1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXV. é como Santa Maria livrou de morte un judeu que tiinham preso hũus ladrões, e ela soltó -o da prijon e feze -o tornar crischão. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXXV. é como Santa Maria livrou un seu hermitan de prijon dũus mouros que o levavan alen mar, e nunca s ' en poderon pa[r]tir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LVII. é dũus romeus que yan a Rocamador e pousaron en un burgo, e a ospeda furtou -lles da farinna que tragian. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LIX. é como Santa Maria fez descobrir hũa posta de carne que furtaran a ũus romeus na vila de Rocamador. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXIIII. é como a omagen de Santa Maria de Salas deu ũu braado, e tremeu a terra, por un prior da ygreja que fez tirar a força do sagrado [Don Fernando], abade de Mont -Aragon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXV. é como a Virgen livrou de morte ũu mançebo que enforcaron a mui gran torto, e queimaron un herege que llo fezera fazer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta C. LXXXXIIII. é como Santa Maria livrou un jograr dũus que o querian matar e lle queriam Fillar o que tragia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXXVIII. é como Santa Maria fez fazer paz e que sse perdõassen ũus omees que se querian matar ũus con outros ant ' a ssa egreja en Terena. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXXIII. é como Santa Maria defendeu de morte un cavaleiro, que se colleu a hũa eigreja sua dũus cavaleiros que o queriam matar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XLIII, é como ũus falcõeiros que andavan a caça estavan en coita de morte en hun regueiro, e chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e ela per sa merçee acorreu -lles. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LII. é como Santa Maria guardou ũus omees que non morressen dejuso dun gran monte d ' arẽa que lles caeu desuso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXVII é como Santa Maria guariu o clerigo que se lle tornaran as pernas atras porque fez ũus panos mẽores dun pano que furtou de sobelo altar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXXII. é como en ũu mõesteiro en reyno de Leon levantou -sse fogo de noite, e mató -o a omagem de Santa Maria cono veo que tiin[n]a na cabeça. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que en nossos cantares | nos chamamos Fror das flores, || maravilloso miragre | fez por ũus caçadores. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXXIIII. [é como ũus almogavares, que senpre entravan a terra de mouros e eran desbaratados, teveron vigia na capela do alcaçar de Xerez e prometeron -lle ũa dõa, e entraron en cavalgada e ganaron muy grand ' algo]. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 346 |
Como Santa Maria livrou da morte un judeu que tiinnam preso hũus ladrões, e ela soltó -o da prijon e feze -o tornar crischão. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 372 |
[Como Santa Maria livrou un seu hermitan de prijon dũus mouros que o levavan a alen mar, e nunca se poderon yr ata que o leixaron.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 509 |
[Como San Johan, patriarca de Alexandria, deu quant ' avia a pobres en ũu ano caro.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 526 |
[Como ũu bon cavaleiro d ' armas, pero que era luxurioso, dezia sempr ' "Ave Maria", e Santa Maria o fez en partir per sa demostrança.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 537 |
[Como ũus romeus yan a Rocamador e pousaron en ũu burgo, e a ospeda furtou -lles da farỹa que tragian.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 541 |
[Como Santa Maria fez descobrir hũa posta de carne que furtaran a ũus romeus na vila de Rocamador.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 550 |
[Como a omage de Santa Maria de Salas deu ũu braado, e tremeu a terra, por un prior da eigreja que fez tirar a força do sagrado Don Fernando, abade de Mont -Aragon.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 569 |
[Como Santa Maria de Salas guareceu ũu ome que avia a door que chaman da pedra.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 573 |
[Como Santa Maria livrou de morte ũu mancebo que enforcaron a mui gran torto, e queimaron un herege que llo fezera fazer.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 590 |
[Como Santa Maria livrou ũu ladron da mão dos diaboos que o levavan.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 595 |
[Esta é como Santa Maria livrou de morte ũu menynno que jazia no ventre da madre, a que deran hũa cuitelada pelo costado.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 615 |
[Como Santa Maria livrou ũu mouro a que queria fillar o demo, e feze -o tornar crischão.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 620 |
[Como Santa Maria guardou de morte ũu mercadeiro que deitaron no mar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 623 |
[Como Santa Maria livrou ũu jograr dũus que o querian matar e lle querian fillar o que tragia.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 634 |
[Como Santa [Maria] de Terena ressocitou ũu menỹo a que matara o demo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 636 |
[Esta é como Santa Maria fez fazer paz e que sse perdõassen ũus omees que sse querian matar ũus con outros ant ' a sa eigreja en Terena.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 657 |
[Como ũu erege de Tolosa meteu o Corpo de Deus na colmẽa e deu -o aas abellas que o comessen.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 668 |
[Como Santa Maria livrou ũu ome bõo en Terena de mão de seus ẽemigos que o querian matar a torto, porque ll ' apõyan que matara ssa moller.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 693 |
[Esta é como Santa Maria sãou ũu ome bõo que coidava morrer de ravia.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 698 |
[[C]omo hũu clerigo ena missa consomiu hũa aranna que lle caeu no calez, e andava -lle ontr ' o coiro e a carne viva, e fez Santa [Maria] que lle saysse pela unna.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 715 |
[Como un cavaleiro que andava a caça perdeu o açor, e quando viu que o non podia achar, levou ũu açor de cera a Vila -Sirga, e achó -o.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 717 |
[Como Santa Maria defendeu un cavaleiro que se colleu a hũa eigreja sua dũus cavaleiros que o querian matar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 746 |
[Como ũus falcõeiros que andavan a caça estavan en coita de morte en un regueiro, e chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e ela por sa mercee acor[r]eu -lles.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 13 |
[Como Santa Maria guardou ũus omẽes que non morressen dejuso dun gran monte de arẽa que lles caeu dessuso.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 65 |
[[Esta é como Santa Maria deu fios a ũu ome bõo pera coser a savãa do seu altar.]] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 166 |
[Como Santa Maria guareceu ũu cavaleiro de Segovia que avia perdudo o lume dos ollos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 186 |
[Como Santa Maria guariu ũu ome en Evora que ouvera de morrer dun osso que se ll ' atravessara na garganta.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 188 |
[Como Santa Maria ressucitou ũu menynno en Coira, hũa aldea que é preto de Sevilla.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 190 |
[Como Santa Maria guareceu en Sevilla ũu mudo que avia dous anos que non falara.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 197 |
[Como Santa Maria guariu o crerigo que se lle tornaran as pernas atras porque fez ũus panos mẽores dun pano que furtou de sobelo altar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 208 |
[Esta é como en ũu mõesteiro en[o] reino de León leva[n]tou -sse fogo de noite, e mató -o a omagen de Santa Maria con o veo que tiinna na cabeça.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 211 |
[Como Santa Maria de Terena guariu ũu ome contreito que andava en carreta mais avia de .XV. anos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 214 |
[Como Santa Maria de Terena resorgiu ũu ome que morrera de sandece e tornó -o são.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 225 |
[Como Santa Maria guareceu na cidade de Evora ũu ome que era cego.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 242 |
[Como Santa Maria mostrou en vison a ũu Rei e a hũa Reỹa como avia gran pesar porque entraron mouros a sa capela de Xerez.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 248 |
[Esta é como Santa Maria de Tudia resorgiu ũu menynno que era morto de quatro dias.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 250 |
[Como Santa Maria demostrou a ũu Rey que trobava por ela gran tesouro d ' ouro e prata.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 252 |
[Como Santa Maria mostrou muitos miragres por hũa sa omagen que tragia ũu rei en sa capela.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 258 |
[Esta é como Santa Maria del Viso guariu ũu açor dun cavaleiro.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 267 |
[Esta é como Santa Maria de Vila -Sirga livrou ũu ome da forca, que non morreu, por un canto que dera a sa eigreja.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 310 |
[[C]omo ũus almogavares que senpre entravan a terra de mouros e eran desbaratados teveron vigia na capela do al[ca]çar de Xerez e prometeron -lle ũa dõa, e entraron en cavalgada e gan[n]aron muy grand ' algo.] |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Na era de oytocentos et çinquaenta et noue anos -et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Señor en oytocẽtos et xxtij; et a de Loys, enperador de Frãça, en onze; et a do bispo Eugenio papa en hũu ano; et a de Abede, rrey de Cordoua, en xjze anos; et a dos alarauez en CCos et xvjex - adiuntarõse os altos omes do rreyno et alcarõ rrey a este dõ Rramiro o primeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Nepoçiano tornouse cõ aqueles asturaos et cõpanas de gascoes que erã cõ el y, et foy lidar cõ el rrey dom Rramiro çerca da ponte dũu rrio que auia nume Narçera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
[et] a hũu diziã Çipion et ao outro dõ Senã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et quando o virõ fugir deytarõ enpos el; et tãto o seguirõ ata que o acalçarõ en hũu lugar que auja nume Pramaria, et prenderõno et derõ logo en terra cõ ele, et sacarõlle os ollos, que nõ asperarõ mays el rey que llo mãdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et dali endeant[e] assessegouo et teueo en paz et en iustiça et en dereyto en guisa que nõ ou[u]e y nẽgũu dos seus que se lle ousase alçar nẽ fazer y outro pesar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Os mouros outrosi, quando souberõ o ardimento del rrey dom Ramiro en como fazia, ajuntarõse logo en hũu, et forõ muytos ademays et foronle logo dar batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Et esta foy muy grãde, et ouverona en hũu lugar a que diziã Aluela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Os cristãos forõ logo tornãdo as espadoas pouco et pouco et tirandose afora; os mouros seguindoos todauia, chegar[õ] a hũu outeyro a que diziã Clauyo; pero tornãdo os cristãos sobre si, et lidando segundo o mellor que podiam; et tomoos aly çerca daquele outeyro a noyte todos, de guisa que nõ poderõ lidar, et assy se partirõ os hũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Estando alla chegados todos en hũu, rogarom a Deus todos en seus curações, chorando dos ollos et fazẽdo preçes et rogandole que os nõ desenparase(m), mays que os ajudasse et les acorese en aquela presa en que erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Outrosi estabeleçerõ para sempre que, de todas las gaanças que fezesem caualeyros cristãos et os outros omes d ' armas en suas ostes et en suas lides que ouuesem cõ mouros, daquel dia endeant[e], que desem outrosi a[a] jgleia de Sanctiago, como en oferenda, outro tanto como a hũu caualleyro caese en sua parte da caualgada que fezesem ou da colleyta do cãpo que arãcasem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et, quando soube daquellas gentes, envioule dizer que lle nõ entrasem en sua terra et que lle nõ fezesem y dano nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et foy a batala muy grande, segundo cõta a estoria, mays nõ se uençer[õ] hũus nẽnos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Pero con todo isto (isto) mor[a]rom y eses das naues aynda depoys desto y ena terra hũus poucos de dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et os que ende poderõ escapar daquela queyma fugirõ cõ algũus dos seus navios, et escaparõ fogindo pelo mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et foy desta guisa: hũu conde que chamauã Aldaredo et outro rico ome que auia nume Preuiolo, com sete fillos seus, alçarõse cõ soberua et loucamente contra este rey dom Rramiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 15 |
Et fez açerca hũus paaços para si, outrossy [de] muy grãde obra et muy bõa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et el rey enuioules entõçe hũu seu yrmão cõ muy grã oste d ' asturãos et de nauarros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et enviou logo hũu seu yrmão que auja nume Almõdar, cõ grãde oste, a correr a terra de Tolledo, eynda sobrelos outros que el mãdara que a corresem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Andados tres anos do rreynado del rey dom Ordono, hũu cabedel dos mouros que fora do linagẽ dos godos, a que chamauã [en] arauygo Muça Abencaçim, alcouse contra Mahomat, aquel rey de Cord[o]ua, et tolleule muytas çidades, hũas per força, outras per engano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Desi foyse guerear conos talamaes et aos prouẽcialles et aos françesses, [et] matou muytas destas gentes, cada hũu per seus lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et prendeule dous cabedees, hũu per lide et o outro per arte, et auja nume vn delles Sancho et o outro Puljo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Outrosi prenderõ, ontre el et aquel Lopo, seu priuado, -et dizẽ aynda nas estorias que era seu fillo esse Lopo - dous cabedees de mouros lidãdo cõ elles: a hũu diziã Ybentaza, ao outro Alpaz; et este c[õ] huu seu fillo que chamauã Abzeyt. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et este rey dõ Ordono outrosi, quando aquillo soube, apoderouse de muyta bõa gente d ' armas et foy çercar hũu castello a que diziã entõçe Albeyda, que Muça tollera a cristãos, et uio muy bem laurado et bem cercado ( et) de muy bõo murro cõ suas torres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et, quando foy [en] hũu mont[e] a que diziã Ladurçio ficou y suas tẽdas et atendeu alj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et morreu y hũu seu vasalo daquel Muça que auja nume Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 23 |
Onde quando os que esta sabem dizẽ a algũu "podragado he aquel", et quer dizer tãto com̃o enfermo ou contreyto dos pees. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 24 |
Na era d ' oytoçẽtos et LXXaVe anos -et andaua entõçe o ano da encarnacom do Señor en oytoçẽtos et XXXtavije anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma, en hũu; et a de Mafomat, rrey de Cordoua, en xj; et a dos alaraues en CCXLa et oyto -, finado el rrey dõ Ordono et enterrado, ajuntarõse os altos homees et boos do rreynado et reçeberõ o jnfãte dom Affonso, fillo del rey dõ Ordoño, et alcarõno por rrey de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et en hũu delles prendeu hũu caualleyro que auja nume dom Fortuno et leuou[o] presso para Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Mays en todo isto, nõ sse partindo aynda de lidar et de fazersse muyto mal ũus outros, ou[u]erõ os altos omes do rreyno seu cõssello et foy este de (o) meter paz et amor ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et trouxerõ esta avijnça: que posserõ quareenta omẽes bõos que partisem o rreyno ontre elles ygualmente, que dalj adeant[e] nõ ouuesem sabor de contẽder ũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et poys que aquelles omes bõos ouverõ partido et ygoado o rreyno en tres partes, et posto en scripto os termjnos de cada hũu, fezerõ juntar todos tres os jrrmãos, que dalj adeant[te] nõ passasse hũu contra o outro, mays que mãteuesem cada hũu en paz et ẽ bem a sua partida do rreyno et dalj adeant[e] nõ ouuessem cõtenda ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
A Loys o rreyno de Germanja, que e contra ourient[e] ata hũu rrio que chamã Renẽ, et aynda algũas çidades aalende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
E el andando cont[ende]ndo [en] esto, hũu fillo dalgo a que diziã Fruella Vermundez -[et] era home de maa parte et ome de nemjga. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et en todo esto, rrey dõ Affonso estando en Leom, vẽe[u]lle mãdado dũu conde, que auja nume Layrõ, que xe lle alçara en Allaua et lle. paraua mal a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de oytoçẽtos lxxavj ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxxviijto anos - en este ano sobredito uẽo (vẽo) a desora et sem sospeyta hũa grãde oste de mouros a Leom, et tragiam cõsigo dous cabedees, et diziam a hũu Ymudar et ao outro Arcanaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et el rrey despos elles, matando quantos acalçaua, de guisa que hũus poucos que ende escaparõ forõ por mal cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et achousse cõ elles en hũu ualle a que chamauã Valdemouro et vençeuos et matou delles muytos ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Andados vije anos do rregnado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et lxxxaj ãno; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ [do Señor] en oytoçentos xliijes; et a de Locario, enperador de Rroma, en vije -, el rrey dom Affonso, coydando ia estar en paz, chegarõle nouas en como hũu alto omẽ de França, que auja nume Buysso, lle entrara cõ gram oste et que lle andaua estragãdo a terra et fazendo en ella quanto mal podia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et dizẽ algũus en seus cãtares, segundo cõta a estorja, que este frãçes Buyso que era primo de Bernaldo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et lidarõ assy hũus cõ outros et ouuerõse de achar aquel Buyso et Bernaldo et foronse ferir hũu por hũu tam de rigeo que fezerõ quebrantar as lanças per meo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et este[ue] bem çerca dũu ãno que nom caualgou cono pessar que ende ouue. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Et el rrey dom Affonso, seendo muyto alegre, sayo hũu dia et foy veer os caualleyros que lançauã a tauollado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Et dos altos omes que auja y ena corte era hũu que auja nume Orios Godos et outro Tiobalt, et os outros que dissemos ante disto na estorja; quando virõ estes altos omes que Bernaldo non saya y, ouverõ seu cõsello de o dizer aa rreyna, que, per rogo della, fose Bernaldo lançar a aquel tauollado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Senor, nũca uos demãdey aynda dom nẽhũu que fose et este e o primeyro que uos agora quero pidir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Bernaldo diso entõçe: -Senor, por quantos seruiços uos eu fiz, bem me deuedes dar meu padre; ca bem sabedes uos cã bem uos eu acorri cono meu cauallo en Benauent[e], quando uos matarõ o voso ena batalla que ouvestes cõ el rrey mouro Otres; et disestes que uos pidisse hũu dom et uos que mo dariades; et eu demãdeyuos meu padre et uos outorgastesmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Et he de saber que alçarõ ontre si por rey hũu mouro que auja nume Mahomat A[b]em Lopo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, quando chegou a hũu o[u]teyro que e a tres legoas de Salamãca, arremeteu o cauallo et s[ob]yo en çima daquelle outeyro et catou a todallas partes, et vio aquella terra tam fremosa et tã cõprida de todallas coussas que mester era a omẽ, et fezo y en aquel logar hũu castello muy forte et muy bõo, et poslle nume o Carpo, [et] dalj adeant[e] chamarõ a el Bernal de Carpio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Condes, poys que uos eu solto et uos enuyo, rrogouos que digades a el rrey que me envie(e) meu padre et que me envi(j)e logo mãdado dũu ou do al de com̃o quiser fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et os cõdes ouverom disto muy grã sana et pesar et enviarõno dizer a Bernaldo cõ hũu seu caualleyro en puridade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays pero sse el rrey vẽer contra nos, como quer que me el queyra mal, nõ alçe nẽhũu de uos a mao contra el per nẽhũa guissa, ca muyto me pesaria ende se algũu [o] fezese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays, quantos dos outros poderdes auer et acalçar, todoslos m[e]t[ede] aas espadas et todollos mat[ade], que nõ fique nẽhũu aa vida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Fezestes muy mal en tornaruos aca tã agina; ca, se nos (se nos) d[e]rades hũu pouco de vagar, gaanaramos tã grãdes requezas que senpre foramos ricos et avondados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, poys que assi he, uaam a Bernaldo cõ mandado algũus caualleyros que me de as chaues do castello et que lle darey seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et algũus dizẽ en seu rromãço et seus cãtarres que quando o soube el rrey, que mandou que lle fezesem banos et que o banassem en elles, por que lle blandeçese a carne, et que lle uistisem bõos pãnos, et que o possesem ẽ hũu cauallo, vistido dũa capapel d ' escarlata, et hũu escudeyro enpos el que o teuesse, que nõ caesse; et lo enujassem dizer, quando fosem cerca da cidade du el era, et que el salria a rrecebello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, quando chegarõ hũus aos outros, começou Bernaldo a dar uozes: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et dizẽ enos cantares que disso alj Bernaldo a Carllos que era sobrino del rrey Carlos, o Grande, et fillo de dõna Tinbor, sua yrmaa; et que lle disso Carlos que era muy bem et que llj prazia cõ el, et que estaua ena corte hũu fillo dessa dõna Tinbor et que o preguntou el rrey se o querria reçeber por yrmão a Bernaldo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, depoys desto, cassou Bernaldo cõ hũa dona que auja nume dõna Galinda, filla do conde Ardes de Londres, et ouve della hũu fillo a que disserõ Galỹ Galindes, et foy depoys muy esforçado caualleyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et algũus dizẽ que en tẽpo deste rrey dom Affonso foy a batalla de Rroçasualles [et non] cõ Carlos, o Grãde, mays cõ Carlos o que chamarõ Caluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et se algũu o souber departir mellor ou o diser mays cõ uerdade, deuele seer cabudu, ca nos dizemos o que achamos per latĩjns en liuros antigos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et, poys que o[u]vo sua frota aguisada muy grãde, fezo seu endeantado dela hũu mouro que auja nume Abdelhamyt, et envioo cõ aquella frota contra Galliza. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et morrerõ y todos que nõ escapa[rõ] ende nẽhũus se nõ hũus poucos cõ Abdelhamyt. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et ẽnos xx(x)iij ãnos enviou este Mahomat, rey de Cordoua, a (hũu) seu fillo Almõdar cõ grande oste a terra d ' Alaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Como Mahomat, rrey de Cordoua, anda[ua] pello vergel et do eyxedo que llj y deu hũu seu caualleyro |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et aquelle Maffomat, rrey de Cordoua, estando estõçe en sua mesquita ffazẽdo ssua orraçõ, feryo hũu rrayo cerca del que matou dous omẽes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Conta a estoria outrossi ante disto que, andando este Maffomat hũu dia per sua orta en hũu uergeu muy fremoso que auja y acerca do paaço, que disso hũu caualleyro daquelles que andauã cõ elle: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Et en esse ãno prenderõ caualleyros del rrey dom Affonsso hũu mouro que auja nume Audalj, que era cabedel et endeantado dos alaraues, et derõno en presente al rrey don Affonsso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Andados xx[x]j ano do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy esto na era de noueçẽtos et Ve ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçom do Senor en oytoçetos xlavije; et o enperio de Locario en xvjes - en este ano Homar Abenhazõ, que era hũu dos mays altos omes que auja en Cordoua, alçousse contra el rrey Abdala, et alçarõse cõ el muytas gentes et muytos castellos, que som estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et posselle nume Çamora por esta razõ: conta a estoria en latj̃ que, quando el rrey dom Affonso querria pobrar essa çidade, subyo el susu a hũu o[u]teyro que y uyo mays alto por ueer delle o logar da çidade et que hũu mõteyro daquelles que yam cõ el que achou hũa vaca negra et, polla desvyar dant ' el rrey que lle disse com̃o en iogo: "ca, mora!", ca os lauradores et os vaqueyros soenlle chamar aa[s] negras mouras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et vistiuse de pãnos longos ata os pees, com̃o os gregos ffaziã, et tragia espada çĩta et hũu pãno de sseda a redor da cabeça, et en somo do pãno a corõa do enperio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et el, sseendo mederoso, tal com̃o a lebre, mays ap[a]rellado para fugir ca nõ para lidar com seus eemjgos, andaua fugindo dũu cabo et do outro ante Loys, seu yrmão, que lle gerreaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et, en torrnandosse contra Rroma, hũu judeu, que auja nume Sedechiam, deulle ẽna çidade Mantua como por meezina heruas con que morreu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Andados quarreenta et hũu ãno do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et ffoy isto ena era de noueçentos et XVe ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçom do Senor en oytoçentos et lxxta et vij; et o enperio de Carllos, enperador de Rroma, en quatro - en este ãno el rrey dom Affonso, seendo muy alegre, et au[endo] gram plazer de tantos bẽes como lle Deus avia feytos et fazia contra seus eemigos, (et) envioull[o] dizer ao apostoligo Joham per sua carta, com dous clerigos que lle enviou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et hũu auja nume Suero et o outro Desiderio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et por ende rrogamos uos muyto en uosso amor que nos enviedes acorro dalgũus bõos cauall(eyr)os mouriscos com suas armas, dos cauall(eyr)os que os mouros chamam per seu arrauygo alfarazes, (et) por que, quando nos os rreçebermos, louemos a Deus por ende et [o] gradescamos a uos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Onde en algũus liuros he dito por esta rraçõ, segundo o tempo antigo, Ovedo, cidade dos bispos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et nõ achamos nẽhũa cousa que de cõtar seia para esta estoria, senõ tãto que ẽnos quareenta et quatro ãnos morreu Carlomagno, rrey de França; ca el rrey Loys, seu yrmão, hũu ãno auja que morrera ia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Et foy o primeyro ãno de seu reynado ena era de noueçẽtos et xxj ãno; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ en oytoçẽtos et oyteenta et tres anos; et o enperio de Carlos, enperador de Rroma, en X; et o do papa Agapito en hũu; et o de Audala, rey de Cordoua, en XX, et [o] dos alaraues en CC et noueenta iiij. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Et lidou cõ Ayolas, hũu rey de mouros, et uençeuo [et prendeuo et matou y muytos mouros] et leuou grã pressa de gaandos et de catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Et, quando uẽo a hũu logar que auja nume Aueremulo, soltousse da priiom aquel rrey Ayallas, per culpa daquelles que o gardauã, et fugiu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et enpos elle ouve o enperio hũu seu sobrino, a que diziã Armilfo, et reynou apos elle xij anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Outrosi os frãçeses alçarõ por rey hũu que auja nume Odo, et ffoy fillo do duque Roubert, ca nõ quiserom tomar Carlos, que foy fillo de Loys rrey, et rreynou Odo IX anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Na era de nouecentos xxviij anos -et andaua o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos et oyteenta vjs anos; et o enperio de Armilfo en hũu; et o de Basilio papa en outro; et a dos alaraues en CC et noueenta et sete -, morto el rrey dom Garçia, fillo del rrey dom Afonso, o Magno, foy alçado rrey dom Ordono, seu yrmão deste rrey dom Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et nõ rreynou nẽhũu dos seus fillos de Abdalla, o que nõ avemos aynda achado ata aqui dos rreys que rreynarõ ata aquel tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et a hũus affaagaua et [a]os outros metia grã medo por que ouuesem paz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et Abderame envioules hũu seu alcayde cõ grã oste en hũu cõ Almotarab, rrey de Tunez, que aduziã tam grãde oste de mouros que nõ auja cõta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et tam grãde foy a morteydade que fezo en elles, que nõ ha ome que o podese cõtar; ca, della ribeyra do Doyro, du elles pousauam, ata Atẽça et Paraçollos, mõtes et valles et cãpos todos iaziã cubertos de mouros mortos, assi que poucos ou nẽhũus forõ os que ende escaparom nẽ que o mãdado podesem leuar a el rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et, ontre todos aquelles que y morrerõ, matarõ y dous rreys muy nobres et muy poderosos, que auja nume hũu Albubataras, et outro Yboljmatel. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et foy sobre Merida et correu toda a terra de Luzena et astragoua toda; et tomou hũu castello que diz[iã] Colubri et he aquel a que ora dizem Alfange. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et acharõsse et lidarõ hũu dia todo ata a noyte, assi que morrerõ y danballas partes muytos mouros et muytos cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Mays, quando a noyte uẽo, nõ ouue y uẽçudo nẽhũu delles et partirõse assy hũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
[Et] tornouse dessa [uez] cada hũu(s) para seus logares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
El rrey, quando uyo que os cõdes nõ quiserõ vĩjr, asi com̃o el m[ã]daua, chegou muy grãde oste et foy contra os mouros, et achouos en [hũu] lugar que diziã Val de Junqueyra et lidarõ allj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et por este Eriugo foy dado [en] araffẽens Paayo, hũu seu sobrino; et foy depoys marteyrado en Cordoua per mãdado deste Abderame. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et tãto foy el adeant[e] cõtra a çidade de Cordoua, que podera chegar a ela quanto seeria andadura dũu meyo dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et ficarõ[lle] della dous filos: hũu ouve nume dõ Affonso, [et] o outro don Rramjro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et elles nõ quiserõ yr a el ha Leõ, mays ouuerõ cõ el suas vistas ẽna rribeyra de Carõ, assi com̃o diz dom Lucas de Tuy, en hũu logar que dizẽ Rregla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et hũu destes condes ffoy Nunu Ffernandez, et o outro Almõdar Aluo, et sseu fillo don Diego et dom Ffernãdo, fillo de don Anssur. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et, quando fforõ allj, nõno sabendo nẽhũu senõ os cõsselleyros del rrey, en vez que queria el rrey ffallar cõ elles, prendeuos et leuouos en cadeas para Leõ et deytouos no ca[r]ç[e]r et jouverõ y algũus dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 74 |
Andados viijo anos deste rey dõ Ordoño -et foy isto na era de noueçẽtos xxxta et hũu ano; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et tres; et o enperio d ' Armilffo, enperador de Rroma, en noue -, vẽo mandado a este rey dom Ordono, de parte del rey don Garçia de Nauarra, que ffosse contra sua terra destruyr as cidades que os mouros y tĩjnam, Nagara et Bitoyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
Como el rrey dom Fruella matou dous fillos dũu omẽ bõo de seu rreyno |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
Poys que el rrey dom Ordono foy morto, reynou enpos elle dom Fruella, seu yrmão segundo, hũu ãno et dous messes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
Et logo que rreynou, matou sen culpa dous fillos dũu ome onrrado, a que diziã Olmũda, et deytou da terra outro seu hermao daquelles dous, [que] auja (hũu) nume Framino et era bispo de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et hũu auja nume Nunu Rasoyra, fillo de Nuno Belides, et dizia don Lucas de Tuy que este Nuno Belides, que fora natural de Catalona. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et ouve dous fillos: a hũu disserõ Ffernã Laỹ et ao outro Vermũdo Laỹ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et este Fernã Laỹ ouve hũu fillo, a que diserõ Laỹ Ffernandez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et este Laỹ Fernandez ouve hũu fillo, a que diserõ Nuno Laỹ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et este Nuno Laỹ cassou cõ hũa dona, a que diserõ dõna El[o], et ouve en ella hũu fillo, a que diseron Laỹ Nun[e]z. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et casarõno cõ dõna Exemena, filla de Nuno Fernandez, et ouve en ella hũu fillo que chamarom Ffernã Gonçaluez, que foy depoys conde outrosi (conde) com̃o seu padre, assi com̃o diremos adeant[e] en esta estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Poys que el rey don Fruella ouve reynado hũu ãno et dous messes, quanto auemos dito susu que reynara, engafeçeu; ca os ma[o]s nõ quer Deus que chegẽ aa meadade de seus dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Et poys que foy morto, a cabo dũu ãno et dous meses, enterrarõno en Leõ çerca de seu jrmão, rrey don Ordoño. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et começou de rreynar na era de IXe çẽtos et XXX et tres anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et iiijo; et o enperio de Armilfo, [enperador de Roma, en onze; et o do papa Farmosio] en hũu; et o de Auderame, rrey de Cordoua, en vije; et a dos alaraues en cccvj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et este rey don Affonso, o quinto, casou cõ hũa dõna que auja nu[m]e dona Examena et fez en ella hũu fillo que auja nume Ordono, el Mallo; et matarõno cerca de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 81 |
Et depoys que isto ouve feicto el rrey don Affonso foyse para hũu moesteiro, que he en rribeyra de Çẽa, que auja entõçe nume Donas Sanctas -et diz a estoria que este moesteiro he San Fagũdo -. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et isto fezerõ os castelãos a Ffernã Gonçaluez, [o] hũu por que era bõo et muy esforçado et o al por que foy muy mays onrrado o senorio que ouve dalj adeante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et poys que Fernã Gonçaluez foy conde, quedarõ os rreys de Leõ de fazer a Castella os tortos et as agrauezas que lle soyã a fazer; ca os refreou elle de guisa, per seu atreuemento et seu esforço, que, des Pisorga a aca, nõ poderõ nẽ ousarõ fazer os pesares a nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et poys que ouve XV dias conpridos ẽno apostoligado prendeu[o] hũu clerigo de misa, que auja nume Cristoual, et deytoo en carçer por mal que fezo ẽna jgleia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et juntarõse anballas ostes, a del rrey et a dos castellaos, en hũu et forõ contra os mouros, que lle diserõ que erã en Osma. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 87 |
Andados iij anos do rreynado del rrey dõ Ramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et iiijo ãnos - (et) o conde Fernã Gonçaluez, auendo sabor de fazer seruiço a Deus et de gaanar prez et onrra, começou de guerrear conos mouros muy de rigeo, et foy cercar hũu castelo muy forte que a nume Caraço; et jazia en somo dũa serra muyto alta, que tijnã os mouros entõçe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et entonçe fallou Gonçaluo Diaz, hũu caualleyro muy sisudo, et disso: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et todauja gardaronse de fazer mao feyto, nẽ lo pode nẽgũu prouar nẽ retreer; ca nõ fezerõ por que nẽ quiserõ auer herdamentos per u elles meos ouvesen. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et en outro dia caualgou elle alj en hũu cauallo et foy correr mõte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et achou hũu grã porco dentro en hũa grã mõtana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Quando o conde ouve acabada esta razõ vẽo a el hũu daquelles tres mũges, que auya nume Paayo, et preguntoulle quen era ou que demãdaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et en outro dia bõa manãa mandou mouer toda sua gente, que erã tã poucos que auja da outra parte dos mouros mill para hũu dos cristiãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et os cristiãos et os mourros vijansse hũus [a outros et uĩjnan os hũus] cõ[tra os] outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et o conde Ffernã Gonçaluez estaua entõçe [quedo] en hũu logar et cobijçaua ia veer se juntado conos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et aque(e)eçeu alj aquella ora o sinal que o mũge disera ao conde, ca hũu caualleyro dos seus, ome arizado et muy vallent[e], caualgaua hũu muy bõo cauallo ligeyro et fremoso, et deulle das esporas por sayr adeant[e], et abriusse a terra et sumy[u]sse o caualleyro cõno cauallo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Et o conde Ffernã Gonçaluez et el rrey don Rramiro pagados hũu do outro et muy amjgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Mays os outros mouros que fugir poderõ meterõse en hũu castello, a que diziã Alfondiga, et leyxarõ muy grãdes aueres ẽno cãpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Et, depoys que el ouve ajuntado seu poder, enviou hũu caualleyro a el rrey don Sancho, de Nauarra, a dizer sse lle querria enmendar os tortos que auja feytos a castellãos, se nõ que o enviaua desaffiar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Onde a mester que tomemos algũu cõssello per que nos vingemos delles ou moyramos todos ante ca sofrer tãtos pesares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
[et] mays uallen Ç caualleyros todos dũu curaçõ ca CICCos dos outros; a y bõos et maos, que nõ pode y al sseer, et as vezes ansse de vẽzer os boos pollos maos, et esto he coussa que acaeçe muytas vezes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et el rey don Sancho de Nauarra, [quando] oyo dizer que o conde Ffernan Gonçaluez que lle entrara pella terra, ajuntou toda sua gente et fuysse para hũu logar que diziã en Nauarra a Era Degollada, et e en Valpira. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et forõ logo os castellãos ferir enos nauarros, et foy a ffazenda muy ferida, et morrerõ y muytos dũu cabo et do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et conocerõsse nas armas et forõse ferir hũu ao outro, et derõ[se] tã grãdes golpes que os cuytellos das lanças passarõ da outra parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et acharõno muy mal ferido, et alinparõlle a cara do sangue et do poo, et poserõno en hũu cauallo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et isto dito, escollerõ hũu caualeyro, a que diziã Nunu Laynes, que dissese ao conde aquillo que aujã acordado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et, senor, as coussas nõ estam senpre en hũu estado, et deue ome auer grã siso en lidar, se nõ pode perder per y todos seus bõos feyctos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Don Nunu Laynes, bõa razõ auedes dita et departistes muy bem as cousas assi com̃o son; mays pero nõ semella guisado d ' alongar esta lide, ca hũu dia bõo que ome perde n[ũ]ca mays pode tornar a el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et o viçoso et o lazerado anbos an de morrer, et nõno poden escusar hũu nẽ outro; mays os bõos ffeyctos nũca morrem, et senpre he en rrenẽbrãça o que os faz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et fforõ en grã pressa os castellãos, ca aujã de passar hũu rrio que vĩjna turbio et muy grande (et) das agoas muytas que auja ffeyctas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et ffoy a lide muy ferida dũu cabo et do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Os tollesãos et os gascões entõ, con(o) medo do esforço [et] d[o] lidar do conde Ffernã Gonçaluez, começarõ de fugir pellas mõtañas, et seu senor o conde ficou ẽno cãpo com muy poucas cõpanas. . . et fforõsse ferir anbos e dous hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Desi vistio dũu xa[m]ete de muy grã preco, que gãanara(m) quando [ue]n[ç]er[a] Almãcor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et mandoulle fazer hũu atoude et cobriu[o] dũu pano precado et meteuo dentro et fezeo pregar cõ crauos de prata. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 103 |
Andados IXe ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos xlvj ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe centos et IX ãnos; et o enperio de Cerrado, enperador de Rroma, en hũu - estando el rrey dom Rramiro en sua terra en paz et asesegado, hũu rrey mouro, que auja nume Açeyffa, entroulle ẽno rreyno cõ muy grã oste per rribeyra de Torrmes, et começou de po[br]ar ẽno rreyno dese rrey don Rramiro Salamãca, Ledesma, Rribas, Hañas, Alffondiga, Peña Guissanda et outros muytos castellos, cõ consintemento et cõ conssello de [dous] rricos homes desse rrey dom Rramiro -et hũu auja nume Fferrnã Gonçaluez et o outro Diego Nunez - que se alcarã et ajudauã (contra) aquel rrey mouro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 103 |
Et en aquella gerra que daua aos mouros prendeu y aquelles dous rricos omes, et meteu hũu en Leom ẽno carçer, et o outro ẽno castello de Cardim. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 103 |
Estes ricos omes se alcarõ todos en hũu contra el rrey don Rramiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et ajnda te diz mays Nostro Senor, que, por que eras seu vassallo, que te envia o [a]postolo(go) Santiago et a mj̃ cõ muytos angeos en ajuda, et parreceremos todos ena batalla cõ armas brãcas, et tragera cada hũu de nos crux en seu pendom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Senor, sen guissa fazedes et grã mal, et sse y tomardes algũu ero seera cõ muy grã dereyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Por que he mester que seiamos todos boos, ca nõ podemos fugir a nẽhũu cabo, pero queyramos: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Desy ordinou suas azes et mandou dizer a Gustios Gonçalues de Salas et a seus fillos et a dous seus sobrinos do conde que fosem aa deanteyra cõ Rroy Valasquez et dom Gonçaluo Diaz, hũu caualeyro muy sisudo et boo per suas armas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et poys que os ouue assy ordinados com̃o fossem outro dia, cada hũu en sua az, forõsse todos para suas tendas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et, desque anoyteç[eu], virõ hũa serpent[e] yrada, que vijna pelo aere s[an]g[oẽ]ta et com̃o rauyosa, et da ua tam feros aseuios, que nõ ouue y nẽhũu que nõ fossem espantados; et tam grandes fogos daua pela boca, que todolos da oste sse vijã hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et algũu mouro astroso, que sabe fazer estas cousas, fezo aquela uisom vijr pelo aere por nos espantar cõ esta arteria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Mays uos, com̃o sodes omes entendudos, bem deuedes de saber que o diaboo nõ uos pode fazer nẽhũu mal, ca lle tolle o poder Nostro Senor Ihesu Cristo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et desoy mays yde cada hũu a dormir per uossas pousadas, et gram manaa seede todos armados ẽno cãpo et ajudarnos a Deus, et vençelos emos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et hũ rrey dos d ' Africa, que era muy ualent[e], andaua buscando o conde para lidar cõ elle hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et o conde, quando o uyu, sayu a el et forõsse ferir muy de rigeo das l[ã]ças; et tam grandes forõ os golpes que sse derõ, que ficarõ enbaçados, en guisa que nõ poderõ falar nẽ ferirse hũu a outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Mays acorrerõllj logo seus uasalos, et derõllj hũu caualo, et tornarõ logo a ferir ennos mouros muy de rigeo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Mays pero cõ todo esto nõ sse poderõ o segũdo dia vençer hũus nẽ outros, et aa noyte tornarõsse os cristãos a suas tendas muy lazerados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et o conde Fernã Gonçaluez, com̃o era muy esforçado caualeyro en armas, fazia enos mouros tã gram mortandade que nõ auya y nẽhũu que xe lli ousasse parar deante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Dom Gostios Gonçaluez de Salas, que era hũu dos cabedees daquela batalla, auya feycto hũu gram portelo ẽna az dos mouros et, andando el fazendo gram morteydade en elles, achousse cõ hũu mouro, rrey d ' Africa, que era muy esforçado et muy valent[e], et du sse acharõ [cobri]rõsse dos escudos, segũdo conta a estoria per latim, et forõsse ferir ambos hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Mays deu o mouro a Gonçaluo Gostios hũu tã gram (tã) golpe da espada per somo do capelo, que lle cortou o capelo et o almofre da loriga et a cofya, de guisa que ouue de chegar o golpe ata os ollos, assy que caeu morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et en aquel lugar meesmo, du iazia morto dom Gonçaluo Gostios, morreu outrosy hũ sobrino do conde, cõ que lidara hũu dos mellores mouro et mays esforçado caualeyro que y andaua, et matarõsse hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et o conde, en chegando et ferindo logo ẽnos mouros, todo en hũu o fezo, et confortaua os seus et esforcauaos ẽna batalla, dizendolles: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et tã grande foy ali a morteydade, de hũu cabo et do outro, que ouue y, que bem coydou o conde que nũca iamays tornaria a Castela; ca sse lle ya guisando a morte, se lle Deus nõ acorresse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et, se tu quiseres que esto sse conprisse, asy seriamos mays, eu et os meus, aiuntados todos en hũu contigo en pareyso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et os mouros vironos entõ com̃o o conde et ouuerõ muy gram medo, et forõ muy mal espantados, ca se teuerõ por muy enbargados delles, por que uijã tantas gentes todos de hũu sinal; et marauillarõsse muyto donde uijnã aly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et catiuou y muytos ademays, et nõ era sem guisa, ca lle durou o acalço hũu dia et duas noytes, assy com̃o cõta a estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et ontre os mouros que y iaziã muy espessos, buscarõ aos cristãos que morrer[ã] ẽna batalla para leualos a enterrar, cada hũu a seus lugares et ontre os seus naturaes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Poys que os ouuerõ apartados, guisarõ com̃o os leuassem cada hũu os seus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et digouos que o nõ ueio nẽno [teño] por bem, de enbargar assy os mortos [a]os uiuos; demays que nõ podemos nẽhũu delles tornar a mays uida por doo que agora façamos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et poys que esto foy feycto, foysse logo o conde et as conpanas todas, onrradas et alegres, assy com̃o deue seer, et de com̃o cada hũu pode julgar de tal batalla. . . |
[+] |
1295 |
TC 1/ 117 |
Et en esta rreyna dona Tareyia ouue esse rrey dom Rramiro hũu fillo, a que disserõ dom Sancho, o Gordo, et hũa filla, a que disserõ dona Eluira. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 117 |
Depoys desto outrosy fezo este rrey dom Ramiro hũu moesteyro en Leõ, çerca de seu paaço, et meteu y en ordem aquela dona Eluira, sua filla et da rreyna dõna Tareyia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 117 |
Et delo Xo ãno do rreynado deste rrey dom Ramiro ata os XIX nõ achamos de contar cousa que a esta estoria perteesca, senõ tãto que ẽno Xo morreu Sergio papa et foy posto en seu lugar Anastasio, o terçeyro; et forõ cõ el CXX et hũu apostoligo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 118 |
Andados xviiij ãnos do rreynado deste rrey dom Ramiro -et foy esto ẽna era de DCCCC et Lavij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCCC xviiij ãnos; et a do enperio d ' Enrique, enperador de Rroma, en quatro ãnos - e[n] este ãno sacou el rrey dõ Ramiro sua oste muy grande, et foy a (correr) terra de mouros correr hũu castelo, que antigamente auia nume Agoas, et e aquelle a que agora dizẽ Caualeyra, et he ẽna ribeyra do Teio, de iuso de Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 119 |
Et forõ ambos, cada hũu per sua pessõa, cõ sua oste en ajuda, por deytar do rreyno el rrey dom Ordono et que o ouuese dom Sancho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 119 |
Et casou con [ou]tra dõna que auya nume dõna Eluira, et ouue [en ela] hũu fillo a que diserõ dom Bermudo et seu doente de hũa doẽça dos pees, a que os fisicos et os sabedores dizẽ podraga. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 121 |
Andados quatro ãnos deste rrey dom Ordoño -et foy esto ẽna era de DCCCC et LXa ãnos; et andaua outrosy o ano da encarnaçõ do Senor en DCCCC et xxiij ãnos -, este ãno, guisando el rrey dom Ordoño sua oste muy grande para yr sobre o conde de Castela, Fernan Gonçaluez, por que sabi[a] que o conde auya sabor de meterllj buliço ẽno reyno, et yndo el para ala, enviou o conde algũus de seus rricos omes que lle dissessem que el aparellado estaua para o seu seruiço, ca nõ para o seu deseruiço, [et] que queria auer seu amor cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 122 |
Pero dizem algũus que lidou el cõ o conde Fernã Gonçaluez et que o matou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Et o primeyro ãno de seu rreynado começousse ẽna era de IX centos et LXta et tres ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX centos et XXte et Vco ãnos; et o enperio [de] Enrique, emperador de Roma, en X; et a de Johan papa en X; et a de Loys, rey de Fr[ã]ça, en hũu; et a de Abderrahme, rey de Cordoua, [en XXX et VII; et a dos alaraues] en CCC et xxxavj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Et entõçe o cõde Fernan Gonçaluez cõ os ricos omes de Castela, quando soube que dom Sancho era alçado rey, ouuerõ seu consello todos en hũu de com̃o o deytasem do rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Et en aquela sazõ auya en Castela et en Alaua hũu mãçebo dos mays nobres do reyno, et diziãllj per nume Vela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 125 |
Et el rey dom Sancho, poys que ouue asesegado seu reyno, casou cõ hũa dona que auia nume dona Tareyia, et ouue en ela hũu fillo que chamauã dom Ramiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Et o conde leuara y entõ hũu açor mudado muy boo et hũu caualo muy nobre ademays, que ouuera gaanado ena batalla d ' Almãçor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
As cortes forõ entõ desfeyctas, et espedirõsse todos del rey, et forõsse todos, cada hũus para seus lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Et poserõ dia asinalado a que fosem y, mays que nõ leuasse cada hũu delles mays de Vco caualeyros, et aly que falassem en hũu a seu sabor, et porriã y todo aquelo que por bem teuessem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Et aquelles escudeyros tijnã as espadas do cõde et dos outros caualeyros, cada hũu a de seu senor; et apartaronsse dos del rey et forõ muy perçebudos et mentesmetudos que, se el rey algũa cousa quisesse fazer dos caualos, elles que sse seyssem en elles et se ffossem para Castela, ca de os acalçar nõ sse temiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Et depoys que o deytarõ nos ferros meterõno en priiom en Castrouello et, como llj tijnã sana, deronllj maa priiom et muy forte, et forõ muy desmusurados contra el, que llj nõ quiserõ leixar nẽhũu dos conpaneyros que llj teuessem cõpana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Disse entõ o conde a el rey dom Garçia: -Rey, nõ as por que teer nẽhũu destes que comigo som presos, que por mj̃ soo aueras quantos y som, et nõ lles faças nẽhũu mal, ca elles nõ che am y culpa nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Andados quatro ãnos do reynado del rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX çentos et Ltaxvj ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et XXte viijto anos; et o enperio d ' Enrique, enperador de Roma, en xiijze -, o conde Fernan Gonçaluez, iazendo ena priiom, era muy bem guardado de todolos nauarros, por que era sonado per toda a terra que el era o mellor caualeyro d ' armas que outro nẽhũu que fosse, et auiã todos sabor de o veer et de o conoçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Et en este cõmeos veẽo en curaçõ a hũu conde de Normãdia de yr en romaria a Sanctiago, et tomou hũa gram partida de seus caualeyros et meteusse ao camjno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Et disseronllj os da terra com̃o era preso et sobre que rrazõ, et que auya ia hũu ãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Os cõdes, poys que sse virõ, rreceberõsse muy bem em hũu, et ouuerõ ontre sy sua fala muy grande. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Et se tu as en ti siso et amaschi algũu caualeyro en algũa sazõ, muyto mays deues amar este, ca nõ a enperador nẽ caualleyro tã boo eno mũdo com̃o este he. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 132 |
Assy com̃o a jnfante isto disso, seyrõsse logo do castelo et forõ sua uia et, quando forõ alongados do castelo, leixarõ o camino f[rã]çes et meterõse en hũu gram monte, que auya y aa mão destra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 132 |
Et, poys que foy dia craro, meterõsse en hũu mõt[e] muy espesso que uirõ y açerca, por tal que os nõ uisse nẽgũu, et esteuerõ y ata a noyte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 134 |
Ca hũu arçipreste do castelo, ome mao et auol, foy aa caça et, el andando per aquel monte, caerõlle os podengos no rastro do conde et da jnfãte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 134 |
Mays a mester que nos apartemos en hũu lugar du nos o conde nõ possa veer, ca aueria por ende gram pesar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 134 |
Et ela teendoo assy, chegou o conde cõ hũu coytelo do arçiprest[e] ena mão, et matarõno aly ambos et dous. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Os castelaos, estando todos chegados en hũu para auer acordo ontre sy sobre esta priiom do conde, falarõ muyto de com̃o o poderiã sacar et liurar ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Mays pero nõ sse podjam avijr nẽ acordar en nẽhũa guisa, com̃o omes que estauã sem cabedel, ca hũus queriã hũa cousa et os outros outra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Amigos, poys que nos nõ acordamos en hũu, [eu] uos[lo] direy: façamos hũa ymagem de pedra a semellãça do conde, et juremos sobre ela de a aguardar, et beyiemoslle a mão bem com̃o se ela fosse a do conde, et ponamola ençima de hũu carro, et leuemola ante nos, et facamo[s]llj preyto et menagẽ por amor do conde; que sse ela nõ fugir, que nõ fugamos nos nẽ nũca tornemos a Castela sem o conde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Et que ueiamos agora que preço auemos et damos a hũu caualeyro soo, que pero que somos nos bem quatroçẽtos caualeyros, (et) nõnos atreuemos a fazer nẽhũa cousa sem elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Et fezeron(llj) logo (y) a [y]magem, et poserõna en hũu carro, assy com̃o dito he. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Mays ante que elles chegassem a elles envioulles hũu ome, que sse a elles chegara ẽno camjno, que lles dissesse [como] o conde Fernan Gonçaluez era aquel que vijna são et alegre; et aduzia a jnfant[e] dõna Sancha por moller. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Et entõçe tomarõ seu senor et forõsse cõ el para Belfurado, que era y açerca, et demãdarõ y logo por hũu ferreyro et sacarõ a seu senor os ferros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Os castelãos a hũu cabo alançauã et quebrantauã os tauolados, et os outros tragiã armas et bufurdauã; et en outro cabo corriã touros, et os jograres outrosy faziã y o seu, (et) andando pela vila fazendo muytas alegrias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Et pararõ logo suas azes do hũu cabo et do outro et começarõ a lidar muy forte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Et estauã ia cansados os hũus et os outros et começarõsse de uençer os castelãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Et el rey, com̃o era ome valente et muy esforçado, quando aquelo oyu, sayu a elle, et forõsse logo ferir hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 142 |
Et, quando [o soube] o conde Fernan Gonçaluez, foy contra elles cõ toda sua conpana, et nõ quiso leuar nẽhũu dos caualeyros del rey que quiserã yr cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 142 |
Et ouuerãsse y de matar todos, senõ por el rey dom Sancho, que sayu [a] elles a partillos; et ficarõ desfiados todos hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 145 |
Et jũtar[õ]sse en hũu vale que chamauã Uel Pery, et corre per y o Ebro muy açerca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 145 |
Et pararõ suas azes da hũa parte et da outra et começarõ a lidar muy forte et faziã todos, hũus et os outros, todo seu poder, ca sse tijnam muy gram saña. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
El rey de Leom me a enviado dizer per suas cartas que llj de o cõdado, et eu querollo dar, ca nõ seria dereyto de llo tomar per força; et, por que nõ aueria que dizer, rretaria a mj̃ et a quantos veessem depos mj̃, se ende eu al fezesse. . . ca, sse fezesse a mj̃ çẽ bees et depoys fezesse hũu erro, ante elle contaria hũu mal feycto ca os çẽ bees que aia feyctos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Mays algũus a y que, en lugar de seerẽ conselleyros, som loamineyros, et nõ querem consellar ao senor se nõ o que entendẽ que lle praz, et dizemllj que aquelo he o mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Et estes taes nõ sse podem saluar que culpa nõ am muy grande en esto, ca sse pode per y perder hũu grande ome per mao conselleyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
Desy ouuerõ seu acordo et falarõ muyto en elo per qual maneyra o poderiã sacar, [et] dizia cada hũu o que llj semellaua guisado; mays por todo esso aynda nõ podiã achar carreyra per hu o podessem fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
Et, quando chegarõ a Mansela, a do Camjño, leixarõ[na] a destro et alçaronse suso contra a Somoça; et acharõ hũu monte muy espesso et pousarõ todos aly en aquel monte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
Et desy folgarõ toda a noyte ambos en hũu et falarõ y muyto de suas cousas, et poserõ com̃o fezessem todo aquelo, segũdo (segũdo) tijnã ordenado, se Deus llo quisesse g[ui]sar assy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
Et foy[sse] logo para hũu portal, com̃o a condesa consellara, hu estauã aquelles dous caualeyros seus atendendoo cõ hũu caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 152 |
Et, desque foy ora, foya veer a sua pousada, du albergara cõ o conde, et asantousse cõ ela a auer suas razões en hũu, et preguntoua et dissolle sobre a yda do conde com̃o ou(u)sara ensayar tal cousa nẽ sacalo dali. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 155 |
Et, dem[ẽ]tre que os mandadeyros forõ a Cordoua, mandou el rey dom Sancho fazer hũu moesteyro en Leõ, en que coydaua a meter o corpo de Sã Paayo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 156 |
Et en este ãno mandou Obderrahme, rey de Cordoua, fazer hũu castelo y açerca da (da) cibdade, que oge dia esta y aynda; mays nõ dize a estoria o nume. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 156 |
Et poso logo en ela en essa ora por guarda(r) et por senor, que a mãteuesse com̃o el mandaua, hũu de sua conpana, que era de todos aquelles en que el mays fiaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 157 |
Conta a estoria adeante, yndosse c[heg]ando [o] acaba[ment]o deste rey, que andados xijze ãnos de seu rreynado, de quando el comerara a rreynar -esto foy ena [era] de noueçentos et lxxaiiij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçentos xxxavj ãnos; et o emperador de Roma en iij -, hũu dom Gonçaluo, que era ome muy poderoso et com̃o señor de terra d ' Estremadura (et) do rreyno de Leõ, que iaz alẽ Doyro, quando uyu que el rey dõ Sancho de Leõ se chegara a essa Estremadura, diz que ajũtou seu poder muy grande por vijr contra el rey dõ Sancho, en aquel lugar meesmo d ' Estremadura de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 157 |
Et nẽgũu dos seus outrosy nõ ouue y quẽ entendesse que aquela [non] era morte natural, nẽ que d ' eruas fosse nẽ doutra poçoya; mays que morte natural fora, que veera a el rey dom Sancho, com̃o vijna aos outros reys et aos altos omes, et que morr[era] daquela guisa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 157 |
Et, com̃o quer que algũus o mesurassem, era tarde, ca aquel dom Gonçaluo era alõgado ia del rey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 161 |
Et cõna merçee et a uertude de Deus et do apostolo Santiago, cuia jgleia elles quebr[ã]tarõ et roubarõ et desonrrarõ, vençeuos et desbaratoos et astragoos, de guisa que todos morrerõ y con seu rey; assy que, de muy gram gente que erã, nõ ficou que arma podesse alçar contra elles nẽ fazerlles nẽhũu dãno; ca todolos mays y forõ mortos, com̃o dicto [he], os outros catiuos et presos et todo seu feycto desbaratado et desfeycto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 163 |
Et o dia daquela fazenda fezo y Nostro Senor hũu muy fremoso miragre por hũu caualeyro seu vasalo, que auy[a] por custume que, desque ẽna manaa entraua ẽna jgleia, nũca ende seya ata que nõ erã dictas quantas missas achaua que esteuesẽ dizendo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 163 |
Et acaeçeu a aquel caualeyro que [en] hũu moesteyro que fezera o conde Garçia Fernandez y açerca do castelo de Santo Esteuo, ẽno qual moesteyro poserõ viijto mũges que trouxerã para y do moesteyro de Sam Pero d ' Arlãça, du iazia seu padre, que, aquel dia [da] fazenda, que oyu a missa primeyra que sse en aquel lugar disso cõ[n]o conde, seu senor, et cõnos outros caualeyros que y estauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 163 |
Hũu escudeyro do caualeyro que estaua oyndo as misas, que tijna aa porta da jgleia o caualo et as armas, daly o escudeyro vija toda a fazẽda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Jazendo o cõde doent[e] veera hũu conde de sua terra que ya en romaria a Sanctiago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et meteusse pelo camjno de pee, con hũu escudeyro, en maneyra d ' omees pobres et de[s]conoçudos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
(Et) por que te rogo que, os pobres que comẽ aa porta de meu padre et mjña, que me penses delles et que cates se a y algũu ome fillo dalgo et aposto et fremoso et que o tragas ante mj̃, que quero falar con el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et uyu hũu dia y ontre todolos outros a dom Garçia Fernandez, pobre et mal vestido, pero que era muy fremoso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et por esso soo aqui viudo en esta maneyra que veedes, por tal que me nõ conosca nẽgũu et possa acabar esto por que ando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et aquela noyte albergarõ ambos desũu et rreçeberõsse por marido et por moller. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et meteu o conde Garçia Fernandez, armado de hũu lorigõ et hũu gram coytelo ẽna mão, sub o leyto en que ãbos auyã de jazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et [a] hũu [delles] di[ziã] Gil Peres de Baruadiello et ao outro Fernan Perez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
[Et] daquella uez foy astragado o moesteyro de Sam Pero de Cardena, et matarõ y CCCos mũges en hũu dia; et, iazendo todos enterrados ẽna caustra, fezo Deus muytos miragres por elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
Andados xiije ãnos do rreynado deste rrey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de DCCCC et LXXXta et viijo ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et La; et a do emperio d ' Oto, enperador de Rroma, en xvije -, poys que aquelle Ysem ouue rreçebuda [a] onrra do rreynado, por que era aynda nino -ca, asy com̃o conta a estoria, nõ auya aynda de ydade de quando nacera mays de X ãnos et oyto meses -, derõlle [o]s mays poderos[o]s et os m[ays s]abios omes da corte por ajudador(es), cõ que mãteuesse o rreyno, hũu mouro muy esforçado et muy aguçoso et sabio, que auya nume Mahomat Hamyr, que o ajudasse aa m[ã]teer o rreyno et a defender[lo], et que fosse aas batallas por el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
Mays, por que estaua sempre ẽno alcaçer de Cordoua, assy com̃o ençarrado, et nõ sabia ende nada do que sse fazia pelo rreyno; ca en uerdade nõ leixaua Almãçor ome nẽhũu chegar assy que con el falasse, nẽ que lle disese nẽhũa cousa, [nen] nẽgũu outrosy nõ sabia nada da fazenda de Yseem outra cousa nẽhũa, senõ tãto que dizia Almãçor a todos, com̃o per mãdado del: "esto et esto uos mãda fazer Yseem". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
Et, quando Almãçor ya a terra de cristãos cõ sua oste, aquellas guardas que o auyã d ' aguardar a Yseem por mandado d ' Almãçor, assy o guardauã, quando caualgaua et y[a] folgar a sua orta et a seu uergeu, que ome do mũdo nõ ousaria falar con el en puridade, nẽ chamalo a vozes, nẽ fazerlle outro noio nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
Et Almãçor, quando uio que a passada tijna enbargada, ficou suas tendas en hũu chão que y auya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
En esse ãno outrosy morreu o papa Agapito, et poserõ en seu lugar a Johan, o deçimo; et forõ con el çento et XXXta et hũu apostoligo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Et ajũtarõsse et lidarõ en hũu lugar hu dizẽ Portela d ' Arenas, mays nõ sse vẽçerõ hũu nẽ outro; mays morrerõ y muytos de hũa parte et da outra, et partirõsse assy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Et durou a guerra dessa uez ontre elles bem dous ãnos, fazendosse todauia muyto mal os hũus aos outros, de guisa que, ante que sse aquella contenda fijnse, morrerõ y muytos ademays, segũdo a estoria conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Andados xxj ãno do rreynado deste rrey dõ Ramiro -et foy esto ẽna era de noueçẽtos LXXXXa et vijte ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX centos et xxxij; et o emperio d ' Oco, enperador de Rroma, en xxvj -, (et) assy acaesçeu en aquela sazõ que hũu alto ome natural da foz de Lara, [et] auya nume Rroy Valasquez, [que] casou outrosy cõ hũa dõna de muy gram guisa, et era natural de Buruẽna et prima coyrmaa do conde Garçia Fernandez, et diziãlle dõna Lanbra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et crioos a todos vij hũu muy boo caualeyro, que auya nume Monõ Salido, et ensinoulle todas bõas manas, et guisoos de guisa per que forõ todos vijte caualeyros en hũu dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Mays, hũa somana ante que as vodas todas se acabassẽ, mãdou Rroy Ualasquez armar hũu tauolado muyto alto ẽna g[re]ra, çerca do rrio, et fezo pregoar que, quẽ quer que o britasse, que lle daria hũu dõ muy boo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et, quando esto uio Aluar Sãches, que era primo de dõna Lambra, caualgou en hũu seu caualo et foy lançar a aquel tauolado, et deu ẽnas tauoas hũu tã gram golpe que o oyrõ dentro ẽna vila. segũdo diz a estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Agora veede, amjgos, que caualeyro tã esforçado e Aluar Sanches; ca, de quantos ala som chegados, nõ pode nẽhũu ferir en somo do tauolado, senõ el soo tã solamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Mays os caualeyros, com̃o estauã a gram sabor de hũu iogo que auyã começado, nẽhũu delles nõ parou mentes en aquelo que dõna Lanbra dissera, senõ Gonçaluo Gonçaluez, que era o meor daquelles vij yrmãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et furtousse dos outros yrmãos et caualgou en hũu caualo, et tomou hũu bufurdo en sua mão, et foysse soo, que nõ foy outro ome cõ el senõ hũu seu escudeyro que lle leuaua hũu açor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et Gonçaluo Gonçaluez, logo que chegou, foy al[ã]çar ao tauolado, et deu hũu tã gram golpe en el que quebrãtou hũa das tauoas de medeo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Rroy Valasquez, quando aquelo oyu, caualgou a gram pressa et tomou hũu astil na mão et foysse para ala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et, quando chegou aos vijte jnfantes, alçou arriba o braço con aquel astil que leuaua et deu cõ el hũu tã gram golpe a Gonçaluo Gonçaluez que per Vo lugares lle fez quebrar o sangue. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Mays o conde Garçia Fernandez (estaua y), que era senor et era y en Burgos, et Gonçaluo Gostiez, que era padre dos jnfantes, logo que souberõ aquella peleia, forõ para [a]la et meterõsse ontre elles et departirõnos, que nõ ouue y entõ outro mal nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Ca os jnfantes se apartarã a hũu lugar, con sua cõpaña -et podiã seer per todos CCos caualeyros - Mays empero tã bem o fezerõ o conde et Gonçaluo Gosteez que, daquela uez, nõ ouue y mays mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Assy com̃o ouue esto dicto, mandou chamar hũu seu escudeyro et dissolle: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Toma hũu cogonbro et encheo de sangue, et vay aa orta du andã os vijte jnfantes, et da cõ el ẽnos peytos a Gonçaluo Gonçaluez, a aquel que vees que tẽ o açor na mão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Et mays uos digo que, se [a] algũu de uos acaeçesse esto que a mj̃ acaesçeu, eu nõ querria uiuer hũu dia [mays] ata que o vingasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Et elles forõ entõ para ela et tomarõlle o ome que tijna sub seu mãto, et matarõllo logo y deante, assy que o nõ pode defender, nẽ outro nẽhũu por ella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Poys que elles forõ ydos, fezo dõna Lanbra poer hũu escano en meo de seu curral, guisado et cuberto de panos com̃o para morto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Et poserõ seu amor hũus cõ outros, et meteronsse entõçe os vijte jnfantes en mão de seu tio dõ Rrodrigo, que catasse aquel feycto por que sse leuãtara, et que fezesse y aquello que teuesse por bem et fosse dereyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Et, se o uos teuerdes por bẽ, gradeceruolo ya eu muyto que fossedes ata el cõ mjnas cartas et mo saudassedes da mjna parte, o hũu polas cartas et o al per vossa palaura, et mostrarll ' edes a muy gram custa que ey feycta, et auya mester a sua ajuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Quando esto oyu Rroy Valasquez, prouguelle muy de curaçõ et apartousse cõ hũu mouro que auya, que sabia scripuer en arauigo, et mandoulle que scripuesse hũa carta feycta en esta guisa: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Et falarõ toda a noyte en hũu en sua puridade ambos et dous. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Et assy auẽo que a poucos dias que, dom Gonçaluo iazendo en aquella priiõ et aquela moura seruĩdoo, ouuerõ d ' entender en sy et amarẽsse hũu a outro, de maneyra que dõ Gonçaluo ouu[o] a fazer hũu fillo en ela, a que chamarõ depoys Mudarra Gonçaluez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
Et essa ora enviou dizer, cõ hũu escudeyro, a seus sobrinos que caualgasem et se fossẽ enpos el, ca el os atenderia ẽna veyga de Febras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
Et, yndo elles falando hũus con outros, chegarõ a hũu pinal que auya y ẽno camjno, aa entrada do monte, et ouuerõ aues que lle fezerõ muy maos agoyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
Et folgaredes y hũu pouco et comeredes et beueredes algũa cousa, et cambyarsenos ã estes agoyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
Et, poys que assy he, rrogouos que uos espeçades de mj̃ ante que me torne, ca nũca nos veeremos en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 189 |
Quando esto oyu hũu caualeyro, a que diziã Gonçaluo Sãchez, tirou muyto agina a espada da beyna et ya para dar cõ ela a Moño Salido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 189 |
Et, elles por ajũtarsse hũus con outros et ferirse, disso Gonçaluo Gonçaluez a seu tio Rroy Valasquez: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 189 |
Sacastesnos aca da terra para yr sobre mouros, et agora queredes que nos matemos aqui hũus outros? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Dõ Rrodrigo meteusse logo en çiada en hũu lugar, con todos os seus, que y auya encuberto, et mandou aos sobrinos que fossẽ correr o cãpo, et rroubassẽ et acollessem quanto y achassem ante sy et que sse acolless[ẽ] aly cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Fillos, nõ uos conpre tomar gaãças, ca uos nõ sera proueyto; ca, se hũu pouco quiserdes atender, muytas outras veeredes a que podedes yr mays en saluo et que som aynda mays que aquelas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Digouos que eu ey corrudo este cãpo bẽ tres uezes et leuey ende muy grandes gaãças, nõ achãdo ome nẽhũu nẽ mouro que mo destoruasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Et uos yde et çercadeos et colledeos no meyogoo, et nõ uos escapara nẽgũu a vida; ca eu nõnos ajudarey en nẽhũa maneyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Aly desarrẽiarõ hũus contra os outros, et tã de curaçõ sse feriã et tã gram sabor auyã de sse matar hũus cõ outros, que en muy pouca d ' ora foy o cãpo cuberto et chẽo d ' omes mortos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Et morrerõ y muytos de hũu cabo et do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Et, quando elles virõ que nõ avia al senõ vençer ou morrer, acomendar[õ]sse a Deus, et chamarõ o apostolo Sanctiago, et forõ ferir [en] elles [et] tã de rrigeo os cometerõ et tã bem lidarõ et tãtos morrerõ y et tã grande espãto meterõ en elles que nẽhũu nõ se lles ousaua parar deante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Et, elles fazendo muy gram mortaldade nos mouros, aueoulles asi que ouuerõ ẽna gram presa os mouros a matar a Fernan Gonçaluez, que era hũu dos jnfantes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et, elles estando assy muy coytados, por que sse vijã assy soos et sem toda outra ajuda, meteu Deus en curaçom a algũus dos cristãos que estauã cõ Rroy Valasquez que os vẽessem ajudar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Mays, logo que chegarõ aas pousadas aquelles caualeyros, sayrõ dos mãçebos que sse preçauã per armas et per boos feyctos, tres et tres, et quatro et quatro, a escusa de dõ Rrodrigo, et ajũtarõsse bem CCC caualeyros en hũu lugar, et jurarõ aly que por traydor ficasse todo aquel que ajudar nõ fosse os vijte jnfantes, quer a morte quer a vida; et, se per ventura Rroy Valasquez os quisesse tornar com̃o ante, que o matassem logo sem outra tardãça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et tã grande foy a mortaldade que en elles fezerõ, que ante que y nẽhũu delles morresse, caerõ dos mouros mortos mays de dous mĩl Et entõçe a cabo lidarõ todos en uolta, et tãto creçeu a mortaldade dos mouros que matarõ y aquelles trezentos caualeyros que veerã ajudar os jnfantes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et, com̃o quer que os sete jnfantes fossem boos et lidassem muy bẽ et muy esforçadamente, Gonçaluo Gonçaluez, o menor, fezo os mayores feyctos ca nẽhũu dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Onde tã cãsados erã ia de lidar que solamente nõ sse podiã ia mouer de hũu lugar para outro, nẽ os caualos; et, aynda macar elles quisessem lidar, nõ tijnã ia espadas nẽ outras armas nẽhũas, ca todalas ia auyã quebrãtadas et perdudas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et, desque os ouuerõ apeoados, a muytedũe da gente forõ a elles et prenderõnos aas mãos et desnuarõnos das armas, et descabeçarõnos hũu et hũu a ollo de seu tio Rroy Valasquez, o traydor, sem outra tardãça nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Almãcor, cõ doo que ouue del, mãdou que nẽgũu nõ lle fezesse nẽ fosse ousado de llj fazer pesar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Ca eu - ouue outrosy xij fillos, muy boos caualeyros, et assy pela ventura acaeçeu que todos mos matarõ en hũu dia en batalla; mays pero nõ leixey poren d ' esforçar et confortarme. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Et logo, a poucos dias que el foy ydo, pariu aquela moura que dissemos hũu fillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 202 |
Entõçe Alcoyrexj, hũu rrey dos mouros muy poderoso, correu et astragou todo terra de Portugal, que nõ sayu a elle quẽ llo estoruasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 202 |
Et algũus dizẽ que foy a enfermidade da (da) menaçõ que os tomou a todos, de guisa que nõ escaparõ ende senõ muy poucos que contassem as nouas en sua terra, et da caualgada que elles fezerõ contra Galiza et das gaãças que sacarõ da terra do apostolo Sanctiago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
Et reçeberõno todos por rey; ca, poys que morrera seu tio, [el rey dom Sancho], et seu sobrino, el rey dom Ramiro, nõ ficaua y nẽgũu que tamano dereyto ouuesse y com̃o el, nẽ auya y outro tã prouĩco ẽno linagẽ com̃o el era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
Et acaesçeu entõçe que tres seruos que erã da conpaña da jgleia de Sanctiago, que auya nume o hũu Cadẽ, o outro Cadõ, et o outro Anxibom, que acusarõ d[e] gram culpa contra el rey a Aculfo, seu arçebispo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
Et en todo esso el rey auya mandado trager da mõtana hũu touro brauo que o matasse(m). |
[+] |
1295 |
TC 1/ 206 |
Et da hũa ouue hũu fillo a que disserõ Ordono, et da outra ouue hũa filla a que diserõ dona Eluira. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 206 |
Et ouue en ela hũu fillo, a que diserõ dõ Afonso, et hũa filla, que ouue nume dona Tareyia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et, quando o conde dõ Vela, de que dissemos ia suso en esta estoria, -o que o conde Fernan Gonçaluez deytara da terra - et algũus condes de terra de Leõ, et outros cristãos que forõ deytados da terra outrosy, poys que chegarõ a Cordoua a Almãçor et lle prometerõ que lle dariã a terra que os cristãos tijnam en España, (et) colleuos Almãçor a ssy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et esto nõ vijna por al tãto com̃o polo gram desacordo que y auya ontre os rreys et os outros senores, que nõ era y nẽgũu que a outro quissesse ajudar a defendersse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Mays Almãçor, com̃o era ome muy esforçado et de gram curaçõ, quando uio aos seus vençudos et fugir tã malamente, deu en terra cõ hũu soonbreyro que tragia ẽna cabeça en lugar de corõa, segũdo que os rreys mouros o aviã estõ en custume de trager soonbreyro d ' ouro por corõa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Outrosy algũus d[o]s çidad[ão]s de Leõ tomarõ o corpo de Sam Fro[y]laño et leuarõ[no] ata os montes Piraneas, que som os portos d ' Aspa, çerca o espital de Roçasvales. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 211 |
Entõ dom Guillem Gomez, conde de Galiza, que veera para defender a vila, era muy mal enfermo et, quando oyu que o muro era quebrãtado, fezosse armar de suas armas, et leuarsse en hũu leyto a aquel lugar du quebrãtarõ o muro, por que ali era o mayor perijgo, a morrer y ante ca nõ veer o astragamento do lugar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et por que sabia el ia, ca llo cõtaua Almãçor et sua madre en puridade, de com̃o morrerã seus yrmãos et com̃o fora seu padre preso et desonrrado, disso a seus caualeyros hũu dia et a toda sua conpana: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et, poys que ouuerõ seus prazeres, folgãdo ia quantos dias desũu, disso Mudarra Gonçaluez a sseu padre: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et, poys que esto foy feycto, espedirõsse do conde todos , et forõsse cada hũu para seus lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et, en dizendo esto, foyllj dar hũu tã gram golpe da espada que o partio ata o meyo do corpo, et deu cõ el morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 217 |
Et, nõ catando el, entrou naquel lugar hu iazia o corpo de Sanctiago apostolo para quebrãtar o seu moymento; mays foy y muy mal espãtado per hũu gram rroydo que ferio y çerca del. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Andados xiiijze ãnos do reynado deste rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de M et xiij ãnos; et o ano da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxav ãnos - veendosse este rey dom Bermudo tã maltreyto dos mouros, que tãtas uezes auyã corruda sua terra et quebrantada et guastada, enviou seu mandado a Garçia Fernandez, conde de Castela, et a dõ Garçia, o Tremedor, rey de Nauarra, que oluidasẽ os tortos que lles el fezera et que fezessem con el paz et a ouuesem todos tres en hũu, con sua postura ben firme, et que sse aiudassem et sacassem sua oste sobre os mouros, et que sse aj[ũt]assem a defender et a ffe, que sse perdia ia, se aquelo muyto durase. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Et nõ ficarõ uẽçudos hũus nẽ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Et, quando chegou a hũu lugar que diziã Borgue Alcoray, adoeçeu cõ pesar daquelo, et nõ quiso comer nẽ beuer, et morreu assi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Et, poys que nõ virõ a nẽgũu, chegarõ os cristãos ala aas pousadas dos mouros et acharõnas hermas, de guisa que nõ ouue y quẽ llj resposta desse, pero pregũta quisesem fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Sobre esto conta dõ Lucas de Tuy en este lugar que, esse dia que Almãçor foy vençudo, que andaua hũu ome en guisa de pescador pela ribeyra d ' Agoa d ' Alquiuir, dando uozes com̃o que fezesse dolo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 222 |
Et apareçeu el en visom a hũus boos omes d ' ordẽ et dissolles que, polo pecado que el rey dõ Bermudo fezera contra aquel bispo d ' Ovedo en prendelo, era aquela pestilẽçia Esses omes boos forõ a el rey dõ Bermudo entõ et contarõlle todo quanto lles fora mostrado, et que nũca fame salrria da terra nẽ aueriã agoas as gentes, ata que nõ sacasse da priiom o bispo que prendera et tijn[a] ẽna priiom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 224 |
Et ouue en ela dous fillos: o hũu dõ Bermudo et a dõna Sancha. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 224 |
En esse ãno morreu outrosy Locario, rrey de Frãça, et rreynou enpos el seu fillo Loys hũu ãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Et o primeyro dos poderosos que sse alçarõ foy hũu a que disserõ Mahomad Almohador; et aconsellousse dentro en Cordoua cõ outros doze poderosos que y auya, que erã cõ el de cõsello, et veerõ todos armados et prenderõ a Ysem dentro ẽno alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Et leuarõno et asconderõno en hũa casa de hũu daquelles traedores que fora naquel consello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Et desy, por fazer sua encuberta, matou Mahomad a hũu cristão que auya y, que sse semellaua todo cõ Ysem, et demostrouo aos vellos et a todolos outros mouros da çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Et os de Ćordoua outrosy alçarõ a hũu por mayoral, por que catassem, et auya nume Yseem Arrasyt, et jũtar[õ]sse cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Et hũu dia caualgou Mahomad fora da vila cõ sua caualaria et forõ este Ysem Arrasit et os outros mouros de Cordoua que tĩjnã cõ el [ao] al[c]aç[er], et matarõ muytos dos outros traydores que forã cõ Mahomad en aquel feycto de prender a Ysem, seu rrey, et queymarõ y peça das portas d ' Almançor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 230 |
Et este auia hũu fillo, a que disserõ o jnfant[e] dõ Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 230 |
A madre deste [conde] dõ Sancho, cobijçando a casar cõ hũu rrey dos mouros, osmou de matar seu fillo, por tal de sse alcar cõ os castellos et conas fortelezas da terra, et que desta guisa casaria cõ el rrey mouro mays enderẽçadamente et sen enbargo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 230 |
Et, quando aquella couilleyra vio o conde, descobrio aquel feyto que sabia de sua senora a hũu escudeyro cõ que fazia mal sua fazenda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 230 |
Enpos ysto o conde dõ Sancho, cõ pesar et quebrãto por que matara sua madre en aquella manãa, fezo por ende hũu moesteyro muy nobre et posolle nume Onna, por o nume de sua madre, ena guisa que agora diremos: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 232 |
Andados xiijze ãnos do rreynado deste rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de (de) mill et xxviiij anos; et andaua o ano da encarnaçõ en noueçẽtos et noueẽta et hũu - (et) o conde dõ Sancho, nõ podendo sofrer o torto que lli os mouros fezerã en matarlle seu padre, chamou os leoneses et os de Nauarra, porla postura que ouuerã feyta cõ seu padre de ajudarse huus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Com̃o os de Cordoua alçarõ por seu prinçipe a hũu mouro, a que diziã Çuleymã |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Andados xiiijze anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy esto na era de mill et XXXa ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ en nouecẽtos et noueẽta et noue anos - en este ano dicto os de Cordoua, [ueendosse tan] maltreytos de Mohomas Almolidj et que asi lles aujã mortos muytos dos seus, a[l]çarõ entõçe por seu principe a hũu mouro de terra de Berberia, que auia nume Çuleyma; et era sobrino daquel Ysem Arsis que Mahomade descabeçara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et desy derõllj hũu caualo et hũa espada, et disserõllj que, se el podese matar Çuleyma, [que logo alçarian a el por seu rey; mays esto soubo logo Çuleyma] por hũu seu amigo que llo descubrio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et ueẽo cõ os de Medinacele hũu mouro Algogib, a que chamauã Alboadj Elemeri. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Mays tã grande foy o medo que ouuerõ todos aquelles que aquillo oyrõ dizer que por nẽhũa cousa nõ llo poderom fazer creer que aquel era Ysem Almohadj, (et) quando ysto uio, foy et ascondeuse en casa de hũu alaraue, que auia nume Mahomad, o Toledão, todo ia com̃o desapoderado et desasperado, et fugiu de noyte, et uẽosse cõ Mafomad a Toledo. Çuleyma tomou entõ a çidade de Cordoua per força et assenorousse do alcaçer et apoderousse do rreyno vijte meses. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Mays os mouros de Cordoua ouuerõ hũu dia seu acordo ontre sy que ffossem a Çuleyma et llj dissesẽ que entrasse na cibdad[e], et que se nõ temese de nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Mays, poys que Çuleyma ouue assesegados os curaçoes dos da çidade cõ parauoas mãsas et grandes aueres que llis deu a todos, seendo ia (cõ) el seguro dentro ena villa, dissolli(s) hũu mouro daquelles de Barbaria: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et por que Çuleyma ouuo medo que uerria aos cristãos algũu perigoo de tal feyto com̃o aquel mouro pensara et llj dissera, deullis muy grandes aueres et mandoos que se fossem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Et ontre os cristãos avia dous altos omes [de] que [a] h[ũu] diziã por nume Armengãdo et ao outro Bermudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Et ficou suas tendas en hũu lugar a que diziã en arauigo Cauat Abacar, que he [a] IXe legoas de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Et mataron y delles muytos sen cõta, asi que nõ escaparõ delles senõ muy poucos. Çuleyma, quando uio dos seus todoslos mays mortos, fogiu cõ aquelles que escaparõ et poderõ fugir, et foysse para hũu lugar a que diziã Açafrã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Os de Cordoua vẽerõ entõçe sobre Açafrã; et era hũu lugar que poderõ entrar, et entrarõn[o] logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Mahomad, quando (ll)o oyo prouguellj muyto et outorgoullo, et mandou(ll)os logo soltar todos, et deullis aynda muy grande algo do seu a cada hũu, et enuioos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Este conde, [en]tendẽdo o escandalo et o mal que poderia uĩjr depoys por aquello que el rrey mãdaua tomar todo o que os berberis auiã ena çibdad[e], et da outra parte por que era el esquiuo et muy errado contra os moradores do lugar, et sobre esto mayormente aynda por que oyra dizer a hũu mouro que, assi com̃o os de Cordoua matarã et destruyrã aos mouros berberis, que assi sse traballariã de matar, se podessẽ, a el [et a]os cristãos que erã con el, (et) disso al rrey que sse queria yr para sua terra, poys el auja conprido o tempo que posera con el de o seruir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Et d[es]i [hũu] dia de hũa sua festa dos mouros -et esta festa era a sua pascoa - (et) enviarõ elles seus omes ao alcaçer que prendessẽ aquel Mahomad Almohadj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Et, assy com̃o disso ysto, mandou logo a hũu algozil que o escabeçasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Depoys disto, a cabo de tres dias, rrogarõ hũus bõos omes al rrey que llj entregasse o corpo daquel malauẽturado, et llo outorgasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Entõçe moraua en Toledo hũu fillo daquel Mahomade, que auja nume Obeydalla, et era muyto amado de todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Et Çuleyma, logo que ouuo tomada a cabeça, envioa a aquel Obeydalla, envolta en hũu pãno, et cõ ella mĩll morauedis. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et esto fazia el cada dia, et prazia ende muyto a todos, et amauãno mays por ende, por que a outra uez que fora rrey nõ se chegaua nẽgũu a el, nẽ leixauã outrosi nẽgũu entrar u el estaua por guardalo, por que vĩjna do linagẽ dos rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et hũu dia, andãdo el per seu alcacer catãdo suas fortelezas et ueẽdo os luzelos dos rreys, (et) quando uyo os muymentos de seu padre et de seu auoo et outrosy o muymento do cristão que semellaua a el, o que matara Mahomad Almohadj com̃o auemos dito, disso: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et tã gram medo metiã per toda a terra que solamente nõ ousauã seyr nẽ yr caualleyros nẽhũus dos de Cordoua, a Noua, ata Cordoua, a Uella, nẽ a outros lugares du tijnã suas atalayas et suas ascuytas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et aynda, cõ medo delles, nõ ousaua nẽhũu trager vianda para a çidade, nem seyr do logar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Mays el rrey armouse et fez armar a quantos cõ el tijnã, et sayu muyto esforçadamente contra os barbaris, et foy a elles a hũu logar du tijnã suas tendas ficadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Andados xvij anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxa et iij anos; et andaua outrosi [o ano] da encarnaçõ en nouecentos et noueẽta et vj - Ysẽ, poys que ouuo ordenadas todas estas cousas, que vio que era mester eno rreyno, sacou sua oste muy grande et foy buscar seus ẽemjgos, que llj andauã fazendo dano pela terra, se poderia auer algũu delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et todoslos que o assy uijã yr apressurado por batalla, marauill[au]ãse ende muyto por aquillo, ca sempre o virã iazer ençerrado en seu alcaçer, et que enviaua todoslos mays dos dias seus mandadeyros aos berberis prometerllj muy grandes dões et muyto algo, se llj quisesẽ obedeeçer seu senorio. Çuleyma, en hũu cõ os berberis que erã cõ el, enviauã cada dia dizer a Ysem que llis peytasse et llis desse de seu auer dõde elles fossem pagados, senõ que se nõ partiriã de fazerllj mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et el deullos logo, o hũu por que auja pouco tempo que os gãanara dos cristãos, et o al por que nõ aujã delles senõ a custa de os mãtẽer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Esto soubo Ysẽ et enuio[u] logo a Toledo hũu sseu algozil con grande oste que os çercasse et que os , guerreasse et que se nõ partisse ende ata que llj dessem a çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et Yseem enviou logo ala entõ hũu seu algozil que auja nume Zabor, et outro a que diziã outrosy Orcõ et quantos caualeyros podo auer, que guardassẽ et defendessẽ a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
Et, poys que forõ todos ajũtados en hũu, veerõse a Cordoua, et çercarõna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
Mays auẽo assy que hũu porteyro, que auya de gardar as portas da vila, que ouue sua fala cõ elles, de guisa que lles leixou de noyte hũa porta aberta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
Et os de Cordoua, quando aquel mal uirõ sobre sy, tomarõ a Ysem, que era seu rey natural, et sacarõno da cibdade en paz, et leixarõno y sem outro mal nẽhũu que lle feze[sse]m, et leixarõno yr liure et quite para hu el quisesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
Os berberis veerõ entõ a Çuleyma et demãdarõlli(s) todos en hũu que llis desse villas et castellos por herdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
Et elles erã vj linagẽes -et por aquelles vj linagẽes diziã os mouros "alcareuas" en seu arauigo berberi - et deu ali a cada hũu delles seus lugares numeados, que os ouuessẽ por herdade por sempre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 249 |
Andados XIX anos do rreynaldo del rrey dõ Afonso -et foy ysto ena era de mĩl et XXXV anos; et [andaua] outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et nou(u)ẽta et vijte anos; et o emperio d ' Enrrique en hũu -, esse ano acaeçeu que, quando os onrrados omes et sabedores que soy[ã] a guardar Yseẽ virõ o bem et a onrra que lli creçia cada dia a Çuleyma, (et) ouuerõ ende muy gran pesar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 249 |
Et sobre esto, porllo quebrãto en que se vijã, alçouse cada hũu delles per u podo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 249 |
Et ouue y hũu poderoso ontre elles a que diziã Ayrã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 249 |
Et desi tomoo hũu mouro da çibdade et meteo en sua casa et teuoo y ascondudo ata que foy são. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 249 |
Entõçe hũu mouro a que diziã Alflia alçarasse cõ o alcaçer d ' Almeria contra hũu mouro que diziã Abenhamit et [Abenhamit] tornouse vassallo de Ayrã, por tal que o fosse ajudar contra Aflia, assy com̃o diremos adeant[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Andados xxj ano do rreynado del rrey dõ [Afonso] -et foy esto na era [de] M et xxxavij ãnos; et andaua outrosy o ano da encarnaçõ en nouecentos et noueẽta et noue ãnos; et o enperio de Enrique, enperador de Rroma, en ij -, en aquella sazõ auja ena çibdade de Çepta hũu mouro que auia nume Aly Abenamit, que [ouu]era y posto por endeãtado el rrey Yseẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Depoys disto enviou dizer Ali a Ayrã que ueesse a el a Malega, que tĩjna muyto de falar cõ el, en feyto d ' ir sobre Cordoua et de chegar seus uasallos et seus amigos, quantos podessem chegar cada hũu delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et tomarõ et prenderõllj y hũu algozil que auja nume Adub, et escabeçarõno logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et achou y hũu que auja nume Abiderahame Almorcada, que moraua en Jahẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et Hayrã, estando en Jaẽ por rrey, ouuo mãdado como Gilfeya, do que dissemos ia, uĩjna correr hũu castello que tĩjna Hayrã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Ayrã, quando o soubo, envioullj dizer que era enos Alcoudelles, en hũu castello en Beeça, en cuia casa estaua ascondudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et algũu daquelles a que diziã castrados, que o aguardauam, matarõno y dentro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et sayrõse logo hũu et hũu, por que nõ fossẽ descubertos, ca morto o leixauã, et forõse sua carreyra et passarõ, assy que os de fora nõno entenderõ de com̃o yã, nẽ pa rarõ y mentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Entõçe o concello da çibdade, poys que sse fezo o rroydo daquel ffeyto, acolleronse ao alcaçer et guardarõno muy bẽ ata que ouuerõ seu acordo de enviar por hũu seu yrmão que auja nume Tacim, que moraua en Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Et hũu dia que hyã elles a seu paaço para falar cõ elle mãdoulle teer a porta que nõ entrassem, nẽ entrarõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Et elles, quando aquelo virõ, forõ muy sanudos et disserõ hũu contra o outro: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Et entrou logo ontre os mays altos omes de sua oste hũu tã gram desacordo et tã grã boliço que nõ poderia mayor seer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 256 |
Et fezo fazer sobre elles hũu altar aa onrra de Sam Martino, confessor et obispo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 256 |
Et enterrarono contra ouçiente en essa jgleia de Sam Johane, em hũu sepulcro de marmor, cõ sua madre, a rreyna dona Eluyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Et hũu dia, estando Caçim ena mesquita cõ os berberis en oraçõ, oyrõ muy grãdes uozes, com̃o de reuolta que sse leuãtara ena villa; et assi era, ca os cibdadaos, nõ podendo ia sofrer tanto mal, alçauãse et tijnã ia tomadas todallas fortellezas da villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Et fogiu Caçim cõ esses berberis et meterõse en hũu requeixo da çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et, temẽdosse de matar hũu o outro, seyrõ anbos de Cordoua et partirõsse cada hũu a seu cabo et forõsse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Os de Cordoua alçarõ entõçe por rrey a hũu que auia nume Ysen, nõ o que fora ia seu rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Jsen auia hũu alguazil que era mays poderoso ca el que era senor, et era muy cruel omẽ [c]ontr[a] os da çibdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et, por que era omẽ uil et de vil linagẽ, demostraua toda sua vileza en todos seus feitos, et nõ se acordaua en catar que omẽ era, nẽ de que ssãge uijna, ca tijna el que mellor omẽ era ca todos os da villa et que mais ualia, assi que nẽgũu nõ acordaua cõ el nẽ el cõ outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et entõce hũu mouro d ' i dos da villa, que auia nume Humeya, tomou cõsigo hũa cauallaria grande de caualeyros mãcebos, et meteuse eno alcacer, et rogou a todos que o fezessẽ rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Aqui diz a estoria que en esto pode omẽ entender que grã cousa he obediẽcia deste mũdo, quando aquel mouro Humeya, por obediẽcia dũu dia que fosse rrey, dizia que o matassẽ depois. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Desi os de Cordoua acordarõsse en esto: que omẽ nẽhũu que fosse d[o] linagẽ de [Aben]humeya que nõ ficassem ena cibdade toda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Jsem espediusse entõce delles et foy cõ seus fillos et cõ seus amjgos para hũu castello que era ena serra de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et sayo da çibdade a furto [et] encubertament[e] en hũa carreta, por que o nõ conocesse nẽgũu, et foisse para Aya Almodafar, rrey de Saragoça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et por ende cada hũu dos poderosos alcauãsse con cada hũu dos lugares que tijnã, onde erã adeantados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Mays os de Cordoua entõçe, nõ auendo rey nẽhũu, escollerõ todo o que auiã de fazer sso o nume de Jsem, o que dissemos agora, tã bẽ ena numeada com̃o enos panos et enos epitafios que faziã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 262 |
Et assi acaeçeu que hũu dia, andando desarmado pela grã caentura que fazia, catando o muro do castelo per hu era mays fraco et per u se perderia mays agiña, ouuo assi de seer que, allj andando, que llj tirarõ hũa seeta, de que foy mal ferido ontre as espadoas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et este rrey dõ Uermũdo, assi com̃o conta a estoria, pero que era nyno de ydade, nõ quis semellar hũus nynos que som garridos et trauessos; mais, logo en começo de seu reynado, pelo spiritu de Deus que era en elle et cõ bõos cõselleiros que auia, que o guyauã, traballouse logo de fazer as igreias de Cristo et os outros logares que os mouros destruyrã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et fez en ella hũu fillo, que disserõ dom Affonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 264 |
[Et] esta rrazõ toma aqui eno começo: mentre Castella et Leõ et Nauarra erã corrudas et maltreitas dos mouros, vẽo hũu caualeiro do condado de Bigora, que de sua natureza era muy vsado en armas et en caualaria, et era muy afamado ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 264 |
Este Yenego Aresta, rrey de Nauarra, ouuo hũu fillo a que disserõ Garçia, et buscoulle casamento, et casoo cõ hũa dona de linagẽ de rreys, et auia nume dona Orraca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
Qvando morreu Yenego Aresta, rrey de Nauarra, herdou o rreino hũu seu fillo, a que disserõ Garçia Enẽges. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
Et hũu dia acaeceu que era en hũa aldeya a que diziã Alobeyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
Et a rreyna, que estaua en ora de finarse da door da lançada, pariu ante hũu fillo, assi com̃o prougo a Deus, et naçeu pela ferida da lança. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
Et hũu ome d ' alta guysa que, en tẽpo del rrey dom Ynego, se chegara a este rrey dom Garçia, seu fillo, tomou entõce aquel njno Sancho, polo grande amor que ouuera cõ seu padre, et fezeo criar muy bẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
Et ouue en aquella moller dona Toda hũu fillo et quatro fillas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
Et casou a dona [Orraca] cõ el rrey de Leõ, et ouuerõ hũu fillo a que disserõ dom Ordono. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 268 |
Por que, quando oya dizer algũa cousa de feycto d ' armas ou dalgũu perigoo de mouros que ueesse ou que ouuesse d ' entrar en batalla, tremia todo ao começo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Eno segundo ano do rreynado deste rrey dom Vermudo de Leõ -et foy esto ena era [de] MXLaV ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ en mil et vij anos; et o enperio de Enrrique, enperador de Rroma, en xj -morreu o conde dõ Sancho de Castella et leixou hũu seu fillo que disserõ jnfante don Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et poys guysarõ el rrey dom Sancho et o jnfãte dom Garçia et seus caualeiros, [et] yãse para Leõ, o hũu por ueer a jnfante, sua esposa, et o al por falar cõ el rrey dom Bermũdo en preyto de suas uodas, et gaanar del que llj prouguesse que o jnfante dom Garçia que sse chamasse rrey de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et ouuerõ y hũu torneo forte, pero nõ morreu y nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Et, pois que ouuerõ falado hũa boa peça do dia, tãto sse pagarõ hũu do outro et se amarõ logo, que sse nõ podiã partir nẽ espedirse hũu do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Alcemos hũu tauolado en meyo da rrua, et os caualeyros castelãos, com̃o som omes que sse preçã desto, querram y uijr a solazarse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Os traedores, logo que uoluerõ aquella peleia, mãdarõ logo çerrar as portas da cidade, que nõ podesse entrar hũu nẽ sayr outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Pero diz aquel arcebispo dom Rrodrigo, et don Lucas de Tuy, que acorda cõ el, que ante matarõ o jnfante que nẽhũu dos caualeiros que andauã cõ el, et que o matarã ante a porta de Sam Johane Babtista, et nõno sabẽdo nehũu dos seus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Et tomoo el rrey dom Sancho, et mãdoo meter en hũu atoude. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Quãdo aquello oyo o traedor de Fernã Laynes, caualgou en hũu potro brauo sen sella, et sayusse da oste en guysa de rapaz, sua capela posta ena cabeça, por que o nõ conoçesse nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Et fezea en esta maneira: tomou hũu cuytello en sua mão ella meesma et talloulle logo as maos cõ que el ferira ao jnfante et ella meesma, et dessi talloulle os pees con que andara en aquel feyto; depois sacoulle a lẽgoa con que falara a traiçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
El rrey dom Sancho de Nauarra, dito o Mayor, erdou entõçe o condado de Castella, por rrazõ de sua moller, a rreyna dona Eluyra, que era filla do conde de Castella et yrmaa daquel jnfante dom Garçia, o que matarõ en Leõ, por que nõ ouue y outro erdeiro nẽhũu que o deuesse a auer, senõ aquella rreyna dona Eluyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et allj en Ariona barallar(allar)õ as ostes sobre hũu porco mõtes, et morrerõ en esta batalla bẽ viijo mĩll omes, et foy destallada a oste por esta rrazõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Dõ Garçia, o mayor fillo deste rrey dom Sancho, que depois da morte, de seu padre rreynou en Nauarra, (et) ouuo dous fillos, et a [cada] hũu delles chamarõ dom Sancho: o mayor rreynou en Nauarra, et matarõno en Pena Leon; et ao outro matarõno en Rroda a trayçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Este que matarõ en Rroda leixou hũu fillo a que chamauã Rramiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Este dõ Rramiro foy casado cõ filla de Rruy Diaz Çide, quando este Rruy Diaz Çide estaua en Valença, et ouuo en ella hũu fillo a que disserõ Garçia Ramirez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
En aquella sazõ andauã os nauarros en perigoo ontre Castella et Arangõ, onde depois da morte del rrey dom Pedro, fillo del rrey dom Alffonso de Arangõ, forõ os nauarros a aquel castello de Moçõ, que e en Arangõ; et, por que aquell[e]s rreys que dissemos nõ leixauã fillo barõ nẽhũu que rreynasse, tomarõ todos encubertamente os nauarros a este Garçia Ramirez, que dissemos, et adusserõno ende, et alçarõno en Nauarra por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et este Garçia Ramirez foy casado cõ dona Margelina, ffilla do conde dellas Perchas, et ouuo en ella hũu fillo a que disserõ dom Sancho -este foy omẽ de grande entendemento et de grã coraçõ et muyto entendudo -. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et el rrey Rricarde, yrmão della, casoua cõ Rreymõ Flazada, conde de Tolosa; et ouuo esse conde en ella hũu fillo, a que disserõ Rreymõ, o Boo, cuio linagẽ oie en dia he senor de Tolosa, segundo contã as estorias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et, pois que el morreu, casou ella cõ o conde dom Pedro de Molina, et ouuo en ella hũu fillo a que disserõ Almeric, que foy depoys bisconde de Marbona, por que aquel conde dom Pedro de Molina era fillo de dona Armesenda, cuja fora Narbona. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et ouuo em ella dous fillos: et a hũu disserom dom Sancho, que foy rrey depoys, o que estaua eno castello de Todella, de guysa que sse nõ leixaua ueer, senõ a muy poucos dos de sua casa; ao outro fillo disserõ dom Ffernãdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Este era muy boo et amado de todos, mays caeu (e) de hũu cauallo et morreu hy en Todella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et aa terçeyra daquellas tres fillas disseronllj (disseronlle) dona Brãca, et esta foy casada com el rrey Tiobalt de Canpayna; et ouuo en ella hũu fillo a que disserom Tiobalt com̃o o padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Depoys casou el cõ filla de dom Guyscardo, hũu rrico omẽ de Beliat, et de sua, moller dona Seuilla, filla do conde Fellippe de Frandes et de Mouj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et, pois que morreu el rrey dom Sancho de Nauarra, o que estaua ençarrado en Todella com̃o dissemos, rreynou enpus el este dom Teobalt, por que el rrey dom Sancho nõ leixaua fillo nẽhũu que erdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Este rrey dom Sancho, poys que ouuo quebrantados os mouros por muytas batallas que lles deu, mãteue sua terra muy en paz, sem outro mal que hy fezesse nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Este rrey dom Sancho auia hũu cauallo que precaua muyto, por que auia estes beens en el: era grande et fremoso et corria mays ca outro cauallo que soubessem ẽno rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Conta a estoria que tanto o amaua que (en) hũu dia sayu el de Nauarra et leixou hy o caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Mays hũu caualleyro que seruia en cas da rreyna, quando aquello uio, disso que llo nõ desse, se nõ que ca[e]ria ena yra del rrey et que se poderia perder cõ el de maa guisa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Mays, por que non auja y nẽgũu que contra os fillos del rrey fosse, vẽo dõ Rramiro, fillo deste rrey, que era de barregaa, et disso que, quenquer que contra a rreyna fosse en aquella maneyra, que el o lidaria por ella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Et, a corte estando en este departimento, uẽo hũu sancto ome d ' ordim, que era mũge do moesteiro de Najara, et disso al rrey: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Et, por que esse rrey dõ Rramiro foy o primeyro rrey d ' Arãgõ, leix[ar]emos agora aqui hũu pouco de falar do linagẽ de seus yrmãos et contaremos del et dos outros rrex d ' Arãgõ, que fezerõ contra os mouros muytas batallas en seu tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 284 |
El era fillo del rrey dõ Sancho de Nauarra, o Mayor, et ouuoo en hũa dona filla dalgo, que era natura[l] de hũu castello que dizẽ Ayaro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et, quando sẽtio que era ferido de morte, chamou seus fillos que auja, que erã y cõ el -et auia nume o hũu dõ Pedro et o outro dõ Afonso - et cõjuroos et fezeos jurar, [et] a todos seus ricos omes outrosi, que nũca sse partiss[ẽ] dalj ata que tomassẽ aquella çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et os fillos nõno quiserõ logo soterrar, et guardarõno en hũu atoude ata que tomarõ a villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et este lidou cõ o conde de Tolosa et cõ o cõde de Piteus en hũu dia et, desque os uençeu et os ouuo presos en seu poder, deullis de mão por grande auer que llj derõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et desta rreyna dona Orraca et do conde dõ Rreymõ, o primeyro marido que ela ouuo, ficou hũu fillo a que disserõ o conde dõ Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et naçeu en Galiza en hũu lugar que dizẽ Caldas de Rreis, et criarõno en Galiza o arçebispo [don] Diego, que foy o primeyro arçebispo de Sanctiago desque a prouĩça de Merida foy mudada a Sanctiago, et o conde dõ Pedro de Caura. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et esto fazia el por quatro rreys mouros que uençera et matara en hũu dia en hũa batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 287 |
Et viueu en guisa d ' ome desconoçudo vj anos en Acre cõ hũu caualeyro a soldada que llj daua algo por seruiço que lli fazia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et por esta rrazõ acordarõ de alçar por rrey a hũu nobre ome, que auia nume dõ Pero de Tares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Mays, quando uirõ aquell[o] dous altos omes, que erã muy poderosos -et o hũu auia nume dõ Pero Tiçõ de Caterica et o outro dõ Pero Crin de Castella Aziã - querendo elles fazer lealdade contra seu senor natural, destoruarõ que nõ fosse rrey aquel dõ Pero Tares, et traballarõse quanto elles poderõ de fazer sacar do moesteyro aquel dõ Rramiro, [o] Mũge, fillo del rrey dõ Sancho, et alçalo rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et os arangoeses, seendo hũu dia ajuntados ena çidade de Boyra, en suas cortes que faziã y para alçar rrey aquel dõ Pero que dissemos, alguus dos altos omes que y ueerã de Nauarra outrosi [a] aquellas cortes, quando virõ que os nõ saya nẽgũu a rreçeber, ouuerõ ende grã pesar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et, desque vio que nõ queriã tomar en si mesura et que usauã per ello a mal fazer, nõ llo quiso mays sofrer, et aguisou en maneyra que hũu dia ena çidade d ' Osca, en hũu curral das suas casas, fezo matar XI ricos omes, cõ os quaes morrerõ muytos caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Et casou cona neta do conde dõ Folcalquerdj, et ouuo en ela hũu fillo que foy [outrossi senor] de Prouĩçia, depoys de seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Et este rrey dõ Fradarique ouuo en aquella dona Costãça, sua moller, hũu fillo que casou depoys cona ffilla do duc de Austria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 294 |
Et ouuo este rrey dõ Pedro d ' Arãgõ en aquella dona Maria hũu fillo a que disserõ dõ James. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 294 |
Et el rrey dõ Pedro cõ hũus poucos de(lles) arãgoeses et cõ muytos dos catalães en hũu cõ o dicto conde de Tolosa, et aynda cõ [a] g[e]n[te] d[o]s frisões et outros altos omes de Frãça, a Gotiga, que lli uẽerõ en ajuda a el rrey dõ Pedro et al conde de Tolosa, por defẽder do arçebispo os hereges, (et) ouuerõ sua batalla cõ os françeses çerca de hũu castello que a nume Murielo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 294 |
Et o conde dos frisões et o conde de Tolosa, cõ algũus dos catalaes, teuerõ suas espadas et gardarõnas bem et fugirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
Et fezo en ela hũu fillo a que disserõ dõ Affonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
[Et] aquel seu fillo dõ Affonso foy depoys legitimado per hũu legado que ueẽo y per mandado do apostoligo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
Et aynda cõ todo esto aquel rrey dõ James, nobre uençedor, por tal que nõ ficasse cousa ena terra, et que seu fillo reynasse en paz et que nõ ouuesse traballo nẽhũu, correo logo de cabo toda a terra et rrouboa, et tãto a quebrantou et cõbateu aos lugares, per guerras et per mortes que fazia en elles, que xi llj derõ castelos et villas et todoslos outros lugares que de Ualẽça erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
Et de guisa achõou todos seus rreynos et se apoderou de todos seus contrarios que nõ llj ficaua nẽhũu en nẽhũa terra que lle desse guerra nẽ lla ousasse mouer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 299 |
Este rrey dõ Sancho seendo en Castella corria hũu dia mõt[e], et acaeçeu que hũu dia achou hũ porco montes; et, yndo enpos el, meteuxillj en hũa çibdade que estaua entõçe herma -et he aquella a que agora dizẽ Palẽça - et entrou en hũa coua que auja y ia feyta en guisa de jgleia, et en ela hũu altar feyto a onrra de Santo Antolj martir -et o altar he aquel que oge en dia esta y muyto onrrado et de grandes uertudes -. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 299 |
Et el rrey, que o quisera matar dentro en aquel sancto lugar, foy ferido de Nostro Senor Deus por hũu miragre que llj conteçeu y: que, assy como o el quiso ferir cõ o ueabre, que se llj torçeu o braço destro de guisa que o nõ pode atanger. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 299 |
Enpos ysto ficou aly el rrey dõ Sancho algũus dias et pobrou aquella çidade muy bẽ, que estaua ãte herma. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 300 |
Andados IX ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Lij ãnos; et andaua entõ o ano da encarnaçõ do Señor en [mill et] xiiijze; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xviij ãnos - depoys disto, temendosse os altos omes de terra de Leom et de Galiza que uerria grã dano aa terra, porllo desamor que auja ontre el rrey dõ [Bermudo et ell rrey dõ] Sancho -que auja tomado al rrey dõ Bermudo hũa peça do rreyno de Leom, assy com̃o tẽ de parte do rreyno de Castela - et que, porla razõ deste desamor et por esta força, poderia vĩjr ontre esses rreis contenda et guerra que seria a grã dano da terra, os altos omes cõsellarõ al rrey dõ Bermudo que desse sua yrmãa dona Sancha, que era dona muy fremosa(s), por moller a dõ Fernando, fillo deste rrey dõ Sancho; et porlo diuido que aueria ontre elles entõ aueriã paz hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 300 |
Et sua morte foy desta guisa: andando el per terras d ' Asturas a sabor de sy, chegou hũu peõ et matoo a traiçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 300 |
Esse rrey dõ Rramiro outrosy en tã grã pressa se vio que ouuo a fugir desnuo en panos de lino et descalço et en hũu caualo sen sela et sen freo que nõ leuaua al senõ cabresto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Et forõ ambos apoderados contra el rrey dõ Bermudo, que vẽera ia cõ todo seu poder et estaua ia çerca o rrio de Carrõ, en hũu lugar a que diziã Lãtana, en Ual de Camarõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Et el rrey dõ Bermudo, atreuendosse en[a] forteleza de hũu seu caualo en que sija, a que chamauã Paay Uello quando chamar o queriã, asy como diz don Lucas de Tuy en sua estoria, (et et) ferio das esporas et meteuse per meyo das azes por chegar al rrey dõ Fernando et matalo se podesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Entõ o bispo dõ Fernãdo de Leõ, cõ todo o poboo da çidade ajuntados en hũu ena jgleia de Sancta Maria de Regla, rreceberõno por rey et por senor, et poseronllj a corõa do rreyno ena cabeça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Et o mayor medo que os mouros ouuerõ foy por que virõ os castelãos et os leoneses juntados en hũu, et por que os auja de mandar rrey sabio et entẽdudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Et el rrey manteue o rreyno muy bẽ hũu gran tempo, que non auja quẽ llo contrariasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Entõ, estãdo a çidade de Cordoua sen rrey, leuãtouse hũu mouro a que diziã Iohar, et esteuo dous anos eno senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Et, despoys que finou, ficou eno senorio hũu seu fillo a que diziam Mafomat, et viuio treze anos eno senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et fezerõ y II alcalles: o hũu ouue nume Nuno Resuera et o outro Layn Caluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Layn Caluo casou cõ dona Tareyia Nunez, filla de Nuno Resuera, et ouuo en ela quatro fillos: et a hũu disserõ Fernã Lanes, et deste veẽ os de Biscaya; et ao outro Layn Laynes, de que ueẽ os de Mendoça; et ao outro Rroy Laynes, de que ueẽ os de Castro; et ao mellor disserõ Diego Laynes, de que uẽ Rrodrigo de Biuar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et quando naçeu foy seu padrino de babtismo hũu bõo clerigo a que diziã dõ Pero dePeriges. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et este seu padrino, depoys a grã tẽpo, llj mandou hũu potro de suas egoas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et ao tempo que ouue d ' escoller o potro entrou eno curral, et leixou sayr muytas boas egoas con seus potros et nõ tomou ende nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et aa postrimeyra sayu hũa egoa cõ hũu potro sarnoso, et disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 310 |
Et, senor, rogouos et peço por merçee que me dedes por marido a este Rrodrigo, de que me terrey por muy bẽ casada et por muy onrrada; ca sõo çerta que a sua fazenda a de seer en mayor estado que de nẽhũu ome de uoso senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 313 |
Conta a estoria que el rrey don Fernando, auẽdo sua contenda cõ el rrey d ' Arangõ sobrella çidat de Calaforra que cada hũu delles a razoaua por sua, en guisa que el rrey d ' Arangõ meteu o preito a reto, atreuendosse eno grã bẽ de caualaria [d]e don Martin Gonçaluez, que [era] estonçe hũu dos boos caualeyros d ' España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 313 |
Et poserõ praço et fezerõ a menagẽ dãbalas partes de uijr hi et que trouxesse cada hũu o caualeyro que auja de lidar por el; et o caualeyro que uençesse que gãanasse Calaforra para seu senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 314 |
Et, jndo polo camj̃o fazendo muyta esmolla et muyto bẽ a ppobres por amor de Deus, et yndo asi pelo camjno achou hũu gafo lazerado en hũu tremedal, que iazia dando uozes et dizendo que o tirasse ende por amor de Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 314 |
Et Rodrigo mandou fazer cama para si et para o gafo et albergarõ desũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 314 |
Et aa meya noyte, dormĩdo Rrodrigo, deullj o gafo hũu gran bafo resollo pellas espadoas, que tã rigio sayu pelos peytos, que foy hũa gran marauilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 314 |
Et estando en esto, a cabo dũa gran peça, (et) appareçeullj hũu ome uestido en vestiduras brãcas, que llj disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 314 |
Et, polo bẽ que me tu polo seu amor fezisti, outorgati Deus hũu gran dõ: que, quando o bafo que ante sonasti te uẽer, que todalas cousas que começares en lides ou en outras cousas que todalas acabaras conpridamente; asi que a tua onra creçera mays cada dia et seras temudo et reçeado dos mouros et dos cristaos, et os eemigos nõ tj poderã enpeeçer; et moreras morte onrada en tua casa; et nũca seras uençudo, ante seras sempre uencedor, ca ti outorgou Deus sua bẽeyçõ cõ tãto et fays sempre bẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 316 |
Et elles enderẽçarõ hũu contra o outro et forõse ferir muy rigiamente, en guisa que quebrãtarõ en si as lanças, et forõ ambos muy mal feridos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 318 |
Curmão, peçouos por merçee que, poys que deitades a meu marido da terra, que nos dedes algũa uosa carta para algũu rey dos uosos uasalos mouros, que nos recebã et nos dẽ en que viuamos por uoso amor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 319 |
Entõ hũu seu ayo, que o auia criado, uẽeose ant ' el, chorando muyto, et pediollj por merçee que llis outorgase o que llj pediã et que cobrasse os curaçoes de seus uasalos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 319 |
Entõ hũus caualeyros criados del rrey don Bermudo et os dous caualeyros que se partirõ del rrey don Garçia tomarõ o mays alto lugar da lide, hu estaua el rrey dõ Garçia et, ferindo enas azes, chegarõ hu estaua el rrey don Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 319 |
Et dizẽ que hũu dos dous caualeyros que se partirã delle que llj deu hũa lãçada de que finou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 323 |
Et en todo esto foy Rrodrigo hũu dos que y mays fez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 324 |
Andados xvijte ãnos del rreynado del rrey don Fernando, que foy ena era [de] M et sateẽta et hũu ãno, foy el rrey don Fernando sobre Lamego; et, pero que a çidad[e] era muy forte, logo foy çercada en redor, et tãtos engenos lle poserõ et tãtos castelos de madeira et tã de rrigeo a cõbateu que per força a ouue de tomar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 325 |
Et [en] esa terra, en poder dos mouros, auia hũu moesteyro de mõges, que dizi[ã] Boriano, et ueui[ã] per lauor de [suas] mãos, et teni[ã] muyto pam [d ' ]orio et trijgo et millo et muytas legumyas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 325 |
Et entregarõlle a vila [hũu] domĩgo, ora de terça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 325 |
Et, en quanto el rrey tijna çercada a vila, acaeçeu hũa cousa, que hũu romeu de Greçia vijna a Sãtiago en rromaria, [et] dizi[ãlle] Ostiano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 325 |
Et dizendolle esto f[o]y tragendo hũu caualo brãco muy boo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 328 |
Et forõ cõ el çento et saseenta et hũu apostoligo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 329 |
Andados xxvj ãnos do rreynado del rrey dom Fernando, que foy ẽna era de mĩll et oyteenta ãnos, et a encarnaçõ de Nostro Senor Jhesu Cristo en mĩll et quareẽta et dous, et o emperio de Enrrique en sete - sacou el rrey don Fernando sua oste muy grãde, et foy sobre os mouros et sobre hũus castelos de que vijna muyto mal a terra de cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 329 |
Et este papa rreçebeu hũu dia en sua casa hũu pobre, et mandoulle poer hũu leyto ante a porta da sua camara, et mandoulle dar todas aquellas cousas que auia mester et seruillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 331 |
Et en este pensamento achou que, se elle podese auer algũu dos corpos santos de Santa Justa et de Santa Rrufina, que forã marteyradas en Seuilla, para trager y, que a onrraria muy bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 333 |
Et enviou cõ elles o conde dõ Moño et outros dous ricos omes, que diziã a hũu dom Fernãdo et ao outro dom Gonçaluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 335 |
Et os bispos, quando esto oyrom, ouuerõ seu consello d ' estar tres dias en oraçõ et en jaiuũ, que Nostro Senor Deus, pola sua merçee, lle mostrasse algũu miragre per que veesem ende cõ onrra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 335 |
Et, quando abrirõ a fosa, salio hũu odor tã fremoso et tã saboroso com̃o en maneyra de alm[i]s[que], asi que todos quantos y estauã tomarõ muy grã sabor, asi os mouros com̃o os cristãos, et sacarõ o corpo cõ muy grande onrra, et enuoluerõ os ossos en muy nobres panos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 335 |
Et meteron o [corpo d]e Sancto Esydro en hũu moymento d ' ouro que mandou fazer muy nobre, et leuarõno aa jgleia cõ muy grãde onrra et cõ muy grã proçiçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Mays o Çide meteu mão a queymar et astragar et rroubar quanto achaua de todos aquelles que lle nõ queriã vender, et aos que lla tragiã nõ lles fazi[a] mal nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Depoys desto ouue o Çide outra batalla cõ todo o (o) poder mayor de Frãça et uençeos o Çide, en guisa que nũca a estas batallas chegov el rrey don Fernando nẽ nẽhũus dos seus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Et elles consellarõ[ll]e que enviase ala dous omes boos que disesem ao papa que enviase y hũu cardeal, cõ seu poder, com̃o firmase cõ el rrey este preyto: que nũca ia mays fose mouydo contra el rrey d ' España sem muy grã peça çerta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Et elles consellarõlle que fezese o que el rrey queria, ca nẽgũu nõ lidaria cõ elle ante a bõa uentura do Çide, seu vasalo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 342 |
Et algũus departẽ sobre esta razõ et dizem que som en(a) Avilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Andados XXXtaVco ãnos del rreynado del rrey dom Fernãdo -quando andaua a era en mĩll et oyteenta et noue ãnos; et [o] a[no] da encarnaçõ en mĩll et çinquaenta et hũu ãno; et [o] do enperador Enrique en tres - este (el) rrey don Fernando, seendo ia de boos dias, se ante sse traballara por seruir a Deus et por fazer bõas obras, mays se traballou ende adeante de fazer cousas que prazi[ã] a Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Et, estando hũu dia oyndo as oras ẽna igleia catedral de Sancta Maria de Rregla, vio com̃o os que seruiã o altar andauã descalços, cõ mĩgua que nõ auiã de que o conprasem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Et elle, estando hũu dia comendo cõno abbade [et] cõnos outros mõges, derõ al rrey do viño en hũu uaso de vidro, que era do abbade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Outrosy a rreyna dõna Sãcha nõ se traballaua meos hũu pouco de fazer bõas obras et seruir a Deus, que era dõna de grãde entendemento et mujto aguçosa en todo bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 344 |
Et Jafahe, que era hũu dos fillos de Noe, uẽolle de poblar a Eurr[o]pa, cõnos do seu linagem que delle desçendesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 344 |
Et algũu dos fillos dos seus yrmãos, que forõ Sem et Ca(y)m, vẽerõ cõ elle a Eurr[o]pa et poobarõ y, mays todauia a Jafae es n[õ]br[a]da. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 344 |
[Et eno mundo son sete partes] et ẽn[a]s du[a]s delas nõ moram nẽhũus porlas grãdes freuras, et enas outras duas por grãdes [ca]e[nt]uras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 346 |
Et elle(s) fazendo este(e)s bees et outros muytos que nõ [son] contados, et fazendo linpa vida [et] onrrada, [et] teendo todo España sub seu senorio, asy cristiãos com̃o mouros, muy longo tempo, que se nõ ousauã a enfestar hũu senorio contra outro nẽ ousauã nẽ auyam coydado de al se nõ do seu, seendo ia com̃o ençima de sua vida, et que Deus demãdaua por el, estando hũu dia en oraçõ, apareçeulle o cõffessor Sancto Esydro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 348 |
Et disse a seu padre que nõ podia de dereyto fazer esta partiçõ, ca os rreys godos fezerõ antigamente costotyçõ que nũca fosse partido o senorio d ' España, mays que fose sempre de hũu senor; et por esta razõ nõ podia nẽ deuya fazer esta partiçõ, poys que a Deus aiũtara en elle, ca elle a auya d ' auer, ca era o mayor herdeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 353 |
Et ouuerõ de lidar en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 354 |
Et eu por ende d[e]iuos hũu co[n]dado, et teño que o enpleg[uey] bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 357 |
Et el rrey dõ Garçia chamou logo hũu caualeyro, que era asturãno, a que diziã Rruy Xemenes, que fose al rrey dõ Alfonso. seu yrmão. et lli contasse estas nouas, com̃o o mandara desfiar el rrey dõ Sancho, seu yrmão, et que lli queria toller o rreyno, et que lle rrogaua como yrmano que le pesase ende et que le nõ dese pasada per seu rreino. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 358 |
Et el rrey auia por cõselleyro hũu ome per que se guiaua muyto, et sabia todas suas puridades. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 361 |
Et dos del rrey dõ Garçia morre[u] y hũu rrico om̃e muy preçado que auya nume dõ Gonçaluo d ' Ãsynes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 361 |
Et, dizendo esto, foyos ferir muy denodadament[e]; et derribou delles os dous et vençeu os outros, et guãanou delles dous caualos, et deu ende hũu al rrey et tomou outro para sy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 362 |
Et foy preso el rrey dõ Garçia et el rrey dõ Sãcho mandouo deytar en ferros et guard[a]lo muy bem et leualo a hũu castello que dizẽ Luna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 364 |
Et forõ mouudos que lidasem [a] dia çerto en hũu lugar que diziã Lãçada, et o que vençese que ouuese o rreyno do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 366 |
Et elles nõno precarõ nẽhũa cousa, por que era hũu caualeyro soo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 368 |
Et mand[ou] fazer hũus paaços muy boos çerca do muro do alcaçer, por que lle nõ feze[se]m noio nẽhũu a elle nẽ a nẽhũus dos seus os mouros da çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 369 |
Et, por que era lugar muy deleytoso para morar et conplido de muyta caça et avya y hũu castello derribado, (et) poso en seu curaçom com̃o o demãdase al rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 370 |
Entõ rrespondeo hũu dos priuados et disse: -Senor, se o nõ teuesedes por mal, eu uos diria com̃o se podera perder et en outra maneyra do mũdo nõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Conta a estoria que hũu dia, pola pascoa do carneyro que fazẽ os mouros, seu el rrey de Toledo fora da vila, segũdo o soya a fazer ao lugar du era custume. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Et disse hũu ao outro: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Et eu soney agora a tres noytes que este Afonso entraua per Toledo, caualgado en hũu grã porco et muytos porcos outros que forçauã Toledo et aynda as mesquitas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Et ya enpos elles hũu priuado del rrey, que oyu quanto diziã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Et el rrey disso que o non faria, mays que faria en guisa que llj nõ uẽesse del mal nẽhũu, nẽ dano, nẽ pesar; et que llj nõ queria passar contra a jura que llj fezera nẽ yr contra sua uerdade, ca o amaua muy de curaçõ por muytos seruiços que llj auja feytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Et enviou logo por el rrey et rogoullj que llj re[n]o[u]asse a jura que auja feyta et que llj prometesse que nũca yria contra elle nẽ contra seus fillos, nẽ llj uẽese del mal nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 374 |
Et mandou pregoar per toda a oste que nõ fezesem mal nẽhũu ata que llo el mandase. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 374 |
Et caualgou cõ todos seus fillos dalgo et ando[u] toda a villa en deredor et vyo com̃o estaua asentada: de hũu cabo correa rrio et do outro esta en pena tallada, et o muro muy alto et as torres muy espesas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 375 |
[Çide], bem sabedes quantos boos diuidos auemos en hũu de criança que uos fezo el rrey meu padre, et [de] natureza. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 375 |
[Et] eu, por voso merecemento, deiuos hũu condado et fizuos mordomo de mjna casa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 375 |
Entõ seu a elle hũu caualeyro, que era sobrino de dõ Aras Gonçalues, que era guarda mayor da hũa porta da villa, et disselle que entrase et que lle mandaria dar muy bõa pousada ata que fose saber de dõna Orraca se o mandaua entrar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 377 |
Et entõ leuantouse hũu caualeyro, per mãdado do conçello, et diziãlle [don Nuno et era] om̃e boo ançião et de bõa parauoa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 381 |
Et mandou saber per cada hũu dos rrayaas quantos omes y morrerã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 381 |
Et algũuus dizẽ que a teue çercada sete ãnos; mays ysto nõ poderia seer, ca, segũdo nos achamos pela calonica, nõ rreynou el rrey mays de sete ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 382 |
Conta a estoria que hũu dia, andando [o Çide] de redor da vila, soo cõ hũu escudeyro, que seyrõ a elle quatorze caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 383 |
Quando ysto oyo Velido, beyioulle a m[ã]o et foyse para hũu porteyro que guardaua a porta da villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 383 |
Et começou a falar cõ elle todas suas puridades esa noyte, fazendolle creente que elle sabia hũu postigoo per hu lle daria Çamora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 384 |
Outro dia grã manana, so(u)b(u)yo hũu caualeyro que iazi[ã] ena villa ẽno muro, et chamo[u] [a] grandes uozes, assy que todos os mays da oste o oyrõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 384 |
Rrey dõ Sancho, parade mentes ẽno que uos digo: eu soo hũu caualeyro natural de Soyago, et aquelles onde eu veño sempre forõ leaes et per lealdade se preçarõ, et eu en ella quero viuer et morrer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 384 |
Da villa de Camora seu hũu traedor, et diz[ẽ]lle Velido Odolfo, et he fillo de Adolfo et neto de Layno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 384 |
Et matou hũu seu conpadre et deytouo no rio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 386 |
Et el rrey tragia ẽna mão hũu veablo, asy com̃o o soyam a trager os rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 388 |
[Et] trouxerõ hũu meestre boo que lle dese y consello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 390 |
Et entõ leuãtouse hũu caualeyro castelão, muy esforçado et de gram guisa, et dizi[ã]lle Diego Ardoñes, fillo do conde dom Ordoño de Lara, et disse: -Se me outorgardes todo o que auedes dito, eu farey este reto aos de Çamora pola morte del rrey dom Sancho, noso senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 391 |
Et, quando foy çerca Çamora, cobriose do escudo per que o nõ ferisem os da vila, et começou a chamar [a] muy grandes uozes se estaua y (a) dom Aras Gonçaluez, ca lle queria dizer hũu mandado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 391 |
Et hũu escudeyro que guardaua o muro foyse para dom Aras, et disolle com̃o estaua a par da villa hũu caualeyro, muy armado de todas armas, et demand[a]u[a] por dom Ares a muy grã presa; et, se tijna por bem que lle tirase do arco et fereria el ou o caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 391 |
Et, se algũu a na vila que desdiga o que eu digo, lidalo ey (cõ elle) et cõna merçee de Deus ficarã por quaes eu digo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 391 |
Et, se algũu dos Vco matar ou vençer o caualeyro, fica o conçello quito et o caualeyro fica vençudo; et, se o caualeyro matar ou vençer çĩco caualleyros, fica elle por uerdadeyro et o conçello por condanado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et acaeceu hũu dia que achou hũu om̃e que vijna cõ mãdado al rrey de Toledo com̃o era morto el rrey dom Sancho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et el rrey que lle disso que o nõ faria ca avya medo del rrey dõ Sancho, que lle fezese algũu mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et el rrey amaua muyto hũu seu neto que nõ entrou en esta postura, et nõ lle foy elle depoys teudo de lla teer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 395 |
Dom Pero Ansurez, com̃o era de grãde entendemento, mandou poer muytas besta[s] fora da vila, muy bem guisadas, que o nõ entendese nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 395 |
Et entõ disse hũu dos priuados: -Senor, eu coydo que a mandado del rrey seu yrmão que dizẽ que e morto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 396 |
Conta a estoria que, mentre os mesegeyros de dõna Orraca forõ a Toledo, seyu dom Arias da vila aa oste, porla tregoa que auyã en hũu, asy com̃o uos dissemos, et foyse veer cõnos castelaos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 396 |
Depoys acordarõ todos os xxiiij caualeyros que achauã por dereyto esto: et leuãt[arõ]se os dous delles, os mays onrrados et mays sabedores ontre sy, o hũu de Castella et o outro de Leõ, et disserõ que todo ome que reta conçello de villa, que fose arçibispado ou bispado, que deuya a lidar cõ çĩco, hũu enpos outro; et cõ cada hũu que dessem ao rretador caualo et armas, et de comer (et de comer) et de beuer vyno et agoa qual el mays quisese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 397 |
Conta a estoria que outro dia que a sentença foy dada, segũdo auedes oydo, aa ora da terça, enderençarõ (a)o cãpo hu avyam a lidar en hũu areal alende o rrio, hu dizẽ Soyago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 397 |
Et entõ responderõ todos que nõ auya y nẽhũu que o soubese, nẽ lle prouguese, nẽ fosse en seu consello de o fazer, nẽ prouguese a Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 398 |
Et entõ veerõ y a elle muytos boos caualeyros, demandandolle as armas para lidar en seu lugar, mays elle nõnas quiso dar a nengũu, et chamou hũu seu fillo, que auya nume Pero Ares, que era muy valente caualeyro, pero que era pequeño de dias, et avya moyto rogado ao padre que o leixase yr lidar cõ dom Diego. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 399 |
Et elle, quando esto oyu, empero que estaua muy mal ferido de morte, alynpou a cara cõna manga da loriga, et tomou a espada cõ ãbaslas mãos, coydandolle dar per çima da cabeça, et errouo et deulle hũu grã golpe eno caualo, atã grãde que lle cortou os narizes mesturado cõnas redeas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 399 |
Loado seia Deus, ca vençudo he hũu dos çĩco caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 399 |
Et folgou hũu pouco et derõlle (outro caualo et) outras armas et outro caualo muy boo et forõ cõ elle ata o canpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Et, desque os fiees forõ seydos, leixarõ[se] yr hũu [contra o] outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 402 |
Pero nẽhũu nõ lle quiso tomar a jura, senõ Rroy Diaz, meu Çide, que lle nõ quiso bey[i]ar a mão nẽ rreçebello por senor ata que llj fezo a jura. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 404 |
Este rrey dom Alfonso foy muy boo et manteue moy bem o rreyno et muy sabiamente, asy que todos os altos omes et os outros do seu senorio vi[u]jã en asesego et en paz, asy que nõ tomaua hũu contra outro arma nẽ ousaria tomala pollos ollos da cabeça; ca el rey era muy ardido et temjano muyto as gẽtes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 404 |
Et era muy esforçado en armas et muy justiçeyro, asy que tã auondada foy a sua justiça que se hũa moller soa fosse pelo camino (que) nõ acharia quẽ lle fezesse nẽhũu mal, aynda que fose carregada de ouro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 406 |
Et ouue en ella a dona Eluira, que foy moller do conde dõ Ramõ de Sam Gil de P(e)roença, que era torto de hũu ollo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 406 |
Et este conde era hũu dos doze caualeyros cobdellos que gaanarõ Tripol et Acre et Jherusalem et Antiochia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 407 |
Et foy entrando pela terra, nõ lle fazendo dãno nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 408 |
Et falarõ muyto os rreys en hũu, et fezelle muyta onrra el rrey mouro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 408 |
Toda aquella noyte ouuerõ muy grã prazer en hũu et todos os da çidade de Toledo outrosy, porlo muy grande amor que seu senor auya cõ el rrey dom Alfonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 410 |
Et en este ãno lidou o Çide Rruy Diaz cõ hũu caualeyro dos mayores de Nauarra, a que diziã Xemẽ Garçia, et venceo et matouo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 410 |
Et lidarõ sobre hũu castello de Pas Luẽgos et sobre outros dous castellos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 410 |
Depoys desto lidou o Çide cõ hũu mouro a que deziã Ferres, que era boo caualeyro, en Medinaçele, et vençeuo et matoo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 411 |
Et cõ el rrey de Granada erã entõ rricos omes de Castella: o conde Garçia Ordones et Furtõ Sanches, genrro del rrey de Nauarra, et Lope Sanches, seu yrmão, et Diego Peres, hũu dos mayores omes de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 413 |
Et o Çide deu das esporas a hũu caualo en que estaua et saltou en hũa terra que era sua herdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 413 |
Sayde de todos meus rreynos logo sen outro alõgamento nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 414 |
Eu quero fazer hũu engano por razõ de auer algo para este tempo, para que de aos que forẽ comjgo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 414 |
Et, quando chegarõ os judeus disellis com̃o tĩjna ali muy grãde algo en ouro et en aliofre et en pedras preçiosas, et como o mandaua el rrey sayr da terra et que o nõ queria leuar consigo, et que llis rogaua que lli enprestassem algũu auer sobre aquelas arcas, ca o auja mester, con que se fosse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 416 |
Conta a estoria que os judeus reçeberõ as arcas do Çide, con tal condiçõ que elles que as gardassẽ ata hũu ano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 417 |
Et, quando vyo que nõ seya nẽgũu enpos elle, mandou tornar a presa para Burgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et deu a cada hũu, segũdo que entendeu que om̃e era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et essa noyte, iazendo dormyndo, vẽo a elle hũu angello en vysom, que lle disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 419 |
Et andarõ toda a noyte, en guisa que chegarõ a hũu castelo, a que dizem Castreiom, que iaze(m) sobre Feñares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 420 |
Et, se por bem teuerdes, leixemos o castelo en esta maneyra: fiquẽ y algũus dos mouros que nos teemos catiuos, que o teñã de [n]osa mão; que nõ he bem de leuar mouros catiuos em noso rastro, mays andar o mays aforrados (et o mays) que podermos, com̃o [aquelles] que andã cõ yra de seu senor et am a viuer per armas et a grã perigoo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 420 |
Outro dia mouerõ ende et, yndo a foz ajuso, sua sina alçada, passarõ açerca d[e] Orta et forõse pousar sobre hũu outeyro redondo, çerca do rio de Salom, por que lles nõ podesem vedar [a] agoa, ca osmou que gaanaria daly Alcõçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 422 |
Et cõ este aluoroço tã grande seyrõ tras elles, cada hũu quanto mays podia, dando muy grandes uozes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 422 |
Et tã a curaçõ o ouuerõ que nõ ficou nẽhũu no castelo et seyrõ enpos el a muy grã pressa, deostando muyto as suas conpañas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 422 |
Et o Çide todavia ya fogindo et defendendo que nõ tornase nẽhũu ata que fossem alongados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 423 |
Et enviarõ logo seus mandadeyros al rrey de Valença, com̃o hũu a que diziã Rroy Diaz Çide, [que] deytara el rrey dõ Afonso da sua terra, que lle astragaua a terra et que gaanara ia Alcõçer, et que matarã quantos mouros y acharã; et que, se a esto nõ envyase a poer consello, que contase por perdudos estes dictos lugares et toda a terra, ca tã mortalmente sabia fazer guerra que nõ temja nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 424 |
Conta a estoria que hũu destes rreys auya nume Feris et o outro Galue. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 424 |
Et, se cõnos mouros nõ lidarmos, nõnos darã o que auemos mester; et, com̃o quer que nos somos poucos, somos de hũu talente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Outro dia grã manana, quando o sol foy seydo, seyu o Çide cõ todos os seus do castelo, asy que nõ ficou dentro nẽgũu, se nõ dous omes de pee a que mandou o Çide que sarrasem a porta et se parasen ben suso a defender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Et o Çide esteue muy quedo con os seus em hũu lugar ata que forõ çercad[a]s as azes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Et o Çide per hu ya faziãlle todos [c]al et tã sem piedade os feria que o nõ ou(u)saua nẽgũu adtender, et per hu elle ya seyã muytas selas vazias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Et, estando de pee, meteu mão aa espada et tã de rigeo feria os que acalçaua que todos lle faziã cal, asy que sse nõ ousaua nẽgũu chegar a elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Et o Çide vyo assy andar et foy ferir a hũu alguazil mouro, que andaua morto por prender a don Aluar Fanges, et deulle tã grã golpe da espada que o atrauesou d ' ambas as partes, et caeu morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 427 |
Desy chegou al rrey Faris et deulle tres golpes, hũu delles que llj ronpeu a loriga et o corpo, en guisa que se lle ya o sangue pelas pernas a fondo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 430 |
Et o Çide guisouo muy bem et muyto onrradamente, que llj nõ mĩgou nẽhũu auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 430 |
Et o Çide chegou a hũu monte, que he sobre Monte Real, et ficou y suas tendas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 431 |
Et eu recebo(o) en mjna guarda (et) suas molleres et seus fillos et seus aueres, que nẽgũu nõ llis faça mal nẽ torto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Et ficarõlle dous fillos: a hũu diziã Çalema et al outro Abel Alfange. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Et, se morasemos muyto en hũu lugar, menoscabariamos muyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Et deçeu da serra et entrou en hũu vale. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 435 |
Et os do conde teuerõse hũu pouco cõ seu senor; mays o Çide vyo hu estaua (o) que o andaua buscando, et enderençou para elle, ferindo aos que achaua deante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 435 |
Et leixauã hũu polo al et o peyor polo mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 436 |
Conde, comede et beuede et logo uos farey soltar, que uos vaades para uossa terra sen enbargo nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 436 |
Et demandou dous caualeyros, seus parentes, que forõ muy boos, quando o conde foy preso: et deziã a hũu delles Vgo et ao outro Guillẽ Bernal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 436 |
Et os mouros da vila ouuerõ muy grã plazer pola bõa and[ã]ça do Çide, por que os tijna bem amp[ar]ados que nõ reçebiã mal de nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 438 |
Depoys desto, seyu o Çide do castelo et foy ata Larida et morou y hũus poucos de dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 438 |
Et hũu dia seyu da vila cõ doze caualleyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 439 |
Mellor seria que deses algũu auer a teu yrmão que chi desçercase o castelo, ca nos nõ poderemos cõ elles, ca tantos som com̃o as areas do mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Conta a estoria que, depoys desto, que sse alçou cõ o castelo de Rroda hũu mouro ãd[a]lus, que auya nume Almosolas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Et esto fezo por Adafur, tio de Almudafar, que tijna preso en aquel castelo hũu seu yrmão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Et o Çide demãdoulhi que outorgasse aos filhos dalgo que, quando algũu ouuesse de sair da terra, que ouuesse trijnta dias de plazo, assi com̃o ante auia IX, et que nõ passasse contra nj̃hũu filho dalgo nẽ çibdadano que ante nõ fosse oydo com̃o deuia cõ dereyto, nẽ passasse aas uilas nẽ aos outros lugares contra seus foros nẽ contra (a)os (outros) seus priuilegios nẽ contra seus boos husos, nẽ que nõ deitasse peito nj̃hũu desaforado, se nõ que sse lhi podesse por ende alçar a terra ata que o enmẽdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 442 |
Conta a estoria que, iazendo o Cide sobre o castelo de Rroda, estando hi hũu grã tepo, (et) tãta guerra lhis fez et tãta prema ata que lhis mj̃gou a uianda, en tal maneyra que morrerõ de fome, en guisa que era muy grande a fraqueza en eles, assi que nõ podiã defender o lugar; et querianlho dar muy de bõamente, se lhis el desse sayda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 442 |
Et matou moytos delles et os outros forõ catiuos, en guisa que nõ ficou nẽhũu delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 443 |
Et, andando fazendo esto, enuioulhi rogar el rrey de Saragoça que laurasse hũu castelo sobre Mourela, a que dizẽ Alcalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 443 |
Et ficou en Saragoça hũus poucos de dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 446 |
Et logo começou a seer muy esquiuo et muy brauo a seus vasalos et a seu poboo et a fazerlles moytos pesares et moytas forças, en guisa que todos coydauã sua morte et cobijçauãlla moyto, por que era muy mao et muy vil et sem bem nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 446 |
Conta a estoria que os de Toledo, seendo assy maltreytos cõ seu rrey, com̃o uos auemos ia contado, de seus vezinos de redor, et elle nõ amparando nẽhũa cousa n[ẽ] sse sentindo do seu mal nẽ do seu quebrãto, ajũtarõse todos en hũu et diserõlle que defendesse seu poboo et sua terra, senõ que "bem che dizemos que buscaremos quẽ nos defenda". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 446 |
Et esto lle fez quatro ãnos hũu enpos outro; et, pero que a çidade era muy auondada, mays que nẽhũa das outras suas vezinas, nõ pode estar que nõ veesse a muy grã mingua cõ esta guerra tã grande que lles fezo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 448 |
Et quiserao sacar moytas vezes da priiõ; mays tijna, por que fora deserdado, que sse querria alçar cõna terra ou meter en ella algũu aluoroço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 451 |
Pero estabeleçeu y tron[o], que es (ala) siella rreal, ata que fezesem segura morada cõ seu alcaçer; ca nõ auya y entõ se nõ hũu de paredes de terra, assy com̃o contã os ançianos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 451 |
[Et outrossi] ata que fossen y poblando algũus cristãos da fe catolica, en guisa que sse fezesse o que elles quisesem, ante que o que os mouros quisesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 452 |
Andados vijnte et hũu ãno del rreynado del rrey dõ Afonso, veẽdo os bees que llj Deus fazia et com̃o llos aduzia aa mão, ordenou de fazer cortes en Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 453 |
Conta a estoria, segũdo que a scripuyu o arçebispo dõ Rrodrigo, que por letera gotiga, que he chamada letera dos godos, fezo tralladar o salteyro do ofiçio toledão al ofiçio rromãno et françes, que he todo hũu; et que o conposera Santo Leandre, et era en aquela guisa teudo et guardado en todo España; et por que a rreyna dõna Costança, sua moller, era de Frãça et quisera desfazer este custume gotig[o]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 453 |
Et el rrey enviou a Rroma mostrar este feyto a G[re]go[ri]o, papa setẽno, a gaanar delle que [o] ofiçio toledano fosse leixado en España et reçebudo en seu lugar o rromão et ofiçio de Frãça, que he todo hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 453 |
Et este dom Bernaldo, esleyto de Toledo, era de terra de mouros, natural de hũa terra a que dizem Agẽ, de hũu castelo que diziã Soltad, assy com̃o diz o arçebispo dõ Rrodrigo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 453 |
Et depoys desto el rrey dõ Afonso, querendo onrrar et enrequeçer o mosteyro de San Fagundo. et de Sam Prometiuo, enviou rogar a dõ Yugo, abade de Cunegre, que llj enviase(m) hũu om̃e sabio et entendudo ẽnas cousas que ouuesse de fazer, et rreligioso para [que] rreglasse o moesteyro de San Fagũdo et fosse ende abade; ca elle queria fazer com̃o en Frãça era mays onrrado o moesteyro de Cunegre, asi queria elle fazer o mays onrrado moesteyro o de Sam Fagũdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 453 |
Et mandou que usasem cada hũus de quaes quisesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 455 |
Senor, bem conoçemos que o esleyto he prinçipe de uosa ley; et, se dissesemos algũu achaque contra o cõçello da ley, matarnos yam por ende os cristãos depoys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 457 |
Andados xxij ãnos do rreynado del rrey dõ Afonso, dõ Gregorio, papa setẽno, Poys que oyo a demanda del rrey dõ Afonso, enviou a España hũu cardeal por legado, a que diz[iã] Rricarido, et era abade de Santa Vida de Marysela, por que os clerigos d ' España erã coroados por tãtas corred[u]r[a]s et segudamentos que lles faziã, por que se coroassem a ofiçio de santa jgleia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et aj[ũ]tarõsse hũu dia el rrey et o legado et o primado et muy grã gente da clerizia et todo o poboo da vila, [et] contenderõ et departirõ sobre elo muyto, parandosse a clerizia et o poboo contra el rrey et a rreyna et o legado, por que sse nõ mudasse(m) o ofiçio d ' España, el que era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et [esto] fez a perfia dos caualeyros, que quiserõ que lidasem dous caualeyros: hũu por ofiçio toledãno delles, et o outro por ofiçio rromaño por el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et, en elo falando muytos omes bõos de ordim -asi com̃o arçebispos et bispos et muytos outros religiosos -, auẽerõse, por quanto o feyto era de sanctidade et seruiço de Deus, en esta maneyra: que fezes[ẽ] hũa gran fogueyra en meyogoo da plaça (de) hu lidarõ os dous caualeyros, et [que] trouxe[ssẽ] dous liuros boos, (el) hũu del ofiçio frãçes et outro del ofiçio toledano, et que os metessem eno fogo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et que iaiũassem todos aquel dia, por amor de Sant Alifonso, et os prelados et a clerizia sobre o jagũu que esteuessem todos en oraçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et o liuro del ofiçio frãçes queixauasse cõno fogo, por que sse queria chegar a elle polo queymar, et deu hũu grã salto fora, per çima das chamas do fogo, veendoo todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et o liuro del of[i]çio toledano ficou eno fogo, que lle nõ fez mal nẽhũu nẽno tangeu nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 460 |
Conta a estoria que, tã grande foy a perfia del rrey en este lugar, que os hũus ameaçaua de morte et aos outros que os deytar[i]a da terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 460 |
Et el rrey Salamõ fez hũu liuro destas cousas, et chamãle "Liuro d[o]s prouerbios de Salamõ". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 460 |
Et entõ o ofiçio [r]o[m]ano, [tamben en]o salteyro com̃o [en] todas as outras leendas, foy rreçebudo en España, et guardarõ o que nũca guardarõ; pero que en algũus moesteyros guardarõ ia quanto tempo o ofiçio dos godos et ficou y o traslado do salteyro et aynda [o] r[e]z[ã] en algũas jgleias catadrales et enos moesteyros mayores. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 462 |
Et, seendo alongado de Toledo tres iornadas, os coõgos que el ordinara ena jgleia, seendo maos et viles, disserõ [hũus] a outros: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 462 |
Et depoys tomarõ algũus custumes das oras dos monges. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 467 |
Desy Yhaya veẽo para Aluarim et dende enviou hũu seu primo a Valença, que auia nume Abenalfaray, a saber se Bubecar (et) Audallahazis, que a tijna, se lla dari[a] ou que tijna(m) ẽno curaçõ; ca dudaua en el por que casara sua filla cõ el (cõ el) rrey de Saragoça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 467 |
Et este mandadeyro foysse para ala et pousou cõ hũu mouro que auia nume Abulupõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 467 |
Et esteue [y] hũu grã tempo ata que foy feito o casamento [d]a filla de Ababecar [cõ] el rrey de Saragoça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et cada hũu delles mostrou muy grã cobijça ẽno que auiã de partir, en guisa que ata a meor cousa todo o partirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et fezerom logo dous bandos, coydando cada hũu ualer mays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et partirõsse hũu doutro et fezerõ grandes bandos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et aui[ã] muy grã pesar por ende et os hũus queriã dar a vila al rrey Yahya, neto del rrey de Toledo, et os outros al rey de Saragoça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
[Et] esto era por medo que auy[ã] del rrey don Alfonso, por que sabi[ã] muy bem o preito que en hũu auyã, por que lle ajudara a gaanar Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et enviou dizer aos da villa com̃o ya ala, et envioulos afaagaar que lles faria moyto bem et muyta merçee, et com̃o ya albergar y açerca en hũu lugar a que dizem Sepa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et os mayores da villa entrarom en seu cõssello et cada hũu acordaua o que llj semelhaua; pero en cabo acordarõ de lle dar a villa et rreçebelo por senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 469 |
Et tomou cõsigo hũu sabio que era seu amjgo, que diziam Mah[o]made Abuzid. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 471 |
Et el rrey nõ auia nẽhũu tesouro nẽ auja con que o mantẽer nẽ era tã rico per que o podesse conprir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 471 |
Et tanto llis pesaua cõ ysto que o tragiã pela vila por exemplo, dizendo hũus aos outros: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 471 |
Et dizẽ que avia hi hũu allão, que era da carniçaria, cõ que matauã as vacas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 471 |
Et disse hũu sabio: (que) - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 471 |
Et passarõ asi hũus poucos de dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 472 |
Conta a estoria que, quando os dos castelos trouxeron seus presentes al rrey, que hũu mouro a que diziã Abamançor, que tĩjna Xatiua, que nõ quiso y uĩjr nẽ enviar seu present[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 472 |
Et envioullj hũu mandadeyro cõ seus presentes muy ricos, et envioullj dizer que nõ podia y uĩjr; pero que llo nõ fazia por outra escusa et que sempre seria a seu seruiço, et que llj pedia por merçee que llj leixase aquel lugar et que llj daria as rrendas delle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 472 |
Et el conselloulle que coubese seu rogo et que llj leixasse aquel lugar, asi com̃o o tĩjna, et que enviasse dõ Aluar Fanges que lli fazia muy grã custa, et que passasse algũu tẽpo en paz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 472 |
Et, desque entendeu el rrey que fora mal cõsellado, mandou a hũu dos fillos d ' Abuagid que fezesem a custa a dõ Aluar Fanges XXX dias, por que llj derã mao cõsello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 472 |
Et mandou prender hũu judeu, que era almoyxarife da villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 473 |
Et el rrey, quando o soube, prouguellj muyto et envioullj hũu mandadeyro, que era [seu] alcayde, a que diziã Esquierdo, et meteusse eno alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 473 |
Et foyse para hũu lugar que era oratorio dos mouros enas suas festas -et dizẽllj en ara[u]jgo "axerea" -. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 473 |
Et prendeu hũu dos fillos d ' Abubecar et outros omes bõos da vila et leuou delles muy grande auer ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 475 |
Conta a estoria que depoys que preyteiou o fillo de Abubecar cõ el rrey de Valença et soltohouo da priiõ en que o tijna, pos seu amor cõ dõ Aluar Hanes et cõno alguzil del rrey et cõ hũu judeu que era mesegeyro del rrey dõ Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 475 |
Conta a estoria que por rrogo del rrey era muy guardado o fillo de Abubecar, que llj nõ faziã nẽhũu mal; pero que estaua en sua casa que nõ ousaua ende seyr fora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 475 |
Et, nõ sse asegurando en esto, dizem que hũu dia que furou a parede da casa et seyu fora en vistidura de moller. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 475 |
Et esteue todo o dia en hũa orta et aa noyte caualgou en hũu caualo et foysse para Muruedro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 475 |
Et, quando o soube o algozil Abeuça, prendeu hũu seu fillo et deuho sobre fiadores a hũu seu tio, a que diz[iã] Abuagid. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 476 |
Et, depois desto, estando el rrey dõ Afonso por casar, en esta sazõ rreynaua en Seuilla hũu mouro que auya nume Abuhabed, om̃e de muy boos custumes et muy poderoso om̃e, et auya ẽno rreyno de Toledo as vilas et os castellos que uos contamos de suso: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 477 |
Et os hũus dizem que vẽo a Consogra ella, que est çerca de Toledo, que era sua; et outros dizem que a Ocaña. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 477 |
Et ouuerõ sua fala en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 477 |
Et ouue en ela hũu fillo a que diserõ dom Sancho Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 478 |
Conta a estoria que, catando el rrey dõ Afonso o boo deuedo que auia [cõ] el rrey de Seuilla, padre da Çayda, sua moller, (et) daly adeante ouuerõ muy grãde amor en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 478 |
Et enviou al rrey hũu seu algozil a que diziã Ali Amax. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 478 |
Et acordaron todos os m[o]uros dalẽ mar et daaquẽ mar todos en hũu senorio, que ante dous senores erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et, quando chegaron a Ocles, os mouros leuantaronse ende et mouerõ hũus cõ[tra] outros, partindo suas azes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et juntaronse hũus outros et dauãse muy grandes golpes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et o conde dõ Garçia, a que chamauã o Crespo de Granõ et o conde dõ Martin et outros condes et ricos omes que estauã cono jnfante acorrerõlli et fugirõ cõ elle et chegarõ a hũu lugar a que dizẽ agora Sete Condes, seyndo da batalla, coydando y escapar cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 481 |
Entõ rrespondeu hũu caualeyro moy atreuudo et disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 482 |
Conta a estoria que tan grande foy a saña que el rrey ouue contra os mouros, lo hũu porlo fillo que muyto amaua et lo al porlo grã dano que reçebera delles et dos lugares que llj aujã tomados, que aa ora que foy saão et pode caualgar ajuntou muy grande oste de todos seus rreynos et foyse para terra dos mouros, dereytamente para hu estaua aquel mouro que se chamaua Miramamolĩ, que era en Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 482 |
Et, logo ẽpos esto, passou a aquẽ mar hũu mouro a que diziã Jusafe Abentexafim, Miramamolĩ de Marrocos, et cortou a cabeça a a quel Alj, segũdo que o contara a estoria adeãte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 483 |
Et, coydando auer a terra mays agina, mandou que nõ roubassẽ nẽ fezesem mal nẽhũu aos moradores das aldeas et siguroos que laurassẽ et criassem et que llj dessem o peyto meesmo que dauã aos seus rreys mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 483 |
Et fazi[a] creent[e] aos mouros que nõ queria al delles, senõ o senorio et o peyto meesmo que dauã aos seus reys, mays que non llis faria outro mal nẽhũu nẽ outro desaforamento com̃o llo faziã os seus senores, que llis passauã mays de dereyto et passauã contra elles sen razõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 483 |
Et entõ os mouros que erã d ' aalẽ mar et d ' aaquẽ mar forõ todos de hũu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 485 |
Et juntarõse conos mouros en hũu lugar çerca Badalouça, que dizẽ en aravigo Galique. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 485 |
Et foy a fazenda muy ferida, pero que nõ foy y o Çide, por que o enviou el rrey a terra de Toledo, por que llj disserõ que entraua per ala muy grande oste de mouros; mays por os nosos pecados forõ os cristiãos uençudos et forõ fugindo do cãpo nõnos segudando nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 485 |
Et este mouro defendeu muy bem sua terra et seus poboos en justiça et, os que se lle quiserõ alçar cõ algũus castellos, atal guerra lles fez ata que os meteu sub seu senorio |
[+] |
1295 |
TC 1/ 488 |
Pero que, ante que elle chegasse y, enviou y hũu alcayde, seu tio, et lidou cõ el rrey de Valença et vençeuho et perdeu y moytas armas et foy muy maltreyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 488 |
Et conselloulle hũu a que diziã Abubazar que o nõ fezesse nẽ desse a vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 489 |
Et, estando y muy poucos dias, finou el rrey de Saragoça et rreynou enpos el hũu seu fillo a que diziã Abuhãze. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 489 |
Et el rrey de Denja, que a tijna çercada, quando o soube, pesoulle muyto et nõ quiso y atender, ca osmou que a gaanaria el rrey de Saragoça cõ poder do Çide, et elle ficaria cõna lazeyra et cona custa que fezera hũu ãno auya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 490 |
Et el rrey de Saragoça tĩjna ollo que llj dessem a vila, asi com̃o posera Abucano cõ elle, quando o fezera y uĩjr, et nõ vija ende nẽhũu sinal nẽ achaua razõ como o cometesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 491 |
Conta a estoria que, quando entendeu el rrey com̃o andaua o Çide en este preito, tornouse para Saragoça et leixou y hũu seu alcayde cõ peça de caualeyros, que ajudassẽ el rrey de Ualença. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 492 |
Et el rrey deullj muy grande algo, por tal que nõ ouuese amor cõ outro nẽhũu senõ cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 492 |
Et fezo fazer duas bastidas: a hũa en Leyrea et a outra e[n] h[ũu] castelo de partes d[a] Albufeyra, por que nõ podesse nẽhũ entrar nẽ sayr aa vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 492 |
Et el rrey de Ualença atendia acorro do Çide et esteue hũu tempo çercado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et passou per hũu lugar que chamã en ar[a]uigo Maruel et cortou quanto y achou, assi pães com̃o vinas et ortas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et, quando sse vio o senor de Torcosa asy astragado et que llj nõ ficaua pam nẽ vino nẽhũu, (et) enviou seu mandado ao conde dõ Beringuel que ajũtasse tãtas gentes quantas mays podesse auer, en guisa que deytasse o Çide da terra ou que lidasse cõ elle, et que llj daria quanto auer ouuesse mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et meteu[se] en hũu vale, ontre hũas serras, que auia a entrada muy angosta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et o conde vẽolle pela montana açerca do passo quanto podia seer hũa legua, en guisa que sse vijam hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 495 |
"Eu, conde dõ Rremõ Beringuel de Barçelona, desũu cõ todos nossos amjgos et uasalos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 495 |
Et nos nõ creemos ontre nos senõ en hũu uerdadeyro Deus, que nos vingara de ty. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 495 |
"Eu, Rroy Diaz de Beuiar, desũu cõ meus vasalos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 495 |
Et, despoys que uos fostes dante el, dissestes que uos conbateriades comjgo et que uos nõ ousaria atender ẽna terra et que por seu amor me leixauades en ela et que, se porlo seu amor, nõ fosse, nõ me leixariades en ela ficar hũu dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et o Çide seyu contra o conde, et feri[rõse] muy sen piadade hũus cõ outros hũa muy gran peça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et o Çide dissellis por que o queriam correr da terra, ca elle nõ llis fazia nẽhũu mal, senõ o que fazia aos ẽemjgos da fe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 499 |
Conta a estoria que, poys que finou, el rrey de Denja leixou hũu fillo pequeno, que ficou en guarda dos fillos de Abucagid. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 499 |
Et hũu delles tĩjna Torcosa et outro Denja et hũu seu primo tĩjna Xatiua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 499 |
Et pos en cada lugar hũu caualeyro, en guisa que guardasse que nõ reçebess[ẽ] mal nẽ torto os mouros nẽ llis tomassem nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 500 |
Et en esta sazõ hũu dos fillos de Habugad, que tĩjna Xatiua, fez derribar en terra de Xatiua muytos castelos por razõ da custa da retẽença, que a queria ante dar ao Çide; et derribou hũu castelo a que diziã Sancti Martin. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 500 |
Et o Çide mandoo laurar et ouue muy grande ajuda de Ualẽça, et deo a hũu caualeyro que o teuesse, que auja nume don Martin. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 501 |
Et ficarõ os seus moordomos en Valença, -que recadauã o seu [et] que colliã o tributo que llj dauã - et hũu seu algozill mouro a que diziam Aben Alfarax, et hũu bispo que enviara y el rrey don Afonso, et outra gente de cristãos que leixou eno araual del Alcudia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et apartauanse en casa de hũu mouro a que diziã Abeniafa et contauãllj as premas et os males que recebjã do Çide et dos seus, dizendo asi: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et Abenjafa reçeauase de Aben Alfarax et guardauase hũu do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 504 |
Et meteuse en hũa casa pequena, que era çerca do alcaçer et de hũu baño. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 504 |
Et matarõ hũu cristão que guardaua hũa das portas da ponte que era contra Aluarĩ, et guardaua hũa(s) das torres do mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 504 |
Et tĩjna ena çinta hũu sartal de pedras preciosas que llj nõ saberia ome poer preço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 504 |
Et hũu ome bõo pobre doeusse muyto do corpo del rrey et tomoo en sogas et poseo en hũu leyto et cobrio de hũa esteyra uella et leuoo fora da vila et soterroo en hũu lugar hu iaziã os camelos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 504 |
Et non ouue mortalla nẽ outra onra nẽhũa, mays que se fosse hũu ome vil. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 505 |
Et jsto fazia el por abaixar hũu seu primo que auja nume Albafauch, que fora alcayde mayor da villa, pero que era o outro mellor de manas et de custumes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 506 |
Conta a estoria que os seruentes et os castrados del rrey, poys que foy morto seu senor el rrey, foronse para Iubala, hũu castello que tijna o curmão do algozil do Çide que estaua preso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 506 |
Et elles enviarõ dizer que fariã quanto el mandasse, saluo Abueça et Abalurõ que o nõ quiserõ fazer, por que erã omes entendudos et entendiã muy bẽ ao que llis auia de recudir aquillo, ca elles nõ queriã auer contenda cõ nengũu senõ uiuer en paz cõ sua cõpana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 506 |
Et con todo ysto tĩjna o castelo çercado, que nõ leixaua entrar hũu nẽ seyr outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 506 |
Et passarõ asi hũu tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 508 |
Et todo esto fazia sen consello do alcayde dos alaraues nẽ doutro nẽhũu, ca nõ daua nada por nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 508 |
Et, poys que o alcayde dos alaraues vio que era tã apoderado da villa et que fazia todalas cousas sen seu consello, pesoulli muyto a el et aos fillos de Abuagid, et poserõ seu amor en hũu contra elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 508 |
Et en estas voltas foy preso hũu rico ome da villa, que tĩjna hũu castelo que diziã Alcala, que era çerca Toralua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et os hũus acordauã que o enviasse et os outros que nõ; pero en cabo acordarõ que llo enviassem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et entõ Abenjafa tomou todo o auer mellor para si et ascondeo, ca nõ sabia nengũu quanto era; et o al enviou cõ aquelles messegeyros que ali ordinarõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et hũu delles foy o algozil que estaua preso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et, estando y, o Çide conbateu o arraual da Al cudia et entrou[o] per força et morrerõ y muytos mouros; et os cristãos nõ morrerõ ende y nẽhũu[s] et demays gaãnarõ dos mouros muy grande auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 512 |
Et pos hũu almoxarif que recadasse o seu, et mandoullis que llj recudissem conas rendas et conos dereytos dende; et os mouros que quisesem vĩjr y morar que uẽesem seguros et que trouxesem a uiãda et as outras cousas que quisesem uender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 512 |
Et forõ tã coytados que nõ sabiã que fazer, et erã arrepeẽdudos por que nõ fezerã o que llis mãdara el rrey de Saragoça; et poys que nõ aujam acordo nẽhũu os caualleyros que llj dar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 514 |
Et deullj hũu castello en penor, a que diziã Coaba. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 514 |
Et os mouros nõ gãanarõ en elo nada, ca perderõ logo o castello; et demays que Aburazĩ era vasalo do Çide et non llj fazia nengũu mal ena terra et, pola postura que ouue cõ el rrey d ' Aragõ, teuesse por enganado; pero encobrio muy bem, que o nõ quiso dizer a nengũu ata que ouue collido o pã d ' Aliazira Jucar et metudo en Jubala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 515 |
Et veerõ y o alcayde [de] Xetiua et el de Bauira et Abeniafa et afirmarõ seu preyto en hũu com̃o de cabo, que sse ajudassem en todalas cousas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 516 |
Et enviousse escusar per hũu ome que nõ podia vijr aquel dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 517 |
Quando os alaraues coydarõ vijr et os da vila os estauam atendendo, et diziã os hũus "agora veem", et os outros diziã "nõ", (et) en esto pasarõ hũus poucos de dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 517 |
Et começouos a afaagar et dizer que nõ ouuessem querela del pola orta que dera ao Çide, ca elle lla demãdar(i)a en que tomasse plazer algũu dia, mays que ll[a] faria logo cobrar, se quisessem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 517 |
Et Abeniafa, quando esto vio, leixou muyto de fazer cõ medo do pooboo, que llj fariã algũu mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 519 |
Et deu muy grande agua aquela noyte et hũu tã grã tronar et hũu tã grã deluuyo que os ouuera de afogar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 519 |
Et andauã pelas caleias com̃o beuedos, en guisa que sse nõ entendiam hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 519 |
Et diz que valia o cafiz do triigo doze morauedis, et o do peynço IX morauedis, et o da çeuada sete morauedis, et o(s) das legumas çĩco morauedis, et a quarta do mel hũu morauedi et medeo, et a quarta das çebolas duas terças de morauedi, et a arroa do queyio dous morauedis et meyo, et a liura da carne do carneyro vj diñeyros, et a da vaca quatro diñeyros de plata, ca entõ nõ corriam outros diñeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 520 |
Et lidauã cada dia, dandosse muy grãdes lançadas et espadadas a mantenente hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 521 |
Conta a estoria que, tãto sse chegou o Çide aos da vila, que nõ podia(m) entrar hũu nẽ seyr outro que logo nõ fosse preso ou morto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 521 |
Et era muy grã gente a marauilla eno arraual da Alcudia, que fezera y pobrar o Çide, por que os tijna muy bem guardados, que nõ reçebiã mal nẽ noio nenhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 522 |
Das parauoas que disse hũu mouro sabio en Valença |
[+] |
1295 |
TC 1/ 522 |
Conta a estoria que, cõ a muy gram coyta que aujã, que hũu mouro sabio que sobiu ena mays alta torre da villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 522 |
"Valẽça, Valença, vẽeron sobre ti muy grandes pesares et estas en ventura de te perder; et, se escapares desta, sera muy grã marauilla aos que te [vir]em; et, se Deus fezo merçee a algũu lugar, fagalo a ti que te nõ percas asi, senõ sera por nos(tr)os pecados et polos teus atreuementos grandes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 522 |
Et dizia que nõ deue ome a dar consello a quẽ llo nõ demanda nen llo quer, ca se a elle creerã nõ fora tamaño o mal nẽ ouuerã tã grã coyta, et quanto mal aujã os da uila nõ era senõ porllos fillos de Abuagid, por que creerã seu consello, que erã de mao recado et nõ erã manosos nẽ entẽdudos para estar cõ nengũu eno que llj posesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 522 |
Et elle disse que nõ queria con elles nẽhũa cousa, senõ viuer cõ elles [en] jgualdade et que se tĩjn[a] en lugar de hũu delles, et que se elles aujã coyta que asi fazia elle, que asaz auja que ueer eno [seu]; et que nõ saberia elle dar cõsello a omes que estauã desauij̃dos; mays que se acordassem todos en hũu et que se partissem dos fillos de Habuagid de nõ fazer nẽhũa cousa per seu consello et que tomassem bẽ a el; et, quando el uisse que se traballauã de maos feytos, que elle que os sacaria ende quanto podesse, et guisaria com̃o uiuessẽ en paz et en asesego, ca en quanto creerã seu consello bem sabi[ã] com̃o passarã; et que fiaua por Deus que os sacaria daquella prema et [que] ouuesem paz cono Çide et que non ouuessem guerra cõ elle nẽ cõ outro nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Outrosi Abeniafa dizia ysto meesmo a quantos falauã cõ elle, por que se queriã asi perder por consello de hũus moços loucos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Et os da villa, quando o oyrõ, gradeçe ronllo muyto et forõ todos falãdo en ello algũus dias, tẽendo que o nõ fariã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Desi seu hũu dos mayores da villa das casas de Abeniafa cõ muy grã gente de pee armados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Et elles meteronse en hũa casa dũu (d)alfaque muy onrado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et, quando vyu que llj non tragia nenhũua cousa, disselle chaamente, se queria auer seu amor, que sse partisse de todas as rrendas da terra et da vila, assy dos da vila com̃o dos do termjno, ca elle queria poer quẽnas rrecadasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et o Çide demandoullj hũu seu fillo, que teuesse en arrefees en Jubala, ca doutra guisa nõ seria seguro delle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et o Çide mãdou a aquelle mouro Antetarni, que prender(i)a os fillos de Abuhagid, que seyse da villa et fosse a hũu castelo a que diziam A[l]cala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et valia a liura da carne da besta a hũu morauedi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et os da vila auiam muy grandes lazeyras: o hũu pola muyta prema que os cristãos lle faziã et o al pola muy grã fame que auiam, en guisa que morriam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et nõ auia(m) rreuerença a parente nem a amjgo nem a moller nem a nẽhũu que fosse, assy que todos passauam per hũa rregoa et nõ preçau[ã] nẽhũa cousa o que auyam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et todos vendiam et nemhũu nõ conpraua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et cada dia dobrauã en seus males: o hũu pola muy grã fame et o al por que erã muy conbatud[o]s. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 528 |
El Cide, auendo a curacõ de tomar a cibdade, pos hũu engenho aa porta da uila, et fazia muy grã dano eno muro et ena vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 528 |
Et eles vendianos aos mouros et dauã hũu mouro por hũu pam ou por hũu terço de vinho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 528 |
Et en quanto lhis dauã algũu viço morriã logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 529 |
Et chamou hũu mouro que sabia muy bẽ algemia et castigoo como saysse de noyte, en guisa que o nõ soubessem os crischãos, et que sse fosse para el rrey de Saragoça cõ aquela carta que lhi daua, et el rrey que llj daria aluisara por a(a)quele mãdado que llj leuaua; et demais que llj faria senpre por elo bẽ et merçee. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 529 |
Et ualia a liura do trijgo en graao hũu marauedi et medeo, et da ceuada hũu morauedi et oitaua, et do painço hũu morauedi meos quarta, et das legumhas hũu morauedi, et da linhaca j morauedi meos quarta, et do queyio iij diñeyros, et das ce[bo]las j diñeyro, et dos figos dous diñeyros, et das uerças çĩquo diñeyros, a panela do azeite viijo diñeyros, a liura da carne das bestas VI morauedis, a liura do coyro da besta ou da vaca Vco diñeyros, a liura dos nẽbr(elh)os vj diñeyros, a cabeça dos alhos hũu diñeyro, a liura do brugo das vu(h)as hũu meyo diñeyro de plata, ca nõ corria entõ outra moeda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 530 |
Et entõ mãdou Abeniafa [catar] quanta vianda auia ena vila [et] mandouha tomar, et nõ lhis leixau[a] mais de para hũu mes, ca lljs fazia creẽte que ante llis acorreria el rrey de Saragoça et que tragia vianda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 530 |
Pero da uianda que achaua pelas casas tomaua elle para si a mais dela, et para as guar(i)das, et o al mãdauao vender en esta maneira: que nõ conprassem mais de para hũu mes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 530 |
Et con este medo os que tijnhã algũu pam subterrauano, que llo nõ achassem, ca sse tijnhã por m[al] pagados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 532 |
Com̃o os da villa non aujã asper[ã]ça en acorro nẽhũu do mũdo |
[+] |
1295 |
TC 1/ 532 |
Et el rrey andãdo en esto, enuioullj dizer hũu priuado, que sse doya muyto do seu mal, hũas parauoas encubertas para aperçebelo en que dizi[a] que el rrey de Saragoça que queria fazer hũa torre en ' Alcodia de Todela, [et elle] entendeu que esto que el rrey llj enuiaua dizer que era alongamento. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 532 |
Et todo esto podia seer parauoa encuberta, ca dize a estoria que o Çide et ele que erã dhũu conselho en esta maneira: que o Çide que gaanasse Ualença et que lla desse por muy grande auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Conta a estoria que o Çide enuiou mouer preitesia con hũu mouro alfaqui poderoso da uila, que auia nume Abiagid, que sse alcasse contra Abeniafa et que o matasse ou que llo dese presso, et que o faria seer senhor de Ualẽça et do rreyno de Denia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et fezerõ sobir hũu pregoey ro ena torre da mezquita que era çerca do alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 534 |
Et nõ auiã azeite nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et o Çide entrou en hũu chão, que estaua çerca do muro, cõ muy pouca gente, por sse guardar das seetas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et mãdou abrir hũu portelo contra a outra parte et seiu per ali muy perdidoso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et [queimarõ en hũu dia] xviij ajuntados et fezerõ outros comer aos cães, ca os espeçauã todos viuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et aqueles que ficarõ ena uila forõ a hũu ome boo alfaqui muy onrrado, a que diziã Abunay, et rogarõllj que os consellasse, ca bẽ uija com̃o estauã ẽ muy grã lazeira et com̃o erã desanparados das ajudas do mũdo que cuydauã auer, et que sse uisse cõ Abeniafa et que soubesse dele que cuydaua a fazer, ou que asper[ã]ç[a] auia, por que os leixaua assi perder; et que llj disese que ia bẽ uijã que todolos do mũdo lhi auiã faleçudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 537 |
Et diselljs, se queriam que ele tomasse aquele preito en si, que fossem todos dhũu acordo et dhũa uoz, et que mostrassem muy grã sanha pola grã coita que auiã, et el que faria todo seu poder polos ajudar en elo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 538 |
Et acaeçeu hũu dia que o Çide acaeçeu en hũu muy grã torneyo cõ sua conpanha. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 538 |
Et nõ se ousaua nẽgũu a asentar cõ eles, a meos de seer tal que o mereçesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 538 |
Et assi andaua a casa do Çide ordinada, que cada hũu sabia hu se auia asentar a comer, et cada hũus punhauã quanto podiã por se asentar aa mesa cõ dom Aluar Fanes et cõ Pero Uermudes et cõ seus conpaneyros, hu quer que lhis acaesçesse en feito d ' armas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 539 |
Conta a estoria que aquele caualeyro Martin Pelaes, cuydando que nẽgũu nõ llj auia uista a sua maldade, lauou as maos conos outros et quisese asentar cõ eles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 539 |
Et começou a cuydar en aquela parauoa et osmou que algũu auia visto o mal que fezera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 540 |
Et Martin Pelaes foy enos primeiros que ferirõ enos mouros, et derribou logo et matou hũu caualeiro mouro et perdeu ali todo o medo que ante auia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 540 |
Et foy aquele dia hũu dos mellores que hi auia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 540 |
Et conta a estoria que, depois que o Çide ouue gaanhada a uila de Valença, que o Çide uençeu et desbaratou el rrey de Seuilha, et que foi este Martin Pelaes hũu dos que mais bẽ fezerom, assi que sacado o corpo do Cide nõ ouue hi nẽhũu que tãto afam leuasse ena fazenda nẽ que tãto bẽ fezera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 541 |
[et que] fosse alguazil da uila hũu mouro a que diziã dom [Mu]ça, que rrecadaua o do Çide en tẽpo del rrey Yhaia, et depois que foy morto el rrey seu senhor, nũca sse quitou do Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 541 |
Et o Çide fezeo alcaide dhũu castelo et achouo senpre leal et a seu seruiço, et por esto fiaua en ele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 542 |
Et estes caualeiros nõ auiã a leuar mays de çincoẽta morauedis cada hũu para sa despensa; et que fossem per mar ata Denja en naue de cristaos, et desi ala que fossem per terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 542 |
Et en toda a vila nõ auia mays dhũa mua, que era de Abeniafa, et hũu caualo, que era de hũu seu filho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 542 |
Et outro caualeiro mouro tijnha hũu caualo et vendeuho aos carniçeiros por CCCas et LXXXa dobras d ' ouro, que llj derõ por ele, et demais que llj dessem X libras de car ne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 543 |
Et o Çide enuioulhis dizer que llj dessẽ a vila, assi com̃o poserã cõ elle, senõ que juraua a Deus et a Sancta Maria que, se hũa ora passase de mays do prazo, que lljs nõ terria a postura que cõ eles auia, et demais que mataria os arrafees; pero con todo esto pass[ou] hũu dia de mays do prazo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 546 |
Et, quando forõ ajuntados, seyu o Çide contra eles a hũu lugar hu estauã os estrados muy boos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 546 |
Et por ende uos mãdo que uos uaades logo a uossas herdades, segundo que as soedes d ' auer; et, o que a achar uazia, entrea logo sem outro alongamento nj̃hũu; et, o que a achar laurada, pague a custa da semente et do lauor et fique con ela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 546 |
Eu mãdo aos que an de rrecadar por mj̃ as rrendas et todos os outros dereitos que uos nõ façã agrauamento nj̃hũu nẽ uos tomẽ mais do dizimo, assi com̃o mãda uossa ley et o auedes por huso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 547 |
Fezerõmj entender que Abeniafa a feitos muytos males a algũus de uos et que uos tomou os uossos aueres para presentalos a mj̃, et que uolos tomou por que vendiades as uossas viandas caras ena çerca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 547 |
Mais eu nõ quigi tal presente, por que entendo que uos faria torto; et demais seendo uos meus, ca eu mho tomarey, quando me eu quiser, ca nõ mãdey a ele que o tomasse nẽ a outro nẽhũu, ca eu nõ faria cousa tã desguisada de tomar a nẽhũu o seu sen dereito. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 547 |
Et, a quãtos tomou Abeniafa, mãdo que llo entreguẽ logo sen outro alongamento nj̃hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 547 |
Et esto mãdo fazer por uos nõ fazer noio nẽhũu, et mãdo que nõ metã nj̃hũu catiuo ena vila; et, se o hi meterẽ, mãdouos que o matedes logo sẽ medo; et, se algũu uolo cõtoruar, matadeo logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 547 |
Et eu meesmo nõ quero lentrar ẽ uossa vila nẽ quero y morar, mays quero fazer sobrela porta delanteyra hũu lugar en que uaa folgar aas uezes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Demãdouos consello, se uirdes que he guisado que ficasse sen nj̃hũas gentes; ca, se sen eles ficar, serey tal com̃o o boo lidador que nõ tẽ lança nẽ espada, ou com̃o o que a hũu braço et nõ outro, ou como a aue que nõ a aas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Et por ende uos digo et uos mãdo que, se bẽ quiserdes estar comjgo, en guisa que uos faça sẽpre merçee, guisade com̃o mj metades en poder o traedor d ' Abeniafa, que uos matou uosso senhor el rey et seu, et quanto mal et quanta lazeira uos fezo leuar ẽ esta çerca; pois nõ e guisado que nj̃hũu que seu senhor mate uiua ontre uos, ca a sua treyçõ uos cofondera a uossa lealdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 551 |
Et pedirõ ao Çide que, pois era ele primeiro, que lljs desse por alcayde hũu alfaqui muy onrrado a que diziã Abiad, et que ele que posese(se) de sua mão quen o ajudasse a julgar o poboo dos mouros, et ficaria ele sen noio de os oyr cada dia, senõ quando acaesçessem algũus grandes feitos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 552 |
Et cõplido este tẽpo, foy muy apoderado [dela] bẽ conplidamente, et est[eue] ena preitesia conos da uila et para assessegalos hũu mes, et assi se conprirõ X meses. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 553 |
Et os mouros, quando esto oyrõ, hũu cõ medo do Çide et o al por nõ estar mal cono Çide, tragiã ante el muy grãde auer, dizendo: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 553 |
Et descobriuho hũu seruo seu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 553 |
Et ele asentouse em hũu estrado muy molemente, assentãdosse todos arredor del. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 555 |
Mais eu tenho por bẽ et mãdo que todos os mais onrrados que moredes ena vila, en uossas casas et en uossas herdades, et nẽhũu de uos nõ tenha mays dhũa besta muar, et que nõ husedes d ' armas nẽ as tenades, senõ quando eu mãdar; et a outra gente que s[a]ya morar eno arraual da Alcudia, hu eu soya pousar; et que aiades duas mesquitas, a hũa ena uila et a outra eno arraual; et que aiades uossos alcaydes et uosso alguazil assi com̃o os ey postos; et que aiades uossas herdades et que mj dedes ende o dizimo dos fruytos; et a justiça que seia mjña; et eu que mãde lauar moneda qual me quiser; et os que quiserdes ficar comjgo a esta condiçõ, [ficade]; et os outros yde a Deus tã solamente conos corpos, ca eu (nõ) uos mãdarey poer en saluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 556 |
Conta a estoria que, depois que foy sabudo pelas terras com̃o o Çide Rruy Diaz era senhor de Valença, diz que o soube Ali Abumay, que era endeantado dos alaraues, et enuiou hi hũu seu jenrro, que era rrey de Seuilla, que çercasse o Çcide en Ualença. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 557 |
Et acordarõ de pregoar pela vila que nõ fosse nẽgũu ousado de se ir sen mãdado do Çide, senõ que, sse assi fosse, perdesse quanto leuasse et demais que o mãdaria matar por elo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 561 |
Desi, en quanto ela et suas fillas guisauã suas cousas, dom Aluar Fanes enuiou tres caualeyros ao Çide, cõ que lli enuiou dizer com̃o o rreçebera muy bẽ el rrey dom Alfonso, et quanta onrra llis fezera, et com̃o rrecadarã con ele quanto quiserã et mais; et como rreçebera muy bẽ seu presente; et com̃o llj mãdara dar muy boos priuilegios de quanto gaanara et cõqueresse dali adeante, com̃o fosse delo senhor et o ouuesse liure et quite; et quantos quisesem para ele yr que fossem sem medo dele; et com̃o llj enuiaua sua moller et suas fillas muy onradamente; et com̃o ya hũu seu porteyro con eles, que llis daua quanto auiã mester; et que soubesse que muyto agiña seri[ã] cõ ele, ca nõ se detijnã por al, senõ por guisar suas cousas, per que fossem mais onradamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 565 |
Nõ aiades medo nẽhũu mentres eu for uiuo; ca, cona merçee de Deus, eu cuydo a matar estes; et, cõ muy grande auer que tragẽ, casarey uos, mhas filhas, muy onradamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 566 |
Et seirõ todos en hũu tropel et ferirõnos muy esforçadamente, assi que os sacarõ de todas as ortas, ferindo et matãdo et derribando en eles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 566 |
Et Aluar Saluadorez [et os que con el estauã] leuarõnos a[ta] as tendas uẽçudos, et fazẽdo en eles muy grã dano; et, se se tornarã con todo esto, prouguera muyto ao Çide; mais tã grã sabor auiã de matalos, cuydãdo que os uijã as donas, que aguillarõ muyto adeante et foy preso Aluar Saluadorez, por que nõ ouue acorro nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 568 |
Et o Cçide et os seus assegudandoos de maa maneyra, et eles fogindo contra hũu castelo que chamauã Torroyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 568 |
Et forõ ferindo et matãdo en eles, que llis nõ dauã nẽhũu uagar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 568 |
¿Quen uos quisese dizer dos outros cristaos, cada hũu com̃o fez? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 570 |
Mais, ante que morresse, esconiurou hũu seu jrmão, que auia nume Bucar, que polo diuido que cõ ele auia, que o fosse vingar da grã desonrra que llj auia feita o Çide Canpeador ante a çidade de Ualẽça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 571 |
Conta a estoria que, a cabo de XX et çĩco dias que o Çide uençeu el rrey Vnes, enuiou dom Aluar Fanes et Pero Uermudes cõ seu mãdado a el rrey dom Alfonso, seu senhor, et ẽuioulhi en presente CCC caualos enselados et enfreados, et cada hũu hũa espada ata[da a]o arçõ, et a muy noble tenda que uos contamos del rrey Vnes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 573 |
Senor, çertos somos que o Çide nõ fara senõ o que uos mandardes et llj consellardes en esto et eno al; et, quando uos uirdes en hũu, acordaredes o mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Et forõ tornando contra a villa, falando en hũu, o Çide et el rrey, apartados do camjno en sua puridade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Desi foron comer cõ el rrey, en esta guisa: que, en quanto durarõ estas vistas, -forõ viijo dias - que hũu dia comiã cõ el rrey et outro cono Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 580 |
Et os outros [omes] onrrados assentarõ[se] enos outros estrados, que erã muy rricos, cada hũu [segundo] que o mereçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Conta a estoria que Gil Beheito, hũu sabho que escripui[u] a estoria dos rreis que reinarõ eno senhorio de Affrica, que nẽbrandose Bucar da jura que fezera a el rrey Vnes, seu irmão, que o uingaria da desonrra que rreçebe[ra] çerca Ualença do Çide, mãdou deitar pregom per todo o senorio del rrey seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et en casa do Çide auia hũu leõ muy grande et muy forte et muy ligeiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et guardauano dous omes en hũa casa et en hũu curral muy alto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et aquele dia, desque comeu, chegou hũu ome que lli disse que ao porto de Valẽça erã chegadas muytas naues en que uijnhã muytos mouros et que tragiã o filho do Miramalĩ de Marrocos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et logo mãdou fazer o sinal a que sse auiã de juntar todos os da çidade en hũu lugar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Mais os condes de Carrõ mostrarõ y mayor medo ca nẽhũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et o outro, Fernã Gonçaluez seiu per hũu postigoo que auia eno paaço, que seya a hũu curraleio, que era bẽ de tres tapialles en alto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et o Cçide leuãtouse et tomou o leõ pelo pescoço, bẽ com̃o se fosse hũu alaao manso, [et meteuo] en sua iauola de ferro en que sse criara, et mãdouho tornar ao lugar onde auia eixido; et mãdou que o guardassem mellor desi adeante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 586 |
Et eles, quando esto oyrõ, forõ muy enuergonados, et entenderõ que algũu os auia oydo o mal que auiã dito. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 587 |
Conta a estoria que, eles falando en esto, disserõ ao Çide com̃o estaua aa porta hũu messeieyro del rrey Bucar et que, se o mãdaua entrar, que queria falar cõ ele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 589 |
Et tã grande era o rruydo das feridas et dos atanbores que sse nõ ouuiã huus outros; et, andando assi, feriãse muy sen piedade, assi que nõ auia y uagar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Conta a estoria que, estando en esta pressa, o conde Diego Gonçaluez foy contra hũu mouro alaraue que era muy grande de corpo, assi que semellaua giganto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Et, estando eles assi, uirõ uijr o Cide enpos hũu caualeiro alaraue et, en chegando a ele, acalçouo cona espada per çima da cabeça, assi que o fendeu atẽe os dentes, et caeu morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Senhor, uosso genrro Diego Gonçaluez a muy grã sabor de uos ajudar en esta fazenda, ca matou agora hũu mouro de que gaanou este caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Et el rrey muy mal ferido acolleuse a hũu batel. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 593 |
Et deu aos condes de Carrõ mil marcos de plata a cada hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 594 |
Et hũu dia, estando eles cono Çide, começarõ os caualeiros a departir quaes forã boos ena lide do Quarto et quaes maos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 594 |
Et auia y algũus de que diziã mal aa orella, por que llo nõ queri[ã] dizer deante, temẽdo que llis pesaria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 594 |
Et depois desto, a cabo de iij dias, forõse anbos yrmãos para o Çide et seyrõ cõ ele aparte, assi que nõ esteuesse outro nẽhũu aa fala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 596 |
Et por esta rrazõ chamou Ordoño, seu sobrinho, et disselle com̃o se reçeaua de seu mal dos condes que queriã fazer algũu mal a suas fillas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 596 |
Et fezo ficar suas tendas en hũu cãpo hu auiã de pousar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 596 |
Et mouerõ ende et passarõ per hũu uaao, ajuso da uila de Bellanga, et chegarõ aos rebledos de Corpes, hu eles tijnã cuydado de desõrar as filhas do Çide, sas molleres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 596 |
Et chegarõ a hũu uale et acharõ y hũa fonte muy (muy) bõa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 599 |
Desi comecou a cuydar et a chorar et a fazer muy grã doo por elas (et) cona muy grã coita en que estaua, assi que nõ sabia que fezesse, assi que osmou que, se [e]steuesse ali cõ elas, que nõ aueria de comer para si nẽ para elas; et, se o fosse buscar a algũu pobrado, que as leixaria en muy grã uentura, com̃o estauã feridas et sangoẽtas que uerriã y bestas ou aues et que as comeriã; et que, se o nõ fosse dizer ao Cide, seu tio, que o nõ poderia saber d ' outrẽ nẽhũu nẽ tomaria ende aquela vingança que deuia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 600 |
Amigos, estes condes algũu mal an feito a suas molleres, filhas de nosso senhor, por que fezemos menaiẽ ao Çide, nosso senhor, que nos fez caualeiros os mais de nos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 600 |
Yde aos rreuredos de Corpes, ca y as acharedes uiuas et saas; ca llj nõ fezemos outro mal nj̃hũu, senõ que as nõ queremos leuar conosco. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 601 |
Estonçe disse hũu caualeiro a que diziã Martin Fernandez, que era natural de Burgos: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 603 |
Et en aquela aldea achou hũu ome boo laurador, que uiuia cõ sua moller vida bõa et linpa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 603 |
Et acaesceu en mjna casa hũu mãcebo, que cham(au)ã Ordoño, que me cõtou o mal et a desonrra que uos fezerõ uossos maridos, os condes de Carrom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 603 |
Et entrarõ y de noite muy encubertamente, que nõ soube negũu ende parte, senõ o ome bõo et sua cõpana, que el castigou que o nõ disesem a ome do mũdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 604 |
Senhor, uij̃do a uos cõ este presente et cono mãdado do Çide bem auẽturado, achamos ontre Medinaçelle et Atẽça hũu escudeiro, sobrinho do Çide, que diz[ẽ] Ordoño. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 607 |
Et entõ acordarõ de ficar y algũu dia por rrazõ das donas, que uijnã fracas, et que o fezessem saber ao Çide, seu padre, que lli enuiasse mandar com̃o fezessem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 611 |
Senor, Deus uos de vida et saude, ca enos uossos paaços nõ cae de pousar nenhũu, senõ uos; mais, se teuerdes por bẽ, pousarey enos de Sam Seruande et sera mais sen noio; ca uẽ comjgo muy grã gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et mãdou chamar hũu escudeiro mãçebo fidalgo, que auia nume Fernãdo Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et mandoulli que fillasse o seu escaño de marfil, que ele gaanara cõ Valença, et que o fossem armar eno mellor lugar do paaço, çerca da sela del rrey, por que nẽhũu nõ lli fezesse mal nẽ desonrra eno escano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et cada hũu deles tijnha sua espada ao colo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et estaua cuberto de hũu pano d ' ouro et sob o pano hũu cabeçal de frouxel, cuberto de hũu tartari muy nobre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 614 |
Nẽhũu de uos nõ a por que diga mal do Cide nẽ de seu escano, ca ele o gaanou a guisa de muy boo et muyto esforçado qual ele he. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 614 |
Et, se algũu(s) de uos a enueia dele, faça taes feitos com̃o ele et assentalo ey comigo por onrra dele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 615 |
Conta a estoria que, depois que esto passou, mãdou chamar o Çide dom Aluar Fanes et Pero Uermudes, seu sobriño, et mandoullis que chamassem suas cõpanas; et dissellis: -Caualguemos et uaamos aa corte del rrey, ca per uentura nos uijmos fazer hũu rreto et quiça faremos dous ou tres dalgũus da corte que sse mouẽ contra nos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 615 |
Et ide todos como me ajudedes, (a) dizendo et fazẽdo ao que uos chamar cada hũu, guardando a onrra et o senhorio de nosso senhor el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 615 |
Et guardade que nẽhũu de uos nõ diga palaura desguisada nẽ sobeia nẽ peleiedes, ca nõ e guisado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 615 |
Des oie dia endeante dou por juizo que sse nõ assente uosco senõ rrey ou prelado; ca, tantos rreis crischaaos et mouros auedes uos uençudos, que por esta rrazõ nõ e nẽgũu uosso par. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 617 |
Senor rrey dom Afonso, peçouos por merçee que me queirades ouuir et que mãd[e]des a todos que me ouçã; et nõ consintades a nẽhũu que me enbarge mjña rrazom, ca eu nõ soo tam bem rrazoado nẽ sey mostrar mjna rrazõ com̃o deuia; et, se me enbargarẽ, sera peyor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 617 |
Outrosi, senor, mãdade castigar que negũu nõ se atreua a mj̃ nẽ diga parauoa desaguisada contra mj̃, per que aiamos de uijr a denodo perante uos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 617 |
Oyde quantos aqui estades, condes et rricos omes et jnfanções et caualeiros et todos os outros; mandouos et defendouos que nẽhũu nõ fale nẽ diga palaura desagui[sa]da, que nõ deua a dizer contra o Çide, nẽ contra nj̃hũu de sua casa nẽ de sua conpanha, senõ, o que o fezer, mãdalo ey escarmentar de muy maa maneyra; et mãdarll ' ey dar morte de traedor por ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 619 |
Et elles, auendo seu consello, julgarõ que, poys elles conoçiã que o Çide llis dera o auer cõ suas fillas, et llas leixarã, que llo entregassem logo alj ena corte del rrey, sen outro plazo nj̃hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 619 |
Et desto pesou muyto aos condes de Carrõ et pedirõ al rrey por merçee que llis tirasse algũu plazo a que o [pag]assem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 622 |
Et, quando ysto oyu el rrey, leuantouse en pee, por mostrar que llj pesaua, et disse: -Çertamente eu uolas pedj para os condes, por que mj lo pedirõ elles por merçee, asi com̃o elles sabẽ; ca eu nõ auja ende coydado nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et por esto nõ auemos por que meter as mãos a nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et os do Çide falarõ todos et pero er calarõ et non falou nenhũu, con medo del rrey et do Çide, que es taua hy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et, ao que dizedes que sodes fillos dalgo mays ca elas, en esto uos digo que sodes enganados et nõno aprendestes bem; ca o Çide Rroy Diaz he fillo de Diego Laynes et neto de Laym Caluo, que foy hũu dos alcaydes que forõ dados para manteer Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et deste Nuno Rasoyra vijmos os reys de Castella; et asi somos de hũu linagẽ de parte de seu padre, que foy fillo de dona Eluira Nunez; poys seu padre, Diego Laynes, foy casado con dona Eluira Nunes, que foy filla do conde don Nuno Aluares de Maya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 625 |
Et, por que entendã os que aqui estã que tj digo uerdade, nenbrete quando ena lide do Quarto diseste que ti prouarias cõ hũu mouro, et foschi contra hũu caualeyro bõo que andaua y; et el, quando te uio vĩjr contra si, atẽdeute a guisa de bõo et tu nõ ousaschi yr a el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 625 |
Et teu yrmão Fernã Gonçaluez, cõna muy grã coyta que ouue, sey(nd)o do paaço fugindo et saltou en hũu curral que nõ era muy limpo; et, quando el et seus panos ende seyrõ nõ cheyrauã a musgo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 625 |
Et, desque isto ouue dito, os do Çide começaronse a catar hũus outros cõ maos ollos et cõ maa catadura, et nẽhũu nõ ousaua falar a meos de mãdar o Çide, ca asi os auja castigados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 627 |
Conta a estoria que, quando o Çide oyu o que disse o conde Garçia Ordones et que nẽhũu dos seus non falaua contra elle, tornouse contra Pero Uermudez et dissollj: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 627 |
Et os hũus chamauã "Cabra" et os outros chamauã "Granõ", et os do Çide "Valença et Biuar". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 627 |
Et sequer nẽbra[r]te deuja, quando lidastes en Cabra çento por çẽto, et derriboute do caualo et prendeute pela barua, et prendeu et matou todos teus caualeyros, et leuouti preso en hũu rocĩ de albarda, et todolos seus caualeyros tj messarõ a barua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 629 |
El rrey foyse asentar en sua sela et os alcaydes asentaronse cada hũu en seu lugar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 629 |
Senor, peçouos por merçee que tenades por bẽ que seia eu hũu dos que am a lidar por uos; (et) que por tal me teño eu et tal he o feyto que elles fezerõ que fio ena merçee de Deus que tomarey ende dereyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 629 |
Mays os condes disserõ que nõ tĩjnã guisado de lidar logo et pedirõ por merçee que llis desse algũu prazo, et hiriã a Carrõ, sua herdade, et trageriã guisamento para lidar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 633 |
Nõ queira Deus, Çide, que o tome, ante uos daria outro mellor, se o podesse auer; ca mellor enplegado e en uos ca nõ en mj̃ nẽ en outro nẽhũu, ca [co]n este caualo onrrades [a] Deus [et] a uos et a nos et a toda a cristaidade polos bõos feitos que cõ ele fazedes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et essa noyte, ante do dia que aujã a lidar, tãbẽ os hũus com̃o os outros velarõ suas armas enas jgleias, v se mays pagaron cada hũus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et envioullj dizer ca non auja que ueer en elas, senõ que metesse cada hũu as mellores armas et as mellores espadas que teuesse, sol que nõ metesse mays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et el rrey mãdou pregoar que nõ fosse ousado nẽgũu de fazer força nẽ torto aos parentes do Çide, nẽ mal nẽhũu, nẽ de o cometer per nẽhũa maneira; senõ, o que o fezesse, que o mandaria matar por elo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 637 |
Et, desque llis ouuerõ partido o sol, cada hũu conoceu muy bẽ o que auja a lidar cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 637 |
Et enderençou cada hũu ao seu et forõnos ferir, en maneyra que das primeyras feridas foron os condes et seu tio muy mal feridos de senas lançadas enas carnes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 637 |
Et dos do Çide non ouue y nẽhũu que ferida ouuesse, que lli passasse armas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 638 |
Conta a estoria que Pero Uermudes, o que primeyro retou, que se ajuntou cõ Diego Gonçaluez, hũu por hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 638 |
Et Diego Gonçalues deullj hũu golpe cona lança eno escudo que llo falsou d ' ambalas partes, mays nõno prendeu en carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Et Martin Antolines meteu mão a Collada, que era marauillosa espada, et deu cõ ela hũu grã golpe de trauesso a Fernã Gonçaluez, per çima da cabeça, en guisa que llj tallou o almofar da loriga cõ hũa muy grã peça do casco, de guisa que ficou tã mal ferido que nõ soube de si parte (nẽhũa); et, pero que tĩjna espada ena mão, nõ fazia senbrant[e] de ferir cõ ela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Et deullj hũu golpe pelos peytos que llj passou todalas guarnições, et seyu o pendon pelas espadoas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Conta a estoria que, depoys desto, que o grã soldã de Persia, por que oyra dizer a muy grã bondade et os grandes feytos d ' armas que o Çide fazia, et com̃o nũca fora uençudo de ome do mũdo, et com̃o gaanara a nobre çidade de Ualença et outros castelos muytos, et com̃o uençia rex cristãos et mouros, et gaãnara sempre delles muy grande algo, ouuo muy grã sabor de auer seu amor, tẽendo que era hũu dos bõos omes do mũdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et cõ estas dõas et cõ este presẽte enviou por mesegeyro hũu seu parẽte, muyto onrado ome, cõ cartas de muyto omildosas parauoas et de muy grande amor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et, quando este p[ar]ent[e] do soldã chegou ao porto de Ualença, enuiou dizer ao Çide como era ali chegado hũu mandadeyro do grã soldã de Persia, que llj enviaua seu presente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et começou a sacar muytas noblezas et a poer deante: primeyramente muy grande auer en ouro et en prata et en auer amoedado, que vijna en çerroes de coyros entregos, et cada hũu sua sarradura; desi muyta [prata laurada] en escudelas et en talladores et bacinos et en seruielas et en muy grandes olas para adubar de comer; et todo ysto de muy fina prata et de muy nobre lauor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et outrosi llj trouxerõ hũu tauoleyro de marfil, todo pregado cõ ouro, et en derredor delle muytas pedras preciosas, et as tauolas et os trebellos delle erã d ' ouro et de prata, muy ricamente adubados cõ pedras de muytas colores et de muytas uertudes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et preguntoullj que, ontre aquellas cousas que el tragia, se auja y algũa do corpo do soldã, et por onra del beyiaria en ella, en sinal que, se el esteuesse deante, que llj daria paz eno onbro, segũdo uso dos mouros; por que entendia que seu senor era hũu dos mays onrados mouros do mũdo, segũdo sua ley. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 646 |
Et, desque forõ asi estando algũus dias en seu departir et en seu plazer, começou o mesegeyro do soldã a preguntar polo Çide, de que manas era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 646 |
Et esto ueio eu cada dia, quando algũus messegeyros mouros chegã a el; primeyramente ficã esmayados, asi que nõ sabẽ de si parte hu estã". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 648 |
Et mandou ficar as tendas en hũu prado muy fremoso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 650 |
Et spedironse do Çide et de sua moller dona Xemena, sua sogra, et tomou cada hũu sua moller et foronse para suas terras muy ricos et muy onrados, ca o Çide llis deu todo o que llis prometera, et deullj daquellas animalias estranas que llj enviara o soldã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 650 |
Et, quando se ouuerõ a partir hũus d ' outros, deu o Çide muy grande algo a cada hũu dos fillos dalgo que conos jnfantes veerõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 650 |
Et conta a estoria que, a cabo de hũu ano que o jnfante don Ramiro chegou a Nauarra, matarõ el rrey don Sancho en Roda et alçarõ elle por rrey de Nauarra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 650 |
Et ouue en sua moller dona Eluira hũu fillo, que ouuo nume don Garçia Ramiris. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 650 |
Et, por que estes dous rreys nõ leixarõ fillo nẽhũu, fezerõ arangoeses rrey dõ Ramiro, que era monge. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 651 |
Et deullj hũa loriga et hũa espada toda guarnida et brafaneyras et [hũu] perpõto muy nobre, et suas cartas de resposta(s) de muy grandes amizades, assi que foy o messegeyro muy pagado do Çide, de quanta onrra llj mandou fazer; et de com̃o fezer[a] as vodas de suas fillas muy onrradamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 651 |
Et o Çide ficou en Valença et traballousse bẽ hũu ano et mays en asesegar os mouros da villa et dos castellos do seu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 652 |
Conta a estoria que hũu dia, estãdo o Cide eno alcaçer, que se leuantou de dormir et veẽo ant ' el hũu mouro alfaque, que el fezera alcayde dos mouros, que auia nume Abucaỹ, que escriuira as razões en Valença, asi como uos ia contamos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 652 |
Et fezomj Deus tãta merçee et deumj tal engeno et tã sotil que aprendj aliamja et toda a leenda dos mouros, que foy hũu dos mays onrados alfaques que ouue en Valença ata aqui. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 653 |
Conta a estoria que conposo Abenalfarax, hũu mouro sobrino de Gil Diaz, en Valença, et diz que çĩco anos foy o Çide senor de Ualença; et que en estes çĩco anos nũca sse en al traballou, senõ [en] seruir a Deus et asesegar os mouros que erã eno seu senorio, en tal maneyra que, tã aueudos erã conos cristãos, que semellau[a] que sẽpre viueram en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 653 |
Et, quando o soubo o Çide, pesoullj muyto, pero que o encobrio et nõ quis que nẽgũu o soubesse, nẽ nẽhũa cousa das que elle coyda[ua] a fazer en esta razõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 653 |
Et, quando ia vio que as nouas se assi afficauã et que era çerto que de todo en todo vĩjnã et que erã aaquẽ mar, hũu dia mandou chamar todolos mouros da villa ante si; et, desque forõ ante el, dissollis asi: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 653 |
Omes bõos da aliama dos mouros de Valença, bem sabedes que, des o dia que eu foy senor desta çidade, sempre fostes onrrados et guardados et defendudos, et passastes muy bẽ et muyto onrradamente uosso tẽpo en vossas casas et en uosas herdades, que nẽgũu nõ uos fezo pesar nẽ mal nẽ noio, nẽ eu, que sõo uoso senor, nũca uos passey nẽhũa cousa contra dereyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 653 |
Et, poys que todos forõ seydos da çidade, que nõ ficou nẽhũu, teuesse por mays seguro que antes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Conta a estoria que hũu dia, iazendo o Çide dormindo en sua cama, aa meyanoite começou a coydar en sua fazenda, com̃o sse podesse parar ao muy grã poder dos mouros, que el rrey Bucar tragia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Et, pensando en esto, aa meyanoyte vio entrar eno paaço hũa gran claridade et hũu odor muy bõo et tam saboroso que [era] hũa marauilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Et, estãdosse marauillando desto, appareçeullj hũu ome tã brãco com̃o a neue, et era uello et cão et crespo, et tragia enas maos hũas luuas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Et dissollis: -Bẽ sabedes com̃o el rrey Bucar sera aqui hũu destes dias a çercar esta villa cõ XXXa et seys rex, que dizẽ que trage cõsigo, et cõ muy gran poder de mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 658 |
Desi mandou a todos seus criados et a toda sua casa algo, a cada hũu segũdo que o mereçia; desi mandou a todos os caualeyros que o aujã seruido, desque seyra da terra, muy grande auer; et mandou aos caualeyros que llj non aujã atãto seruido a cada hũu mĩl morauedis, et a atal dous mil, et a atal tres mil, et ende ariba, segũdo que era a pessõa; et aos escudeyros fillos dalgo que o aujã seruido a cada hũu quinẽtos morauedis, et a atal mil et a atal mil et quinentos morauedis; et mandou que, quando chegassẽ a San Pero de Cardena, que dessem de uestir a quatro mil pobres sayas et pelotes d ' estanforte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et poserõno en hũa sela muy nobre do caualo Baueca, et poseron a sela en hũu caualfuste cono corpo, et vestironllj a carõ hũu cambays de çendal delgado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et erã atadas ena sela, en guisa que o corpo nõ se podese reuoluer a nẽhũu cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et, quando foy a meyanoyte, poserõ o corpo do Çide ençima do caualo, asi com̃o estaua pregado ena sela, et atarõno muy bẽ cõ muy boas cordas, en guisa que estaua o corpo tã dereyto que se non reuoluia a nẽhũu cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et vestironllj hũus sobresinaes de çendal uerde a suas armas et hũa capellina de purgamjño pintada et o escudo dessa meesma maneyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et ya de hũu cabo Gil Diaz et do outro o bispo, que o guiaua et subtĩjna, assi com̃o elle mandara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 662 |
Et ela foy a primeyra que caualgou et hũus çinquaenta que ficarõ cõ ela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 662 |
Et deante delles vĩjna hũu caualeyro encaualgado en hũu caualo brãco. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 662 |
Et a cõpana do Çide, ferĩdo et matando en elles, que llis nõ dauam uagar nẽhũu, et derribauã tãtos delles que esto era hũa gran marauilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Mays, quando o virõ yr contra Castela et que nẽhũu nõ tornaua aa villa, forõ marauillados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
En outro dia pararõ mentes aa villa et nõ oyrõ roydo nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Et caualgou Abenalfarax en hũu caualo, et leuou consigo hũu ome, et andou toda a mays da villa, et achou as portas todas sarradas, ata que chegou aa porta per u seyra a cõpana do Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Desi er tornou aa villa, et andou a mays dela, et nõ achou y nengũu; et foy muy marauillado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Et en outro dia, quando virõ que nẽgũu nõ vĩjna nẽ recudia, tornou Abenalfarax aa villa, et foy cõ el muy gran cõpana dos omes onrados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Et enviarõ dizer as nouas aos arrauales, que uẽessẽ y cõ todo o seu meterse ena villa, cada hũus en suas casas, que aviã leixadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 665 |
Et, quando chegauã aa pousada, deçiano do caualo et poynano en hũu caualo de fuste. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 665 |
[Et], quando chegarõ çerca hũus dos outros et virõ que chorauã et non faziã outro doo, forõ muy marauillados como vĩjnã tã apostamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 665 |
Muyta foy a gente que y acharon, que vĩjna de muytas partes por ueer o Çide en qual maneyra o tragiam, que o tĩjnã por muyto estrana cousa; ca por uerdade nõ achamos en nẽhũa estoria que a nẽhũu corpo d ' ome fezesem tal onra nẽ cousa tam nobre nẽ tã estrana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 667 |
Et poserõ sobre elle hũu pano de ouro muy nobre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 667 |
Et mandou fazer hũu tabernaculo sobrelo escano, muy sotilmẽte laurado cõ ouro et cõ azur. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 667 |
Et, desque o ouuerõ sacado, estaua o corpo tã yrto que se nõ dobraua a nenhũu cabo, et sua carne muy lĩpa et muy colorado, que semellaua viuo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 667 |
Et, quando hũus panos erã podridos, vestianllj outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 668 |
Et poso y dous olmos, hũu aos pees et outro aa cabeça, que son oge dia muy grandes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 669 |
Et aquela meesma sazõ era abbade do moesteyro dom Garçia Teles, hũu ome boo religioso et era om̃e fidalgo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 669 |
Et dõna Sol, a meor, veẽo primeyro ca dona Eluira; ca era veuda et finara o jnfante dõ Sancho, ca non viueu mays de dous ãnos, depoys da morte do Çide; et nõ ficara delle fillo nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 669 |
Et faziao en tal maneyra que per ela foy enderençado o rreyno de Nauarra hũu grã tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 669 |
Et o bispo dõ Geronimo viueu hũu tempo bõa vida et santa, et morreu en Salamãca, et soterrarõno y muyto onrradamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et por que a gente era seyda aa praça, ca nõ cabiã en[a] jgleia, et estando en sua predicaçõ, ficou hũu judeu soo ena jgleia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et en toda a jgleia nõ estaua outro nẽhũu senom o judeu, ca todos estauã aa pedricaçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Mays Nostro Senor Jhesu Cristo nõ llo quiso consentir, [que], ante que chegasse, enviou seu spiritu ẽno Çide et tirou a mão dereyta, que tijna enas cordas do manto, et trauou da crus da espada et sacoua da beyna hũu palmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et acharõ o judeu sem entendemento nẽhũu, tendudo ante o corpo do Çide, que sse calaua ia das uozes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et o abade parou mentes ao corpo do Çide et uyu com̃o tijna a mão dereyta ẽna espada, et soya teer enas cordas do manto, et tijna a espada sacada da beyna hũu palmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et jũtarõ tres bispos, os mays de çerca d ' en derredor, et cõ muy grande onra meterõ o corpo do Çide en hũu moymento de abobeda, que fezerõ en esta maneyra: ca[u]arom (d)ante o altar de Sam Pedro, a par da fossa de dona Xemena, et fezerõ hũa abobeda muy alta, et meterõno dentro, assy como estaua asentado ẽno escano, vestido ẽnos panos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et seu fillo, el rrey dõ Afonso, trasladou o corpo do Çide et sacoo da aboueda et poseo en hũu muymento muy noble, que mandou fazer en Burgos, et sua moller en outro; et poseos ẽno altar de Sam Pedro, aa mão dereyta, contra hu dizem o auãgeo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 674 |
Et el rrey dom Sancho, seu padre, nõ reynara mays de hũu ãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 674 |
Et a aquela sazõ era o abade do moesteyro de Sam Pedro hũu om̃e boo fillo dalgo, a que diziam dom Gomez Uermudez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 674 |
Et, quando uyu sacar tã grã presa de Castela, ouue muy grã pesar; et, com̃o quer que era uello et nõ caualgaua grã tempo [auia], caualgou entõ en hũu caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 674 |
Om̃e boo, nõ sey quẽ uos sodes; mays, por quanto auedes dicto et razoado, querouos leixar a presa; ca, sequer, a y muytas rrazões por que: a primeyra, por que veno de seu sangue, que soo seu bisneto, com̃o uos dizedes; a segũda, por onra de seu corpo, que iaz en este moesteyro; a terçeyra, por reuerença desta sua signa, que nũca foy vençuda; a quarta, por quan[t]o destes deuedos nõ ouuesse y nẽhũu, se el viuo fosse, nõna ousariamos passar tam çerca del, ca çerto soo que o nõ consynteria el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 676 |
Et, desque a ouue toda corruda et destroyda, tornousse para Toledo muy rico et muy onrado, el et toda sua oste, para tomar algũu plazer en seu corpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 676 |
Et os fisicos, sabendo com̃o elle sempre traballara desque naçera, faziano cada dia caualgar, por llj fazer tomar huso et traballo, por que tomasse algũu plazer et algũa folgança, per que podesse uiuer; ca muyto mal uem aos omes nõ husando as cousas que soem husar en quanto sõ mãçebos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 676 |
Et os condes et os rricos omes et os outros omes boos da terra, veendo et seendo ia çertos de todo en todo (et) pelos fisicos que auya el rey a morrer daquel mal, ouuerõ seu consello et suas falas en hũu, dizendo com̃o este rey dõ Afonso non lles leixa[ua] fillo nẽhũu que lljs gouernasse o reyno, senõ dõ Afonso seu neto, que era fillo do conde dõ Ramondo de Tolosa; et, por que este dõ Afonso era moço pequeno, ouuerõ seu acordo que, ontre tanto que o mynino criassem, que fosse para manteer o rreyno, que ser[i]a bem que casasse sua filla dõna Oraca Afonso, moller que fora do cõde dõ Ramondo, que era veuda, cono conde dõ Gomez Candespina, por que era mayor et mays poderoso que nẽhũu dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 676 |
Et, pero que todos tomarã este consello, nẽhũu per sy nẽ todos en hũu nõ sse atreuerõ a llo dizer, temendo que llj pesaria por elo, en llj dizer que casasse sua filla cõ seu uasallo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 676 |
Et por esto nõ llo atreuia nengũu a dizer, catando todas estas cousas que poderiam acaesçer |
[+] |
1295 |
TC 1/ 677 |
Conta a estoria que, elles estando en esto, que falarõ [con] hũu judeu, que era almo[x]ar[i]fe del rey, que auya nume Çediello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 677 |
Senor, segũdo que ela foy casada, tẽemos que he hũu dos bõos casamentos que llj podedes dar, segundo nos entendemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 678 |
Conta a estoria que, andados XLta et tres ãnos et sete meses do rreynado del rey dõ Afonso -que foy na era de mĩll et CXLiij anos, quando andaua o ano [d]a encarnaçõ de Nostro Senor Ihesu Cristo en mil et çento et çĩco anos et sete meses - este rrey chegando ia [a] acabamento dos seus dias, diz, que oyto dias ante que el finasse, sinadamente o dia de San Iohan Babtista, acaeçeu hũu miragre ena jgleia de Santo Isidro de Leõ, que foy en esta maneyra: começou a mãar hũa agua muy clara ante o altar de Santo Ysidro, eno logar u tĩjna o clerigo os pees quando dizia a missa, et nõ seyu dos ajũtamentos das pedras nẽ da terra, mays de meyo das pedras viuas et enteyras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 679 |
Senor, dalles algũu pastor boo, que os relle ao teu seruiço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 679 |
Desi leuarõno para o moesteyro de Santo Fagundo de Castela, que e en termjno de Çea, et enterrarõno y cerca sua moller dona Ysabela, filla del rey dõ Loys de França, et de dona Orraca Fernandes, filla del rey dõ Loys de Ingraterra; ca elle fora criado eno moesteyro hũu gran tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 679 |
Et cantarõ y muytas missas et fezeronllj seus ofizios, com̃o a atal senor cõvĩjna, ca elle foy hũu dos bõos reys que ouue en España, et manteue muy bẽ seus reynos, et justiçoos en uerdade, et nũca desaforou nẽgũu de seu senorio, et gãanou muyta terra dos mouros, et enrequeçeu muy bẽ os moesteyros, et fezo muyto bẽ en elles, et enrequentou muyto seu senorio, et fezo jgleias et muytos spitaes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 682 |
Et por este atreuemento que ela fazia et por outros meteua en hũu castelo, a que deziam Castelar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 682 |
Et demãdou aos naturaes da terra que llj dessem a terra que tijnã dela; et elles nõ llo negarõ et, por gardar a lealdade et boo deuedo que auiã cõ sua senora natural, derõllj a terra, cada hũu assy com̃o a tijnã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 682 |
Et, quando chegou a el rey, sobyu en hũu caualo, que era todo brãco de collor, et pos hũa corda a seu pescoço, com̃o se fosse preso, et dissollj per corte: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 683 |
Et ouue entõ ena reyna hũu fillo a que diziã Fernã Furtado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 683 |
Et os castelãos, quando o souberõ ajũtarõse en hũu cõno conde dõ Gomes et cõno conde dõ Pero de Lara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et era alferez do(n) conde dõ Gomez hũu caualeyro dos de Olea. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et os galegos et os leoneses ajũtarõse todos en hũu contra elle cõ[n]o jnfant[e] dom Afonso, que era menino, fillo do conde dom Ramondo et da reyna, sua senora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et lidarõ cõ elle ontre Astorga et Leom, en hũu lugar que dizẽ Viadangos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Et tornousse cada hũu delles para sua terra con suas conpañas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Et achoos en hũu lugar que chamã Fraga, et ali ouue fazenda cõ elles; et el, que a de leue nũca foy uençudo, foyo aly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Pero sobre esto ay gram desacordo, que dizem hũus que morreu y; et os outros dizem que nõ morreu, mays que foy vençudo et que sse foy a perder, que nõ appareçeu mays viuo nẽ morto; et outros dizem que foy enterrado en Monte Arãgom, et que o sacarõ os cristãos de terra de mouros por muy grande auer; et outros dizem que seyu da batalla uiuo et que se fezo romeu depoys a grã tempo, et que sse amostrou a muytos de Castela et de Leõ et d ' Arangõ, que bem uirã que aquel era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Et hũus dizem que o enforcou com̃o a falsario; mays o arçebispo dom Rrodrigo, por apostar sua parauoa, diz que morreu colgado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 688 |
Et reynou quareenta et hũu ãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 689 |
Et ouue en ela hũu fillo, que ouue nume dõ Sancho, et d[u]as fillas: (de) dona Orraca et dõna Tareyia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 689 |
Et ouue en ela hũu fillo, a que disserõ dõ Afonso, de que uos falaremos adeante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 689 |
Pero ouue en ela du[a]s fill[a]s [et hũu fillo]: dõ Fernando et dõna Sancha [et dona Aldõça; et finarõ logo dõ Fernando et dõna Sancha] et ficou dõna Aldõça por casar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 690 |
Et este rey fezo hũu moesteyro çerca Coymbra, a que dizem Sancta Cruz, et herdoo muy bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 690 |
Et, quando finou rey dom Sancho Capelo, nõ leixou nẽhũu que reynasse enpos elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 692 |
Desy o emperador sacou sua oste et foy sobre Cordoua et quisea çercar; mays, quando o soube Abẽcanõ, hũu mouro que era senor dela, seyuo a reçeber et fezosse seu vassalo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 694 |
En este tempo deste emperador dõ Afonso leuantousse hũu mouro, que auya nume Abemtumeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 694 |
Et este falou cõ hũu mouro mançebo et dissellj com̃o auya a seer rrey dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 694 |
Et passou a España cõ muy gram poder, et matoo hũu peõ en Portugal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 695 |
Conta a estoria que el rey dom Loys de França, estando [casado] cõ dona Jsabela, filla do emperador d ' España, (et) algũus y ouue que, por meter mal ontre elles, que disserõ que dõna Jsabela, sua moller, que nõ era filla do emperador de moller uelada, mays que a gaanara o emperador de hũa baregaa muy uil. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 695 |
Et el rrey nõ quiso ende tomar nẽhũa cousa, senõ hũu canbotel, que leuou a Santo Dionis de Frãça, et pose[o] ena corõa das espinas de Nostro Senor Jhesu Cristo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 697 |
Conta a estoria que o emperador era muy justiçeyro, et de com̃o amaua justiça aqui sse pode entender: hũu jnfançõ auya en Galiza, que auya nume dom Fernando; et tolleu per força a hũu laurador sua herdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 697 |
Et o emperador logo mandou chamar os priuados, et mandoulles que disessem que estaua doente, et que nõ leixassem nẽhũu entrar en sua camara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 697 |
Et tã grande foy o espanto que as gentes tomarõ del por aquel feyto, que nõ erã ousados de fazer torto hũu a outro, por poderoso que fosse; et, se llo fazia, logo llo enmendaua da outra parte, por poderoso que fosse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et elle passou o porto Amuradal et chegou a hũu lugar que chamã As Fresnedas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et ferio y o mal da morte et morreu sub hũu anzino. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et reynou hũu ãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et ouue en ela hũu fillo, que ouue nume dõ Afonso, et nõ auya mays de tres ãnos, quando finou seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et por esta razõ cada hũu guardaua sua terra de dãno, quanto mays podia, en guisa que nõ auyã mester meyrino nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 703 |
Et era y cõ elle hũu monge, a que diziam (Vel) Diego Velasquez, et era omẽ fidalgo et de gram sangue, et fora caualeyro muy ardido, et era natural de Boroua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 703 |
Et algũus ouue y que o teuerõ por mao siso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 703 |
Et Diego Uellasque[z] uiueu hũu gram tempo depoys, fazendo muyto bem per suas mãos; |
[+] |
1295 |
TC 1/ 703 |
Et foy y enterrado ena jgleia mayor, çerca del rey seu padre, a cabo de hũu ãno que reynou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 704 |
Et dõ Garçia Fernandez foy ome muy onrado et nõ ouue fillo nẽhũu, et armou bẽ duzentos caualeyros cõ sua mão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 704 |
Et ouue hũu yrmão, que ouue nume Rroy Fernandez, o Caluo, que ouue quatro fillos: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 706 |
Et sobre esto foy creçudo o gresgo ontre elles, [et], os que a terra aujã a guardar, deytauã[na] a mal, correndosse hũus outros et fazendose muyto mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 707 |
Conta a estoria que Pero Nunez, hũu caualeyro de Fonte Almexj, (et) que era boo et leal, que tomou el rrey seu senor sub a capa, et caualgou en hũu caualo, et foysse quanto mays pode, en guisa que chegou esse dia a Santo Esteuã de Golomas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 707 |
Et ella disso que hũu caualeyro o leuara al rrey, seu tio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 707 |
Et mandou a hũu caualeyro que fosse rretar o conde et que llj chamasse aleyuoso et desleal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 710 |
Et lidarõ en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et poseo en hũu atoude en hũa torre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et, quando o soube, vẽo y muy bem aconpanado; et el rrey deullj hũu lugar hu cõbatesse cõ sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et seyu hũu ome do castelo, que diziã Domj̃guello, et uẽosse para el rrey; et dissellj, se llj fezesse merçee et algo, que elle llj guisaria com̃o lle desse o castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Senor, dame hũu om̃e a que de hũa ferida de que saya sangue; et, desque o feri[r], yrey fogindo para o castelo; et os da oste uayã enpos mj̃, dizendo ""prendeldo". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et el que diria a Lope d ' Arenas que ferira hũu om̃e onrrado, que estaua falando cõ el rrey et que llj consellaua seu dãno; et por esto que seria tornado a sua priuança, et guisaria com̃o llj desse o castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et estaua y hũu caualeyro toledano, a que diziã Pero Diaz, et dise: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et entõ Domj̃guello feriuo cõ hũu coytelo mao que tragia, en guisa que nõ morresse nẽ veese a perigoo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et elle dissolle com̃o matara hũu om̃e onrrado da oste, que estaua falando cõ el rrey et que llj consellaua seu dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Conta a estoria que, estando Lope d ' Arenas hũu dia afeyt[ã]do sua barua, que nõ estaua y outro nẽhũu senõ o alfagime, entrou Domj̃guello pela porta et hũu veablo pela mão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Dizendo esto, deullj (deullj) tã grã golpe cõno ueablo que nũca ia mays falou; et seyusse logo do castelo per hũu furado que tijna y feyto, et vẽosse logo para el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Et, estando en esto, seyu do castelo hũu sobrino de Lope de Arenas, que deu o castelo al rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Et ouuer[õ] depoys muytas fazendas et grandes contendas en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Et entõ veerõ a elle seus rricos omes et derõllj a terra, asy com̃o cada hũu a tijna, ante do plazo que el rrey don Sancho mandara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 715 |
Et ouuerõ todos seu acordo en hũu que, poys que el rrey auia doze ãnos, que asaz era tempo para casar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 716 |
Et cõ este acordo entrarõ ala, dizendo que queriam falar cõ el rrey; et, mentre os hũus falarõ cõ el rrey, os outros entrarõ hu estaua aquela judia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 716 |
Et entõ trauarõ cõ elle seus vasalos et sacarõno de Toledo, et chegarõ a hũu lugar a que dizem Yliscas, que he a seis legoas de Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 716 |
Et, el rrey estando y essa noyte, coydando eno mao feyto da judia, apareçeulle hũu angeo, que llj disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 717 |
Et ouue en ela hũu fillo, que ouue nume dõ Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 717 |
Et el rey don Fernando, per cõsello de hũu rrico ome de Portugal, que auya nume Rrodrigo, que sse veera para elle del rrey de Portugal, poblou Çidaa Rrodrigo; et daly fezo muyto mal a Portugal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
May[s] vẽo Santo Ysidro ao thesoureyro da jgleia, que llj disse [como] hũu prinçipe cristão, cõ grã poder de mouros, vijna sobre a cidade, et mandoullj que dissesse al rrey dõ Fernãdo que llj acorresse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Pero que dom Fernã Rruyz parousse en hũu lugar cõ toda sua gente et n[õ] sse quiso vençer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Et lidou cõ elles en Cãpos, en hũu lugar que chamã Luurega, et vençeuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 720 |
Et achouse cõ elle o jnfante en hũu lugar [que dizen] Aregual et lidarõ y, et forõ os de Portugal vençudos; et matou et prendeu moytos delles et seg[u]do[u] os outros, en tal maneyra que foy muy grã seu dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 722 |
Et el rrey leixou y por seu alcayde hũu mouro, que auya nume Abuhabud, et deulle a villa en guarda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 722 |
Et este rrey dõ Fernando rreynou XXXta et hũu ãno, et finou en Benauente ẽna era de mĩll et CCC et xxviijto ãnos, et foy soterrado ẽna jgleia de Santiago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 723 |
Et o jnfante dõ Afonso, yndosse para ala et passando o rrio de Teio en hũu batel, chegoulle mandado com̃o era finado el rrey seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 724 |
Et, desque as cortes forõ derramadas, cada hũus forõsse para suas terras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 725 |
Et aly ouue hũu torneo soado, que disserõ de Astela, por que foy soado; ca ali sse prouarõ en armas moytos caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 725 |
Et os mouros derõ a dõ Diego hũu lugar que guardase. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 725 |
Et dõ Diego deullj hũu caualo en que seyse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 726 |
Et, elle estando sempre çercado, mingoulle a vianda et a gent[e], os hũus que sse morriã et os outros que se yam cõ fame, en guisa que ouue de ficar soo ẽno castelo; et, amparandoo, comeu todas as cousas que tijna, que de comer erã, et paçia as eruas, en guisa que lle faleçeu todo, en maneyra que (o) nõ auia a que sse to[r]nar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 726 |
Et, desque entrarom dentro, forõ a abrir a porta et acharõ y aquel caualeyro sem acordo nemhũu, que iazia atrauessado ena porta as chaues ẽna mão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 726 |
Et, quando [virõ] que nõ auia en el acordo nẽhũu, nõ lle fezerõ mal nẽhũu, ante sse doyam delle moyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 730 |
Conta a estoria que, depoys desto, que sse alçou o rrey de Nauarra, nõ lle conoçendo nẽhũu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 731 |
Mays nõ quis Nostro Senor Ihesu Cristo que os cristãos seysem ende cõ onrra, ca nõ erã todos de hũu curaçõ nẽ de hũu ajudoyro, nẽ ajudarõ seu senor assy com̃o deuerã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 733 |
Et, quando ouue xvj ãnos, sentiusse do mal et da desonrra del rrey seu padre (del rrey seu padre), que rreçebera dos mouros, et enviou demandar cruzada ao papa; et enviou desfiar o Muramolim, que llj daria batalla ende a hũu ãno onde el quisesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 735 |
Et el sobiosse a la serra de San Vicenço et esteue en ela bem hũu mes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 735 |
Et tanto o aficou que o fezo jurar que, ende a hũu ano, que daria batalla a quantos creesem en Mafomad, que a ela quisesem vĩjr. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et el rrey, [a]ue[nd]o medo que leuantariã algũus males ena villa, sacoos da çidade per arte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et o lugar era muy forte; ca de hũu cabo çerca o o rrio de Agvadiana, et d[o] out[ro] e o muro muy alto, et as torres muy fortes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et estes tres rrex, en nume da Sancta Trĩjdade, forõ de hũu talẽte para a batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et fezerõ alardos cada hũus con suas conpanas; et, quando se virõ tã gran gente et tam bem guisada, nõ derõ nada polos frãçeses nẽ pola outra gente que se tornara; ca virõ que llis nõ fazia mingua; ca tãta era a gent[e] que y ficaua et tã bõa, que nõ a ome eno mũdo que se nõ teuesse por muy pagado dela, se a ouuesse en sua aiuda; et moyto llj deuia a pesar a quẽna ouuesse en seu destoruoyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Conta a estoria que, elles estando en este pensamento, chegou hũu ome pela merçee de Deus en semellança de pastor, et demandaua polos rreys a muy grã presa; mays, com̃o quer que el pastor semellase, çerto angeo foy et mandadeyro de Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Mays enpero nõ crijam por çerto o que lles el dizia, et rreçeauã de sse auenturar per consello de hũu ome tã sotil. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Et hũu foy dõ Diego Lopez, que leuou o pendõ del rrey dõ Afonso, et o outro foy don Garçia Rromeyro, que leuaua o pendõ del rrey d ' Arangõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Et guioos o pastor tã bem per hũa costalada a çima da serra, hu acharõ hũu grã chaaõ, asy com̃o o pastor disera, et acharõ y muy bõas aguas et grandes pas[t]os. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Et, quando os mouros virõ com̃o os cristãos erã pasados ante elles, pesoulles muyto et foylles muy grã mal Et os reys mandarõ ficar as tendas en hũu lugar a ollo dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et nenbreuos o boo prez que perdestes ẽna de Laroos; et por Deus cobradeo oge, ca oge podedes fazer enmenda [a Deus], se en algũu tempo lle caestes en torto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et aly hu estaua a tenda fezo fazer hũu curral de omes armados de pee muy espessos, atados hũus cõ outros cõ cadeas, por que nõ podessem fugir enpero quisesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et estes atados erã bem çem vezes mil todos negros, et todos tijnã lanças et adagaras et espadas; et ẽno cural muytos beesteyros et en deredor muytos arcas postos cõ seetas hũus sobre outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et o Miramamolim estaua muy bem armado, et de suso tijna hũa almexia negra de hũu xamete, et sobre aquela outra que nõ auia custura nẽhũa, et sua espada ao colo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 749 |
Et entõ o Myramamolim, com̃o ome esforçado et de grã brio, caualgõu en hũu caualo, que era de moytas colores, et mandou tanger os atanbores; et começou a esforcar os seus, dando muy grandes uozes, di zendolles que fossem bõos et que o nõ desonra(ra)ssem asi en poder dos cristãos, ca y queria morrer et por nẽhũa guisa que nõ salria ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 749 |
Et ferirõ tã d[e] rrigio enos cristãos que os fezerõ estar en si, asi que algũus ouue y com̃o uẽçudos, et leuauã as sinas arastrando, pero nõ dos nobres omes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et a aquella sazõ estaua a fazenda tã en peso que se nõ uençiã de hũu cabo nẽ do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et outrosy el rrey d ' Arãgõ da outra parte quebrantou o curral, et el rrey de Nauarra et todas as outras gẽtes de Castella et os outros que y erã ferindo et matando, que sse nõ dauã vagar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et o Myramamo lim, cõ muy grã pressa en que estauam, mandou tanger hũu atanbor, et mãdou que punassem de guareçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Conta a estoria que o Myramamolỹ caualgou en hũu caualo de muytas colores et começou de fugir a mays poder. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Et os nobles rreys cristãos ferindo et matando [en eles], et n[õ]brando cada hũu seu apelido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Et se algũu torto tĩjnã os mouros aos cristãos bem fezerõ enmenda delle(s) aquelle dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Et el rrey d ' Arangõ tragia hũu golpe de lança pelos peytos, et sayallj o algodõ do perponto, pero nõ chegara aa carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Et, senor, as outras gentes, se algo gaanarõ, prestemsse delo, cada hũu de lo que gaanou, ca o al nõ seria guisado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Desy forõsse para Beeça et acharõna herma, que nõ estaua y nẽhũu, senõ ia quantos mouros doentes que acharõ ẽna mesquita, et queymaronos todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Et en esta preytesia prazia a algũus et aos outros pesaualle muyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 756 |
Et ouuerõ suas vistas, et firmarõ muy grande amor en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 756 |
Et ficarõ ambos os rreys en hũu para fazer mal aos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 757 |
Et conbaterõ o castelo todo hũu dia, assi que poucos ficarõ dos do castelo, que nõ forõ mortos ou feridos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Et auya y hũus caualeyros en que fiaua a rreyna dona Beringuela et traballouse d ' estar bem cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Et hũu delles era Garçia Lopez de Palença, que guardaua el rrey pola rreyna dona Beringuella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Et a rreyna, com̃o era de boo entendemento et muy corda, ouue seu consello cõnos rricos omes et conos prelados do rreyno a quem daria seu yrmão el rrey a criar, ca ela nõno queria dar a nẽgũu sem seu cõsello delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Et, quando forõ ajũtados, disse ella com̃o tijn[a] por bẽ de dar seu yrmão el rrey ao conde dõ Aluaro en guarda, et que llis rrogaua que a conssellassem com̃o fezesse, ca ela nõ queria fazer nẽhũa cousa sen seu consello delles todos; pero todavia dizendo ben del conde, et que a elle conuijna que teuesse el rrey mays ca outro nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Pero a rreyna, temendo o que depoys auẽo, ante que llo metesse en poder, fezo jurar sobre os santos auangelios et sobrela cruz, os geollos ficados, que fosse amigo del rrey, enteyro et uerdadeyro, et leal vasalo et que o conssellasse sempre bem, et que acreçentasse sempre sua onrra et sua prol, catando dereytamente sua onrra, et que llj guardasse o corpo de dãno, et que nõ tollesse terra a nẽhũu rrico ome sẽ seer oydo sobre ello, et que mãteuesse dereytamente a terra et as çidades et os poboos a seus foros, [et] que nõ tomasse herdamento nẽ desse a nẽgũu sem mandado da rreyna, nẽ fezesse nẽhũu grã feyto sem ela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 763 |
Et envioullj dizer en sua puridade que llj nõ (nõ) enviara pedir os castelos et que se el podesse de grado verria a ela, et que llj rrogaua, com̃o aa cousa do mũdo que mays amaua, que llj enviasse hũu ome de que fiasse en puridade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 763 |
Et, estãdo en Maqueda, a rreyna envioullj hũu ome en puridade, que soubesse del rrey sua fazenda com̃o llj ya; ca ela bem sabia que nõ andaua guardado com̃o deuia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 763 |
Et o conde, quando soube com̃o a rreyna enviara ala hũu om̃e, fezo hũa carta falsa de ueruo da rreyna, que enviaua al rrey por cõsello dos rricos omes de Cãpos, por que dess[ẽ] eruas al rrey por que morresse logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 763 |
Pero que el rrey sempre enviaua rogar a sua yrmaa que lle enviase hũu ome boo en que fiasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 763 |
Et ela envioullj Roy Gonçaluez de Ualuerde, hũu boo caualeyro; et chegou çerca Huete et pousou en hũa aldea. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 765 |
Et o conde subiu en hũu cabeço baixo et dõ Lopo Diaz atendeuo eno chaão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 767 |
Et enbaratarõsse hũus cõ outros et começarõse de ferir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 767 |
Et matarõlle hũu caualeyro et ferirõ a el meesmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Conta a estoria que se leuantou el rey de sobre Vilalua et uẽosse para Outiella et pousou çerca do castelo; mays os ricos omes que y estauã nõ quiserõ seir nẽ cõsentir a nẽhũus que seisem contra o real. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Conta a estoria que, el rrey estando (hũu dia) en Palença, hũu dia andando trebellando o tiello cõ seus donzees, que hũu donzel do linagem de Mendoça lançou hũu teiolo et deu cõ el en hũu tellado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et, estando en [e]sto, chegou hũu caualeyro, a que diziã Fernã Suarez, cõ mandado da rreyna, com̃o sse fossẽ cõno jnfante dõ Fernãdo, et el rrey dõ Anrique que era finado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et elles caualgarõ logo sen outro alõgamento et andarõ seu camjno, nõ sse parando ẽ nẽhũu lugar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et aquel dia vẽerõ a hũu lugar que auia nume Villaçide Alfer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et aly tomarõ uoz cõno jnfante et reçeberõno por senor et alçarõno rey sub hũu olmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 771 |
Et, quando forõ todos ajũtados, catando dereyto et leal[da]de, derõ o reyno aa rreyna dõna Beringuela, filla del rrey dõ Afonso, seu senor, porque nõ auya y outro herdeyro nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 771 |
Et, desque todos en hũu lle derõ o rreyno, logo aly ante todos o deu ela al rrey dõ Fernãdo seu fillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 771 |
Et, quando dõ Afonso Telles llo ouue contado, disse que llo fazia por que sse veera sen seu mandado; mays que falasse(m) cõna rreyna que sse tornasse(m) [para ele] et que fossem ambos em hũu senores de Castela et de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 773 |
Et entõ enviou a rreyna dous bispos polo corpo del rrey seu yrmão que esta[ua] en hũu ataude en Tarego. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 773 |
Et, elle estando en Palença, chegoulle mandado com̃o vijna o bispo d ' Ovedo a el cõ mandado del rrey seu padre, que sse queria veer cõ elle et cona rreyna et que lles gaanaria tregoa do conde dõ Aluaro, por que andassem seguros que nõ fezessem mal a nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 777 |
Bem semella que uos pesa muyto do meu bem; pero muyto uos deuia a plazer auerdes hũu fillo rrey de Castela, que sempre sera a uossa onrra et a uosso seruiço; que nõ a rrey cristão nẽ mouro que, rreçeando a mj̃, se uos enfeste. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 777 |
Et entõ a rreyna mandoulle dar quanto ouuerõ mester et hũu pano d ' ouro para sobre o ataude. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et outro dia passou çerca de Jahem et defendeu el rrey que sse nõ acostasse(m) nẽhũu contra a vila aas barreyras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et nõ ousou nẽhũu passar o mandamento del rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et ala dentro ena villa morrerõ algũus dos cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et feriãsse a mantenente hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 784 |
Outrõ dia caualgarõ et passarõ per hũu lugar du iaziã sete dormentes, que dormyam de l[õ]gos tempos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 784 |
Et quanto gaanaua cada hũu atãto auya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 784 |
Et matarõ y hũu adaly muy boo, que auia nume . . . , que fazia(m) muyto mal en terra dos cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 786 |
Et el rrey, vijndo ao preito que auya cõ dõ Aluar Perez, ouuyu eso meesmo et foysse para ala; mays ante que nemhũus chegasem foy o castelo perdudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et forõsse todos que nõ ficou y nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et os de Martos fezerõ esso meesmo, que nõ ficou y nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et dõ Telo Afonso nõ sabia delo nada; et, per ventura, prenderõ hũu mouro de que souberõ todo o feyto del rrey de Seuilla, como ya sobre Martos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et fezo hũu tropel da sua gente et enderençou para a vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et matarõ y hũu bõo caualeyro, a que diziam Frena Guterrez de Padela, que tragia o pendõ de dom Telo Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et a pena nõ era aynda çercada, mays de hũu tapial. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 791 |
Et, estando y, chegoulle Abotazĩ cõ mãdado del rrey de Seuilla, que llj enviaua dizer que llj daria trezentas vezes mil morauedis por tregoa de hũu ãno, que llj nõ fezesse mal ẽna terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 791 |
Et en aquel tempo era Abuhabede, hũu mouro que sse leuantara en terra de Murça, que sse alçou contra os almofades que apremauã muy cruamente os mouros daaquem mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 791 |
Et aa çima convidoo hũu seu vassalo en Almaria, que auya nume Yhuda Rromã, et cortoulle a cabeça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 792 |
Et, estando y el rrey dõ Fernando, fazendo guerra muy cruamente, envioulle el rrey de Seuilla trezentas uezes mil morauedis por tregoa de hũu ãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 798 |
Et matarõ quantos mouros acharõ dentro, que sol hũu nõ leixarõ a vida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
[Et] o hũu porlo apelidamẽto que era ena terra de todalas partes, et o outro porlo mandamento apressurado de Abehũc, começarõ a vĩjr mouros de todas partes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Don Abehũc começou a mesurar a oste dos cristãos; et, poys bẽ ouue osmado et entendudo quanta gent[e] podia seer et quanta a pressa, et vio que se nõ poderi[ã] teer en cãpo nẽ se llj podi[ã] defender -ca sen falla asy pareçia a quen quer que hũu poder et o outro visse, saluo o poder de Deus que he grande, que acorre aos seus - (et) mãdou logo ficar suas tendas eno oliuar, ontre os cristãos et a uilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Quando os cristãos virõ tã gram gente contra sy, et o seu tam pequeno, se medo ouuerõ, esto nõ me demande nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Era y hũu rrey que tragia vijteçentos caualeyros d ' alaraues, que veerã en ajuda d ' Abehuc. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Et dom Aluar Perez mandou chegar as azemelas et as outras bestas todos en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Os cristiãos forõ todos confessados, os que poderõ auer clerigos; et os que nõ hũus a outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et asi [se] começarõ de misclar et de reuoluer de hũa parte et da outra, que nõ podo auer acordo enos mouros de tẽer hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et dizẽ, assy com̃o os mouros meesmos afirm[au]ã depoys, que appareçeu y Sanctiago en hũu caualo brãco et cõ sina branca ena mão, et cõ hũa espada ena outra, et que andaua y cõ el hũ[a] ligiõ de caualeyros brãcos; et aynda dizẽ que angios vijã andar sobre elles pelos ayres; et que estes caualeyros brãcos llj semellaua que os destruyã mays que nẽhũa outra gent[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et aly foy a mortandade en elles muy grande ademays: tã grande era a presa da entrada, et tã poucos se faziã os que pelas portas podiã entrar ao gram gentio que era, que hũus a outros se matauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Que uos diremos? assy dolauã en elles com̃o fariã en senos madeyros, sem sse defender [d]e nẽhũa defenssom; a praça foy muyto agina liurada dos mouros, os hũus mortos et os outros catiuos et os outros fugidos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Mays por que ontre elles ouuo hũu caualeyro que auja nume Diego Peres de Vargas -et era uassalo de dõ Aluaro, et era de Toledo - que acaeçeu en hũa auentura de caualaria, que pareçe com̃o feyto de grande ardimento, queremos este seu feyto aqui poer ia: esse dicto caualeyro foy y muy bõo aquel dia, et foy de guisa que llj faleçeu a espada et quantas armas tragia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et, quando vio que nõ auja a que sse tornar nẽ con que ferir, et se vio mĩguado d ' armas, foy escaçar de hũa oliua hũu braço cõ hũu çepo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Hũu acaesçemento marauilloso acaesç[e]o ali aquel dia: dous caualeyros cunados que andauã y muyto omeziados, quando sse confessarõ en querendo entrar ẽna fazenda, aquel que auya rrazõ de fazer enmenda ao outro demandoulle perdom para esse dia, soo quanto a fazenda durasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Mays por muyto que cõno outro caualeyro, seu contrario, trauarõ clerigos nẽ omes d ' ordem nẽ o jnfante dom Afonso nẽ dõ Aluar Perez, nõno quiso fazer nẽ por Deus nẽ por outro rrogo nẽhũu, saluo a hũu preyto: que, se sse lle leixasse abraçar, que lle perdoaria para sempre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et algũus dizem que, cõ gram curaçõ que auya de ferir et de passar adeante, que foy a miscla cõnos mouros dentro ẽna vila et que o matarõ ala; mays nõ que o por çerto soubessem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et esto pareçeu com̃o miragre de Deus, por que todolos omes do mũdo deuẽ tomar emxemplo desto, de nõ entrar en nẽhũu tal feycto, sem perdoar a todo ome que lle perdom pedir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et catiuarõ mouros que aujam guareçido cõ seus mayores, et daquelles ouuerõ lenguage çerta de com̃o a çidad[e] de Cordoua estaua muy segurada, et se nõ uelaua nẽ se guardaua por medo que ouuesse de cristãos, et que llis fariã auer hũu andamyo eno muro; et osmarõ aquilo en como furtariã o arraualde a que dizẽ en araujgo y en Cordoua a Eixerquia; ca tijnã, se aquillo ouuessem, que per aquello aueriã todo o al, como se acaesçio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et acharõ en ela quatro mouros que iaziã dormindo; et hũu delles era dos que forõ eno cõsello; et espertarõse et disseronllis que andauã buscando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et os cristãos, veendosse muy apremados polo grã poder dos mouros, que erã muytos, ouuerõ seu acordo et enviarõ dous omes cõ seu mandado: o hũu al rrey dõ Fernando, seu senor, que llis veesse acorrer; et o outro a dõ Aluar Perez, que era en Martos, que era hũu dos grandes omes do rreyno de Castela, poderoso et noble; et a hũu caualeyro que diziã Ordoño Aluares, que era da masnada del rrey, que uẽeo y logo et o enviou dizer al rrey dõ Fernando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et auja [y] hũu alcayde mouro que era bõo caualeyro et bõo om̃e. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et, quando soubo com̃o el rey don Fernando ficara suas tendas en hũu cãpo, çerca de hũa fonte cabo do castelo, seyo a el et leuoullj seus presentes: pã et viño et carne et çeuada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et dos que yam cõ elle era ende hũu dõ Fernã Rruyz Cabeça de Vaca, et o outro dõ Diego Lopez de Boyam, que era entõ escudeyro; et o outro Martin Gonçaluez Maiõços, et o outro Sancho Lopez d ' Aellos, et o outro dõ Johan Ares Mexira, et outros de que nõ sabemos aqui çertos os numes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Senor, poys que me demandas consello [fays] asi: leixa a mj̃ yr cõ tres caualeyros de cristãos, que eu leuarey comjgo; et irey de noyte aa oste del rrey dõ Fernando, et chegarey aa sua tenda muy encubertament[e], que nẽgũu nõ me ueera nẽ conoçera; desi tornarey a uos cõ todo o çerto, per que uos uaades a cousa çerta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et, quando chegou aos visos altos que som alende da ponte, deceu cõ hũu daquelles caualeyros que leuaua, et os outros et as bestas leixoos aly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et entrou pela oste, que nengũu nõ llj fezo pesar, ata que chegou aa tenda del rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et achou hũu monteyro que uelaua et disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Amjgo, chamade hũu ome destes del rey et dizedellj que esta aqui hũu ome que o quer ueer a gran pressa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Señor, ueno a uos por hũa cousa que [se] me oluidou de uos dizer: mandade agora hũas tres noytes ou quatro fazer muytos fogos aqui en uossa oste, per que se Abehũc der algũus ueedores que ueñã de noyte a ueer a oste, que porlos fogos que uirẽ entendã que he a uossa hoste mayor de quanta he. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et, el estando en Almaria, hũu mouro, seu priuado, que auja nume Abenaramamj̃, conuidoo et enbeuedoo et afogoo en hũa pia de agua que tĩjna en sua casa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Desque as ostes que Abehũc leuaua souberõ com̃o el rrey era morto, deramarõ cada hũu para seus lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et uos deuedes a saber que, poys que Abehũc foy morto, foy o senorio dos mouros daaquen mar partido en muytas partes et nõ ouuerõ hy hũu rrey sinalado sobre si, com̃o ata alj ouuerõ: asi quiso Deus guardar el rrey don Fernando, per que conprisse et acabasse o seruiço de Deus que auja começado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 814 |
Et fezerõ y suas orações muy de curaçõ, et offerecerõ y suas offerendas grandes et boas, et cada hũu segundo se pagarõ et quiserõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 817 |
Et fezo en ela primeyro el rrey dõ Fernando hũu fillo, a que disserõ dõ Fernando, et por sobrenume Fernan Pontis; et hũa filla a que disserõ dona Leonor, et ajnda depoys disto fezo el rrey dõ Fernando en ela outro fillo a que disserõ don Loys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 817 |
Et a sua tornada derõ os mouros a el rrey dõ Fernando hũus castelos que estauã maltreytos et como ermos, por correduras et morteydades que os cristãos aujã feytas enos mouros moradores que morauã en elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 819 |
"E[s]ta pequena estoria [conpusea] eu, asi com̃o soubj et poyde; et [foy] acabada [e]n[o] a[no] da encarnaçõ do Senor, quando andaua en mĩll et CCos et XLta et iij anos, andados xxvj ãnos do rreynado do muy nobre senor dõ Fernando; et acab[ey]a en quinta feyra, esto e eno joues dessa somana, hũu dia ante das kalendas de abril, eno postrimeyro dia de março, andãdo o noso obispado en xx[x]iij anos, e[t] a era de Oytaujano Çesar Agusto en mĩll et CCos et oyteẽta et hũu ano; et vaga entõ a sela apostoligal hũu ano auja et oyto meses et IX dias: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et, quando forõ y açerca et virõ tã gran poder de mouros a derredor da pena, et com̃o estauã conbatendo tã de rrigeo, se forom en grã coyta ou se ouuerõ ende gran pesar, por que elles nõ estauã dentro para defẽdela, esto nõ me deue demandar nengũu; ca ouuerõ muy gran medo: o hũu, por que se perderia a pena naquel dia, que era chaue de toda essa terra; et o al, por que iazia y dentro a condesa, sua senora, et que a leuariã catiua os mouros, ela et as donas que erã y cõ ela; et por que uijã que de nẽhũa parte nõ podiã seer acorrudos que ante nõ fosse a pena perduda et ellas catiuas, nẽ elles nõ podiã entrar dentro que as defendessem, senõ se entrassẽ per meyo dos mouros; en tal guisa estaua çercada de grã gente de mouros et nõ ousauã de cometer d ' entrar dentro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Elles estando en este receamento, dissollis hũu caualeyro, vasalo de dõ Aluar Peres, a que dizẽ Diego Perez de Bargas, o que gãanou o sobrenume de Machuca ena de Xerez: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et do meu uos direy que eu ante quero morrer logo a esta ora aqui a mãos destes mouros, ca nõ que a leuẽ catiua et que se perca a pena de Martos; et eu nũca me pararey ante el rrey dõ Fernando nẽ ante dõ Aluar Perez cõ esta uergonça; et querome yr meter ontre aquelles mouros et farey y todo meu poder ata que moyra; et todos sodes caualeyros fillos dalgo et deuedes a saber o que auedes a fazer en tal feyto com̃o este; ca nõ auemos de uiuer por sempre et a morrer auemos; et da morte nẽhũu de nos nõ se pode escusar agora ou depoys; et, poys da morte nõ nos podemos escusar, por que auemos dela atã grã medo? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et a esto se acordarõ aquelles XLtaV caualeyros, quando virõ que dõ Telo et Diego Perez Machuca se acordauã en hũu et se queriã ambos et dous meter ao perigoo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et dizẽ agora algũus algũa blasfemia, que nõ e cousa que deua ome a creer, por huus sinaes que estã ena subida da pena: que o caualo de Diego Perez Machuca os fez y aquel dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Et el rrey dõ Fernando priso en esa sazõ desta ida a hũu onrado rrey mouro, que passara dalẽ mar por mandar a Andaluzia; mays nõ se llj guisou ao mouro com̃o el quisera et o acabar coydara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Et a razõ por que se deu Mourõ en tã pouco tempo, seendo tã forte castello et tã bẽ poblado, nos o diremos: hũu jnfançõ que era sobrino de dõ Lourenço Suares, a que diziã Meẽ Rodríguez Golmado, que era bõo caualeyro et prouado en feyto d ' armas, gãanou hũa torre en hũu lugar que llj diziã Margaçamara, a hũu quarto de legoa de Mourõ, ontre as vinas; et dalj corria Mourõ tres uezes eno dia ata as portas, que nõ llis leixaua cousa fora dela villa de que se ajudar podesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Et tomarõ del tã gran medo os mouros, que nõ ousaua nẽhũu seir nẽ outro entrar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Et, quando algũu njno choraua, dizĩallj: "cata Melendo", et nõ ousaua mays chorar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 829 |
Et el rrey acolleo; et ende mouerõ en hũu et veerõse para Burgos et ende a Valedolit. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 829 |
Et durarõ ali ia quanto, folgando en hũu todos et ueẽdo suas cousas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 831 |
[Et] chegaronllj mandadeyros de Cordoua et outrosi de Murça, com̃o todos en hũu, que llis enviasse acorro, ca nõ aujã que comer et estauã muyto afrontados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 832 |
Et essa terra toda estaua entõ muy reçeada, ca esse rrey de Grãada, cõ boa andança que ouuera en hũa fazẽda que auja feyta cõ don Rrodrigo Afonso, fillo del rrey de Leõ dõ Afonso et irmão del rrey dõ Fernando, (et) estaua engreydo: ena qual fazenda morreu dõ Esidro, hũu bõo comendador que era en Martos -ca Martos deraa ia el rrey dõ Fernando aa ordim de Calatraua - et outros freyres muy bõos morrerõ y outrosi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 837 |
Et passou o porto et chegou a hũu lugar a que dizẽ Pozolo -que agora a nume Vila Real, que fezo y depoys gran uilla a tẽpo (d)el rrey dõ Afonso, seu fillo - hu achou sa madre [et] ouuerõ suas vistas en hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 837 |
Et estas forõ as vistas que disserõ que nũca se depoys mays virõ en hũu estes muy amados madre et fillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 837 |
Et morarõ y seis somanas, tomando en hũu grandes plazeres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 839 |
Mays, ueendo este rey d ' Ariona, que se chamaua rey de Granada, tã aficadamente el rey dom Fernando estar sobre Jahem, et temẽdose que nũca se ende leuãtaria ata que a tomase, et veendo os de dentro estar tã queyxosos de fame et tã afrõtados de todas lazeyras que se nõ sabiã dar cõsello nẽ cõforto hũus outros, nẽ se sabiã ya que fazer, nẽ podia entrar hũu nẽ sayr outro, et veendo(se) outrosy que elle nõ lles podia acorrer nẽ aproueytar en nẽhũa cousa nẽ defender a villa, acordou de trager preitisia cõ el rrey dom Fernando et de a dar, et de se meter en seu poder cona terra et cõ quan[t]o auja; ca nõ t[e]uo y outrament[e] garda nẽhũa que poder auer contra el nẽ contra seu señorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et ve[e]rõ y muytas gentes de toda a terra, et mandoullis partir a villa et os herdamentos todos muy conpridamente, a cada hũus segũdo llj pertẽeçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et cada hũus delles llj consellauã aquillo que entendiã que era mellor: os hũus diziãllj que enviase correr contra terra de Seuilla; os outros que se fosse deytar sobre algũus dos castelos que erã dos mouros por cobralos delles que os fossẽ conquerer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et asi cada hũus o consellauã, segũdo seus entendementos, o mellor que entendiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Mays o meestre et algũus caualeyros que y auja perfiarõ cõ el rrey, dizendollj que o tempo que poyna en corrementos et entradas et a custa que faria en çercar os lugares, que el sen çerca poderia auer Seuilla, acabãdo que mellor era poerllo todo sobre ela; o outro que [a] lazeyra(ria) et o traballamento [que] as gẽtes, et el cõ elles, eno al sofreriã, que o sofresẽ ali sobre Seuilla; et, desque Seuilla ouuese, que aueria todo o al; et asi, que mellor era de o acabar todo per hũu afam et per hũu tempo, que per uentura nõ poderia acabar mẽos do que coydaua per tẽpos nẽ per afães que posesẽ nẽ por custa que y fosse feyta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 845 |
Desque el rrey don Fernando foy chegado a Jahẽ, ca asi iremos cabo adeãte pela estoria, vẽeo y Reymõ Bonifaz, hũu nobre burzes de Burgos, ueer el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 848 |
Quando el rrey dõ Fernando oyu as nouas de sua frota que vĩjna, ouue gran prazer, et rreçeando que llis poderia vĩjr algũu contrario dos mouros que sobre elles vĩjnã, (et) envioullis acorro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 849 |
Os mouros mouendo asi asũados de todas partes, os hũus, per mar et outros per terra, contra o navio que Rrey mõ Bonifaz tragia, segũdo de suso oystes - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 849 |
Os mouros erã tantos dala -os hũus que iaziã en Fazalfax, caualleyros gran peça et de outra gente muyta ademays; os outros que vĩjnã de contra esse Axaraf de muytas partes - asi que se vijã os do maestre en grã coyta, quando cõ hũus quando conos outros, que nũca uagar aujã de folgar; et todauja uençendoos esse maestre cõ esses seus freyres, correndo cõ elles et enbarrãdoos et fazendo grandes morteydades et gran destroymento en elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 850 |
Mays esse maestre d ' O[c]l[e]s, dõ Paay Correa, cõ seus freyres, da outra parte do rrio hu pousaua et u estaua tã afrontado ena guisa que auemos dito, el rey dõ Fernando, veendo o perigoo en que esse maestre don Paay Correya estaua cõ os mouros, disse que nõ era mesura de partir tam mal cõ os da outra parte do rio: ca elles erã mĩll caualeyros et da outra parte nõ erã trezentos, et que seria guisado de pasar ala algũus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
O rayal du estaua [a tenda d]el rrey soya seer hũu pouco [en] altura et per u elles yam era chão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
Et el rrey dõ Fernando uios, et os que cõ el estauã; et vio como sse tornaua hũu caualeyro, et que fora o outro en seu cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
Et Garçia Perez ouue ende grande enbargo et pesoullj por que llo Lourenço Soares preguntaua ant ' el rrey, ca logo soube que vira el rrey et dõ Lourenço Suares o que a el aquel dia auja conteçido; et el era tal ome et auja tal maneyra que lli no prazia, quando llj retrayã algũu bõo feyto que el fezese; pero cõ grã uergonça ouue a dizer que o nõ conoçia; et nũca o del poderõ saber. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 855 |
Et tornaronse onrados sen dano nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Este meestre dõ Paay Correa, estando su Eznalfarag en seu rayal, ouue outrosi sabedoria de hũu arraz que seyra de Seuilla et passara a Tiriana por se meter en Eznalfarag. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et o arraz en passando con sua caualaria que leuaua, o meestre sayo a el cõ sua caualaria; pero que xi llj nõ guisou com̃o coydaua, ca a çiada estaua arredada daquel lugar per u o arraz passaua; et, desque forõ descubertos, o arraz se foy acollendo; pero, con todo esto, acalçoo o meestre bem çerca do castello et matoulle noue caualeyros; et ouuerao a prender, saluo pelo poder da gente que lle acorreu agyna: (et) os hũus [que] seyã do castelo acorrer(on)llj, com̃o estauã açerca; et os outros que se yã cõ el, que puñauã eno defender quanto podiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et asi ontre hũu et o al, foylle sayndo d ' ontre as mãos, et meteuse no castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Mays leixemos agora hũu pouco a falar desto et dos da oste et digamos do que os mouros fezerõ por se defender per terra et per agua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Mays nõ foron muy sabedores; ca, poys que elles começarõ a mouer, os hũus per mar et os outros per terrẽo, tã denodados, fazendo grandes ruydos de tronpas et de atãbores et doutras cousas, os hũus das naues dos cristãos, que estauã cõ suas naues apparelladas et muy apercebudas todauja, receberõnos de tal guisa et forõ recudir cõ elles, os do mar aos outros do mar et [os] de terrẽo aos outros de terrẽo, de cada parte do rrio, que os fezerom seer arepesos do ardimento que fezerõ et do cometemento que teuerõ feyto(s). |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
[Et] os das naues, hũus cõ outros, cõbaterõse et lidarõ hũa gran peça do dia, pero ençima uençerõ os cristãos et forõ os mouros fogindo et uençudos et desbaratados; et matarõllj o fogo de tal guisa que lljs nõ enpeeçeu en nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et matarõ muytos dos das naues et da balsa outrosi morrerõ muytos ena agua: hũus que cayã et outros que se derribauã dentro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et os cristãos forõ enpos elles, ferindo et matando hũus cõ outros, de caualo et de pee, de [ca]da parte do rrio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et os hũus forõ pelas portas da villa et os outros para o castello de Tiriana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 858 |
Acaesceu hũu dia que, estando a oste del rrey dõ Fernando com̃o soya -ca os hũus yã guardar as recouas que nõ metessẽ vianda na villa os mouros nẽ acorro nõ llis podesse y entrar, et os outros erã ydos en caualgadas, et de guisa erã derramados cada huus a suas partes que muy poucos erã os que ena oste ficarã - et estaua el rrey cõ muy poucos caualeyros; et, asi estando, acaesçeu que hũu mouro caualeyro da villa que seyu fora por barrũta, et foy aa oste dizendo que se vĩjna para el rrey et que o queria seruir et ficar cõ el, et que llj coydara a dar hũu castello, mays que nõ xi llj guisara a sua uoontade nẽ com̃o elle coydara, et que ante fora venido, se por aquilo nõ fora enq ue estaua punando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 858 |
Et o mouro começou logo andar per toda a oste de cada parte, mesur[ã]d[o]a toda; et, desque uio pouca cõpaña et ouue bẽ mesurado com̃o estauã, arrebatou hũa lança et começou a fugir contra a villa; et jndosse encontrou con hũu beesteyro dos del rrey, et matoo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 859 |
Hũu dia acaesceu que el rrey dõ Fernando que passou Aguadalquiuir alende, hu pousaua o meestre don Paay Correa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 860 |
Et partirõse desta guisa asi hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 861 |
Capitolo dos dous madeyros que el rrey dõ Fernando mandou ficar eno rio por gua[r]da de seus nauios et com̃o os mouros leuarõ ẽde hũu |
[+] |
1295 |
TC 1/ 861 |
Mays hũu dia acaesçeu que, os das naues dos cristãos estando asesegados, os mouros chegarõ en suas zauras, que tragiam muy bem guisadas; et, com̃o estauam sen sospeyta, chegarõ aos madeyros, et ante que se os cristãos huuyassem a perceber nẽ chegar y, ouuerõ elles atado muy fortes sogas a hũu madeyro et arrincarõno; et foronse asi cõ el a muy gran pressa, dando uozes et allaridos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 861 |
Et matarõ y mouros peça delles, et tomãdolos [et] delles derribandosse ena agua, et algũus que y trouxerõ presos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 862 |
Desta guisa que dicto auemos andauã todo o dia en perfia os cristãos cõ esses mouros, quando per terra, quando per agua, cõbatendose hũus cõ outros et gãanãdo huu(u)s doutros, os hũus yndo hũa ora et os outros vĩjndo outra; et asi en esto estauã aa manaa et aa tarde et cada ora do dia de cada parte, per terra et per agua, huus cõ outros contendendo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 862 |
Mays hũu dia acaeçeu que aujã os mouros asi ueudo desta guisa que dizemos, et os cristãos corr[u]do cõ elles; |
[+] |
1295 |
TC 1/ 862 |
[et], desque forõ tornados, mandou el rrey a Rramõ Bonifaz que llis deytasse çiada, en guisa que lljs fezesem escarmẽto algũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 862 |
Et os cristãos tomarõ hũu ome dos seus et deytarõno no rrio, por nouas que era mouro et que llis huuyaua escapar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 863 |
Acaesceu outra uez que os caualeyros da oste eram ydos, os hũus en caualgadas et os outros a guardar as recouas et os herueyros, et os outros reçeber o jnfant[e] dõ Afonso, seu fillo del rrey, que uĩjna do rreyno de Murça, que avia seu padre enviado por elle, per consello de dõ Rroy Gonçaluez Girõ -et adeãte cõtara a estoria o que a dõ Rrodrigo acaesçeu cõno jnfante sobre esto, asi com̃o dizemos -; et seendo a oste uazia dos caualeyros, uẽerõ y X gazulas dos mouros, (et) caualeyros bẽ guisados, et derõ salto ena oste contra u pousaua o priol do Espital; et nõ xi llis guisou de fazer y outro dãno, mays leuarõ ende hũas poucas de vacas suas que y andauã, mays nõ fezerõ y outro dãno, do qual roubamento pesou muyto ao prior. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 863 |
Et hũu escudeyro do prior tornouse conas vacas per hũu carreyro apartado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 863 |
Y morreu hũu freyre, muy bõo comẽdador de Sete Filla, et morrerõ y vijte escudeyros; ata XX poderõ y morrer dos cristãos per todos; et muy mays dos mouros, ca mays de curaçõ os ferirõ et mays esforçadamẽte os cristãos, ca os mouros nõ faziã a elles, com̃o aquelles que se vijã en lugar de desasperaçõ da vida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 865 |
Et outrosi dos cristãos ouue y feridos delles peça, et hũu caualo que y perderõ; mays os mouros ficarõ quebrantados et roubados et astragados dos corpos et de quanto ouuerõ, ca muytos forõ os que y morrerõ et gran dãno que y ouuerõ reçebudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 866 |
Desque o jnfante dõ Afonso, fillo del rrey dõ Fernando, chegou do rreyno de Murça, com̃o ia disemos, mandoullj el rrey seu padre pousar en hũu oliuar cabo da uila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 867 |
Et hũu dia foron os mouros seyndo gran cõpana d[e] gaz[u]les, caualeyros muy fortes et de gran curaçõ, et gran conpana de peões ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 868 |
Capitolo dos feytos dos almogauares cristãos et de como os desbaratarõ os mouros hũu dia |
[+] |
1295 |
TC 1/ 868 |
Et da hũa parte faziã caualgadas muytas de todas partes, et da outra nũca quedauã de seguir derredor da villa, quando hũus, quando os outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 868 |
Mays hũu dia acaesçeu que grã peça d ' almogauares cristãos estauã en sua çiada atendendo os mouros q[ua]ndo passariã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 868 |
Outra uegada acaeçeu que, seguindo outrosi muyto os mouros hu , o maestre do Tẽple pousaua, por se vingar dalgũus noios et porlos escarmentar ende, caualgou hũa gran madurgada et deytouse en çiada ben a reyz da villa, ante do dia, daquella parte per u contra elle soyam seyr. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 869 |
Enganados nos a Garçia Perez; vedes com̃o a passada a põte elle; mays faranos entrar el oge en tal lugar que aueremos mester o ajudoyro de Deus; et, por que me reçeaua eu del, dixe que non passasse nẽgũu a pontezela; et, poys asi he et nõno podemos ende tornar, vaamos acorrerlle, ca esto a fazernos he, ca en outra guisa mal nos estaria, se tã bõo caualeyro com̃o Garçia Perez he se perdesse oge per nossa mĩgua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 871 |
Et mãdou a Rreymõ Bonifaz, con quen se consellou et a outros que y forõ chamados, daquelles que eram sabedores do mar, que fossem ensayar algũu artifiçio como llis quebrãtassem pela agua a ponte, se podessẽ, per que nõ podessem hũus aos outros passar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 871 |
A naue que primeyro chegou, que ya de parte do areal, nõ pode quebrantar a ponte per o açer[t]o[u], pero assedoa ia quanto; mays a outra en que Rreymõ Bonifaz ya, desque chegou, foy dar de fronte hũu tal golpe que passou clara da outra parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 873 |
Asi com̃o foy ordinado, asi o fezerom, ca a gent[e] toda da oste foy alj assuada: (et) os hũus a conbater et a llis dar pressa, et os outros encubertamẽte [a]a caua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 874 |
En esto estauã cõtendẽdo os de fora cõ os do castello, lidandosse os hũus cõ os outros, que se nõ podiã os hũus bem defender nẽ os outros auer o que queriã, saluo que perdiã y mays os que queriã gãanar, ca os outros que en perdimento estauã et se tã coytados vijã et tã çercados de todas partes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Estando en estes conbatementos sobre o castello de Tiriana, hũu jnfançõ que y estaua, que entõ auja y chegado de nouo a essa çerca de Seuilla, vio y a outro caualeyro trager taes sinaes com̃o as suas -ondas brãcas et cardẽas - et disse a outros caualeyros que estauã y cõ el: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Uos catade que queredes fazer, ante que o prouedes, ca este he Garçia Perez de Bargas; et, com̃o quer que he sem oufa[n]ya, et sen brio o ueedes andar per aqui, çerto seede que uoslla[s] querra defender; et nõ a en esta oste nẽhũu caualeyro que [o ousas]se prouar cõ el o que uos aqui dissestes; et seed[e] çerto que, se o el a de saber, que uos tal cousa del disestes, que uos nõ poderedes del partir sen uosso dãno, ca he tal caualeyro et tã prouado en feyto d ' armas, que todo ome o deue reçear. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Et, com̃o quer que foy, ou dos que y estauã ou doutros, ouueo a saber Garçia Perez; mays nõ llo entendeu nẽhũu et calouse ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Et, en c[õ]batendo o castelo de Tiriana, asi com̃o auedes oydo ena estoria, hũu dia aas barreyras de Triana, este jnfãçõ, de que dissemos, et Garçia Peres de Uargas et outros caualeyros, recudirõ os mouros de Triana, fazendo sua espolonada ata aquel lugar hu estes caualeyros de que dissemos estauã, et ma[t]ar[on] y ia quantos omes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Garçia Perez (tĩjna) deu das esporas ao caualo et foy ferir de lãça a hũu caualeyro dos mouros que vĩjna ante os outros, et deu cõ el en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Senor caualeyro, uos tragede as ondas et fazede cõ ellas como agora fezestes et onrradeas como as onrastes, ca bẽ som enpregadas en uos et per uos ualrrã ellas mays; et rrogouos, com̃o a bon caualeyro que uos sodes, que, se algũu erro ou desconoçemento dixe, que mo perdoedes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
Os mouros, que os virõ, leixarõ os carneyros et começaronse a acoller cada hũu per hu pode; mays os cristãos começarõnos fortemẽte a seguir et d ' acalçar et de os castigar, asi que os mays delles ficarõ y; et ficarã mays, se os outros tã arebatadamente nõ huuyarã seir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 878 |
Et hũu dia acaesçeu que Diego Sanchez et Sauastiã Guterrez, auendo a guardar, seyrõ ala cõ XX caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 878 |
Muy gran dia esteuerõ en esto, que de parte nẽhũa nõ llis vĩjna acorro, et estandose defendendo asi ata que llis foy chegando acorro, ca se fezo o apelido ena oste et acorrerõllis; pero que estauã ia de guisa afrontados et cansados que, se llis tardara o acorro hũu pouco, forã mortos ou presos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 879 |
Et el entende[ndo]o en seus maos ueiayros que faziã, huuyouse acoller a hũu caualo et poso esporas et seyusse, et os outros cõ elle; mays hũu caualeyro que nõ huuyou seyr acalçarono et todo o fezerõ peças. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 880 |
Et, pero que çercados os de dentro estauã et tãtos males llj faziã, com̃o na estoria oystes, et muytos mays que seriã graues de contar, aynda cõ todo esso nõ llis podiã uedar a passada de Tiriana a esses mouros, que nõ passassẽ os hũus aos outros et que se nõ acorressem de cada parte, cada que lles mester era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Mays hũu dia que o forõ prouar et que cuydarõ passar ala, o poder de mouros recudio cõ elles tan grande et os seguirõ tã forte que nõ teuerõ poder de o fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Et el rrey llis prometeu que, se punassẽ de [guisar] como lles guarda[ssẽ] aquella passada, que os mouros nõ podessem passar hũus a outros, que lles faria grandes bẽes por ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 882 |
Et, quando se uirõ aqueixados et en tã gran coyta, que de parte nẽhũa nõ podiam auer ajuda nẽ acorremento nẽhũu, demandarõ fala et seyrõ et forõse ueer cõ el rrey dõ Fernando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 882 |
Et a algũus dos cristãos prazia cõ esta preitesia et tĩjnã que era boa, et cõsellauãllj que o fezese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 884 |
Et foy hũu mes o que elles demandarõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 884 |
Et essa preciçõ fezo esse dia cõ toda a clerizia dõ Guterre, hũu nobre prelado, que era esleyto de Tolledo; et catou y missa a esse nobre rrey dõ Fernando et a todo o outro poboo dos cristãos que era y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 885 |
Muyto sangue foy en essa çerca derramad[o]; et grandes morteydades et grandes feytos, os hũus en lides et os outros en enfermidades grandes et gran doẽça que en essa oste caeu, ca as caenturas erã tã fortes et tã tendudas et tã destẽperadas que morriã os omes de destẽperamento corrũpudo do aar, que semellaua chamas de fogo, et corria tã aturadamente sempre hũu uento tã escalfado com̃o se dos jnfernos seysse, et todoslos omes andauã correndo agua todo o dia da grã sud[o]r que fazi[a], tãbẽ estãdo pelas sõombras com̃o per fora ou per hu quer que andau[ã], com̃o se en bano esteuessem; pero que per força llis convĩjna, que por esto que porlas grandes lazeyras que sofriã aujã a adoeçer et de sse perder y muy gran gent[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 886 |
Conprida era de todas cousas et de todas noblezas [que a] auondamento de conprida et de auõdada çidade pertẽeçia: cales et praças auja y departidas de todos mesteres, cada hũu sobre si; hũa cal auja y de los trapeyros et dos cambyadores; outra dos espeçieyros et das alaquimes dos meezinamentos que aujã mester os feridos et os doentes; outra dos carniçeyros et dos pescadores; et asi de cada mester, de quantos eno mũdo poderiam seer, auja y de cada hũus suas cales departidas, cada hũa per ordĩ conpassadas et apostas et bem oridinadas; asi quen (en) aquella oste vio, bem poderia dizer que nũca outra tã rica nẽ tã apostada uyo, que de mayor gente nẽ de mayor poder ca esta nõ fosse, nẽ tam conprida de todas nobrezas nẽ marauillas fosse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Galeas et baixees mandaua fazer et laurar a gran pressa et guisar naues, auẽdo gran feuza et grande asperança [ena gran merçee] que llj Deus aca fazia; teẽdo que, se ala passasse, que poderia conquerer grandes terras, se a uida llj durasse algũu tempo, per com̃o o a uentura ajudaua et llj era guiadeyra en quantas cousas começaua; et, macar todo esto daca, que elle gãanado auja de mouros et tornado a poder de cristãos, (et) eno seu poder era et o auja conquisto et metudo en seu senorio, nõ se tĩjna por entregado n[ẽ] sse tĩjna que seu conqueremento era cousa que elle a muyto deuesse teer, se o mar nõ passasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Et as suas nouas uoauã et erã espargidas alẽ mar, de como sse guisaua para passar ala et ir sobre elles; et o hũu porlo que sabiã en com̃o el gãanara a terra toda aca et de como o Deus et a(a) uentura guiaua, et de com̃o se guisaua para passar ala, tremjã todos ant ' el et erallis muy grã mal et aujã grande espãto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Mays o que [lle] foy prometudo et outorgado ouue de seer, et al nõ, por que nõ pode estorçer do laço da morte, nẽ desuiarse della, a qual a todos he comunal et ygual a uoõtade et ordinamento de Deus; nõ a rey nẽ enperador nẽ ome da mayor alteza que seer pode, que aa morte possa fugir nẽ desuiala nẽ asconder; morte a todos he comunal, mays n[õ] a am en hũu igual todos; ca, pero todos passã, hũus a am mays forte ca outros: os huus am a morte esquiua et afrontada et a gran desonrra, et outros muy onrrada et cõ sazõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Et, quando uio uĩjr o frayre que o adusse, fez hũa muy marauillosa cousa de grande omildade, ca aa ora que o asomar uio, leixouse derribar do leyto en terra; et, teendo os geollos ficados, tomou hũu pedaço de soga que mandara y apegar, et deytoa ao colo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 898 |
Esta e a carta para a exertelladura: fazer assi hũum scripto et poelo na quartela da besta atado: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et, quando morreo, nõ leyxou ffillo nehũ et fficou a terra sen rrey et guerrearõse hũus cõ outros grandes tempos et despoys acordarõse et ffezerõ rrey per eeslijçõ a hũ home boo, que era laurador, que auya nume Banba. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 106 |
E andando ũu dia en sa busca, foi pela Joiosa Guarda u era a Rainha Iseu de Cornoalha; e viu -a tan fremosa que adur lhe poderia home no mundo achar par, e namorou -se enton dela; e fez por ela este laix. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 110 |
E diz que se semelhava ũa a outra tanto que adur poderia homen estremar ũa da outra; e seendo ambas ũu dia folgando per ũa sesta en úu pomar, entrou Pero Velho de sospeita falando con elas; chego[u] o porteiro e levantou -o end ' a grandes empuxadas e trouve -o mui mal |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 117 |
Esta ca[ntiga] foi feita a ũu escudeiro et dataaon (?) que avia [...] |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 120 |
Pregunta que fez Alvaro Afonso, cantor do senhor Infante, a ũu escolar |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 122 |
Esta cantiga que se aqui acaba fez Martin Soares a ũa sa irmãa, porque lhi fez ela querela dũu cl[er]igo que a fodia, ca a firia; e o cl[er]igon non quis a ela tornar, ata que ela foi por el a sa casa e o trouxe pera [a] sua |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 128 |
Esta cantiga de cima foi feita a ũu meestre d ' ordin de cavalaria, porque avia sa barragãa e fazia seus [filhos] en ela ante que fosse meestre, e depois avia ũa t enda en Lixboa en que tragia mui grande aver a guaanho. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 128 |
E aquela sa barraguãa quando lhi algũus dinheiros viinhan da terra da orden e que o meestre i non era, enviava -os [a] aquela tenda pera guaanharen con eles pera seus filhos, e depois tiraron ende os dinheiros da tenda e deron -os en outras partes pera gaanharen con el[e]s; e ficou a tenda desfeita e non leixou por én o meestre depois a gaa[r] |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 129 |
Esta cantiga de cima foi feita a ũa dona d ' ordin que chamavan Moor Martiiz, por sobrenome Camela, e a ũu home que avia nome Joan Martiz, por sobrenome Bodalho, e era tabalion de Bragaa |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 136 |
Esta cantiga foi feita a ũu doutor que meteu por seu mes[s]egeiro pera juntar seu casamento ũu home que era leigo e casado, e fora ante frade preegador; e o que se sal da orden chaman -lhe apostata. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 137 |
Esta cantiga foi feita a ũu galego que se precava de trobar e non o sabia ben, e meteu -s ' a maneira de tençon con [E]steuan d a Guarda, e ' stevan lhi fez esta cantig ' ; e el andava sempre espartido, e nunca lhe entendeu a cantiga nen lhe soube a ela tornar |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 138 |
Esta cantiga foi feita a ũu que fora privado d ' el -Rei; e quando estava mui ben do amor d ' el -Rei apoinhan -lhe que era mui levantado como home de mal recado; e, aas veze[s], quando el Rei non fazia sa voontade, tornava mui manso e mui cordo e mui misurado |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 139 |
Esta cantiga foi feita a ũu escudeiro que avia nome Macia, que era escudeiro do meestre d ' Alcantara e veera a el -rei de Port[ugal] con suas preitessias, e dava -lhe a ente[n]der que levaria do meestre d ' A[l]cantara mui gran algo, e el andava -lhi con mentira e pera levar d ' el algo |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 140 |
Esta cantiga foi feita a ũu escudeiro que avia nome Martin Gil e era home mui feo |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 141 |
Esta cantiga foi feita a ũu vilão rico que avia nome Roi Fafez e feze -o el -rei Don Afonso, filho d ' el -rei Don Denis, cavaleiro, a rogo de miguel Vivas, eleito de Viseu, seu privado, porque casou con ũa sa sobrinha, e era calvo; e el empero fez ũu capeiron grande de marvi con pena veira e con alfreses, aberto per deante, e anchava -se pelas costas, pelos ombros todo arredor, e dobrava -o en cima da calva pera lhe parecer a pena veira |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 142 |
Estas cantigas de cima foron feitas a ũu jograr que se prezava d ' estrologo e el non sabia nada; e foi -se cercear, dizendo que averia egreja, e fazer coroa, e a cima ficou cerceado e non ouve a egreja; e fezeron -lhe estas cantigas por én |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 143 |
Esta cantiga foi feita a ũu comendador que ouvera sas palavras con este escudeiro que lhi esta cantiga fez, porque o Meestre veo a fazer del queixume a el -rei e fez -lhi perder a terra que del tiinha; e avia nome Pavia |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 146 |
Outrossi fez outra cantiga a outra dona a que davan preço con ũu peon que avia nome Vela; e diz assi |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 147 |
Ar fez estoutro cantar a ũu cavaleiro que dizia que era filho dũu home e fazia -se chamar per seu nome, e depois acharon que era filho d ' outren; e diss ' assi |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 148 |
Don Fernan Paez de Talamancos fez este cantar de mal dizer a ũu jograr que chamavan jograr Saco, e era mui mal feito; e por én trobou -lhi que máis guisad ' era de seer saco ca jograr |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 150 |
Don Lopo Lias trobou a ũus cavaleiros de Lemos; e eran quatro irmãos e andavan sempre mal guisados; e por én trobou -lhis estas cantigas |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 156 |
Estoutro cantar fez a ũa dona casada que avia preço con ũu seu homen, que avia nome Franco |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 166 |
Esta cantiga foi feita a estes cavaleiros que aqui conta que prometeron ũu alão e sabujos, segundo aqui é ' scrito; e, pero que lhos enviaron pedir, non os quiseron dar; e o Conde fez -lhis por én [e]sta cantiga |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 167 |
Esta cantiga suso ' scrita, que se começa ' Martin Vasquez, no outro dia ' , fez o conde a ũu jograr que avia nome Martin Vasquez, e preçava -se que sabia d ' estr[r]elosia e non sabia én nada. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 168 |
Esta cantiga seguiu Joan de Gaia per aquela de cima de vilãos que diz o refran ' Vedes -lo cós, ai cavaleiro ' ; e feze -a a ũu vilão que foi alfaiate do bispo Don Domingos Jardo de Lixbõa, e avia nome Vicente Dominguiz; e depois pose -lhi nome o bispo Joan Fernandez, e feze -o servir ante si de cozinha e talhar ant ' el; e feze -o el -rei Don Denis cavaleiro. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 169 |
Esta cantiga foi feita a ũu cavaleiro, que ouve nome Fernan Vasquez Pimentel, que foi primeiro vassalo do conde Don Pedro, pois partiu -se dele e foi -se pera Don Joan Afonso d ' Alboquerque, seu sobrinho, e depois partiu -se de Don Joan Afonso e foi -se pera o infante Don Afonso, filho d ' el -rei Don Denis, que depois foi Rei de Portugal; e todo esto foi en sex meses |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 170 |
Esta cantiga foi seguida per ũa bailada que diz ' Vós avede -los olhos verdes, e matar -m ' -edes con eles ' ; e foi feita a ũu bispo de Viseu, natural d ' Aragon, que era tan cardeo como cada ũa destas cousas que conta en esta cantiga, ou máis; e apoinhan -lhe que se pagava do vinho |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 174 |
Estas duas cantigas fez ũu judeu d ' Elvas, que avia nome Vidal, por amor dũa judia de sa vila que avia nome Dona. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 176 |
Esta cantiga de cima fez [E]stevan Fernandez Barreto a ũu cavaleiro que era gafo e orava en Santaren e soia ir en romaria a Santa Maria com ' ant ' . |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 177 |
Esta cantiga de cima fez Joan Romeu, un cavaleiro que morava en Lugo, a Don Lopo Lias, porque era cego dũu olho |
[+] |
1300 |
TPa XVIII/ 128 |
Como deuen fazer a carta da perſoaria que que dizer procurador, que algũu... |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 7 |
"Et deu Deus Eua aAdam por companeyra; et Adam et [Eua] eram ambos desnũus, mays nõ aviã ende vergonça, ca nõ se viam de [guisa] queo entendesem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 7 |
Et Adam et Eua [veẽdosse] em tanta mesquindade sequer que nõ tynã estonçes estormẽtos [nỹgũus] [conque] laurasem por pã et vyño et por las outras cousas cõque aviã [a viuer], nẽ ella conque fazer oque pertẽesçe aos officios das molleres em suas casas, et forõ en acordo de buscar acarreyra et tornarse de cabo aaquel Pareyso terreal do deleyto donde seyram. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 9 |
Et cõmo quer que dizem [algũus] das estorias, que Adam et Eua que outros fillos ouverõ et fezerõ entre estes ãnos, non ho dizẽ Moysem nẽ nos et nõ o achamos de [guisa] queos nomẽes daqueles outros fillos podessemos aver nẽ saber. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 10 |
De Abel et de sua yrmãa aque nasçeo cõ el densũu. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 10 |
Et cõ este Abel nasçeo outra yrmãa de hũ parto, asi cõmo cõ Caym asua; et esta ouvo nome Delbora, que diz tanto cõmo seguydeyra, por que segyo aseu [yrmão] Abel, ca asi cõmo dizem [algũus] viueo pouco com el, pero outros contam que viueo moyto, et que tanto cõmo sigideyra quer dizer Delbora, non por que ella siguyse de morte a seu yrmão, mays por queo segio en justiçia et en bondade amando aDeus; ca departẽ que tanto viueo que alcançou aseu yrmão Set que nasçeo moytos ãnos despoys que Delbora et que ella casou cõ el. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 10 |
Estes dous yrmãos Caym et Abel desque forõ cresçendo et chegarõ ja aamãçebea nõ se cõcordauã aaver hũus costumes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 10 |
Ca pero cõ todo esso coydaua el que seu yrmão Abel que tornaria alaurar cõmo el et que querria tomar asua parte da terra, ou por ventura os que viessem del, ou outros [algũus] yrmãos que averia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 15 |
Et buscou et pensou todaslas cousas que soubo et podo [per] queos omẽ mellor poderia criar et aver; et por que nõ achaua por las montañas cada lugar [couas] ou [algũus] cobertiços onde sse amparase das neues et das outras tẽpestades do vento, cõmo soyam os omẽs morar em taes lugares, catou as maneyras das feyturas das casas que vya feytas, et pensou de fazer outras taes feyturas de cuberturas de [rroupas]; onde foy [el] o primeyro que achou pera os pastores maneyras de tendas en que morasem ẽnos estremos, et partyo os gãados em greys de sẽnas maneyras asy cõmo ofazẽ ajnda agora os pastores do noso tẽpo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 15 |
Et pensou outrosy quando seeria bem deas trosquiar, et poso em que tempo trosquiassem os gãados et quando [desem] os fillos a suas madres a mamar, et outrosy que quando os partissem dellas queos asynassem todos cõ ferro de synal [per] que fossem[coñosçudos] os [hũus] dentre os outros, et todaslas outras cousas ordenou que pertẽesçiam agarda de gãados et aos gardadores delles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 16 |
Et rrogou aseu yrmão quelle fezese algũus estormẽtos donde aqueles fezera pera seus pastores, et el quelle daria de seus gãados carneyros et vacas; et Jubal prometeullo et cõplio et fezolle pera elles albugas e albuguetes et bandurras. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 18 |
Et el começou primeyro aentallar os metaes et fazer em elles feguras [enleuadas] et de outra guyssa, et achou esto desta maneyra: seus yrmãos Jabel et Jubal et outros dos seteẽta et quatro de sus yrmãos et suas [cõpañas] andando por los mõtes, Jabel cõ seus gãados et Jubal andando buscando madeyros de que fezese seus estormẽtos de sua musica, achauã as siluas tã espesas, por que omẽs [nj̃gũus] nõ andarã ajnda por y nẽ cortarã y nada, et por la espesedũe do mõte nõ podiam por y andar nẽ passar de hũ lugar pera outro; et ençẽderõ os mõtes et tã grandes forõ os fogos que ardeu toda aerua et desy as aruores [grãdes] todas, et ajnda aterra cõ elles; et tã [grãde] foy acaentura que entrou dentro ajuso que fondeu metaes de venas que aly avia delles, et tanta foy aforça da fondiçõ quese [torçerõ] os metaes, et aly onde quedarõ et se queymarõ tomarõ ensy da parte de juso feguras de madeyros et de pedras et de que quer que su sy [acharom]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 20 |
Et [hum] dia tomou seu arco et seu moço queo gyase cõmo soya, et foy ao monte por matar [algũus] veados cõmo outras vezes; et conta mẽestre Pedro que nõ por comer as carnes delles, ca diz que ante do deluvio que nõ [avyam] ajnda em vso de comer carne nẽlles fora mãdado de Deus, mays queo fazia Lamec por sabor que avia da caça cõmo soya, et por las pelles dos veados de quese vestia; ca ata odeluvio nõ se vestirõ os [omes] de al saluo de pelles, ca nõ avyam ajnda tãto donde et [demays] queo nõ sabyam fazer, asy cõmo diremos adeante. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 25 |
[hũus] dizẽ quea primeyra das seys ydades do mũdo, quese começou em Adam; outros, et Metodio cõ elles, dizem quese começou en Seth; et por esta rrazõ, por que de Abel nõ ficou fillo, nẽ filla, nẽ semente [njhũa], et por que agééraçõ de Caym peresçeo toda ẽno deluvio, que nõ ficou ende nẽgũ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 30 |
Ajnda dizem algũus esta outra rrazõ: que foy el hũ dos maestres que fezerõ aarqua de Noe, et despoys que [soubo] arrazõ do deluvyo, et cõmo quer que el creese por ventura que sééria o deluvyo ou nõ, cao oyam dizer os omẽs et moytos osabyam, mays nõ o podiam créér, [dizẽ] que fezo este Matussalem em hũ costado da arca quando labraua em ella hũ estogo de hũa camareta para sy, apegada ẽno costado da arca, mays que nõ entraua dentro ẽna arca, et avia aentrada de fora; et esto queo nõ vyo Noe, nẽ nẽgum de seus fillos nẽ de suas molleres; et desque começou odeluvyo avijnr, acolliansse todas las anymalyas aarca aNoe, et dizẽ que tomou Matussalem sua vianda que [tiña] ascondida et prestes; et estando Noe ẽna presa de tomar as anymalyas que metesse ẽna arca [cõmo] lle mãdara Deus, diz que Matussalem que se collera em aquela camara, et çarrou moy bem sua porta [per] onde entrara; et goaresçeo aly do deluuyo, et ajnda dizẽ que vio Matussalẽ ocoruo et apoõba que enviara Noe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 30 |
Et todas as outras cousas que os [hũus] et os outros dizẽ erro he, et que este erro vem ẽno conto dos ãnos das géérações de esta ydade quese nõ faz bem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 32 |
Et dizẽ [algũus] que despoys que Adam foy morto que se tornou Caym a terra de Ebrom cõ sua moller et cõ suas [cõpañas], et que morou em aquel lugar onde matara aseu yrmão Abel. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et por esto lle mandou Deus que fezesse pera sy hũa arca de madeyros bem dolados et aplanados de maneyra quese ajuntassem moy bem [hũus] cõ [os] outros, et que labrasse esta arca amaneyra de [arconjo], segundo diz mẽestre Pedro. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et diz que este engludo quea nome glutem, et queo acham em [hũus] lagos en terra de Judea, et que anda nadando em çima da agoa; et que acham outrosy este engludo em Siria, que he hum lymo [que] sal sobrela terra asy cõmo feruendo, et diz que aquel queo quer que destes lugares lo a. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Da maneyra da feytura et das camaras daquela arca falam et dizẽ moytos sabeos, Moysem, Josefo, Agustim, Strabo, Teodoçio, Symaco et outros; mays cõmo quer que [algũus] delles digam de hũa [guisa], et outros de outra, nos nõ dizemos agora aqui [mays] desto, por que todo ofeyto da feytura da arca se torna aafeytura de hũ couedo; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 41 |
Et el foy hũ dos [escriuydores] destas estorias Beroso o Caldeo, et chama naue a esta arca de Noe; et diso asy daquela naue que vẽeo em Armenja et pousou açerca do monte Gordiçio, et diz que ajnda ha della aly, et que algũus vam ala por de aquel bytume cõ que ella foy vntada, que he moy bõo [pera] tyrar et lauar et toller toda mazela de que quer que seja. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 43 |
Desto departẽ [algũus] et dizẽ que foy et [sse] alongou da arca atanto, quea perdeu de vista et nõ se soubo tornar aella, et que nom achou outro lugar descuberto enque pousasse, et que cayo cansado voando, et morreo ẽna agoa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Et pom Josefo por emxẽplo aManycom que escriuyo as estorias dos egipçiaos, et a Beroso que escriuyo as dos caldeos; et aMaço, et [a] aEsto, et aJeronymo d o Egipto que escriuyo a Estoria da çidade Fenyca, segundo avemos dito; et outrosy Esyodo, et Agatom, et [Belenyco], et Cusilao, et Efero, et Nycolao, todos estes fazẽ em suas estorias rrenẽbrança daqueles antigoos cõmo algũus deles [vjuerõ] mj̃ll ãnos et algũus pouco menos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Agostim, Jeronymo, Beda et outros - que dizẽ que aqueles çento et vijnte ãnos de vida que Deus diso queo õme avia aviuer daly adeante, que forõ pera os asperar enque fezessem penytençia, et doutra [guisa] moytos ha y que vyuẽ ajnda agora çento et vijnte ãnos et ajnda algũus mays. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et Yonjto porla entrada do saber das estrellas de que oyra falar aseu padre Noe, et oaprendera del -que segundo achamos porlos escritos todos os santos Padres souberõ logo de começo moyto dos saberes das cousas çelestiaes, et aprenderõno elles de Adam et despoys [hũus] dos outros cõmo forõ vijndo por la lyña - et oal por merçede quelle Deus quiso fazer, et lle dou aly dom de sabedoria, [asi] cõmo diz mẽestre Pedro ẽno capytolo que fala do ordenamento dos fillos de Noe et de Nẽprot, que achou este Yonyto açiençia da [astronomya]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et ajnda dizẽm [algũus] que do lynagẽe desde Yonjto forõ os tres Rreys Magos que vierom de Arabya adorar noso señor [Ihesu Cristo] em Beléém. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et começou dese asenorar de aquelas [cõpañas], et cometer acada [hũus] queo alçasem por rrey, que el os terria adereyto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et sobre olynagéé deste Nẽprot, achamos foy descordado ontrelos sabeos que desta estoria falam, de qual dos fillos de Noe vyña por lyña [dereyta]; os [hũus] dizẽ que foy dos de Sem; et diz Metodio et conta que foy Nẽprot forte omẽ et máo, forçador, et matador, et apremeador dos omẽs ante Deus, et que foy dos fillos de Yray, filla de Eber, que foy dos de Sem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et por estas rrazões et por este avíjmẽto diserõ os [hũus] que era fillo de Cus, fillo de Cam, os outros que foy fillo de Sem por natura et por lyña. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 56 |
"Todos somos yrmãos et nõ avemos [por que] nos [partyr] ajnda de morar [hũus] cõ outros, pero este lugar he estreyto mays nõ quedemos aqui; et andade aca et vaamos buscar terra ancha enque possamos todos caber, et daly nos yremos espargendo despoys et poblaremos todo oal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
"Despoys diserõ [hũus] contra os outros: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
"Aua que este he hũ pouoo, et hũa he alyngagéé de todos; et começarõ esto afazer et bem creo quese nõ partyrã de seus pensamẽtos máos ata queos cõplam por obra; mays vijnde et desçendamos ala et confondamoslles alengagéé que am agora todos hũa, et mesturemoslle la de [guisa] que, ajnda que se ouçã, quese nõ entendam ajnda que estem moy açerca [hũus] dos outros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Sobre esta rrazõ fala et diz mẽestre Pedro ẽno departymẽto de hũa lyngagéé em moytas, et diz que nõ fezo y Deus cousa de nouo nẽgũa, por que as rrazões et as sentẽças das palauras hũas ficarõ em todas las gentes mays quelles partyo Deus aly as maneyras et as formas de dizerlas, de [guisa] que nõ soubessem os [hũus] oque deziam os outros nẽ oque queriam, et quedaria logo aobra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Estonçes, quando virom os lynages dos fillos de Noe quese nõ entẽdiam [hũus] aos outros, entenderõ que esto avertude de Deus et oseu poder ofazia, et nõ poderia séér outra cousa esto fazer; et leyxarõ de fazer atorre et açidade; pero açidade ficou essa ora ẽno estado enque estaua, que ẽna torre soa lles acontesçera osynal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Et por que virom, et sabiam ja, que Nẽprot quelles sééria mao caudillo, et os apremearia, et sujugaria, et faria seruydores deles, por estas rrazões: aprimeyra por que el era brauo et máo et obrador [de] mal, asegunda por que apouco de tempo elles nõ caberiã em aquel termyno et que mester averiã cada [hũus] suas terras apartadas, et omũdo era grande et ermo ajnda, et espargerõse et partironse daly os [hũus] dos outros, et forõ cada hũas daquelas [cõpañas] com seus caudillos asuas partes, cada [hũus] buscando terras enque poblassem ata que chegarõ aas grãdes agoas dos rrios et de braços de mar, et aly ficarõ deles logo et poblarõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Asia, segundo diz Plinio et Paulo Orosio et o Libro das Prouynçias, et mẽestre Galter ẽno [Aleyxandre], tem [tamaño] termyno cõmo as outras duas, que som Europa et Affrica, et [algũus] dizẽ que he mayor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Et achamos segundo ocõta Plinio et o Libro das prouynçias, que [hũus] dos sabeos quese traballarõ de falar do partymẽto das terras, [que queriam fazer estas terras, ] os Egiptos et as Eziopias que ençarra o Nylo, que fossem por sy quarta parte da terra, mays nos [contamoslas] cõ Africa; et desy cõmo se ajuntã estes tres braços em hũ et fazẽ hũ rrio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 65 |
Et nos dizemos lles armynos et aaterra Armyna; pero achamos, segundo dizẽ [hũus], que este nome foy dado aaquela terra de arida [que he] por seco, et de mons [que he] por monte, por que oque Noe primeyro vio descuberto da terra et seco do deluvio os montes et aterra de Armenya forõ onde el estaua. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 65 |
Jeter, oterçeyro fillo de Aram, poblou outrosy sua terra et chamoa Jeteria, et aos seus jetras; et dizẽ [hũus] quese forõ despoys mudando estes nomẽs et diserõ aaterra [Jeculia] et aos moradores [jeculos]; et porlos [jeculos] dizemos nos agora os gazules; pero diz Josefo queos daquela terra que Jeter poblou que am nome os bautryãos, et aaquela terra chama mẽestre Galter ẽno Aleyxandre Bautra; et segundo aly diz ẽna Estoria de [Aleyxandre] o Grãde et Dario, som Bautra moytos lugares et de bõas caualarias darmas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 65 |
Arfaxat aquel terçeyro fillo de Sem fezo aSale; et omayor fillo erdeyro de Sem foy Arfaxat, et de Arfaxat este Sale por lyña; et este ficou por cabeça do lynagee ẽna çidade Salem que disemos que poblara Sem, et ajnda achamos que dizẽ algũũs que Sem, por que vio que Arfaxat ficaua ontrelos outros do seu lynagee por lo mayor ẽna lyna, et Sale ẽnos outros da lyna despoys da vyda de Arfaxat, que por amor de este neto que poso el aaquela çidade este nome Salem, do nome de Sale; outros dizẽ que Sale mẽesmo quea poblou et posolle oseu nome; et achamos que daqueste Sale forõ nomeados os salamytas, que som agora [hũus] pobõos de India. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
Et sobresto queremos [departyr] oque achamos que dizẽ os sabeos que esto espoẽ sobre o Genesis; et dizẽ [hũus] que por que [Moysem] diso asy em cabo do quinto capytolo do Genesis, enboltamẽte et sem outro departymẽto: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Josefo conta as suas poblas desta [guisa]: que começou asua pobla cõmo começa aprovynçia de Syria et omõte Amã et omõte Libano, et tomarõ todas las terras que som desaly contra omar Ouçião aaparte de medio dia; pero os nomẽes que elles poserom aas suas terras et aas suas poblas, [hũus] se perderõ de todo em todo queos nõ achamos, os outros forom asy cãbeados por outros nomes que som tornados oje moy [descoñosçidos] que nõ sabe omẽ quaes som nẽ forõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Et segũdo conta Josefo, os [evyleos] forõ aqueles aque agora dizemos [jeculos] et aasua terra [Jeculia]; et dito avemos nos ja que [jeculos] som aqueles aque nos chamamos em nosa lengagee gazules; et segũdo dizẽ [algũus], estes som os que agora [andã] por genetes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosy dizẽm [hũus] que Sabataca poblou sua terra et chamoulle Sabataçena et aos moradores sabataçenos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Et forõ desta guysa quatro estes pouõos: os sabeos, os sabasçeos, os sabateos, os [sabotaçenos], et cada [hũus] de suas terras et seus pobladores cõmo he dito et departido. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Teuerõ despoys os judeus que vynã de Eber, que foy da lyña de Sem et outrosy os de Jafet, que quanto dos de Cam podesem leuar ou tomar da terra ou doutras cousas quer por batalla, quer por força, et ajnda prenderlos et tomarlos por vasalos peyteyros et por seus seruos, que nõ faziam pecado nẽ erro nẽgũ, que seu padre Noe, que fora padre de todos, dos [hũus] et dos outros, lles leyxara esto por erdade. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et esto asy he cõmo quer que [algũus] dos de Cã se ajam tornados christiaos por predicaçõ ou por premya de prigom ou de seruydue. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et os mouros [veẽ] prinçipalmẽte de Cam, que poblou a Africa, ajnda que aja y [algũus] dos de Sem et de Jafet que por lo falso predicamẽto de Mafoma se tornarõ mouros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et nos tẽemos, que segũdo este dereyto et priuylegio que Noe noso padre nos leyxou aos de Sem et de Jafet donde nos vĩjmos que toda cousa de terra et de al que nos dos de Cam de Africa, et donde quer queos mouros sejam em quaes quer outras terras; et poys que mouros som, todos som de Cam, et se podermos de [algũus] deles algũa cousa leuar por batalla ou por [qual] quer força et ajnda prenderlos et fazerlos nosos seruos que nõ fazemos em [ello] pecado, nẽ torto, nẽ erro nẽgũ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et esto logo lles ofezerã os nosos ẽno campo de Senáár, ca nõ os avyam por fillos lyndos nẽ dereytureyros erdeyros despoys da maldiçõ, mays pero ficou queo nõ fezerõ por estas rrazões: ahũa por que erã aqueles moytos et avyam por caudillo et señor ao moy forte rrey Nẽprot, et ajnda segũdo dizẽ [algũus] por quese temjam elles ja desta força, et por [esso] ho tomarõ por rrey sobre sy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et sobre todo o grande espanto que vẽeo sobre elles ẽno lauor da torre, que dizẽ que tam grande et tam rrezio foy aly ovento queos angeos y aduserõ por mandado de Deus, que os tomou, et aos [hũus] derribou da parede ẽna anchura do lauor della, os outros afondo da torre en terra, et ajnda queos leuou aalonge [perlo] ayre et que os leyxou [despois] caer et que morrerõ aly [moytos]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et diz que os ladrillos leuaua empero estauã ja asentados et secos et apresos cõ obytume, que era engludo, de maneyra queos juntaua et os prendia [hũus] cõ os outros quese nõ desjuntauã por nẽgũa cousa que seja senõ por aquelo que avemos dito, contam os que desta rrazõ falam que este feyto era de Deus, contra cujo poder et voõtade nõ ha força nẽguã que poder aja. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 74 |
Mays ontre nos os [cristiaos] et os gentíj́s, que som ajnda y dos de Sem, et se [algũus] y outrosi ha ẽnos dos de Jafet, dizemos que deueria seer [amystança] et quese faz ajnda [cõmo] natural segundo os ditos de Noe, et sobre todo com odeuedo que avemos dito que diso Noe ẽno [novemo] capytolo da Biblia, que morasse Jafet ẽnas tendas de Sem, et semella que nõ deue aver omezio ontre nos et elles nẽ malquerença natural cõmo ontre nos et os mouros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Dito he cõmo os dous fillos de Noe ouverõ fillos, et Jafet oterçeyro queos ouvo cõmo seus yrmãos; et este Jafet poblou cõ os seus Europa; et [algũus] deses seus poblarõ em Asya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et segũdo diz Josefo ẽno sexto capitolo em esta rrazõ, os omẽs das outras terras por onrrar aestes fillos de Jafet poserõ os nomẽs de seus fillos de Jafet aas suas gentes, dos poedores dos nomẽs acada [hũus] por onde quer que chegarõ aaterra que tomassem et apoblassem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Estes Iynages et terras et pouõos, que avemos dito segundo dizẽ Moysem et Josefo et mẽestre Pedro, ouverõ os tres fillos de Noe segũdo suas géérações cada [hũus], et suas lengages, et seus rregnos, et terras apartadas em suas gentes; et estas som as compadas de Noe segundo suas nasciões Et daqui donde he dito forõ espargidas et partidas todas las gentes, segundo queas noso Señor Deus partyo et espargeo de Babel, et de Babylonya, et de Senáár [per] todo omũdo, et todaslas terras que som su o sol destas gentes et de Yonjto, cõmo he dito, et dos que delles vierõ, destes forõ et som. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Mays aquelas partidas da terra queas generações de Jafet ouverõ, ajnda as achamos departidas de dom Rrodrigo, [arçibispo] de Toledo et de outros moytos sabyos que cõcordam cõ el, et ditas por [algũus] outros nomẽs et nõ por los que avemos ja contados. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 80 |
Et despoys que [estes] lyñages de Tubal se espargirõ apoblar porlas outras partes de España poserõ [nomẽs] cada [hũus] aos lugares que poblarõ, et ouverom departidas as terras et os señorios por grandes tempos, asy cõmo oyredes adeante. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Mays sabede que dos de Sem nõ achamos que aaquelas primeyras poblas passassem [nẽgũus] deles aEuropa nẽ aAsia apoblar, cõmo cada [hũus] dos outros aAsia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 84 |
Sem, oyrmão [mayor], quando se partirõ huũs de outros ẽno cãpo de Senáár el vẽeo cõ sua [compaña] de sua casa contra olugar que entendeo que poderia séér omedio do mũdo, et chegou aaquela terra [a] que agora dizemos Judea, et semellou ael moy bõa terra de todas cousas et em medio do mũdo et aamão de todas las outras terras, et ficou em aquel lugar onde he agora açidade de Jerusalem açerca do val de Ebrom, por que aprendera de Noe, seu padre, que Adam, et Eua, et Set, et os outros da lyñage que aly forã suterrados; et ajnda dizẽ [algũus] que vẽeo Sem aaquel lugar por consello de Noe, seu padre, que sabya por esperito de Deus que em Sem ficaria alyña dos lyñages, donde avia anasçer Ihesu [Cristo], et tomaria morte et passiom et rresusçitaria, et que seria lugar comunal aly de todo omũdo que era em çirco da terra pera os queo aly quisessem [vĩjr] véér et adorar, et fezo aly sua pobla; et segũdo dizẽ posolle nome Luza, et este foy oprimeyro nome quea çidade de Jerusalem ouvo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 84 |
De Cam achamos et dizemos asy: que passou aAfrica, et [hũus] dizem que ficou et poblou onde he agora açidade de Marrocos, outros dizẽ que em Cartago ade Dido, outros que ẽna çidade Ytica, outros dizẽ que ẽnas areas hũ [despois] foy feyto otẽplo de Amõ, quee Jupyter, de [quẽ] diremos adeante cõmo foy amayor cousa de Africa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 85 |
Et dizẽ [algũus] que esta he açidade aque dizẽ Noara, et diserõlle asi do nome de Noe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 86 |
[Alamanya], Daçia, [a]que chamã agora Dana Marcha, Nuruega, Suana, Flandres, Ingra Terra, estas todas seys am hũ lengage acõmo quer quese departem em algũas palauras et em [algũus] costumes Scançia et outras yslas que som em cabo de Europa, [aa parte] de septentriom, am suas lengages. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 87 |
Et nõ vestiam vestidura nẽgũa cõmo os de agora; mays [hũus] ajuntauã cõ eruas et cõ juncos omellor que podiã das follas das aruores et das cortezas delas, et cobrian se dello mays nõ as cousas vergoñosas; os outros de coyros de bestas et de venados que elles matauã ou dos que achauã mortos, et outrosy dos [de seus] gáándos quando morriam et vestiam se desto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 88 |
Despoys destes omẽs primeyros vierõ outros, et entendiam mays as rrazões et as cousas, et pensarõ que algũas cousas de mẽestria deuyam aaver pera fazer os omẽs de vestyr de outra maneyra mays aposta que aquela que tragiam, et de quanto elles entẽdiã oprimeyro fazedor das cousas et anatura que nõ fariã asy aos omẽs andar de esta [guisa] [denũus], et tã desamparados de toda vestidura et que morreriã de frio et de caentura se al nõ ouvessem que vestyr. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 90 |
Sobre esto achamos que cada hũas daquelas [cõpañas dos] omẽs que disemos que adorauã as pedras os [hũus], os outros as eruas, os outros as aruores, os quartos aos peyxes, os quintos aas aves, et asy nõ danauã, nẽ [matauam], nẽ comyam nẽgũas de aquelas cousas enque aviam sua creẽça. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 90 |
Et desque os [hũus] começarõ de orar aas aves que em hũ tempo méésmo os omẽs adorauã cada hũas destas cousas, os [hũus] hũas, os outros outras, cada [hũus] segũdo suas seytas et esto he segundo seus apartamẽtos que tomauã em suas creẽças, et começarõ os outros de amãsar et caualgar ẽnas bestas pera yr mays [agyña] et mays sem traballo onde yr queriam; et seruyrse dellas em outras [guisas] que nõ as adorauã ja aqueles senõ nõ lles lo fariã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
Em pos estes auçiáos vierõ outros et pararõ mentes moyto mays ẽnas naturalezas, et ẽnos poderes, et ẽnos estados das cousas, et em buscar, et fazer mayores aposturas et comecarõ afazer casas de paredes de pedra malposta cõ barro de lodo; et fezerõ [hũus] estormẽtos asy cõmo feyturas de selas, que deytauã aas bestas enque caualgauã, et em lugar de frẽos, por quanto os nõ sabyam ajnda fazer, enfreauã as em varas torçidas quelles metiam ẽnas bocas por tal deas [guiar] et mãdar mellor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 95 |
Et os [gentijs] veẽdo este saber tam noble, tãto entenderõ et estudarõ et penssarõ em el, que achando os [hũus] hũ pouco, et os outros, empos aqueles, outro pouco, et assy fazendo ata cabo queo acharõ todo et ajuntarõno em hũ os de despoys, et ouverõ açiençia da astrologia, quee osaber das estrellas, et aestrologia ha aqueste nome de astris que dizem em latym por [estrellas], et dizẽ logos [em] grego por rrazõ; et astrologia tanto quer dizer cõmo rrazõ ou çiençia do saber das estrellas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 96 |
Et os [hũus] [o] começarõ afazer porlos seus rreys, cõmo el rrey Nyno por el rrey Bel seu padre; outros por los outros seus prinçipes; os outros por seus parentes et por seus amygos, et [algũus] outros ouvo y queo fezerõ aonrra das bondades et vertudes, asy cõmo aajustiçia et aalealdade, aaforteleza, aasabedoria, aagrandeza, aamesura, aacordura. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 96 |
Et [algũus] os fezerõ aas maldades, cõmo aafebre et aas outras enfyrmydades et aafame et aas outras pestilenças, et aaluxuria et aatrayçom et aas outras torpydades et maldades. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 96 |
Et aprenderõ et catarõ as naturalezas por donde ouverõ o ouro et aseda, et cõmo se [teçesse] et entrasem ẽna arte dela pera laurar ouro et plata et algofer em ella de moytas colores, donde ouvessem apostos ornamẽtos os templos pera seus sacrifiçios, et donde se vestisem os rreys et as [rreyñas] et os seus fillos et os outros prinçepes et omẽs bõos acada [hũus] cõmo pertéésçem, et buscarõ outrosy moytas maneyras de pẽnas veyras, blancas et outras cõ que afortelezassem os pãnos et se vestissem deles mays apostamẽte et asua prol; et fezerõ sortellas, et aneles, et çercelos, et alcordas, et argolas, et todo esto pera sy et pera suas molleres. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 96 |
Et estos sotelezarõ et buscarom os adobes das carnes et dos pescados que comyam, et fazer mãjares de moytas maneyras et de moytos sabores departidos os [hũus] dos outros por sse os omẽs tẽer viçosos comẽdo moytos et saborosos mãjares. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
Pero ontre estes ouvo y outros [algũus] omẽs leterados et sabyos, et entẽderõ por lo seu saber et por la sua rrazõ que nõ [eram] moytos deus nẽ poderia séér mays de hum Aquel que da força et vertude atodas las cousas et nẽgua outra cousa nõ da aEl poder; et diserõ que nõ [cõuyña] nẽ era rrazõ dereyta de orar senõ aaquel sóó; et ensynarõ aas gentes que aquelas ymages et orações que faziã aos çeos et aas estrellas que de creaturas erã et feytas acreaturas; et que mellor era fazer las aAquel que as criara todas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 99 |
Et despois tornaremos acontar dos grãdes feytos enque elles [acaesçerõ], et dyremos [en] quaes tẽpos acontesçerom cada [hũus], omays çerto queo nos achar podermos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et omõte avia este nome Palatyno; et segũdo achamos ẽnos escritos dos autores dos [gentijs], avia este nome de hũa dona que ouvo nome Palas, et foy moy [sabea] em arte de plantar [olyueyras], et criarlas, et fazer delas azeyte, oque nõ souberã ajnda outros omẽs, nẽ nũca ofezerã [nẽgũus] ata aquel tẽpo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Ca todaslas [cõpañas] de Noe, assy cõmo se espargirõ do cãpo de Senaar cõ nouas lengages, asy tomarõ novos costumes; et forõ logo moy neyçios todos os mays deles, ca asy cõmo oluydarõ oprimeyro lengage que ante aviam todos quantos ẽno mũdo erã, asy oluydarom grande parte dos bõos costumes et das bõas memorias que ante aviam; et espargendose pera buscar lugares de poblas partiam se [hũus] dos outros, et andãdo errados por los mõtes trasseyam de terra em terra et [ficauã] asy cõmo sóós, poucos et poucos; et moytos delles, tã bem das molleres cõmo dos omẽs, ficarõ andando por los mõtes errados et feytos saluages, cõmo as [anymalyas] brauas et mudas que andauã aly; et mãtynãsse das froytas que achauã [porlos] mõtes et das rreyzes das eruas que podiam comer, et segindo mays os costumes de aquelas bestas saluages cõ que viuyam ẽnos mõtes, que os dos omẽs. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et todos adorarõ aas creaturas, et creerom em ellas, et fezerõlles seus sacrifiçios, cõmo estes faziã aly ẽno mõte Palatyno [aa deessa] Palas, saluo ende os padres, et os rreys, et os outros omẽs bõos que vierõ por la lyna de Adam et de Noe aAbraã, et dende a Santa Maria et aIhesu [Cristo], que creerõ bem os mays de todos et catarõ por noso señor Deus, pero que ouvo y [algũus] moy errados. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Despoys desto estes todos tres, Jano et Jano et aquel Cames, fezerõ [hũus] pááços moy grãdes et moy bõos alende orrio Albula, segundo esta Rroma açerca do rrio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et desonrrou ho [Jupiter] et ferio et cortoulle [hũus] nẽbros de seu corpo de guysa que nõ ficou Saturno pera fazer fillos, nẽ pera aver casamẽto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et esto podo seer asi segũdo dizẽ [algũus], que este Nẽprot Saturno que foy [Nẽprot] ho de [Babilonja]; et que avendo seus fillos ja casados et ajuntados pera rreynar, por que oyo dizer de Europa cõmo era amellor et mays tẽperada terra do mũdo, et mays abondada de [mpytas] bõas cousas -que tal he Europa, et ontre moytas bõas terras quea em ella, cõmo aprouỹçia de [Guadalquiuir] he amellor de quantas ẽno mũdo som, asy cõmo diz Plinio ẽno terçeyro libro enque departe destas tres terras, cõuẽ asaber, Europa, Asia, Africa, et das prouynçias delas - et outrosi por que avia aprendido Nẽprot em terra de Edom de Yonyto, seu tyo, por la arte da astronomya, cõmo ontre - los quatro prinçipaes rreynos do mũdo avia de séér hũ ho de ouçidente, et que este vençeria aos outros tres, et seria señor deles, et duraria sempre despoys que começasse, et com sabor de rreynar el aly, et leyxar de sua geeraçõ [que] rreynasse y sempre, outrosy mudouse onome; et vẽeo aly aaquela terra, aJano, teẽdo que aquela terra aque Noe viera, et poblara et acabara em ella que este acabamẽto de Noe em aquel lugar que era cõmo synal de séér aquela terra começo et cabeça et [synal] de todo omũdo ata afim. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 106 |
Et [depoys] desto, em tẽpo de Seruc, [hum] prinçepe [a que] chamauã Tybre, rrey de hũas gentes [a que] diziã os aborigenes, vẽeo cõ sua oste aaquela terra de Rroma, et fezo hũa pobla acerca daquel rrio Tibre; et por que el nõ poblara y aprazer del rrey Jano et dos outros da terra -et yam ja as gentes sééndo moytas, et queriã cada [hũus] aver oseu [coñosçido], et nõ rreçebiã de bõa mẽte [hũus] aoutros pera erdarẽ [densuu] todos em hũ, por quese estreytauã ja as terras com moytas poblas et lugares et veẽo aquel rrey Ytalo et lidou aly cõ este rrey Tibre; et matou Ytalo aTibre ẽna fazenda em aquel rrio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 106 |
Outrosi em esse tẽpo hũ prinçepe poderoso que ouvo nome Glauco, fillo de Ymoys, fillo del rrey Jupiter, veẽo aaquel lugar et fezo y sua pobla et çercoa, oque ajnda nõ fezerã aas suas negũus dos outros pobladores. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 108 |
Et logo por aqui mostra olynage del cõmo vem de Sem; pero dizẽ [algũus] que desçende de Cam, mays por las rrazões que avemos ja contadas, que dito he asaz cõmo Sem fezo aArfaxat, Arfaxat Sale, Sale aEber, Eber fezo [a Falec], et aJeutam et aYrari, Yrari aNẽprot. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 110 |
Et as gentes em esta [sazõ] começarõ abolyr, et apartar as terras et ajuntarlas cada [hũus] pera sy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 110 |
Mays empero as gentes nõ curauã ajnda estonçes senõ de se asentar, et poblar, et laurar, et cada [hũus] buscar mesteres [per] que viuessem, pero por que aquela terra era ja rrica, et ya mays cada vez em rriqueçendo, et avia em ela bõos omẽs, nõ podo el rrey Belo dela gááñar senõ moy pouco; mays aquelo pouco que ende tomou, touoo et rreynou em ello. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 110 |
Et dizẽ algũus que por aquel pouco que el gáánou daquela terra em Assiria aquela vez, et ho [teuo], et rreynou em ello, dizẽ que se começou em Belo orreynado de Assyria, que foy hũ dos quatro rreynos prinçipaes [do mũdo] em ouriente; os outros dizẽ quese começou este rreyno em el rrey Nyno, fillo [deste] rrey Belo, cõmo oyredes adeante, que dizẽ que por quanto el rrey Belo fezo, se mays nõ fezera outro despois que aquelo, nõ fora rreyno nẽ ouvera enque. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Et em tẽpo deste Tare eram ja todas as gẽtes asentadas porlas terras et feytas as cabeças das poblas donde se fezerõ despoys as outras poblas menores et ajnda algũas das mayores, mellorando seus lugares donde sse cõplio et tomou todo omũdo, et despois queos omẽs começarõ de [coñoçersse] [porlas] vezindades, et souberõ os [hũus] das moradas dos outros, et conosçerõ as terras et os termynos delas quamanos et quaes erã cada [hũus], nom ouvo y nẽgum deles quese por cõtento nẽ pagado touesse da contya das terras que tynam et avyam tomadas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Em este tẽpo deste Tare -asy cõmo em synal das cõtendas et batallas que aviam [a vĩjr] ẽna terçeyra ydade, cõmo quando os omẽs [começã] ẽna sua terçeyra ydade aque dizẽ [adolesçencia], et esto he de [quinze] ãnos adeante, et lles [começa] aferuer osangre et elles som bolyçosos et pelejadores -, et começarõ todos de bolyr et de aluoroçarse mays que em outro tẽpo que fosse ata aly cõ grande codiçia de aver da terra os hũus mays que os outros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Et começarõ apensar em armas, et buscar maneyras delas, et de [engeños], et partyr rreynos, et falar em caudillos, et prinçepes et rreys pera defenderse et aver [dereyto] et buscar parentes, et amygos et [senores] os [hũus] pera yr contra os outros, os outros pera se defender deles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Et seẽdo ja os de [Babilonja] desta maneyra entẽdidos, erã ajnda os das outras terras [symplez] et sem saber, et por esso avemos lo dito ja; et sobre esso leemoslo ẽna septema parte do Pãteom, et diz lo Eusebio em sua Cronyca et Tulio ẽno começo da sua primeyra Rreytorica, que em tẽpo deste rrey Nyno queas gẽtes mays viuyam amodo de bestas que cõmo omẽs, et se ouverã poblas queas nõ [ouverã] pera se [acõpañar], et se bõos costumes aviã nõ erã pera se onrrar deles [hũus] aos outros, et se algũas léés ou foros aviã nõ pera [vsar] deles pera aver dereyto [ontre] sy, nẽ fazer justiça, mays que asy se andauã todos soltamẽte por las terras et por los mõtes cõmo os gãados sem pastor, et cõmo as anymalias brauas por los ermos, et dizẽ que das artes dos saberes et da filosofia nõ sabyam ajnda nada estonçes, nẽ sabiã onome delas, nẽ oaviam ajnda oydo que era menos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 114 |
El rrey Nyno Arreyna Semyrramys El rrey Zameys El rrey Ario El rrey Aralio El rrey Xerses El rrey Amanetres El rrey Belaco El rrey Baleo El rrey Altadas El rrey Manyto El rrey Macaleo El rrey Espero El rrey Manulo El rrey Espareto El rrey Astacadis El rrey [Amyteus] El rrey Beloco El rrey Belaspar El rrey Lamprides El rrey Sosares El rrey Lampetos El rrey Panyans El rrey Sosarnyo El rrey Mytreo El rrey Tantanes El rrey Teuteno El rrey [Tyneo] El rrey Dardo El rrey Eupales El rrey Loastenes El rrey [Firityades] El rrey Espateo El rrey Efratenes El rrey Agazapes El rrey Sardanapalo Et das estorias dos feytos destes rreys et dos ãnos dos seus rreynados, contaremos de cada [hũus] em seus tẽpos [et lugares]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 115 |
Et cõmo estonçes Assiria era oprinçipal et mayor rreyno em oriente et ajnda estonçes em todo omũdo, tomarõ os outros das terras enxẽplo daquela ymage, et começarom outrosy cada hũus afazer suas ymages, os hũus de [seus] padres, os outros de seus parentes et [amjgos], et algũus dos seus rreys, et outros daqueles [a que] chamauã seus deus pera adorarlos aly, et fazerlles sacrifiçio, et rrogarlles cõmo aseus deus por las cousas que aviã mester, et aas vezes por las tẽpestades dos rrelampagos et dos tóós, et dos ventos rrezeos et sensabores et danosos, et dos outros peligros que lles vynã do çeo et do ayre, et dos enamygos da terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 115 |
Et os hũus achamauã Bel, os outros Beel, outros Baal, os outros Baalym, os outros Belyal, os outros Balfegor, os outros Belzebu. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 116 |
Ca nõ aviã ajnda rreynos apartados, nẽ rreys deles, nẽ gentes apartadas sobre sy cõ algũus outros prinçepes, ou caualeyros, ou [senores] por sy quese alçassem et se leuãtassem cõtra el, et lle dessem guerra, et lle cõtradisessem; ca de aquel Jeutam et de Susenem, que vos disemos queos [alçarã] por rreys sobre sy as [compañas] de Sem et as de Jafet quando desçenderõ dos mõtes de Armenja et ẽno cãpo de Senáár, non achamos que foy deles despoys nẽ onde forõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Et sobrelo ordenamẽto destes señorios departe outrosy, que ajnda [destes] méésmos rreynos queo nõ entendem os omẽs nẽ podem dizer cõplidamente [a ordenãça] deles de cõmo os ordenou Deus, et sobre todo por que quiso asy ordenar estes prinçipados dos quatro rreynos mayores que os outros, et aeles ontresy mays altos agrados departidos os [hũus] dos outros, et os poso porlos quatro cruçiaes do mũdo, assy cõmo porlas quatro prinçipaes partes do mũdo; cõmo orreyno de Babilonja em Asia ẽna parte de oriente, quese começou em este rrey Nyno empero que Nẽprot, seu avóó, et Belo, seu padre, rreynarõ aly primeyros, mays enpero nõ despoys que este foy prinçipal rreyno do mũdo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Et estes outros que diz Orosio forõ prinçipaes cada hũ deles ẽna sua quarta parte de todo o mũdo, et dizemos que todos diserõ bem, cada hũus ẽna sua rrazom: et esta palaura prinçipal deue se entender desta [guisa]: ẽnos ditos de mééstre Pedro et de Eusebio, prinçipaes por primeyros, et ẽnos de Paulo Orosio, prinçipaes por [senores]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Agora diremos de cada hũus deles, mays pero começarlo emos de cada hũ ẽno tẽpo enque começou; et contaremos primeyro dos primeyros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Et ja avemos dito do rreyno de oriente enque tẽpo se começou et dos rreys del et de algũus dos feytos delles; agora diremos do de ouçidente. quese começou logo primeyro despoys deste. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 125 |
Et el traballaua ẽnos saberes do [quadrunjo] et sobre todo do saber das estrellas; et esto asy achamos queo fezerõ pero hũus mays et outros menos, porla mayor parte todos los padres [da] lyña, tã bem em esta segunda ydade cõmo ẽna primeyra asy cõmo vos contamos ẽnas rrazões da primeyra ydade, queo cõta delles Josefo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 128 |
Sobre olugar onde nasçeo Abráám, fillo de Tare, fillo de [Nacor]Seruc, fillo de Rragau, fillo de [Falec], fillo de Eber, fillo de Sale, fillo de Arffaxat, fillo de Sem, fillo de Noe, nõ acordam os hũus sabios que desta estoria falam cõ os outros, nẽ outorgã em hũ, pero que este desacordo nõ faze nẽ trage dano ẽna verdade da estoria; que os hũus dizem que nasçeo em Acus, et os outros [que em Alcufa], outros que em Cufida; et estes nomẽs som de lugares et poblas de Caldea; et dizem ajnda algũus que daly foy rrey Nẽprot natural mays que de outro lugar; et contã algũus dos aravigos que viuo era Nẽprot quando Abraã nasçeo, et dizem elles que nasçeo Abraã [mj̃ll] et seteẽta et nove ãnos despoys do deluvio; outros dizẽ que noveçentos et quareẽta et dous, et que era Nẽprot em aquela sazõ rrey de oriente; et diz que em seus dias deste rrey que estudiauã os omẽs ẽnos juyzos das estrelas et ẽnos andamẽtos dos çyrcos do çeo, et queo prouauã todo moy bem, et ojulgauã porlas moy longas vidas que aviam. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
Et segundo seu arauygo diz Abul Ybeyt que chamauã aly aTare, Azar, et algũus dizẽ que [aa sua] moller Azara. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
"Fillo nõ te descubras tu tanto em estas rrazões, que todo aquel que he sóó et nõ mays de hũ et desdiz et quer desfazer acreẽça et aley que hũa grande terra tem, et [toda a] gente, et seu prinçipado, et onrrã, et gardã esta ley toda agente por bõa, contra moytos vay; quea gente enflaquẽta et aluoroça ao prinçepe ẽno seu señorio, quando querem tomar ou acordar [en] outras creẽças que el nõ tem; ante quea outra [creença] seja asessegada ẽna terra, os hũus tẽndóó por bem, et os outros por mal, leuãtansse pelejas et véém y feridas et mortes, et mudamẽto de senorio; porque ondese muda créénça forçado he dese mudar oseñorio; et se te nõ gardas el rrey et agente entender team, et leuãtarseam contra ty et matarã aty et anos cõtigo, por que te terrã por louco et sandio, et mays querrã que moyras tu sóó et nos ajnda contigo, ante [ca] tu meteres toda sua terra em rreuolta et em destoruamẽto; mays tu tem ateu Deus em teu coraçõ et tua créénça, et [adoroo] et syrueo et El te fara moy grande merçede, et [te] dara moy bõo acabamẽto ao que dizes et aesto que fazes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
Et dizẽ ajnda que era Tare entallador das ymages delles, et que el fazia as ymages et queas vendia aos outros, asi cõmo fazẽ agora [algũus] suas ymages dos nossos santos et entalladuras doutras cousas em [moytas] feguras et as dam por dineyros; et estauã todas aquelas ymages em casa de Tare, [en] hũa camara, et avya y ymages dos elamẽtos, et ymages das planetas, et outras de aqueles [a que] os [gentijs] chamauã deus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
Et destas ymages diremos agora aqui as feyturas et semellanças de algũas; aymage do elamẽto da terra fegurauã ha em semellança de moller coroada, mays [em pero] moy grande era et moy grandes nẽbros avia os outros, et fea, et espantosa, cõ hũa catadura sanuda, et as vestiduras et a corõa pyntadas afegura de aruores, et de eruas, et de messe, et de rrios, et fegurada de todas las cousas que ella cria et que em ella som; et ẽna hũa maão hũ grande mõollo de espigas, moy bem feytas, et ẽna outra hũa vide [moyto] aposta; pero algũus outros dizẽ queo adorauã em fegura de serpente et chamauãlle em suas orações estes quatro nomẽs: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
"Tare, oque tu oyste dizer do feyto do deluvio general, que matou todaslas cousas saluo ende Noe et os outros que Deus quiso gardar [pera] viuer cõ el ẽna arca, et oque aprendiste despoys do departimẽto de hũa lenguage em seteẽta et duas, que foy feyto sobrela rrazõ da torre de [Babylonya], et ho espargimẽto de todaslas gentes que aly forõ ajuntadas et despoys forõ daly espargidas [per] todo omũdo, et todo esto vẽeo por rrazõ dos ydolos et dos [grãdes] pecados que faziã os omẽs; et em aquel departimẽto que foy feyto das lenguages, asy cõmo foy agente tyrada da lenguage que antes avia, asy esteuerom todos cõmo em hũ ponto de séér tirados de todoslos sentydos que antes aviam, et asy cõmo de novo lles vierõ os sentidos et sysos que despoys ouverom, et todos ficarõ asi cõmo loucos por la loucura [en que contendiam] contra Deus, saluo ende aqueles da lyña de que tu vẽes de Noe et de Sem et dos outros dende aty; et ficou em nos aquel primeyro lengage, et obõo sentido, et obõo siso pera conosçer Deus; et as gentes partyndosse neyçias et loucas de Babel et de Senáár, nũca ouverõ acordo de catar por seus deus despoys, et fezerõ sempre toda cousa que seus corações queriam, [et lles derõ] et cõ os moytos bẽes quelles dou Deus et os viços que tomauã y por codiçia de mãteerlos et quelles nõ myngoassem, buscarom suas ymages que fezerõ, et ydolo nõ quer al dizer senõ ymage, et diserom algũus; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 147 |
Os hũus dizem que Tare quelle nõ quiso dar seus fillos et que el et sua moller et seu fillo Nacor quese escusarõ omellor que poderõ; et Abraã et Aram que sayrõ mays fortes em suas palauras para téér et créér de todo coraçõ acreẽça de Deus sem toda cõfeyta, et diz queos mãdou logo aly rrecadar el rrey aestes ambos et mãdou fazer hũa grande fogeyra, tam grande cõmoa faziã os caldeos et ajnda mayor, pera os fazer pasar por ella, et mãdou tomar por força aAram et aAbraã et dar cõ elles em aquela fogeyra; et Abraã sayo della em saluo, et Aram cayo de guysa que nõ podo [ende] sayr et morreo aly, et sacarõ ho dende morto os seus, et suterrarõlo em essa çidade [Vr] de Caldea hu morauã el et seu padre et seus yrmãos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 149 |
Et departem sobresto que segũdo acreẽça de noso señor Deus, que todo otẽpo des do começo do mũdo aaca he partido em tres tẽpos: et ao primeyro diserõ otẽpo de antes da ley, et ao segundo, otẽpo da ley ou ẽna ley, ao terçeyro otẽpo de despoys da ley, ou tẽpo de graça; et oprimeyro destes tres tẽpos durou, segũdo dizem [hũus], deslo começo de Adam ata Moysem; et outros dizẽ que ata Abraã, empero omays çerto he ata Moysem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 152 |
Em esta maneyra se começarõ os tres daqueles quatro rreynos prinçipaes ou primeyros que avemos ditos, hũus açerca dos outros et cõmo [forõ] em hũ tẽpo: o de oriente em Assyria quareenta et dous ãnos ante do ãno enque Abraã nasçeo; o de ouçidente em Pelopone [vijnte] et dous ãnos ante de [Abraam]; o de medio dia ẽno Egito oãno enque Abraã nasçeo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 155 |
Trebeter vyo arreyna poderosa et apoderada do rreyno de seu marido, et forte moller et que yria [perlo] que começara et coydando que seu yrmão nõ averia mellor syso, et que faria sua madre ẽno rreyno oque quisesse partyose de nõ fazer outra cõtenda cõtra arreyna; et despoys que vyo quese avia apartyr do rreyno de seu padre, alongouse moyto daly, et sayosse de Asia, et passou toda Europa, et vẽeo a Alamanya, et chegou aterra de Germanya, et as gentes rreçebiamsse ajnda ẽnas terras hũus aos outros quando acontesçia de vĩjrem, por que aterra nõ era ajnda tanto poblada, et ficauã os termynos ermos moyto grandes, et rreçeberõ aly aTreuer os [germanos]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 156 |
Et ella andando em estas guerras cresçeo omoço, acomo quer que era tal; et quando arreyna tornou destas batallas por véér sua çidade et seu fillo, et oachou tal, catou arte cõmoo encobrisse por nõ perder os rreynos; et logo, ante que esto sonasse, mãdou fazer hũus pááços apartados moy grandes, et moy fermosos, et moy nobles, et ençarrou aly offillo cõ poucas amas et seu ayo que pensasse del; et esto fazia ella por tal queas gẽtes queo nõ oysem fallar em tal maneyra que entẽdesem que era sem [entendemento], et em tal maneyra ordenou ella opááço enque el moraua, que aquel queo véér quisesse queo nõ vise senõ moyto aalonge, em tal maneyra queo nõ podese conosçer de cara. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 158 |
Et segundo diz Eusebio ẽno libro do conto dos ãnos, ẽna rrazõ de [Abram], andando ella por las terras ya fazendo torres ẽnas mays grãdes alturas dos mõtes et dos outeyros donde fosse mayor avista das terras; os [hũus] dizem que cõmo atalayas pera fazer fortelezas pera gardar aterra; outros dizẽ que por rrazõ do deluvio, se acaesçesse de [vĩjr] quese acollessem aly as [cõpañas] de aquelas terras et que guaresçessem aly; et paresçe que esta rreyna tragia ajnda osiso et aloucura da soberuea del rrey Nẽprot, avóó de seu marido, de [que] oystes [(que oystes)] que começara [torre] cõ que Deus nõ podese cõ el. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 158 |
Et [hũus] rreynos pequenos et terras que [ficauam] ael rrey Nyno de [conquirir] ẽna partyda de Asia andou ho ella todo et conquerio et posóó su o seu señorio et do emperio et a seu mandado. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 158 |
Et as gentes que estauã em [algũus] lugares por onde [quer que esta] esta rreyna ya se nõ faziã guerras et viviam em paz, et os ella asy achaua, tã cruel et tam sem mesura era ella, queos mataua todos dizẽdo que nõ aviã coraçõ, et [quea conpaña] et oprinçepe que [coraçõ] nõ aviam que mays valyam mortos que vivos, et que os lugares que tynã enbargados et ocupados ẽno mũdo viuẽdo queos leyxasem morrẽdo aoutros que verriã em pos [ellos] et [estes], por ventura, que séériã de mellores corações; et que oprinçepe ou outro omẽ qual quer quanto de mellor coraçõ et mays viuo et ardido he, que tanto mellor entende et coñosçe obem et omal, et aDeus, et tanto mays dereytamẽte vay [a qual] deles quer ou aaquel quelle acaesçe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 159 |
Et quando caualgaua, por encobrir em sy as cousas donde ella aueria vergonça, se paresçesse ao caualgar, ouvo abuscar maneyra por dondeas encobrisse, por que quando cabalgase quea nõ estoruasse por esta rrazõ et porlo fazer ligeyramẽte buscou arte de suteleza pera sua vergonça encobrir, et fezo ella os panos menores ante queos omẽ do mũdo fezesse nẽ outro algũ; et por que vio que eram apostura et moy bõa cousa, fezo os daly adeante fazer et trager tã bem aos omẽs cõmo aas molleres, aos [hũus] et aos outros, ca aella paresçia que tam bem era vergonça [hũus] cõmo aoutros, quandosse descobriam das outras rroupas et paresçiam. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 160 |
Et ya feytos do saber da geometria, quehe açiençia das medidas da terra, [hũus] versos por latym que falam da conta et das quantias destas medidas das terras et dizem asy em seu latym: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 162 |
(Et arreyna, despoys que ese denodo achou em el, tornousse ao outro [Njnyas] que [tyña] ençarrado et ascondido et aquel cõmo nõ avia siso, nẽ entẽdia do mũdo, nẽ deste feyto, mays de hũa [anjmalia] bruta, nõ sabendo oque fazia fezo todo oque sua madre queria; et acõmo quer que tam parentes eram, ouverõ ambos em hũm cõmo omẽ et moller oque ella et [el] rrey Nyno, [sseu] padre, ouveram em sua vida; et dizem [algũus] quea emprenou. ) |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Despoys que morreo arreyna Semyrramis et ficou Zameys por rrey et herdeyro dela et del rrey Nyno, [ajuntarõsse] os caualeyros et os omẽs bõos das terras et vierom aBabilonya por véér seu rrey et seu señor por que [algũus] avia y que oyram algũas novas et cousas aprendidas del, et quando chegarõ y traballarõse os alcalles do rreyno et os priuados et amygos em cujo poder arreyna leyxou seu fillo de encobrir lo et escusarlo de todos queo nõ visem em maneyra que soubessem que tal era, et poynã sobre esto as mays grãdes et mellores escusas que elles podyam achar et dizer. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et estes, despoys queo acharõ tal et virõ que nõ avia syso cõplido pera rreger orreyno, pero que era sááo pera fazer fillo erdeyro et ouverõ seu acordo ontresi [hũus] cõ outros et diserõ: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et andados çinquoeenta et seys ãnos de Abraã et quatro [de aqueste] rrey Zameys começouse esse ãno orreyno da ysla de Creta et rreynou y Cres, et foy oprimeyro rrey [della] et natural dende, segundo diz Eusebio et segũdo conta mẽestre Godofre este Cres foy fillo del rrey Nẽprot de [quẽ] avemos dito quelle [gaañara] opadre aquela ysla et queo fezera rrey della; et esto podia acaesçer segundo queo conta mẽestre Godofre, et segũdo dizem [algũus] podo séér que ouvese este rrey Cres começado arreynar moyto antes deste tẽpo, seendo bem de dias el rrey Nẽprot, seu padre, mays que ata este tẽpo queo nõ avia rreçebido por rrey todo orreyno; pero diz ajnda Eusebio adeante ẽnas rrazões deste rreynado et deste rrey, que foy hũ dos poderosos dos curetas que tomarõ el rrey Jupiter quando era moço, et asconderõno ael rrey Saturno, seu padre, queo queria matar, et ho criarõ, por que foy despoys rrey da mayor parte do mũdo, et omellor et mays sabio em aquela sua sazõ, et ajnda foy rrey desta meesma ysla de Creta, cõmo cõtaremos adeante. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 167 |
Et conta Abul Ybeyt queo crijam moytos dos omẽs et queo aviam por santo por aquelas palauras de santidade que el dezia et por las obras que em el viam ; et moytos vynam aos seus sermões et andauã tras el moytas [cõpañas] de [hũus] lugares a outros por lo oyr et véér cõmo el fazia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 167 |
Mays diz que acõmo quer queos [hũus] esto faziam, queos outros quelle eram cõtrarios et que [o] nõ queriam oyr, et diziam mal del et de suas rrazões, et aas vezes queo deostauam et omal tragiam, atreuendose por que elles eram naturaes et el estrayo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 167 |
Et esto fazia Abraã ca sabia moyto et traballaua sempre em bõas obras; et por que el era tam bõo et tam justo cõtra Deus, asy cõmo diz Josefo, amóó Deus [mays] que aos outros omẽs daquela sazom, ca empero que [algũus] outros [nomearom] Deus antes que Abraã nõ achamos quese afirmassem em ello; et foy el oprimeyro quese [atreveo] a dizer et afirmar et mostrar aas gentes que aquel hũ sóó era Deus oque criara todaslas cousas, et sem El que nẽgũa cousa nõ poderia séér et que outra creẽça nõ era nada senõ asua; et catou Deus por esto abõa bondade et voõtade de Abraã que avia contra El et nõ quiso que morasse ontre aquelas máás gentes, et segundo diz Josefo [leuãtauã] se contra el et buscabam lle moyto mal por esta verdade quelles dizia et mostraua; et estando el em pensamento desse tornar aterra de Babilonya et de Caldea ou cõmo faria, rrenẽbrousse del noso señor Deus et faloulle. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 172 |
Et por la grande nomeada destes saberes vynã oveer os rricos omẽs et os poderosos do rreyno; et desque virom aSarra tam fermosa, et que dizia aAbraã que era sua yrmãa, diserõno estonçes mays afycadamẽte et enviarõ mays mãdadeyros aFaraõ; et Faraom tanto quer dizer cõmo rrey, et atodos los que estonçes rreynauã ẽno Egyto dizianlles Faraões, que mostra tanto cõmo rreys ou rreynãtes, et, segundo departe [Rramyro] [ẽna] Biblia, Faraom tanto quer dizer cõmo desnũu, ou varõ, ou gastol, ou denegante, ou varõ descubriente, ou rreynante. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 176 |
Et moytos buscarõ por saber çertamẽte olugar hũ nasçe, et oque ende mays achou foy el rrey [Jnba]; et diz este rrey que em hum monte quea nome Atalante -et he este mõte em terra de Mauritana, ade juso, em fondo de Affrica, em ouçidente nõ alonge do grãde mar - que nasçe hũa fonte et que faz logo y hũ grande [escanco], et chamãlle Nullydom; et criam se em el [hũus] peyxes que am nome os [hũus] alaltetes, os outros coraçinos, os outros syluros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 177 |
Et aestas agoas que vam assy departidas chamãlles estes nomẽes que avemos ditos, et desque se ajuntam todos em hum dizenlles o Nylo, et nõ antes ajnda que toda seja hũa agoa; et despoys que sal das yslas ençarrasse ontre [hũus] mõtes, et em nẽgum lugar nõ vay tam yrado nẽ corre tam rrezio cõmo por aly ata que vem por hũ lugar de Etyopia quea nome Catadupia, et daly adeante jazem ẽna fim del en bayxo da madre por donde el vay hũas pẽnas grandes et moytas, et durã longa terra, et estoruãno que nõ pode correr, et vay ferindo por ellas fazendo moy grande rroydo, et quebrantãdose todo tãto que dizem que aduas legoas del, que nõ ousa morar moller prene, por que perdem as creaturas ante o espanto do grande et forte rroydo del. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 177 |
Et Paulo Orosio conta deste [Njlo] todas las cousas que diserõ os outros sabios saluo estas duas: a primeyra quelle cambea el os nomẽs, a segunda ẽno correr, que diz que em [algũus] lugares corre doutra [guisa] que nõ diserõ os outros sabios; et ẽno que cãbeou os nomẽs he esto: que oprimeyro lago queos outros poserõ por fonte do Njlo, et diserõ que avia nome Nulidom el diz quea nome Clara, et do lugar donde corre adeante et lle diserõ os outros [Njgris], chamoulle el Nebul, et ẽnos outros lugares el dizlle o Nylo cõmo os outros sabios que del falarõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 183 |
Et quando el he ẽna parte do çeo hu as estrellas do syno do Leon se ajuntam áás estrellas do syno [do] Carneyro, aly onde aestrella Srio -et esta he aaque dizem canycula, donde som chamados os dias canyculares - et deyta os fogos yrados [porla] boca, et mudase aly oçirco do ãno enquese outrossy muda otẽpo, que sal estonçes oestio et entra ho outono; et outrosi quando he osyno do Capricornyo et do Carneyro su [quẽ] esta aboca do Nylo ascondida, quando vay aeste lugar quee dito destes synos aestrella de Mercurio, quee señor das agoas, fere ẽnas bocas ou ẽnos manadeyros do Nylo posto de suso ofogo da sua estrella; estonçes o Nylo abre sua fonte et [maña] et cõmo cresçe omar ẽnos cresçementos da lũa et sal o Nylo cõmo lle manda Mercurio, et cresçe et cobre as terras et tẽperaas, donde am todaslas terras do Egyto todo oque am mester et de quese [mãteẽ] et nõ colle as agoas nẽ as torna aamadre ata quea noyte nõ aja as oras ygoães cõ odia. ""Et em esta rrazõ sobre este lugar da fonte do Nylo achamos que ouverõ [hũus] dos auçiaos hũa créénça vãa: queo cresçer da fonte do Nylo donde el sal por las terras et rrega as herdades, diziam que aquel cresçer quelle [vyña] daquelas neves de Etiopia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 185 |
Das rrazões de Acoreo porlo Njlo segundo [hũus]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 185 |
"Outrosi avaydade de [algũus] dos auçiaos diserom queos ventos çerços faziã esto et que elles eram rrazõ por que as agoas do Nylo cresçem daquela [guisa] por lo ventear deles, queatempos estabelesçidos enque nõ andam, et vem ẽno ayre opoder de sayr et ventear alongo tempo, ou porque deytam et seguẽ os nublos et as nuves do çeo da parte de ouçidente, cõmo cae da parte de ouçidente tras lo vendaual, et fazẽ cõmo por força aas chuveas quese acollam aeste rrio; ou por que os poderes destes ventos ferẽ moytas vezes aas outras agõas, et esto fazem elles estonçes tam fortemente queas fazem por força ficar ẽna terra, et ellas am cõ sua multidue arromper as rribeyras do Njlo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 185 |
Outros ha y que coydam quea terra rrespira et ha ontresi hũas aberturas grandes feytas cõmo arcos, et som estas cõmo hũas couas que vã longas das hũas partes da terra aas outras, -et dizenlles ẽno noso latim cauernas, et tanto quer dizer cõmo cauas ou couas que som feytas por natura ẽnas entradas da terra -et que por aqui envia a terra seus [rrespiramẽtos] et por aly andam as agoas, et daqui andam os ventos que correm afaçe da terra et o ayre, et as agoas daly saym et alyse acollem et dende se leuãta amyngoãte et acresçente do mar; et que por [hũus] lugares de aquestes taes destas couas que som dentro ẽno corpo da terra, contam os que esto dizem que vay por aly agoa cõ hũ correr que leua calado et mãso et tornase do frio de septentriom et víj́ndo por medio d a terra que sal ao eyxe de medio dia quando o sol passa mays apoderado por la çidade de Merçe, et a terra esta toda queymada do feruor da sua grande caentura, et estonçes o Nylo da aly as suas agoas et as mana sobrela terra, et vay tã grande por atemperar aqueles ardores quese nõ ençẽda a terra, ca ençenderse ya se por esto nõ fosse; et estonçes myngoã orrio Ganges et orrio Pado et se acollem calando, esto he sem todo rroydo, aaquelas couas da poridade do mũdo; et estonçes rreçebe ensy o Nylo em aquelas couas da terra, agoas de todoslos rrios que ẽno [mundo] som, et trageas consigo, et deyta as por hũa fonte, cõmo [quer que] sejam moytos os manadeyros dela. " "Mays despoys nõ as leua por hũ calez, que sete som os lugares por onde corre alongados os huũs dos outros et moy grandes, pero os tres deles mays [son] grandes de moyto queos outros, segundo que conta [Plimo]; et diz que am estes nomẽs seguẽtes: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 186 |
Do pensamento de [hũus] porlo Nylo segundo queo conta Acoreo por elles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 191 |
Et desta aruore diz mééstre Pedro que dizẽ [hũus] que era terebynto, outros que rrobre. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 192 |
Andados oyteẽta ãnos de quando Abraã nasçera, et çento et [vijnte] et dous do rreynado de [Assiria], et çento et hũ do de [Sytionya], et oytéénta do de Egyto, quando Abraã sayo dO Egyto, asy cõmo conta mẽestre Pedro ẽno capitolo da lide de Abraã que ouvo cõ os quatro rreys, em aquel tẽpo aviã ja todoslos omẽs sabor moy grande os [hũus] de aver rreys, os outros de rreynar; et faziam rrey em cada çidade et em cada vila. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 193 |
Et chegarõ as hostes da hũa parte et da outra, et ajuntarõ se em hũ lugar que avia estonçes nome o val Syluestre, -et siluestre quer dizer tanto cõmo saluage ou de sylua, ou mõtesyno - et era este val açerca [hũus] montes que avia estonçes em aquel lugar do bitume conque faziam atorre de Babilonya; et era aquel bitume engludo cõmo se fosse barro, moy bõo pera fazer lauores de paredes et doutras cousas, et tirauã no daqueles poços cõmo tyram agreda; et agora he [feyto] aquel lugar [lago]; et desto contaremos asua rrazom et todo [ofeyto] adeante ẽna estoria do destroymẽto daquelas çinque çidades de Sodoma. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 193 |
Et pararõ aly todos suas azes, os [hũus] contra os outros, et lydarõ aqueles quatro rreys cõ estes çinque, et forõ vençidos os çinque, et morrerom aly moytas [conpañas]; et os que nõ forõ mortos ou presos fugirõ aos montes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 196 |
Outrosi Job fezo moytas [vezes] aDeus sacrifiçio de pam et de [viño] por seus fillos, et foy omẽ gẽtil do lynage de Esau, et ante do tẽpo dos judeus; desto se proua asaz queo sacrifiçio do pam et do [viño] que [ante] foy feyto queos judios, et nõ ouvo deles ocomeço; et segũdo diz Josefo deste Melchisedec dizẽ [algũus], et estes som dos judios, que foy Sem, ofillo de Noe, et que viueo ata otẽpo de Ysaac, fillo de Abraã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 196 |
Et dizẽ outrosi que [des] Noe ata Aarom, forõ todos los fillos [mayores] desta gééraçõ byspos, et bendiziam aos pobõos quando faziã oraçõ et quando comyam, cõmo Melchisedec fezo aAbraã, et pero que [algũus] deles eram rreys ou caudillos em aquela sazõ nõ leyxauã por tanto de séér bispos et esto faziam por apoderar as gentes [en] duas maneyras: ahũa tẽporal [como] rreys: aoutra espiritual cõmo bispos; et por esso lles dauã primeyro as [primyçias] que disemos, et desi lles derõ as dezimas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 200 |
Estonçes Agar tornousse pera sua señora Sarra, asy cõmo lle mãdara oangeo; et ouvo seu fillo cõmo lle foy dito, et posolle nome Ysmael cõmo lle avia mandado oangeo; et segundo contã [algũus] este foy oprimeyro omẽ aque Deus [mãdou] poer nome ante que nasçesse, et esto contesçeo em moy poucos despoys. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 200 |
Et deste Ysmael vierom outrosy os barbaros gazules, et genetes, et todas las maneyras de alaraues daqueles que moram [em] tẽdas et nõ querem morar em casas; et segundo diserõ [algũus] daly sayo [olyñage] de Mafoma, donde veẽ os mouros que am nome [agarenos], et am este nome por Agar, que foy madre de Ysmael; et ajnda [profetyzou] Metodio do lynage de Ysmael et diso que sayriam hũa vez et conqueririã amayor parte da terra et séériam dela [senores] hũ grande tẽpo, et que matariam os saçerdotes ẽnas [igleias] et ẽnos santuarios, et que aly se deytariam cõ suas molleres et atariã os cabestros das bẽstas aos sepulcros dos santos, et os altares preueles delas, et esto contesçeria [porlos] pecados et maldades dos [cristiaos] que em aquela sazõ seeriã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 204 |
Et segundo dizẽ [algũus hũ] era oquelle [vyña] dizer cõmo avia de aver fillo; os dous lle diserõ cõmo elles yam [destroyr] Sodoma et Gomorra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 206 |
Et estaua hũ dia aaporta da villa [et] aparesçerõlle dous angeos; et dizẽ [algũus] que forõ os dous de aqueles tres que vira Abraã. |
[+] |