logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de toll nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Número de contextos atopados: 353

1200 FX III, 5/ 699, col. a Por la fe xpristiana gardar a lee deue poner bonos costumbres e deue refrenar aquelos que fazen munga de sus corpos, ca esto dizemos de bon conseio á la gente et a la terra que nonos tollemos os maes das terras et poner termino á los que son feytos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .XI. é como Santa Maria tolleu a alma do monge, que ss ' afogara no rio, ao demo, e feze -o resusçitar. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 O que a Santa Maria | der algo ou prometer, || dereit ' é que ss ' en mal ache | se llo pois quiser toller. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muit ' amar devemos en nossas voontades || a Sennor que coitas nos toll ' e tempestades. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .XLVIII. é como Santa Maria tolleu a agua da fonte ao cavaleiro, en cuja erdade estava, e [a] deu aos frades de Monssarraz a que a el queria vender. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .LVII. é como Santa Maria fez guareçer os ladrões que foran tolleitos porque roubavan ũa dona e sa conpan[n]a que yan en romaria a Monssarraz. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Par Deus, tal sennor muito val || que toda door toll ' e mal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Pora toller gran perfia || ben dos coracões, || demostra Santa Maria || sas grandes visiões. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Virgen nos dá saude || e tolle mal, || tant ' á en si gran vertude || espirital. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XV. é como Santa Maria tolleu ao demo o menino que lle dera sa madre con sanna de seu marido, porque conçebera del dia de Pascua. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XVII. é como hũa moller prometera que non lavrasse no sabado, e per seu pecado lavrou, e foi logo tolleita das mãos; e poren mandou -sse levar a Santa Maria de Chartes, e foi [guarida]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XIX. é como Santa Maria tolleu un joyz aos diabos que o levavan e tornó -o a ssa casa e disse -lle que se maenfestasse, ca outro dia avia de morrer. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Virgen en que é toda santida[de] || poder á de toller tod ' enfermidade. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXII. é como Santa Maria fez a sa omagen, que mudaran dun altar a outro, que se tornass ' a seu lugar onde a tolleram. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXVI. é como Santa Maria guareçeu un ome que era tolleito do corpo e dos nenbros, na sa ygreja en Salas. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Madre de Jesu -Cristo | que çeos, terras e mares || fez, poder á d ' as tormentas | toller en todos logares. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 E quena non loará, || a que todo mal || tolle e todo ben nos dá! [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XXVIII. é como un ome bõo avia un muu tolleito de todo -los pees; e [o] ome bõo mandava -o esfolar a un seu mançebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou -s ' o muu são e foi pera a egreja. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.LXIII. é como Santa Maria guareçeu a hun ome que era tolleito de todo -los nenbros, e disse -lle que sse fezesse levar a sa egreja e seria logo são. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.LXVIII. é como Santa Maria guareçeu en Vila -Sirga hũa dona filladalgo de França, que avia todo -los ne[n]bros do corpo tolleitos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Do dem ' a per fia || nona toll ' outra cousa | come Santa Maria. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.VII. é como Santa Maria tolleu ũa gran tempestade de fogo en terra de Cezilla. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Toller pod ' a Madre de Nostro Sennor || toda tempestade, se ll ' em prazer [for]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Macar é door a rravia | maravillosa e forte, || agyn[n]a a tolle a Madre | do que ena cruz pres morte. [+]
1264 CSMr B/ 134 [Esta é de como Santa Maria tolleu a alma do monge que ss ' affogara no rio ao demo, e feze -o ressocitar.] [+]
1264 CSMr B/ 239 [Esta é como Santa Maria tolleu a auga da fonte ao cavaleiro, en cuja erdade estava, e a deu aos frades de Monssarrad a que el queria vender.] [+]
1264 CSMr B/ 262 [Esta é como Santa Maria fez guareçer os ladrões que foran tolleitos porque roubaran ũa dona e ssa conpanna que yan en romaria a Monsarrat.] [+]
1264 CSMr B/ 423 [Esta é como Santa Maria tolleu ao demo o minỹo que lle dera sa madre con sanna de seu marido, porque concebera del dia de Pascoa.] [+]
1264 CSMr B/ 436 [[C]omo hũa moller prometera que non lavrasse no sabado e per seu pecado lavrou, e foi logo tolleita das mãos, ; e poren mandou -sse levar a Santa Maria de Chartes, e foi guarida.] [+]
1264 CSMr B/ 440 [Como Santa Maria tolleu un joiz aos diaboos que o levavan e tornó -o a ssa casa e disse -lle que se mẽefestasse, ca outro dia avia de morrer.] [+]
1264 CSMr B/ 546 [Como Santa Maria fez a sa omagen que mudaran dun altar a outro que se tornass ' a seu logar onde a tolleran.] [+]
1264 CSMr B/ 555 [Esta [é] como Santa Maria guareceu un ome que era tolleito do corpo e dos nenbros, na sa eigreja en Salas.] [+]
1264 CSMr B/ 707 [Como un ome bõo avia un muu tolleito de todo -los pees, e o ome bõo mandava -o esfolar a un seu mancebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou -[s] ' o muu são e foi pera a eigreja.] [+]
1264 CSMr B/ 40 [[C]omo Santa Maria apareçeu a un ome que era tolleito de todo -los nenbros e disse -lle que sse fezesse levar a ssa ygreja e seria logo são.] [+]
1264 CSMr B/ 55 [Como Santa Maria guareceu en Vila -Sirga hũa dona filladalgo de França, que avia todo -los nenbros do corpo tolleitos.] [+]
1264 CSMr B/ 146 [[C]omo Santa Maria tolleu ũa gran tempestade de fogo en terra de Çeçilla.] [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Titollo del curſo huſſado dos pleytos et dos enpraçamentos que ſe an de fazer. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Se algum quiſſer toller o penſoeyro que deu fagao a ſſaber a ſou contendedor ou ao allcayt que iulgar o preyto; et ſe o non fezer, et aquel penſſoeyro alguna couſa fezer en ſou preyto, ualla aſſy como # sello non ouueſſe toleyto. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Et ſe en uoz entrou ante que o dono da uoz moreſe, todo o que foy feyto por tal penſoarya uala, e poſa trager o preyto ata que llo tolla aquel a que pertééçe o preyto por raçon do morto, ſe o preyto for comezado por reſpoſta aſſy como manda a léé. [+]
1295 TC 1/ 17 Co IXo. Como Mahomat, rrey de Cordoua, lidou conos de Tolledo et matou delles LXXa mil [+]
1295 TC 1/ 17 Et os de Tolledo, quando souberõ que Avderãme era morto et aquel seu fillo Maihomat reynaua en seu logar, alcarõse contra el et enviarõ dizer a dom Ordono, rey de Leõ, que os uẽesse ajudar contra aquel Mahomat, rey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 17 As atalayas que estauam fora da villa de Tolledo, quando o uirõ vijnr cõ poucas gentes, coyda[ndo] que nõ erã mays cõpanas, fezerõno a saber aos da cidade. [+]
1295 TC 1/ 17 Et os que poderõ ende escapar acolleronsse a Tolledo. [+]
1295 TC 1/ 17 Et poys que este Mahomat, rrey de Cordoua, isto ouue feyto en Tolledo, acolleuse (a) dalj et foyse sobre Tallaueyra. [+]
1295 TC 1/ 17 Et po(y)s en cada hũa dellas muytos caualleyros que as gardasem et corresem ende a Tolledo et (e) a toda sua terra. [+]
1295 TC 1/ 17 Et enviou logo hũu seu yrmão que auja nume Almõdar, cõ grãde oste, a correr a terra de Tolledo, eynda sobrelos outros que el mãdara que a corresem. [+]
1295 TC 1/ 17 Et os de Tolledo, poys que uirõ que aquelles erã idos, sayrõ et forõ correr Talaueyra. [+]
1295 TC 1/ 19 Co Xo. Como Mahomat veo sobre Tolledo et diribou a pont[e] [+]
1295 TC 1/ 19 Andados dous anos deste rey dõ Ordono -et foy esto na era de oytoçẽtos Lavj anos; et andaua o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et xxviijto - aquel Mahomat, rey de Cordoua, sayu cõ muy grã oste et uẽo sobre Tolledo, et çercoua et diribou a pont[e]. [+]
1295 TC 1/ 19 Et forõ por ende os de Tolledo muy quebrantados. [+]
1295 TC 1/ 19 Andados tres anos do rreynado del rey dom Ordono, hũu cabedel dos mouros que fora do linagẽ dos godos, a que chamauã [en] arauygo Muça Abencaçim, alcouse contra Mahomat, aquel rey de Cord[o]ua, et tolleule muytas çidades, hũas per força, outras per engano. [+]
1295 TC 1/ 19 Et as que llj tolleu et fez perder som estas: [+]
1295 TC 1/ 19 Cartagena, Osca, Tolledo, Todella - pero que Tolledo auja ya dias que se alçara -, et po(y)s y a Lopo, seu priuado, por endeantado delles. [+]
1295 TC 1/ 19 Et este rey dõ Ordono outrosi, quando aquillo soube, apoderouse de muyta bõa gente d ' armas et foy çercar hũu castello a que diziã entõçe Albeyda, que Muça tollera a cristãos, et uio muy bem laurado et bem cercado ( et) de muy bõo murro cõ suas torres. [+]
1295 TC 1/ 21 Andados quatro anos do rreynado deste rey dom Ordono -et foy isto na era de oytoçẽtos et LXa et noue anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et XXXa -, Lopo, [o] que disemos que era fillo de Muça, que era endeantado de Tolledo, quãdo oyo dizer aquel mal que acaecera a seu padre, foyse para el rrey dõ Ordono, cuyo vassallo era, et alla foy sempre mentre uiueu. [+]
1295 TC 1/ 25 Et tolleules os pãas et os vinos et tomou tres castellos. [+]
1295 TC 1/ 25 Mays Carllos et Loys, fillos daquel Loys enperador, ouverõ grã pessar por que seu jrmão Locario lles tolleu assi sua partida do rreyno. [+]
1295 TC 1/ 27 Et começou cõ ella de vijnr por toller a este rey dom Affonso o rreyno per força, en que el nõ auja de ueer nẽhũa cousa per dereyto. [+]
1295 TC 1/ 30 Andados tres anos do rreynado del rey dom Affonso, o Magno -et foy isto na era d ' oytoçentos lxxavije ãnos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et XXXaIXe ãnos -, sacou este rey don Afonso grã oste de prou[ẽ]ciaes et de gascoes et de nauaros et foy cõ elles et entrou per terra de mouros, et quebrãtarõ et estragarõ a ferro et a ffogo toda a terra [que os mouros] tijn[ã] en Spana [et] suas fronteyras, cõ todo esto tollẽdolles os pãas et os vinos et os froytos. [+]
1295 TC 1/ 38 Como se alcarõ os de Tolledo contra Maho mat, rrey de Cordoua [+]
1295 TC 1/ 38 Andados IX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy esto ena era d ' oytoçẽtos LXXX et iij anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos LaVe anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma en IXe -os de Tolledo alçaronse outra uez contra Mahomat, rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 38 Et os de Tolledo, quando o souberõ, forõ muy espãtados et tristes pollo que aujã feyto. [+]
1295 TC 1/ 38 Et, poys que isto ouue apostado conos tolledãos desta guisa, tornouse para Cordoua et mandou gardar aquellas arafeens. [+]
1295 TC 1/ 38 Et, segundo que diz a estorja per latj̃, esta foy a segunda vez que os de Tolledo derõ arrafeens a Mahomat, rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 53 Como derom os mouros de Tolledo parias a el rrey dom Affonso [+]
1295 TC 1/ 53 Andados xxxaii anos do rreynado deste rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçentos et sex anos, et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en [oyto]çentos et saseenta et oyto anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xvije anos - en este ano sobredito sacou este rrey dom Affonso muy gran oste et foy contra Tolledo, ca sayam ia as tregoas que dissemos que lles dera. [+]
1295 TC 1/ 53 Et correu et astragou toda esta terra do rreyno de Tolledo et derribou y castellos et fortellezas, et matou y muytos mouros et leuou ende muytos catjuos. [+]
1295 TC 1/ 57 Titollo da carta que enviou papa Joham a el rrey don Affonsso [+]
1295 TC 1/ 57 Por que nos Deus posso en garda de toda a cristi[ã]dade porlla outoridade de San Pero, primeyro dos apostollos, que lle Deus outorgou, quando lle disse: "tu es Pero et sobre esta pedra começarey eu a mj̃a jgleia et a tj darey as chaues do rreyno dos çeos, et o que tu soltares sobrella terra, solto sera outrosi en[o] ceo. [+]
1295 TC 1/ 60 Et ficarõ as mays hermas et as outras en poder de mouros ata o tẽpo del rrey dom Affonso, o que gaanou Tolledo. [+]
1295 TC 1/ 61 Et assi com̃o soyam a fazer antigamente os conçellos en Tolledo et enas outras jgleias arçebispales, asi os fezerõ dalj endeante en Ovedo. [+]
1295 TC 1/ 62 Mays os outros hermaos deste jnfant[e] dõ Garçia, quando virõ que assi o mãdara prender, forõ muy sanudos por ende et traballarõse de lle toller o rreyno a seu padre, cõ conssello da rreyna dõna Xemena, que disemos que ouvera primeyro nume dona Almena; ca ella nõ amaua el rrey com̃o deuja et por ende punaua de meter todo mal et toda cõtenda ẽna terra, por fazer perder o rreyno a seu marido et que o ouvese jnfãte Garçia, seu fillo desta rreyna. [+]
1295 TC 1/ 67 Et aos que uija que erã mays rreuees, assi os quebrantou per batallas et en guerras, que lles tolleu todo o poder que auj[ã] et fezeos estar soos sen outras conpanas. [+]
1295 TC 1/ 76 Et ende ouverõ seu acordo et seu cõsello os omes boos et fezerõ de ssi dous juyzes, que escollerõ ontre si -et, segudo diz o arçebispo don Rrodrigo de Tolledo, nõ dos mays poderosos, mays dos mays sesudos et de mellor entẽdemento - que julgassem a terra de Castella et apacificasem todallas cõtendas que se y leuãtassen, et os desacordos, et que adusesen todallas querelas, et esteuesen todas pollo seu juyzo. [+]
1295 TC 1/ 86 Andados tres ãnos do rreynado del rrey dõ Ramiro, sacou sua oste muy grãde et foy entrar pello rreyno de Tolledo; et cer[c]ou Madride et quebrantou os m(o)uros et ro[u]bou toda a villa et queymoua et leuou en muytos mouros catiuos. [+]
1295 TC 1/ 100 Quando o conde Ffernan Gonçaluez soube que o conde de Tollossa vĩjna sobre elle conos nauarros, mandou logo mouer contra elle. [+]
1295 TC 1/ 100 Et entãto yrã chegando uosas cõpanas, de que son aynda muytos por vĩjnr, et depoys yremos lidar cono conde de Tollosa et vencerllo emos, sse Deus quiser. [+]
1295 TC 1/ 100 Et dessi mandou logo mouer dalj toda sua gente et foysse para aquel logar du estaua o conde de Tollossa cõ todollos nauarros. [+]
1295 TC 1/ 100 Et os de Tollosa et os nauarros estauan da outra parte et nõnos leyxauã passar. [+]
1295 TC 1/ 100 Et, poys que forõ passados da outra parte, ordinou o conde Fernã Gonçaluez suas azes et feriu logo nos tollesaos muy de rrigeo. [+]
1295 TC 1/ 100 Et lazerarõ os tollesãos et os gascões; mays pero, como erã muytos, aqueyxauã aos castellãos, et yasse cobrindo o cãpo d[e] omẽes mortos. [+]
1295 TC 1/ 100 Hu esta aqui o conde de Tollosa? [+]
1295 TC 1/ 100 Os tollesãos et os gascões entõ, con(o) medo do esforço [et] d[o] lidar do conde Ffernã Gonçaluez, começarõ de fugir pellas mõtañas, et seu senor o conde ficou ẽno cãpo com muy poucas cõpanas. . . et fforõsse ferir anbos e dous hũu por outro. [+]
1295 TC 1/ 100 Et deu o conde Ffernan Gonçaluez ao conde de Tollosa tal lançada, que lle passou todas [as] garniçoes, et deu cõ el do cauallo morto en terra. [+]
1295 TC 1/ 100 Poys que os de Tollosa virõ seu senor morto, comecarõ de fugir; p[e]r[o] os castell[ã]os prenderõ CCCos caualleyros delles. [+]
1295 TC 1/ 100 Et desque o conde Ffernan Gonçaluez ouve arrancado o canpo, deceu de seu cauallo, et desarmou el per sua mão o conde de Tollosa, allj hu jazia morto, et fezeo [ban]ar. [+]
1295 TC 1/ 100 Et soltou todos aqueles de Tollosa que tĩjna pressos, et deulles que despendesem, et fezeos jurar que fosẽ cono conde et que se nõ partisem delle a(a)ta que o ouvesem leuado et posto en sua terra. [+]
1295 TC 1/ 108 Mays uos, com̃o sodes omes entendudos, bem deuedes de saber que o diaboo nõ uos pode fazer nẽhũu mal, ca lle tolle o poder Nostro Senor Ihesu Cristo. [+]
1295 TC 1/ 108 [Et nos acomendemonos a aquel senlleyro] Deus que fezo todalas cousas do mũdo et que e(ra) poderoso de dar et de toller a quẽ el quer, [et] nõ demos nada por taes cousas. [+]
1295 TC 1/ 125 Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX centos et lxiiij ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et xxvj ãnos, et o enperio de Enrique, enperador de Roma, en xjze - -, (et) en aquel ãno este rey dom Sancho, poys que foy garido da gordura que auya en sy, veẽosse para sua terra cõ grande oste de mouros que llj deu Obderahme, cõ que cobrase o rreyno que [llj] aujã tollido. [+]
1295 TC 1/ 125 Et o conde tolleullj entõce a filla que llj dera por moller et casoa cõ outro marido; et el, cõ dous seus fillos que tragia, deytoos de Castela. [+]
1295 TC 1/ 130 Et digote que fazes en esto grande amor aos mouros que som nossos eemigos mortaes; ca este llis fazia muyto mal et muyto quebranto, et agora andã elles muyto alegres et muy loucãos, et tolliste grãde esforco aos cristaos. [+]
1295 TC 1/ 132 Senor, disso ella, esto fez fazer o grande amor, ca esta he a cousa do mũdo que mays tolle aas donas pauor et uergonca de quantas cousas som; et polos amjgos tã bem a moller com̃o o barõ oluidam os padres et os parẽtes et a todallas cousas do mũdo, ca do que sse omẽ paga esso tẽ por mellor. [+]
1295 TC 1/ 138 Andados Vo ãnos do rreynado deste rey dom Sancho -et foy esto ena era de noueçẽtos et LXaIX ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçetos et XX et IX; et o enperio (enperador) d ' Emrique, enperador de Roma, en xiiijze -, en esse ãno, estando o conde Fernan Gonçaluez asessegado en sua terra, veẽoullj a desora mandado com̃o vijna el rey dom Garçia de Nauarra cõ todo seu poder para tollerlle a terra. [+]
1295 TC 1/ 146 Tolledeuos ala, conde, ca muyto sodes loucão. [+]
1295 TC 1/ 172 Et tãto o amauã et o preçauã os mouros por esto que muytas uezes lle quiserã dar o rreyno, mays el nũca o quiso toller a Ysem. [+]
1295 TC 1/ 230 En Castella soyã chamar Mioña porlla senora, et aquella cõdesa dona Sancha era teuda por senora en todo o condado de Castella, et por ende mandou o conde toller deste nume Mioña aquel "mj" que diziã primeyro en este nume; et esta palaura que fica tollida ende "mj" que lli chamassem por ende a aquel moesteyro Onna; et assi lle chamã oge en dia Onna. [+]
1295 TC 1/ 251 Mays Alhi, temendosse que se Ixẽ uẽesse a este feyto et o achasse por conprir, por uentura que llj faria mal por elo, et aynda que llj tolleria o rreyno, et por esso matou a Çuleyma. [+]
1295 TC 1/ 251 Desy a pouco de tempo, por que Aly nõ quisera guardar sua postura que fezera cõ el, foy Hayrã muy irado contra el, et enviou sua carta a Almodor, fillo de Yhaya, que era senor de Saragoça, que uehesse a el et yriã sobre Cordoua et tolleriã o rreyno a Ely. [+]
1295 TC 1/ 260 Com̃o os de Cordoua alçarõ rrey a Ysẽ et como llj poys tollerõ o senorio [+]
1295 TC 1/ 260 Mays os de Cordoua tollerõ[lle] depois o rreyno por esta rrazõ: [+]
1295 TC 1/ 260 Onde por esto que fazia matarõno os da cibdade et tollerõ a Jsem o senorio. [+]
1295 TC 1/ 265 [Este Garçia Enẽges], assi com̃o dizẽ don Rrodrigo, arcebispo de Tolledo, et outros que acordã en suas estorias cõ elle(s), foy omẽ muy liure et muy frãco en suas cousas que erã de fazer et en batallas vsaua cotiaamente. [+]
1295 TC 1/ 299 Et el rey, quando aquillo uio, deytousse en prezes en oraçõ et rogou aa piadade de Sancto Antolim, confessor, de todo curaçõ, que llj ouuesse merçee et que llj tollesse aquell mal. [+]
1295 TC 1/ 325 Et, desque lle ouue esto dito, tolleuselle de deant[e], que o nõ uiu mays. [+]
1295 TC 1/ 328 Et ẽnos xxiijo ãnos, auendo guerra cõnos dous apostoligos sobre o papadigo, foy contra elles o emperador Enrrique, et tolleu o poder a todos tres per dereyto [de] sancta jgleia, et ordenarõ por papa o bispo de Burgos, que ouue nume Clemente, o segũdo; et forõ cõ elle CLXIIJ apostoligos. [+]
1295 TC 1/ 354 Poys que el rrey dõ Garçia quebrant[ou] a jura que fez [a]l rrey meu padre, querolle toller o rreyno. [+]
1295 TC 1/ 354 Por esto uos rogo que me conselledes com̃o llo demãde; ca eu querolle toller o rreyno. [+]
1295 TC 1/ 357 Senor Ihesu Cristo, nẽbrete o preito que fezemos al rrey, noso padre; pero mal pecado eu fuy o primeyro [que quebrantey] a jura que fezemos a el rrey, meu padre, et tolly per força a mjna yrmaa dõna Orraca seu herdamento. [+]
1295 TC 1/ 357 Et el rrey dõ Garçia chamou logo hũu caualeyro, que era asturãno, a que diziã Rruy Xemenes, que fose al rrey dõ Alfonso. seu yrmão. et lli contasse estas nouas, com̃o o mandara desfiar el rrey dõ Sancho, seu yrmão, et que lli queria toller o rreyno, et que lle rrogaua como yrmano que le pesase ende et que le nõ dese pasada per seu rreino. [+]
1295 TC 1/ 361 Amigos et uasalos, ia bẽ ueedes o muy grã torto que me tẽ el rrey dõ Sancho, meu yrmão, tollendomj a mjna terra. [+]
1295 TC 1/ 366 Da[de]me hũa lãça desas uosas, et uos quatorze et eu soo, tolleruos ey meu senor. [+]
1295 TC 1/ 368 Señor Ihesu Cristo, en ty he o poder de dar et de toller, et he muy grande dereyto que se conpla a tua voentade, asy que me desche rreyno a mandar et foy tua voentade et tollischemo, et fezescheme vĩjr a seruyr os mouros, que som eemjgos da tua sancta fe catolicha, que forõ a seruiço a meu padre. [+]
1295 TC 1/ 391 Et reto as aguas que corrẽ pelos rrios, et rretolles o pam et o vyno. [+]
1295 TC 1/ 402 Et aqui rogo a Deus et aa uirgẽ Sancta Maria que, se nũca o mandey nẽ me plougue ende tal morte moyra qual el morreu, pero que mj auya tolleyto o reyno. [+]
1295 TC 1/ 407 Et el rrey de Cordoua, quando o soube com̃o vijna el rrey dom Alfonso, foyse de sobre Tolledo fogindo. [+]
1295 TC 1/ 424 Amigos, ia veedes com̃o o teemos conos mouros, que nos an tollido a agoa et a vyanda teemos pouca. [+]
1295 TC 1/ 435 Amigos, ia veedes com̃o el rrey Abem Alfange et o conde dõ Ramõ nos querem toller o que gaanamos cõ muy grã traballo. [+]
1295 TC 1/ 446 Et tolleulles o pam et o vino et os froytos de tod[a]s as terras, en deredor. [+]
1295 TC 1/ 461 Conta a estoria que, por [que] Rricardo, que uos dissemos, nõ andaua com̃o deuya ẽno mandamento de Santa Jgleia, o primado (de) dom Bernaldo, veendo que nõ fazia ordenaçõ nẽhũa enas jgleias, tolleulle a outoridade cõ que o fazia. [+]
1295 TC 1/ 461 Et aa ora que lle foy tollid[a] enviou[o] chamar o papa Urbano, que sse fosse logo para Rroma. [+]
1295 TC 1/ 462 Et depoys que foy arçebispo tolleusse aquel nume et fezesse chamar Movris. [+]
1295 TC 1/ 471 Et onrrouho et fezolle preito et jura cõ cartas muy firmes que nũca lle tollesse aquella priuança, nẽno leixasse por outro, nẽ fezesse ẽno rreyno nẽhũa cousa sem seu mandado et sem seu cõsello. [+]
1295 TC 1/ 485 Et ouue o senorio d ' aaquẽ mar et d ' aalem mar ata que llo tollerõ os almoffhades, assy com̃o uos contaremos pela estoria. [+]
1295 TC 1/ 513 Et enviou dizer Abeniafa que llis enviasse dizer que se (se se) tornassem, que, se ena villa entrassem, que llj tolleriã o poder de que era senor. [+]
1295 TC 1/ 522 Et os cristãos conbatiã cada dia a villa et fazianlljs muyto mal et ensarrauanos et tollianllj a uianda. [+]
1295 TC 1/ 546 Et uehede agora qual he o seu poder, ca o dia que eu p[ou]sey sobre o castelo de Jub[a]la nõ auia y mays de quatro panes, et fezomj Deus tãto bẽ que gaaney Ualẽça et, se eu fezer justiça, leixarma a Deus lograr; et, se nõ fezer justiça, tollerma a mais çedo. [+]
1295 TC 1/ 557 Et ouuerõ logo seu conselho que o bispo cõ sua clerizia que restollasse as igreias, que erã entõ mesquitas, et que ordenasse igreias para sacrificar o corpo de Nostro Senhor Ihesu Cristo. [+]
1295 TC 1/ 566 Parentes et amigos et uassalos, ia ueedes com̃o este muy grã poder dos mouros e uehudo sobre nos por nos toller Ualença, que guaanamos cõ muy grã traballo pouco tẽpo a. [+]
1295 TC 1/ 585 Et desta guisa acabaremos o que quisermos et en outra guisa nõnos leixara yr, nẽnos querra dar nossas molleres para as leuarmos; et tollernos a [as] espadas que nos deu, Collada et Tiçõ; (que nos deu) et para esto conprir a mester que o metamos a rriso [ante o Çide] et ante os seus, et que façamos ende escarno; et desta guisa perdera sospeita de nos. [+]
1295 TC 1/ 595 Et estes nossos genrros [som] entolladiços et feitos de maa uoontade et ferir as am et desonrrar as am et nõ auera y quen lo demãdar. [+]
1295 TC 1/ 653 Et agora chegoumj mãdado com̃o era passado aquẽ mar, con muy grã poder de gente, rrey Bucar de Marrocos et que uẽ sobre mj̃ co grã poder por mj toller esta cidade, que eu gãaney cõ muy grã traballo. [+]
1295 TC 1/ 679 Senor, en teu poder som os reynos, ca tu es rey sobre todos os reys, et teu he o poder de dar et de toller. [+]
1295 TC 1/ 679 Et, Senor, agora he tua voentade de me toller os reynos que mj desche, et que me uaa deste mũdo para du a tua merçee for. [+]
1295 TC 1/ 682 Cõta a estoria que, depoys que finou el rey dõ Afonso et el rey d ' Arãgom sse apoderou da terra, a reyna dona Oraca tolleu [a terra] ao conde dõ Pero Ansurez, seu amo, que a criara, gradeçendolle mal quanto bem et crianç[a] llj fezera. [+]
1295 TC 1/ 697 Conta a estoria que o emperador era muy justiçeyro, et de com̃o amaua justiça aqui sse pode entender: hũu jnfançõ auya en Galiza, que auya nume dom Fernando; et tolleu per força a hũu laurador sua herdade. [+]
1295 TC 1/ 701 Et misclarõ entõ cõ elle o conde dom Ponço et outros omes boos, et el rey tolleulles a terra. [+]
1295 TC 1/ 701 Et o conde dom Ponço, quando sse uyu desamparado, foysse para el rrey dõ Sancho, et mostroulle com̃o llj tollera a terra, que llj dera o emperador, seu yrmão rey dõ Fernando sem mereçemento. [+]
1295 TC 1/ 707 Senor, nõ (llj) podedes de dereyto prender nẽ dizer mal por esta rrazõ ao conde dõ Amrrique, ca el guardou o que deuia; et nõ lle podedes dizer mal por esto, senõ que fezo bem et dereyto et lealdade; et oge mays nõ tenades mays ollo por el rrey, ca lealdade dos castelãos uolo am tollido. [+]
1295 TC 1/ 709 Et elles querianllj toller a terra que tijna, et coydauãll[a] a toller cõ el rrey, que tragiã cõsigo. [+]
1295 TC 1/ 723 Et a uos, yrmaa, ajudarey quanto poder com̃o a jrmaa a todo uosso dereyto, se uos quiserem toller algũa cousa das uossas arras; mays guardademe de tã grande erro, en que me poderiã os omes trauar cõ der[e]yto. [+]
1295 TC 1/ 726 Et lidou cõ Abuhabud, que era senor de Andaluzia, que tollera o poder aos almohades. [+]
1295 TC 1/ 745 Et el rrey dom Afonso ya na postrimeyra aaz, et ya cõ elle o arçebispo de Toledo dõ Rrodrigo, et dõ Aluar Peres de Lara, que leuaua a sua signa aquelle dia et que gaanou boo prez cõ ela; et o conde dõ Fernando et Gonçaluo Rruyz Girõ et seus yrmãos, et Mono Rrodriguez et Pero Rruyz et Rrodrigo Rrodrigues et Aluar Royz et dõ Gil Mãrrique et dõ Gomez Manrriquez et dõ Afonso Telles et dõ Garçia Telles, et Fernan Garçia, et Abril Garçia, et Roy Garçia, todos tres yrmãos, et dõ Rrodrigo Pere de Vilalobos, et dom Guillem Gomez, et dõ Gonçaluo Yanes, que foy depoys maestre de Calatraua, et dõ Guillem Peres, et dõ Mono Perez de Gosmã, et dõ Tibalte de Blascõ, et outros omes onrrados que aqui nõ som contados, et os caualeyros de Toledo; et conçelos o de Medina del Cãpo et o de Valedolide et o de Olonedo et o de Cõca et o de Tollar et o de Plazença et o de Beiar. [+]
1295 TC 1/ 759 Pero a rreyna, temendo o que depoys auẽo, ante que llo metesse en poder, fezo jurar sobre os santos auangelios et sobrela cruz, os geollos ficados, que fosse amigo del rrey, enteyro et uerdadeyro, et leal vasalo et que o conssellasse sempre bem, et que acreçentasse sempre sua onrra et sua prol, catando dereytamente sua onrra, et que llj guardasse o corpo de dãno, et que nõ tollesse terra a nẽhũu rrico ome sẽ seer oydo sobre ello, et que mãteuesse dereytamente a terra et as çidades et os poboos a seus foros, [et] que nõ tomasse herdamento nẽ desse a nẽgũu sem mandado da rreyna, nẽ fezesse nẽhũu grã feyto sem ela. [+]
1295 TC 1/ 763 Et logo tolleu o moordomadigo a Gonçaluo Rruyz Girõ et deuo ao conde dõ Fernando, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 763 Et tolleu a terra a dom Fernan Rruyz dos Cameyros et a Aluar Diaz, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 764 Et tolleu a terra a Rruy Diaz d[o]s Cameyr[o]s et [a] Aluar Diaz, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 765 Et veeõ y cõ ela dõ Gonçaluo Rruyz Girõ et seus yrmãos, et mostrar[õ] o muy grã mal que o conde lles fazia et o astragamento da terra et que lla tolle[ra] et com̃o lles queria toller sua herdade. [+]
1295 TC 1/ 784 Et conbaterõ o alcaçer et tollerõlle [a] agua de hũa fonte muy bõa, que naçia a pee de hũa torre. [+]
1295 TC 1/ 797 Et tomoa el et aduboa aa onrra de el rrey dõ Fernãdo, que a dera aa jgleia de Tolledo. [+]
1295 TC 1/ 829 Et el rrey tolleullj toda a terra que del tĩjna. [+]
1295 TC 1/ 833 Et el rrey dõ Fernando et a rreyna sua moller cõ sua oste mouerõ logo ende et forõse para Ariona, et tolleullj todos os pãaes et ortas et vinas, que non leixou y cousa; et ende foyse para Jaem et fezo esso meesmo, et a Alcoudet esso meesmo. [+]
1295 TC 1/ 836 Capitolo de com̃o el rrey dõ Fernando enviou seu yrmão dõ Afonso toller as recouas a Jaem et de como se toy outrosi enpos el [+]
1295 TC 1/ 838 Et esteue y ia quantos dias, tẽ[d]endo suas algaras per todas partes, tomando et astragando et tollendo quanto achauã. [+]
1295 TC 1/ 871 Et el rrey dõ Fernando entendeu que, se llis essa ponte nõ tollesse, o seu feyto se podia mays alongar que nõ faria, et que per uentura aa çima seria en ventura de sse poder gãanar. [+]
1295 TC 1/ 873 Mays os mouros ouuerõ a uentar a caua que elles llj faziã; et, ante que a huuyassem acabar, huuyaronllj toller et quebrantar toda. [+]
1295 TC 1/ 884 Et essa preciçõ fezo esse dia cõ toda a clerizia dõ Guterre, hũu nobre prelado, que era esleyto de Tolledo; et catou y missa a esse nobre rrey dõ Fernando et a todo o outro poboo dos cristãos que era y. [+]
1295 TC 1/ 890 Rrey de todos feytos grandes, segũdo que a estoria a contado et departido en muytos lugares, que sacou d ' España o poder et o apremamẽto dos contrarios da fe de Cristo, et lles tolleu o senorio et lles tornou ao seu a quantos y en seu tempo erã. [+]
1300 XH I, 0/ 16 Et Jabel, seu yrmão, quando [vyña] de seus gãados aapobla da villa et oya aJubal, seu yrmão, tãger aqueles estormẽtos avia delles grande sabor, et pensou que algũas alegrias de táes cõmo aquelas, que bõas seeriam pera toller tristeza aos seus pastores ẽnos montes onde andauã com os gãados, et quelles dariã algũ [solaz] et alegria por que sofressem mellor as (Moyto mal me [fezo] neste dia. ) lazeyras et tristeza que ally leuauã. [+]
1300 XH I, 0/ 41 Et el foy hũ dos [escriuydores] destas estorias Beroso o Caldeo, et chama naue a esta arca de Noe; et diso asy daquela naue que vẽeo em Armenja et pousou açerca do monte Gordiçio, et diz que ajnda ha della aly, et que algũus vam ala por de aquel bytume cõ que ella foy vntada, que he moy bõo [pera] tyrar et lauar et toller toda mazela de que quer que seja. [+]
1300 XH I, 0/ 70 De estes yrmãos, Amateo poblou asua parte desta terra, et chamou aos seus amateos et aaterra Amaçia; et diz Josefo que os das [prouynçias] de arredor que ajnda agora chaman aaqueles amateos os amatos; et diz que em pos aquelo que ouvo hũ poderoso em esse lyñage, et disseronlle Epyfanes, et que tanto fora bõo, queos gregos que forõ mudadores dos nomẽs das terras et das gentes, por la rrazõ que diremos ẽnas generações de Jafet, que tollerõ este nome Amaçia aaterra. et poserõlle nome Epyfanya do nome daquel Epyfanes. [+]
1300 XH I, 0/ 80 Hũa he aquela aque chamarõ primeyramente Ouçidia et despoys poserõlle nome Sanssoña, et he aaque dizẽ agora Panpalona; et aoutra he Calaforra; et aoutra Taraçona; aquarta he Auripa, et he aaque agora dizemos Saragoça, et este nome ouvo por Çesar Agosto quelle tolleu aquel et lle poso este. [+]
1300 XH I, 0/ 84 Et avemos ajnda outra proua de Moysem, queo conta ẽno Genesis, asy cõmo nos diremos adeante em seu lugar, que Sem em Jerusalem ficou et morou, por que quando Abráam sayo em pos Condaloamor, rrey dos elamytas, et pos os outros quatro rreys que yam cõ el et vençeo, et desbaratou, et lles [tolleo] aLoth seu sobrino et lles tomou quanto al leuauam, quando se tornaua dende Abraam cõ aquelas cousas que aaqueles tomara, sayo ael de Jerusalem osaçerdote Melchysedech aacarreyra cõ pã et com [vyño], et aly dou Abraã odezimo de todo oque em aquel alcanço tomara, et este saçerdote Melchisedech, dizẽ que foy Sem, ca segundo contã despoys que Abraã morreu viueo Sem tríj́nta et çinque ãnos; et destas rrazões avemos as prouas que Sem em Jerusalem morreo et acabou. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Et ajnda sobresto rrazõa de Abraã Josefo, que sabya esto Abraã et queo julgaua por la natura da terra et do mar, et mostraua que estes obedisçiam a Deus, et outrosi por aquelas cousas que contesçem ẽno sol et ẽna lũa [per] moytas vezes, et sobre todo por aquelas que paresçem ẽno çeo, et som sempre sobre todaslas outras; et que por la vertude dAquel que sempre esta ante toda cousa, et toda cousa [sempre] ante El et por la prouysom do seu ordenamẽto, quese ordenauã todaslas cousas que ẽno mũdo son, et ajnda diz mays, que aqueles [a que] as cousas tẽporaes do mũdo no vynã asy cõmo eles queriam et tam bem et lles erã tollidas queas nõ aviam, que manyfestos viesem de outorgar que nõ ajnda aquelas cousas que erã mester, sem quaes elles nõ se poderiam mãteer, queas nõ podiam aver por lo seu poder deles; et som estas aquelas méésmas que aquel Deus sóó criador dou pera Seruyço dos omẽs, segundo aforteleza et opoder do seu mãdado, et cujo bem et plazer soo he de darlle nos [solamẽt] onrra et graçias, que a El esto lle comple et nõ [mays], que nõ ha mester dos bẽes dos omẽs Aquel que os da aelles. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Em este lugar espõ ofrayre et diz que el rrey Jupiter que fogio ao Egyto ante os [gentijs], que quer [signjficar] anoso señor Ihesu [Cristo] que fugio ao Egyto ante amaldade dos judios, et os outros deus que erã cõ Jupiter et forõ aly [trasformados], que dam aentender asanta Maria madre de Ihesu [Cristo] et nosa Señora et aJosep et aos outros omẽs que consigo leuauã quando fugirõ ala cõ Ihesu [Cristo], ca nõ paresçe rrazõ que elles sóós fossem; et os gigantes que erã os judios et Trifoueo ho grande gigante que ya em pos elles que foy rrey Herodes, cujo poder ya tras [Ihesu Cristo] ao Egipto ata ondeo Deus sofreo; et que noso señor Ihesu [Cristo] sééndo Deus verdadeyro tomou carne et forma de seu seruo, que tal semellança lle pertẽesçia de tomar de fegura de carneyro ou de cordeyro [anjmal], qual oferesçiam et osacrificauã ẽna sua fegura ẽna vella ley, ata que El vẽeo daquela vez em carne atoller as feguras et ficar os omẽs ẽna verdade em que somos oje das feguras. [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Et agora nos tornamos aarrazõ de que diziamos: et tantolle [cresçeo] otallente et osabor de aquel máo solaz et viço, que cometeo se poderia aver pera esto aquel seu criado, et enviou ael esto demãdar em poridade; et el veendo em cõmo [este] feyto era tam desaguysado, et tam grande maldade que cõmo quer queo feyto era em adulterio et em pecado, et tam bem que seu yrmão [Nynjas] queo nõ quiso fazer, pero avia mellor syso et nõ oquiso consentir por nẽgũa maneyra. ) [+]
1300 XH I, 0/ 183 "O sol parte os tẽpos do ãno [per] onde se departem as ydades das cousas et muda odia em noyte et anoyte em dia, ca [per] onde el vay sempre he dia, et donde sse el vay sempre he noyte, et anoyte sempre vay tras el et sempre foge dantel; et tanto he oseu lume et tam grande opoder [do] seus rrayos que por donde el vay tolle áás outras planetas o andar et tardam lles seus cosos, et fazlle los vagarosos aly hu el faz sua estadas: ahũa ẽno Capricornjo ẽno mes de Dezẽbre, aoutra ẽno carneyro ẽno mes de Juyo. [+]
1300 XH I, 0/ 186 Cambyses, rrey de Perssia, cõ antollança, et mays cõ desejo desto, veẽo el aouriente aaterra dos pobõos daly que viuẽ longo tẽpo, pera aprender deles ofeyto do Nylo et tanto andou em pos ello, por terras estrayas et alleas, quelle falesçio avianda em tanto que ouvo acomer as anymalyas et as bestas de carrejar et despoys os caualos; et em cabo [tornouse] sem este saber da fonte do Nylo. " [+]
1300 XH I, 0/ 187 Et aqueles penedos et estes montes desviano et tollem lle que nõ rregue aLibia: et jazendo asua agoa ontre esses mõtes ẽno val quese faz aly moy vayxo, por quea tornã aqueles penedos, parasse et esta aly mãsa. [+]
1300 XH I, 0/ 196 Et el rrey de Sodoma, do qual disemos que viera el Abraã rreçeber, rrogoulle quelle dese os omẽs et as molleres que erã de sua terra que tollera el aos de Assyria, et que todo oal tomasse pera si; et rrespondeo Abraã et alçou as máos aDeus et diso: [+]
1300 XH I, 0/ 197 "Sabas tu Abraã, queoteu lyñage yra morar em terra allea, et os daquela meteram os teus em seruydũe, et estarã em ella quatroçentos ãnos; mays Eu julgarey aquelas gentes queos apremearẽ, et despoys sayram elles daquela terra cõ grãde rriqueza et tu morreras em bõa velleçe, et suterrar team ontre teus parentes, et despoys os do quarto linage que sayram de ty tornarã aesta terra et Eu lles la darey estonçes por que em aquel tẽpo averam meresçido os daquelas terras et feyto por quele llas Eu tollerey. [+]
1300 XH I, 0/ 199 Et da outra palaura que diso queas gentes daquelas terras averiã meresçido por que el lle las tolleria, asy foy, ca tantos forõ os maes et os pecados que fezerõ aquelas outras gentes, et tanto se arredarõ de conosçer aDeus, que por ende lles [tolleo] noso señor Deus aquelas terras et dou as aos fillos de [Ysrrael] queo [coñosçiam] et guardauã asua ley. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Et por afirmar esto et atestemoyarlo conta sobre ello Cornelio Taçito que nõ moy longe de Arabia os cãpos que y avia moy plantados et poblados de grandes poderes de omẽs, arderõ arrayos que caerõ do çeo, et ençenderõ toda a terra; et diz aly mays Cornel que ficou a terra em sua semellãça de dura et forte cõmo antes era, mays que perdeo avertude et aforça de leuar froyto, et diz adeante que foy o do çeo aquel que queymou aquelas çidades, et que coyda que o bafo et fume daquel fogo que ensuzou et [empoçoou] as agoas et aterra daly, em tal maneyra que lles tolleo aforça que nõ criã nẽgũa cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 219 Em pos esto cresçeo moy bem oneno, et [a] cabo de tres ãnos que nasçeo tollerõ lle ateta: et aquel dia fezo seu padre moy grande jantar et asentoo consigo aamesa. [+]
1300 XH I, 0/ 219 "Et diz mẽestre Godofre que Sarra fazia ajnda esto por escusar baralla que averia por Agar cõ Abraã seu marido, et quese faria Agar sua ygoal et lle [tollesse] oamor do marido et aonrra quelle el fazia. [+]
1300 XH I, 0/ 223 "Tu me demãdas que te jure eu et que te teña amyzade, et bem sabes tu que em este lugar mẽesmo [en] que agora estamos, açerca deste poço, aviamos [amjstança] posta et firmada ja outra vez, et estando te eu ẽna postura vierom teus omẽs et tollerom me este poço que eu avia feyto em este deserto pera beber y meus gaãdos, que por aqui andam, et ho am moy mester; poys rreçebendo eu tamano torto de ty cõmo orreçebo, ¿cõmo queres tu que firme outra vez [amystança] [cõtigo] et que te ajure? [+]
1300 XH I, 0/ 227 "Abráám nõ degoles omoço nẽ lle faças nẽgum mal, ca Eu nõ te mãdaua queo matases por sabor que Eu ouvesse de sangre de omẽ, nẽ por toller aty teu fillo que te avya dado, mays faziao por prouar atua voõtade se farias em tal cousa meu mãdado. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Et diz mẽestre Godofre que quanto dou aos outros que todo oconprou, et de todo quanto el avia nõ [tolleo] nẽgũa cousa de seus dereytos a Ysaac, et leyxoullo todo asi cõmo afillo erdeyro; mays segũdo conta Josefo et mẽestre Pedro sobre aquelo quelles opadre dou, tomarõ [eses] fillos de Abraã as terras que am nome hũa Traconytida, segundo mẽestre Pedro, et Tragotidem segundo Josefo, et afeliz [Aravia]; et daly cõmo vay ata omar Vermello. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Et segundo cõta mẽestre Pedro ẽno capitolo desta rrazõ, em sua vida apartou Abraã aYsáác destes outros fillos et dou aYsáác toda quanta rrays [gaañara] et avia, cõmo afillo erdeyro, et quanta terra lle prometera noso Señor Deus, que nõ lle tolleo ende nẽgũa cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 256 [Mouydo] foy estonçes Jupiter por los [rrogos] de Yo, aquẽ el queria moy grande bem et avia ja moy cansada et lazerada, et chegou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, et deytoulle os braços ao colo, et rrogoa [o] mays forte que podo que tollese aYo aquelas pẽnas, et aseguro a que nũca mays lle faria pesar nẽ nojo cõ ella et que çerta (Deus mantẽna Nuno Freire Amen; mantenao Deus moito e per bem). fose delo et nõ temese nada; et porla [çertificar] mellor jurou lle por hũa lagõa quea ẽnos jnfernos aque chamã Stix. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Et andando Yo despoys em moytas pestilençias [porlo] mũdo, passando terras, et rrios, et mares, et quanto achaua, cõmo fazẽ os peligrinos quando andam ẽnas rromarias, et quando veẽo aapasagem daquel rrio Ynaco de seu padre et ao mar enque aquel rryo entra, et os nadou ella -pero segundo diz Lucas em navio foy -, et passou por ali ao Egito, os daquelas terras, por rrazõ que dizem que era esta dona mudada em vaca porlos máos costumes enque andaua, tolleron onome aaquel rrio Ynaco de Argos, et chamarõ ael et aaquel mar Bosfor; et esto he oque ende contam Eusebio ẽno grego, et Jeronymo ẽno latim enque dizem asi: [+]
1300 XH I, 0/ 270 Et diz que sobrela cama daqueles pelellos que deytou follas, et rramos de hũa aruore aque chamauã agnocasto que diz ẽna nosa linguage tanto cõmo cordeyro casto, por que dizẽ que dou Deus aesta aruore natura de fazer sonar visões, fantásticas ao que sobre ella dorme et véér antollanças mentirosas. [+]
1300 XH I, 0/ 288 "Coydas tu que [sõo] eu Deus que te [tolly] que nõ ouveses fillos? [+]
1300 XH I, 0/ 288 "Tolleo me Deus omeu deosto. [+]
1301 PP V, 48/ 28 Unde a los prelados que esto fezerẽ e nõ sse quiserẽ de lo emendar, depoys que forẽ amoestados, devẽlles toller os mayorales que an poder sobre ellos los lugares que toverẽ. [+]
1301 PP V, 48/ 32 "Ve passar e pecha por ti e por [...] cuia sospeyta nasçeo el escandalo, lles mostrara sua volũtade para tollerlos del erro en que caerõ, maguer nõ quisessẽ creer nẽ leixassẽ de pecar, como quer que el sen culpa sea , devesse doller por ende en seu coraçõ e mostrar que lle pesa, poys que por rrazõ del se moverõ a fazerlo. [+]
1301 PP V, 48/ 32 E depoys disso El a seus discipulos, como rrespondẽdolles, que erã sen entendemento, ca lo que entra por la boca al corpo nõ ensuza al ome, mas partesse por aquelles lugares por do convene e governa al corpo; mas lo que sale del corazõ del ome, assi como furto, o omicido, o adulterios, pensamentos maos e as outras cousas semellantes destas, ensuza al ome porque lle tolle la bõa fama. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Pero se el demãda[do] a quẽ el juiz [de]mãda que mostre la cousa se for tẽ[edo]r della e seendo rrevel nõ la quiser mostrar, pode [o] juiz mandar al meyrĩno e aa justiza da terra ou [do] lugar que lla tolla e que a faza paresçer a dereyto en [ju]izo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 27 Onde te rrogo que se os encãtamẽtos esto poden fazer, ca nõ ha cousa ẽno mũdo que os teus encãtametos nõ posam fazer, tolle dos meus ãnos, et enade aos de meu padre ' Et dizẽdo esto, Jaason começou a chorar fortemẽte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 27 Et nõ por toller a ty os ãnos, en tal que me ajude a deesa ca he poderosa de todos estes feytos, et sobre todos ẽnas virtudes et ẽnas obras d ' estas tres cousas: de palauras, et de heruas, et de pedras, et de cõjurações, et de suas obras, et suas vertudes ' Et por ende a chamã os latinos en seu latim ' tribus formis ' que quer dizer en nosa lyngagẽ cõmo tres formas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 52 Et ha cousa que tu mays mester as, teño eu que he bõo casamento; et este dar et este toller em mjña maão esta, et nẽgũa d ' elas nõ ha este poder. [+]
1350 HT Miniaturas/ 106 Et [0] chamou todos los rreys et diso lles: ' Señores, eu bem sey quen vos dou tal tormẽta et nos tolle nosa pasagee et cõ pouco que aqui nõ fomos mortos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 107 Et forõ y moytas cabeças quebrãtadas et moytos nẽbros tollidos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et pesou lle por que lle tollerã sua presa pero nõ poderia seer õme no mũdo que mays fezese por lo defender, mays nõ lle valeu. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et veu vij̃r a el RRey Myçeles, que lle tollera seu preso et foy o ferir de toda sua força et deu lle [per] çima do elmo atã grã ferida que lle fezo leyxar a sela, querendo ou nõ et começou de lle dar grãdes espadadas et moytas quando esto virõ el RRey Vpes et el rrey grãde, Tupesus, pesou lles moyto del RRey [Myçerus] que asi estaua et forõ se para el cõ todo los de Larisa que [vynã] moy bẽ armados et tragiã moy preçados garnjmẽtos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et tal coydara de ll ' a toller que a cõprara moy caramente torna -te para teu senor et souda m ' o moyto; et dille que se me el quer bem, que eu faria grã torto se lle mal quisese quando m ' o el mays nõ mereçese enpero tamaño bẽ aynda lle nõ quero por que lle mellor vaa do que lle ante ya ' Et o donzel se parteu d ' ela et foy se para a batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et dizen lle Pirrus [Neuculanus] Et semella tam bem a seu padre em todas las feyturas que nõ a õme que o veja que nõ diga se entre todos tollydo et fora de syso. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et perdeu y de aquela vez tri[i]jnta et sete naues, que llas tolleu corisco, que nõ ouvo y tal que nõ fose queymada ou anegada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 355 Et tolleu me moyto, et leyxou me pouco. [+]
1350 HT Miniaturas/ 364 Et diso lle asi: ' padre, señor, eu ben vejo que [Neuculamus] nõ me ama pouco nẽ moyto, ca Andromaca m ' o tolle et o alonga de mj̃ en maneyra que nõ synto del amor. [+]
1350 SP 26/ 129 Esto seria como si algun Cauallero, que estuuiesse en hueste, o en otro lugar, do ouiesse de lidiar, derramase contra mandamiento del Cabdillo, o fiziesse couardia, o otro hierro en fecho de armas, que se tornasse como en desfamamiento, o en desprecio de Caualleria; e por tal yerro como este, el Señor de la Caualleria le mandasse fazer (alguna) deshonrra, en manera de escarmiento, assi como si le mandasse quebrantar las armas , o tollergerlas, o le mandasse cortar la cola al cauallo o fazer otra deshonrra. LEY XIV..................... ............................ meter (en mans) daõquel a que fezo a desonrra que o castige con feridas de maneira que o non mate nen... .................ventura (non no) quisese meter en sua mao tiudo he de..... ................de peyto por el a ben vista do julgador. e se esto non quiser fazer deue desanparar o seruo de todo en lugar da emenda. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XV (como poden demandar emenda a o señor da desonrra que o seruo fezese a outro) Maneiras y ha de desonrra que reçeben........... poden demandar demandar emenda nen lles deue seer feita. pero lla demanden. (e) esto seeria como se haun caualeiro que esteuese en este ou en outro lugar hu ouuese de lidar derramase contra mandamento de cabedel ou fezese cobardia ou outra................. que se tornase............ caualeria.........por tal erro como este o señor da caualeria lle mandase fazer desonrra ........................... (de castigo) ou de escarmento asi como se lle mandase quebrantar as armas ou toller ............................ ......................a cola ao [+]
1370 CT 1/ 215 Et dezíã que por seu mal lles tollera o porto, ca lle coydauã de fazer tal gerra que o chegaríã a morte et lle faríã perder seu rreyno. [+]
1370 CT 1/ 258 Et aýnde sse algũa de uós ouuer amjgo, nũca lle seerá tollido, d ' aquí llo outorgamos. [+]
1370 CT 1/ 260 Et Pares cõtoulle todo per quanto passarã, et cõmo trouxerõ todo seu pleito, et cõmo tomarõ porto, et cõmo quebrãtarõ o tẽplo et rroubarõ o auer todo que y acharõ, et cõmo forõ seýdos depoys que sse de alý partirõ, et, ante que chegassen aos seus, cõmo llelo ouuerã a toller os que seýan do castelo, et cõmo sse matauã a ssy meesmos quando coydauã a matar aos outros, porla noyte, que era moyto escura. [+]
1370 CT 1/ 262 ¡Ay, catiua, cõmo senpre serás arrancada et chorosa por teus fillos que te Príamos ha tollidos! [+]
1370 CT 1/ 263 Et tódoslos bõos se ensaiarõ ẽnas coytas que sofrerõ, ca todo aquel a que tollẽ sua terra, et rreçebe os grãdes colpes, et sofre as grãdes coytas, et ha de mãtẽer as grãdes masnadas, seẽdo proue et mj̃gado, aqueste atal, se o ben passa ou o ben sofre, poia en grã prez et en grã ualor. [+]
1370 CT 1/ 286 Mays ouueron moy mao vento, que lles tolleu sua passagen, ca sse leuãtou hũa grã tormenta, fea et escura et pauorosa, que lles rreuolueu todo o mar et lles durou todo o día, tã braua que as naues ouueran de quebrar et de sse anegar a fondo. [+]
1370 CT 1/ 287 Et forõ y moytas cabeças quebrãtadas et moytos nẽbros tolleytos et moytos outros que ficarõ y mortos. [+]
1370 CT 1/ 328 Et tornou de moy mao talẽt, porque lle tollerã seu preso. [+]
1370 CT 1/ 328 Et fazíã por el orações, que o guardasse Deus de mal et o tornasse uiuo et cõ soúde aos seus. et Menesteus, que estaua moy triste de seu preso que lle auj́an tollido et da gente moyta que perdía, foy ferir, cõ grã saña, alý hu ueu aquela batalla que era mays braua et mays dura et mays espessa. [+]
1370 CT 1/ 328 Et ueu vĩjr el rrey Miçeres, que lle tollera seu preso. [+]
1370 CT 1/ 350 Et alý foy tã bõo Troylos que pera senpre auerá delo bon prez, se llo nõ tollerẽ, ca el era de tal maneyra. [+]
1370 CT 1/ 352 Et rrógouos quanto posso que façamos en gisa que uj̃gemos nossos anteçessores, que gãanarõ estas terras que nós auemos et que nos estes queren toller, et nos chagã et nos matã sobre elas; ca oje en este día sabede que me matarõ a Casybelã, meu yrmão, de que ey moy grã desconforto et moy grã soydade, ca el era moy bon caualeyro et de moy grã proheza. [+]
1370 CT 1/ 369 Mays Éytor puxou a Achiles per tã grã força que o lançou en terra, todo estordido, et tomoulle o caualo logo per tã grã saña que fora mao de toller, et deo a hũ seu donzel, a que dezíã Daldámides de Pira. [+]
1370 CT 1/ 369 Et tomoulle o caualo perla rrédea cõ a mão destra, et metéoa logo ẽna mão sẽestra; et, pero el leuaua o caualo del rrey Oetes, nehũ nõ foy y ousado de llo toller. [+]
1370 CT 1/ 388 Et el rrey Toas seia moy ben gardado, que d ' aquí a hũ mes ben podemos saber o cõssello que nos sobre este feyto será proueytoso; ca tẽpo nos fica pera tomar por el algo, se nos prouuer, ou pera o enforquar, ou espedaçar, ou pera lle dar qual morte quisermos, ou pera fazer del o que se nos antollar, ca nós nõ sabemos o que a uẽtura ha de fazer, nẽ o que ha de acõteçer ẽna batalla, ca lygeyra cousa he de hũ caualeyro seer preso. [+]
1370 CT 1/ 408 Et en este comedio poderemos soterrar et queymar aqueles que jazẽ mortos ẽno cãpo, et a terra ficará liure, et o ayre mao tollersse á, que nos tẽ poçoados et cofondidos, et uerrá outro ayre linpo et fresco et claro, que guaresçerá os que son enfermos. [+]
1370 CT 1/ 410 Et, sen falla, esta folgança he moy dãnosa pera nós, ca elles nos an tollidos os portos do mar, per u nos chegauã as ujandas de todas partes. [+]
1370 CT 1/ 431 Et segurament que el querrá seer ben entregado deste peñor, et tal llo coydará a toller que llo cõprará moy carament. [+]
1370 CT 1/ 454 Demays, sabede que el rrey que nos tolleu Éytor, que nos nõ uerrá oie ajudar nẽ acorrer. [+]
1370 CT 1/ 454 Sabede que per ujua força llo tollerõ, mal seu grado. [+]
1370 CT 1/ 454 Et assý foy acorrido et liurado rrey Miçeres, que o ja moyto mester auj́a, ca ja lle tollerã o elmo et queríãlle tallar a cabeça, porque uij́an que o nõ podíã leuar preso. [+]
1370 CT 1/ 476 Et, des oiemais, façã prínçipe a quen quiserẽ, ou quen se lles antollar, ou aquel(es) que lles der a sua uoontade, ca eu nõ o teño por herdamento. [+]
1370 CT 1/ 486 Et alý acharõ quantas viandas quiserõ, et carretarõ et leuarõ quanta uianda se lles antollou. [+]
1370 CT 1/ 502 Et tollémoslles ia as rrendas et os portos, en guysa que nõ poden auer çeuada nẽ tri(i)jgo nẽ carne nẽ fariña nẽ vjño, tã grandes dãnos rreçebẽ ia de nós que seu pleito nõ ual contra nós nada. [+]
1370 CT 1/ 522 Demays, os troyãos uos an ja tolljdos moytos de uossos amjgos, de que uos moyto deuj́a a pesar et tomar ende a m[a]yor uj̃gança que uós poderdes. [+]
1370 CT 1/ 525 Mays elles per ssy a mãtenã quanto quiserẽ ou quanto sse pagarẽ, ca eu por esso nõ quero deles seer amado nẽ preçado, ca seu prez, nẽ seu ben, nẽ seu mal nõ me tolle, nẽ me dá nada, nẽ dou nada por seu dizer, nẽ por seu fazer. [+]
1370 CT 1/ 540 Mays, sse eu ẽna çidade ficara, solament nõ penssara de fazer tal trayçõ, que eu nũca aquel desamasse nẽ cãbiasse por outro; mays a que era soa et sen cõssello, en grã coyta et sen outro amjgo leal, assý cõmo eu era, por ende nõ pude al fazer senõ tomar atal que me podesse toller o grã pesar cõ que morría et o grã deseio et o grãde amor que auj́a de Troylos. [+]
1370 CT 1/ 544 Mays os yrmãos lle acorrerõ tã ben et tã ujuament que logo y fezeron ficar çẽ caualeyros de aqueles que o tĩjnã apressurado, et assý llo tollerõ per força a sseu despeyto. [+]
1370 CT 1/ 552 Et sabe que a tua cauallaría toda he morta et presa et desbaratada, et en forte ora lles tollische tua yda, et a grã coyta lles falische. [+]
1370 CT 1/ 562 Pero quando el rrey Menón ueu asý a Achiles leuar arrastrando tã uilment o corpo de Troylos, leyxouse correr a el cõ toda sua gent por llo toller. [+]
1370 CT 1/ 562 Ca por força et por ujuo poder et por franqueza et porlo esforço del rrey Menõ, fuj o corpo de Troylos tollido aos gregos. [+]
1370 CT 1/ 562 Poys que el rrey Menõ ouue tollido a gregos o corpo de Troylos, Achiles ficou malchagado. [+]
1370 CT 1/ 565 Mais os mermidões, a que se nõ oluidaua o mãdado de seu señor, tãto se esforçarõ et tãto afám sofrerõ que, per força, tollerõ aos persiãos seu señor, el rrey Menõ, ca o collerõ entre si et fuj logo morto. [+]
1370 CT 1/ 567 Et poys que ia así auj́a de seer, ¿por que me leixastes naçer ẽno mũdo, ou por que me leyxastes auer fillos, poys que mos tã cruament tollestes, et nõ quisestes que defendesen seu padre et a mj̃ et a sua terra et seus dereytos, pero nõ fazí[ã] torto en defender seus amigos? [+]
1370 CT 1/ 567 Pois ¿qual rrazõ he por que mos tollestes, ou por que amades mais a nosos ẽemigos que a nós? [+]
1370 CT 1/ 567 Mais ia nõ me podedes mais mal buscar, nẽ cofonder, nẽ mais toller, así auedes cheo o meu coraçõ de doores et de quebrantos et de doos, que ia y mais nõ pode caber. [+]
1370 CT 1/ 570 Et começou de pẽsar moy fortement cõmo ou por qual maneyra podería seer uingada d ' Achiles, que lle seus fillos assý auj́a mortos et tolleytos. [+]
1370 CT 1/ 570 Et rrógote que outorges o meu rrogo et tollas de meu coraçóm este doo et este pesar; et se mo nõ outorgas, en este leito jarey chãgendo et chorando et sospirando, et ia mais nõ te ueerey, nẽ me leuanterey do leyto ata que moyra. [+]
1370 CT 1/ 588 Et Ayas, quando se senteu malferido et entendeu que golpe era mortal, aguillou perla grã presa, per entre todos, tolleyto et fora de seu sen. [+]
1370 CT 1/ 605 Et Diomedes chegou logo y, et sofreu tã grã coyta d ' armas por lleslo toller, camana nũca sofreu desque fuj [naçido] en batalla en que entrase. [+]
1370 CT 1/ 605 Mays enpero, ante que se d ' y partise, tolléulleslo, per força et per grã poder, uiuo. [+]
1370 CT 1/ 613 Mais os de Palfegona fazíã muyto porlo toller. [+]
1370 CT 1/ 613 Estonçe chamou ela todas suas donzelas, et dísolles que cada hũa fezese sua puña por lles toller Filomenis, et que tomasen tã grande afám ata que o fezesem ficar ẽno canpo, el et a aqueles que o leuauã. [+]
1370 CT 1/ 613 Polidamas andaua tolleyto, cõ despeyto et cõ saña por seu yrmão que lle matarõ. [+]
1370 CT 1/ 640 Et quebrantáscheme muy uilment, [tolléndome] os fillos et os parentes et os amigos et os uasalos que auía. [+]
1370 CT 1/ 640 Et así me tollische todos aqueles de [que] me desche auondamento en quanto te pagasche. [+]
1370 CT 1/ 669 Et fuy fora de siso, et tornou sandía et tolleyta, et nõna podíã tẽer, et a todos quiría rroer cõ os dentes et rronper et ferir. [+]
1370 CT 1/ 671 Et se o pleito agora así estouese, sey que nõ naçería contra mj̃ esta entençõ, nẽ sería torto nẽ dereyto por que o Paladiõ a mj̃ fose tolleyto por ome do mũdo. [+]
1370 CT 1/ 671 Et agora querédesmo toller. [+]
1370 CT 1/ 672 Que tãto durou esta perfía que os gregos diserõ a Agamenõ que lle tolleríã o prinçipado que auí[a] sobre eles se nõ dese a Escomonẽ a seu padre, el rrey Crises, et agora escollese qual se pagase. [+]
1370 CT 1/ 672 Mais Achilles ouuo doo de suas cõpanas et dos outros todos, et ante quiso dar a Ypodamía a seu padre et apagar a sana dos dioses, per que erã os gregos cõfundudos et tolleytos et ýam a perdiçõ, que os leyxar así matar hũus outros. [+]
1370 CT 1/ 691 Et perdeu aquela uez tri(i)jnta et sete naues, et tolleullas o corisco, que nõ ouuo y tal que nõ fose queimada ou anegada. [+]
1370 CT 1/ 710 Et se el fezera guisado ou dereyto ẽno que fezera, (et) nõ perdería por ende o rreyno, nẽ mĩguaría en sua fazẽda, cõmoquer que ende as gentes andasẽ despois dizendo o que se lles antollase, ca nõ sería bẽ de tal pleito cõmo este leyxarẽ así pasar. [+]
1370 CT 1/ 718 Et tolleume muyto, et leyxoume pouco, et nõ ouuo de mj̃ merçee, et ia mays nũca en ela fiarey, en quanto ẽno mundo uiua. [+]
1370 CT 1/ 732 Padre, señor, eu bẽ ueio que Neutéllamos nõ me preça nẽ me ama pouco nẽ mays, ca Andrómaca mo tolle et o alonga de mj̃, en maneyra que nõ sinto del amor nẽ cõpaña. [+]
1390 MS [I, 1]/ 9 Et a perna cõ a coyxa todo me secou, et vierõ algũus meus amigos a mĩ e virõme asy tolleito o corpo, derõme en cõsello que cõ d ' aquela[s] cousas que teuese, que fose par ' algũ lugar de rreligiõ hu podese seruir a Deus et auer algũa sustançia para mãteemẽto do corpo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 12 Oudom, por que me tolles a mĩa casa en que morey por grã tenpo? [+]
1390 MS [I, 1]/ 19 Mais despois que Nostro Señor sobio aos çeos, este Santiago Alfeu foy ordenado en bispo de Iherusalem por los outros apostollos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 34 Et entõ Vespasiano leixou Tito, seu fillo, sobre Iherusalem et foise a Rroma; et entõ Tito, cõ grã prazer de que fezerã seu padre enperador, ouve tã grãde alegria que lle vẽo a door de fryura aos nerueos et tornou paralitiquo et tolleoselle hũa perna. [+]
1390 MS [I, 1]/ 116 Et quando o vio Calrros entẽdeu que aqueles erã os que aviã de morrer na lide se y entrasen, et çarrarõnos todos en hũu lugar onde lle diziã a misa por nõ morrerẽ en aquela batalla; et porque nĩhũu nõ pode toller o juyzo de Deus nẽ os seus feictos, despois que a lide foy vençuda et morto o prinçipe Furro cõ trres mĩll mouros, volueu rrei Calrros a aqueles que leixara ençarrados et achoos todos mortos, et erã por cõto çẽto et çĩquoeenta cristiãos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 136 Moyto he para onrrar et para temer Deus dos cristiãos que taes criados ha; com̃o quer que ja sejan pasados d ' este mũdo para aquel outro fillan dereito d ' aqueles que lles son rreueos, asi com̃o se fosen viuos, ca hũu tolleu o lume et d ' outro fez pedra muda, ca Santiago tolleu o lume dos ollos et San Rromão fez do omẽ pedra. [+]
1390 MS [I, 1]/ 170 Et o bispo et os outros que y estauã, que esto virõ, marauillarõse et entẽderõ bẽ que era miragre de Santiago et ouverõ moy grãde alegria, et fezerõ grãde festa et derõ grãdes loores a Deus et ao preçioso apostollo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 172 Et estando en esto gisando com̃o fazia mester para soterrarlo, et os parẽtes leuãdoo ja para a coua, por la grraça de Deus et por lo rrogo do apostollo Santiago, ergeose o moço viuo et saão, com̃o se se espertase de sopno. [+]
1390 MS [I, 1]/ 176 Nostro Señor, que he fonte de piadade, que nõ desanpara aqueles que en el hã asperãça, enviou logo a el o apostollo Santiago, en cujo seruiço el viña, que o cõfortase. [+]
1390 MS [I, 1]/ 176 O apostollo santo vos envia dizer por mĩ que porque leixastes voso cõpaneiro et lle birtastes o juramẽto, que as vosas orações et a vosa rromaria, que vos la nõ rreçebera ata que nõ façades penitẽçia d ' este peccado. [+]
1390 MS [I, 1]/ 183 Ay moy nobre señor! eu te amei et porque me ameaças que me tolleras a mĩa presa?, et tu es deus do mar que en cõtra a nosa jente es?. [+]
1390 MS [I, 1]/ 186 O ajutor omnium seulorum, o decus apostollorum, o lus clara galiçianorum, o auocate perigrinorum, Jacobe, suplantatur viciorum solue nostrorum cathenes delitorum e duc a salutum portum. [+]
1390 MS [I, 1]/ 231 COM̃O SANTA MARIA FOY LEUADA AOS CEOS ET COM̃O FOY DEMOSTRADA A SAN TOME ẼNO VAL DE JOSEFA Logo que os apostollos forõ tornados a Iherusalem, avẽo asi que San Tome apostolo estaua preegando en hũa çidade a moytas gentes. [+]
1409 TA III,4/ 77 Capitollo das enfirmidades et danaduras que ueen ao Cauallo acidentalmente de fora. [+]
1409 TA III,4/ 77 Na prjmeira parte digamos Segundo o Nume de cada hũa enfirmidade ou danadura, et onde ueen ao Cauallo, na terçeira parte digamos de todas llas meezinas que uallen contra as enfirmidades et danaduras vonde prjmeiramente digamos, segundo nos, os capitollos dos vocabollos de todas llas enfirmidades et danaduras como se começaran. [+]
1409 TA III,4/ 81 Capitollo da dor a que chama uerme ou adraguchos. [+]
1409 TA III,4/ 85 Tytollo da door a que chama uerme uolatiuo. [+]
1409 TA III,4/ 85 Tytollo da door do Curaçon. [+]
1409 TA III,4/ 101 Para matar a fistolla filla o rratano que he o sirgo da rraposa que see nos codesos, saão, et viño, et ponno en hũa olla Noua et leixao tanto cozer sobre llo fogo que se faça del caruõos, et destes caruões faras poo que deitaras na fistolla, et matalla as. [+]
1409 TA III,4/ 103 Et fage en todas estas cousas asy como ia dito he no capitollo da door saluo que esta decauçon deue seer deteida no ventre do Cauallo en quanto se y pode deteer, porque os entestios et o uentre del amolleçem por y mellor. [+]
1409 TA III,4/ 105 Esto faça ataa que o Cauallo seia esforçado, et as uezes auen que se deita o Cauallo en esta door, et se se deitar fazelle como dito he do capitollo do jnfustico. [+]
1409 TA III,4/ 115 Cuando uires jnchar o Cauallo en algũa parte do espinaço fageo rraer no lugar que for jnchado et fage enprasto de farina triga con craras douos anaçadas, et pono con hũa peça de pano de lyno que cobra todo o jnchaço, et quando lle este enprasto tolleres, tolle o mais mansamente que poderes, depois se se en alguun lugar apanar a podreen dese jnchaço furaras con lançeta aguda et caente na punta o fundo do jnchaço ataa que cheges ao uurmo et que se posa liurar por y todo aquel mal et depois vntaras con vnto de porco aquel lugar. [+]
1409 TA III,4/ 121 Et do conoçemento et da cura desta door acharas rremedio no capitollo das danaduras do espinaço, que suso acharas escrito. [+]
1409 TA III,4/ 121 et pois que todo for ben amasado, estendam esta maça torra en pano de llino et tamaño que cubra todo o llugar rraudo, en que he a door et non lle tollan este enprasto ataa que se el non tire lleuiamente de seu. [+]
1409 TA III,4/ 125 et fage ende poo et fageeo rreter de sunn et pono caente sobre lla anca do Cauallo qual o poder sofrer, et stendendoo por todo o lugar da door et depois llogo llança por çima asaz da estopa ben metuda et non lla tollas ataa que caya de seu con o cabello. [+]
1409 TA III,4/ 125 Et desta door curaras asy como ia desuso dito ey no capitollo da anca. [+]
1409 TA III,4/ 129 Para esto ual o ouo torrado ataa que se faça duro et depois tollelle a casca et faz tal como bollo, et pono ençima caente, pero nenbrete que ante seia rreydo o callo como dito he, et rrenouallas este ouo duas uezes no dia. [+]
1409 TA III,4/ 133 depois vntaras as danaduras con vmgento de seuo de carneiro et de çera et de gema tanto de huun como doutro coito todo ensenbra con pena de gallina duas uezes no dia llauandoas ante as danadurras con ujno feruente caente, et ellas jxutas, depois vntallas do dito vngento ataa que as danaduras desta door seian soldadas, gardandoo non se tanga dagoa nen do estrabo, et soldadas as chagas como dixe, legen con corda a uea mestra da coixa, et sangreno adedentro como he contiudo no capitollo que dizen esparauanes, et liurando ende conuinyuelmente o sange, queimaras de moitas qeimaduras conuiniuilis a dita danadura, asy como ia de suso dito ey; [+]
1409 TA III,4/ 135 et se jnchar o lugar porllo asanamento dos neruos fage enprasto da alforua et da semente lineij et da çebolla albarrãa et das outras coussas que som contyudas no capitollo ante deste et pono sobre lla juntura que he doente, et se por rrazon do ensartillamento se mouer osso do seu lugar alça o outro pee que for saão do Cauallo et llegallo no rrabo o mellor que poderes, et pois trage o Cauallo porlla rrenda mansamente por algũa ereyta subindo para suso et para esto o osso que andar voluese a seu lugar asy como conuen; [+]
1409 TA III,4/ 135 Et tirada a espina ou estrepe curen da chaga con crara douo et con outras qoussas que soldam asy como nos ditos capitollos he dito et contiudo. [+]
1409 TA III,4/ 139 sse esta door for Noua ou vella tal cura lle faras en todo como che ia dixe et ensyney enno capitollo dos sobre ossos. [+]
1409 TA III,4/ 143 Et aas uezes se faz do cançer que non he ben curado que por esta rrazon lligeiramente se uolue en fistolla. [+]
1409 TA III,4/ 143 Remedyo contra a fistolla. [+]
1409 TA III,4/ 143 Se a chaga vella ou cançer fforon mal curados et por antiguidade se tornaron fistolla sooelle a acorrer aas uezes con o poo dos Colloos das abroteeas mesturandolle tanto de cal uiua como douro pimente por seer mais forte. [+]
1409 TA III,4/ 143 Outro poo ay mays forte para matar a fistolla: [+]
1409 TA III,4/ 143 Et Nota que synal he do morimento da fistolla jnchar a chaga darredor, arruueçer de dentro; [+]
1409 TA III,4/ 143 he morta a fistolla deuen a curar da chaga asy como doutras chagas, como dito he. [+]
1409 TA III,4/ 143 Et se se criar fistolla nos lugarres carnosos façanlle en como he conteudo nas curas do caçer. [+]
1409 TA III,4/ 147 Et se por uentura por negligencya ou por maa garda se uoluer a chaga en caçer pensem del asy como dixe no capitollo da fistolla. [+]
1409 TA III,4/ 149 se for pouco danado descobran con ferro cunuinyuel a solla da huña tallando a huña a arredor da chaga ataa que seia descuberta et depois que a encrauadura for descuberta façan a solla da huña delgada et sotil espiçialmente arredor da chaga et rrayan de fundo a huña ataa que chege aa chaga et que aia espaço ontre a chaga et a huña et que a huña non prema a chaga nen se chege a el por se non enbargar o soldamento da carne porllo chegamento da huña Noua et esto asy feyto encham a chaga ou danadura destopas molladas nas craras dos ouos, disy curen a chaga con sal mudo et con vinagre forte ou con poo de galla, como dito he no capitollo dante este. [+]
1409 TA III,4/ 153 Auen aas uezes, por desensinança do alueiter, que a encrauadura non he bem descuberta nen pensada asy como deue, hu conuen que a podreen da chaga, que fiqa ençarrada dentro ena huña, faça camjño ontre a huña et a carne uiua, rronpendo a carne sobre llo pee, afazendo y a chaga por que saae aquella podreen a qual chaga se deue curar asy como desuso dito he no capitollo da encrauadura. [+]
1409 TA III,4/ 153 prjmeiramente tolleras tanto da huña arredor da chaga que aia espaço conuiniuel ontre a solta do pee et aquella carne sobeia que chaman figo, depois talla o figo ataa açima da solla de que seyra o ssange, et estancado o sange pom ençima do figo esponsa do mar et apretaa ben con huun pano de lino et legao ben et non lle tollas esta sponssa do mar ataa que seia o figo todo comesto et rraudo da huña, et o figo asy rraydo cura da chaga que ficar asy como dito he das outras chagas dos pees. [+]
1409 TA III,4/ 155 Et para sse o Cauallo mellor curar et para uyr a huña a sseu estado ffaras como che adeante ensynarey eno capitollo ssyginte que ffalla do dessollamento das huñas. [+]
1409 TA III,4/ 159 Titollo da sangrya do Cauallo. [+]
1460 CI 1/ 95 Et porquanto a Espana aynda nõ avia conoscemento alguũ da fe de Ihesu Christo (conosçemento da fe de Ihesu), a comõ quer que ende en vida viera predicar o santo Apostollo et nõ podera conuerter saluo huũ, segũ diz o mestre Belet, ca era poblada et senorada a terra porlos gentijs. [+]
1460 CI 1/ 98 Et a morte de seu padre Leonegildo, foy leuantado por rrey enõ rreyno de Galiza, enõ conçilio de Tolledo, o dito Rrecaredo, o qual foy muy bóó rrey. [+]
1460 CI 1/ 98 Et en este tenpo foy feyto cõçilio et aJuntamento de saseenta et sete obispos enã cibdade de Tolledo, rreynante o glorioso rrey Rrecaredo, enõ qual cõçilio foy o dito don Diego, que foy o segundo obispo de Yria. [+]
1460 CI 1/ 99 Et morto o dito rrey Rrecaredo, soçedeu eño rreyno Sisnando, o qual fezo outro cõçilio en Tolledo. [+]
1460 CI 1/ 99 Et morreu Sesinando, rrey, et foy leuantado por rrey Çintolla eño conçilio tolletano; enõ qual conçilio foy Gutumaro, quarto obispo de Yria. [+]
1460 CI 1/ 99 Et, morto Çintolla, leuantarõ por rrey Rroçesindo, enõ tenpo d(o) qual foy Sendigo, o quinto obispo de Yria. [+]
1460 CI 1/ 99 Et en outro conçilio de Tolledo foy Adulso Felix septimo obispo de Yria. [+]
1460 CI 1/ 101 Ao qual Deus teuo por ben de rreuellar o corpo do glorioso Apostollo, señor Santiago, en tenpo do dito rrey don Afonso o Casto, enã dita era, en maneyra que agora oyredes. [+]
1460 CI 1/ 101 Et, porla graça de Deus que queria illumjnar et onrrar a eglleia onde tal, porlo preçioso thesouro do corpo [do] glorioso apostollo Santiago, o dito obispo por sy meesmo vio as ditas candeas lumjnarias et oyeu os ditos cantares angelicaes. [+]
1460 CI 1/ 101 Et foylle rreuellado que era aly sepultado o corpo do apostollo Santiago Zebedeu, que avia oytoçentos años que ally Jazia ascondido en aquel monte, et siluas et matos. [+]
1460 CI 1/ 101 Et enton o dito obispo foyse a el rrey don Afonso o Casto por sy meesmo et disolle todo: comõ a el, porla graça de Deus, fora rreuelado o corpo do apostollo Santiago. [+]
1460 CI 1/ 101 Et cõ cõsello et auctoridade de moytos obispos et nobres varões, por honrra et rreuerençia de tan grande apostollo, hedificou ende moy grande et noble eglleia, et segũdo que agora veedes. [+]
1460 CI 1/ 101 Et mudou o bispado de Yria enã santa eglleia do apostollo Santiago, pero que o fezo sen liçençia do papa. [+]
1460 CI 1/ 105 En este encomedio leuantouse toda a terra cõ a Santa Yrmãdade, entanto que nũca deyxarõ fortolleza en todo o rreyno de Galiza. [+]
1460 CI 1/ 105 Et o dito santo Theodomjro, viçesion obispo de Yria, foy o primeyro obispo que rregeu a santa séé do apostollo Santiago en tenpo de Carlo o Magno, rrey de França, et de don Afonso o Casto, rrey d ' Espanã. [+]
1460 CI 1/ 105 Et finouse o dito don Theodomjro, santo et rreligioso varon, et soçedeu en seu lugar A(l)teulfo et foy ordenado obispo enã santa séé do apostollo Santiago. [+]
1460 CI 1/ 108 Et estonçes don Juã, obispo de Rreuena, que despoys de Sam Pedro, çento et trinta et huũ años, rregeu et gouernou a Eglleia de Rroma, conosçendo a santidade do bispo Sisinando, envioull(e) por hũu seu porteyro leteras: que rrogase por el a Deus et ao Apostollo, señor Santiago, que fose seu defensor en este mũdo et eño outro. [+]
1460 CI 1/ 109 Et Jazendo asy ante o altar de Santiago en oraçõ, esperando que porla mjsericordia de Deus et rrogo do apostollo Santiago que seu fillo fose librado do poderio do diabro. [+]
1460 CI 1/ 109 Et ela espantada espertouse, et disolle huã voz: " -Sabe que, por tuas oraçoõs, o teu fillo he tornado aa cõpana dos santos, he perdoado de todos seus pecados et librado do poder do diabro por rrogo do apostollo Santiago". [+]
1460 CI 1/ 110 Et cõ gran traballo, et noJo et pesar, adormeçeu el rrey Rramjro [et] aparesceulle o apostollo Santiago, defensor das Españas, caballeyro en çimade huũ caballo branquo, et cõ huũ pendon en hũa aste de huã lança leuantado, eño qual paresçia huã cruz, et cõ huã espada enã maão desnuda. [+]
1460 CI 1/ 110 Et el rrespondeu: " -Eu soo o apostollo Santiago a que meu senor Ihesu Christo encomendou toda España, a qual me caeu por sorte para que a cõuertese aa sua santa fe cathollica et a defendese. [+]
1460 CI 1/ 110 Et logo, en sayndo, o apostollo Santiago paresçeu ante elles en çima de seu caballo branco enã maneyra que aparesçera a el rrey. [+]
1460 CI 1/ 110 Et tanta foy a graça de Deus et a aJuda do Apostollo, señor Santiago, que el rrey don Rramjro, cõ aquela pouqua gente de christaãos que cõsigo tijna, vençeu todo aquel gran poder dos mouros, et matou eles moytos d sen conto et vençeu a batalla. [+]
1460 CI 1/ 110 Et desde aly, porla graça de Deus et do apostollo Santiago, foy librada toda España das parias et do poderio dos mouros. [+]
1460 CI 1/ 110 Et foy coussa verdadeyra que os christaãos, comõ os mouros, vijã corporalmente peleJar o apostollo Santiago. [+]
1460 CI 1/ 110 Et vençida a batalla, porla graça de Deus et aJuda do apostollo Santiago, el rrey don Rramjro, cõ consello et acordo de todolos de seu rreyno, poso esmolda para senpre en toda España desde Pisorga ata o mar oçiano: en cada Jugada de boys huã faneyga de t[r]ijgo ou de pan por voto para a eglleia do apostollo Santiago. [+]
1460 CI 1/ 112 Pero, avido cõsello con el rrey don Sancho, porla cruel guerra dos normanos, et frandeses et rroubos que moytas vezes faziã entrada porlo mar, et chegandose açerqua da çibdade de Santiago, por que nõ ocupassen o corpo do apostollo Santiago, nj̃ o podesen tomar con grandes traballos, comesçou a çerquar o santo lugar de Conpostella de torres, et muros, et almenas, et vallos et fossas, lançando agoa en ellas. [+]
1460 CI 1/ 114 Nõ sabemos se fezo oraçõ ante o altar do Apostollo, señor Santiago, antes entrou, cõ a espada nua eñas mãos, entõ por força enõ dormjtorio onde estaua dormjndo o bispo Rroosende cõ outros señores, et leuantou cõ a punta da espada o cobritor que Jazia sobrelo obispo et quiseralle cortar a cabeça. [+]
1460 CI 1/ 114 Et foy o deçimo obispo da santa seen de Santiago, o qual acreçentou as onrras, dignjdades, famjlias, rrendas et votos do santo apostollo Santiago et fezo ende moytas boas obras. [+]
1460 CI 1/ 116 Et entrou o rreyno por estas partes de Galiza, et entrou a eglleia de Santiago et destroeu moytas das paredes da eglleia, saluo o altar et o santo sepulcro do glorioso apostollo Santiago, et fezo outras muytas suzidades et villezas enã eglleia de Santiago. [+]
1460 CI 1/ 116 Et diseronlle que era do apostollo Santiago, diçipulo de Ihesu Christo fillo da Uirgeen Maria, que y Jazia sepultado. [+]
1460 CI 1/ 120 Et o dito obispo de Santiago se presentou cõ muy gran omjlldade ante o papa et cardenaes, ca entõ a Egleia de Rroma avia en odio a Eglleia de Santiago, porque lle nõ obedesçia tanto comõ deuja, et se afirmaua sua ygoal et cabeça das eglleias oçi(n)dentales, porque tijña o corpo do apostollo señor Santiago. [+]
1460 CI 1/ 120 O qual con muyta onrra [et] ohumjlldade pedeu ao papa et cardeaes que a Eglleia de Santiago fose sublimada de algũa onrra, dezendo que todalas eglleias onde Jaziã os santos apostollos erã onrras de papadego, et patriarchado et arçobispado, saluo se era a eglleia do apostollo Santiago. [+]
1460 CI 1/ 120 Enã qual letera se contiña que o santo padre, por rreuerençia do apostollo Santiago, mudaua et traspasaua a cathedra episcopal, que os obispos predeçessores [de] Dalmaçio ouue[rõ] et tijnã eña eglleia de Yria, enã eglleia de Santiago de Cõpostella, adonde o corpo de Santiago verdadeyramente era sepultado, con toda a diocesi et con todalas cousas, terras, et senorios et Jurdições a eglleia et çibdade de Yria e sua diocesi perteesçentes. [+]
1460 CI 1/ 122 "Pascasius episcopus seruus seruorum Dey carisimo filio Yldefonso Yspanjarum rregi salutem et apostollican benedictjonem, etc. Tua petiçõ porlla Eglleia de Santiago rreçebemos, e moyto nos encomendamos da destroyçõ desa eglleia. [+]
1460 CI 1/ 124 Et despoys, a pouquo tenpo, foyse o dito don Diego electo aa çibdade de Toledo, adonde o dito rrey don Afonso estaua cõ o arçobispo de Tolledo et con outros muytos senores, et foy rreçebido cõ priçissom et cõ muyta onrra. [+]
1460 CI 1/ 125 "Pascasio obispo, seruo dos seruos de Deus, ao honrrado yrmão Diego obispo conpostellano: soude et beyçõ apostollica. [+]
1460 CI 1/ 126 Enpero, tu fillo, obispo, rroga a Deus et ao apostollo Santiago que este odio seJa tirado dos seus corações [et] da sua memoria; entra cõ grãde omjlldade et mesura, et a todos sey obediente et benigno et nõ demandes por ty esta dignjdade, mays envia dous dos teus mays honestos et sabedores que a demãden cõ muyta homjlldade." Et o bispo notou ben en seu coraçõ aquellas palabras que lle diso o santo abbade et rreuolueas en seu coraçõ muytas vezes. [+]
1460 CI 1/ 126 Eño qual, en suma, se conten que o santo padre por rreuerẽçia do apostollo Santiago, cuJo corpo he sepultado enã eglleia de Cõpostella, segũ ten et creen a eglleia oçidental, por rreuerençia do apostollo Santiago, do qual foy trasladada a Eglleia de Yria en Conpostella et sacada de subJeyçõ da metropolitana, a Eglleia de Bragãa, et santo menbro da Eglleia de Rroma. [+]
1460 CI 1/ 126 Porende, o santo padre, porla mays onrrar, outorgou ao obispo don Diego et seus subçessores para que senpre çelebrasen cõ palio enã dita eglleia en dia de Nadal, Epifanja, Anuçiaçõ, Çena Dominj, dia de Rramos, Asçensons, Pentecoste, as tres festas de Santa Maria, San Mjgell, San Juã Babtista, Santiago, os dias dos Apostollos, dia de Todolos Santos, Dedicaçon da Eglleia, San Lourenço, San Viçenço, San Martino, Santo Ysydro, cõ outras moytas festas et boas cousas contiudas enõ dito priujlegio, dado anõ Dominj millesimo CXXV. [+]
1460 CI 1/ 128 Et de comõ tornou et fezo ordenar o altar de Santiago que era muy pequeno, et moy diforme et mal ordenado, so qual criã et tijnã os fiees christaoos seer o santo sepulcro do apostollo Santiago. [+]
1460 CI 1/ 128 Et o santo obispo, cõfiando da mjsericordia de Deus et do apostollo Santiago, comõ bóó caballeyro esforçado para entrar en tal batalla, pero cõ grant themor, atreueuse et desfezoo, et poso ende hũa muy boa et moy grande ara et huũ rret(r)ablo de ouro et de prata. [+]
1460 CI 1/ 128 Hedificou o çinballo, en derredor do altar do apostollo Santiago, de fermosas feguras de ouro et de plata, moy maraujllosamente obrado. [+]
1460 CI 1/ 128 Et alende do arco, fezo o altar et capella de Sam Saluador et a capella de San Pedro, et Santo Andre, et San Froytoso, San Juã Baptista; et ẽno sinjstro corno, a capella de San Juã apostollo, et a capella de San Bertholameu et Santa Cruz, et vngeoos cõ a santa crisma et consegrou os ditos altares et o altar de Santa Fides. [+]
1460 CI 1/ 131 Jtẽ, o santo obispo considerando a grande onrra en que a Eglleia de Yria fora sublimada et cathedra de tantos santos obispos, ante que o corpo do santo apostollo Santiago fose rreuellado, et de cõmo agora de toda era destroyda et posta en tanta proueza que algũus pouquos clerigos, que ende morauã, partidos do (o) ofiçio clerical, nõ se diziã ende os ofiçios, saluo eño Avento et eña Coreesma et esto nõ muy conpridamente, porquanto non aviã ende abastança para seu manteemento et vistiario; cõdolendose moyto delo por cõsello de dez canoĩgos, por priujllegio del rrey, fezo ende huã moy boa eglleia aa onrra de Santa Maria cõ huũ muy grande altar en que poso moytas rreliquas, et fezo poer outros dous altares: huũ de San Martino et outro de San Mjguell. [+]
1460 CI 1/ 131 Et constituyo ende doze canoĩgos et huũ prior, por rreuerençia dos doze apostollos de Noso Señor Ihesu Christo, ben Jnstructos eño ofiçio diujno. [+]
1460 CI 1/ 131 Et, por onrra de tan grande ospede, cõ grande Jndustria rreparou et fezo ende de nouo hũa (hũa) muy boã eglleia cõ tres cabeças et tres altares: o de medeo a onrra [do] glorioso apostollo Santiago, porque ende fora rreçebido o seu corpo, et os outros dous altares: huũ a onrra de Santa Maria Salame et outro de San Juã, apostollo e euangelista. [+]
1460 CI 1/ 133 Jtẽ, despoys desto a tres años, os mouros vierõ a çerquar a Tolledo et conbaterõno muy de rregeamente -os ardarues -, et destroyrõ os arrabaldes et matarõ moytos caballeyros et nobres hõmes. [+]
1460 CI 1/ 133 Et nõ poderõ entrar a çibdade porlla fortolleza do lugar et dos nobres caballeyros que ende estauã, et çessarõ de conbater et poseron ende suas tendas en derredor. [+]
1460 CI 1/ 133 Et estonçes o fillo del rrey, don Sancho, que tijña o senorio de Tolledo por el rrey, armousse cõ gran parte da caballaria et saeu da çibdade para correr cõ os mouros, et começou a pelleJar muy de rregeamente cõ elles. [+]
1460 CI 1/ 133 Et el rrey lle rrespondeu que plazendo a Deus, asentado o feyto dos mouros, que vijnrria a Tolledo, que entẽdia yr a péé a vissitar o ' postollo Santiago, seu defenssor, et que entonçes oferresçeria o priujllegio enõ seu altar. [+]
1460 CI 1/ 133 Et en outro dia porla manãa, vẽoo o bispo et achou el rrey et a rrayna en sua camara et foy deles muy bem rreçebijdo, et disolle el rrey quantas coytas de noyte passara, et comõ toda aquella noyte el nj̃ a rrayna nõ dormjrã departindo enãs grandes cousas que Deus fazia por rrogo do apostollo Santiago en les dar vitoria dos injmjgos da santa fe catholica. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL