẽt et moy longo tenpo, et que por esta rrazõ fora seu detẽemento, que nõ chegara ha Atẽnas quando (he) os outros. [+]
1370 CT 1/ 306 Desý descoserõ logo mays de mill sinas, que leuarõ tendudas. [+]
1370 CT 1/ 307 Et dáuãlles a mãtenẽt, de parte das espaldas, tã grãdes feridas que nõ foy y tal que ja mays coydasse escapar. [+]
1370 CT 1/ 308 Et alý se começou tamaño torneo et tã mao et tã mortal que nũca foy home que o tã mao visse, ca sse dauã de hũas fachas grãdes et ben tallantes et açeyradas tã grãdes feridas a mãtenẽt et a tã grã pressa que sse fendíã per meo et caýan mortos moy espessament. [+]
1370 CT 1/ 308 Enmẽtre que este pleito assý duraua, el rrey Artelaus et el rrey Protenor arribarõ, et tomarõ porto, et cometerõ anbos aos troyaos moy brauament de suas naues que tragíã, que erã çinquaeẽta. [+]
1370 CT 1/ 308 Et el rrey Protenor outrossý, que era moy bon caualeyro et brauo et ardido cõmo hũ leõ, et que nõ dultaua morte nẽ tijña en nada aos troyãos, (et) foy da outra parte et meteusse ontre elles. [+]
1370 CT 1/ 308 Et os outros, que os desamauã quanto mays podíã, rreçebíãnos moy brauament, et dáuãsse cõ elles moy grãdes colpes per meo dos escudos, que os falssauã da outra parte, et quebrauã as lanças, que as fazíã uoar en peças; et puxáuãsse dos corpos, et feríãsse mãtenẽt das espadas moy grãdes colpes. [+]
1370 CT 1/ 308 Et foy alý grã rroýdo et grã rretenir das feridas que sse dauã das lanças, et das espadas que quebrãtauã, et dos escudos et dos elmos, que topauã hũus cõ outros outrossý. [+]
1370 CT 1/ 308 Et ao ferir, braadarõ et derõ tã grãdes uozes que os uales rretenj́ã. [+]
1370 CT 1/ 313 Et d ' aquí adeãt sse garden del todos aquelles que lle a carreyra nõ quiserẽ dar et o sseu colpe nõ quiserẽ atender. [+]
1370 CT 1/ 315 Mays elles todos, poys que deçerõ das naues, estenderõ suas tẽdas et tomarõ tã grãdes canpos que grã cousa seería de cõtar. [+]
1370 CT 1/ 315 Et en cada hũa das tendas auj́a hũa agya de ouro en çima, tã clara que luzía per tal gisa et tãto que sse veería home de noyte, por escuro que fezesse, cõmo se fosse de meodía claro. [+]
1370 CT 1/ 316 Et, poys el ueu que o día era claro, nõ quiso este pleito leixar en vagar, et foysse a hũas grãdes praças et moyto anchas, que auj́a ante o tenplo de Diana. [+]
1370 CT 1/ 317 Et alý atendíã os outros que auj́ã de seýr. [+]
1370 CT 1/ 317 Et Antenor, seu padre, parousse logo deante et disso assý: - [+]
1370 CT 1/ 317 Depoys que Antenor sua rrazõ ouuo acabada, rrespondeulle Éytor assý: - [+]
1370 CT 1/ 317 Et leuauã todos seus arcos tendudos et aljauas ben cheas de saetas. [+]
1370 CT 1/ 317 Et forõ estes: o primeyro ouuo nome Dinays, et o segũdo ouuo nome Atenjos, et o terçeyro Esdras, et o quarto Delén, et este Delén era moy fremoso caualeyro a marauilla et tragía as armas uermellas; et o quinto foy Çiçileas, et o sesto Quintalis, et este foy o mays amado delles, ca foy moy bon caualeyro a marauilla; et o séptimo foy Rredumerus, et este foy moy mao et cruu et nũca ouuo en ssy alegría, nẽ sse teuo uiçoso, pero que era caualeyroso et foy brauo sen piadade; o oytauo ouuo nome Casibelán, et o noueno Durays d ' Aarõ; o déçimo ouuo nome Dorastalos, et foy fillo de hũa donzela que diserõ Maris, et marauillosament foy fremosa. [+]
1370 CT 1/ 322 Et uós estade outrossý ben acordado ẽnas barreyras, et tẽede cõuosco uossa sina tendida, ca he grã rrazõ; et acabdillade de bõa gisa uossa jente, et armádeuos de tal maneyra que, se nos acó tornamos, nõ podamos dultar en uós; et de gisa estade que, se nós formos desbaratados et nos quisermos a uós acoller, que uós que nos acollades en tal maneyra que nõ podamos delles prender dãno, nẽ nos façã per força entrar as barreyras. [+]
1370 CT 1/ 323 Et passou per tódaslas azes ata que chegou aos primeyros, et díssolles que sse nõ coytassẽ et se chegassen aas tendas. [+]
1370 CT 1/ 325 Óna segunda aaz foy Meriõ et cõ el Menesteus, duque de Estenas. [+]
1370 CT 1/ 325 A quinta basteçerõ os de Boeça, et era tã bõa caualaría que nõ auj́a mellor en toda Greçia, et forõ senores destes Echiles et Protenor, que erã anbos primos coyrmãos et caualeyros bõos et ardidos. [+]
1370 CT 1/ 328 Et en todo esto deulle a mãtenẽt per meo do escudo hũa grã ferida, que o estendeu en terra. [+]
1370 CT 1/ 328 Entretãto chegou alý por acorrer aos gregos o duque de Atenas, Monasteus, que mortalment desamaua aos troyãos. [+]
1370 CT 1/ 328 Et depoys que forõ todos ajuntados, dérõsse tãtas feridas de lanças et de espadas perlos escudos et per çima das capeljñas que tragíã que toda a terra rretenj́a. [+]
1370 CT 1/ 328 Et o duque preçado de Atenãs foy ju[s]tar cõ Troylos, et deulle hũa tã grã ferida que o derribou do caualo, et c[a]eu en tal lugar que nõ podía seer acorrudo dos seus. [+]
1370 CT 1/ 328 Et deu hũa tã grã ferida a hũ caualeyro do duque de Etenas que mays alto lle fezo seýr o sange [qu]e hũa asta de hũa lança. [+]
1370 CT 1/ 328 Et alý foy tal a pressa et o braadar et a uolta et o rretenjr das espadas et o ferir das lanças que cãbauã os hũus porlos outros, et nõ sse podíã coñosçer alý hu sse dauã a m[ã]tenẽt, que nõ foy y daquela uez tal caualeyro que tã boa caualaría podesse fazer, que nõ achasse outro que nõ fezesse tã bõa, nẽ fo[y] y tal aquela uez que, sse desse algũ colpe, que nõ achasse quen lle desse outro por el. [+]
1370 CT 1/ 328 Et el rrey Miçeres, quando aquesto ueu, leixousse yr quanto o caualo o mays podo leuar, et foy ferir a Menesteus de trauesso, de tã mao talẽt et tã brauament que, se a loriga nõ fora tã forte et tã boa, o duque de Atenes rreçebera morte. [+]
1370 CT 1/ 328 Et desto pesou moyto a Menesteus, duque de Atenes, porque Troylos foy tã ben acorrudo. [+]
1370 CT 1/ 328 Et el rrey Archeleus et el rrey Protenor, que estauã a de parte, quando uirõ que aquestes queríã acorrer al rrey Miçeres, leixárõsse correr quanto os mays podíã leuar os caualos. [+]
1370 CT 1/ 328 Et uós ja ben ueedes cõmo aqueste pleito está, ca ja mays nũca me tã mester foy uosso seruiço cõmo en este tenpo. [+]
1370 CT 1/ 328 Et que uos eu diga uerdade, por ela foy coñosçido et moy preçado et temudo moy longo tenpo, ca ela lle enuiou por grãde amor que auj́a del hũ caualo moy bõo et moy corredor et hũas armas tã preçadas que, quando as uestía, tódoslo catauã, tãto erã fremosas et nobres. [+]
1370 CT 1/ 340 Depoys que todo aquesto foy feyto, bolueusse a batalla tã braua et tã crua óntrelos gregos et troyãos que hũa grã marauilla sería de cõtar, ca sse começarõ logo todos a dar a mãtenẽt tã grãdes feridas das espadas que, en pouca de ora, ficarõ y moytos mortos et malchagados. [+]
1370 CT 1/ 342 El rrey Ténçer nõ foy por ende desmayado, ante lle deu por ende a mãtenẽt logo hũa tã grã ferida que toda a espada ende foy chea de sange. [+]
1370 CT 1/ 342 Et começárõsse a dar a mãtenẽt das espadas, tã grãdes feridas que marauilla era. [+]
1370 CT 1/ 342 Et apressurárõno el et tódoslos seus, de tal gisa que, a pouco de tenpo, lle ouueran de cortar a cabeça, se Éytor alý nõ chegara. [+]
1370 CT 1/ 343 Et foy grã marauilla cõmo gregos de aquela uegada poderõ auer nehũa cõtenda. [+]
1370 CT 1/ 344 Et alý hũ sse feríã a mãtenẽt tódaslas azes dos troyãos se ajuntauã et fazíã hũa soa de dez que erã. [+]
1370 CT 1/ 347 Et Ajas Talamõ tendeu entõçe cõtra elles sua palaura et díssolles assý: - [+]
1370 CT 1/ 347 Et todos sse feríã a mãtenẽt. [+]
1370 CT 1/ 347 Et dérõsse a mãtenẽt tãtas feridas que rronperõ as cófeas et os elmos que tragíã, en tal maneyra que o sange corría das suas cabeças per fora sobre as lorigas. [+]
1370 CT 1/ 348 Mays pero, ante que troyãos cobrassen et aquel día a praça seýssen, nẽ outrossý ante que os gregos cobrassen nẽ sse abalassen donde estauã, durou a peleia entre elles moy grã tenpo. [+]
1370 CT 1/ 350 Et tragíã tódoslos arquos tendidos et cada hũ vĩjña moy orgulloso et moy apreçebido pera ferir. [+]
1370 CT 1/ 350 Et estonçe foy creçẽdo a batalla ontre elles, ca ýan chegando tódoslos da oste, que sse ajudauã moy ben et que lançauã moytos dardos et moytas saetas et se dauã a mãtenẽt grãdes espadadas. [+]
1370 CT 1/ 352 Et nõ aia nehũ de nós que dulte morte nẽ a rreçee, que tódoslos homes morrẽ a sseu tenpo et ante nõ. [+]
1370 CT 1/ 352 Et alý oyriades retenir elmos et veeriades despedaçar escudos et caualeyros caer mortos et malchagados, et moytas lorigas falssadas; et veeriades, ao topar das espadas, seýr fogo delas, et outras moytas britadas das feridas que sse dauã; et amolauã outrossý os elmos. [+]
1370 CT 1/ 352 Et agora, poys que tẽemos tenpo, puñemos ẽno uẽgar. [+]
1370 CT 1/ 352 Et desenlaçárõlle o auãtal da loriga et queríãlle cortar a cabeça et. sen falla, el a perdera moyto agiña, se nõ fora por o duque de Atenes, que estaua moyto a çerca del, que lle foy acorrer. [+]
1370 CT 1/ 357 Protenor outrossý, que era de parte dos gregos, era moy fardido, et foy justar cõ Fanuel, yrmão de Éytor, et deulle hũa tã grã ferida que o deytou en terra do caualo. [+]
1370 CT 1/ 357 Mays acorreulle logo seu yrmão Briõ Junel, et deu hũa tan grã ferida a Protenor, per meo do escudo, que lle fezo sacar os pees das estribeyras et lle fezo leixar a rrédea et abraçar a seruiz do caualo. [+]
1370 CT 1/ 357 Et dyzeruos ey cõmo lle acorreu o duque Menesteus de Atenes. [+]
1370 CT 1/ 357 Et cõmoquer que sse el ben defendesse, el estaua alý a grã meoscabo de ssy et a grãde auẽtura, ca, en quanto sse assý estaua defendendo, sse chegarõ y outros dous seus yrmãos, et a hũ deles dezíã Entenado de Amores et a outro Tape, et çercarõ a Menesteus de todas partes. [+]
1370 CT 1/ 357 Et agillarõ todos de cõsún, seus arquos tendidos et aguçosos por ferir. [+]
1370 CT 1/ 357 Et en aquesto estando, veu Éytor estar el rrey Meriõ, et foy a el per ante hũa tenda, encubertament, en gisa que o nõ uisse, cõ coyta que sse nõ fosse. [+]
1370 CT 1/ 357 Et quando chegou a el, dýssolle assý: -Çertas, don caualeyro, eu coydo que agora será tenpo en que seredes cõpañeyro(s) dos mortos ou en perderdes a força. [+]
1370 CT 1/ 357 Et quando Éytor ueu a Meriõ jazer ẽna tenda, meteu toda sua força en auer as armas del. [+]
1370 CT 1/ 357 Mays el se pagou moyto delas, et deçeusse logo porlo desarmar, et per pouco as ouuera de cõprar, que o duque de Atenes chegou y et, quando ueu que llas quería tomar, traballou moyto de llas defender. [+]
1370 CT 1/ 361 Et parteusse a batalla aquela uez cõ seu amor, ca senpre tenpo auerýan pera elo mẽtre esta guerra durasse ontre elles. [+]
1370 CT 1/ 363 Et enviarõ por hũ home bõo uello, que era grã meestre en solergía et de grã prez, ca el era en aquel tenpo mays preçado que Ypocras. [+]
1370 CT 1/ 365 Depoys que Achiles seu doo ouuo acabado, fezo soterrar o corpo de Patróculos a moy grãde onrra et a moy grã festa, segundo que estonçe era acostumado; ca en aquel tenpo, quando auj́ã de ssoterrar algũ nobre home ou de grã gisa, fazíã grandes festas et grãdes alegrías, et tãgíã moytos estormẽtos, et jogauã, et trebellauã, et mostrauã grã prazer. [+]
1370 CT 1/ 367 Et mays uos digo: sey mellor fazer toda cousa que pertẽesçe a home que he pera moyto et pera seer mellor ẽno tenpo da pressa, quando conpre. [+]
1370 CT 1/ 369 Et auj́a y feyta moyta bõa caualaría en esta batalla, et fezo y moytas bõas esporoadas, que a pouco tenpo serã moy ben uẽgadas perlas mãos de Éytor, que he chaga et cofondemento dos gregos. [+]
1370 CT 1/ 369 Esta cõtenda foy en este lugar tã braua et tã crua et tã aficada que toda a terra en aquel lugar jazía cuberta de mortos de ánbaslas partes. [+]
1370 CT 1/ 369 Et Éytor caualgou logo en seu caualo, et tomou o caualo del rrey Protenor, que ualýa hũa grã cõtía. [+]
1370 CT 1/ 369 Quando Achiles ueu que Éytor assý matara a el rrey Protenor, ouuo ende tal pesar et tal coyta que mayor nõ podería, et per pouco sse ouuera de matar cõ sua lança meesma, ca Protenor era seu sobriño et criároo de moy pequeno, ca era hũ dos homes do mũdo a que el grã ben quería, et por ende nehũ home do mũdo nõ podería por el fazer mayor doo do que el fazía. [+]
1370 CT 1/ 369 Os hũus porlo sacar do cãpo et os outros porlo defender, morrerõ en essa perfía da hũa parte et da outra a çerca de mill caualeyros, pero nõ poderõ fazer tãto que o corpo del rrey Protenor nõ ficasse no cãpo. [+]
1370 CT 1/ 369 Et fezéronlle uoluer as costas ata as tendas et, se a noyte tã agiña nõ uẽera, os da oste dos gregos rreçeberã y grã perda et grã dãno, ca ferament er[ã] ja anojados et cãssados et malferidos. [+]
1370 CT 1/ 369 Et aquelles que erã mays husados de gerras et de batallas et mays entendudos en seu feyto, tyrarõ do cãpo os seus, o mellor et mays passo et mays sen uergonça que poderõ, jndo todos ajuntados et nõ dando a entẽder que sse ýan fogindo, nẽ cõ pauor dos outros. [+]
1370 CT 1/ 369 Et os troyãos, que aquel día ouuerã o mellor da batalla et que forã y moy bõos, ýansse acollendo a ssua çibdade, moy passo et moy de cõtenẽt. [+]
1370 CT 1/ 369 Os de Greçia outrossý mouj́ã cõtra suas tendas cõ grã pauor et cõ grã pesar, que nõ foy home deles que sse ende alegre fosse, nẽ de ssy ouuesse sabor, et mays temj́ã a Éytor que poderíã temer coyta de morte. [+]
1370 CT 1/ 375 Depoys da batalla, seẽdo ja ben noyte, ante que nehũ dormisse, forõ ajuntados ẽna tenda de Agamenõ rreys et prínçepes et tódoslos señores et caualeyros nomeados que erã ẽna oste dos gregos. [+]
1370 CT 1/ 375 Et grã falimento nosso seería sse aquela onrra que nos elles leixarõ por herdade mj̃gasse en nosso tenpo ou se a per nós perdessemos. [+]
1370 CT 1/ 375 Et en outra gisa ben sey que nosso prez et nossa onrra mj̃gará cada día, et nõ pode moyto durar, et en nehũ tenpo do mũdo nũca será feyta de nós rrenẽbrãça que nossa onrra fosse, se este feyto nõ acabassemos, et a terra et os lynágẽes onde nos vĩjmos será auiltada et desonrrada et perderá pera senpre a onrra que lle leixarõ nossos anteçessores. [+]
1370 CT 1/ 377 Por ende nõ dultedes que eu nõ faça y todo meu poder, ca sse nõ pode partir en nehũa gisa de nõ seer a mj̃a morte ou a ssua, ca tã grãde he o despeyto et a ssaña que del ey que todo meu coydado et mj̃a fazẽda he tornada sobre este feyto, et meu penssar nõ he al senõ en catar tenpo ou lugar hu podesse tomar uẽgança do grã mal que me ha feyto; ca el seia ben çerto que meu penssar et meu poder nũca seerá en outra cousa senõ en catar maneyra per que o traga a morte, se eu poder. [+]
1370 CT 1/ 379 Et ben uos darey a ẽtender que fezestes mao siso, se outra uez vẽerdes aa batalla. [+]
1370 CT 1/ 379 Antenor et seu fillo Polidamas. [+]
1370 CT 1/ 379 Et quando esto ueu Hulixas, tendeu sua mão et tomoulle o caualo, que era de grã prez. [+]
1370 CT 1/ 383 Mays Antenor et Deýfebus chegarõ alý hu sse Éytor cõbatía, et prenderõ a el rrey Toas, et trouxérõno preso a Troya. [+]
1370 CT 1/ 384 Et tendeu o arquo a toda sua força et tiroulle. [+]
1370 CT 1/ 384 Et vĩjna cõ el el rrey Ajas, que desamaua mortalment a Pares; et vĩj́não moyto ameaçando, et tragíã cõsygo todos seus uassalos, et andáuãno buscando perla batalla, et tĩj́nã ollo a cada parte se o ueeríã, et ben dauã a ẽtender que grã sabor auj́ã de o achar et de lle buscar mal et dãno. [+]
1370 CT 1/ 387 Et os que y forõ chamados son estes: primeyrament Éytor et Pares et Troylos et Antenor et Deýfebus et Eneas et Polydamas. [+]
1370 CT 1/ 392 Et a tẽpestade durou ata que o día uẽo et, depoys que o día chegou, foy o tenpo tã mãsso et tã claro et tã bõo que mellor nõ podería. [+]
1370 CT 1/ 397 Et vĩjña cõ Antenor, seu padre, et tragía suas cõpañas moy bõas et moy ben gisadas. [+]
1370 CT 1/ 398 Et era tã forte et tã rrézeo que nõ ha home tã arrizado nẽ tã ualẽt que cõ el podesse tirar, nẽno estender pouco nẽ moyto. [+]
1370 CT 1/ 399 Sen falla, os da oste forã desbaratados, sse aquel Sagitario moyto durara, et por sseu mal delles y uẽera, que tã esquiuo era o mal que lles fazía et tã sen mesura erã as suas brauezas que nõ ficara y home dos gregos que morto nõ fosse, se lles longament durara; que, en pouco tenpo, matou deles mill caualeyros de ataes que seríã bõos óntrelos bõos. [+]
1370 CT 1/ 399 Et a pouco tenpo forã todos mortos et malafrontados, sse a uẽtura nõ fora cõtraria aos troyãos; ca, enpero que sse acollerõ aas tendas, nõnos queríã leixar os troyãos, ante os queríã matar et destroýr. [+]
1370 CT 1/ 399 Et elles estendíã, andando ontre as gentes das tẽdas, os hũus andando a pe et os outros a caualo. [+]
1370 CT 1/ 402 Cõmo Antenor fuy preso [+]
1370 CT 1/ 402 Et lançou mão en Antenor, hũ dos bõos caualeyros que auj́a en Troya, et, mal seu grado, leuoo preso, onde os troyãos ouueron grã pesar. [+]
1370 CT 1/ 403 Desque os gregos forõ acollidos a ssuas tendas, cõmo uos ey cõtado, el rrey Agamenõ, que era prínçepe et caudillo delles, mãdou chamar a tódoslos nobres señores da oste pera falar cõ elles. [+]
1370 CT 1/ 403 Senores, eu sõo ben çerto et ben seguro que a moy pouco tenpo uos uerrá moy grãde ajuda do rreyno de Messa et nossa oste creçerá de cada día et nossa fazẽda toda agora ualrrá mays. [+]
1370 CT 1/ 403 Señor don Achiles, nós faremos grã bondade de auermos al rrey Toas por Antenor, que uós meesmo prendestes. [+]
1370 CT 1/ 403 Et agora seernos ýa grã força et grã rrecobramento, sse o ouuessemos por Antenor cobrado, et fazernos edes en esto moy grãde ajuda. [+]
1370 CT 1/ 403 Et os da çidade jazíã moy quedos et moy sen uolta, mays erã moy agraueados por Antenor, que era preso. [+]
1370 CT 1/ 403 Outrossý Polidamas auj́a grã pesar et grãde onta por seu padre Antenor, que era preso, et ben poso en seu coraçõ que, sse en outro día manãa ouuessen batalla, que mataría tal rrey por que sua saña fosse apagada ou por que seu padre fosse rrendudo ou uẽgado, se os gregos o matassen ẽna prijón. [+]
1370 CT 1/ 405 Pero, desque o ssol se foy leuãtando, foysse tirãdo a neue, et fezo o tenpo moy claro et moy bõo. [+]
1370 CT 1/ 405 Et alý veeriades falssar lorigas preçadas, et quebrãtar moytas lanças, et as espadas rretenj́ã ẽnos elmos, et tã grãde era o rroýdo et a uolta que por nehũa gisa hũ nõ podía oýr ao outro. [+]
1370 CT 1/ 405 Mays ora sse chega o tenpo en que as fortes profeçías de Casandra et as auẽturas esquiuas et perigoosas serã cõplidas, ca esta profeçía cada día creçe et nõ mj̃ga en nehũa cousa, et he tã crua et tã mortal que ẽno mũdo nũca tal foy, nẽ ha de seer. [+]
1370 CT 1/ 407 De quanto tenpo durou a sesta batalla [+]
1370 CT 1/ 407 Et en este tenpo lles aueerõ moy fortes auẽturas, et fezeron torneos moy fortes et perigoosos, et moytas estremadas caualarías et colpes moy estrayos. [+]
1370 CT 1/ 408 Et outorgémoslas por tãto tenpo. [+]
1370 CT 1/ 408 Estonçe Vlixas, cõmo era de bõa palaura, gradesçeullo moyto, et prometeulle que, sse uisse lugar et tenpo, que llo galardoaría moy ben; ca moytas uezes cõteçe ao home que lle uẽ grã prol et grãde ajuda d ' alý onde o el nõ aspera. [+]
1370 CT 1/ 410 Et segundo me a mj̃ semella, tenpo era de folgar algũus días, se o uós por bẽ touerdes, ca moytos ha ontre nós malchagados et os mays son quebrãtados et fraquos, mays que nũca forõ. [+]
1370 CT 1/ 413 Et poys y forõ ajuntados, falarõ moytas cousas et mouj́ã moytas pleytesías, mays nõ queríã os deuses que fossen outorgadas, ca nõ foy y nehũa pleytesía moujda que outorgada fosse, senõ tãto que derõ el rrey Toas por Antenor. [+]
1370 CT 1/ 413 Et os gregos forõ moy ledos cõ el rrey Toas, et outro tal os troyãos cõ Antenor. [+]
1370 CT 1/ 413 Pero, ante que sse partissen, Colcos, o agoyreyro, que auj́a hũa filla moy fremosa et moy cortesa et de grã nobreza, a que dezíã Breçayda, rrogou a Agamenõ et a outros rreys et grãdes señores da oste que a pedissen a el rrey Príamos et a trouxessen pera a oste, que alý ficara en Troya quando sse el saýra; ca el ben entendía que a uẽtura era moy cõtraria aos troyãos, et queríalles grã mal. [+]
1370 CT 1/ 414 Don Éytor, nõ me acordo que nũca en nehũ tenpo uos uisse senõ armado et sañudo cõtra mj̃, tãto que he hũa grã marauilla. [+]
1370 CT 1/ 414 Et cada uez achey en uós justa moy forte et moy dura, et, se me uós de longo tenpo amades, ben pareçe en meu escudo et en mj̃a loriga, de que me uós moytas uezes quebrastes os laços. [+]
1370 CT 1/ 417 Et en todo o tenpo era fresco et fremoso, tãto que nõ podía mays. [+]
1370 CT 1/ 419 Et rrogoulle moy de coraçõ que nõ oluidasse o sseu amor, et ela ja, enmẽtre ẽno mũdo uiuesse, nõ acharía outro amor, nẽ seería amjga doutro, et que en nehũ tenpo nũca outro dela podería auer plazer nẽ solaz. [+]
1370 CT 1/ 419 Amjga, eu uos rrogo quanto posso que, se me uós algũ tenpo ben quisestes, que agora paresca; ca eu nõ quero que o uosso amor mj̃ge nẽ desperesca, mays quero que des oymays todauj́a seia mayor. [+]
1370 CT 1/ 421 Et ben ueio que nõ ha ẽno mũdo donzela tã fremosa, nẽ de tã grã prez, que amar quisesse a algũ que uos leyxar quisesse, nẽ entendades que uos eu leixo por outra rrazõ, senõ porque nõ ey talẽt nẽ uoõtade de tomar entẽdedor. [+]
1370 CT 1/ 422 Quando Breçayda chegou aas tendas, Colcos, seu padre, seýo a rreçebela, et foy cõ ela moy ledo, et abraçoa moyto, et ela a el. [+]
1370 CT 1/ 422 Padre, señor, uós fezestes cousa moy maa et moy desagisada a marauilla et que uos en todo tenpo será rretraúda et posfaçado, ca uós leixastes os uossos amjgos et as uossas grãdes rriquezas que aujades en Troya et vẽéstesuos pera uossos ẽemjgos mortaes, que astragã et arroubã a terra onde sodes natural; et, demays, ajudádelos pera seer ende deytado et deserdado aquel que senpre ende foy señor. [+]
1370 CT 1/ 424 Et Diomedes foy cõ ela ata que desçeu en hũ tendillón moy rrico, que fora del rrey Farõ, aquel que sse perdeu ẽno mar Rruujo, quando ýa enpús os judeus. [+]
1370 CT 1/ 424 Et este tendillón fora cõprado por moy grãde auer, ca era tã nobre et tã estrayo que ẽno mũdo nũca foy mellor, nẽ ha home ẽno mũdo tã sotil nẽ tã sabedor que podesse dizer en latĩ nẽ en rromãço as feyturas et as marauillas et as uertudes que en el auj́a. [+]
1370 CT 1/ 424 Quando Breçayda chegou ao tendillón, Diomedes deçéoa do palafrén, et moyto amj̃úde perdía sua color, cõ grãde amor de que era preso. [+]
1370 CT 1/ 426 En esta pressa forõ mortos moytos bõos caualeyros de ánbalas partes et outros ouuo y malchagados, que vẽerõ a morte a pouco tenpo. [+]
1370 CT 1/ 426 Et alý quebrãtauã moytas lanças et as espadas rretenj́ã ẽnos elmos. [+]
1370 CT 1/ 426 Don Éytor, nõ ha moyto tenpo que uos uj de mao talẽt en este torneo, et ben me semella que sabor ouuerades de yr folgar. [+]
1370 CT 1/ 431 Estonçe tomou o donzel o caualo, et foysse quando podo, et chegou ao tendillón de Colcos, que era moy rrico et moy nobre, cõmo a estoria cõta. [+]
1370 CT 1/ 431 Et logo que chegou, entrou ẽno tendillón et soudou a donzela de parte de seu señor. [+]
1370 CT 1/ 431 Et Polidamas, fillo de Antenor, et el rrey Fión, fillo de Dulgas, chegarõ alý moy esforçados, et forõ y moy bõos, et fezeron cobrar aos seus. [+]
1370 CT 1/ 431 Et assý o fezo a pouco tenpo, cõmo adeãt oyredes. [+]
1370 CT 1/ 436 Et por esto erã gardadas de nõ seýr desapostadament nũca, ca o espello nõ lles encobría nada de seus cõtenẽtes, nẽ de seus catares, nẽ de todos seus jestos. [+]
1370 CT 1/ 441 Et nehũ nõ estarí[a] mays ẽna cámara de quanto lle pertẽesçesse a estar, ca a jmagẽ logo lle fazía entẽder que era tenpo de sse partir ende. [+]
1370 CT 1/ 445 Et aquel caualeyro que o uosso ten, nõ he couardo nẽ ponto. -Çerto, sseñora -disso Diomedes -, assý cõmo uós dizedes, he uerdade, ca moyto he bõo caualeyro et ardido. [+]
1370 CT 1/ 445 Et agora entẽdo eu et sey que uay coytado o meu coraçõ et o grã pesar que eu por uós ey, todo se me ha de tornar en ben et en alegría, et tãto uos coydo eu a seruir et tã de coraçõ et a pedir merçee que en algũ tenpo uos doeredes de mj̃ et me faredes algũ ben. [+]
1370 CT 1/ 446 Et Diomedes foy ende tã alegre que mays nõ podía, et sofreu por ela depoys moyto afán et baldón ẽno seu tenpo en moytos lugares, et fezo moytas bõas caualarías, cõmo adeãt oyredes. [+]
1370 CT 1/ 446 Et diz que aqueles que forõ chagados que poucos ende ficarõ a vida, ca fezo entõ hũ tenpo mao et destenperado, en maneyra que aquel que era chagado nõ ualýa nada cura de nehũ m[a]estre, mays logo erã todos mortos et nõ podía njgén guarir. [+]
1370 CT 1/ 447 Et falaua en toda sua fazẽda, et dauã y moytos cõssellos et per moytas maneyras, mays todo nõ lles ualýa nada, ca nõ queríã os dioses que fossen gardados de mal et de grã perda et de grã pesar, que lles chegou a pouco tenpo. [+]
1370 CT 1/ 450 Et demays nũca será tenpo en que a nõ desame. [+]
1370 CT 1/ 454 Et tãtos erã os mortos et os chagados et os derribados que caýan da sua parte que o nõ poderõ mays sofrer, et fórõsse cõtra a cidade en bõo cõtenẽt. [+]
1370 CT 1/ 454 Et, entretãto, ýansse acollendo passo et en bõo cõtenẽt, et tãto sofríã et tã grãde afán leuauã que esto era hũa grã marauilla, et tan ben acorríã aos seus que, sse elles y anbos nõ forã, todos forã mortos ou presos. [+]
1370 CT 1/ 457 Et poys que as azes moueron, Menesteus, duque de Atenas, chegou primeyro. [+]
1370 CT 1/ 457 Et apartárõsse estonçe pera justar el rrey Filomenjs et o duque de Atenas. [+]
1370 CT 1/ 457 Et Filomenis, cõmo era bon caualeyro et ardido, foy ferir o duque de Atenas, et doulle hũa tal lançada ẽna boca que lle quebrãtou quatro dentes, et chagoo moy mal, et caýo en terra do caualo. [+]
1370 CT 1/ 461 Et ẽna çidade dauã grãdes gritos et outrossý ẽnas tendas, et tã grãde era o rroýdo et a uolta que fazíã et as feridas que sse dauã que semellaua que a terra sse quería somyr. [+]
1370 CT 1/ 461 Éytor et Achiles, que sse desamauã mortalment, quando sse uirõ tã a çerqua o hũ do outro, meterõ mão aas espadas, et começárõsse a ferir tã durament que as espadas rretenj́ã tã fortemẽt que a lonje as podíã moy ben oýr. [+]
1370 CT 1/ 461 Et tãto dultauã todos a ssua yda et o sseu colpe que nehũ nõno ousaua atender, et se lles jaquanto mays durara por seu mal passarã o mar et vẽerã a Troya. [+]
1370 CT 1/ 465 Poys que foy partida a cõtenda ontre Achiles et el rrey Menõ, cõmo ey cõtado, os uassalos de Achiles o poserõ en hũ escudo et tirárõno da pressa. [+]
1370 CT 1/ 465 Et leuárõno pera as tendas et, ante que alá chegasse, foy sete uezes amorteçido, que coydarõ que era morto. [+]
1370 CT 1/ 465 Et fézolle logo tãtas meeziñas por que seus amjgos forõ ben çertos que nõ morrería das feridas, ante foy gorido en pouco tenpo. [+]
1370 CT 1/ 468 Ca, se Éutor uiuera, porla sua grã franqueza et porlo seu entendemento et ardimento fora senpre Troya defenduda de quantos ẽno mũdo fosem. [+]
1370 CT 1/ 469 Et quen quisese contar o grã doo que as outras dõnas fazíã, cõmo era doorido, et as palauras que dizíã, podería detẽer tenpo et sem prazer. [+]
1370 CT 1/ 469 Et poserõ suas uelas o mellor que entenderõ. [+]
1370 CT 1/ 470 Et nós mandemos pedir trégoas a el rrey Príamus por dous meses et nõ mays, et en este tenpo poderemos queimar et soterrar os nosos mortos et eles os seus. [+]
1370 CT 1/ 471 Et pois esto ouuerõ feyto, tornárõse a folgar os gregos a suas tendas et os troyaos aa çidade. [+]
1370 CT 1/ 471 Pois que as trégoas forõ outorgadas, os troiãos poserõ o corpo d ' Éutor en hũ tenplo muyto honrrado, et chamáuãlle Juno. [+]
1370 CT 1/ 471 Et pois que o ouuerõ catado, mãdárõlle fazer a sopoltura en hũ tenplo muy rrico, que estaua ante a porta a que chamauã Tinbrea, que era contra a hoste, et o tenplo era santo aa honrra de Apollo, laurado muy noblement de mármor branco et uerde et uis. [+]
1370 CT 1/ 471 Et este tenplo era chamado "Deus do sol" en aquel tenpo, et auía en el grandes obras et pinturas moy marauillosas et difizios muy rricos et tódaslas cousas que pertẽeçíã a tenplo rrico et honrrado. [+]
1370 CT 1/ 471 En este tenplo, ante o altar mayor, fezerõ tres maestres, que erã y ajuntados pera esta obra, hũ tabernáculo muy noble et moy fremoso et moy marauilloso, tal cõmo eýnda agora fazẽ ẽnas jgleias pera tẽer as rreliquas ou sóbrelas ymágẽes. [+]
1370 CT 1/ 471 Et estauã asý apostadas que tĩjnã os braços destros tendudos et as palmas abertas. [+]
1370 CT 1/ 471 Et os que fezerõ esta obra erã de tã grã çiençia et de tã grande entendemento que laurarõ sobre esta bóueda hũa casa moyto alta, bẽ de vijnt pees. [+]
1370 CT 1/ 471 Et a gente se achegou moyta et o doo se rrenouou, que todos ýam enpús del, batendo as palmas et mesando os cabelos, et fazendo tã grã doo et tã grã rroýdo que esto sería hũa grã marauilla de contar. [+]
1370 CT 1/ 471 Et pois que esta obra ouuerõ acabada, todos entenderõ que era nobre et a mays marauillosa que nũca uirã. [+]
1370 CT 1/ 471 Et estes son os nomes dos rreys que Éutor matou cõ suas mãos: el rrey Proteselão, el rrey Patrículos, Diunes, Archileus, Nerióm, Artemenis, Palmenis, Roetes, Pitris, Protenor, Alpenor, Çedius, Dornis, Felis, Memonẽ, Santipos. [+]
1370 CT 1/ 471 Outrosý matou outros quatro duques muy preçados, et erã estes: o duc Politenor, o duc Esidro, o duc Enrripas et o bom duc Polibetes. [+]
1370 CT 1/ 471 Et el rrey Príamos fezo daquel tenplo hũ moy noble moesteyro et moy rrico et muyto honrrado. [+]
1370 CT 1/ 475 Et pésame de coraçõ porque tã grã tenpo á que fuy en lugar hu me el ouuese a mãdar. [+]
1370 CT 1/ 476 Agamenõ, cõmo era bom caualeyro et de bom entendemento, rrespondeu asý: - [+]
1370 CT 1/ 476 Et tãto sodes de entendudo que ben mereçedes d ' auer o señorío sobre nós, et uós nos deuiades a mandar et a correger. [+]
1370 CT 1/ 476 Mays, señor, rrógouos agora que me digades qual fuy o pesar ou engãno ou perda ou honta que eu fige a uós et a uosas cõpañas, deslo tenpo que eu aquí rreçebj́ esta ualía, ou qual fuj aquel que auiltey ou lle fige cõmeçar cousa ou feyto tã esquiuo, onde mal escapase. [+]
1370 CT 1/ 476 Et ante grã tenpo que uós a nós chegasedes, aquí demos muytos cõsellos, et [s]en uós ante huueamos et aperçebemos do que mester ouuemos, et sen uós cõmeçamos muytas cousas que acabamos, grado a Deus; demais, sabede que este señorío nũca o pedj́ nẽ busquei et, quando mo derõ et mo outorgarõ, mais me pesou ca me prougo cõ el. [+]
1370 CT 1/ 476 Eu, ata aquí, corrigí esta hoste muyto en paz et nõ lles fige noio, nẽ cousa que nõ deuese, a meu entendemento, nẽ eles a mj̃, nẽ sey que am de mj̃, nẽ eu deles tãpouco. [+]
1370 CT 1/ 477 Senores, quantos agora aquí estades, os mayores et os meores, todos bem sabedes que eu nũca dem[a]ndey señorío sobre tãtos rreys et prínçipes et senores cõmo agora aquí sodes juntados, ca entendo que eu que o nõ ualía pera o demãdar. [+]
1370 CT 1/ 477 Outrosý sabedes que a mj̃ que me fuj muy graue pera o tomar quando mo destes et eu áioo tẽúdo muy grã tenpo. [+]
1370 CT 1/ 477 Mays tãto me sofreredes que eu faça toda mĩa força et todo meu poder cõuosco en trager os de Troya a cõfondiçõ et destroimento et que a uitoria seia uosa, ca nõ deseio outra cousa, et grã tenpo á que uosa ouuera de seer. [+]
1370 CT 1/ 477 Et aquel de que uos todos pagardes, daquel me pago eu, et aquel que for escolleyto seia bom caualeyro et leal et entendudo et sesudo et esforçado, ca tal deue seer. [+]
1370 CT 1/ 478 Et teuo aquilo por grã folía, et daua a entender que se nõ pagaua ende, nẽ fora per seu grado. [+]
1370 CT 1/ 478 Et quiso a todos por ende grã mal, et ben llo deu a entender despois; pero, cõmoquer que fuj, ficou Palomades por señor. [+]
1370 CT 1/ 479 Desque as trégoas seýrõ, que forõ postas por dous meses, cõmo dito aio et contado, os da çidade ouuerõ seu cõsello que, outro día de manãa, seýsem contra o cãpo et fosen contra as tendas muy bẽ arrizados et muy bẽ guisados de batalla. [+]
1370 CT 1/ 480 Despois que el rrey Príamos ouuo sua rrazõ acabada, aos troyaos prouuo muyto, et touerõ por bem que seýse cõ elles aa batalla, ca entendíã que seríã por ende mays ardidos et mays esforçados, et faríã por ende mellor batalla et mellor fazenda. [+]
1370 CT 1/ 480 Et ýam todos ajuntados contra os da hoste et moy paso et en bõ contenẽt et cõ muy grand esforço. [+]
1370 CT 1/ 483 Et uĩjna todos cõ seus arcos tendudos et a sua ui[jn]da era muy temuda et muy dultada, ca todos tragíã seetas muyto agudas et muy tallantes, et erã todas poçoadas. [+]
1370 CT 1/ 483 Et estes forõ os duques de Atenas, Ayas et Nástor et Menelão. [+]
1370 CT 1/ 483 Et os gregos se tornarõ pera suas tendas moy bẽ andantes daquel día. [+]
1370 CT 1/ 485 Et ben llo dauã a entender ẽno chãto et ẽno doo que por el fazíã, que era grand a sobreguisa. [+]
1370 CT 1/ 486 Mays Agamenõ nõ llo [contra]diso, nẽ llo esquiuou, ca era caualeyro de grand entendemento et nõ quiso y fazer cousa onde podese naçer mal nẽ estorua a aquelo que auíã começado; ca, se entre eles naçese algũa descordia, seríã ende meospreçados et uallrríã por ende mays pouco. [+]
1370 CT 1/ 486 Et pois que Agamenõ ouuo acabado seu mesaie en pouco tenpo que en Mesa durou, tornouse pera a hoste, et trouxo tãtas uiandas et tãto condoyto que a hoste fuy auondada por hũ grã tenpo. [+]
1370 CT 1/ 486 Mentre que as trégoas durarõ, Palomades, que era moyto entendudo, perçebíase moy bẽ de tódaslas cousas que lle mester fazíã. [+]
1370 CT 1/ 486 Outrosí da outra parte os da çidade gornírõse muy bẽ de tódaslas cousas que entenderõ que era seu proueyto. [+]
1370 CT 1/ 486 Et fezerõ garneçer as torres d ' armas et de tódaslas cousas que entenderõ que seríã mays seu proueyto et per que seríã mays seguros, en guisa que nõ ouuerõ medo de per y rreçeberẽ perda nẽ dãno. [+]
1370 CT 1/ 486 Et alçauã os muros alý hu entendíã que erã mays fracos, et fazíã as cárquauas mays altas, et tallauã os canpos, et alçauã grandes uales, et en nihũa cousa nõ coydauã senõ en cõmo se anparasem et guardasem bẽ sua uila. [+]
1370 CT 1/ 487 Et uẽerõ ao tenplo hu estaua a sopultura de Éutor, et fezerõ y uigilias et festas et honrras tã grandes que mayores nõ poderíã. [+]
1370 CT 1/ 488 Et leuãtóuselle hũ ardor dentro ẽno corpo que, a poucas, nõ fuj morto, ca así lle ficou Políçena scripta et pintada ẽno seu coraçõ, et todas suas feyturas, et o cõtenẽt et o catar et os ollos, cõmo erã apostos et fremosos, et a cabeça et a boca et os dentes, que ensandeçer quiría cõ amor dela. [+]
1370 CT 1/ 489 En esta maneyra se fuj d ' alý muy coytado, et fujse deytar en seu tendillóm, et nõ ficou njhũ cõ el. [+]
1370 CT 1/ 489 Así cõmo auedes oýdo fuj Achiles preso do amor et, jazendo muy triste en seu tendillõ, cõmeçou de pensar en sua fazenda et queixarse muy fortement. [+]
1370 CT 1/ 489 Et cõmoquer que Políçena agora me desame, bẽ me diz meu coraçõ que, en pouco tenpo, será mĩa amiga. [+]
1370 CT 1/ 489 Et engãno a mj̃ meesmo se cõ ela poso estar en algũ tenpo, ante sõo bẽ çerto que ẽno mũdo nõ deseiará ela tãto cõmo a mina morte ou mĩa prijóm. [+]
1370 CT 1/ 489 Et, sen falla, nũca fuj moller assý amada, nẽ fuj õme preso d ' amor per tal guisa, ca eu bem entendo que sõo sandeu et fora de meu siso, et nõ sey quen mo fezo, ca o seu amor me aperta ẽna sua cadea, que me tẽ preso, que a pouco tenpo serey morto, ca eu nõ aspero bem nẽ cõforto de nihũa parte. [+]
1370 CT 1/ 489 Et Narçise fuj fillo dũ rrey, et era o mais fremoso donzel que auía ẽno mũdo a aquel tenpo. [+]
1370 CT 1/ 489 Sen falla, nõ sõo eu aquel, ante entendo bẽ que, se esto muyto dura, que me cõuerrá de perder a uida. [+]
1370 CT 1/ 489 Et eu, que sobre mj̃ senço grã mal, et cada día querrá cresçer, se pera elo nõ ouuer algũ cõsello, bẽ entendo et sey que morrerey a pouco tenpo. [+]
1370 CT 1/ 489 Bẽ louco sõo se o nõ sey, et a fim será esta: pois eu en tã pouco tenpo sõo uençudo do amor et tã ferament desmayado, todos meus días aquí am de fĩjnr et meu pleito en esto se acabará. [+]
1370 CT 1/ 492 Asý cõmo uos ey contado jouuo Achiles en seu tendillóm, pensando grã peça ẽno seu coraçõ. [+]
1370 CT 1/ 492 (Et pois longament[e] ouuo) pensado, chamou hũ seu amigo muy leal et muyto entendudo, de que fiaua muyto, et descobreulle toda sua fazenda. [+]
1370 CT 1/ 493 Poys que Achiles ouuo dita sua rrazõ ao mesageyro, sen outra tardança se fuj muyto encubertament, et entrou ẽna çidade tã ençeladament que llo nõ entendeu njhũ. [+]
1370 CT 1/ 493 Et cõmo era entendudo et sabedor, buscou quen o guiase, et chegou hu sij́a a rreýna. [+]
1370 CT 1/ 493 Et soudoua muyto da parte de seu señor, et contoulle seu mesaie, todo cõmo lle Achiles disera, cõmo õme de bom entendemento, en esta maneyra: - [+]
1370 CT 1/ 493 Rreýna -diso -, uós sodes muyto entenduda, mays agora o podedes mays seer, se souberdes auer por amigo o mayor ẽemigo mortal que auedes. [+]
1370 CT 1/ 494 Desque o mesageyro d ' Achiles ouuo acabada sua rrazõ, a rreýna, cõmo era dõna de grã siso et de grand entendemento, dísolle assý: - [+]
1370 CT 1/ 494 Et ia ey perdudo o mays do entendemento, et cousa ẽno mũdo nõ á que me posa cõfortar, et muyto mays quirría mĩa morte ca sofrer tal coyta cõmo sofro noyte et día, pero se esto podesemos acabar eýnda en algũ tenpo me podería yr bẽ. [+]
1370 CT 1/ 494 Et deulle asperança que toda sua entençõ podería acabar se ende a el rrey prouuese, ca muyto prazía ende aa rreýna. [+]
1370 CT 1/ 494 Agora ey do que cobijçaua et bẽ entendo que os dioses se pagã de mj̃, pois que quiserõ que eu achase cõsello por que podese conprir mĩa uoontade et meu prazer, en guisa que senpre me yrá mellor et auerey ende prazer et alegría, ca auerey a cousa (a cousa) do mũdo que mays deseio; et, sen falla, se a esto nõ chegara, eu tomara a morte sen dultança. [+]
1370 CT 1/ 496 Dõna, nõ poso eu agora entender pleito nẽ rrazõ nẽ siso por que posa fazer que me a mj̃ Achiles seia amigo uerdadeyro nẽ leal. [+]
1370 CT 1/ 497 Et a donzela nõ rrespondeu a nada, nẽ tornou a cousa que lle el disese, nẽ deu a entender que lle prazía nẽ que lle pesaua, et nõ cataua por elo. [+]
1370 CT 1/ 497 Et entõçe a rreýna, cõmo era sesuda dõna et de grãd entendemento, apartou o mesageyro, et dísolle quanto rrey Príamos lle auía dito. [+]
1370 CT 1/ 497 Mais se fuj ẽno mũdo ome a quen ualuese contra o amor siso ou ardimento ou ualentía, çertas nõ, ca nõ ualeu a Sansóm, nẽ a Salamõ, nẽ a Dauid, que forõ omes de grã siso et de grãd entendemento. [+]
1370 CT 1/ 497 Et nõ he marauilla, pois muytos de bom entendemento et de bõ siso sofrerõ outro tal cõmo eu et nõ se lle poderõ defender per força nẽ per bõo siso. [+]
1370 CT 1/ 497 Et se en mj̃ á ualor ou esforço algũ ou siso ou entendemento, aquí cõuẽ que paresca, ca ẽno mũdo nõ á tã forte cousa nẽ tã esquiua que eu por esto nõ faça. [+]
1370 CT 1/ 499 Et deste pleito uos farã segurãça per aquela maneyra que uós entenderdes que mays seguro seredes. [+]
1370 CT 1/ 500 Mays, quando el ueu que era tenpo, leuãtouse en pe et fuj moy bẽ ascoytado, ca era moy preçado et muy temudo. [+]
1370 CT 1/ 500 Et en todo este tenpo nõ pasamos hũa somana en que ouuesemos prazer, mays senpre afám et dãno; et, eýnda cõ todo esto, nõ fazemos cousa que de contar seia, senõ [que] de cada día mĩguamos et meoscabamos muyto. [+]
1370 CT 1/ 500 Mays dũa cousa me marauillo, por que aquí á tãtos bõos caualeyros de grã siso et de grand entendemento et nõ tomã cõsello sobre este feyto, et en outra maneyra nõ querẽ tomar outro camjno se este nõ. [+]
1370 CT 1/ 500 Por ende bẽ uoslo diría et bẽ me semellaría tenpo que nos tornasemos d ' aquí pera nosas terras et leyxasemos esta perfía, que fuj cõmeçada sandiament por nada, et que nos partisemos desta lazeyra et nos tornasemos aas terras uiçosas en que naçemos. [+]
1370 CT 1/ 500 Et, sen falla, se õme faz algũ pouco rrecado et se del parte, ia que entende o dãno en sua fazenda, teño que faz y de sua prol. [+]
1370 CT 1/ 502 Et dizeruos ey cõmo: estes senores som aquí ajuntados grã tenpo á et grã sazõ por tomar esta uila et porla queimar et porla destroýr. [+]
1370 CT 1/ 502 Et os dioses, porla sua merçee, guardẽ et mãtenã estes senores que aquí ssom et suas cõpañas. [+]
1370 CT 1/ 503 Qvando el rrey Toas ouuo sua rrazõ acabada, o duc de Atenas cõmeçou hũ pouco a sorrijr. [+]
1370 CT 1/ 503 Tódoslos mays que en aquel cõssello sij́am rresponderõ que o duc de Atenas disera bẽ et que era bõo cõsello, et todos acordarõ en aquisto, cõmoquer que algũus al touessen ẽno coraçõ. [+]
1370 CT 1/ 503 Desí acollérõse aas tendas, dando grandes uozes et fazendo grã rroýdo entre sy, et bẽ ouuerõ todos en que falar. [+]
1370 CT 1/ 503 Et nõ fuj y nihũ que lle ousase falar, tãto o uij́am de m[a]o cõtenẽt. [+]
1370 CT 1/ 503 Et des oiemays lles darey a entender se lles fazía ajuda ou se me acharã en mj̃goa. [+]
1370 CT 1/ 505 Et bẽ se deue a entender en el rrey Salamõ, que fuj o mays sesudo de tódoslos outros que ẽno mũdo forõ; pero contra o amor pouco lle prestou seu siso. [+]
1370 CT 1/ 506 Et da outra parte seýamse os troyãos, tã bẽ guisados de batalla et tã bẽ gornidos que mellor nõ poderíã, ca eles tragíã suas lorigas moy boas et muy preçadas, et uĩjnam gornidos de gornimentos muy rricos et muy nobles, et tragíã suas cuberturas tendudas et seus pendões de seus sin[a]es, cada hũ de qual guissa era. [+]
1370 CT 1/ 506 Et quando ueu tenpo et ora, fereu o cauallo das esporas, et enbraçou o escudo, et abayxou a lança, et fuy ferir al rrey Talamõ, tã brauament et tã sen piadade, que o escudo et o braço lle chegou aas espádoas, et bẽ sõo eu çerto que [de] grã colpe lle escapou, se desta escapar. [+]
1370 CT 1/ 506 Aquela uez auía Deýfebus ben vingado a seu yrmão, se nõ fora o duc de Atenas, que chegou moyto ag(u)ina a aquel lugar en çima dũ caualo d ' Arangóm bayo, muy fremoso, et seu escudo ẽno braço, que era da obra de Saragoça. [+]
1370 CT 1/ 506 Et tendeu o arco o mays fortement que podo, et seytouo moy bẽ, et tiroulle do arco, et deulle perla garganta, et pasoulle a loriga, et talloulle os gorgoyros, et dou cõ el do caualo morto en terra, en meo da batalla. [+]
1370 CT 1/ 506 El rrey Menalao et Talamõ et Ayas et el rrey Toas et el rrey Vlixas et Diomedes et outrosí o duc de Atenas fazíã ẽnos troyãos grã dãno per u ýam; et cõmoquer que se fosem acollendo a suas tendas, nõ ýam desmayados, mais tornãdo cõmo ardidos, et fazíã moy bõas caualarías, et dauã moy grandes colpes sinados, et tornãdo a moytos, et fazíã moy boas caualarías, moyto esforçados et moyto ardidos, et ýamse moy bẽ defendendo. [+]
1370 CT 1/ 506 Mais pero cõ todo esto, porla grã força et poder, lles fezerõ leyxar o canpo, mal seu grado, et fezérõos entrar perlas tendas sen rrecobrar et cõ grã medo. [+]
1370 CT 1/ 506 Et mais de dez mill deles desçenderõ aas tendas, et nõ ouuerõ outro defendemento senõ elas et os tendillões, et aquelas erã suas torres et seus muros, et alý se defendíã o mellor que podíã. [+]
1370 CT 1/ 506 Et alý tomarõ troyãos bẽ trezentos tẽdillões et tendas preçadas, et outrosí moytos uasos et copas d ' ouro et de prata et rroupa et auer et todo [o] al quanto alý acharõ. [+]
1370 CT 1/ 512 Pois que os gregos forõ uençudos et acolleytos aas tendas, cõmo uos aio contado, Paris et Troilos, cõ dez mill caualeyros, aguillarõ contra o mar quanto poderõ, et fezerõ poer fogo aas naues. [+]
1370 CT 1/ 512 Et se eu cõ eles aio algũa linagẽ, eu farey oie en guisa que lleslo nõ darey a entender, ca eu lles chegarey oie este día a morte et lles farey quanto dãno eu mais poder. [+]
1370 CT 1/ 512 Et aguisemos et uaámoslos ferir, ca nõ he tenpo que lles soframos esto que nos fazẽ. [+]
1370 CT 1/ 512 Et alí cõmeçarõ de tanger moytas tronpas et moytos anafíjs, et quen alý tragía sina ou pendóm alý o despregaua et tendía, et quen uise aquela aaz cõmo ýa apostada bẽ podía dizer, sen mentir, que era das grand[e]s et das dultadas que nũca uirã. [+]
1370 CT 1/ 512 Et logo a mãtenẽt forõ ferir os troyaos tã brauament et tã sen piadade que as lanças caerõ en peças et os pendões ficauã ẽnos costados cõ os pedaços das lanças. [+]
1370 CT 1/ 514 Mentre aquisto duraua, Achiles iazía en sua tenda, et nõ curaua da batalla. [+]
1370 CT 1/ 514 Et vijnã cõ el noue caualeyros, taes que quen os uisse bẽ entenderíã que nõ uĩjnã de donear, ca eles ia nõ tragíã escudos nẽ lanças, et os elmos vijnã partidos en peças, et as lorigas despeçadas et desmanchadas. [+]
1370 CT 1/ 514 Senpre en todo tenpo serás teúdo por mao et por couardo, porque nos oie assý leyxas uençer et cõfonder a troyaos. [+]
1370 CT 1/ 514 ¡Ay, que moyto me pessa porque esta tenda he tã alongada et nõ está a çerca da batalla! [+]
1370 CT 1/ 514 Et eu bẽ entendo que a tua franqueza et o teu ardimento et a tua bondade ia todo he perdudo, et eýnda que queiras nõ ás pera hu possas fog(u)ir, ca ia tódaslas naues son queimadas et cõffondudas. [+]
1370 CT 1/ 515 Et pero bem entendeu Achiles que, pois o pleito ýa per esta guisa, que os gregos faríã quanto el quisese, mal seu grado. [+]
1370 CT 1/ 516 Pero el nõ era morto, mais iazía ia assý que nõ entendía nada. [+]
1370 CT 1/ 517 Et quen uise andar chamando a todos a grandes uozes, et rretraendo o preço et o ardimento et o ualor et a apustura et a mesura et a grandeza et a paráuoa et o bom coraçõ et quantas outras bondades en el auj́a [ben entendería que auj́an] de[l] p[esa]r et que ffezerã en el grã perda. [+]
1370 CT 1/ 517 Et, sen dulta, nos fará grã mj̃gua et somos por ende maltreitos, ca moyto era bom caualeyro et urgulloso et ardido et marauillosament rrecudía bẽ aos grandes feytos, et sabíanos gardar moy bẽ perlo grãd entendemento que en el auía, et dar os cõssellos muy bõos, et adeantarse moy ben. [+]
1370 CT 1/ 517 Et grã tenpo á que esto sabemos et, mentre nos el ouuo de guiar, senpre ouuemos bẽ et al nõ. [+]
1370 CT 1/ 518 Et logo, sen mais tardar, forõ logo fora das tendas moy bẽ guisados, et enlaçauã seus elmo bẽ linpos et bẽ lauados, et leuauã seus pendões et suas lanças, et cobríã seus caualos de suas cuberturas, et tendíã suas sinas. [+]
1370 CT 1/ 518 Et pois que forõ fora das tendas, uirõ estar os troyãos alongados da uila hũa grã peça. [+]
1370 CT 1/ 518 Et esto meesmo fazíã os troyãos aos gregos, que os enpuxauã et metíã ata as tendas. [+]
1370 CT 1/ 519 Sabede que os gregos cõprar[ã] carament aquela uĩjnda que alý fezerõ, se nõ forã as tendas a que se acollerõ aquela uez. [+]
1370 CT 1/ 520 Et o rretenir das espadas era tã grand que o poderíã oýr moy bẽ ẽna uila as dõnas et as donzelas, ca elas estauã ẽnas torres chorando moyto, porque auíã grã pauor; et estauã en grã dulta, ca seu dãno grand et pequeno lles creçía de cada día, ca perdíã os fillos et os yrmãos et os parentes. [+]
1370 CT 1/ 525 Et eu ben sey, et tenpo ha que o soybe, que uós amades meu ben et mj̃a onrra et que me cõssellades o mellor que uós sabedes et entẽdedes. [+]
1370 CT 1/ 525 Ben sabedes uós que sete ãnos ha que durou esta guerra et en todo este tenpo nõ gãañamos y nada, nẽ fezemos y outra cousa, senõ que gãañamos y todauj́a grãdes perdas mortaes. [+]
1370 CT 1/ 525 Mays elles per ssy a mãtenã quanto quiserẽ ou quanto sse pagarẽ, ca eu por esso nõ quero deles seer amado nẽ preçado, ca seu prez, nẽ seu ben, nẽ seu mal nõ me tolle, nẽ me dá nada, nẽ dou nada por seu dizer, nẽ por seu fazer. [+]
1370 CT 1/ 525 Et uós, que auedes tã bõo syso, que entẽdedes o mal et o destroymento et a perda et a cofondiçõ que y a todos acaesçeu, deujades de falar cõ os outros que son [en] esta oste cordos et entẽdidos, en maneyra que dessemos fin a esta guerra et ouuessemos paz, que ja tenpo era; ca tãto ha ja durado o mal que eu ben creo que nũca esta perda será cobrada ata a fin do mũdo. [+]
1370 CT 1/ 535 Et leuoos ata as suas tendas, querendo ou nõ, que ja mays nũca sse deles partío. [+]
1370 CT 1/ 537 Mays a estoria nõ conta quanto tenpo esta batalla durou, mays cõta Dayres, que todo esto veu, que de ánbalas partes forõ y mortos cada uez moytos caualeyros et moy bõos, moy ardidos et de grã prez; pero a perda dos gregos foy mayor, ca dyz que ben perderõ y tres caualeyros por hũ, et nõno poderõ endurar, et acollérõsse todos a ssuas tẽdas. [+]
1370 CT 1/ 539 Et todos outorgarõ que llela nõ dessen por tã longo tenpo, mays que sse cõbatessen cõ elles et lles fezessen a sseu poder auer o peor deste pleito, en gisa que fossen mortos ou presos et as naues queymadas, en maneyra que lles nõ podessen escapar, nẽ tornar a ssuas terras. [+]
1370 CT 1/ 540 Et sse eu assý passara meu tenpo, eu agora fora morta. [+]
1370 CT 1/ 542 Et poys que chegarõ aa tenda hu Achiles sij́a, asentárõsse anbos cõ el, et cõtárõlle ben sua fazẽda et seu messajen. [+]
1370 CT 1/ 544 Mays nehũ nõ uos podería dizer a alegría que elles ouueron porque lles seu señor deu cõssello de yr a aquel torneo, ca mortos et coytados estauã porque auj́[a] grã tenpo que nõ tomarã armas. [+]
1370 CT 1/ 544 Et, sen falla, nõ era sen rrazõ, ca el andaua moy ben agardado dos seus, et ajudáuãno tã ben que auj́a ja mortos mays de mill caualeyros, et quebrãtados mays de mill elmos, et rronpera mays de mill lorigas, et fezera ja a mays de mill caualeyros leixar as selas, sen seu grado, et chagároos tã mal que por hũ grã tenpo nõ poderõ tomar armas. [+]
1370 CT 1/ 544 Et andando en aquesto, ueu vĩjr cõtra ssy o duque de Atenas, Menesteus, et tã toste qe o ueu, fereu o caualo das esporas, et leixousse yr cõtra el. [+]
1370 CT 1/ 544 Mays achousse moy mal da justa, ca sse meteu tãto ontre os gregos que, ante que lle os seus podessen acorrer, rreçebeu ben çẽ feridas de lanças et de espadas ẽno corpo et ẽno escudo, et foylle moy ben coomeado o caualo que tomara ao duque de Atenas. [+]
1370 CT 1/ 544 Alý chegou Agamenõ et el rrey Talamõ et o duque de Atenas et Menelao et Vlixas et Diomedes et outras moytas cõpañas. [+]
1370 CT 1/ 548 Mays agora sse pareçerá qual de nós era mellor caualeyro pera seer entendedor de hũa donzela. [+]
1370 CT 1/ 550 Et des oymays ben me semella que el te ten en seu laço et faz de tj o que quer. [+]
1370 CT 1/ 551 Et de uós nõ me uẽ ajuda nẽ acorro, pero todo meu coydado et meu penssar nõ he cõmjgo, mays cõuosco en todo tenpo. [+]
1370 CT 1/ 551 Et as trégoas forõ outorgadas de cada parte, pero a estoria nõ diz por quanto tenpo, cõmoquer que diz que durarõ moy pouco, que nõ forõ outorgadas senõ ata que soterrassen os mortos et desenbargassen os cãpos deles. [+]
1370 CT 1/ 552 Et direyuos cõmo: o preçado duc d ' Atenas, Monesteus, chegou y moyto aujuado en acorro de Vlixas, et fuy ferir a Antenor tã brauament que deu cõ el en terra do caualo. [+]
1370 CT 1/ 552 Et Antenor perdeu y o caualo. [+]
1370 CT 1/ 552 Et ýa por acorrer a Antenor, et encontrou cõ el rrey Agamanõ et justou cõ el. [+]
1370 CT 1/ 552 Et ýa por acorrer a seu padre, que se estaua cõbatendo ẽna outra parte da batalla. [+]
1370 CT 1/ 552 Et alý forõ feytas moytas caualarías de hũa parte et da outra, asý que en pouco tenpo forõ os canpos et os chãos cubertos. [+]
1370 CT 1/ 552 Et ferío logo o caualo das sporas, et meteu mão aa espada, et tam grã morte et tã grande astragamento fazía ẽnos gregos que era hũ grand espanto, ca el daua tã grandes colpes et tã sinalados que o nõ ousaua njhũ grego atender. [+]
1370 CT 1/ 552 Mais cõmo erã poucos, nõno poderõ sofrer et, mal seu grado, ouuerõ de uoluer a suas tendas, et alý se mãteuerõ. [+]
1370 CT 1/ 552 A m[a]o seu grado os fezerõ entrar perlas tendas. [+]
1370 CT 1/ 552 Et este desbarato chegou ata a tenda hu jazía Achiles. [+]
1370 CT 1/ 555 Qvando Achiles esto oýo, entendeu que mester lle era de se defender, que uj́o [o] grã dãno et o desbarato que auj́ã feyto en gregos. [+]
1370 CT 1/ 555 Et fuj ferir ẽnos troyaos assý cõmo lobo que estaua famijnto de grã tenpo, et cõ grã coyta que á de fame nõ se sabe acõsellar. [+]
1370 CT 1/ 555 Et ýa pasando et desfazẽdo as grandes presas, et ferindo a destro et a seestro et a traueso, et fazía ben banar en sange sua espada, que estaua sederenta de grã tenpo. [+]
1370 CT 1/ 555 Et Achiles, quando o uj́o et o coñosçeu, atendeuo muyto ardidament. [+]
1370 CT 1/ 558 Sen falla, assý he cõmo uós dizedes, ca el nos atendeu mal o que nos prometeu. [+]
1370 CT 1/ 559 Et téuose ende por perdudo et por meoscabado, et que auj́a feyta grã sandiçe, porque tã grã tenpo esteuera que nõ uẽera aa batalla. [+]
1370 CT 1/ 559 Pero que sofría grã coyta por amor de Políçena, et nõ auía folgança nẽ prazer, nẽ podía entender cousa nẽ rrazõ que lle ualer podese, et era desasperado que nũca a auería. [+]
1370 CT 1/ 561 Desque todos forõ ajuntados ẽno canpo et ouuerõ suas azes bem diuisadas, cõmo uos ey dito, logo forõ despregadas et estendudas mais de vijnt mill sinas, que erã de cada parte, todas moy bem lauradas d ' ouro et cõ prata, et esplandeçíã ao sol tãto que toda a terra rreluzía. [+]
1370 CT 1/ 561 Et os troyaos forõ depús eles ata as tendas. [+]
1370 CT 1/ 561 Qvando (a) Achiles et os seus uirõ os gregos así tornar uençudos et desconfortados, seírõ das tendas hu estauã armados, et naçerõ cõ eles ẽno cãpo. [+]
1370 CT 1/ 562 Et tomarõ tã grande esmayamento que cousa ẽno mũdo nõ podíã entender, et ia quiríã leyxar o cãpo et desanpararse. [+]
1370 CT 1/ 562 Et pois que o tirarõ de grã presa, a muy grand afám, comesçouse Achiles de yr contra as tendas, tã malchagado que aduro se podía ia tẽer ẽna sella. [+]
1370 CT 1/ 562 Quando el rrey Menõ ueu vĩjnr Achiles contra sua tenda, leixouse yr a el, quanto o caualo [o] podo leuar, et fujo ferir da lança outra uez en meo dos peytos. [+]
1370 CT 1/ 565 Et os gregos se tornarõ pera suas tendas, ca a noite se chegaua ia muyto, et ýam fazendo grã doo porla grã perda que rreçeberã aquel día, ca poucos y auj́a que nõ ouuesen y perdudo señor ou amigo ou yrmão ou parent muy chegado. [+]
1370 CT 1/ 567 ¡Ay, quanto ben et quanto bon seruico et quanto bõo sacrifiçio uos ia fiz, et quantos nobles tenplos por uós ey feytos et onrrados! [+]
1370 CT 1/ 567 Et tenpo á que fora morta se por ti nõ fora, que mãtinas a mĩa uida, ca en ti achaua eu folgança et en ti era a mĩa uida et meu conforto, que eras mĩa grande alegría, et agora es meu grã desfalimento. [+]
1370 CT 1/ 567 Et Elẽna a leuantou d ' alí, et leuoua aa hũa cámara p(r)intada, et alí jouuo grã peça, assý cõmo transida, sen acordo, et nõ entendía cousa que lle disesen. [+]
1370 CT 1/ 567 Ata meodía nõ cobrou sua fala, nẽ seu entendemento. [+]
1370 CT 1/ 570 Mais hũa cousa te rrogo et te peço porla mĩa bẽeyçóm: que cõfortes a alma de teu padre et a mina, et sostenas a mina uida, et aliues o meu pesar, et confortes o meu coraçõ iaquanto. [+]
1370 CT 1/ 571 Mais eu quérolle enuiar dizer que, quando for noyte escura, veña ao tenplo de Apólinas, que está aa porta que dizẽ Tenebra, falar cõmigo encubertament et soo, en maneyra que nihũ nõno entenda, da hũa parte nẽ da outra. [+]
1370 CT 1/ 571 Et tu, meu fillo, jarás ascondudament dentro ẽno tenplo et muy sen rruj́do. [+]
1370 CT 1/ 572 Et achou a Achiles cõ seus caualeyros, seendo en hũ tendillõ muy rricament obrado dũ pãno que fuj de grã preço, uerde et uis et doutras collores muytas. [+]
1370 CT 1/ 572 Et o mandadeyro, cõmo sabía et era de boo entendemento, cõtoulle sua mesaiẽ per tal guissa: - [+]
1370 CT 1/ 572 Et uós yde en toda guisa cras, ante que saya a(a) lua, et acharla edes dentro ẽno tenplo de Apólinis, fora da çidade. [+]
1370 CT 1/ 572 Et agora, pois ia oýstes o mandado da rreýna, dádeme rrecado qual touerdes por bem, ca ia tenpo será de me tornar aa çidade. [+]
1370 CT 1/ 573 Et fuj tã pagado do mandado que oýa, que ia mais en nihũ tenpo nũca ouuo tã grã plazer, nẽ tã grande alegría, ca alí lle semellou que aquelo que seu coraçõ cobijçaua mais que outra cousa, que aquela tina ia en seu poder. [+]
1370 CT 1/ 573 Et creas que de noyte en toda guisa yrey ao tenplo hu ela m[ã]da a falar cõ ela. [+]
1370 CT 1/ 575 Cras, meu fillo -djso ela -, guísate et cõséllate cõ taes que te ajudem lealment et che tenã poridade, ca este prazo nõ he longo. [+]
1370 CT 1/ 575 Et seede ben segura, se el ao tenplo uem, que outra prenda que ual mays ca o seu mãto lle ficará y, ca eu lle farey leyxar a pel et tãto de sangre que lle cõuerrá a morrer. [+]
1370 CT 1/ 575 Et tãto que fuj noyte, meteuse dentro ẽno tenplo de Apólinis, et ascondeuse y moy bem, que ẽno tẽplo auj́a caustras et bóuedas et camaretas en que orauã, et outros moytos lugares guisados pera esto. [+]
1370 CT 1/ 576 Cõmo Achilis entendeu a ora em que auýa a yr ao tẽplo [+]
1370 CT 1/ 576 Et nõ dormeu nẽ ponto, atendendo a manãa. [+]
1370 CT 1/ 576 Et pois que uẽo o día, atendeu porla ora en que auýa a yr ao tenplo, et semelláualle o día muy longo, et creçíãlle coydados desuariados, que hũa uez pensaua que a rreýna nõ uẽese y, outra uez pensaua que el nõ chegase ao tenplo aa ora que deuj́a a chegar. [+]
1370 CT 1/ 576 Et nõ pensaua en al, que o amor o tĩjna preso, et enganouo asý que nõ rreçeaua ia morte, nẽ solament nõ se nenbraua en ela, et nõ entendía o grã mal et o grã dãno que se lle ende segía. [+]
1370 CT 1/ 577 Et era moy bõo caualeyro et muyto ardido et lidador et hurgulloso et entendudo, et por esto era muy preçado éntrelos gregos. [+]
1370 CT 1/ 577 Da morte d ' Achilis (poys que a ora fuy chegada que Achilis auýa de yr ao tenplo) [+]
1370 CT 1/ 577 Poys que a ora fuj chegada en que Achiles auj́a a yr ao tenplo, el vío que a noyte era moyto escura et que se quiría ia leuantar a lũa. [+]
1370 CT 1/ 577 Et fórõse ao tenplo, et nõ quiserõ leuar outro nihũ consigo. [+]
1370 CT 1/ 577 Et tãto andarõ que chegarõ ao tenplo. [+]
1370 CT 1/ 577 Tornade a el, et começémoslo outra uez, et feyramos sen medo, et veeredes que sem contenda logo será morto. [+]
1370 CT 1/ 577 Et dentro ẽno tenplo auía grã claridade das lánpaas que y estauã açendudas, pero Achiles ia muyto aduro podía ueer, que o uiso se lle tornaua; et nõ podía estar porlo sange que se lle ýa muyto, pero fezo hũa yda, cõ sua espada ẽna mão, et matou dous deles et chagou çinquo. [+]
1370 CT 1/ 580 Et agora son desanparados de cõquerer a çidade et ia se quiríã guisar de se yr, ca nihũ ponto de sua prol nõ entendíã de y mais aproueytar; por tãto nõ quiríã y fazer mays tardança, nẽ mays y estar. [+]
1370 CT 1/ 580 Et guisáuãse logo aquela ora por yr buscar o corpo d ' Achiles, et ia estauã fora das tendas, et nada nõ dultauã sua morte, ante uij́ã prazer se os matasen y todos. [+]
1370 CT 1/ 581 Et suas cõpanas o ch[ã]gerõ moyto et muy longo tenpo, ca bem entendíã que ouuera en el muy bõo señor. [+]
1370 CT 1/ 581 Mais Nóstor se amortezía muyto ameúde, et nõ entendía cousa que lle disesem. [+]
1370 CT 1/ 582 Et oiemays auerã tenpo gregos et troiaos pera soterrar et queimar seus mortos. [+]
1370 CT 1/ 582 Desí fezerõ hũa ymagẽ d ' ouro, de grandeza et de feytura et do tallo de Políçena, et posérõlle tal contenente que esteuese triste et chorosa porla morte d ' Achiles, que a quisera tomar por moller. [+]
1370 CT 1/ 582 Mais pero ela nõ fuj de m[a]o siso, que nõ quiso fazer cousa que se lle tornase a mal, que todo seu linage a desamara moyto se solament llo entendera. [+]
1370 CT 1/ 582 Mays todauj́a a ymagẽ fuj fegurada en guisa que ouuese o contenẽt triste et queixoso sobeiament. [+]
1370 CT 1/ 582 Et a ymagẽ estaua en tal contenẽt que nõ uiue ẽno mũdo ome que a catase que nõ ouuese a chorar cõ mazela. [+]
1370 CT 1/ 582 Et pois que o maestre esto ouuo acabado, ssarrou a uide tã bẽ et tã sotilment que nõ á ome que podese entender nẽ pensar per u entrar podese. [+]
1370 CT 1/ 584 Amigos et senores, bem en(en)tendede que nõ á oie ẽna hoste grande nẽ pequeno que nõ aia grã pesar porla morte d ' Achiles, ca ferament auemos meoscabado tãto que nõ he marauilla de seer ende desconfortados et tristes. [+]
1370 CT 1/ 584 Por ende, senores, aquí nõ seia njhũ mudo, nẽ se cale de bõ siso, se o entender. [+]
1370 CT 1/ 585 Et pois que o trouxerẽ, os mermidões, que estã sen señor, tomarã este por cobdillo, que he sabio et entendudo et aposto, et seerá muyto ardido, et será rrey deles, et uengará bẽ seu padre, seg[ũ]do que eu creo. [+]
1370 CT 1/ 586 Et logo en outro día, de grã manãa, os gregos seýrõ de suas tendas, orgullosos et sanudos a sobreguisa. [+]
1370 CT 1/ 586 Et despois destes seýo o duc de (de) Atenas, (et) Monesteus, et Vlixas et Talamõ. [+]
1370 CT 1/ 586 Yndo así Diomedes arrancado et suas cõpanas uençudas, chegou Monesteus, duc de Atenas, et vijnã cõ el mill caualeyros bem guisados. [+]
1370 CT 1/ 586 Et o duc de Atenas [o] ouuera alí (a seer) morto ou preso, se nõ fora Filomenis, que lle acorreu moy bẽ. [+]
1370 CT 1/ 586 Et, sen falla, os gregos perderã tãto que senpre ende ouuerã que ch[ã]ger senõ porlos de Atenas, que os acorrerõ moy bem. [+]
1370 CT 1/ 588 Et poso hũa seeta en seu arquo, et tendeu[o] o mais que podo, et tiroulle et deulle perlos costados, et pasoulos anbos de parte a parte perlo espinaço. [+]
1370 CT 1/ 588 Et Ayas, quando se senteu malferido et entendeu que golpe era mortal, aguillou perla grã presa, per entre todos, tolleyto et fora de seu sen. [+]
1370 CT 1/ 588 Tomarõ entõçe el rrey Ayas suas conpanas et leuárõno aas tendas, todo desfeyto, pero uiuo. [+]
1370 CT 1/ 590 Mais auẽo así que o nõ poderõ sofrer, et seýrõse fora, et fórõse a suas tendas. [+]
1370 CT 1/ 590 Et Agamenõ fezo entõ muy ben guardar a tenda a dez mill caualeyros, et uelarõ toda aquela noyte. [+]
1370 CT 1/ 591 (E) conta a estoria que Paris fuj soterrado ẽno tenplo de Juno, tã honrradament que nũca o mais fuj fillo de rrey, ca alí forõ ajuntados tódoslos arçibispos et bispos et abbades et toda a clerizía de sua lee por fazer sobr ' el seus ofiçios et dizer suas orações. [+]
1370 CT 1/ 591 Elena fazía tã grã doo que nõ á ome que o contar podese, et quenquer que a uise bem entendería que o seu doo et a sua coyta que pasaua os outros todos, ca ela changía ameúde seu pesar et sua proeza et sua beldade et seu ualer, dizendo así: -Meu señor et meu amigo Paris, pois uos eu pergo, ia, mentre eu uiua, a mĩa uida será en choro et en lágrimas. [+]
1370 CT 1/ 594 Outro día fezo logo el rrey Príamo fazer hũa moy noble et muy rrica capela aa honrra de Minerua, ẽno tenplo de Juno. [+]
1370 CT 1/ 594 Et ia entendíã que por nihũa maneyra nõ quirría seu mal nẽ sua desonrra, et en tódaslas cousas cobijçauã sua prol et sua honrra muyto sobeio a marauilla. [+]
1370 CT 1/ 596 Ourient, Ouçident, Meridies, Septentriõ. [+]
1370 CT 1/ 596 Este enperador fuj señor de todo o mũdo, et fuj moyto entendudo et muy sabedor, et fezo scriuir tódaslas terras et tódaslas comarquas que son so o çeo, en tal maneyra que nõ fuj serra, nẽ prouinçia, nẽ rrío, nẽ cõmarqua que nõ fezese scriuir, et quanta jent auía eno mundo, preto et longe, por tal que despois nõ se podese oluidar. [+]
1370 CT 1/ 596 Despois desto diserõ que acharã sesaenta prouĩçias et nõ mais, pero que longo tenpo as andarõ buscando. [+]
1370 CT 1/ 596 Sabede que todo Ourient et o meo de Meridia et todo o meo de Septentriõ son d ' Asia tã solament, et as outras partes son partidas cõmo uos deuisarey. [+]
1370 CT 1/ 596 O meo de Septentriõ et o meo d ' Ouçident son de Europa soa et nõ mays. [+]
1370 CT 1/ 596 Da outra parte sal hũ rrío a que dizẽ Tanges, que he hũa das grandes ágoas que á ẽno mũdo, et sal de çima de hũa serra, que he ẽno Septentriõ, et uayse meter en aquel mar Estreyto. [+]
1370 CT 1/ 601 Et a aquela j́nsoa uam as dõnas daquela terra en tenplo de uerão, muy rricament gornidas et bem uestidas de pãno[s] de sirgo preçados, et laurados muy estrayament cõ ouro et cõ pedras preçiosas. [+]
1370 CT 1/ 601 Et eles uẽem alí a aquel tenpo, uestidos et gornidos de quanto mester am, et maẽ et dormẽ alí, cada hũ cõ aquela cõ que toma cõpaña, aqueles tres meses, en grã prazer, et en grã uiço, cõmo aqueles que se ueem poucas uezes. [+]
1370 CT 1/ 601 Et en este tenpo cõçebẽ as dõnas, et tórnãse prenadas pera suas terras. [+]
1370 CT 1/ 602 Et el rrey Príamo atendía perla rreýna, de que auía nouas, et nõ quiría que abrisem as portas ante de sua vĩjnda. [+]
1370 CT 1/ 604 Et alí ueeriades tender moytas sinas et atar moytos pendões ẽnas lanças. [+]
1370 CT 1/ 605 Et a rreýna o ueu moy bem, et atendeuo uiuament, et fórõse ferir anbos muy fortement ẽnos escudos. [+]
1370 CT 1/ 605 Et alí entendeu el bem a força et a franqueza da rreýna. [+]
1370 CT 1/ 605 Et tãto apresou a rreýna cõ suas donzelas amazonas aos de Greçia et atãtos matou deles que, mao seu grado, ouuerõ de leyxar o canpo en que estauã, et a çerca da uila apartárõse d ' alý malament et desconfortados et maltreytos, et fezérõse afora grã partida perlos chãos, et acollérõse a suas tendas. [+]
1370 CT 1/ 605 Et se nõ fora por Diomedes, que en esta batalla sofreu moyto et leuou grãd affám, (ca) todos forã presos ẽnas tendas et mortos et uençudos, que nihũ deles nõ podera escapar, et as tendas todas forã tomadas, et as naues açendudas. [+]
1370 CT 1/ 605 Et aquela noyte lle fezerõ moyta honrra, et touérõna en grã uiço, et en grã plazer, en todas aquelas cousas que entenderõ que mellor sería. [+]
1370 CT 1/ 605 Mays a rreýna, cõmo era de bon entendemento et cortés, cõfortáua[o] moy bem et muy saborosament. [+]
1370 CT 1/ 610 Cõmo os gregos acordarõ que se defen[de]sem óntrela[s] tendas et nom seýsem aa batalla [+]
1370 CT 1/ 610 Et en outro día, pois que catarõ bẽ sua fazenda, ouuerõ seu cõsello et acordarõ todos que nõ seýsen fora aos chãos aa batalla, mais que estouesen entre suas tendas, et alí se defendesen ata que uẽese Menalau et adusese o fillo d ' Achiles, por que fora, ou rrecado del. [+]
1370 CT 1/ 610 Et gornírõse de noyte do que mester auíã, et guisárõse cõmo se defendesen entre suas tendas. [+]
1370 CT 1/ 610 Et ante que fose o sol seýdo, forõ muyto a çerqua das tendas. [+]
1370 CT 1/ 610 Mais acoudillarõ bẽ suas cõpanas ante suas tendas. [+]
1370 CT 1/ 610 Et tãtas entradas et tãtas esporoadas fezerõ per alí que fazíã a moytos gregos perder a uida, ca alí hu estauã ante suas tendas ýam ferir en eles. [+]
1370 CT 1/ 610 Et esto lles durou ata aquel día que tornou Menalau, sofrendo cada día tal marteyro, defendéndose ante suas tendas. [+]
1370 CT 1/ 612 Et os mermidões o rreçeberõ por señor de muy bõ grado, et ben entenderõ que auíã cobrado o dãno que rreçeberã. [+]
1370 CT 1/ 612 Et esto paresçerá a pouco tenpo. [+]
1370 CT 1/ 612 Et a fala et o cõsello que ouuerõ fuj tal: que por nihũa maneyra nõ atendesem aos troyãos éntrelas tendas, mais mouesen quanto podesen contra as barreyras et alí se cõbatesem cõ eles, quando seýsem da çidade. [+]
1370 CT 1/ 613 Et muyto ag(u)ina o dará a entender, ca, cõmoquer que el fose muy pequeno de días, nõno semellaua ẽnos feytos, ante diriades que era caualeyro ẽna mellor ydade que podería ẽno mũdo seer. [+]
1370 CT 1/ 613 Et tu entenderás oie bem que aquel que a mj̃ et a minas donas á por ajuda que será per nós bẽ ajudado, ca nós bẽ fazemos yr cõ mal a aquestes a que(l) mal queremos. [+]
1370 CT 1/ 613 Et Pirus veua vĩjnr et atendeua muy bem. [+]
1370 CT 1/ 613 Alý cresçía grã perfía et grã contenda por aquesta justa, ca os mermidões fezerõ logo a seu señor cobrar ẽno caualo. [+]
1370 CT 1/ 613 Mais, ante que a noyte chegase, forõ y mortos muytos bõos caualeyros, et outros muytos leuarõ grand afám, defendéndose et cõbatendo, quer a pe, quer a caualo. [+]
1370 CT 1/ 613 Mais entre os troyaos auj́a hũ bõo caualeyro a que dizíã Elauti, et era yrmão de Polidamas de padre, et era fillo d ' Antenor, et ouuérao doutra moller. [+]
1370 CT 1/ 613 Et cõmoquer que el fose muy mãçebo, era muyto entendudo et muyto esforçado en armas. [+]
1370 CT 1/ 621 Et os seus mermidões o leuarõ d ' alí pera sua tenda. [+]
1370 CT 1/ 621 Et tã grã sabor auíã de se matar que nõ podíã entender quaes auíã o mellor da batalla, así estaua espesa. [+]
1370 CT 1/ 621 Et as amazonas se auenturauam moyto aquela uez por tomar vingança, et matarõ muytos gregos dentro en suas tendas. [+]
1370 CT 1/ 622 Et conta quaes forõ os troyaos que falarõ a trayçóm et que tirarõ a Paladióm do tenplo de Minerua, que era muyto honrrado, porque sabíã que era fadado que, en quanto aquel Paladión estouese en aquel tenplo, Troya nũca sería presa nẽ cõquista, et fuj dado a gregos. [+]
1370 CT 1/ 623 Se uos eu contar quisese quantas maldades á ẽna enueia, nõ podería fazer liuro en que coubese et detẽerme ýa longo tenpo. [+]
1370 CT 1/ 624 Demais, nõ atendíã acorro de nihũa parte. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL