logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de dado nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Número de contextos atopados: 1115

1200 FX III, 5/ 703, col. a azotes ; e por ende el seruo non deue ninguna pena porque lo fez por mandado del senor. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Se for seruo aieno el que furto lo scripto o que lo corrompio o que los ascondeo, sea seruo daquel cuio era lo scripto; et se o faz por mandado de sou senor, el senor peche el dano todo por el. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b De los que falso mandado leua o falsas letras sub nombre de rey o de iudiz. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Quem mostra falso scripto o falsas leteras ou falso mandado del rey non lo sabendo, non deue seer tenudo por falso; se poder mostrar aquel quegelo dio , mostrelo et aquel deue recebir a pena que es de suso dicha que deuem auer os que fazen falsos scriptos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Aos seus acomendados || a Virgen tost ' á livrados. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quen servir a Madre do gran Rey, || ben sey || que será de mal guardado, || com ' ora vos contarey. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Aquel pod[ed]es jurar || que é ben de real guardado || o que a Virgen Fillar || vay por seu acomendado. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XXXVI. é como en terra de Pulla, na villa que chaman Foja, jogava os dados hũa moller con outras co[n]pannas ant ' hũa egreja; e porque perdeu, lancou hũa pedra que désse ao Menino da omagen de Santa Maria, e ela alçou o braço e reçebeu [o colbe]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXII[I]. é como un ome d ' Osca, que jogava os dados, descreeu en Santa Maria e perdeu logo a fala ; e foi a Santa Maria de Salas en romaria, e cobrou -a. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXIX. é dun miragre que fezo Santa Maria por hũa sa egreja que é ena Ar[r]eixaca de Murça, de como foron mouros acordados de a destruir e nunca o acabaron. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXXIIII. é como un cavaleiro servia Santa Maria, e avẽo -lle que jogou os dados, e porque perdeu dẽostou Santa Maria; e ar[r]epẽedeu -sse depois, e do pesar que end ' ouve tallou a lingua; e sãou -lla Santa Maria, e falou. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muitas vezes volv ' o demo | as gentes por seus pecados, || que non quer Santa Maria, | pois lle son acomendados. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Mom ' é o mundo avondado | de maes e [d] ' ocajões, || assi é Santa Maria | de graças e de perdões. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Oraçon con piadade | oe a Virgen de grado, || e guarda de mal por ela | o que ll ' é encomendado. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Os que bõa morte morren | e son quitos de pecados, || son con Deus e con sa Madr ' e | sempre fazen seus mandados. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XXXVIII. é como Deus se vingou dum jograr tafur que jogava os dados e porque perdera descreeu en Deus e en Santa Maria. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Aquel que de voontade | Santa Maria servir, || d ' ocajon será guardado | e d ' outro mal, sen mentir. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muit ' é benaventurado || e en bon ponto naçeu || o que da Virgen ma[n]dado || fez e [a] obedeçeu. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta CC.XC.IIII. é como hũa moller que jogava os dados en Pulla lançou hũa pedra aa omagen de Santa Maria porque perdera, [e] parou un angeo de pedra a mão e reçebeo o colbe. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Madre do Pastor bõo que connosçeu o seu gãado || ben pode guardar aquele | que lle for acomendado. [+]
1264 CSMr B/ 489 [[E]sta é como en terra de Pulla, en hũa vila que á nome ' Foja, jogava hũa moller os dados co outras conpannas ant[t] ' hũa eigreja; e porque perdeu, lançou hũa pedra que déss ' ao Menỹo da omage de Santa Maria, e ela alçou o braço e recebeu o colbe.] [+]
1264 CSMr B/ 548 [Come uun ome d ' Osca, que jogava os dados, descre[e]u en Santa Maria e perdeu logo a fala; e foi a Santa Maria de Salas en romaria e cobró -a.] [+]
1264 CSMr B/ 560 [Esta é dun miragre que fezo Santa Maria por hũa sa eigreja que é ena Arreixaca de Murça, de como foron mouros acordados de a destroir e nunca o acabaron.] [+]
1264 CSMr B/ 571 [Como un cavaleiro servia Santa [Maria], e avẽo -lle que jugou os dados, e porque perdeu dẽostou Santa Maria; e arrepentiu -sse depois, e do pesar que ende ouve tallou a lingua; e sãó -lla Santa Maria, e falou depois muy ben.] [+]
1264 CSMr B/ 732 [Como Deus se vingou dun jograr tafur que jogava os dados e porque perdera descreeu en Deus e en Santa Maria.] [+]
1264 CSMr B/ 116 [[C]omo hũa moller que jogava os dados en Pulla lançou hũa pedra aa omagen de Santa Maria, porque perdera, e parou un angeo de pedra que y estava a mão e recebeu o colbe.] [+]
1264 CSMr B/ 351 A madre do Pastor bõo | que connosceu seu gãado ben pode guardar aquele | que lle for acomendado. [+]
1275 CPb 1/ 6 Proueyto grande e (con) ben uen aos homees da amizdade de guysa que segundo disso aristotiles. nehun homee que aia bondade en si non quer uiuer en fuesse abondado de todos los bienes que en el son. [+]
1275 CPb 1/ 6 La primera porque ellos non podrian auer prouecho de las riquezas,si non vsassen dellas, e tal vso deue ser en fazer bien, e el bien fecho deue ser dado a los amigos, e por ende los (que) amigos (non han,) non pueden vsar (bien) de las riquezas que ouieren, maguer sean abondados dellas. [+]
1275 CPb 1/ 6 E sobre todo dixo, que en qualquier edad que sea (el) ome, ha menester (ayuda: ca si fuer niño, ha menester) amigo(s) que lo crie(n,) e lo guarden que non faga, nin aprenda cosa este mundo sen amigos macar seia auondado de todolos (outros) bees que en el son. (ca) quanto os homees son mays onrrados e mays poderosos e mays rricos. tanto an mays mester os amigos e esto por duas rrazoes. a premeyra (he) porque eles non poderian auer (nehun) proueyt o das rrequezas sse non husasen delas e tal huso deue seer en fazer ben. e ho ben feyto deue seer dado os amigos. e por ende os amigos non poden husar das rrequezas que ouueren macar car seian auondados dellas. a ssegunda rrazon he que porlos amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas e as onrras que os homees an ca doutra guysa sen amigos non poderian durar porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omee peor golpe rreçebe se (lle) falleçe ajuda de amingos que os acorran en sua pobreça e os estorçan (t)odos perigros quelles aquaçeren. e sobre todo disso que en qual quer hedade que seia omee a mester amingo que o cria e o garde que non faça nen aprenda cousa quelle este mal. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Procurador es dito aquel que tracta los preytos o los faz agenos por mandado de seus donoſ. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Et podelo facer el dono del preyto por # su carta ou por ſeu mandado, pero que non ſeya preſente. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 125 Todo ome pode ſéér penſoeyro en iuyzéo ou fora de ſua caſſa por mandado del rey, ſe non for daqueles que defende a léé et o dereyto. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 125 Léé Va Macar que e dito ena léé de suso, que aquel perſoneyro que tracta los preytos por mandado de ſeus donos, perſoas ſom çertas que podem ſéér perſoneyros por outre ſem ſeu mandado. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Lee VJ Se outra algua perſoa que non ſeyam deſtas que ſom ſobredictas quiſer demandar por outro non auendo nen mostrando mandado algum daquel por que demanda aſſy como por cartas ou por testes, non deue a ſéér reçebudo macar que deſſe fiador como sobredicto e. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Léé VIIJa Todo ome pode defender a outro que non ſeya preſente, macar que non demoſtre que a ſeu mandado, nen carta de perſoarya, ca prol e de todos comunalmente que os que non ſom preſentes poſſam ſéér defendudos pellos outros que llos queren defender aſſy commo ſobredicto e. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Léé JXa En todo llos preytos podem ſeer dados penſoeyros ſe non forem preytos cumunales; et preytos criminalles ſom aquelles todos por que algum e demandado ou acuſado por morte ou por pea alguna de ſeu corpo. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 En todo preyto de juiz ordenado deue á áuer tres perſoas: a penſoa do iuyz, e a penſoa do demandador, que e dicta en latim actor , e a penſoa do demandado que e dicto reus . [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Todo ome que e aplaçeado per ante el rey ſobre preyto alguno non deue ſéér apraçeado doutro menor, dementre que morar ena corte por raçon deſte enplaceamento; nen el marido nenlla muller dementre fecer ſuas uodas; nen aquelles que uam ſuterrar alguum de ſeus parentes ou de ſeus ſeruos ou de seus ſeruentes; nen pregoneyro nengum mentre uay pregonando por uillas ou por aldeas por mandado del rey, non deuem ſéér chamadoſ a iuyço. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Neum perſoeyro que ſeya dado en algun preyto, quer para demandar, quer para defender et para iuyzo tomar, non poſſa fazer nenguna auennencea, nen compoſtura en aquel preyto fora ende ſeo dono da uoz llo demandare nomeadamente na penſoarya. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Ca en poder es do demandador de fazer ſua demanda a quen uir que he guiſado. [+]
1290 FR I, 10/ 123 Titullo dos preytos que deuen a ualler ou non Todo preyto que entre alguus dereytamente for feyto, quer ſeya ſem eſcripto quer por eſcripto, macar que pea que non ſeya y poſta, firmimente ſeya gardado, et o alcayt fagao gardar. [+]
1295 TC 1/ 5 Andados dous anos del rreynado del rrey dom Ramiro -et foy isto ena era d ' oytoçẽtos et sateenta anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et xxij ãnos -, asi com̃o conta a estoria, poys que os mouros souberõ que el rey dom Afonso o Casto, que era muy esforçado et muy forte et muy aventurado en batalas et os avia muyto apremados et quebrantados cõ lides et cõ correduras, que era morto et rreynaua en seu lugar el rey dõ Ramjro, coydando elles que el, como seria en sua noueza, que aueria medo, ca era o poder dos mouros muy grande en Espana, como oyredes adeant[e] na estoria, et que, auẽdolles medo, que daria o que lle demãdasẽ por razõ que le nõ desem guerra et que o leyxasem en paz; et enviarõle pidir que lles dese cada ano La donzelas das mays fillas dalgo, cõ que casasẽ, et outras La das outras do poboo, cõ que ouuesem outrosi seus solazes et seus deleytos; et estas çem donzelas que fosẽ todas uirgẽes et en cabello, asy como las dera el rey Mauragato en seu tẽpo, que fora ante dele. [+]
1295 TC 1/ 6 Et fezerõ todos assy como les era mandado do apostolo, et forõ logo entrar na fazenda et lidarõ conos mouros. [+]
1295 TC 1/ 8 Andados tres anos do rreynado deste rey dom Rramiro -et foy isto ẽna era de oytocentos et lxxj ãno; et andaua estonçe o ano da encarnaçõ en oytoçentos et xxxtaiijes; et a do enperio de Loys, enperador de Rroma et rey de França, en xij -, conta a estoria que chamou entõçe el rrey dom Ramiro os bispos et os abbades que forã cõ elle en aquella batalla que ouverã con os mouros, et ouue seu cõsello cõ elles. [+]
1295 TC 1/ 11 Andado o terceyro ãno do rreynado del rey dom Rramiro arribarõse a Lisbõa La et quatro n[a]ues et Laviijo galeas. [+]
1295 TC 1/ 13 Andados quatro anos do rreynado deste rey dom Rramiro -et foy isto ena era de oytoçẽtos anos et lxxaij; et andaua entõce o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxtiijos; et [o] d[e Loys], enperador de Rroma et rrey de Frãça, en xiiijze -, chegarõ a foro de Galliza, cõ muytas naues, os normães, hũa gente muy crua. [+]
1295 TC 1/ 13 Et, os narmães segudados da terra, tornouse el rey dom Rramiro sãao et cõ saude et cõ gaança et muyto alegre, ele et sua oste, para seu logar. [+]
1295 TC 1/ 15 Andados quatro anos do reynado del rey dom Rramiro, começ[o]u a fazer hũa jgleia de pedra marmor abouedada cõ arcos, aa onrra de Sancta Maria, eno mont[e] Naurãcio, que e a vna legoa de Ovedo. [+]
1295 TC 1/ 16 Andados vj [anos] do reynado deste rey dom Rramiro - [+]
1295 TC 1/ 16 Et el, poys que isto o[u]ue feyto en Gascona, vĩjndose della, chegoule mandado en como hũa, muy grãde oste saya de terra de mouros et uĩjna contra el. [+]
1295 TC 1/ 17 Andado o primeyro ano do rreynado del rey dõ Ordono, fezo Abderamẽ lousar et est[r]ar de pedra todas [as] cales de Cor doua, et traier per canos de plomo agoa da serra aa villa, de guissa que nacesse preto da misquita mayor et eno alcaçer et en outros logares pela çidade du via que conpria. [+]
1295 TC 1/ 19 Andados dous anos deste rey dõ Ordono -et foy esto na era de oytoçẽtos Lavj anos; et andaua o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et xxviijto - aquel Mahomat, rey de Cordoua, sayu cõ muy grã oste et uẽo sobre Tolledo, et çercoua et diribou a pont[e]. [+]
1295 TC 1/ 19 Andados tres anos do rreynado del rey dom Ordono, hũu cabedel dos mouros que fora do linagẽ dos godos, a que chamauã [en] arauygo Muça Abencaçim, alcouse contra Mahomat, aquel rey de Cord[o]ua, et tolleule muytas çidades, hũas per força, outras per engano. [+]
1295 TC 1/ 21 Andados quatro anos do rreynado deste rey dom Ordono -et foy isto na era de oytoçẽtos et LXa et noue anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et XXXa -, Lopo, [o] que disemos que era fillo de Muça, que era endeantado de Tolledo, quãdo oyo dizer aquel mal que acaecera a seu padre, foyse para el rrey dõ Ordono, cuyo vassallo era, et alla foy sempre mentre uiueu. [+]
1295 TC 1/ 22 Andados IX anos do rreynado deste rey dom Ordono -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et LXXa et iij anos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et XXXtaVe -, arribarõ a Espana, a Algazira, hũa flota de gente de narmenes, en que aujã LXa naues bẽ bastidas et grandes desa gente et do que auiã mester. [+]
1295 TC 1/ 23 Andados X anos deste rey dom Ordoño -et foy na era d ' oytoçẽtos lxxiiijo ãnos -, enferm[o]u el rrey dos pees, dũa enfirmidad[e] que dizẽ na fisica podroga. [+]
1295 TC 1/ 24 Et, poys que llj chegou mãdado que seu padre era morto, acolleuse apresa et vẽe[u]se a[a] cidade de Ovedo. [+]
1295 TC 1/ 25 Andado o primeyro ano do rreynado del rey dom Affonso, Mahomat, rrey de Cordoua, sacou muy grand ' oste et foy contra os nauarros et deytouse sobre Panpellona. [+]
1295 TC 1/ 25 Et este nume lle foy dado de "franger[e]" que diz[en] en latim [por] framear ou quebrantar. [+]
1295 TC 1/ 27 Et en todo esto, rrey dõ Affonso estando en Leom, vẽe[u]lle mãdado dũu conde, que auja nume Layrõ, que xe lle alçara en Allaua et lle. paraua mal a terra. [+]
1295 TC 1/ 29 Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de oytoçẽtos lxxavj ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxxviijto anos - en este ano sobredito uẽo (vẽo) a desora et sem sospeyta hũa grãde oste de mouros a Leom, et tragiam cõsigo dous cabedees, et diziam a hũu Ymudar et ao outro Arcanaçer. [+]
1295 TC 1/ 29 Et el rey dom Afonso, chegandole mandado da vĩjn[d]a da oste daquelles mourros, enviou per toda a terra seus mandadeyros que fossem ajuntados logo alj cõ elle todos aquelles que armas podessem tomar, et o mellor armados que podesem. [+]
1295 TC 1/ 29 Este rrey dom Afonso auja muytos bẽes et sobre todo ouve estes quatro sinaladament[e]: foy muy lidador et muy piadoso et justiceyro et bom cristião. [+]
1295 TC 1/ 30 Andados tres anos do rreynado del rey dom Affonso, o Magno -et foy isto na era d ' oytoçentos lxxavije ãnos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et XXXaIXe ãnos -, sacou este rey don Afonso grã oste de prou[ẽ]ciaes et de gascoes et de nauaros et foy cõ elles et entrou per terra de mouros, et quebrãtarõ et estragarõ a ferro et a ffogo toda a terra [que os mouros] tijn[ã] en Spana [et] suas fronteyras, cõ todo esto tollẽdolles os pãas et os vinos et os froytos. [+]
1295 TC 1/ 31 Andados iiijo ãnos do rreynado del rey dõ Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçentos LXXa IX anos; et andaua (et andaua) outrosi o ano da encarnaçõ do Señor en oytoçẽtos et xlaj; et a do enperio [de] Locario, enperadorn de Rroma, en çinquo -, este rey dom Affonso, estando en sua terra asesegado et ẽ paz, chegoulle mandado como tres rreys de Merida lle avi[ã] entrado na terra cõ gram oste et que ficarã suas tendas sobre Benauent[e]; et tijnana çercada. [+]
1295 TC 1/ 31 Et el rrey meteusse logo dentro na villa cõ aquelles poucos que aduzia, et enviou logo mandado per toda sua terra do que auja feyto et com̃o sse metera en Camora, et que llj acorressem. [+]
1295 TC 1/ 33 Andados ssex ãnos do regnado del rrey dom Affonso, o Magno -et ffoy isto na era d ' oytoçẽtos et LXXXa ãnos -, el rrey dom Affonso estando en paz et assesegado, chegaronlle nouas de como era ẽna terra gran poder de mourros. [+]
1295 TC 1/ 34 Andados vije anos do rregnado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et lxxxaj ãno; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ [do Señor] en oytoçentos xliijes; et a de Locario, enperador de Rroma, en vije -, el rrey dom Affonso, coydando ia estar en paz, chegarõle nouas en como hũu alto omẽ de França, que auja nume Buysso, lle entrara cõ gram oste et que lle andaua estragãdo a terra et fazendo en ella quanto mal podia. [+]
1295 TC 1/ 35 Andados viijto anos do rreynado deste rey dõ Affonso -esto foy na era d ' oytoçentos lxxxaij ãnos; et andaua entõçe o ano da encarnaç[õ] do Senor en oytoçẽtos et xliiij anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma, en oyto - este rey dom Affonso, polla festa de çinquoesma, fezo suas cortes en Leom, muy rricas et muyto onrradas. [+]
1295 TC 1/ 38 Andados IX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy esto ena era d ' oytoçẽtos LXXX et iij anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos LaVe anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma en IXe -os de Tolledo alçaronse outra uez contra Mahomat, rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 38 Et deronlle arrafẽes, fazendo sua pustura cõ el que por senpre iamays fezesem seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 39 Andados X anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et ffoy isto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta tres ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnacom do Senor en oytoçentos xlavj; et o enperio [de] Locario en X - et este ano Xo de seu rreynado ffez suas cortes en Salamãca. [+]
1295 TC 1/ 39 Condes, poys que uos eu solto et uos enuyo, rrogouos que digades a el rrey que me envie(e) meu padre et que me envi(j)e logo mãdado dũu ou do al de com̃o quiser fazer. [+]
1295 TC 1/ 39 Fezestes muy mal en tornaruos aca tã agina; ca, se nos (se nos) d[e]rades hũu pouco de vagar, gaanaramos tã grãdes requezas que senpre foramos ricos et avondados. [+]
1295 TC 1/ 43 Andados xije anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy esto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta et Vo anos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçetos et xlavije anos et foy isto en aquel dito ãno - quãdo os del rrey virõ o mal et o quebranto que lles vĩjna sempre de Bernaldo, diserõ a el rrey: - [+]
1295 TC 1/ 43 Et, poys que assi he, uaam a Bernaldo cõ mandado algũus caualleyros que me de as chaues do castello et que lle darey seu padre. [+]
1295 TC 1/ 47 Andados xiiije anos do rreynado del rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta vj ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ en oytoçẽtos et xlaviijo anos; et o inperio de Locario en xij - en este ano aqui dito dom Fruella, yrmao deste rey dom Affonso, ouve sua falla con os outros tres jrmãos, dom Nuno et dom Bernaldo et don Doario, et fallarõ de como matasem el rrey. [+]
1295 TC 1/ 49 Andados XXV anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, et ffoy [isto] na era d ' oytoçẽtos et noueenta ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnacom do Ssenor en oytoçentos laij ãnos; et [o] enperio de Loys en X - este ãno aqui dito tremeu todo España. [+]
1295 TC 1/ 51 Andados XXX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy isto na era de noueçẽtos et iiijo ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xla vj anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en XV - esse ano foy el rrey don Affonso sobre Coynbra, que tĩjnã os mouros çercada, et desçercoua. [+]
1295 TC 1/ 52 Andados xx[x]j ano do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy esto na era de noueçẽtos et Ve ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçom do Senor en oytoçetos xlavije; et o enperio de Locario en xvjes - en este ano Homar Abenhazõ, que era hũu dos mays altos omes que auja en Cordoua, alçousse contra el rrey Abdala, et alçarõse cõ el muytas gentes et muytos castellos, que som estes: [+]
1295 TC 1/ 53 Andados xxxaii anos do rreynado deste rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçentos et sex anos, et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en [oyto]çentos et saseenta et oyto anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xvije anos - en este ano sobredito sacou este rrey dom Affonso muy gran oste et foy contra Tolledo, ca sayam ia as tregoas que dissemos que lles dera. [+]
1295 TC 1/ 53 Et enpos isto esse rrey don Affonso, poendo seu coydado en obras de pẽedença sancta, mandou fazer sobrelo corpo de Sanctiago hũa capella de muy fremosa obra, et deulle grandes herdades aa jgleia et fremosoua et o[nr]roua de muytas bõas doonas d ' ourro et de prata et de canpãas et de vistementas de seda et de pedras preciosas. [+]
1295 TC 1/ 55 Andados xxxa iijes anos do rreynado deste rey don Affonso, o Magno -et foy isto na era de nouecentos et sete anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et saseenta et noue ãnos; et o enperio de Loys en xviijto ãnos - en este ano pobrou el rrey don Affonso a cidade de Çamora, ca ante nõ era ben pobrada de gent[e] pollas guerras et pollo mal dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 57 Andados quarreenta et hũu ãno do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et ffoy isto ena era de noueçentos et XVe ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçom do Senor en oytoçentos et lxxta et vij; et o enperio de Carllos, enperador de Rroma, en quatro - en este ãno el rrey dom Affonso, seendo muy alegre, et au[endo] gram plazer de tantos bẽes como lle Deus avia feytos et fazia contra seus eemigos, (et) envioull[o] dizer ao apostoligo Joham per sua carta, com dous clerigos que lle enviou. [+]
1295 TC 1/ 57 "Joham, obisspo, sseruo dos sseruos deDeus, ao muy boo cristião rrey dom Affonsso et a todollos bisspos et abbades et aos gardadores da ffe, ssaude et apostoligar bẽeyçom. [+]
1295 TC 1/ 57 Et uos, nosso ffillo muy amado, quando q[ue]r que o uosso mandado enviardes a nos ou algũ[ũ] da uossa terra de parte de Galiça, hu Deus posse a uos por g[o]uernador, rreçe(r)beruos emos por nosos ffillos muy debõament[e] et prazernos a muyto com uossos mandados. [+]
1295 TC 1/ 60 De como el rrey don Affonso fez consagrar a jgleia de Sanctiago per mãdado do papa [+]
1295 TC 1/ 60 Andados xla et dous anos do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, -et foy na era de ixe cẽtos et xvj ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos lxx et oyto; et o enperio de Carlos en Vo -en este ano, quando el rrey dom Affonso vio as cartas do papa, prouguelle muy de curaçõ et pos logo dia en que sse juntassem os rricos homẽes et os outros fillos dalgo et os bispos, [et] fezello a saber et aprazouos para seerẽ y aquelle dia para consagrar a jgleia de Santiago. [+]
1295 TC 1/ 61 Andados xla ij anos do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, depoys a cabo d ' onze messes, ajuntaronsse de cabo ẽna cidade de Ovedo el rrey dom Affonso cõ sua moller et cõ seus ffillos et os bispos et os condes et os rricos homes de seu rreyno, et fezerõ conçello per outorgamento do papa Joham. [+]
1295 TC 1/ 62 Andados xla iijes ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçẽtos et xvije anos; et andaua outrosi o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos lxxta et ixe anos, et o enperio de Carlos, enperador de Rroma en vj - poys que el rrey dom Affonso ouve acabadas todas estas cousas que auemos ditas, sayo d ' Ovedo et uẽo a Camora et prendeu y a seu fillo, o jnfant[e] don Garçia, et meteuo en ferros et mãdoo deytar ẽno castello de Gazõ. [+]
1295 TC 1/ 63 Andados xla vj anos do rreynado del rrey dom Afonso, o Magno -et foy isto na era de noueçẽtos et xx anos, et andaua o ano da en[c]arnaçõ do Senor en ixe çẽtos et oyteenta et dous anos, et o enperio de Carlos en ixe -en este ano el rrey dom Afonso, o Magno, quando sse vyo aficado de seus fillos et de seus vassalos meesmos, en hũa uilla de Asturas que dizem Beydes, alj leyxou o rreyno et deuo a seu fillo dom Garçia, en esse logar meesmo, ante seus fillos et seus rricos omees; mays per força que de grado. [+]
1295 TC 1/ 63 Et tornou rico et auondado [et] cõ grãde onrra para Çamora. [+]
1295 TC 1/ 65 Andados iijes anos do rreynado del rey dom Garçia, acaeçeu que uẽo a Çamora et enfermou et morreu y. [+]
1295 TC 1/ 67 Andados tres anos do rreynado del rey don Ordono, Abdalla, rrey de Cordoua, fazendo aos grãdes et aos pequenos ygualmente juyzo et justiça, morreu en Cordoua de sua morte et avendo ydade de quando naçera lxij anos. [+]
1295 TC 1/ 68 Andado(s) aquel terceyro ano do rreynado deste rrey dom Ordono, os mouros de Tallaueyra et os que ueerã de Cordoua en sua ajuda, que escaparã del rey dom Ordono quando uẽo sobre Tallaueyra, assi como disemos, veendosse maltreytos et muy apremados del rrey dom Ordono, enviarõ demãdar ajuda Abdarame, rrey de Cordoua, et Almotarab, rrey de Tunez. [+]
1295 TC 1/ 68 Et tam grãde foy a morteydade que fezo en elles, que nõ ha ome que o podese cõtar; ca, della ribeyra do Doyro, du elles pousauam, ata Atẽça et Paraçollos, mõtes et valles et cãpos todos iaziã cubertos de mouros mortos, assi que poucos ou nẽhũus forõ os que ende escaparom nẽ que o mãdado podesem leuar a el rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 69 Andados iiij anos do rreynado deste rey dom Ordono, ena era de noueçẽtos et xxvij anos -et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et oyteenta et ix ãnos et (a) o enperio de Armalfo en quatro anos -, el rrey dom Ordono, nõ auendo sabor de sse dar a uagar nen auer folgança, ca tĩjna sse tẽpo perdesse que nũca o cobraria, (et) sacou sua oste muy grãde. [+]
1295 TC 1/ 71 Andados iiijo anos do rreynado del [rrey] don Ordoño, Auderame, rrey de Cordoua, doendosse muyto do estragamento de sua terra [et] da muyta gent[e] que auja perduda, sacou muy grã oste et [ueo y] el por si(r) a correr terra de cristiãus. [+]
1295 TC 1/ 71 Andados vj anos do rreynado deste rey don Ordono - [+]
1295 TC 1/ 71 Et adusse muytos mouros d ' aalem mar cõsigo asoldados. [+]
1295 TC 1/ 71 Et entõçe el rey de Nauara, (et) dõ Garçia, ffillo de dom Sancho Auarca, quando o soube, enviou seu mãdado al rrey don Ordoño, que o vẽesse ajudar, ca nõ sse atreuya el soo contra aquel poder dos mouros que uĩjnan. [+]
1295 TC 1/ 71 Mays os cõdes nõno quiserõ fazer nẽ precaron nada seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 71 Et por este Eriugo foy dado [en] araffẽens Paayo, hũu seu sobrino; et foy depoys marteyrado en Cordoua per mãdado deste Abderame. [+]
1295 TC 1/ 73 Andados vij anos do rreynado deste rrey don Ordoño -et foy na era de noueçẽtos et XXXta ãnos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et dous ãnos; et o enperio de Armilffo, enperador de Rroma, en vije -, (et) el rrey dom Ordoño, avendo grãde pessar da maa andança que ouvera contra os mouros, sacou sua oste muy grãde et ffoyse para terra de mouros. [+]
1295 TC 1/ 74 Andados viijo anos deste rey dõ Ordoño -et foy isto na era de noueçẽtos xxxta et hũu ano; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et tres; et o enperio d ' Armilffo, enperador de Rroma, en noue -, vẽo mandado a este rey dom Ordono, de parte del rey don Garçia de Nauarra, que ffosse contra sua terra destruyr as cidades que os mouros y tĩjnam, Nagara et Bitoyra. [+]
1295 TC 1/ 78 Et este alcayde Nuno Rasoyra tomaua os fillos dos caualleyros et dos omẽes bõos de Castella et criauoos et mostraualle todos bõos custumes et bõas maneyras, en guissa que os padres dos moços sse tĩjnã por enduuidados cõtra el. [+]
1295 TC 1/ 81 Andados Vo anos do rreynado deste rey don Affonso -et foy isto na era de IXe çẽtos et xxxavij anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytocẽtos et noueenta et oyto; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en tres anos -, en este ãno el rrey don Affonso, o quinto, quiso escoller carreyra de penitẽçia, mays polla liueldade do curaçõ que por outra razõ nẽhũa de sanctidade. [+]
1295 TC 1/ 81 Et enviou logo mandado a seu yrmão don Rramiro, que era en Viseu, que vẽesse a elle, que se queria el partir do rreyno et dallo a el. [+]
1295 TC 1/ 82 Et, estando el en Çamora sacãdo sua oste et juntandoa para yrlles correr a terra, veeulle mandado com̃o don Affonso, seu jrmão, era saydo da ordem; ca, en uerdade, assi com̃o sse elle metera cõ leueldade en ella, assi sse sayra outrosi della cõ pouco siso, et forase a Leõ et alçarase y para cobrar o rreyno. [+]
1295 TC 1/ 83 Andado aquelle primeyro ãno do rreynado deste rey don Rramiro, mentre que el tĩjna cercado en Leõ don Affonso, seu jrmão, o mũge, ouverõ seu cõsello os rricos omes et os outros caualleyros de Castella de alcar por conde a Ffernã Gonçaluez, fillo de Gonçaluo Nunez, ca era ia a essa sazõ grã caualleyro, et de tomarlo por senor, ca o amauã muyto et preçauãno todos. [+]
1295 TC 1/ 85 Andados dous anos do rreynado deste rey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et XLa ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en ixe çẽtos et dous anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en iiijo -, mentre este rey don Rramiro teue seu jrmão don Alffonso çercado en Leõ, assi como auemos dito, alcarõse[lle] en Asturas ( a) don Affonso et (a) don Ordono et (a) dom Rramiro, fillos del rrey don Fruella; et onrauã todos don Affonso, por que era mayor, et cõtauano por rrey. [+]
1295 TC 1/ 86 Andados tres ãnos do rreynado del rrey dõ Ramiro, sacou sua oste muy grãde et foy entrar pello rreyno de Tolledo; et cer[c]ou Madride et quebrantou os m(o)uros et ro[u]bou toda a villa et queymoua et leuou en muytos mouros catiuos. [+]
1295 TC 1/ 87 Andados iij anos do rreynado del rrey dõ Ramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et iiijo ãnos - (et) o conde Fernã Gonçaluez, auendo sabor de fazer seruiço a Deus et de gaanar prez et onrra, começou de guerrear conos mouros muy de rigeo, et foy cercar hũu castelo muy forte que a nume Caraço; et jazia en somo dũa serra muyto alta, que tijnã os mouros entõçe. [+]
1295 TC 1/ 88 Andados Vo anos do rreynado deste rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xliij ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et Vo anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en vije -, en este ãno que dito he Almãçor, que era o mays poderoso mouro que auja aquende o mar [so] Abderame, rrey de Cordoua, quando oyo dizer que o conde Fernã Gonçaluez lle auja tomado o castelo a que diziã Caraço, ouve ende muy grã pesar et teuese por maltreyto. [+]
1295 TC 1/ 90 Mays rogote et peçoche eu este don: que, poys que ouueres o cãpo vencudo, que te acordes desta cõpana tã lazerada et deste logar tam pobre et deste ospedado tan fraco que aqui comische; ca tres mũges estamos aqui et fazemos pobre uida et, se Deus nos nõ envia a sua merçee, bestas brauas nos comerã aqui. [+]
1295 TC 1/ 92 Et tã grã sabor aujã os castellãos de lidar et ajudar seu senor, que nõ aujã coydado da morte. [+]
1295 TC 1/ 95 Andados vj anos do rreynado del rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlaiiij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos vj ãnos - sacou el rrey don Rramiro sua oste muy grãde et lleuou cõsigo Ffernã Gonçaluez, conde de Castella, et ffoy sobre Saragoça. [+]
1295 TC 1/ 95 Mays Abemyha, que era ende rrey entõçe, quando uyo que el rrey dom Rramiro et o conde Ffernã Gonçaluez erã acordados et avijndos en vn, ouue muy grã medo delles et tornousse vassallo del rrey don Rramiro cõ toda ssua terra. [+]
1295 TC 1/ 96 Andados vj ãnos do rreynado del rey don Rramiro -et foy isto na era de ixe çẽtos [xl]v anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçom do Senor en ixe çẽtos vij ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en viijo -vẽerom Abderame, rrey de Cordoua, et Abenohia, rrey de Sarragoça, cõ grãde oste a terra del rrey don Rramiro et chegarõ ata Saamãcas. [+]
1295 TC 1/ 97 Andados oyto ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çentos xlvj; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IX çentos et [v]iijo ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en IX ãnos - (et) enviou o conde Ffernan Gonçaluez suas cartas per todo Castella, que ffosen todos cõ el, caualleyros et peões, ata X dias. [+]
1295 TC 1/ 100 Et isto dito, escollerõ hũu caualeyro, a que diziã Nunu Laynes, que dissese ao conde aquillo que aujã acordado. [+]
1295 TC 1/ 100 Outrosi de Judas Macabeu, que foy bispo et bõo caualleyro d ' armas et bom lidador, et lidou muy bẽ, et defendeu muy bẽ dos ẽemjgos o rreyno de Judea en quanto uiveo. [+]
1295 TC 1/ 103 Andados IXe ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos xlvj ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe centos et IX ãnos; et o enperio de Cerrado, enperador de Rroma, en hũu - estando el rrey dom Rramiro en sua terra en paz et asesegado, hũu rrey mouro, que auja nume Açeyffa, entroulle ẽno rreyno cõ muy grã oste per rribeyra de Torrmes, et começou de po[br]ar ẽno rreyno dese rrey don Rramiro Salamãca, Ledesma, Rribas, Hañas, Alffondiga, Peña Guissanda et outros muytos castellos, cõ consintemento et cõ conssello de [dous] rricos homes desse rrey dom Rramiro -et hũu auja nume Fferrnã Gonçaluez et o outro Diego Nunez - que se alcarã et ajudauã (contra) aquel rrey mouro. [+]
1295 TC 1/ 105 Andados X anos do rreynado del rrey don Rramiro -et foy isto na era de IX çẽtos et xlviij anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et IX ãnos; et o enperio de Cerrado, enperador de Rroma, en dous - Almãçor, tẽendosse por muy mal quebrãtado por que o assi ouuer[a] vençud[o] o conde Ffernan Gonçaluez, pasou alende o mar a terra de Africa, et mandou predicar per toda a terra que veesen acorrer a el et aos mouros d ' España contra os cristãos. [+]
1295 TC 1/ 105 Et eu soo Sam Millã que che ueno cõ este mandado. [+]
1295 TC 1/ 108 Et, quando foy a manaa, forõ todos armados et muy bẽ guisados, et pararõ suas azes, assy com̃o lles auya mandado o conde. [+]
1295 TC 1/ 111 Et, Senor, segũdo eu teño que tu de mj̃ eras de[s]pagado, et assy me as desamparado por algũa culpa en que te eu iasco, rreçebe tu en guarda este condado que me tu desche; se nõ, todo sera astragado per sol de los mouros. [+]
1295 TC 1/ 117 Andados xj ãnos do rreynado desse rrey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de (mil et) DCCCCXLta IX ãnos; et andaua outrosy entõ [o ano d]a encarnaçõ do Senor en DCCCC et xjze; et o [ẽ]perio do onrado enperador de Roma en iij -, e[n] aquel dicto ãno meteusse el rrey dom Ramiro a fazer obras de misericordia, per consello da rreyna dõna Tareyia, sua moller, aa que chamarõ ante dona Flerõtina, yrmaa de dom Garçia, o Temeroso, rrey de Nauarra. [+]
1295 TC 1/ 117 Et desy morreu este Anastasio papa a poucos dias, et poserõ en seu lugar a Dado, o primeyro; et forõ cõ el cxxij apostoligos. [+]
1295 TC 1/ 117 Et ẽnos xvj ãnos desse rrey dom Rramiro morreu o papa Dado et foy posto en seu lugar Johan noueno, que era arçebispo da çibdade de Rrauena, et forõ cõ el Cxxiij apostoligos. [+]
1295 TC 1/ 118 Andados xviiij ãnos do rreynado deste rrey dom Ramiro -et foy esto ẽna era de DCCCC et Lavij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCCC xviiij ãnos; et a do enperio d ' Enrique, enperador de Rroma, en quatro ãnos - e[n] este ãno sacou el rrey dõ Ramiro sua oste muy grande, et foy a (correr) terra de mouros correr hũu castelo, que antigamente auia nume Agoas, et e aquelle a que agora dizẽ Caualeyra, et he ẽna ribeyra do Teio, de iuso de Toledo. [+]
1295 TC 1/ 121 Andados dous ãnos do rreynado del rey dom Ordoño - [+]
1295 TC 1/ 121 Andados quatro ãnos deste rrey dom Ordoño -et foy esto ẽna era de DCCCC et LXa ãnos; et andaua outrosy o ano da encarnaçõ do Senor en DCCCC et xxiij ãnos -, este ãno, guisando el rrey dom Ordoño sua oste muy grande para yr sobre o conde de Castela, Fernan Gonçaluez, por que sabi[a] que o conde auya sabor de meterllj buliço ẽno reyno, et yndo el para ala, enviou o conde algũus de seus rricos omes que lle dissessem que el aparellado estaua para o seu seruiço, ca nõ para o seu deseruiço, [et] que queria auer seu amor cõ el. [+]
1295 TC 1/ 122 Andados Vco ãnos do rreynado del rey dom Ordoño -et foy esto ẽna era de IX çentos et LXa et ij anos; et andaua outrosy entõ o ãno [da encarnaçõ] do Senor en IX çentos et xxiiij anos -, en este ãno sacou el rey dom Ordoño para yr sobre mouros muy grande oste, et assy lle acaeçeu que enfermou muy mal et dessa morreu en Çamora. [+]
1295 TC 1/ 125 Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX centos et lxiiij ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et xxvj ãnos, et o enperio de Enrique, enperador de Roma, en xjze - -, (et) en aquel ãno este rey dom Sancho, poys que foy garido da gordura que auya en sy, veẽosse para sua terra cõ grande oste de mouros que llj deu Obderahme, cõ que cobrase o rreyno que [llj] aujã tollido. [+]
1295 TC 1/ 125 Et enmentre uiueu durou cõ elles aontadamente et deserdado, sofrendo muyta lazeyra. [+]
1295 TC 1/ 126 Andados tres ãnos do reynado deste rey dom Sancho, [o] dicto Gordo -et foy esto ẽna era de IX centos et LaXVCco ãnos; et ãdaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et xxvijte; et o emperio [de] Enrique, enperador de Roma, en xij - (et) este ãno enuiov el rey dom Sancho mãdado ao conde Fernã Gonçaluez que fazia suas cortes en Leom, et el que veesse logo a elas, ca todos seus altos omes erã ia y senõ elle, et que por el se detijnã. [+]
1295 TC 1/ 126 Et o conde leuara y entõ hũu açor mudado muy boo et hũu caualo muy nobre ademays, que ouuera gaanado ena batalla d ' Almãçor. [+]
1295 TC 1/ 126 Assaz auya el rey conprado o caualo muy bem; mays outrosy muy caro llj seu a cabo [de] tres ãnos, ca perdeu el per y o condado de Castela; ca nõ poderia pagar el o auer: tãto era creçud[a] et poiada a deuida. [+]
1295 TC 1/ 126 Et o conde enuiou logo seu mandado al rey de Nauarra, que llj enuiasse dizer du tijna por bem que se visem ambos. [+]
1295 TC 1/ 126 Et [o] escudeyro et os outros, quando ouuerõ deytadas as espadas a seus senores et uirõ que llj nõ podiam acorrer en outra guisa, poserõ as esporas aos caualos muy de rrigeo et fugirõ, et forõsse para Castela cõ aquel mãdado. [+]
1295 TC 1/ 126 Ca, se tu quiseras et eu aventurado fosse que os nauarros nõ me achassem desarmado, ouuera eu dereyto delles; mays por esto me teño por desaiudado de tj. [+]
1295 TC 1/ 126 Et, Senor, se tu aco fosses, retart ' ia por ende; et eu bem coydo que nũca fiz cousa contra ti por que eu fosse desaiudado de ti, et moyro aqui de maa guisa, com̃o ome malandante. [+]
1295 TC 1/ 130 Andados quatro ãnos do reynado del rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX çentos et Ltaxvj ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et XXte viijto anos; et o enperio d ' Enrique, enperador de Roma, en xiijze -, o conde Fernan Gonçaluez, iazendo ena priiom, era muy bem guardado de todolos nauarros, por que era sonado per toda a terra que el era o mellor caualeyro d ' armas que outro nẽhũu que fosse, et auiã todos sabor de o veer et de o conoçer. [+]
1295 TC 1/ 132 A jnfante dona Sancha, ydo o conde de Normãdia, enuyou logo hũa dona cõ este mãdado ao conde Fernã Gonçaluez. [+]
1295 TC 1/ 132 Et pois que a dona ouue contado ao conde com̃o lle a jnfante mandara, tornouse muy agiña cõ o mandado para ella, ca ouuo muy grã doo da lazeyra que sofria o conde. [+]
1295 TC 1/ 132 Conde, uos sodes muy lazerado por meu amor, et auedes grã cuydado de quen nũca ouuestes bem; mais rrogouos eu que uos nõ queixedes agora, ca uos sacarey eu daqui agiña muy bem et muyto en paz. [+]
1295 TC 1/ 134 Amigo, todo o que uos queredes quero eu fazer de grado, ca por esto nõ queremos morrer nẽ perder o condado, ca muyto ualrra mays que partamos o pecado nos todos tres. [+]
1295 TC 1/ 136 Mays vaamolo buscar o conde, du quer que delle sabamos mandado. [+]
1295 TC 1/ 138 Andados Vo ãnos do rreynado deste rey dom Sancho -et foy esto ena era de noueçẽtos et LXaIX ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçetos et XX et IX; et o enperio (enperador) d ' Emrique, enperador de Roma, en xiiijze -, en esse ãno, estando o conde Fernan Gonçaluez asessegado en sua terra, veẽoullj a desora mandado com̃o vijna el rey dom Garçia de Nauarra cõ todo seu poder para tollerlle a terra. [+]
1295 TC 1/ 138 Et, desque forõ todos ajũtados, moueu de Burgos o conde et foysse para cabo do condado. [+]
1295 TC 1/ 140 Andados vi(jte) ãnos do rreynado deste rey dõ Sancho -et foy esto ẽna era de noueçentos et saseenta ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et XXXta; et o enperio d ' Enrique en XV -, a condessa dona Sancha, auendo gram pesar do padre que era preso, falou cõnos castelãos, et dissolles assy: - [+]
1295 TC 1/ 145 Quando o conde Fernã Gonçaluez foy tornado de Leom, achou todo seu condado corrudo et roubado, [et] pesoulle muy de curaçom, et enuiou logo desfiar al rey dom Garçia, se lle nõ tornasse todo o que auya leuado. [+]
1295 TC 1/ 145 Tornousse o caualeyro ao conde cõ esta resposta, et cont[a]da sua mandaduria, enuiov logo o conde mandado, per toda terra de Castela, a dizerlles que fossem logo cõ elle caualeyros et peões. [+]
1295 TC 1/ 146 Andados viijto ãnos do reynado del rey dom Sancho de Leom -et foy esto ena era de noueçẽtos et lxaj ãno; et andaua entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçentos et xxxaj; et o enperio [de] Enrrique, enperador de Roma, en xvj - o conde Fernan Gonçaluez, poys que ouue vençudo el rey dom Garçia, com̃o auemos contado, et foy tornado a seu condado, chegoullj mandado [del rey de Leom] que lle fosse a cortes ou que lle leixasse seu condado. [+]
1295 TC 1/ 146 El rey de Leom me a enviado dizer per suas cartas que llj de o cõdado, et eu querollo dar, ca nõ seria dereyto de llo tomar per força; et, por que nõ aueria que dizer, rretaria a mj̃ et a quantos veessem depos mj̃, se ende eu al fezesse. . . ca, sse fezesse a mj̃ çẽ bees et depoys fezesse hũu erro, ante elle contaria hũu mal feycto ca os çẽ bees que aia feyctos. [+]
1295 TC 1/ 146 Et bem a tres ãnos que nõ quisestes vijr a mjnas cortes, et demays alçastesuos cõno condado, et deuedes seer rretado por ende. [+]
1295 TC 1/ 152 Et desy foysse cõ ela [et] cõ toda sua conpaña para seu condado. [+]
1295 TC 1/ 153 Et, quando uyu que estaua tam mal parado per y o preyto et que nũca sse poderia pagar o auer -tã grande era -, falousse cõ seus uasalos, et acordarõ que lle desse o condado en preço daquel auer; ca nẽ el nẽ os reys que enpos el ueessem nũca tãto averiã daquel condado. . . en dereyto. [+]
1295 TC 1/ 153 Et trouxerõ esta preytisia cõ o cõde, et deullj el rey o condado en preço daquel auer. [+]
1295 TC 1/ 155 Andados viijto ãnos daquel rey dõ Sancho de Leom -et foy esto ena era de noueçentos et lxxaij ãnos; et andaua entõ o ãno da encarnaçõ en noueçentos et xxte et ij ãnos; et o enperio [de] Enrrique, emperador de Rroma, en xviijto -, en esse ãno el rey dõ Sancho de Leom, con consello da rreyna dona Tareyia, sua moller, et de sua yrmaa, a jnfante dona Eluira, a mũia, enviou a dom Vallasco, o bispo de Leom, cõ peça de caualeyros [a] Abderrahme, rey de Cordoua, a firmar as pazes que ambos ouuerã et que lle enviasse o corpo de Sam Paayo que el marteyrara. [+]
1295 TC 1/ 156 Andados xj ãnos do reynado del rey dom Sancho de Leõ -et foy esto ẽna era de noueçentos et l[x]xiij ãnos - dem[ẽ]tre que os mandadeyros del rey dom Sancho de Leõ (de Leon) erã ydos a Cordoua, assy com̃o dissemos aqui ante desto, mouerõ os galegos ontre sy contendas et gresgos que erã a dãno del rey et da terra. [+]
1295 TC 1/ 157 Conta a estoria adeante, yndosse c[heg]ando [o] acaba[ment]o deste rey, que andados xijze ãnos de seu rreynado, de quando el comerara a rreynar -esto foy ena [era] de noueçentos et lxxaiiij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçentos xxxavj ãnos; et o emperador de Roma en iij -, hũu dom Gonçaluo, que era ome muy poderoso et com̃o señor de terra d ' Estremadura (et) do rreyno de Leõ, que iaz alẽ Doyro, quando uyu que el rey dõ Sancho de Leõ se chegara a essa Estremadura, diz que ajũtou seu poder muy grande por vijr contra el rey dõ Sancho, en aquel lugar meesmo d ' Estremadura de Leom. [+]
1295 TC 1/ 161 Enpos esto que dicto auemos, assy com̃o aveeo(m) segũdo cõta a estoria, que andados tres ãnos do rreynado del rey dom Ramiro -et foy esto ẽna [era] de noueçentos et lxxavij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ en noueçentos et xxxaix ãnos; et a do emperador de Rroma en vj - assy acaeçeu que aquela gente dos nauarros, poys que ouuerõ corruda todo Galiza, et roubada toda a terra, et feycto a sua guisa quanto quiserõ, (et) querendosse ia elles tornar a seus nauios con grandes gaanças et muytos cristãos que leuauã catiuos para sse yr para suas terras, sayu a elles o conde Gõçaluo Sanchez, con gram poder, a prouar se poderia auer delles algũa vingãça do mal que lle fezerã ẽna terra aos cristãos. [+]
1295 TC 1/ 162 Finado este conde Fernan Gonçaluez de Castela, herdou apos el o condado et o senorio de Castela o conde Garçia Fernandez, seu fillo. [+]
1295 TC 1/ 163 Desque o conde Fernan Gonçaluez foy morto, herdou o condado en seu lugar Garçia Fernandez, seu fillo. [+]
1295 TC 1/ 166 Et andarõ tãto ata que cheg[aron] a aquela terra daquel condado, du moraua aquel conde et sua moller que leuara. [+]
1295 TC 1/ 171 Andados xjze ãnos do rreynado daquel rey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de DCCCCos et LXXXta et tres ãnos - casou este rrey dõ Rramiro cõ hũa dõna que auya nume dõna Orraca. [+]
1295 TC 1/ 172 Andados xiije ãnos do rreynado deste rrey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de DCCCC et LXXXta et viijo ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et La; et a do emperio d ' Oto, enperador de Rroma, en xvije -, poys que aquelle Ysem ouue rreçebuda [a] onrra do rreynado, por que era aynda nino -ca, asy com̃o conta a estoria, nõ auya aynda de ydade de quando nacera mays de X ãnos et oyto meses -, derõlle [o]s mays poderos[o]s et os m[ays s]abios omes da corte por ajudador(es), cõ que mãteuesse o rreyno, hũu mouro muy esforçado et muy aguçoso et sabio, que auya nume Mahomat Hamyr, que o ajudasse aa m[ã]teer o rreyno et a defender[lo], et que fosse aas batallas por el. [+]
1295 TC 1/ 172 Mays, por que estaua sempre ẽno alcaçer de Cordoua, assy com̃o ençarrado, et nõ sabia ende nada do que sse fazia pelo rreyno; ca en uerdade nõ leixaua Almãçor ome nẽhũu chegar assy que con el falasse, nẽ que lle disese nẽhũa cousa, [nen] nẽgũu outrosy nõ sabia nada da fazenda de Yseem outra cousa nẽhũa, senõ tãto que dizia Almãçor a todos, com̃o per mãdado del: "esto et esto uos mãda fazer Yseem". [+]
1295 TC 1/ 172 Et, quando Almãçor ya a terra de cristãos cõ sua oste, aquellas guardas que o auyã d ' aguardar a Yseem por mandado d ' Almãçor, assy o guardauã, quando caualgaua et y[a] folgar a sua orta et a seu uergeu, que ome do mũdo nõ ousaria falar con el en puridade, nẽ chamalo a vozes, nẽ fazerlle outro noio nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 172 Et fazendo esta uida atal, con suas molleres et con suas mãçebas, que lle fazia muyto ameude, per mandado d ' Almãçor, coydaua el et tijna que lle fazia en esto Almãçor muy gram seruiço; pero que llo el nõ fazia por al, senõ polo senorio que lle dera. [+]
1295 TC 1/ 174 Andados (X) XXta ãnos do rreynado del rey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de noueçentos et IXXXX et iiij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et lavj (et vj) ãnos; et o enperio d ' Oto en xxiiij -, os condes de Galiza, poys que nõ poderõ sofrer o mal que el rey dõ Rramiro lles fazia, alçarõ rey en Sanctiago a dõ Bermudo, fillo del rey dõ Ordono. [+]
1295 TC 1/ 175 Andados xxj ãno do rreynado deste rrey dõ Ramiro -et foy esto ẽna era de noueçẽtos LXXXXa et vijte ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX centos et xxxij; et o emperio d ' Oco, enperador de Rroma, en xxvj -, (et) assy acaesçeu en aquela sazõ que hũu alto ome natural da foz de Lara, [et] auya nume Rroy Valasquez, [que] casou outrosy cõ hũa dõna de muy gram guisa, et era natural de Buruẽna et prima coyrmaa do conde Garçia Fernandez, et diziãlle dõna Lanbra. [+]
1295 TC 1/ 182 Dõ Rrodrigo enuyou logo seu mandado a Gonçaluo Gosteez que ueesse en outro dia a veer[se] ambos, ca muyto tijna de falar cõ elle. [+]
1295 TC 1/ 182 Yrmaa, muy rrico uerra de Cordoua dom Gonçaluo Gostez, se Deus quiser, du o eu envio, ca tãto auera d ' auer que sempre iamays seremos rricos et auondados. [+]
1295 TC 1/ 187 Et, asi com̃o esto ouue coydado ontre sy, tornousse para os jnfantes. [+]
1295 TC 1/ 191 Et el auya enviado seu mãdado aos mouros que deytassẽ os gaandos fora a paçer et que seyssem elles todos outrosy [a] andar a cada parte per hu quisessẽ. [+]
1295 TC 1/ 195 Com̃o coydades ia que oluidado auya a (a) desonrra que fezestes a mjña moller dona Lambra, quando llj sacastes o ome de sub o mãto et llo matastes deante et lle ensanguentastes os panos et as toucas do sangue del, et a morte do caualeyro que matastes outrosy en Febres? [+]
1295 TC 1/ 202 Andados xvj ãnos do rreynado del rey dõ Rramiro -et foy esto ẽna era de noueçẽtos et LXXXa et IX ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCC et lxj ãno - andando este rrey dõ Rramiro en eixeco et en contenda cõ el rey dõ Bermudo, assy com̃o auedes oydo, enfermou el rey dom Rramiro de hũa enfermidade onde morreu. [+]
1295 TC 1/ 203 Et en todo esso el rey auya mandado trager da mõtana hũu touro brauo que o matasse(m). [+]
1295 TC 1/ 207 Andados tres ãnos do rreynado deste rrey dõ Bermudo - [+]
1295 TC 1/ 210 Andados quatro ãnos do rreynado del rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de mĩl et iij ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et LXaV -, en este ãno el rey dõ Bermudo era muy mal doente de hũa door a que os fi[si]cos et os outros sabedores das naturas chamã podroga, bem com̃o doẽça dos pees segũdo o lin[gu]agem de Castela. [+]
1295 TC 1/ 211 Andados Vco ãnos do rreynado del rrey dom Bermudo -et foy esto ẽna era [de mil] et quatro ãnos - assy aveẽo que Almãçor tijna çercada a çidade de Leõ et, conbatẽdoa todauia, quebrãtou o m(o)uro da porta de contra ouçiente, et ao quarto dia depoys (que) quebrantou o muro de çerca a porta de meyodia. [+]
1295 TC 1/ 212 Andados vj ãnos do rreynado deste rey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Vo ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos et Lxavijte ãnos -, en este ãno sacou Almãçor sua oste et vẽo correr terra de Leõ; et chegou ata Astorga et çercoa et a pouco de tempo tomoa. [+]
1295 TC 1/ 212 Andados vijte ãnos do rreynado del rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de mil et vj ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ en IX çentos et lxaviijto ãnos - -, en este ãno Mudarra Gonçaluez, fillo daquella moura, poys que ouue X ãnos conpridos de quando naçera, fezoo Almãçor caualeyro; ca, assy com̃o conta a estoria, amauao muyto, ca era seu parente, et por que o vija esforçado et de boos custumes en todo, pero que era muy nino. [+]
1295 TC 1/ 212 Todo o que uos teendes por bem, todo a nos praz muy de curaçõ; ca teudos somos de fazer et de seruir et d ' aguardar todo [uoso] mandado. [+]
1295 TC 1/ 215 Andados viij ãnos do rreynado del rey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mil et vijte ãnos - veõ Almãçor a terra de cristãos et correu et astragou et chegou ata Sam Fagũdo. [+]
1295 TC 1/ 216 Andados X ãnos do rreynado deste rey dom Bermudo -et foy esto ẽna era de mill et IX ãnos - sacou de cabo aquel Almãçor sua oste, et foy correr a terra de Castela. [+]
1295 TC 1/ 217 Andados xijze ãnos do rreynado daquel rrey dõ Bermudo -et foy esto ena era de M et X ãnos; et o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et LXXXta et tres ãnos -, este ãno veeõ Almãçor cõ sua oste muy grande et entrou en Galiza per Portugal, correndo et astragando vilas et çidades. [+]
1295 TC 1/ 218 Andados xiiijze ãnos do reynado deste rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de M et xiij ãnos; et o ano da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxav ãnos - veendosse este rey dom Bermudo tã maltreyto dos mouros, que tãtas uezes auyã corruda sua terra et quebrantada et guastada, enviou seu mandado a Garçia Fernandez, conde de Castela, et a dõ Garçia, o Tremedor, rey de Nauarra, que oluidasẽ os tortos que lles el fezera et que fezessem con el paz et a ouuesem todos tres en hũu, con sua postura ben firme, et que sse aiudassem et sacassem sua oste sobre os mouros, et que sse aj[ũt]assem a defender et a ffe, que sse perdia ia, se aquelo muyto durase. [+]
1295 TC 1/ 220 Andados XV ãnos do rreynado daquel rey dom Bermudo -et foy esto ẽna era de mil et xiiijze ãnos; et o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxav ãnos - sacou Abtelmolit, fillo del rey Almãçor, sua oste, por yr correr et quebrãtar terra de cristãos. [+]
1295 TC 1/ 222 Andados xvij ãnos do rreynado deste rey dõ Bermudo -et foy ẽna era de mil et xvj ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxaviij ãnos; et a de Oto, enperador de Rroma, en xj - en aquela sazõ terra d ' Espana, sofrendo gram coyta de fame pola pestilẽçia da sequidade que y auya et faziã com̃o agora dissemos aqui ante desto, adoeçeusse Deus da gente et quiso, pola sua merçee, demostrar esta gram coyta por que era. [+]
1295 TC 1/ 225 Andados iij ãnos do rreynado del rey dõ Afonso de Leõ -et foy esto ẽna era [de] M et XX ãnos - este Abderrahme, de que ora aqui dissemos, segũdo conta a estoria, era chamado por iogo Sancholo. [+]
1295 TC 1/ 225 Andados VCco ãnos do rreynado del rey dom Afonso -et foy esto ena era [de] M xxj ãno; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxxaij ãnos - (et) en aquel ãno, poys que Abderrahme, rey de Cordoua, foy morto, assy com̃o dissemos, começarõ os mouros a alcarsse de cada parte do rreyno contra Ysem. [+]
1295 TC 1/ 226 Andados vj ãnos do rreynado del rey dom Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos lxxxaiij - en aquela sazõ este rey dõ Afonso mãteue muy bem seu reyno, per consello dos sabios per que sse el guiaua. [+]
1295 TC 1/ 228 Andados vj ãnos do reynado daquel rey dõ Afonso, ena era de mil et xxiij ãnos; et a da encarnacõ do Senor en IX çentos et LXXXaVCco ãnos, aquel mouro Mahomad Almoady, de que dissemos ante desto que prendera Ysem, rrey de Cordoua, e [o] ascõd[er]a, poy[s] que ouue o senorio, fezo muytos agrauamentos a toda a gente, tragendolle mal as molleres et escarneçendollas. [+]
1295 TC 1/ 229 Andados xije anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy ena era de mil et xxti et viijto anos; et o ano da encarnaçõ [do Senor] en noueçẽtos et noueẽta anos - aquel dõ Sancho, fillo do conde Garçia Fernandez, alçouse contra seu padre. [+]
1295 TC 1/ 230 En Castella soyã chamar Mioña porlla senora, et aquella cõdesa dona Sancha era teuda por senora en todo o condado de Castella, et por ende mandou o conde toller deste nume Mioña aquel "mj" que diziã primeyro en este nume; et esta palaura que fica tollida ende "mj" que lli chamassem por ende a aquel moesteyro Onna; et assi lle chamã oge en dia Onna. [+]
1295 TC 1/ 232 Andados xiijze ãnos do rreynado deste rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de (de) mill et xxviiij anos; et andaua o ano da encarnaçõ en noueçẽtos et noueẽta et hũu - (et) o conde dõ Sancho, nõ podendo sofrer o torto que lli os mouros fezerã en matarlle seu padre, chamou os leoneses et os de Nauarra, porla postura que ouuerã feyta cõ seu padre de ajudarse huus outros. [+]
1295 TC 1/ 233 Andados xiiijze anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy esto na era de mill et XXXa ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ en nouecẽtos et noueẽta et noue anos - en este ano dicto os de Cordoua, [ueendosse tan] maltreytos de Mohomas Almolidj et que asi lles aujã mortos muytos dos seus, a[l]çarõ entõçe por seu principe a hũu mouro de terra de Berberia, que auia nume Çuleyma; et era sobrino daquel Ysem Arsis que Mahomade descabeçara. [+]
1295 TC 1/ 236 Andados XVze anos deste rrey don Afonso -et foy esto ena era de mill et xxxj ãno; et andaua o ano da encarnaçõ en noueçẽtos et noueẽta et tres anos - aquel mouro Alhagib Alhameri, aquel de que ia dissemos suso ena estoria, chegou muytas gentes de todas partes, assy de mouros com̃o de cristãos. [+]
1295 TC 1/ 236 Os de Cordoua, nõ auendo aynda oluidado o seu mao custume da traiçõ, escusarõsellj cõ hũas rrazões frias, esto he que nõ ualiã nada. [+]
1295 TC 1/ 239 Andado(s) outrosy aquel XVo ãno do rreynado deste rrey dõ Afonso, enviarõ os alaraues et os outros omes onrados offiçiaes rrogar et dizer a Mahomad Almohadj per seus mandadeyros que, se el por bẽ teuesse et se ende pagasse, que perdoariã elles todolos erros et malffeytorias passados a aquelles que elles tĩjnã presos. [+]
1295 TC 1/ 239 Et desi tomarõ [a cabeça] per mãdado de Ysem, et poserõna en som[o] de hũa lãça, et trouxerõna per toda a çidade. [+]
1295 TC 1/ 241 Andados xvj anos do rreynaldo del rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxa et dous ãnos; et ãdaua o ano da encarnaçõ do Senor en nouecẽtos et noueẽta et vj ãnos; et o de Octo, enperador de Rroma, en xvij - esse ano Ysem, poys que ouuo o rreyno et foy apoderado en el, fezo a Alagib Alhemeri poderoso, asy com̃o o fora en tempo de Mahomad Alhomadj, et mãteue seu reyno muyto en paz. [+]
1295 TC 1/ 244 Andados xvij anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxa et iij anos; et andaua outrosi [o ano] da encarnaçõ en nouecentos et noueẽta et vj - Ysẽ, poys que ouuo ordenadas todas estas cousas, que vio que era mester eno rreyno, sacou sua oste muy grande et foy buscar seus ẽemjgos, que llj andauã fazendo dano pela terra, se poderia auer algũu delles. [+]
1295 TC 1/ 244 O conde, quando este mandado oyo que lle chegou, prouguellj muyto, pero deytoo en uagar et nõ quiso dar resposta aos mandadeyros tã agina, nẽ ante que nõ fezes[e] saber esta rrazõ a Ysem, rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 247 Andados xviij ãnos do rreynado del rey dõ Afonso -et foy esto ena era de mil et XXXta et iiij anos; et andaua o ano da encarnaçõ en nouecentos et nou(u)eenta et seys; et o d ' [Ot]o, enperador de Roma, en XIX - en esse ãno enuiou dizer Çuleyma a Emũdar, que era rey de Saragoça, et a outro mouro, que era de Medina Alfaragel -et he a que agora dizem Agoa d ' Alfaiar - et a todolos outros mouros poderosos da terra, que o veesem ajudarlo contra Ysem, rrey de Cordoua, et que leixaua de fazerlles mal na sua terra. [+]
1295 TC 1/ 249 Andados XIX anos do rreynaldo del rrey dõ Afonso -et foy ysto ena era de mĩl et XXXV anos; et [andaua] outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et nou(u)ẽta et vijte anos; et o emperio d ' Enrrique en hũu -, esse ano acaeçeu que, quando os onrrados omes et sabedores que soy[ã] a guardar Yseẽ virõ o bem et a onrra que lli creçia cada dia a Çuleyma, (et) ouuerõ ende muy gran pesar. [+]
1295 TC 1/ 250 Andados XX anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy isto ena era de mil et xxxvj ãnos; et andaua o ano da ẽcarnaçõ en nouecẽtos et noueẽta et viijo ãnos -, en esse ano forõ Ayrã Almeheri et Abenhamit, cõ gran poder de caualeyros, sobre Almaria et çercarona et conbaterona cõ muytos engenos. [+]
1295 TC 1/ 251 Andados xxj ano do rreynado del rrey dõ [Afonso] -et foy esto na era [de] M et xxxavij ãnos; et andaua outrosy o ano da encarnaçõ en nouecentos et noueẽta et noue ãnos; et o enperio de Enrique, enperador de Rroma, en ij -, en aquella sazõ auja ena çibdade de Çepta hũu mouro que auia nume Aly Abenamit, que [ouu]era y posto por endeãtado el rrey Yseẽ. [+]
1295 TC 1/ 251 Et Hayrã, estando en Jaẽ por rrey, ouuo mãdado como Gilfeya, do que dissemos ia, uĩjna correr hũu castello que tĩjna Hayrã. [+]
1295 TC 1/ 254 Andados xxiij anos do rreynado deste rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxviij ãnos; et andaua entõ [o ano] da encarnaçõ do Senor en mill; et a do enperio [de] Enrrique, enperador de Rroma, en quatro -, assy foy [que] aquelle Taçim, que dissemos, yrmão d ' Aly, logo que soubo que seu yrmão era morto, veẽose para Jaem, quanto mays podo, et ffoy logo alçado rrey, assy com̃o he dito. [+]
1295 TC 1/ 256 Andados xxiiijo anos do rreynado del rrey dom Afonso -et foy esto ena era de mil et XXXaIXe anos; et andaua o ano da encarnaçõ en mil et jm ano; et o enperio de Enrrique en Vo -, aquel ano fezo el rrey dom Affonso de Leõ suas cortes en Ovedo. [+]
1295 TC 1/ 258 Andados XXVo anos do rreynado del rrey dom Affonso -et foy esto ena era de mĩll et XLaJ ano; et andaua o ano da encarnaçõ en mĩl et iij ãnos; et o enperio de Enrrique en vij -, aquel ano, [poys] que Yahia, rrey de Cordoua, ouuo seu rreynado assessegado, foysse para Malega, por que fora ende senor et morador en outro tẽpo. [+]
1295 TC 1/ 262 Andados xxvij anos do rreynado del rrey dom Affonso -et foy [esto] ena era de mĩl et xlaiij anos; et andaua o ano da encarnacõ en mil et Vo; et o enperio de Enrrique, enperador de Rroma, en IX -, este rrey dom Affonso, auẽdo grã sabor de fazer mal aos mouros, sacou sua oste muy grande et foy çercar a Viseu, que e en Portugal, que era aynda dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 263 Et, poys que o conde dom Sancho foy morto, ficou eno condado de Castella seu fillo dom Garçia. [+]
1295 TC 1/ 264 [Et] esta rrazõ toma aqui eno começo: mentre Castella et Leõ et Nauarra erã corrudas et maltreitas dos mouros, vẽo hũu caualeiro do condado de Bigora, que de sua natureza era muy vsado en armas et en caualaria, et era muy afamado ende. [+]
1295 TC 1/ 265 Et, quando foy a manaa, feriu enos mouros que iaziã sobre Pãpelona, et matou y delles tantos que apenas ficarõ hy quen leuasse o mãdado a sua terra. [+]
1295 TC 1/ 269 Com̃o morreu o conde dõ Sancho et herdou o cõdado seu fillo, jnfante Garçia, et como o esposarõ con dona Sancha [+]
1295 TC 1/ 269 Et este herdou o condado de Castella depois da morte de seu padre. [+]
1295 TC 1/ 271 O jnfante, quando sse uiu ante el, começoo de rogar que o nõ matasse, et prometialles que lles daria grandes terras et grandes algos en seu condado. [+]
1295 TC 1/ 277 Com̃o el rrey dõ Sancho de Nauarra herdou o condado de Castella, por razõ de sua moller dona Eluira [+]
1295 TC 1/ 277 El rrey dom Sancho de Nauarra, dito o Mayor, erdou entõçe o condado de Castella, por rrazõ de sua moller, a rreyna dona Eluyra, que era filla do conde de Castella et yrmaa daquel jnfante dom Garçia, o que matarõ en Leõ, por que nõ ouue y outro erdeiro nẽhũu que o deuesse a auer, senõ aquella rreyna dona Eluyra. [+]
1295 TC 1/ 277 Et, por que seu padre, el rrey dom Garçia, fora fillo del rrey dom Sancho Auarca, o que gaanara aquel ducado et o ajũtara ao rrejno de Nauarra; ca foy aquel rrey dom Sancho de Nauarra muy grã guerreiro contra os mouros, et gaanou delles muytas terras et acreçẽtou o rreyno de Nauarra et eno condado de Castella. [+]
1295 TC 1/ 277 Et era entõçe Nauarra cabeca do condado de Castella. [+]
1295 TC 1/ 277 Et, poys que este rrey dom Sancho, o Mayor, foy senor de Castella, tanto enanchou o(n) condado de Burgos que, dalli adeante, nõ foy chamado condado, mays rreyno conprido dereytamente. [+]
1295 TC 1/ 277 Poys que este rrey dom Sancho ouuo partido seu rreyno do de Castella, com̃o auemos dicto, -et por este rreyno entõçe chamauã condado ca nõ rreynado - et en este estado, chegou grande oste para entrar a Arangõ. [+]
1295 TC 1/ 277 Et outrossi fezo en aquella rreyna duas fillas: a hũa ouue nume dona Brãca et foy casada cõ el rrey dom Sancho de Castella; et fezo esse rrey dom Sancho en ella don Alffonso, o Boo, cuia razõ contaremos adeante en seu logar; a outra filla ouue nume dona Margarida, et foy casada cõ el rrey Guyllem de Cezilia, cujo fillo foy el rrey Guyllẽ, que foy muy rrico et muy auondado, et foy casado cõ dona Johanna, filla del rrey Enrrique de Jnglaterra; mays nõ ouuo fillos en ella; et morreu el. [+]
1295 TC 1/ 277 Enpus esto tornousse el cõ sua cõpanna para sua terra, et mãteue muy bem seu rreyno de Nauarra et o condado de Canpayna. [+]
1295 TC 1/ 281 Et assy ffoy, ca aquel rrey dõ Sancho, quando partiu o rreyno aos fillos, por tal que nõ entrasse ontre elles discordia nẽ sse guisasse aos mouros per y de poderẽ mays ca elles, teue por bẽ de dar a dõ Garçia, que era fillo mayor, o rreyno de Nauarra cõ o cõdado de Cantabria, et a dõ Fernando o de Castella, et a dõ Rramjro, o que ouuera en barregãa, deullj Arangõ, que era com̃o lugar apartado disto al, por amor que nõ ouuesse cõtenda cõ seus yrmãos. [+]
1295 TC 1/ 288 Et elles, quando virõ aquello, partirõse dalj et forõ iãtar cõ dõ Pero Tiçõ, que os auja cõuidados. [+]
1295 TC 1/ 288 Et en[tõ] os altos omes d ' Arangõ, cõ coydado et pesar da morte daquel nino, seu rrey, que lles ficara daquel rey dom Rramiro, forõ de cabo a[a] abbadia a el et sacarõno de cabo ende a dom Rramiro outra uez, et ouue de cabo sua moller et ouue en ela hũa filla, a que disserõ dona Peronyela. [+]
1295 TC 1/ 292 Ouuerõ a rreyna dona Orraca et o conde de Barçellona o rreyno de Arangõ et o condado de Barcellona. [+]
1295 TC 1/ 292 A este dõ Afonso deu o cõdado de Prouĩçia. [+]
1295 TC 1/ 292 Et sayu aquel seu fillo ome muy esforçado com̃o seu padre, et muy sabio, et gãanou et cobrou uillas et castellos que erã do condado. [+]
1295 TC 1/ 294 Et tãto era franco et dador que muytos castelos et aldeas enpenoraua cõ grã sabor que lle nõ mĩguasse que dar. [+]
1295 TC 1/ 296 Este dõ Pedro d ' Arangõ en sua uida ouuera dado seu fillo dõ James a criar ao conde dõ Simõ de Monfort, et esposoo cõ sua filla. [+]
1295 TC 1/ 296 Mays este rrey dõ James et a rreyña dõna Leonor forõ depoys partidos per juyzo de Sancta Jgleia, per mandado de Johan papa, porque erã muy parẽtes. [+]
1295 TC 1/ 296 [Et] aquel seu fillo dõ Affonso foy depoys legitimado per hũu legado que ueẽo y per mandado do apostoligo. [+]
1295 TC 1/ 296 Et, por que se nõ tĩjna aynda por auondado deste rreyno que el gãanara, moueu atreuudamente et foysse para o rreyno de Ualença. [+]
1295 TC 1/ 299 Poys que el rrey dõ Sancho de Nauarra, aquell que foy dito o Mayor, ouuo seu rreyno enanchado, ca era senor do condado de Castella porlla moller a que perteeçia, et posta paz ontre si et seus fillos com̃o se auẽessẽ et nõ peleiassẽ, moueu guerra contra dõ Bermudo, rrey de Leom; et com̃o era seu ueziño fronteyro faziallj muyto mal ena terra. [+]
1295 TC 1/ 300 Andados IX ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Lij ãnos; et andaua entõ o ano da encarnaçõ do Señor en [mill et] xiiijze; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xviij ãnos - depoys disto, temendosse os altos omes de terra de Leom et de Galiza que uerria grã dano aa terra, porllo desamor que auja ontre el rrey dõ [Bermudo et ell rrey dõ] Sancho -que auja tomado al rrey dõ Bermudo hũa peça do rreyno de Leom, assy com̃o tẽ de parte do rreyno de Castela - et que, porla razõ deste desamor et por esta força, poderia vĩjr ontre esses rreis contenda et guerra que seria a grã dano da terra, os altos omes cõsellarõ al rrey dõ Bermudo que desse sua yrmãa dona Sancha, que era dona muy fremosa(s), por moller a dõ Fernando, fillo deste rrey dõ Sancho; et porlo diuido que aueria ontre elles entõ aueriã paz hũus cõ outros. [+]
1295 TC 1/ 303 Andados X ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy ysto ena era de mĩll et Laiij ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ [do Señor] en mĩll et XVze - en aquel Xo ãno, o postrimeyro do rreynado del rrey dõ Bermudo de Leõ, moueuse contenda et desamor ontre el rrey dõ Fernando de Castela et dõ Bermudo, rrey de Leom, porla razõ que auemos dicta suso ante desto. [+]
1295 TC 1/ 310 Indo el rrey per terra de Leõ asesegãdo a terra, veollj mandado da grã boa andança que ouuera Rrodrigo de Biuar contra os mouros. [+]
1295 TC 1/ 311 Rrodrigo quando uio as cartas del rrey seu senor, prouguellj muyto cõ elas et disso aos mandadeyros que de grado queria conprir [a] uoẽtade del rrey et ir logo a seu mãdado. [+]
1295 TC 1/ 311 Et Rrodrigo, quando o oyu, prouguellj muyto et rrespondeu al rrey que conpriria seu mandado en esto et en quanto el mandasse. [+]
1295 TC 1/ 311 Et amauao muyto en seu curaçõ por que se paraua bẽ a ẽparar a terra dos mouros et que era bem mandado. [+]
1295 TC 1/ 312 Andados dous anos del rreynado del rrey don Fernãdo, que foy ena era de mil et çĩquaẽta et çĩco anos, auendo el rrey as andãças boas que uos disemos, o diaboo, a que pesa do que he seruiço de Deus et do bẽ que Deus da ao home, traballouse muyto por meter mal et andar buliço et mal desaguisado; et guisou com̃o metese mal ontre el rrey don Garçia et el rrey don Fernãdo, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 312 Mays al rrey don Fernãdo nõ xi llj oluidou o mal que el rrey seu yrmão auia coydado contra elle, et mandoo prender et fezeo guardar en Çea, pero que iouuo y muy poucos dias, ca o sacarõ os que o guardauã por muy grandes aueres que llis prometeu. [+]
1295 TC 1/ 319 Andados sete anos do rreynado del rrey dõ Fernãdo, quando andaua [o ano] da encarnaçõ en mill et XXe anos, el rrey don Garçia, auendo curaçõ de se vingar da desonra que llj fezera el rrey don Fernando, seu yrmão, chegou muy grandes gentes, tãbem das suas com̃o das outras partes, de gascões et mouros, et pasou Mõtes d ' Ouca et chegou ata Portas, que he a quatro legoas de Burgos. [+]
1295 TC 1/ 319 Entõ dous caualeyros que elle tijna desherdados partirõse logo delle et desanaturarõse da natureza que cõ elle auiã, et ueeronse para el rrey don Fernãdo. [+]
1295 TC 1/ 322 Et enviarõll ' os da terra mãdado a Rrodrigo que lles acorrese. [+]
1295 TC 1/ 322 Et elle, quando oyo o mandado, nõ se deteuo et enviou por seus parentes et por seus amjgos, et foy contra elles. [+]
1295 TC 1/ 324 Andados xvijte ãnos del rreynado del rrey don Fernando, que foy ena era [de] M et sateẽta et hũu ãno, foy el rrey don Fernando sobre Lamego; et, pero que a çidad[e] era muy forte, logo foy çercada en redor, et tãtos engenos lle poserõ et tãtos castelos de madeira et tã de rrigeo a cõbateu que per força a ouue de tomar. [+]
1295 TC 1/ 325 Et por ende vengo agora a ti mostrarcheme, por tal que nũca ia mays dudes en mjna cauallaria, ca sabas que sõo caualeyro de Jhesu Cristo et ajudador dos cristãos con(n)tra os mouros. [+]
1295 TC 1/ 325 Pero diz aqui don Lucas de Tuy que en outro tẽpo, quando este Abandola, rrey dos mouros, ganara Portugal, que catiuara este don Sisnando cõ outros muytos roubos que fezo; et, por que era tam boo aos mouros contra os cristiãos, que o tijnã os alaraues com̃o por rrey, asi que nõ (que) faziam cousa nẽhũa sem seu mãdado. [+]
1295 TC 1/ 329 Andados xxvj ãnos do rreynado del rrey dom Fernando, que foy ẽna era de mĩll et oyteenta ãnos, et a encarnaçõ de Nostro Senor Jhesu Cristo en mĩll et quareẽta et dous, et o emperio de Enrrique en sete - sacou el rrey don Fernando sua oste muy grãde, et foy sobre os mouros et sobre hũus castelos de que vijna muyto mal a terra de cristãos. [+]
1295 TC 1/ 329 Et elles, quando se uirõ asi apremados et o que lle auiã destroydo, enviarõno dizer a el rrey Allymaymõ que ouuese coydado de seu rregno, per batalla ou en [ou]tra maneyra qualquer de peyto; et, se o nõ fezesse, que toda a terra auia perduda. [+]
1295 TC 1/ 329 Et ueẽo ante el muy omildosamente, et pediolle por merçee que lle nõ fezesse tãto mal, et que ouue(e)se en guarda el et seu rreyno et todo o seu, ca sempre foy a seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 331 Andados treynta et tres ãnos do rregnado del rrey dom Fernando, quando andaua o ãno da encarnaçõ en mĩll et quareenta et IX ãnos, et a era do emperador en mĩll et oyteẽta et sete ãnos, et o emperio d ' Emrrique en xiijj ãnos - et el rrey dom Fernando estando en seu rreyno folgãdo muyto assessegado, rrico et auondado cõ todo bem, a rreyna dona Sancha, sua moller, por acreçẽtar a sua onrra del rrey, seu marido, et dos rreys onde u[ijna] ella, disolle que mandase fazer en Leõ supulturas para elles et para os que delles ueesem, et que fosse bõa et onrrada et que a onrrasse de muytas reliquias dos sanctos que podesem auer. [+]
1295 TC 1/ 331 Et Rroy Di[a]z de Biuar foy muy boo en aquela çerca, yndo guardar as gentes que yam por vianda et por erua, et ouue ala muytas lides que vençeu; et por pressa en que sse uyo nũca quiso enuiar mãdado a el rrey. [+]
1295 TC 1/ 333 Et prougue muyto al rrey con elles, et rrogoulles que fossem a Sseuilla al rrey, que llj auia mandado os onrrados corpos de Sancta Justa et de Sancta Rufina. [+]
1295 TC 1/ 339 Et ontre tãto que lles este mandado enviou dizer, mandou muy bem guisar suas gẽtes, segũdo que o tijna fala(n)do cõno Çide. [+]
1295 TC 1/ 339 Et cõ este mãdado enviarõ ala o conde don Rrodrigo et Aluar Fãges Mynaya et outros omes boos onrrados et leterados. [+]
1295 TC 1/ 343 Andados XXXtaVco ãnos del rreynado del rrey dom Fernãdo -quando andaua a era en mĩll et oyteenta et noue ãnos; et [o] a[no] da encarnaçõ en mĩll et çinquaenta et hũu ãno; et [o] do enperador Enrique en tres - este (el) rrey don Fernando, seendo ia de boos dias, se ante sse traballara por seruir a Deus et por fazer bõas obras, mays se traballou ende adeante de fazer cousas que prazi[ã] a Deus. [+]
1295 TC 1/ 346 Et elle(s) fazendo este(e)s bees et outros muytos que nõ [son] contados, et fazendo linpa vida [et] onrrada, [et] teendo todo España sub seu senorio, asy cristiãos com̃o mouros, muy longo tempo, que se nõ ousauã a enfestar hũu senorio contra outro nẽ ousauã nẽ auyam coydado de al se nõ do seu, seendo ia com̃o ençima de sua vida, et que Deus demãdaua por el, estando hũu dia en oraçõ, apareçeulle o cõffessor Sancto Esydro. [+]
1295 TC 1/ 347 El rrey dom Fernãdo, o Mãno, poys que o confesor o fezo çerto do seu finamento et lle disso o dia pelo apareçemento que lle mostrou, ende adeante sempre ouue coydado de (se) desenbargar sua alma et de a teer linpya para seu criador. [+]
1295 TC 1/ 349 Et entrou ẽna çidade sabbado, oyto dias andados de Dezenbro. [+]
1295 TC 1/ 351 Andados dous ãnos del rreynado del rrey dõ Sancho, poys que andou per seu rreyno et assessegou a terra et fezo cortes en que lles ou torgou todas as cousas que lle demãdau[ã], por auer os curações delles, cõ grãde esforço et cõ grã fortoleza que tijna no curaçõ, traballouse de yr contra os mouros por seruir a Deus et acreçẽtar a sua sancta fe. [+]
1295 TC 1/ 354 Et por ende rrogo a Deus que çedo seya deserdado. [+]
1295 TC 1/ 354 Et eu por ende d[e]iuos hũu co[n]dado, et teño que o enpleg[uey] bem. [+]
1295 TC 1/ 357 Et dõ Aluar Fanges, com̃o quer que lle pesase, ouue de fazer mandado del rrey, seu senor. [+]
1295 TC 1/ 357 Et o caualeyro foy et reçeberõ bẽ seu mãdado. [+]
1295 TC 1/ 359 Andados quatro anos de seu rreynado, don Sancho, com̃o estaua asanado, foyse para Galiza. [+]
1295 TC 1/ 362 Et, fa(n)llando en esto, chegoulle mãdado com̃o el rrey dõ Sancho era seydo da pri[i]om, ca o tomarõ os castelãos per força aos caualleyros a que o elle leixara, et que estaua aparellado para lidar cõ elle outra uez. [+]
1295 TC 1/ 368 Et el rrey fezelle preyto de o amar et de o seruyr et de o aguardar sempre, mentre cõ el viuer, et que se nõ partise delle sem seu mãdado. [+]
1295 TC 1/ 374 Andados sete ãnos do rreynado del rrey dõ Sancho -que foy ena era de mĩll et çento et sete ãnos, quando andaua a encarnaçõ de Nostro Senor Jhesu Cristo en mĩll et saseenta et IX ãnos, et o emperio d ' Emrrique en XVIIJto - poys que as gentes forõ chegadas en Sam Fagũdo ao dia que el rrey mandou, alcou as mãos a Deus et gradeçeulle muyto a onrra que lle fazia, et disse: -Beeyto seia, Senor, o teu sancto nume, que me desche os rreynos que forõ de meu padre. [+]
1295 TC 1/ 375 [Et] eu, por voso merecemento, deiuos hũu condado et fizuos mordomo de mjna casa. [+]
1295 TC 1/ 375 Senor, cõ este mandado outro mãdadeyro deuedes envyar, ca nõ he para mj̃, por que eu foy criado en esta vila de Çamora cõna jnfante hũa gram sazõ, et nõ seria guisado que lle leuase tal mãdado. [+]
1295 TC 1/ 375 Et, quando chegou çerca do castelo, dise aos que guardauã o muro que lle nõ tirasem de seeta nẽ de pedra, ca elle era o Çide, que vijna cõ mandado del rrey dom Sancho aa jnfante, et que llo fezes[ẽ] saber se o mandaua entrar. [+]
1295 TC 1/ 375 Et o caualeyro foyse para dõna Orraca et diselle com̃o era o Çide na vila, que lle tragia mandado del rrey dõ Sancho, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 377 Mesquina, que farey cõ tantos maos mãdados quantos ey auudos desque el rrey meu padre finou? [+]
1295 TC 1/ 377 Amjgos et uas[a]los, ia veedes com̃o el rrey dõ Sancho, meu yrmão, a deserdados meus yrmãos contra a jura que fezo al rrey noso padre. [+]
1295 TC 1/ 377 Et entõ leuantouse hũu caualeyro, per mãdado do conçello, et diziãlle [don Nuno et era] om̃e boo ançião et de bõa parauoa. [+]
1295 TC 1/ 377 Et, senora, o conçello de Çamora seeruos a mandado et nõ uos desempar[ar]ã por coyta nẽ por perigoo que acaesca ata a morte, ante comerã, senora, os aueres que am, et os caualos et as muas et os fillos et as molleres que nũca dem Çamora, se nõ per uoso mãdado. [+]
1295 TC 1/ 377 Bem sabedes, Çide, com̃o uos criastes comjgo en esta vila de Çamora, et uos criou meu amo dõ Ares Gonçaluez (meu amo), et fostesme ajudador, quando ma deu el rrey meu padre por herdamento. [+]
1295 TC 1/ 379 Et el disollj que ya a el cõ mandado del rrey dõ Sancho. [+]
1295 TC 1/ 391 Et, quando foy çerca Çamora, cobriose do escudo per que o nõ ferisem os da vila, et começou a chamar [a] muy grandes uozes se estaua y (a) dom Aras Gonçaluez, ca lle queria dizer hũu mandado. [+]
1295 TC 1/ 392 Et acaeceu hũu dia que achou hũu om̃e que vijna cõ mãdado al rrey de Toledo com̃o era morto el rrey dom Sancho. [+]
1295 TC 1/ 392 Outrossy diz o arçebispo dõ Rrodrigo que en este dia chegou mãdado al rrey dõ Alfonso dos castelãos. [+]
1295 TC 1/ 392 Et diz o arçebispo dom Rrodrigo que llo gradeçeu muyto el rrey mouro, por que llj disso que queria yr a sua terra, ca ia el sabia muy bem todo o feyto de el rrey dõ Sancho com̃o era morto, et mandara teer os caminos et todos os pasos, que se nõ podese yr sem seu mãdado; pero que o nõ crija aynda por çerto, por que llo [nõ] dizia el rrey dom Afonso. [+]
1295 TC 1/ 392 El rrey dom Afonso, teendo que auia ia mãdado del rrey por aqui[llo] que disso: "vayte agora", seuse do paaço et guisou com̃o se fosse. [+]
1295 TC 1/ 395 Et entõ disse hũu dos priuados: -Senor, eu coydo que a mandado del rrey seu yrmão que dizẽ que e morto. [+]
1295 TC 1/ 398 Et chegoulle mandado com̃o andaua dom Diego Ordones ẽno cãpo. [+]
1295 TC 1/ 409 Et, desque ouuerõ asy andado, asentarõse a comer ena tenda del rrey dõ Afonso, que era muy grãde et muy noble. [+]
1295 TC 1/ 411 Andados quatro ãnos do rreynado del rey dom Afonso -que foy ena era de mĩll et çento et iiij ãnos - enviou el rrey o Çide polas parias aos rreys de Seuilla et de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 419 Outrosy dom Aluar Fangez correu toda a terra, segũdo que lle foy mandado. [+]
1295 TC 1/ 425 Et esto fazia elle, por que, se os mouros vençesem, o castelo seu era, que llo nõ defenderiã aquelles dous omes; et, se el vençese, que terria o castello para sy guardado. [+]
1295 TC 1/ 425 Et mandou a Pero Bermudes tomar a syna et castigouo com̃o fezesse cõ ela, et que se nõ mouese cõ ela meos do seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 429 Et dom Aluar Fanges respondeu: -Çide, de grado conplirey uosso mandado. [+]
1295 TC 1/ 430 Com̃o dõ Aluar Fanges uẽo a Castella per mandado do Çide [+]
1295 TC 1/ 430 Et fez muyto algo a suas conpanas; mays pesou ende muyto aos mouros que morauã [co]n elle, por que lles fazia muyta merçee et os tijn[a] muy bem guardados. [+]
1295 TC 1/ 432 Andados XVze anos do rreynado del rrey don Afonso, o Çide, estando asentado en [aquel] poyo que uos contamos quinze somanas, fazendo moytas caualgadas et muy grandes gaanças, apremando as terras en deredor, gaanou a rribeyra de [rio] Martin et tomoua per força. [+]
1295 TC 1/ 433 Et chegoulle mandado com̃o vijnã el rrey et o conde cõ muy grãdes poderes. [+]
1295 TC 1/ 433 Quando o Çide ouue este mandado, ouue seu acordo en esta guysa. [+]
1295 TC 1/ 438 Andados xvijte ãnos do rreynado del rrey dõ Alfonso, o Çide, estando en Saragoça, guisou suas gentes para correr Orta et Monçõ et Almenar. [+]
1295 TC 1/ 439 Andados xviijto ãnos del rreynado del rrey dõ Alfonso, Aben Alfãge, rrey de Denia, ouue cõsello cõno conde don Rramon et cõno (el) yrmãno del conde Rrogel et cõnos omes boos de Besaldã et cõnos de Rosmol et de Tarãges, com̃o çercasem o castelo del Menar, que o Çide auya roubado per mandado del rrey de Saragoça. [+]
1295 TC 1/ 439 Et, estando y, envioulle mandado el rrey de Saragoça que sse veesse acorrer al castello del Menar, que o tijnã çercado. [+]
1295 TC 1/ 441 [Et] Adafur enviou sobre esto seu mandado al rrey dom Afonso de Castela, que o veesse ajudar. [+]
1295 TC 1/ 441 Quando o Çide uiu o mãdado del rrey, seu senhor, et soube a rrazõ com̃o acaesçera, foysse para el rrey cõ muy grã caualaria. [+]
1295 TC 1/ 446 Conta a estoria que, andados XXte ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso, poys que el rrey Alimaymõ et seu fillo forõ mortos, rreynou enpos elles Yaha Alcoda, que foy neto del rrey Alymaymõ. [+]
1295 TC 1/ 448 Et quiserao sacar moytas vezes da priiõ; mays tijna, por que fora deserdado, que sse querria alçar cõna terra ou meter en ella algũu aluoroço. [+]
1295 TC 1/ 449 Andados XIX ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso, en este ãno sacou sua oste, a mayor que elle pode, et foy sobre Toledo. [+]
1295 TC 1/ 450 Este con[de] pobrou des[poys] Salamãca [por] mandado [del rey] don Afonso, seu sogro. [+]
1295 TC 1/ 451 Andados vijnte ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso, que foy [ena] era de mĩll et çento et vijnte anos, et poys que ouue gaanado Toledo, por que foy cõquerida per moytas pleitesias, seg[ũ]do que uos auemos contado, elle seendo guardador de Toledo, elle seendo cõ grã traballo, pero que auia a rreteença da çidade, estaua en grã duda se esleeriã o arçebispo ou nõ. [+]
1295 TC 1/ 452 Andados vijnte et hũu ãno del rreynado del rrey dõ Afonso, veẽdo os bees que llj Deus fazia et com̃o llos aduzia aa mão, ordenou de fazer cortes en Toledo. [+]
1295 TC 1/ 453 Conta a estoria, segũdo que a scripuyu o arçebispo dõ Rrodrigo, que por letera gotiga, que he chamada letera dos godos, fezo tralladar o salteyro do ofiçio toledão al ofiçio rromãno et françes, que he todo hũu; et que o conposera Santo Leandre, et era en aquela guisa teudo et guardado en todo España; et por que a rreyna dõna Costança, sua moller, era de Frãça et quisera desfazer este custume gotig[o]. [+]
1295 TC 1/ 457 Andados xxij ãnos do rreynado del rrey dõ Afonso, dõ Gregorio, papa setẽno, Poys que oyo a demanda del rrey dõ Afonso, enviou a España hũu cardeal por legado, a que diz[iã] Rricarido, et era abade de Santa Vida de Marysela, por que os clerigos d ' España erã coroados por tãtas corred[u]r[a]s et segudamentos que lles faziã, por que se coroassem a ofiçio de santa jgleia. [+]
1295 TC 1/ 457 Et enviou mandado a todos os prelados, seus sufragaños, que fossem cõ elle en Toledo a dia çerto. [+]
1295 TC 1/ 458 Mays el rrey, com̃o era muy afficado da rreyna, nõ sse quiso partir da demanda; mays que fosse ende deytado o ofiçio dos godos et fosse rreçebudo et guardado en seu lugar o ofiçio rromão. [+]
1295 TC 1/ 461 Com̃o foy gardado en España o ofiçio romão por medo del rey [+]
1295 TC 1/ 461 Mays agora leixa a estoria a fallar desto et torna a contar qual foy o (o) caualeyro que lidou polo ofiçio toledão, que uençeu; que nõ deu[ẽ] seer oluidado[s] os boos que fazẽ bẽ. [+]
1295 TC 1/ 471 Et onrrouho et fezolle preito et jura cõ cartas muy firmes que nũca lle tollesse aquella priuança, nẽno leixasse por outro, nẽ fezesse ẽno rreyno nẽhũa cousa sem seu mandado et sem seu cõsello. [+]
1295 TC 1/ 473 Conta a estoria que, quando vio Abumacar que era talẽt[e] del rrey de o tomar et que o apremaua cada dia quanto mays podia, (et) enviou mandado al rrey de Denja et de Torcosa que llj enviasse(m) acorro et que llj daria Xatiua et os outros castelos que tĩjna. [+]
1295 TC 1/ 475 Conta a estoria que por rrogo del rrey era muy guardado o fillo de Abubecar, que llj nõ faziã nẽhũu mal; pero que estaua en sua casa que nõ ousaua ende seyr fora. [+]
1295 TC 1/ 478 Et os alaraues passarõ a España per mandado del rrey don Afonso, et erã muytos ademays et muyto esforçados. [+]
1295 TC 1/ 479 Andados xxiij anos del rreynado del rrey don Afonso -que foy [ẽ]na era de mĩll et C et xxiij ãnos - este rrey dõ Afonso iazẽdo muy mal doente ena çidade de Toledo, aquelle algozil que se chamaua Miramalĩ, depoys que matou el rrey de Seuilla, tornou a sua parte os mouros onrados da Andaluzia et v[eẽo] cõ grande oste et cercou Ocles. [+]
1295 TC 1/ 483 Andados xxiiij anos do rreynado del rrey dõ Afonso, teendose por muy quebrãtado et por maltreyto por que perdera Cũca et toda a mays da terra que llj dera a rreyna, sua moller dona Ysabela, sacou sua oste muy grande et foy sobre Saragoça et çercoa. [+]
1295 TC 1/ 485 Andados XXV anos do rreynado del rrey don Afonso, aquelle mouro Juçaf, desque foy senor d ' aquẽ mar, ajuntou muy grande oste et correu et astragou outra uez a terra del rrey don Afonso. [+]
1295 TC 1/ 485 Et fezeos mouer do cãpo mao seu grado et leuoos ata as tendas hu estaua o mouro, que erã çercadas de carcaua, ferindoos muy esforçadamente, cuydandoos a sacar daquel lugar; mays nõno pode fazer, ca llj chegou mandado com̃o os azemeleyros dos mouros llj roubauã o rrayal. [+]
1295 TC 1/ 487 Andados xxvj ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso sacou sua oste muy grãde de todos seus rreynos et entrou per terra de mouros. [+]
1295 TC 1/ 492 Et, desque o Çide ouue mandado de seu senor, enviou suas algaras per toda a terra a gaãnar algo. [+]
1295 TC 1/ 493 Conta a estoria que depoys desto tornou a Valença et enviou mandado aos que tijnã os castelos que desem as rrendas al rrey, assy com̃o gelas soliã dar outro tempo. [+]
1295 TC 1/ 493 Et elles fezerõ seu mandado [et] punarõ todos por auer seu amor. [+]
1295 TC 1/ 493 Et, quando sse vio o senor de Torcosa asy astragado et que llj nõ ficaua pam nẽ vino nẽhũu, (et) enviou seu mandado ao conde dõ Beringuel que ajũtasse tãtas gentes quantas mays podesse auer, en guisa que deytasse o Çide da terra ou que lidasse cõ elle, et que llj daria quanto auer ouuesse mester. [+]
1295 TC 1/ 498 Et, quando el rrey de Denja soube estas nouas, ouue ende tamano coydado que enfermou et morreu ende. [+]
1295 TC 1/ 499 Et o que o Çide mandaua na vila era mãdado et o que ele nõ queria nõ se fazia. [+]
1295 TC 1/ 499 Et, por que el rrey de Ualença era doente, ficou a villa en poder de Abem Alfarax, seu algozil, per mandado do Çide. [+]
1295 TC 1/ 499 Et queixauãse os mouros cõ este peyto que dauã al rrey et aos cristãos, pero que erã muy auondados de muyto pã et de muytos gaãdos que tragiã os cristãos, et tĩjnã muytos mouros catiuos que llis dauã muy grandes rendas. [+]
1295 TC 1/ 502 Et o endeantado, quando ouue o mandado, apressouse de vĩjr et, per quantos castelos passou, que erã ena carreyra, que erã dos mouros, todos llos derõ. [+]
1295 TC 1/ 502 Et, quando chegou este mandado a Valença, o bispo que y estaua et todos os cristãos tomarõ o que poderõ leuar do mellor que tĩjnã et foronse ende, que nõ ousarõ y ficar. [+]
1295 TC 1/ 502 Et enviarõ mandado ao Çide, que era en Saragoça, que llis acorrese a muy grã pressa. [+]
1295 TC 1/ 504 Et, quando vio que todo o poboo tĩjna cõ el et o ajudauã et erã a seu mandado et que tĩjna preso o algozil do Çide, creçeullj muyto [o] curaçõ, et parouse tam loução que nõ preçaua os mouros da vila nada, pero que erã mellores omes que nõ elle. [+]
1295 TC 1/ 506 Et Abeniafa envioullj sua resposta que o pã que o roubarã os alaraues, quando entra[r]ã ena villa; mais, se quisese seer a seu mãdado, que llo (nõ) mãdasse dizer et el guisaria quanto podesse que ouuesse seu amor, en guisa que entendesse que era bem ajudado. [+]
1295 TC 1/ 506 Et, quando o Çide ouue este mandado, prouguellj muyto et foyse para Murvedro quanto mays pode et apoderouse do castelo. [+]
1295 TC 1/ 506 Et Aler do era muy auondado de quanto auja mester. [+]
1295 TC 1/ 510 Et o algozil buscou maneyra como o soubesse o Çide et envioullj mandado. [+]
1295 TC 1/ 512 Et por esto era muyto auondado aquel lugar de uiãda et das outras cousas que erã mester, que tragiã a uender de muytas partes. [+]
1295 TC 1/ 512 Et, quando se virõ tã coytados, ouuerõ seu consello os omes bõos et todos os mays do poboo com̃o poderiã auer amor cono Çide, por qual maneyra quer que ficassem ena villa en paz ata que ouuesem mãdado d ' alem mar. [+]
1295 TC 1/ 513 Et ontre tanto chegou mandado aa villa com̃o vĩjna a oste dos alaraues, et que se nõ detĩjnã senõ por que douidau[a] o endeantado de vĩjr hy. [+]
1295 TC 1/ 513 Et allj pousauã todalas cousas que uĩjnã de cada parte et por esto era muy auondado aquelle lugar do que auja mester. [+]
1295 TC 1/ 513 Et era este lugar muy rico et muy bẽ guardado. [+]
1295 TC 1/ 515 Com̃o os da vila auiã grande alegria polos alaraues que vĩjnãvO Çide estando aly chegou çerto mandado aos de Valença que vijna a oste dos alaraues et que era ia en Lorca, [et] que vijna y por cabedel Aly Abunaxa, que era genrro de Abmaix, por que el ficaua doente en Murça. [+]
1295 TC 1/ 517 Et, desque o rroydo foy quedado, vẽo y o Çide sem sospeyta et meteusse ẽna orta et apoderousse do araual da Alcudia. [+]
1295 TC 1/ 517 Desy chegou mandado çerto aos de Valẽça com̃o a oste dos alaraues erã en Lorca et que vijnã per Murça, et que nõ tardauã por al senõ por que adoeçera o seu cabedel; pero que era ia são et que muyto agina seriã y. [+]
1295 TC 1/ 518 Et [en] esto chegou mandado aos da vila que vijna a oste dos alaraues et que era ia en Xatiua. [+]
1295 TC 1/ 518 Et en quanto esto fazia chegou mandado aos da villa com̃o erã ia os alaraues en Aliazira. [+]
1295 TC 1/ 519 Desy chegoulles mandado com̃o nõ queriã ia y vijr os alaraues. [+]
1295 TC 1/ 521 Et era muy grã gente a marauilla eno arraual da Alcudia, que fezera y pobrar o Çide, por que os tijna muy bem guardados, que nõ reçebiã mal nẽ noio nenhũu. [+]
1295 TC 1/ 521 Et vijnã seguros todos os das merchandias a conprar et a uender, en guisa que era muyto auondado aquel lugar porla grã [justiça] que elle fazia, por que os mandaua julgar segũdo sua ley, et nõ leuaua delles mays do dizemo. [+]
1295 TC 1/ 521 Et, estando en esto, chegou mandado aos da villa com̃o os alaraues erã ia tornados a sua terra et que nõ ouuesẽ asperãça nẽhũa en ajuda delles. [+]
1295 TC 1/ 521 Et elles fezerõ seu mãdado et enviaronllj muy grã gente. [+]
1295 TC 1/ 522 Et responderõ todos a hũa uoz que elle queriã tomar et obedeeçer et que llj nõ salriã de mandado, ca sempre llis fora bẽ mentre creerã seu consello. [+]
1295 TC 1/ 526 Et o mouro fez seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 529 Como os da vila enviarõ mãdado al rrey de Saragoça [+]
1295 TC 1/ 529 Conta a estoria que cona grã coita da prema que os mouros auiã do Çide, acordou Abenia fa d ' enujar mãdado a el rrey de Saragoça que llj acorresse, cuydando que o faria. [+]
1295 TC 1/ 529 Et chamou hũu mouro que sabia muy bẽ algemia et castigoo como saysse de noyte, en guisa que o nõ soubessem os crischãos, et que sse fosse para el rrey de Saragoça cõ aquela carta que lhi daua, et el rrey que llj daria aluisara por a(a)quele mãdado que llj leuaua; et demais que llj faria senpre por elo bẽ et merçee. [+]
1295 TC 1/ 529 Et el rrey, desque a uiu, nõ tornou cabeça a elo nẽ catou polo messeieyro que leuou a carta, nẽ lhi derõ solamente da agua pola messeiaria que tragia, nẽ lhi fezerõ nj̃hũa cousa de quanto Abeniafa disera que lhi fariã por aquel mãdado que llj leuaua. [+]
1295 TC 1/ 532 Conta a estoria que, estando Abeniafa en este cuidado, que nõ auia asperança en acorro do mũdo senõ del rrey de Saragoça, et que este era ainda bẽ en duuida, senõ que o enuiaua confortar. [+]
1295 TC 1/ 533 Et prometeulljs, se acabasse aquel[o], que lljs faria muyto bẽ et muyta onrra, et que o soltassem, ca ele per conselho et per mãdado del rrey de Saragoça o fazia. [+]
1295 TC 1/ 534 Com̃o Abeniafa enviou mãdado al rey de Saragoça [+]
1295 TC 1/ 535 Et, desque esto ouue cuydado, mãdou pregoar per toda sua oste, en guisa que o ouuissẽ os mouros, que todos os mouros que sayssẽ da vila que os mãdaua queimar, et os que estauã fora que os matassem logo. [+]
1295 TC 1/ 537 Et, desque esto ouuerõ acordado, partirõse muy auehudos. [+]
1295 TC 1/ 541 Et Abeniafa enuiou iij omes boos ao almoxarife para firmar a preitesia que tragiã, que era tal que enuiassẽ os de Valẽça mãdado a el rrey de Saragoça et ao endeantado dos alaraues, que era senhor de Murça, que lljs uehess[ẽ] acorrer ata quinze dias; et, se lljs nõ acorress[ẽ] ata este plazo, que dessem a uila ao Çide, por tal preito que fosse Abeniafa poderoso ena vila, assi com̃o era ante, seguro do corpo et do auer et da[s] moller[es] et dos filhos; et que fosse uehedor da uila et das rẽdas dela (et que) o almoxarif do Çide; [+]
1295 TC 1/ 542 Com̃o os de Ualẽça enviarõ mandado al rey de Saragoça [+]
1295 TC 1/ 542 Et logo outro dia enuiarõ V omes bõos cõ seu mãdado a el rrey de Saragoça, et outros tãtos a Murça. [+]
1295 TC 1/ 544 Et logo aa ora abrirõ a porta ao meyo dia et ajuntousse toda a gente da uila; et semellaua que seyã das fossas, assi com̃o dize o do pregom que sera o dia do juizo, quando sayrã os mortos das fossas et uerrã ante a maiestade de Deus, assi seyã todos demudados. [+]
1295 TC 1/ 547 Et quero que mj façades preito et menagẽ do que uos disser: que mj nõ falescades nẽ uos tiredes afora, mais que obedeescades a meu mãdado en todo, ca mjnha uoõtade e de uos amar et de tornar sobre uos, ca mj pesa a mj̃ por quanta lazeyra uos auedes leuada en esta çerca, cõpr[ã]do o gafiz do trijgo a mil morauedis de plata. [+]
1295 TC 1/ 547 Et elle feze seu mãdado. [+]
1295 TC 1/ 549 Demãdouos consello, se uirdes que he guisado que ficasse sen nj̃hũas gentes; ca, se sen eles ficar, serey tal com̃o o boo lidador que nõ tẽ lança nẽ espada, ou com̃o o que a hũu braço et nõ outro, ou como a aue que nõ a aas. [+]
1295 TC 1/ 549 Et partirõse da fala et diserõ ao Çide que conpririã seu mãdado. [+]
1295 TC 1/ 551 Pois conplistes meu mãdado, tenho por bẽ de uos fazer eno que me demãdardes merçee, que for cousa guisada que uos possa fazer. [+]
1295 TC 1/ 553 Et ali escripueu [o]s sart[a]les que uos a contado a estoria que tomara a el rrey de Ualença, seu senhor, quando o matou; et escripueu o auer moedado que auia en ouro et en prata. [+]
1295 TC 1/ 555 Et diz a estoria que, tãta era a gente que seiu, que durou dous dias, que nõ fezerom al senõ seir, sen os que hi ficauã per mãdado do Çide. [+]
1295 TC 1/ 557 Et acordarõ de pregoar pela vila que nõ fosse nẽgũu ousado de se ir sen mãdado do Çide, senõ que, sse assi fosse, perdesse quanto leuasse et demais que o mãdaria matar por elo. [+]
1295 TC 1/ 558 Et mandoullis dar trezentos marcos d ' ouro et outros trezentos de prata para quitar as arcas da area que enpenorara en Burgos aos judeus, et que lljs dissessem que llj perdoassem polo engano que lljs fezera, ca [con] coyta lho fezera; ca Martin Antolines fora ende ajudador. [+]
1295 TC 1/ 563 Conta a estoria que, quando chegarõ os caualeiros (ao Çide) que dom Aluar Fanes enuiara ao Çide, [contarõlle] todo o que lle foi mãdado. [+]
1295 TC 1/ 563 Quen boos mãdadeiros enuia, boo mãdado aspera. [+]
1295 TC 1/ 563 Et eles fezerõ seu mãdado et, quando chegarõ a Molina, rreçebeuos muy bẽ Abucano, et fezollis muyta onrra. [+]
1295 TC 1/ 571 Conta a estoria que, a cabo de XX et çĩco dias que o Çide uençeu el rrey Vnes, enuiou dom Aluar Fanes et Pero Uermudes cõ seu mãdado a el rrey dom Alfonso, seu senhor, et ẽuioulhi en presente CCC caualos enselados et enfreados, et cada hũu hũa espada ata[da a]o arçõ, et a muy noble tenda que uos contamos del rrey Vnes. [+]
1295 TC 1/ 580 Primo, bẽ sabedes o que uos mãdou el rrey, nosso senhor; et uos conplide seu mãdado. [+]
1295 TC 1/ 582 [Et], depois que ouuerõ acordado como fezessem, foronse todos a suas pousadas. [+]
1295 TC 1/ 585 Et disserõlli o que auiã acordado. [+]
1295 TC 1/ 595 Et, desque esto llis ouue dado, et eles apparellados para seu camjño, seirõ de Ualença. [+]
1295 TC 1/ 595 Et o Cçide seyu cõ eles muy grã peça; mais, quando as donas se partirõ da madre, foron muytos os doos que fezerõ d ' anbalas partes, en guisa que os corações adeuinauã o mal que llis era cuydado. [+]
1295 TC 1/ 596 Et mouerõ ende et passarõ per hũu uaao, ajuso da uila de Bellanga, et chegarõ aos rebledos de Corpes, hu eles tijnã cuydado de desõrar as filhas do Çide, sas molleres. [+]
1295 TC 1/ 601 Eu ouco o que uos dizedes; et nõ pode se[e]r que muito agiña nõ aiamos mãdado do Çide sobr ' elo, pola qual querela nos aueremos mais rrazõ d ' entrar por este feito en cortes, assi que cada hũa das partes aia conplimento de dereyto. [+]
1295 TC 1/ 603 Et dali podedes enuiar este escudeiro cõ mãdado a uosso padre. [+]
1295 TC 1/ 604 Senhor, uij̃do a uos cõ este presente et cono mãdado do Çide bem auẽturado, achamos ontre Medinaçelle et Atẽça hũu escudeiro, sobrinho do Çide, que diz[ẽ] Ordoño. [+]
1295 TC 1/ 604 Et contounos quanto mal et desonrra fezerã os condes de Carrõ a suas molleres, fillas do Çide, o qual feito sabedes uos, senhor, quan mao et quan desguisado e; et, senhor, muy gram parte uos caay ende, ca uos as casastes cõ eles; et eu llas dey per uosso mãdado. [+]
1295 TC 1/ 609 Et por ende uos rrogo que me nõ dedes mayor queixa dela ca me eu tenho en meu coraçõ; ca asaz me a dado uosso yrmão Ordoño este outro tẽpo, que me nõ le[y]xaua folgar [de] dia nẽ de noite. [+]
1295 TC 1/ 611 Et, quando chegou mãdado a el rrey com̃o ya o Çide, prouguellj muyto cõ ele et mãdou que lli dessem os paaços de Galiana en que pousase. [+]
1295 TC 1/ 613 Et armarõno çerca da sela del rrey, com̃o o Çide auia mãdado. [+]
1295 TC 1/ 615 Et el rrey disse: -Çide, tal sodes uos et tãta merçee uos fezo Deus ata o dia d ' oge que, se me quisesedes creer et seer mãdado, terria eu por bẽ que uos asentassedes comigo; ca quen reis uençe cõ rreis deue a seer. [+]
1295 TC 1/ 617 Et o segũdo alcayde foy o conde dom Uela, senor da Costoya, que pobrou Salamãca per mãdado del rrey. [+]
1295 TC 1/ 619 Et eu, senor, por conprir uosso mandado uj̃ hy. [+]
1295 TC 1/ 619 Et, senor, bem sabedes que eu nõ soube dizer de nõ et conpri uosso mandado. [+]
1295 TC 1/ 619 Et, senor, com̃o quer que elles som omes onrados et de grã sangue, non llis dera eu mjnas fillas, senõ por uos, por conprir uosso mandado. [+]
1295 TC 1/ 622 Et, senor, nenbrarllis deuera com̃o eram mjnas fillas et com̃o mas demandastes uos para elles, et quan onradamente llas eu dey, per uosso mandado, por molleres; et, senor, nõ conoçerõ a Deus nẽ a uos nẽ a mj̃ nẽ aa bõa andança en que erã. [+]
1295 TC 1/ 622 Et, quando ysto oyu el rrey, leuantouse en pee, por mostrar que llj pesaua, et disse: -Çertamente eu uolas pedj para os condes, por que mj lo pedirõ elles por merçee, asi com̃o elles sabẽ; ca eu nõ auja ende coydado nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 623 Et, ao que dizedes que sodes fillos dalgo mays ca elas, en esto uos digo que sodes enganados et nõno aprendestes bem; ca o Çide Rroy Diaz he fillo de Diego Laynes et neto de Laym Caluo, que foy hũu dos alcaydes que forõ dados para manteer Castella. [+]
1295 TC 1/ 629 Et, desque o Çide ouue dado quẽ lidasse por el, mandou el rrey que lidassem logo en outro dia. [+]
1295 TC 1/ 631 Destes casamentos et deste mãdado ouuerõ muy grã prazer as conpanas do Çide, por que vijã que creçia a sua onra. [+]
1295 TC 1/ 639 Et Mono Gustios, com̃o era ome acordado, preguntou aos fiees se era vençudo porllo que dizia o padre. [+]
1295 TC 1/ 642 Et começou a sacar muytas noblezas et a poer deante: primeyramente muy grande auer en ouro et en prata et en auer amoedado, que vijna en çerroes de coyros entregos, et cada hũu sua sarradura; desi muyta [prata laurada] en escudelas et en talladores et bacinos et en seruielas et en muy grandes olas para adubar de comer; et todo ysto de muy fina prata et de muy nobre lauor. [+]
1295 TC 1/ 646 Et o almoxarife dissollj se sabia qual fora a razõ por que se mouera o soldã de enviar tã noble presente ao Çide, estãdo tã aredado en Vltramar. [+]
1295 TC 1/ 646 Et el reçeou que llo pregũtaua per mandado do Çide. [+]
1295 TC 1/ 646 Et por esto llj enviou seu presente por gãanar seu amor, por que, se per uentura ala passasse, que o teuese endiuidado que fezese por elle". [+]
1295 TC 1/ 648 Et ontre tanto chegou mandado ao Çide com̃o vĩjnã os jnfantes d ' Arangõ et de Nauarra a Valẽça fazer uodas cõ suas fillas, asi com̃o era ordinado enas cortes de Toledo. [+]
1295 TC 1/ 649 Et os jnfantes disserõ que llj desse Deus muyta vida et muyta saude por muytos anos et bõos, et que lli(s) gradeciã muyto o que llis prometia et a onrra que llis fazia, et que o tĩjnã en lugar de padre, et que sempre catariã a sua carreyra et seriã a sua onra et a seu mandado, com̃o de tã alto ome et tã onrrado com̃o elle era, et que se tĩjnã por muy onrados polo diuido bõo que cõ el aujã. [+]
1295 TC 1/ 651 [et], desde Oriola (d ' Ebro) ata Tortosa, ficou a terra toda a seu mandado et a seu [defendemento]. [+]
1295 TC 1/ 653 Capitolo que fala do mandado que chegou ao Çide [+]
1295 TC 1/ 653 Omes bõos da aliama dos mouros de Valença, bem sabedes que, des o dia que eu foy senor desta çidade, sempre fostes onrrados et guardados et defendudos, et passastes muy bẽ et muyto onrradamente uosso tẽpo en vossas casas et en uosas herdades, que nẽgũu nõ uos fezo pesar nẽ mal nẽ noio, nẽ eu, que sõo uoso senor, nũca uos passey nẽhũa cousa contra dereyto. [+]
1295 TC 1/ 653 Et agora chegoumj mãdado com̃o era passado aquẽ mar, con muy grã poder de gente, rrey Bucar de Marrocos et que uẽ sobre mj̃ co grã poder por mj toller esta cidade, que eu gãaney cõ muy grã traballo. [+]
1295 TC 1/ 653 Et os mouros, com̃o quer que llis pesou, conprirõ seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 655 Eu [soo] San Pedro, principe dos apostolos, que veño a ti con mays apressurado mandado que o que tu nõ coydas del rrey Bucar. [+]
1295 TC 1/ 673 Et daly [adeante] ficou ẽno moesteyro en toda sua vida cõ Gil Diaz, seruindo et fazendo [o] of[i]cio que fazia Gil Diaz et fazendo seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 676 Conta a estoria que andados quareẽta et dous ãnos do rreynado del rey dõ Afonso, o seteno -que foy ẽna era de mil et CXLij ãnos, et o ano da encarnaçõ en mil et C et iiij ãnos - el rey dõ Afonso, poys que passo[u] pelos traballos que ia oystes cõ el rey dõ Sancho, seu yrmão, sobre a contenda dos rreynos, onde, depoys que el gãanou Toledo, por onra de seu senorio mandousse chamar "rey d ' España". [+]
1295 TC 1/ 678 Conta a estoria que, andados XLta et tres ãnos et sete meses do rreynado del rey dõ Afonso -que foy na era de mĩll et CXLiij anos, quando andaua o ano [d]a encarnaçõ de Nostro Senor Ihesu Cristo en mil et çento et çĩco anos et sete meses - este rrey chegando ia [a] acabamento dos seus dias, diz, que oyto dias ante que el finasse, sinadamente o dia de San Iohan Babtista, acaeçeu hũu miragre ena jgleia de Santo Isidro de Leõ, que foy en esta maneyra: começou a mãar hũa agua muy clara ante o altar de Santo Ysidro, eno logar u tĩjna o clerigo os pees quando dizia a missa, et nõ seyu dos ajũtamentos das pedras nẽ da terra, mays de meyo das pedras viuas et enteyras. [+]
1295 TC 1/ 685 Et forom a elle cõ esta mandadoria. [+]
1295 TC 1/ 685 Et, ante que el rey d ' Arangõ se ende partisse, chegoullj mandado com̃o llj entraua muy grande oste de mouros pela terra. [+]
1295 TC 1/ 688 Et o primado dom Bernaldo, desque ouue enderençadas as jgleias de sua prouinçia, fi[n]ou cõ acabamento(s) de bõos feytos, tres dias andados do mes d ' abril, ao trezeno a[no] que reynou o emperador. [+]
1295 TC 1/ 689 Et ouue en ela fillos: dõ Sancho, que reynou enpos elle en Portugal; et outro a que disserõ dom Afonso, que casou cõ dona Matella, condesa de Bolloña, et por ela ouue o condado; et outro a que diserõ dom Fernando, que casou en Castela con Sancha Fernandes, filla do conde Fernando. [+]
1295 TC 1/ 692 Et dessa uez gaanou o emperador Montor et leixou o castelo muy bem guardado. [+]
1295 TC 1/ 699 Et elles nõ llo negarom et disserõ que seriam sempre a seu seruiço et a seu mandado, assy com̃o uassalos leaes a senor. [+]
1295 TC 1/ 703 Cõta a estoria que, estando el rey dom Sancho en Toledo, que llj chegou mandado com̃o vijna muy grande oste de mouros sobre Cal[a]traua. [+]
1295 TC 1/ 703 Et, quando uyu el rey estar en aquel coydado, que faria de Calatraua, conselloullj ao abade que lla demandasse. [+]
1295 TC 1/ 703 Et, poys que el rey dom Sancho ouue dado Calatraua, segũdo que auedes oydo, feriuo o mal da morte en Toledo et finou logo. [+]
1295 TC 1/ 704 Et elles consellarõ a don Garçia Fernández de Castro que desse o njno a guardar ao conde don Enrique, que era poderoso et muy amado dos d ' Estremadura, et que por esta razõ quedaria o desacordo que auja ena terra; et a elle que faria seu mandado et o onraria com̃o a seu mayor. [+]
1295 TC 1/ 706 Et, quando o oyu, don Garçia Fernandez demandoullj el rrey, que llis auja dado, asi como lli aujã prometudo. [+]
1295 TC 1/ 709 Et era segudado, com̃o se fosse culpado de morte, et desherdado; com̃o se de der[e]yto nõ ouu[e]sse de herdar, ou com̃o se nõ fosse fillo del rrey dõ Sancho et neto do emperador d ' Espana, fillo de seu fillo mayor, que deu[era] herdar Castela et Leõ enteyramente; que mal fezera elle, que falar nõ sabia, nẽ conoçia a ssy meesmo, foras tanto que o queria desherdar el rrey de Leom, seu tio? [+]
1295 TC 1/ 711 Conta a estoria que, andando el rrey dom Afonso ẽnos feytos que uos auemos contados, chegoullj mandado com̃o xe llj Lope de Arrenas alcara cõ Çorica. [+]
1295 TC 1/ 711 Et os condes entrarõ ala, mays logo foron presos et bem rrecadados. [+]
1295 TC 1/ 716 Et el dissolle com̃o era mandadeyro de Deus, que vĩjna a el cõ seu mãdado a dizer[lle] aquello. [+]
1295 TC 1/ 723 Et o jnfante dõ Afonso, yndosse para ala et passando o rrio de Teio en hũu batel, chegoulle mandado com̃o era finado el rrey seu padre. [+]
1295 TC 1/ 726 Et iouue y desacordado bem meyo dia, et pero comũgou ante dela terra et acom[en]dou sua alma a Deus. [+]
1295 TC 1/ 726 Et dom Diego entõ envioulle mandado que o desse al rrey et que o daua por quito da menagẽ que fezera por elle. [+]
1295 TC 1/ 735 Et el rrey entõ tĩjna muy grande algo en Toledo en auer amoedado et muyta uiãda et muytas armas, que guardaua y para aquella sazõ. [+]
1295 TC 1/ 742 Et os mouros tijnã todos os passos guardados et tomados, en guisa que nõ podiam pasar os cristãos, que ante nõ rrecebessem muy grã dano. [+]
1295 TC 1/ 744 Nõ estedes en este coydado, ca eu uos mostrarey muy boo lugar per hu vaades aos mouros; ca eu sey bem esta terra, ca andey per aqui muytas uezes cõ meu gaando. [+]
1295 TC 1/ 744 Et albergarõ essa noyte en aquel lugar, et enviarõ mandado aos rreys que os guiara muy bem o pastor. [+]
1295 TC 1/ 745 Padre senor, uos veeredes que seeredes aguardado de mj̃ com̃o nũca foy padre de fillo. [+]
1295 TC 1/ 751 Et as serras et os vales rresoauã cõnos muy grandes golpes que aly erã dados. [+]
1295 TC 1/ 751 Et entõ foy a batalla muy ferida, et ouue muy grã mortaldade ẽnos mouros, et ouue y dados muytos golpes et muytos corpos espe[ç]eiados et muytas cabeças corta[da]s, que nõ auyã cõto. [+]
1295 TC 1/ 758 Et, estando el rrey muy coytado, chegoulle mandado del rrey de Portugal com̃o nõ queria vijr aas vistas a Palença, mays que verria ao comeyo d ' ambos os rreynos. [+]
1295 TC 1/ 759 Et mandou al rrey que llj nõ seysse de mandado n[ẽ] fezesse nẽhũa cousa sem seu mandado eno rreyno. [+]
1295 TC 1/ 759 Pero a rreyna, temendo o que depoys auẽo, ante que llo metesse en poder, fezo jurar sobre os santos auangelios et sobrela cruz, os geollos ficados, que fosse amigo del rrey, enteyro et uerdadeyro, et leal vasalo et que o conssellasse sempre bem, et que acreçentasse sempre sua onrra et sua prol, catando dereytamente sua onrra, et que llj guardasse o corpo de dãno, et que nõ tollesse terra a nẽhũu rrico ome sẽ seer oydo sobre ello, et que mãteuesse dereytamente a terra et as çidades et os poboos a seus foros, [et] que nõ tomasse herdamento nẽ desse a nẽgũu sem mandado da rreyna, nẽ fezesse nẽhũu grã feyto sem ela. [+]
1295 TC 1/ 759 Et jurou mays que nũca (que nũca) fosse contra a rreyna dona Berĩguela, poys que ela tam grã merçee llj fazia e[sco]llend[oo] ontre todos os outros, [et] que todo o seu fosse sempre guardado, sinaladamente as suas a(n)rras, que sua madre lle leixara, que erã estas: o castelo de Burgos et Valedolide [et] Moño et os portos do mar et seus çeleyros et todas as outras rrendas, et que sempre a amasse et a seruisse com̃o a sua senora natural et filla de seu senor natural. [+]
1295 TC 1/ 763 Et, estãdo en Maqueda, a rreyna envioullj hũu ome en puridade, que soubesse del rrey sua fazenda com̃o llj ya; ca ela bem sabia que nõ andaua guardado com̃o deuia. [+]
1295 TC 1/ 769 Et, estando en [e]sto, chegou hũu caualeyro, a que diziã Fernã Suarez, cõ mandado da rreyna, com̃o sse fossẽ cõno jnfante dõ Fernãdo, et el rrey dõ Anrique que era finado. [+]
1295 TC 1/ 771 Et, quando dõ Afonso Telles llo ouue contado, disse que llo fazia por que sse veera sen seu mandado; mays que falasse(m) cõna rreyna que sse tornasse(m) [para ele] et que fossem ambos em hũu senores de Castela et de Leõ. [+]
1295 TC 1/ 773 Et derõllo logo, ca asy o avia mandado el cõde dõ Aluaro, que o desem aa rreyna quando enviasse por elle. [+]
1295 TC 1/ 773 Et, elle estando en Palença, chegoulle mandado com̃o vijna o bispo d ' Ovedo a el cõ mandado del rrey seu padre, que sse queria veer cõ elle et cona rreyna et que lles gaanaria tregoa do conde dõ Aluaro, por que andassem seguros que nõ fezessem mal a nẽgũu. [+]
1295 TC 1/ 776 Et, el rrey estando ena çidade de Burgos, fazendo suas vodas, chegoulle mandado com̃o o conde dõ Aluar[o] lle fazia guerra de Ualdenebro. [+]
1295 TC 1/ 777 Et, tẽendoos y çercados, el rrey dõ Fernando ouue muy gram pesar, por que lles nõ podia acorrer, catando rreuerença a seu padre, por nõ tornar mão yrada contra elle nẽ contra a madre esso meesmo; ca nũca en nẽhũa cousa lles foy senõ obediente, et fazia quanto elles mandarõ, et nẽhũa cousa nõ fazia sem seu mandado da rreyna, sua madre; et tanto lles era ob(i)ediente que nũca lles fillo foy mays. [+]
1295 TC 1/ 777 En mente uos deuia a vijr que, onde erades guerreado et maltreyto, sodes agora guardado et onrrado. [+]
1295 TC 1/ 777 Et, el rrey dõ Fernando estando en Valedolide conas rreynas ambas, chegoulles mandado com̃o o conde dõ Aluaro era doente en Castrouerde, de hũa enfermidade que diziam ydropesia, que jnchaua et desjnchaua. [+]
1295 TC 1/ 784 Et chegoulle mandado com̃o a sua oste tijna çercada Alexa. [+]
1295 TC 1/ 786 Et, elles vĩjndo cõ esta onrra, chegoulles mandado com̃o os mouros tijnã çercado a Martin Gordiello en Guas. [+]
1295 TC 1/ 789 Et, elles estando en Martos en esto, chegou mandado al rrey dõ Fernando, que era en Agua d ' Alfaiar. [+]
1295 TC 1/ 789 Et enviarõ logo mandado al rrey com̃o erã desçercados. [+]
1295 TC 1/ 789 Et el rrey, que os ya desçercar, chegoulle o mandado aa Calçada et tornousse para Toledo. [+]
1295 TC 1/ 791 Conta a estoria que, andados seys ãnos del rreynado del rrey dõ Fernando, sacou sua oste et foysse para a fronteyra. [+]
1295 TC 1/ 791 Et, estando y, chegoulle Abotazĩ cõ mãdado del rrey de Seuilla, que llj enviaua dizer que llj daria trezentas vezes mil morauedis por tregoa de hũu ãno, que llj nõ fezesse mal ẽna terra. [+]
1295 TC 1/ 792 Et conta a estoria que, andados vijte ãnos del rreynado del rrey dõ Fernando, sacou sua oste et foy para a frõteyra. [+]
1295 TC 1/ 793 Com̃o el rey dõ Fernando esteue sobre Jaẽ et llj chegou mãdado que era morto rrey de Leõ [+]
1295 TC 1/ 793 Et, estando y teendo çercada a çidade, chegoulle mandado com̃o era finado seu padre, el rrey de Leom. [+]
1295 TC 1/ 799 Mays, desque os cristãos forõ todos confessados et perdoados et acomendados a Deus, don Aluaro enviou dizer ao jnfãte, que estaua ena çaga, que se uẽesse et se fezesẽ todos tropel, com̃o aujã ordeñado. [+]
1295 TC 1/ 801 Et esto foy muy gram marauilla, ca nũca del depoys poderõ saber parte nẽ mandado, nẽno poderõ achar morto nẽ viuo, p[e]ro que o virõ y andar, en quanto (durou) a fazenda durou, fazendo muy grande astragamento enos mouros; ca era boo caualeyro et muy valente et muyto esforçado, et fezo muyto bem ante que sse perdesse. [+]
1295 TC 1/ 806 Et enviarõ cõ seu mandado do acordo que aujã tomado a dõ Pero Ruyz et a dõ Aluar Peres, seu yrmão, que estaua en Martos. [+]
1295 TC 1/ 806 Et os cristãos, veendosse muy apremados polo grã poder dos mouros, que erã muytos, ouuerõ seu acordo et enviarõ dous omes cõ seu mandado: o hũu al rrey dõ Fernando, seu senor, que llis veesse acorrer; et o outro a dõ Aluar Perez, que era en Martos, que era hũu dos grandes omes do rreyno de Castela, poderoso et noble; et a hũu caualeyro que diziã Ordoño Aluares, que era da masnada del rrey, que uẽeo y logo et o enviou dizer al rrey dõ Fernando. [+]
1295 TC 1/ 806 Et, asentandosse el rrey aa mesa, deullj as cartas et dissollj o mãdado por que ya. [+]
1295 TC 1/ 806 Et enuiou logo porlos das çidades et dos castellos que fossẽ cõ elle aa fronteyra apressa, ca tal mandado auja dela; et envioulles dizer isto et nõnos asperou. [+]
1295 TC 1/ 806 Entrade al rrey et dizedellj com̃o estou aqui et quero falar cõ el, et que me nõ atreuj de chegar a el a mẽos de seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 806 Et qual quer destas que possa acabar, daqui a outro dia de cras por noyte a tal ora com̃o esta, aueredes aqui mjna carta et meu mandado cõ este [escudeyro] que aqui trago comjgo. [+]
1295 TC 1/ 806 Nõ me caay a mj̃ de uos consellar, mays e[y]uos seruir et conprir uosso mandado, et mãdademj o que faça. [+]
1295 TC 1/ 814 Et nũca lle mostrou os custumes nẽ as cousas que pertẽeciã a molleres, ma[y]s lo que fazi[a] a grande[za] de curaçõ et a grandes feytos. ca esta (he) muy boa et nobre rreyna dona Berĩguela co[m] tamana aguça gardou sempre este fillo et llj meteu no curaçõ feyto de obras de piedade de ome barõ, mãçebo et nino, et todo linagẽ de omes -esto he barõ et moller -; et toda preitesia delles -et esto he [o] liure et [o] quito et [o] adeuedado -; et todolos teudos a outra uida -esto he todos [os] outorgados a ordĩ -; et toda a naçõ, fas[c]as toda gente; et toda lengua sent[i]se en talent[e] cono feyto en este rrey dõ Fernando, et que [a] muytedũe d[as] uertudes nõ partindo en elle, entendesse(e)n todos et vissẽ que partia elle obras de misericordia a todos. [+]
1295 TC 1/ 819 "E[s]ta pequena estoria [conpusea] eu, asi com̃o soubj et poyde; et [foy] acabada [e]n[o] a[no] da encarnaçõ do Senor, quando andaua en mĩll et CCos et XLta et iij anos, andados xxvj ãnos do rreynado do muy nobre senor dõ Fernando; et acab[ey]a en quinta feyra, esto e eno joues dessa somana, hũu dia ante das kalendas de abril, eno postrimeyro dia de março, andãdo o noso obispado en xx[x]iij anos, e[t] a era de Oytaujano Çesar Agusto en mĩll et CCos et oyteẽta et hũu ano; et vaga entõ a sela apostoligal hũu ano auja et oyto meses et IX dias: [+]
1295 TC 1/ 822 Desto foy o mandado a dõ Tello, hu era ydo en caualgada cõ aquelles XLta et Vco caualeyros, et ueẽosse con elles quanto mays podo para Martos. [+]
1295 TC 1/ 825 Outrosi a essa sazõ (a) pouco tẽpo ante, estando el rey en Toledo, ueeollj mandado de com̃o era morto dõ Lopo Diaz de Faro, de que el ouue gran pesar et se sentio por mj̃guado, ca era dos grandes et nobres omes do rreyno et de que era el muy seruido. [+]
1295 TC 1/ 827 Quando ouue el rrey dõ Fernando bem asesegado et poblada sua villa, et cobrados estes castellos et estes lugares sobredictos et os outros que aqui nõ sõ numeados, et ouue delles dado et partido pelas ordĩjs et pelos arçebispos et (et) bispos cõ que el partio todas sas conquistas muy bem, et os enrrequentou de muytas bõas terras, et ouue suas fortelezas et suas villas et seus lugares todos dessa fronteyra bem parados et basteçudos et fortelezados et posto en recado, conpridos os treze meses, seyu de Cordoua et tornouse para Toledo, hu as rreynas, sua madre et sua moller, estauã. [+]
1295 TC 1/ 829 Et nõ foy y mal acordado, ca todo foy creçemento de sua prol et escusamẽto de seu dano. [+]
1295 TC 1/ 832 Et essa terra toda estaua entõ muy reçeada, ca esse rrey de Grãada, cõ boa andança que ouuera en hũa fazẽda que auja feyta cõ don Rrodrigo Afonso, fillo del rrey de Leõ dõ Afonso et irmão del rrey dõ Fernando, (et) estaua engreydo: ena qual fazenda morreu dõ Esidro, hũu bõo comendador que era en Martos -ca Martos deraa ia el rrey dõ Fernando aa ordim de Calatraua - et outros freyres muy bõos morrerõ y outrosi. [+]
1295 TC 1/ 835 Estando el rrey dõ Fernando sobre Grãada, com̃o dicto he, chegoullj y mandado que os gazulos que seyrã correr et que iaziã sobre Martos. [+]
1295 TC 1/ 836 Et, el estando y cõ a rreyna sua moller et cõ suas gentes, segũdo contado auemos de suso, chegoullj mandado de dõ Afonso, seu fillo, que el enviara ao rreyno de Murça, en com̃o gãanara Mula et que fora ben andãte contra esses mouros que tã rebeldes estauã, et de com̃o quebrãtarã outrosi os mouros de Lorca et de Cartagena. [+]
1295 TC 1/ 842 El rrey dõ Fernando sayu de Jaem, auendo y liurado todas estas cousas que dictas sõ, et auendo tomado seu acordo sobre aquel consello que llj fora dado en deytar sua oste sobre Seuilla, seyu dalj et leixou y a dõ Ordoño, seu alcalle, que partisse o que de partir era, et mandoullj com̃o fezese. [+]
1295 TC 1/ 844 El rrey mouro se tornou, segũdo lle foy mandado, muy pagado outrosi de seu señor. [+]
1295 TC 1/ 846 Esto acabado, el rrey dõ Fernando mãdou aos concellos que fossẽ cõ Frena Ruyz, prior do Espital, que foy depoys grã comendador, a cometer Lora. [+]
1295 TC 1/ 847 Capitolo de com̃o uẽo mandado al rrey dõ Fernando com̃o uẽese acorrer a sua frota, ca vijna sobre ela a frota de Tãger et a de Çepta et a de Seuilla [+]
1295 TC 1/ 847 Onde diz a estoria que, estando este rrey dõ Fernando en Alcala do Rrio, de que diziamos, que lle chegou mandado y com̃o vĩjna Rreymõ Bonjfaz per mar, a que el mandara yr guisar a frota para a çerca de Seuilla, et que u[ijña] muy bẽ guisado de naues et de galees et doutr[o]s [n]a[u]y[o]s, quaes para atal feyto conuĩjnã, et que tragia sua flota bẽ basteçida de gente et de armas et de grande vianda et de todalas cousas que mester erã para gui[s]amento da çerca; mays vĩjna grã poder sobre elles de Tãger et de Çeta et de Seuilla, per mar et per terra, et que llis enviasse acorrer apressa, ca muyto llis era mester. [+]
1295 TC 1/ 850 Et estes tres passarõ cõ çẽ caualeyros, et forõ bõos ajudadores a esses freyres, asi com̃o adeante contara a estoria. [+]
1295 TC 1/ 850 Et elle, receando o poder dos mouros, que era muy grande, et a oste nõ muy creçuda, ca nõ chegarã aynda as gentes nẽ os conçellos das villas, se muy poucos nõ, et seer guardado d ' erro [et] de sobreuenta, mandou fazer derredor do lugar u pousaua gran carcaua. [+]
1295 TC 1/ 856 Et mouerõ asi muy denodados para as naues dos cristãos porlas queymar, et comecarõ a deytar seu fogo et de os conbater muy rigiamente. [+]
1295 TC 1/ 856 Mays nõ foron muy sabedores; ca, poys que elles começarõ a mouer, os hũus per mar et os outros per terrẽo, tã denodados, fazendo grandes ruydos de tronpas et de atãbores et doutras cousas, os hũus das naues dos cristãos, que estauã cõ suas naues apparelladas et muy apercebudas todauja, receberõnos de tal guisa et forõ recudir cõ elles, os do mar aos outros do mar et [os] de terrẽo aos outros de terrẽo, de cada parte do rrio, que os fezerom seer arepesos do ardimento que fezerõ et do cometemento que teuerõ feyto(s). [+]
1295 TC 1/ 863 Y morreu hũu freyre, muy bõo comẽdador de Sete Filla, et morrerõ y vijte escudeyros; ata XX poderõ y morrer dos cristãos per todos; et muy mays dos mouros, ca mays de curaçõ os ferirõ et mays esforçadamẽte os cristãos, ca os mouros nõ faziã a elles, com̃o aquelles que se vijã en lugar de desasperaçõ da vida. [+]
1295 TC 1/ 867 Et vẽeronse dereytamẽte muy denodados contra elles. [+]
1295 TC 1/ 874 Et seyã a u[e]z[es] tã rigeos et denodados contra a oste dos cristãos; mays, quando os cristãos recudiã, logo sse acolliã os mouros, et acollianse ao castello. [+]
1295 TC 1/ 877 Et os mouros, desque virõ os carneyros ia quanto arredados de sua pousada, seyrõ et passarõ a çiada et chegarõ aos carneyros et começarõnos a trager. [+]
1295 TC 1/ 878 Mays os mouros os çercarõ de todas partes, tirandollis seus tragazeytes et suas azagayas et fazendo dano en elles et en seus caualos; pero forõ os cristãos acordados en esto: quantas azagayas et tragazeytes llis lançauã, todallas quebrãtauã, que hũa nõ llj enuiauã dellas; et foy hũa cousa que os guareçeu muyto. [+]
1295 TC 1/ 882 A esto erã acordados esses mouros dessa çibdade. [+]
1295 TC 1/ 883 Et esto foy en dia de San Clement[e], ena era de suso dicta, quando esse alcaçer dessa nobre çibdad[e] de Seuilla foy dado a esse nobre rrey dõ Fernando et entregado. [+]
1295 TC 1/ 888 A nobre çibdade de Seuilla foy gãanada ena era de mĩll et CC et LXXXvj ãnos, quando andaua o ano da encarnaçõ do Senor en mĩll et CCXLviij, en dia de San Clement[e], andados xxiij dias do mes de Nouenbre. [+]
1295 TC 1/ 890 Et muytos principes delles erã acordados, que tĩjnã grandes terras, que se ala passase, que xi llj renderiã, tẽendo que xi llj nõ poderiã, defender ao seu poder nẽ ao seu curaçõ, de que oyam contar marauillas. [+]
1295 TC 1/ 890 Et sobre todos o foy aos seus naturaas, que tã loados et tã reçeados et tã duldados en todos feytos erã de todas gentes; ca per el erã temudos et reçeados et exalçados en alteza de alta numeada. [+]
1295 TC 1/ 898 Et depoys este rrey don Afonso moueuse para fazer hũ grãde agrauamẽto a seus poboos, que quen ouuese ualia de dos marcos de prata que lle dese uno; et os poboos teuerõse ende por muyto agrauados et alcarõse todos cono jnfante don Sancho, seu fillo, et guerrearõ con el dous anos; et elle foy exardado dos rreynos estes dous anos, saluo Seuilla en que ficou, con algũos poucos castelos. [+]
1295 TC 1/ 900 En esta ssacõ pobrou o conde dom Rrodrigo Amaya per mãdado de rrey dom Ordono. [+]
1300 LPr 1/ 143 Esta cantiga foi feita a ũu comendador que ouvera sas palavras con este escudeiro que lhi esta cantiga fez, porque o Meestre veo a fazer del queixume a el -rei e fez -lhi perder a terra que del tiinha; e avia nome Pavia [+]
1300 TPa XVIII/ 128 F(az)en guardadores dos orfãos peſſõeiros por demandar en juyzo os bẽes do orphão... que tẽe en guarda. [+]
1300 TPa XVIII/ 128 Sabhan quantos eſta carta uiren com̃o Dona Orraca guardador de foan seu filho seendo enbargada de tal enfermidade et doutras couſas de maneyra tal que non a poder de entender por ſſi meeſma os bẽes et os dereytos que pertẽecyan a ſſeu filho, poren fez et eſtabelleceu Fernan Periz peſſõeiro (procura)dor dos bẽes do orfão dando - lhi poderyo para (guardar)? os bẽes et os dereytos deſte orphão en juyzo et fora de juyzo contra qual quer peſſõa ou logar aſſinaadamente en tal preito qual o orphão a ou esperara a auer con Gonçalo Royz ante juyz ſobre tal couſa. [+]
1300 TPb 26/ 104 (Aue) o bestia, o sieruo, que alguno ouiesse tenido en su poder,..................... ........................... que lo non pudiesse auer, luego (Boy) ou besta ou seruo que alguo ouuesse......... poder..................... .......................... non podesse auer logo que que gelo (demandassen), para mostrarlo en juizio; en tal razon como esta, nin en otra semejante (della), non es tenudo (el demandado) de(lo) mostrar. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura el demandado dixesse, que aquella cosa non la tiene, nin se queria trabajar (de cobrarla), nin la amparar (maguer) la cobrasse; el que (fiziesse) en tal razon, dezimos, que si el non la desamparo engañosamente por su culpa, non es tenudo de responder mas (por ella) nin dar fiador. [+]
1300 TPb 26/ 104 E esto seria como si alguno demandasse (a otro) sieruo, o cauallo, o otra animalia, e pidiesse antel Juez que lo fiziesse parecer, e el demandado, (por non gelo mostrar), lo traspusiesse, o lo matasse; e si lo quel pidiessen, fuesse vino, o azeyte, o cosa llo demostran en juyzo..... ........................... ............ en outra semellante (desta) non he tiudo de mostrar ......... se ... ........................... diser que pero non ten aquela................... ...................en seu poderio que la mos........ sepor ventura o de........ .......sa nona ten. nen sse quer traballar nen de a amparar (aynda) que a cobrasse aquel que esto (dissesse) en tal rrazon (como esta) dezemos ...................nona desamparou enganosamente por sua culpa non he tiudo de Responder mays (sobre dela) nen(de) dar fiador LEY XIX (dos que traspassan as cousas eas vegadas maliçiosamente). [+]
1300 TPb 26/ 104 E o demandado por (non mostrala) a traspossesse ou a matasse. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca en tal razon como esta dezimos, que tenudo es de pechar al demandador tanto quanto jurare, que (menoscabo) por aquella cosa, que engañosamente traspuso, o la quebranto, porque non gela mostro en juizio. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura el demandado mostrasse la cosa mueble en juizio empeorada, o dañada, pero non fuesse mudada de todo; entonce si el demandador la fiziesse suya,............. ........................... [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca en tal rrazon como esta dizemos que he tiudo de peytar ao demandador (outro) tanto quanto jurasse que.... (noscabou) por aquela cousa que enganosamente trasposo (ou enalleou) ou a quebrantou porque o non mostrou en juyzo. mays por uentura o demandado mostrasse a cousa mouele en juyzo enpeorada ou danada pero (que) non fosse mudada de todo enton se o demandador.. ........................... [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura la ouiesse enagenada, deuelo luego dezir, porque el demandador pueda fazer su demanda sin menoscabo de su derecho. [+]
1300 TPb 26/ 104 E porende deuel Judgador passar contra el demandado, assi como diximos en la ley tercera ante desta: e puedelo fazer con derecho si quisiere. [+]
1300 TPb 26/ 104 Fueras ende si el demandado non se quisiere aprouechar de la ganancia, que fiziera por tiempo, de aquella, parandose a responder por ella en juicio; bien de aquella guisa, como si estuuiesse en aquel estado, que era quando gela començaron a demandar. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca entonce el Judgador deue yr adelantepor el pleyto, e non ha porque (yr) contra el demandado, por razon que la muestra a la sazon que la haya ganada por tiempo. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura, el que demanda que le muestren la cosa en juizio, se deue entender se enton a teuer. mays se por ventura a ouvesse enalleada deuello logo de dizer por que o demandador possa fazer sua demanda sen menoscabo do seu direyto. [+]
1300 TPb 26/ 104 E por ende deue o julgador passar contra o demandado. assy como dissemos ena terça ley ante desta. e podeo fazer con direyto se quiser foras ende se o demandado non se quiser aproueytar da gaança que fezera por tempo daquela (cousa). [+]
1300 TPb 26/ 104 Parandosse a Responder por ela en juyzo. ben daquela guisa como se esteuesse en aquel estado en que estaua quandolla começaron a demandar. ca enton o julgador deue yr porlo pleyto adeant. e non ha por que (passar) contra o demandado por Razon (daquela cousa) que(el) amostra a assazon que a ha gaanado por tempo E esto ha lugar non tam solamente ena cousa mouele que ha de seer mostrada en juyzo. mays aynda enas Rendas e enas froytas que dela sayren despoys que o pleyto (for) mouudo sobre ela. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mays se poruentura o que demanda que lle mostrem a cousa en juyzo ha auia la auia perdido por tiempo, quando la començo a demandar, non es tenudo el demandado de gela mostrar, porque el demandador non ha ningund derecho en ella. [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXIII - (Que derecho es, si el demandado non muestrestra la cosa mueble que demandar en juizio.) Tal podria ser la demanda, que el demandador faria en razon de alguna cosa mueble, ............................ [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXXII................... ............................ ............................ que lo faran estar a derecho en uno destos tres logares, qual escogiere el demandador alli do fiziere su morada el demandado, o en logar do fizieren el pleyto o la postura, o alli do prometio de lo cumplir; estonce non (le) deue otro Juez apremiar, que non ouiese poderio sobre el, que responda. [+]
1300 TPb 26/ 104 Pero si este a quien quieren fazer tal demanda, perdida por tempo quando a começou a demandar, non he tiudo o demandado de a mostrar. por que o demandador non ha direyto nehuu en ela LEY XXIII (que se o demandado mostra a cousa mobre que lle demandan que verría a mayor dapno ao demandador que ao que a casa (cousa) mostrase). [+]
1300 TPb 26/ 104 Tal poderia seer a demanda que o demandador........ .......................... .......................... [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXXII................. .......................... .......................... que o faran estar a dereyto en huu dos tres lugares qual escoller o demandador ali... .............o demandado ou eno........onde fezeron o pleyto ou a postura ou ali... prometeu de o...enton nono deue outro juyz apremear que non ouvesse poderio sobrel que Responda. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 125 Proveyto grande e cõ ben uen a os homẽs da amizdade, de guysa que segundo disso Aristotiles, nehũ homẽ que aia bondade en si nõ quer uiuer en este mundo sẽ amigos; macar seia auondado de todolos outros beẽs que en el son. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 125 A premeyra he porque eles nõ poderian auer nehũ proueyto das rrequezas, sse nõ husasen delas, e tal huso deue seer en fazer ben, e ho ben feyto deue seer dado os amigos, e por ende os [que non an] amigos nõ poden husar das rrequezas que ouuerẽ, macar seian auondados dellas. [+]
1300 XH I, 0/ 7 Andados [seis] dias de quando omũdo fora criado foy feyta amoller et fezoa Deus por estas [rrazoens]: [+]
1300 XH I, 0/ 7 Et desque forõ en Pareyso nõ gardarõ omãdado de Deus, mays, porlo consello do diabro queos enganou falando aEua em fegura de serpente, comerõ daquela froyta da aruore do medeo do Pareyso dequelles Deus defendera que nõ comessem senõ [que] [morte] morreriam. [+]
1300 XH I, 0/ 9 Andados quinze ãnos et seys dias de quando omũdo fora criado, et Adam et Eua deytados do Pareyso, começarõ afazer seus fillos, et vierõ arrazõ dello desta [guisa]: [+]
1300 XH I, 0/ 10 Andados trijnta ãnos et seys dias de quando omundo foy criado, asi cõmo diz meestre Lucas obispo de Tuy et outros queo afirmã cõ el, fezerõ Adam et Eua outro fillo. [+]
1300 XH I, 0/ 12 Andados çento et quinze ãnos - pero diz Metodio que çento et trijnta - de quando Adã fora feyto, matou Caym a Abel et pesou moyto aDeus cõ este feyto que fezera tã máo [Cayn] em Abel; et disolle noso señor Deus: [+]
1300 XH I, 0/ 15 Et pensou outrosy quando seeria bem deas trosquiar, et poso em que tempo trosquiassem os gãados et quando [desem] os fillos a suas madres a mamar, et outrosy que quando os partissem dellas queos asynassem todos cõ ferro de synal [per] que fossem[coñosçudos] os [hũus] dentre os outros, et todaslas outras cousas ordenou que pertẽesçiam agarda de gãados et aos gardadores delles. [+]
1300 XH I, 0/ 17 Et escriueo em cada hũ delles todo aquel saber daquela arte da musica que el achara et sabia: ẽno dos ladrillos por que se viese afim do fogo que queymaria apedra, et perderse ya daly osaber, et nõ queymaria ho dos ladrillos que erã terra et ficaria aly osaber gardado pera os despoys del, et queo achariã y; et se fose afim da agoa que destroyria et derramaria por ventura opilar dos ladrillos, que erã terra, et que ficaria aquel da pedra. [+]
1300 XH I, 0/ 18 Et asy cõmo labraua oferro que começou afazer del armas pera lidar et ferir; et dizẽ que foy omẽ lidador et ensynou alydar et fazer armas pera ello apostamẽte. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Et [hum] dia tomou seu arco et seu moço queo gyase cõmo soya, et foy ao monte por matar [algũus] veados cõmo outras vezes; et conta mẽestre Pedro que nõ por comer as carnes delles, ca diz que ante do deluvio que nõ [avyam] ajnda em vso de comer carne nẽlles fora mãdado de Deus, mays queo fazia Lamec por sabor que avia da caça cõmo soya, et por las pelles dos veados de quese vestia; ca ata odeluvio nõ se vestirõ os [omes] de al saluo de pelles, ca nõ avyam ajnda tãto donde et [demays] queo nõ sabyam fazer, asy cõmo diremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 24 Segundo diz Moysem et outros, andados çento et trijnta ãnos de quando omũdo fora criado, et de [mays] os seys dias das obras de Deus, fezo Adam a Seth et quando aquel fillo vyo Adam, segundo conta Moysem ẽno quarto capytolo do Genesis, diz que diso Adam: [+]
1300 XH I, 0/ 25 Andados dozentos et vijnte et çinque ãnos de quando fora feyto Adam, Seth ouvo hũ fillo, et posolle nome Enos. [+]
1300 XH I, 0/ 26 Mays despoys que sayo da obediençia et quebrãtou oseu mãdado, diz Jeronymo que tirou Adam emsy a semellança de Deus, et tornousse terreal, asy cõmo mortal; et despoys que el foy terreal que fezo fillos de qual natura se tornara, et convem asaber que terreal, terreal he, et mortal, mortal he, cõmo el era. [+]
1300 XH I, 0/ 28 Enos outrosy andados noveẽta ãnos de quando nasçera et trezentos et tríj́nta et çinque de quando Adam foy feyto, fezo el hum fillo aque chamarõ Caynã. [+]
1300 XH I, 0/ 28 Caynã, outrosy andados seteẽta ãnos de quando el nasçera, e quatroçentos et quinze de Adam, fezo seu fillo aquẽ diserõ Malaleel. [+]
1300 XH I, 0/ 28 Et Malaleel, seu fillo, andados seséénta et çinque ãnos de quando nasçera, et quatroçentos et oyteẽta de Adam, fezo hũ fillo aque diserõ Jareth. [+]
1300 XH I, 0/ 28 Enoc, outrosy andados seseenta et çinque ãnos de seu nasçemento, et seteçentos et sete de Adam, fezo hũ fillo, et este foy Matussalem. [+]
1300 XH I, 0/ 29 Este Enoc, asy cõmo cõta Moysem ẽno quinto capytolo do Genesis, et Josepho ẽno terçeyro libro da Antiguydade dos Judios, et mẽestre Pedro em sua Estoria, et outros moytos que falam delo, andou cõ Deus et complio os seus mãdados. [+]
1300 XH I, 0/ 30 Matussalem, fillo daqueste Enoc, outrosy andados çento et oyteénta et sete ãnos de quando el nasçera, et oytoçẽtos et oyteenta et quatro de Adam, fezo hum fillo et posolle nome Lamec. [+]
1300 XH I, 0/ 30 Deste Matussalem [departẽ] os seteẽnta trasladadores asy: dizẽ que viueo despoys do deluuyo [quatorze] ãnos, mays nos nõ achamos por nẽgũ escrito que el ẽna arqua fosse, nẽ queo passou Deus ao Pareyso cõmo aEnoc. [+]
1300 XH I, 0/ 31 Andados çento et oyteẽta ãnos de Lamec, seu fillo deste [Matusalem] et [mj̃ll] et [seteẽta] et quatro de quando foy feyto Adam, fezo aqueste Lamec seu fillo et posolle nome Noe. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Andados seysçentos ãnos de Noe et [mj̃ll] et seysçentos et seteẽta et quatro de quando Adam foy feyto, veẽo odeluvio gẽeral que matou todas las cousas viuas que su o çeo erã, asaluo ende Noe et as outras cousas que forõ cõ el ẽna arca por mandado de Deus, cõmo diremos. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Et esto foy gardado ata tẽpo de aquel Lamec padre de Noe, et desque chegarõ aeste tempo cõmo erã ja mortos Adam et Seth et os outros padres que forã cabeças do linagẽe, et cõmo eram ja moytos pobõos, estendyanse por terra. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Et estes forõ aos que diserõ gigantes, et ouverõ este nome de ge que dizẽ en grego por terra, et genyty em latim por engendrados; et segũdo esto, gigantes tãto quer dizer cõmo engendrados de terra, et nõ por que elles nasçessem de terra, mays por que queriam séér señores de toda aterra et de todas las outras cousas, et seguyr oterreal, et que atorto nẽ adereyto outro señor senõ elles nõ ouvesse y; et Deus por esso vééndo amalyçia dos omẽs [cresçer] cada dia, et yr de mal ha peor, et veendo cõmo oseu coydado et [o] coraçõ delles era dado aentẽder todo mal et maliçia em todo tempo, touo que pẽna lle jazia em aver feyto ho omẽ. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Pero diz Estrabo queo ãno méésmo enque Noé começou afazer aarca quelle diso esto: que se em estes çento [ãnos] se fossem rrepentyndo que bem lles dera Deus de mays os víj́nte, mays cada dia acresçentauã ẽno mal et queos destroyo Deus aos çento ãnos, et diz que [poys] que em estes nõ se começarõ amellorar que nõ ouvo coydado delles [emader] nẽ de asperar los, os outros víj́nte ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et esta feytura mellor et mays aposta era para se acabar em hũ couado, cõmo foy mandado quese acabasse aarca et se acabou; et aarca deuedes saber que he [a igleia] dos [fiees] de Deus et ocouado he Ihesu [Cristo] enquese acaba toda [a igleia]. [+]
1300 XH I, 0/ 38 Andados seysçentos ãnos de quando Noe nasçera et [mj̃ll] et seysçentos et seteẽta et quatro de quando Adam fora feyto, acabada aarca cõmo dito he, diso Deus a Noe cõmo enviaria agoas sobrela terra de deluvio, segũdo conta Moysem, et que mataria todaslas cousas viuas que el su o çeo fezera, et destroyria cõ estas todaslas outras cousas da terra, et que porria seu pleyto cõ el. [+]
1300 XH I, 0/ 39 Et por que as maldades dos omẽs nõ myngoauã ẽna terra por castigos nẽ por espantos, mandou Deus aNoe que entrasse ẽna arca; et entrou [Noe] cõ [todaslas] cousas quelle mandara, et vynãsse as [anymalias] da terra et as aves aarca [porla] voõtade de Deus et [porlos] angeos queas tragiam aly por mãdado dEl segundo conta mẽestre Pedro, que vynã asy cõmo [veerã] ante Adam outra vez por quelles chamasse acada hũas seus nomẽs. [+]
1300 XH I, 0/ 40 Et diz mẽestre Pedro que este pojamẽto da agoa que fora tanto em alto por que tam [altos sobirã] os fumos dos sacrifiçios queos de Caym fezeram aos ydolos, et quese lauasse da suzidade de aqueles fumos oayre; et estouo daquela [guisa] a terra coberta das agoas çento et quareenta dias por tal que morressem [todaslas] anymalias da terra et as [aues] do çeo, saluo ende Noe sóó et as outras cousas viuas que erã cõ el ẽna arca por mãdado de Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 41 Andados seysçentos et hũ ãno de quando nasçera Noe, et [mj̃ll] et seys çentos et seteenta et çinque de Adam, et despoys quea vengãça que Deus ordenou sobrelas maldades dos omẽs foy [cõplida] em elles, et ajnda em [todaslas] outras cousas, nẽbrouse de Noe nosso señor Deus et enviou spyrito de vento sobrela façe da terra, et espargeo as [nuves] et tirou as de sobre ella, et çarrarõ se as fiestras do çeo et quedou odeluvio de suso, et çarrarõ se outrosi as fontes do [avismo], et as agoas que da terra seyram tornarõ se por aqueles lugares [per] onde [sayrom], segundo dizẽ os sabeos sobre este lugar et myngoarõ et começarõ [ho] despoys dos seys çentos et çinquoeenta dias, et tantos avia que entrara Noe cõ suas cousas ẽna arca. [+]
1300 XH I, 0/ 41 Et aconteçeu que chegou aarca aterra de Armenya, et ẽno [septimo] mes daquel ãno, víj́nte et sete dias andados del, começarõ as agoas amyngoar de todo em todo. [+]
1300 XH I, 0/ 44 De cõmo Noe sayo da arca por mãdado de Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 44 Andados seysçentos et hũ ãno da vida de Noe, et [mj̃ll] et seysçentos et seteenta et seis de Adam, abrio Noe hũ lugar em çima do teyto da arca, et poso fora acabeça et tendeo os ollos atodas partes, et vio as agoas todas myngoadas et a terra descuberta et ja seca. [+]
1300 XH I, 0/ 44 Mays por todo esto nõ quiso seyr ata que el ouvesse mãdado de Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 46 Et departe Gregorio ẽna Glosa sobre o [novemo] capitolo do Genesis, que outorgou Deus aos omẽs que despoys do deluvio que comessem carne, lo vno por la terra que nõ ficara tã plantada despoys das agoas, nẽ tã chãa cõmo era antes, nẽ seeriã os omẽs tã abondados de viandas, o al por que forom os omẽs daly endéante moy mays flacos que antes; et por esto despoys do deluvio comerõ os omẽs as carnes asy cõmo comyam antes as froytas et as eruas. [+]
1300 XH I, 0/ 46 Et despoys desto asegurandoos que elles seeriam gardados de morte, et elles outrosy quese gardassem de fazerla, et disolles: [+]
1300 XH I, 0/ 47 "Et por segurãça de aquesto et por firmedũe de séér gardado, disolles em cõmo lles daua em synal oseu arco que paresçe ẽno çeo ẽno tempo chuvioso; et em quanto tempo aquel arco paresçesse aelles quese nõ temessem de fim de agoa nem de outra nẽgũa general. [+]
1300 XH I, 0/ 49 Andados seys çentos et dous ãnos de Noe, et [mj̃ll] et seteenta et sete de Adam plantou Noe sua vyna, et acaesçeo de aquesta [guisa]: os fillos de Noe que sayrom cõ el da arca forõ tres, asy cõmo avemos dito ante desto, et ouverõ estes nomẽs: [+]
1300 XH I, 0/ 53 Andados duzentos ãnos do deluvio, consellou Noe aYonyto seu fillo, et cõtesçeo desta [guisa]. [+]
1300 XH I, 0/ 53 Andados çento ãnos do terçeyro myllar, et esto he, de Noe despoys do deluvio et de Adam myll et sete çentos et seteẽta et çinque, nasçeo aNoe hũ fillo em semellança del. [+]
1300 XH I, 0/ 53 Et andados duzentos ãnos do deluvio vyo Noe cõmo cresçiam seus fillos, arrequeçiam [moito em compañas], et morauã ajnda todos arredor del et da arca, et que seria bem desse esparger daly por la terra, et queo averian fazer, ohũ por que eram moytos et nõ cabyam aly em aquela terra, oal por que começauã ja avíj́r entre elles contẽdas et barallas [sobrelas] herdades et gãados que criauã ja et outras cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 55 Andados duzentos et [triijnta] ãnos de Noe despoys da arca et do deluvio, -et morando ajnda Noe et seus fillos em Armenja em estes montes [Cordiçeyro], et Boris, et Ozile ẽnos quaes pousou aarca, por plazer de Deus, segũdo diz mẽestre Godofre - Nemprot, fillo de Cus, fillo de Cam, sayo grande omẽ; asy que diz aestoria ẽno Panteom que avia dez couedos em longo ẽno corpo, et cõmo era grande de corpo, asy era grande de coraçõ, et moy soberueo et moy valent amãos. [+]
1300 XH I, 0/ 55 Et sobre olynagéé deste Nẽprot, achamos foy descordado ontrelos sabeos que desta estoria falam, de qual dos fillos de Noe vyña por lyña [dereyta]; os [hũus] dizẽ que foy dos de Sem; et diz Metodio et conta que foy Nẽprot forte omẽ et máo, forçador, et matador, et apremeador dos omẽs ante Deus, et que foy dos fillos de Yray, filla de Eber, que foy dos de Sem. [+]
1300 XH I, 0/ 56 Andados de Noe despoys da arca et do deluvyo duzentos et çinquoéénta ãnos, et de Adam mj̃ll et noveçentos et seys, despoys que Noe ouvo consellado aseu fillo Yonjto, cõmo he dito, ficauã ajnda el et os outros seus fillos em terra de Armenya, onde estaua aarca. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Andados duzentos et çinquoenta ãnos do deluvio, et mj̃ll et noveçentos et seys de Adam, em essa sazom falauã todos los omẽs hũa lengage; et sayrõ de ouriente et vijndo contra [medyo] da terra chegarõ ahũ lugar que ouvo despoys nome Senáár, et aly acharõ hũ cãpo tã chaão, et tã bõo, et tã grande que estando em medyo del que nõ podyam deuysar os cabos; et paresçeolles que bem caberiã aly todos et moytos mays seo fossem. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Et segũdo cõta ojudio ẽno primeyro libro dos quinze do seu Libro Mayor queos chama y gigantes et diz que sua voõtade era de deytar os deus ende fora que som os aos angeos, et seer elles señores, pero sobre todo, se viesse odeluvyo queriã esta torre fazer por queos nõ alcançasse nẽ chegasse aelles nẽ podesse Deus cõ elles et quese podesem elles aly defender dEl, et esta era a sua grande loucura; que elles aprenderam de Noe queo outro deluvio pasado que pojara quinze couedos sobre omays alto mõte do mũdo, cõmo avemos ja dito, et que aquela torre quea coydauã elles fazer tã alta que omays que ella averia em alto sobre aqueles quinze couedos que nõ seeria em conta, segundo diz Josefo ẽno seysto capitolo; hu mostra aly Josefo que amultydue daquela gente que toda estaua prestes pera fazer os mãdados de Nẽprot, et teer por graue oseruyço de Deus, ca asy os avia enssynados et ensandentados Nẽprot ẽna loucura desto et em soberuea asy cõmo oel era em [descoñosçer] osseu Deus queos fezera; et dezialles que toda quanta bõa andança avyam que por seu syso lles [vjña], et nõ porlo bem fazer nẽ porla merçede de Deus, et se [rrequizas] et bẽes aviã quelles nõ arrequeçiam por la piedade de Deus, mays por la sua forteleza deles. [+]
1300 XH I, 0/ 65 Et os Seteẽta Trasladadores chamã aaquela terra de Hus [Affityde] que he tanto cõmo austral, et austral tanto quer dizer cõmo terra de vendaual; et este Hus dizem que poblou aTraconytica et aDamasco cabeça daquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 65 Et nos dizemos lles armynos et aaterra Armyna; pero achamos, segundo dizẽ [hũus], que este nome foy dado aaquela terra de arida [que he] por seco, et de mons [que he] por monte, por que oque Noe primeyro vio descuberto da terra et seco do deluvio os montes et aterra de Armenya forõ onde el estaua. [+]
1300 XH I, 0/ 67 Et dizẽmos nos aqui aesto oque departẽ os espoedores et téémos que he [guisado] et rrazõ que por moytas palauras et ditos em moytos lugares, ẽno Genesis, et em outros libros et escritos que som feytos sobresto, se entende asaz que fezo Noe aSem andados quinentos ãnos de quando el nasçera, et aCam et aJafet des aly ata odeluvio, et que Sem foy oprimeyro et mayor fillo, et Cam omediano, et Jafet omenor. [+]
1300 XH I, 0/ 69 Das poblas dos fillos de Cam et de cõmo ouverom mudados os seus nomẽes. [+]
1300 XH I, 0/ 69 Onde achamos que moytos dos gregos que [escrivirõ] as estorias que falam deste rrio dizẽm quelle chamã Put do nome daquela provynçia [per] onde corre; mays despoys quelle foy mudado onome em tempo de hum fillo de Mezrraym que ficou por erdeyro despoys del, et foy ao que disemos Badym; et mudou este nome aquel nome Put aaprovynçia et aos moradores della, et por departymẽto da outra Lidya que disemos dos de Sem [mudandolle] as leteras chamou Libya aaterra et libes aos pobladores; et jaz esta terra açerca das areas de Asia, et ajnda mays, queas arreas som amayor parte desta terra. [+]
1300 XH I, 0/ 70 De estes yrmãos, Amateo poblou asua parte desta terra, et chamou aos seus amateos et aaterra Amaçia; et diz Josefo que os das [prouynçias] de arredor que ajnda agora chaman aaqueles amateos os amatos; et diz que em pos aquelo que ouvo hũ poderoso em esse lyñage, et disseronlle Epyfanes, et que tanto fora bõo, queos gregos que forõ mudadores dos nomẽs das terras et das gentes, por la rrazõ que diremos ẽnas generações de Jafet, que tollerõ este nome Amaçia aaterra. et poserõlle nome Epyfanya do nome daquel Epyfanes. [+]
1300 XH I, 0/ 72 Et sobre todo o grande espanto que vẽeo sobre elles ẽno lauor da torre, que dizẽ que tam grande et tam rrezio foy aly ovento queos angeos y aduserõ por mandado de Deus, que os tomou, et aos [hũus] derribou da parede ẽna anchura do lauor della, os outros afondo da torre en terra, et ajnda queos leuou aalonge [perlo] ayre et que os leyxou [despois] caer et que morrerõ aly [moytos]. [+]
1300 XH I, 0/ 76 Outrosy Mosot, fillo de Jafet, poblou sua terra, et os seus ouverõ nome moscunos do nome del; despoys foylles este nome mudado et chamarõlles capadoçes; [+]
1300 XH I, 0/ 76 [Et Masot poblou a Capadoçia et veẽ del os capadoçes]; et diz Josefo que he synal [queasi] foy de este nome de Masot hũa çidade que he em Capadoçia, et he cabeça de toda aprovinçia et dizenlle Moza; et por esto prouase que ficou dado aaquela çidade este nome Moza, de [Mosot], et diz que el aprouou et queas gẽtes daquela terra que asy ouverõ nome primeyramente cõmo disemos moscanos. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Et catarõ pera çima sobre todoslos elamẽtos ao çeo; et ẽna noyte, quando foy dado aas estrellas que paresçessem luzẽtes, et virom cousas tam claras cõmo as estrellas et a lũa, et por la vista destas que tam bem paresçiam de noyte, et pararõ mẽtes ao sol cõmo alomeaua o dia; et quanto era mays grande et mellor oque el paresçia et alumeaua que a lũa et as estrellas. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Et estas sete estrellas planetas ou [andadores], poserõ acada hũa seu nome synalado: et aaquela que esta ẽno primeyro çeo quee mays açerca de nos, diserõlle Lũa. [+]
1300 XH I, 0/ 95 Et aestas dizemos estrellas cõ dereyto de sua natura et calidade et curso ; mays nõ chamamos aas planetas cõ dereyto estrellas, mays planetas, ou [andadores], ca de outra [guisa] logo estariã ficadas cõmo as estrellas, senõ quelles dizemos estrellas por lo grande [vso] que avemos de chamar estrella por toda cousa que véémos rreluzer em çima ẽnos çeos. [+]
1300 XH I, 0/ 96 Et estes ouverõ clerigos primeyramẽte quelles gardassem aqueles ydolos et rreçebesem aquelo que lles oferesçessem, et achamos por moytos escritos que segũdo queos tẽplos som gardados et lympos, quese veem y as vertudes et se demostram as santidades. [+]
1300 XH I, 0/ 98 Os outros orauã aqual quer [das] planetas aque queriã orar em aquel tẽpo teendo que aquel era seu deus; et estes erã gardadores dos ydolos et daquela sua ley que elles avyam, et mostrauã aas gentes que aly vynã em rromaria, que mays valya orar aos çeos et aas estrelas, donde vyna aforça aos elamẽtos méésmos, que nõ aas cousas que deles se fazíam enque elles [crijam]. [+]
1300 XH I, 0/ 99 Et outrosi diz Metodio -et conta os tẽpos [per myllares] de ãnos, asy cõmo o nos avemos ja departido -, andados çento ãnos da terçeyra [myllaria] ffezo Noe aYonyto: et viueo Noe despoys do deluvio trezẽtos et çinquoenta ãnos, et forõ todoslos días da vida de Noe noveçentos et çinquoéénta ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 99 [Arfaxat], andados [triijnta] et çinque anos de quando nasçeo fezo a Sale, et viueo despoys queo ouvo feyto trezentos et tres ãnos; et fezo outros fillos et fillas; et forõ todolos dias de sua vida trezentos et [triijnta] et sete ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 99 Tare outrosy andados seteẽta ãnos de seu [nasçemẽto], fezo estes tres fillos: [+]
1300 XH I, 0/ 102 Noe, que foy aprimeyra das geerações desta ydade, vyueo noueçentos et çinquoenta ãnos; et andados destes ãnos ante do deluvio, os primeyros quinẽtos, et fezo aSem. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Sem vyueo seys çentos et dous ãnos; et andados deles os çento et os dous, despoys do deluvio fezo Arfaxat. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Arfaxat viueo trezentos et [trijnta] et oyto ãnos; et andados deles os [triijnta] et çinque fezo Sale. [+]
1300 XH I, 0/ 102 [Falec] viueo duzẽtos et [trijnta] ãnos; et andados deles [ostriijnta] fezo [Rreu] ou Rregau, que estes dous nomẽs ouvo. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Seruc vyueo duzentos et [trijnta] ãnos; et andados os [triijnta] deles, fezo Nacor. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Tare viueo duzentos et çinque ãnos; et [passados] deles os primeyros seteẽta -et esto asy se entenda que em estes padres que disemos, [et] dizemos que pera fazer seus fillos, os primeyros ãnos tomamos ẽna cõta et nõ os postromeyros - et andados aqueles seteẽta ãnos, Tare ouvo estes tres fillos: [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et Rregau, fillo de [Falec], andados [triijnta] ãnos de quando el nasçera, et seteçentos et seseẽta et çinque de Noe, et duzentos et seseẽta et [çinque] de Sem, fezo aSeruc. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et em estes [triijnta] ãnos foy Rregau cabeça et señor dos da lyna, amaneyra de juyz et de rrey, cõmo o forã [de] suas [cõpañas] os outros padres da lyna. Ẽno tẽpo de aqueste Rregau, andados de Noe seteçentos et [triijnta] ãnos, et do deluvio çento et [triijnta] et dous -segũdo os ãnos das vidas dos padres aque dizemos da lyña de ante que fezessem fillos - aquel Jano, fillo de Noe, cõ ho outro Jano seu sobríno, fillo de Jafet, seu yrmão, buscando bõa terra vierõ aterra de Tuscayna, et chegarõ aly onde agora esta açidade de Rroma; et acharõ y morãdo outro que [avya] nome Cames, quese fazia ja cõmo natural daly. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Andados seteçentos et noveẽta et çinque ãnos de Noe, et duzentos et noveẽta et çinque de Sem, Seruc avẽdo [triijnta] ãnos que nasçera, fezo aNacor. [+]
1300 XH I, 0/ 108 Nacor, quando foy de [triijnta] ãnos, fezo aTare, andados de Noe oytoçentos et [vijnte et] çinque ãnos, et de Sem trezentos et vijnte et çinque. [+]
1300 XH I, 0/ 108 Andados de Noe oytoçentos et çinquoéénta et Çinque ãnos, et de Sem trezentos et [çinquoeẽta] et çinque, et do deluvyo duzentos et çinquoeẽta et tres, et segũdo Jeronymo diz, morreo Nẽprot, rrey de Babilonya, et rreynou em pos el aquel seu fillo Bello; et foy Nẽprot oprimeyro rrey de Babilonya, et Belo foy osegũdo. [+]
1300 XH I, 0/ 110 Andados de Noe oytoçentos et çinquoeẽta et çinque ãnos, et de Sem trezẽtos et çinquoeẽta et çinque, et do deluvio duzẽtos et çinquoeẽta et tres, et do departimento das lengages çento et çinquoeẽta et tres, segũdo Jeronymo, em tẽpo de Nacor -et chegou esto ao nasçemẽto de Tare, et era ajnda viuo Seruc -, começou Belo, fillo de Nẽprot, arreynar em Babylonya, despois de Nẽprot seu padre. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Andados de Noe [oytoçẽtos ãnos] et noveẽta et çinque años, de Sem trezentos et noveẽta et çinque, do deluvio duzẽtos et noveẽta et quatro, do departymẽto das lengages çento et noveẽta et çinque, Tare, despoys que foy de seteẽta ãnos fezo estes tres fillos; [+]
1300 XH I, 0/ 111 Et andados de Noe oytoçentos et seséénta et oyto ãnos et de Tare [vijnte] et sete, morreo el rrey Belo de [Babilonja], et rreynou seu fillo el rrey Nyno, despoys del; et segũdo diz Preçiam ẽno seu Libro Mayor ẽno começo, os omẽs quanto mays mãçebos veem tanto mays sotiles et entẽdidos som et tanto mays fortemente buscam et catã as cousas, et esto asy he et deue séér sempre segundo bõa et dereyta rrazõ, que os omẽs quanto ssom de mellor et mays ensynado lugar de primo, tanto mays ensynados et sabedores nasçem, et esto asy deue séér se em ello nõ ha erro de natura; et outrosi mays saberes bõos acham ẽnas çidades que ẽnas aldeas. et, ẽnas grandes vilas et poblas, que ẽnas pequenas, et véémos que esto asy he oje en dia. [+]
1300 XH I, 0/ 114 Andados de Noe [oytoçẽtos] et seséénta et sete ãnos, et [vijnte] et sete de Tare, começouse em Assyria oprinçipal rreyno de oriente; et rreynou aly et em toda Asyria Nyno rrey de Babilonya; et primeyramẽte el rrey Belo em aquelo pouco que avemos dito. [+]
1300 XH I, 0/ 114 Et acabousse andados seys ãnos do rreynado de Azarias, rrey de Juda. [+]
1300 XH I, 0/ 116 Andados de Noe oytoçentos et çinquoeenta et çinque ãnos et de Tare quareenta, leuãtousse este rrey Nyno rrey de Assiria et de [Babilonja] cõ moy grande poder, et el foy oprimeyro omẽ que em este mũdo ostes fezo; et cõ moy grande codiçia de [acresçentar] ẽno señorio, tomou oste, et basteçeose de armas, et sayo de sua terra de Assyria et de [Babilonja], et leuãtouse [cõtra] toda Asia porla cõquerir. [+]
1300 XH I, 0/ 116 Et conta Paulo Orosio que [cometeo] esta guerra et esta cõquista andados os dous deles, et queos outros çinquoéénta quelle quedauã que sempre em elles andou em guerra, et em batallas et em sangre, et em crueleza; et todo esto foy ẽna partida et [ẽna] terra de [Asia], et por toda ella, et pelejando sempre, et batallando. [+]
1300 XH I, 0/ 119 Et destes quatro prinçipaes rreynos do mũdo, et diz Orosio queos dous de medio, que vierõ cõ poderio que durou pouco tẽpo et som estes: orreyno de Affrica et orreyno de Maçedonya; et leuãtarõse ontre orreyno de Babilonya et ho dos rromãos; et outrosi mostra como ontre padre vello que foy o de Babilonya et fillo pequeno, ou que chega tarde, et novo et ajnda pequeno ẽno começo, et foy este ho dos rromãos; et chegarõ em medio do tẽpo ontre estes, aquel de Affrica et ho de [Maçedonja et forõ] cõmo tutores et curadores, esto he, defendedores et gardadores; et estas palauras som as quedizẽ as leys sobrelas gardas dos bẽes dos orfóós pequenos que ficam de seus padres ou de suas madres ou de todo, por que asy gardarõ et defenderõ aqueles dous rreynos suas herdades et seu dereyto ao rreyno dos rromãos ata que el cresçesse et chegase atomarlo. [+]
1300 XH I, 0/ 121 Do começo do tẽpo deste rreyno, et dos primeyros rreys, et do nome da terra, diz Eusebio desta [guisa]: orreyno de Sytionya, prinçipal em ouçidente, se começou andados de Tare quaréénta et oyto ãnos, et do rreynado [del] rrey Nyno [vijnte] et dous; et nasçeo Abraã andados [vijnt] et dous ãnos deste rreynado de Sytionya, et quareenta et tres do de Assyria; et dizẽ [meestre] Pedro et Eusebio que rreynou em el primeyramente hũ rrey aque diserõ et chamarõ Egialeo; et foy mudado aquel nome Sytionya aaterra et diserõ lle Egialea do nome daquel rrey Egialeo. [+]
1300 XH I, 0/ 121 Empos esto diz Eusebio que foy mudado este nome Egialea aaquela terra aque diserom primeyramente Sytionya, et diz quee aquela aque agora chamã Pelopones. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Asy cõmo se acabou a segunda ydade do mũdo em Tare, asy se começou esta terçeyra em Abraam, seu fillo, oãno enque el nasçeo, segundo dizẽ et acordam todaslas estorias; esto foy andados de Tare, seu padre, seteẽta ãnos, et do [departymẽto] das lengas çento et noveẽta et çinque, et do deluvio de Noe duzentos et noveẽta et çinque, et do ãno enque Noe nasçeo oytoçentos et novéénta et çinque, et de Adam dous [mj̃ll] et duzentos et oyteẽta et nove. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Et esta conta dos ãnos destes tẽpos poemoslos nos aqui segundo aquela conta que Moysem faz deles ẽna Biblia, que doutra [guisa] achamos que ouvo ẽna primeyra ydade, segũdo os judios, [mj̃ll] et seys çentos et çinquoéénta et seys ãnos, et segundo os seteẽta traslladadores dous [mj̃ll] et duzẽtos et quareenta et tres; et ẽna segũda ydade, que foy ha de Noe, segũdo os judios [mj̃ll] et duzentos et tríinta et dous, et segũdo os seteẽta traslladadores [mj̃ll] et seteẽta et dous. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Et som estes ãnos de ambas estas ydades, segũdo os judios, dous [mj̃ll] et oytoçentos et oyteẽta et oyto ãnos, et segundo os seteẽta traslladadores tres [mj̃ll] et trezentos et doze. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Et estas duas contas segũdas, ahũa segundo os judios, aoutra segũdo os [traslladadores], achamoslas asy contadas et postas de mẽestre Pedro ẽno Libro das Géérações do Vello Testamẽto; et Metodio outrosi conta as ydades por [mjllares] de ãnos, et da hũa [mjllaria] acada ydade, et se mays ãnos [veẽ] y nõ os conta et se menos nõ os toma nẽ em outra [coñosçida] nõ enade, nem faz al senõ que conta [mj̃ll] ãnos acada ydade, et diz que [mj̃ll] ãnos som hũa ydade do mũdo; mays esta conta nõ semella çerta et esto asyo outorga mééstre Pedro ẽna Estoria; ẽno capitolo que vem primeyro despoys do de Sem, et da sua gééraçõ; et diz outrosy da cõta que Moysem [faz] destes ãnos, por que Moysem delo tẽpo desta estoria des lo começo ata [aqui] nõ curou tanto em dizer çertos os ãnos do tempo, cõmo em aduzer et trager as [geerações] todas dereytas et ajuntadas desde Adam ata Abraã, ẽno qual se começou acreẽça daquel Deus que he hũ et verdadeyro Deus, et fazedor de todaslas coussas, et que Moysem apartou aestoria em poucas rrazões ata este lugar. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Et erã outrosi andados ẽno começo desta ydade, ẽno primeyro ãno quaréénta et dous ãnos do rreynado del rrey Nyno em Asia et del rrey Eurobs, ẽno rreynado de Sytionya ou Egialea ou Pelopones, [vijnte] et hũ. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Moysem diz ẽna Biblia, ẽno onzeno capitolo, cõmo oystes, que Tare, andados seteẽta ãnos de quando nasçera que fezo estes tres fillos. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Et cõ esta dulda, que vem aqui do ãno enque nasçeo Abraã, pom outrosy Agustim sua demãda ẽna Glosa que se ouvo Abraã omandado de Deus quese fosse pera terra de Canaã ẽna vida de seu padre Tare, se despoys; et sobresto tragem [Agustym], et Beda, et mẽestre Pedro, et Jeronymo, et outros suas rrazões bõas, enque departem esta dulda et atyram ende. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Mays estas rrazões et departymẽtos, de cõmo ho elles rrazoam et departem et acabam, leyxamos lo nos agora aqui [perao] dizer et departyr adeante ẽno lugar onde nosso [señor] Deus mãdou aAbraã sayr da terra, por que ho ãno do seu [nasçemento] prouasse, segundo Agustim et os outros, porlo ãno do mãdado de Deus; et de aquela seyda et aquel ãno da seyda, por lo [do] seu [nasçemẽto]; et he pera aly esta rrazõ. [+]
1300 XH I, 0/ 130 "Señor, gardarey teu [mandado], et se Deus quiser eu me gardarey bem que nõ faça fillo, donde aja opesar et amazela et veja del atristeza que veẽ os outros queos em este tẽpo fezerom. [+]
1300 XH I, 0/ 130 "Et Tare foyse sua carreyra aseu mandado; et quando chegou aavilla et [vyo] sua moller, que nõ vira dias avia ja, paresçeolle bem et ouvo codiçia dela, em maneyra que vẽeo ofeyto et jouvo cõ ella hũa vez, onde ouvo fillo dela daquela vez; et foy sua carreyra cõ seu mãdado pera el rrey. [+]
1300 XH I, 0/ 130 Et despoys que foy Abraã moço grandezillo, el rrey tyrou odecreto que avia posto et dado da morte dos nenos; et asegurousse Tare, et esto foy quando o sol foy posto, et tyrou sua moller et seu fillo da coua; et quando [forom] fora da coua, catou Tare ao çeo et vio aestrella de Jupiter estar sobrela cabeça de Abraã; et foy Deus fazendo bem aafazenda de Abraã, et começou logo aléér et aaprender osaber das estrellas, et sayo em suas palauras et em seus feytos moyto amygo de Deus et seu seruo; et começou logo adizer que nõ erã nada os ydolos senõ loucura et vaydade; et predicaua que hũ era oDeus que criara [todaslas] cousas do mũdo, et as fezera, et as mãtyna, et as [tyña] todas em poder, et que nõ [erã] moytos deus cõmo as gentes loucas diziã et os faziam, et os adorauã; et predicaua avnydade de Deus, et desdezia os ydolos, et viltauaos. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Ca el foy oprimeyro quese atroueo adizer, ante que todos, que hũ era Deus oque criara todaslas cousas; et das outras cousas tẽporaes dizia - lles suas rrazões et eram estas: que as cousas temporaes, acõmo quer que dam bõa ventura et prazer aos omẽs que dellas bem vsam, pero que por lo mandado daquel que cria todaslas cousas, erã dadas atodos et por el as aviam os omẽs et nõ por sy; et dizia outrosy que aqueles bẽes que nõ estauã em seu estado por la sua vertude propria, ou por lo seu poder, mays por lo poder et mãdado daquel queas cria et da todaslas cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Et ajnda sobresto rrazõa de Abraã Josefo, que sabya esto Abraã et queo julgaua por la natura da terra et do mar, et mostraua que estes obedisçiam a Deus, et outrosi por aquelas cousas que contesçem ẽno sol et ẽna lũa [per] moytas vezes, et sobre todo por aquelas que paresçem ẽno çeo, et som sempre sobre todaslas outras; et que por la vertude dAquel que sempre esta ante toda cousa, et toda cousa [sempre] ante El et por la prouysom do seu ordenamẽto, quese ordenauã todaslas cousas que ẽno mũdo son, et ajnda diz mays, que aqueles [a que] as cousas tẽporaes do mũdo no vynã asy cõmo eles queriam et tam bem et lles erã tollidas queas nõ aviam, que manyfestos viesem de outorgar que nõ ajnda aquelas cousas que erã mester, sem quaes elles nõ se poderiam mãteer, queas nõ podiam aver por lo seu poder deles; et som estas aquelas méésmas que aquel Deus sóó criador dou pera Seruyço dos omẽs, segundo aforteleza et opoder do seu mãdado, et cujo bem et plazer soo he de darlle nos [solamẽt] onrra et graçias, que a El esto lle comple et nõ [mays], que nõ ha mester dos bẽes dos omẽs Aquel que os da aelles. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Outrosy diz Josefo que Echateo, hũ desses sabios daquela terra, que fezo sua [rrenẽbrãça] grande et bõa de Abraã, et que acabou y mays por que [escriveo] aestoria de Abraã, et composo dello hũ libro que el leyxou escrito et feyto; et este libro nõ achamos queo ajamos traslladado os latynos [de] aravigo ẽno nosso. [+]
1300 XH I, 0/ 141 Et outrosi os máos angeos qual ora [caerom] tã forõ asentados em lugares conosçidos [donde] nõ am de yr anẽgũ lugar, nẽ podem senõ por mãdado de Deus que os solta alguas vezes pera mal fazer por los nosos pecados quando som grãdes, et nos partimos de Deus por elles, et véém elles estonçe et achando nos partidos de Deus et desemparados, et fazem et buscam nos omal que podem et quelles Deus sofre; et [poñamos] que venam et queyram entrar em aquelas ymages dos ydolos, et ajnda que entrẽ -oque nõ he, por que sééria contra natura nõ [vijndo] por mãdado de Deus - onde nõ ha gargãta ou polmõ ou os outros estormẽtos et nẽbros que forõ feytos pera ello, cõque el possa y falar, et esto nõ he nẽ pode séér; et se afegura do ydolo for doutra ymage que nõ seja de omẽ, se he de carneyro, poñamos que veña oespiritu máo, et entre et fale, ¿podera fazer al senõ braadar, segũdo que braada ocarneyro ?, çerto nõ al; et se for de cabrõ outrosi nõ fara senõ braadar, et se for de touro mudiar ou rreburdiar, et se for de çegona, ferir [cõ] os pycos et fazer aquel som que ellas fazem como taboezillas. [+]
1300 XH I, 0/ 141 Et os bõos angeos nũca ataes cousas véém ca andam por mãdado de Deus, et El quando os envia dalles suas feguras moy claras et moy fremosas, ou quaes pertẽesçem aas visões que vam fazer que tomã elles enque se mostram et parescam aaqueles aque os El mãda yr. [+]
1300 XH I, 0/ 145 Et forõse maravillando del et de seus ditos todos los da çidade de [Vr et] os outros da terra; et vynam moytos oyrlo et pagauãse moyto de quanto dizia, et moytos deles yamse partyndo dos ydolos por quelles predicaua que Deus, que todaslas cousas criara et as [tyña] em poder, et este era hũ sóó verdadeyro Deus, et que todaslas outras cousas ajnda que tragem os omẽs abõa andança, dizia que aquelo queo nõ aviam os omẽs por sy, et aquelas cousas que erã dadas aos [omes] que por mãdado de Deus lles vjnã et nõ por seu poder nẽ força deles, nẽ por seu saber, nẽ por sua vertude do omẽ; et mostraua lles esto por las naturas das cousas et por moytas prouas et rrazões, et todoslo aviam por moy sabedor, et achegauãsse moytos ael. [+]
1300 XH I, 0/ 145 Et el rrey vyo mãçebo, moço, aposto et moy bem rrazoado et gardado em suas palauras, et mudouse otalente del do que avia antes pensado de matar ael et asua [cõpaña], et apartouse et [cõsellousse] cõ seus rricos omẽs et cõ seus bispos que [tyña] y, dos ydolos et de sua créénça; et os mays deles oyndo oque disera Abraã, duldarõ [en] consellar ael rrey, pero hũ deles que avya nome Mayzam, cõsellóó queo mandase queymar, senõ quea gente quese tornaria em outra creẽça, et que el perderia orreyno por ello, et que avía moy bõa rrazõ pera ello et era esta; que os caldeos, em rrazõ da creẽça do fogo faziam moy grandes fogueyras et passauã seus fillos [per] ellas cõmo amaneyra de boptismo que agora os [cristiaos] fazẽ; et Tare que moraua ontre elles que nõ avia ajnda pasadas aquelas fogueyras [a aquelas] seus fillos, et quelle las mãdase passar, et el queo nõ faria, et averia el estonçes contra el et contra seus fillos moy bõa rrazõ, et sem bráádos et clamor de torto ante todo opobóó, et deytarlos ẽno fogo et queymarlos y. [+]
1300 XH I, 0/ 149 Morreo Tare andados noveçentos et quaréénta ãnos de Noe, segundo aconta de Moysem ẽna Biblia. [+]
1300 XH I, 0/ 152 Dos diapolitas rreys do Egypto El [rrey] Amosis El [rrey] [Çebrom] El [rrey] [Amonofes] El [rrey] Mesrres El [rrey] Mysfarmotosis El [rrey] [Tamosis] El [rrey] [Amonofes] El [rrey] Boro El [rrey] Açeneris El [rrey] Acoris El [rrey] Çencres El [rrey] Achetres El [rrey] Acherres El [rrey] Armagis El [rrey] Rremeses El [rrey] Menofes El [rrey] Setho El [rrey] [Rramyses] El [rrey] Menofes El [rrey] Agamenemes El [rrey] Tetores El [rrey] Sarnẽdo El [rrey] Seusenẽs El [rrey] Nefereheris El [rrey] Amenofis El [rrey] Osacor El [rrey] Espynaçeo El [rrey] Espusenẽs El [rrey] [sysenaco] El [rrey] Orsotom El [rrey] Samyno El [rrey] Bocoris El [rrey] Sabachom El [rrey] Çebyco El [rrey] Taraco El [rrey] Merres Etiopiano El [rrey] Estipanatos El [rrey] Nepteses El [rrey] Netao El [rrey] Samuentyco El [rrey] Nataoelyo El [rrey] [Sannetes] El [rrey] Vaffre El [rrey] Amasis Et das estorias destes rreys diremos em seus lugares; et acabasse este rreyno do Egyto desta vez, andandados seseenta et seys ãnos da catyuydade dos judios, que jaziam ala estonçes, catyuados, et seys ãnos de Cambises rrey de [Perssya]. [+]
1300 XH I, 0/ 154 Andados oyto ãnos de Abraã et çinquoéénta do rreynado del rrey Nyno, despoys que este rrey ouvo feytas suas noblezas ẽna çidade de [Nynyue], et ordenados et postos em rrecado os rreynos de Assiria et de Babilonya, et aperçebeosse et tomou sua [cõpaña] et tornousse outra vez sobre açidade de Bautra, [a] Zoroastres, que era Cam fillo de Noe et padre de Cus, et avóó de Nẽprot, et visavóó de Belo, et seu trasavóó, cõmo avemos contado, et aperçebeosse Zoroastres et sayo ael et lidarõ, et dizẽ Eusebio et meestre Godofre que [rrey] Nyno vençeo aZoroastres et quelle tomou orreyno; mays Paulo [Orosyo] conta ẽno quarto capitolo do primeyro libro que rrey Nyno matou aZoroastres ẽna fazenda, et diz quea cavalaria dos naturaes et [os] outros da terra quese collerom aaçidade et alçarõse et ençarrarõse moy bem em ella, et [toverõ bem] suas torres et defenderõ seu muro et toda açerca da çidade, et nõ se quiserom dar arrey Nyno por nẽgua pleytesya. [+]
1300 XH I, 0/ 154 Morreo rrey Nyno andados dez ãnos de Abraã et çinquoeenta et dous do sseu rreynado, et [trijnta] et hũ del rrey Eurobs de Polopone, et dez dos tebeos ẽno rreyno do Egyto. [+]
1300 XH I, 0/ 156 Despoys que Trebeta foy deytado do rreyno et alongado dende, ficou [Semyrramis] com seu fillo Zemeys, por rreyna et señora de todoslos rreynos et gentes que foram del rrey Nyno, seu marido; et diz Paulo Orosio ẽno quarto capitolo do primeyro libro, que tanto era forte esta rreyna Semyrramis, que semellaua aseu marido ẽno esforço et ẽna forteleza do coraçõ; et ẽna cara et ẽno vestyr ao fillo; et asy era ja afeyta et vsada de mortes de omẽs et de sangre cõ seu marido, que seendo ella [moller], doze ãnos andou cõ ostes, lidando, et matãdo as gentes et cõquerindoas, nõ se teendo por contenta nẽ abastada de todas las terras et rreynos que seu marido gaañara em çinquoeenta ãnos, et eram moytos por que nõ achaua el estonçes outro lidador que cõ el lidase nẽ quelle contradise queas nõ tomasse; et todas las aella leyxou el rrey Nyno seu marido. [+]
1300 XH I, 0/ 156 Et doulle dos seus privados os que ella avia de mellor poridade et de mellor siso et de que ella mays fiaua em todos seus rreynos que viessem cada dia aaqueles pááços et [seuessem] ẽnos portaes aoyr os pleytos dos rreynos, et que elles mãdassem ao pobõo cõmo [fezesen] et viuessem et librassem os pleytos, cõmo se mãtevessem em justiçia et em paz todos los rreynos do seu señorio, et mandoulles em sua puridade que disessem que por mãdado del rrey seu fillo ofaziam por que encobrindóó desta guysa coydasem as gentes do rreyno que aly viessem que todo quanto eles librauã et mãdauã que por siso del rrey era, et por esta rrazõ todo opobõo queo [tovese] por sabio. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Andados [vijnte] et dous ãnos de Abraã et doze do rreynado desta [rreyña] Semyrramis, despoys que ella vio que ajuda nẽgũa nõ [tyña] ẽno fillo pera [mãtẽer] os rreynos, et teẽdóó [ella] asy encuberto et ençarrado desta [guisa] que disemos, por mostrar grande esforço et fazer queas gentes ensy ouvesem que véér et que nõ pensassem ẽno feyto de seu fillo, ajnda queo oyssem, tomou logo grãdes ostes et ajuntou seus caualeyros et moytas [outras cõpañas], et sayo afazer cõquistas. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Et [hũus] rreynos pequenos et terras que [ficauam] ael rrey Nyno de [conquirir] ẽna partyda de Asia andou ho ella todo et conquerio et posóó su o seu señorio et do emperio et a seu mandado. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Et em cabo das cõquistas todas, segundo diz Paulo Orosio ẽno quarto capytolo do primeyro libro, chegou [arreyña] Semyrramis cõ todo seu poderio aterra de [Jndia], pera dar batalla aos [jndios] ou que se dessem por seus et lle obedisçesem; et conta Orosio que nũca entrou [outro(u)] lydador nẽ guerreador [en] terra de Yndia saluo ende esta rreyna Semyrramis et ogrande Aleyxandre, mays diz que tã asperas, et sem sabores, et tã máás eram as entradas dos portos, et ajnda aterra de dentro, queo nõ poderõ soffrer as [cõpañas] et quese tornou daly estõçes [arreyna] et nõ fezo y mays. [+]
1300 XH I, 0/ 160 Et esto foy andados de Abraã [vijnte] et çinque ãnos et quinze que ella começara arreynar. [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Os omẽs quando estam em vagar et doutros traballos nẽ feytos grãdes nõ curã nẽ ham outro coydado, conven quese am moytas vezes tornar apensar em moytos pecados, et ẽnos viços et deleytos do mũdo, et em outras loucuras et maldades; ) et arreyna Semyrramis despoys que sayo das armas et se partyo de guerrear et morou em sua casa, et começou de andar em paz por seus rreynos por donde queria, parou mentes (ẽnos viços da carne, em vestyr sse bem et comer de quantas maneyras de [ma[n]jares] lle sabiã adubar, et sobre todo contẽder em aquel viço que anda ontrelos amores dos omẽs et das molleres; et tam grande sabor avia ella de omẽ que quando aquel feyto queria que mãdaua chamar aqueles omẽs de quese mays pagaua, et fazia cõ elles em poridade seu talente daquelo que querya, et cõ todo esto encobriasse ella quanto mays podia, et por encobrirlo ajnda mays, que nõ sonasse nẽ osoubessem os omẽs, mãdaua os tomar daly aqueles com queo fazia et leuarlos em poridade et matarlos em ascondido; et ajnda, se sonaua de cõmo aqueles nõ paresçiam, diziam queos matara arreyna por outras maldades et por justiçia, cõmo era braua et forte. ) [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Et conta Paulo Orosio duas cousas desta rreyna [semyrramys] de quese nũqua vio abondada nẽ farta: aprimeyra de matar omẽs et de esparger osangre deles; asegunda que nũqua foy farta de pleyto de omẽ ẽna maneyra que dito he. ) Et ajnda mays conta Orosio que ela fezo que por encobrir oseu máo feyto et de seu fillo, por ventura se sonasse em maneyra queo soubessem as gentes que esto queo tomariã por escandalo et cousa moyto máá aademays, que fezo ordenamento dos casamẽtos et mãdou que casasse opadre cõ afilla, et ofillo cõ amadre, et oyrmão com ayrmãa et ocriado cõ sua ama, et deu lles cõplido poder quanto pera casar, que casasse oque quisesse cõ quẽ se pagasse, et que vergonça nẽ deuedo de parentesco que nõ fosse y gardado por nẽgũa rrazõ, que ella omãdaua asy. [+]
1300 XH I, 0/ 164 Andados de Abraã quareenta et çinque ãnos et [trijnta] et çinque da rreyna Semyrramis morreo Teletyno rrey de Sytionya; et rreynou quarto, em pos el, el rrey Apys. [+]
1300 XH I, 0/ 164 Andados çinquoeenta et hum ãnos de Abraã, et quareenta et hũ da [rreyña] Semyrramis, et sete del rrey Apis de Apia, esto he de Sityonya, et çinquoeẽta et hum do [rreyno] dos tebeos do Egyto, passados antes çinquoeenta ãnos jubileus de quando Adam fora feyto, segũdo aconta de Eusebio ẽno grego et de Jeronymo ẽno latym, começouse em esta [sazom] oçinquoeenta et hũ ãno [jubileu], et os judios asy téém quee por la sua conta, et dizẽ asy, cõmo rrecõta por elles Eusebio, que ouvo [mj̃ll] et noveçẽtos et çinquoeenta ãnos des Adam ata este ãno de Abraã; mays por quenos nõ semella que vem dereyta esta conta, et achamos adeante ẽno tẽpo de Abráám hu el vençeo os çinque rreys, cõmo oyredes em este libro ẽna estoria, em seu lugar, que diz y mays naturalmẽte do ãno [jubileu], et moy mellor do seu começo, et de toda arrazom do seu feyto, [mays] leyxamos de dezerlo aqui por lo contar et departyr aly, et diremos das outras rrazões que aqui veem. [+]
1300 XH I, 0/ 164 Poys andados çinquoeenta et dous ãnos de Abraã, et çento et noveẽta et tres do rreynado de Assiria, et seteẽta et tres do de Sytionya, et çinquoeenta et dous [do] dos tebeos do [Egyto], morreo arreyna Semyrramis; et segundo conta mẽestre Godofre ẽno Panteom matoa aquel seu fillo por aqueles feytos tam desguysados que ella fazia, et rreynou despoys della em todo orreyno de Assyria [trijnta] et oyto ãnos aquel seu fillo Zemeys, ou [Nynjas], ou Nyno, ca todos estes tres nomẽs achamos quelle chamarõ aaquel fillo de Nyno et desta rreyna Semyrramis. [+]
1300 XH I, 0/ 165 Et andados çinquoeenta et seys ãnos de Abraã et quatro [de aqueste] rrey Zameys começouse esse ãno orreyno da ysla de Creta et rreynou y Cres, et foy oprimeyro rrey [della] et natural dende, segundo diz Eusebio et segũdo conta mẽestre Godofre este Cres foy fillo del rrey Nẽprot de [quẽ] avemos dito quelle [gaañara] opadre aquela ysla et queo fezera rrey della; et esto podia acaesçer segundo queo conta mẽestre Godofre, et segũdo dizem [algũus] podo séér que ouvese este rrey Cres começado arreynar moyto antes deste tẽpo, seendo bem de dias el rrey Nẽprot, seu padre, mays que ata este tẽpo queo nõ avia rreçebido por rrey todo orreyno; pero diz ajnda Eusebio adeante ẽnas rrazões deste rreynado et deste rrey, que foy hũ dos poderosos dos curetas que tomarõ el rrey Jupiter quando era moço, et asconderõno ael rrey Saturno, seu padre, queo queria matar, et ho criarõ, por que foy despoys rrey da mayor parte do mũdo, et omellor et mays sabio em aquela sua sazõ, et ajnda foy rrey desta meesma ysla de Creta, cõmo cõtaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 165 Andados seteẽta ãnos de Abraã et dez et oyto de Zameys, rrey de Assiria, et seteẽta dos tebeos do Egyto, morreo el rrey Apis de Sityonja; et rreynou oquinto rrey, em pos el, Tesyom cinquoeenta et dous ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Andados do rreynado de Assyria çento et dez et sete ãnos et de Sytionja noveẽta et sete ãnos, et dos tebeos do Egyto seteẽta et çinque, [rreynãdo] em Assyria el Rrey Zameys, et em Sytionya el rrey Telsyom, et os tebeos ẽno Egyto, Abraã sééndo de seteẽta et çinque ãnos de quando nasçera, segũdo diz Eusebio ẽno grego et Jeronymo em latim, ẽno traslado que fezo daquela rrazõ de Eusebio, foy [Abraã] em esta ydade dereyteyro et meresçedor delle falar nosso señor Deus, et faloulle et fezolle sua promesa cõmo oystes; [+]
1300 XH I, 0/ 170 Et tomou sua moller Sarra et aquel seu sobriño Loth, et os outros nõ oquiserõ créér pera se cõ el vijnrem daquela terra cõmo se el saya et [vjña] por mãdado de Deus, et leyxou os, et tomou el estes queo creerõ et todo quanto aviam el et elles; et sayrom de Aram et forõse pera terra de Canaã; et quando chegarõ aaquela terra nõ morarom logo ẽna entrada dela, segũdo diz Moysem, cõmo fezerõ em Messopotamya quando vierom de Caldea, que logo esteuerõ et morarõ em Aram, mays Abraã asy cõmo [vyña] passou toda aterra ata aoutra parte dizendo sempre et predicando avnydade de Deus, et cõmo El sóó era criador de todaslas cousas et poderoso delas, et el hũ soó Deus et nõ outro senõ El. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Et despoys quelle chegou omãdado cõmo era morto [Ponpeyo], foy el despoys ao Egyto, mays por saber da morte de [Ponpeyo] que nõ por lo segudar ja nẽ tomar del mayor vengança, ajnda que fosse [vjuo], segundo conta aestoria. [+]
1300 XH I, 0/ 180 "[oobyspo] Acoreo, tu eras moy nobre varõ auçião et dado asantydades et mostras et provao atua ydade et moy bem entendo quete amã os deus, [rrogote] eu et pydote que tu quenos digas et nos departas os começos da gente do Egyto, et os ensynamẽtos das poblas daqui; et outrosi os costumes das vosas orações et as feyturas et as maneyras dos vosos deus, et todo aquelo que esta estoriado por seus entallamẽtos ẽnas entradas dos vosos tẽplos vellos, et dynos esto et demostra nos todo oque he et os deus que [mays] querem seer conosçidos dos omẽs et onrrados deles. [+]
1300 XH I, 0/ 180 Et se verdade he oque nos achamos escrito que os teus mayores ensynarõ as suas cousas santas aPlatom de Atenas ofilosofo, ensyna tu amyn esto, et [teño] que ata oje nõ foy mays dereyteyro omẽ que eu perao oyr, nẽ ¿qual outro vẽeo aqui por ospede que mays soubesse do mũdo nẽ mays por el ouvese andado, nẽ gáánado de gentes et terras que eu? [+]
1300 XH I, 0/ 182 Et estas sete estrellas am seu cosso contra oal daquela oytaua espera, et começã em ouriente et veẽ [per] su terra aouçidente, et de ouçidente, por sobre terra, [a ouriẽt]; mays he tam grande aforça do firmamẽto daquela espera outaua que vay contra aquelas, queas leua de ouriente sobrela terra aouçidente, et de ouçidente por su aterra aouriente; de [guisa] queos que esto nõ sabem, teẽ que estas andam por sy seu cursso, daquela [guisa], onde dizem que anda o sol em hũ dia [de ouriente] aouçidente ẽno seu çirco et nõ he asy; et aestas sete estrellas, que som aquelas soas que temperam aquela tam grande pressa de correr et daquel fogyr do çeo, et vam encõtra os eyxes del, et foy dado poder departido das outras cousas ẽna primeyra ley da créénça do mũdo; et asy que destas sete estrellas, cada hũa ha seu çirco departido das outras [per] hu andam; et estas sete estrellas am nome planetas; et planeta he palaura tomada de grego et quer dizer tanto cõmo estrela que anda em seu cabo; et os nomẽs delas som estes, et vam elles ordenados ontresi desta guysa; et os çircos dos seus çeos cõmo séém em esta maneyra: [+]
1300 XH I, 0/ 187 Et aty sóó dado et outorgado anatura [de] andar por [anbos] os eyxes do firmamẽto -et estes ssom: hum ho de septẽtriom ho outro [ho] de medio dia - et aqui he demandado et buscado onasçemẽto das tuas agoas et aly oacabamẽto delas. [+]
1300 XH I, 0/ 192 Andados oyteẽta ãnos de quando Abraã nasçera, et çento et [vijnte] et dous do rreynado de [Assiria], et çento et hũ do de [Sytionya], et oytéénta do de Egyto, quando Abraã sayo dO Egyto, asy cõmo conta mẽestre Pedro ẽno capitolo da lide de Abraã que ouvo cõ os quatro rreys, em aquel tẽpo aviã ja todoslos omẽs sabor moy grande os [hũus] de aver rreys, os outros de rreynar; et faziam rrey em cada çidade et em cada vila. [+]
1300 XH I, 0/ 195 Et diz Josefo ẽno dozeno capytolo do primeyro libro, que ẽno feyto daquesta lide mostrou Abraã que as fazendas nõ sse vençem por multidũe de omẽs mays por esforço de corações, et por forteleza de lidadores, et por bõa ordenãça et siso et sobre todo [per] Deus que sempre aja asperãça em El omẽ ẽnas tribulações, hu [tamaña] hoste cõmo aquela daqueles quatro rreys, vençeo aajuda et merçede de Deus, cõ [trezentos] et dez et oyto omẽs darmas, et cõ aqueles tres amygos, Manbre, [Escol] et Aner, et nõ cõ mays. [+]
1300 XH I, 0/ 200 Andados oytéénta et oyto ãnos de quando Abraã nasçera, et çento et [triijnta] do rreynado de Assiria, et noveẽta do de Sityonja, et oyteẽta et oyto [do] de Egyto, [rreynãt] em Assyria el rrey Zemeyz, et em [Syçionya] Telsiom, et ẽno Egyto os tebeos, et em Elam et em outras partidas de Asya, et em Sodoma os nove rreys que disemos, Abráám ata este tẽpo nõ avia fillo nem filla de sua moller Sarra et rrogaua aDeus que lles lo desse cõmo lles prometera, et cõmo el asperaua et avia fiuza ẽna sua merçede. [+]
1300 XH I, 0/ 200 Et por mãdado de Deus diso Sarra asseu marido: [+]
1300 XH I, 0/ 200 "Tua señora te fezera moyto bem et merçede, et tu nõ lle gradeçias, et eras de máo [coñosçer] et desmesurada em teus feytos cõtra ella, mays nõ [faças] asy, ca Deus parou mentes aalazeyra et ao traballo que tu sofrias, et nõ lle sayas de mãdado, et tornate et [nõ] passes mays pera aca, et esto he oque Deus queria et se al fezeres cõtra El morreras. [+]
1300 XH I, 0/ 200 Estonçes Agar tornousse pera sua señora Sarra, asy cõmo lle mãdara oangeo; et ouvo seu fillo cõmo lle foy dito, et posolle nome Ysmael cõmo lle avia mandado oangeo; et segundo contã [algũus] este foy oprimeyro omẽ aque Deus [mãdou] poer nome ante que nasçesse, et esto contesçeo em moy poucos despoys. [+]
1300 XH I, 0/ 202 Et esta sera apostura que gardaredes [pera] sempre: que çircondedes os menynos aos oyto dias que nasçerẽ, et esto faredes tam bem ao [menyño] seruo que compraredes, cõmo ao fillo da serua que nasçer em vosa casa; et todo omacho que nõ for çircondado seja deytado do meu pobõo, por que quebrantou [amyña] postura. [+]
1300 XH I, 0/ 202 Et diz Josefo quelle mãdou essa ora asi cõmo ja mãdara que çircondasse asy, et aseus fillos et [(et)] atodos los de sua [compaña] et sua gééracõ, et por esta conosçençia fosem departidos et conosçidos das outras gentes; et desta çirconçisom cõtaremos [adeãt] hu falaremos da de Ysáác, hu Abraã conplio este mandado de Deus; et sem esta rrazõ poemos outra por que foy esto feyto. [+]
1300 XH I, 0/ 205 "Et esto dezia noso Señor por que agẽte de Sodoma et de Gomorra erã tã abondados de todaas cousas que poderiã séér pera omẽ se deleytar, et viçoso seer, segũdo diz Paulo Orosio, que çresçeo em elles soberuea de fazer luxuria ensi méésmos moy desonesta cõtra ley et contra natura. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Quando se ya de Sodoma [Lot] cõ sua [conpaña], castigaua oangeo por mandado de Deus atodos, que nẽgũ por rroydo que oyse nem por maravillas que visse que nõ tornasse acabeça atras, et amoller de Loth [tornaua] catar atras moytas vezes, et cataua aquela çidade de Sodoma cõ grande pesar, et coydado et dolor que avya della, por seus amygos que morauã y por que asy peresçiam; et por aquelo quelle Deus avia defendido que nõ catasse atras, et ella passou oseu mãdado et quebrãtoo, et logo foy feyta hũa ymage de pedra sal, tam grande cõmo ella era, et aly se quedou en esse lugar méésmo hu foy tornada, cõmo se fosse outra pedra que nasçesse aly da terra. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Et ellas aviã aprendido queo mũ [do] se [avia] acabar por fim de fogo, et pensarom que por ventura aquel fogo que destroyra aquelas çidades fora aquela fim; et que asi cõmo ẽno tẽpo de Noe, Deus, por los pecados dos omẽs, matara todas las cousas viuas cõ odeluvio, senõ aNoe et aquelas outras cousas que forõ ẽna arca cõ el por mãdado de Deus, que por estas se cobrase [despois] olinage dos omẽs, et ellas coydarõ que outrosi por esta fim do fogo queymara Deus todos los outros omẽs do mũdo, et que leyxara aellas et aseu padre cõmo aNoe et asua [cõpaña] por rrecobrar por ellas ho humanal lynage. [+]
1300 XH I, 0/ 218 Et Abraã poso nome aaquel seu fillo Ysaac, et çircondoo ẽno outauo dia que nasçeo, et aYsmael, seu fillo et de Agar, çircondou ese dia, mays avia Ysmael treze ãnos ja que nasçera; et por esta rrazõ de Ysaac çircondam agora os judios aos oyto dias de quando nasçem, senõ [en] terra de Arabia quese nõ çircondam senõ aos treze ãnos por rrazõ de Ysmael, donde elles vierõ, que quando Deus mãdou aAbraã que çircondase assy et atodoslos de sua [cõpaña] et o fezo el, diz que avia ja Ysmael treze ãnos cõmo he dito, et foy el çircondado estonçes. [+]
1300 XH I, 0/ 218 Nasçeo Ysáác andados de Adam [porla] conta das generações da Biblia, segundo Moysem, dous mj́ll et trezẽtos et noveenta ãnos, et de Noe [mj̃ll] et quatro, de quando os lengoages forõ partidos em [Babilonya] trezẽtos et quatro, de quando Nyno rreynara em Assyria çento et quareẽta et dous; et rreynaua y em aquel tẽpo el rrey Ario et foy o quarto rrey [daly]; et de Telsiom em Siçionya de Greçia çento et vijnte et hũ et foy oquinto rrey dende; et os tebeos aviam rreynado essa sazõ ẽno Egyto çento ãnos; et avia Abraã çento ãnos et Sarra noventa que nasçerã quando lles este fillo nasçeo. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et Abraã, despoys que oyo [este] mandado de Deus, leuãtouse de noyte et tomou seu fillo et dous [seruentes] cõ el, et hũ asno [en] que leuaua aquelas cousas que avia mester [pera] fazer osacrifiçio, et pera sua despesa, et nõ quiso dizer nada asua moller nẽ asuas cõpañas por tal que o nõ estoruasem de complir o [mãdado] de Deus; et foysse pera omõte et forõ aqueles dous seruẽtes cõ el, et andarõ duas jornadas, et yam tallando da leña mays seca et mellor pera osacrifiçio. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et [despois] que aly foy Abraã alçou os ollos et vio moy alto et moy arredado aquel lugar onde avia afazer osacrifiçio. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et poys que nasçiste, morreras et sayras desta vida, nõ cõmo os omẽs, et eu que [sõo] teu padre carnal oferezco te aDeus, padre de todos quee espyritual, et cõmo te nos El dou de víj́nres tu aeste mũdo por maravilla, asy quer que sayas ende, nõ cõmo os omẽs, mays outrosy por maravilla; et eu penso que El te julgou por dereyto pera nõ morrer de enfermydade nẽ em batalla, nẽ por outra ocasiom nẽgũa daquelas por que morrẽ moytos dos outros omẽs, et de mays quer rreçeber atua alma cõ orações et com sacrifiçios et averla pera sy consygo; et por que te eu castiguey bem et te ensyney os costumes et as cousas que soybe que [plaziã] a Deus, El me dara [galardom] et avera coydado [demj̃] et mãteer mea em myña velleçe. [+]
1300 XH I, 0/ 225 "Ysaac despoys que vyo que seu padre estaua tam forte et tã aficado ẽno mandado de Deus, ouvo grãde sabor delo, et destas palauras que el diso et oyo as de coraçõ, et rrespondeulle desta guysa: [+]
1300 XH I, 0/ 225 "Padre, grande sem rrazõ seeria se eu nõ obedisçesse ao queme tu [mãdases] fazer; et grande dereyto fora que nõ fosse eu nasçido, se ojuyzo de Deus et oteu [desprecasse], et se eu fosse desobediente aa vóóntade de Deus et áátua et ao mandado de ambos. " [+]
1300 XH I, 0/ 227 "Abráám nõ degoles omoço nẽ lle faças nẽgum mal, ca Eu nõ te mãdaua queo matases por sabor que Eu ouvesse de sangre de omẽ, nẽ por toller aty teu fillo que te avya dado, mays faziao por prouar atua voõtade se farias em tal cousa meu mãdado. [+]
1300 XH I, 0/ 227 Et Ysáác [seera] de longa vida et sempre Eu averey coydado de ty et del et [do voso] lynage, et nũca em mj́ sééredes enganados, et todaslas gentes da terra serã benditas por lo teu [lyñage], por que obedisçiste áámyna palaura et compliste omeu mãdado. [+]
1300 XH I, 0/ 230 Despoys que todas estas cousas forõ acabadas em Abraã et em Ysáác, chegou mãdado ha Abraã de Nacor, seu yrmão, quelle nasçeram fillos de Melca, sua cunada, [yrmãa] de Sarra, sua moller, et de Loth. [+]
1300 XH I, 0/ 230 Pero diz Jeronymo que Esrom [colpado] foy por que vendeo aquel lugar, et diz a Glosa que aly lle foy mudado onome, et dante daquela venda dizianlle Esrom, que quer dizer tãto cõmo confirmado et perfeyto, et [despois] da venda chamarõ lle Eufratem que quer dizer tanto cõmo enfermo ou flaco et nõ perfeyto. [+]
1300 XH I, 0/ 230 Viueo Sarra çento et vijnte et sete ãnos, segundo conta Moysem aos víj́nte et tres capitolos do Genesis, et morreo ẽno val de Mãbre, andados de [noso padre] Adam, segundo Moysem diz et Jeronymo dous mj́ll et quatroçentos et vijnte et sete ãnos; et de Noe mj́ll et quareenta et hũ; et do deluvio quinẽtos et quareenta et hũ; et do departymẽto das lenguages quatroçentos et quareẽta et hũ; et do rreynado de Assyria çento et seteẽta et nove; et do de Sytionya çento et cinquoenta et oyto; et de quando Abraã nasçera çento et [trijnta] et sete; et do dos tebeos [çento et trij̃ta] et sete, et de Ysáác, fillo de Abraã et de Sarra [trijnta] et sete; et do ãno do prometemẽto de noso Señor Deus a Abraã seséénta et dous; et rreynaua em Assiria el rrey Aralio; et em Sytionya el rrey Egidro; et ẽno Egyto olynage dos tebeos. [+]
1300 XH I, 0/ 233 Aquela ora logo, cõmo esto foy feyto, tomou Eliezer dez camelos da grey de seu señor Abráám et carregóós das cousas que aviã mester pera ocamyno, et de moytas bõas altezas et joyas estrayas que sabia que nõ avia em aquela terra [pera] onde el ya por que entendia por ellas alibrar mellor et mays agiña seu mandado. [+]
1300 XH I, 0/ 234 "Noso Señor, que [eras] Deus de meu señor Abraã, pido te merçede que Tu sejas oje comygo, et que sobre este mãdado por que eu veño que mostres oje aquy atua piedade sobre meu señor [Abraam]; et eu estou aqui açerca deste poço et as fillas dos da çidade [vĩjram] agora aqui por agoa; et faz tu señor que aquela aque pedir agoa que ma de, et aquema der et diser: [+]
1300 XH I, 0/ 235 Sobre esta rrazõ diz mẽestre Pedro ẽno capitolo desta mãdadoria de Eliezer que em esta demãda que seus parẽtes fezerõ aRrebeca sese queria yr cõ Eliezer pera Ysaac et ella rrespondeo que faria oque elles mãdasem, que foy [rrequerido] primeyramẽte ocõsyntemẽto da moller ẽno casamẽto, et dali diz queo tomarõ os omẽs em costume, et agora demãdase ja por dereyto oconsintemẽto das molleres ẽnos casamẽtos, et doutra [guisa] ocasamento nõse faz dereytamẽte, nẽ he valedeyro se ella despoys [contradiser]. [+]
1300 XH I, 0/ 237 Casou Ysaac cõ Rrebeca andados de Abraã, seu padre, çento et quareenta ãnos, et de Sarra, sua madre, çento et [triijnta], et seseẽta et çinque do [ãno] enque Deus prometera aAbraã que averia este fillo, et quaréénta ãnos de quando Ysaac nasçeo, [rreynante] em Assiria el rrey Aralyo, et em Sytionya el rrey Egidro, et ẽno Egipto os tebeos. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados sete ãnos de Abraam começou apoblar el rrey Nyno açidade Nynjue em Assiria. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados de Abraã oyto ãnos, Zoroastres -que era Cam, fillo de Noe, foy dado por moy sabio estreleyro, cõmo avemos dito - et era rrey de Bautra. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados dez ãnos de Abraã morreo el rrey Nyno et rreynou arreyna Semyrramjs. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados vijnte et çinque ãnos de Abraã morreo Eurobs, rrey de Sitionya et rreynou Teletyno. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados quareenta et çinque anos de Abraã morreo el rrey Teletyno et rreynou el rrey Apis. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çinquoéénta ãnos de Abraã foy [o] çinquoeenteno ãno jubileo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çinquoeenta et dous ãnos de Abraã morreo arreyna Semyrramys, et rreynou Zameys seu fillo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados cinquoéénta et seis ãnos de Abraã rreynou em Creta oprimeyro rrey Cres. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çinquoéénta et nove ãnos de Abraã poblarõ os curetas otẽplo da madre Çibele, [deessa] da terra segundo seus gentíj́s. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados seteẽta ãnos de Abraã morreo Apis rrey de Sitionya et rreynou Telsyom. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados setéénta et çinque ãnos achou Deus [a] Abraã omẽ moy entendido et dereyto pera lle falar, et faloulle, et mandou lle quese sayse de sua terra, cõmo he dito, et prometeo Deus de dar ael et aseu lynage aterra de Cananea. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados oytéénta et oyto ãnos [vençerõ] os quatro rreys de Asia, Cadoloamor et os outros tres aos çinque rreys de Sodoma et das outras quatro çidades, et vençeo Abraã aelles. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados oytéénta et nove ãnos fezo Abraã em Agar, sua mãçeba et de Sarra sua moller, aYsmael. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados del noveẽta et hũ ãnos morreo Zameys rrey de Assiria et rreynou el rrey Aryo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados de Abraã çento ãnos de quando el nasçera fezo em Sarra sua moller aseu fillo Ysaac. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et vijnte ãnos de Abraã et vijnte de Ysaac morreo Ario rrey de Assiria et rreynou Aralio. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et vijnte et dous ãnos de Abraã et vijnte et dous de Ysaac morreo Telsiom rrey de Sitionya et rreynou Egideo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Conta Eusebio que dizẽ [hũus] que andados de Abraã çento et vijnte et oyto ãnos et de Ysaac vijnte et oyto quese começou orreynado de Creta, et rreynou y Cres primeyramẽte; outros dizẽ que antes desto, aly ondeo nos suso avemos ja dito. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et vijnte et çinque ãnos de Abraã et vijnte et çinque de Ysáác contesçeo aAbraã osacrifiçio deste fillo et do carneyro ẽno monte Moria. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et quaréénta ãnos de Abraã et quareẽta de Ysaac, segundo cõta Josefo ẽno trezeno capitolo, casou Ysáác com Rrebeca, et segundo mẽestre Godofre avia estonçes Rrebeca vijnte ãnos, et por outros vijnte nõ ouvo fillo nẽ filla. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et çinquoéénta et seys ãnos de Abraam, et çinquoéénta et seys de Ysáác morreo Egidro rrey de Sitionja et rreynou Turimaco. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et seséénta ãnos de Abraã et seséénta de Ysáác morreo Aralio rrey de Assyria et rreynou Xerses que avia ante nome [Baleco]. [+]
1300 XH I, 0/ 250 "Et esto he verdade, que Jupiter he planeta, asi cõmo conta Plinio ẽno segũdo libro, que aaplaneta de Jupiter som dados os rrayos, et mostrou Jupiter aYo com amão aquelas soombras aque dizia quese fosse. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Aletera que fezo ope ẽno poluo [avondou], em lugar de leteras, et mostra a tristeza do corpo mudado. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Mercurio nõs [detouo] pouco nẽ moyto ao mãdado do padre, et tomou hũa cobertura ẽna cabeça et poderia seer soonbreyro, et alas ẽnos pees, et hũa virga ẽna mão, et foyse pera onde estaua Argo; et hũa peça ante que ael chegasse leyxou as alas et osoõbreyro et leuou apertega ẽna mão, et tomou antesy hũa mãada de cabras, que dizẽ que fezo por seu encãtamẽto, ca era Mercurio moy sabio ẽno triuio et ẽno quadrunyo. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Et Argo, pastor de Juno, segundo Rramyro ẽnos Espoemẽtos da Biblia, tãto cõmo mesura ou mesurador, et he outrosi doutra fegura Argo por argudo, ou rreprendedor, ou rrecabdador, et tal deue séér opastor et omoordomo; et segundo diz mẽestre Juã podemos por Argo outrosi entender este mũdo. [+]
1300 XH I, 0/ 262 A donzela Yo, filla del rrey Ynaco, asi cõmo de friura, ante que chegase ao tẽpo de casar era tẽperada em sua voõtade, et casta, et gardada; et desque veẽo aaquel tempo, yndo empos sua voõtade partiose das rribeyras et da morada de seu padre, ou do atemperamẽto da castidade, et andando aseu talente por donde ella queria vioa el rrey Jupiter, quero dizer oymíj́go apartador cõmo disemos, et enbargandoa cõ neblas, cõmo cõ promessas de palauras de vaydade, alcançoa et forçoa; et partindose ella por esta carreyra dos bõos costumes, et entrando ẽnos maos, diserõ os autores dos gentíj́s quea mudara Jupiter em vaca; et segundo queo dizẽ mẽestre Juam et o frayre, esto he quea deytou em maos costumes, cõmo de besta ou de vaca, asi cõmo diz aestoria del rrey Nabucodonosor que foy mudado em boy por lo que fazia contra Deus, como contaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 265 Andados seséénta ãnos de Ysaac et çento et [sseseenta] de Abraã, [naçerõ] aYsaac os dous fillos em bellizos; et oprimeyro foy Esau, que ouvo em outra maneyra nome Edom, donde veẽo a gente dos ydumeos, cõmo [diremos] adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 266 Et oque primeyro aly rreynou foy el rrey Ynaco de [que] avemos ja contado, et viueo ẽno rreynado çinquoeenta ãnos; et durou este rreyno dos arginos de Argos quatroçentos et çinquoeenta et quatro ãnos, et falesçeo ẽno tempo dos [juyzes] [andados treze ãnos do juzgado] de Delbora et de Barac; et rreynarõ em este rreyno estes quatorze rreys cõ el rrey Ynaco que foy oprimeyro: [+]
1300 XH I, 0/ 266 Et nos dizemos do tẽpo do acabamẽto de Abraã que morreo andados de quando nasçera seu fillo Ysaac seteẽta et çinque ãnos, et de quando noso Señor Deus lle mãdara sayr de sua terra et lle prometera terra de Canaã por herdade çento ãnos, et de quando el meesmo nasçera çento et seteẽta et çinque ãnos, et do departimẽto das lynguas duzentos et hũ, et do deluuyo quatroçentos et seteẽta et sete ãnos, et de Noe [mjll] et seseenta et sete, et de Adam dous mjll et oytoçentos et [vijnte] et çinque. [+]
1300 XH I, 0/ 268 [Jsmael] nasçeo, cõmo he dito, segundo [a] conta [de] Eusebio et [de] Jeronymo, andados de quando Abraã nasçera oyteenta et nove ãnos et casoo sua madre ẽno Egito et fezo ende seus fillos cõmo avemos contado. [+]
1300 XH I, 0/ 269 Casou Ysaac cõ Rrebeca, cõmo avemos dito, andados quareẽta ãnos de quando el nasçera. [+]
1300 XH I, 0/ 269 Et segundo conta mẽestre Pedro feriam sse estes moços dentro ẽno ventre de sua madre; os setéénta trasladadores, dizem que trebellauã et quese dauã acouçes; [+]
1300 XH I, 0/ 274 Esau et Jacob nasçerõ andados de Ysaac, seu padre, seseenta ãnos, et viueo Jacob çento et quaréénta et sete ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Andados dez ãnos de Jacob, et setéénta de Ysaac, foy Castor, ofilosofo que contou os rreys de Argos des Ynaco ata este Lenãto, fillo de Crotopo, et escrivio aestoria deles. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Andados víj́nte et dous ãnos de Jacob, et oyteẽta et dous de Ysaac, Ynaco rrey de Argos avia hũ fillo aque diserõ Foroneo, que rreynou em pos el em Argos; et este Foroneo ante que rreynase ouvo hum fillo aque chamarom Apis; et aqueste Apis pasou ao Egipto et prouou aly, et foy moy bõo, et gáánou aly rreyno, et rreynou ende; et segundo dizẽ [algũus] este foy marido da [deessa] Ysis, de [quẽ] avemos dito, et tam grãde foy abondade deste Apis et tanto forom pagados del os do Egito, que despoys que el morreo queo contarõ ontre [os] seus deus, et teendóó por deus adorarono cõmo aseu deus, et mudarõ onome del, et chamarõlle Serappis, cõmo chama a Santa Escritura Serafim ahũ dos angeos do çeo et ajnda ahũa das ordéés dos angeos; et esta ordeem he anouena quee amays alta de todas; pero he de saber que ha este departimẽto ontre ho nome do angeo et da ordéém, queo nome [do] angeo quese escriue cõ esta letera m em cabo, et dizemoslle Seraphym escrito cõ m, et quando he por nome da ordéém escriuese com n, et chamamos lle Seraphyn. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Andados treynta [ãnos] de Jacob morreo Xerses Baleo rrey de [Asiria], et [rreynou] em pos el el rrey Armametres. [+]
1300 XH I, 0/ 275 Andados quareẽta ãnos de Jacob rreynaua Armanje em Assiria, Turimaco rrey de Siçionja morreo estonçes et rreynou em pos el el rrey [Leucypo] rrey daquel rreyno. [+]
1300 XH I, 0/ 275 "Aquela ora quedou Ysáác em Gerara por mãdado de Deus, et diz Josefo queo rreçebeo moy bem el rrey Abimalec por los dões et plazeres quelle [Abraã] fezera et porlas grandes amyzades que ouverõ ambos em hũ. [+]
1300 XH I, 0/ 275 "Et aquela ora se partio el rrey dela por lo mandado de Deus, et chamou aYsáác et disolle aquelas palauras que avemos contadas, et asy doulle sua moller libre et gardada de todo erro, et doulle por esto moytos dões com ella, et onrróó moyto. [+]
1300 XH I, 0/ 277 Despoys de todo esto quedou Ysáác em Gerara et labrou et sementou em aquela terra atallente et prazer del rrey Abymelec, et colleo açento doblo do [que el] avia semẽtado aquel ãno, et bendisóó Deus, et [todas las] suas cousas yam adeante, et cresçiam fortemẽte et fezose aly moy rrico, et cresçianlle aly os [bẽes] de cada dia, ata que foy [moyto] abondado, et rrico, et moy poderoso, et aly ouvo moytas gréés de ouellas et bustos de vacas, et [cresçio] agrandes [conpañas]; et por tanto bem et merçede que Deus fazia aYsáác, mezclarõ ho os palestinos cõ el rrey por que aviã envidia del, et el rrey creyos, et çarraronlle todoslos poços que Abraã, seu padre, fezera aly pera suas [conpañas] et seus gaandos, et diso lle Abimelec: [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Esau oyo seu padre moy bem et apreçebeose logo de fazer seu mandado. [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Jacob sempre fora obediente ao mandado de sua madre et fezo oque ella mandou, et aduso bõos dous cabritos, et ella apostóós cõmo sabia queos Ysáác queria, et vestio ella aJacob hũas vestiduras que forõ de Esau quelle el dera quandolle vendeo amayoria, asy cõmo avemos dito ante desto; et daspelellas dos cabritos cobriolle as mãos et todo oal que avia descuberto do colo por que seu padre, que era moyto entendudo, seo apalpasse por aqueles lugares, queo achasse veloso et coydasse que el era Esau, que em todaslas outras cousas moy bem se semellauã cõmo yrmãos que nasçeram de hum parto; et tragialle aquel mãjar que sua madre fezera dos cabritos et pães que cozera pera el. [+]
1300 XH I, 0/ 283 Destas palauras de Rrebeca que avemos [ditas], soubo desta guysa Ysáác moyto mays do feyto de seus fillos et pensou em ellas, et começou de amar mays aJacob, et chamoo, et bendisoo cõmo de primo, outorgãdolle abendiçõ quelle avia dada, et começou de aver mays coydado del, et diso lle assy: [+]
1300 XH I, 0/ 283 Et quando vio Esau cõmo bendisera despoys [de aquelo] seu padre aJacob, et lle mandou yr aMesopotamya que tomasse pera sy moller dala das suas, et lle defendera que nõ casasse cõ as fillas de Canáám, et parou mentes cõmo Jacob fora obediente ao mandado do padre et da madre pera fazer oquelle mandauã, entendeo por estas rrazões Esau que seu padre nõ queria bem áás fillas de Canaã, et segundo diz Josefo, et nos avemos dito, pesar fezo Esau aseu padre por que nõ demãdou consello ael ou asua madre quando casou [cõ] ellas. [+]
1300 XH I, 0/ 286 Andados quaréénta et hũ ãnos de Jacob. et çento et hũ de Ysáác, [morrio] Turimaco, rrey de Siçionya, et rreynou Leuçypo em pos el; [+]
1300 XH I, 0/ 286 Andados de Jacob çinquoéénta ãnos, et de Ysáác çento et dez, morreo Ynaco, rrey de Argos, et rreynou em pos el Foroneo; et foy osegundo rrey daly, fillo de aquel rrey Ynaco et da rreyña Nyobe, segundo contã Eusebio et Jeronymo. [+]
1300 XH I, 0/ 287 Andados çinquoéénta et hum ãnos de Jacob, tomou Jupiter, fillo del rrey Saturno, aprimeyra moller. [+]
1300 XH I, 0/ 287 Andados seseẽta et seys ãnos de Jacob, et çẽto et víj́nte et seys de Ysáác, alçarõ em Tessalia rrey Tesalio, et rreynou ende. [+]
1300 XH I, 0/ 287 Andados seséénta et nove ãnos de Jacob morreo Armametres, rrey de Assyria, et rreynou em pos el Beloco, oytauo rrey daquel rreyno, [xxxa] et çinque ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Andados setéénta ãnos de Jacob et çento et [trijnta] de Ysáác, leuãtarom se Thelchises ou Telsico -que estes dous [nomẽes] lles achamos -, et os cartasyos contra aquel Foroneo, rrey de Argos, et contra os farpasios, cõmo conta Paulo Orosio et Eusebio et Jeronymo, et ouverõ grande batalla [hũus] cõ os outros; et forõ vençidos Telchises et os farpasios, et fugirom de sua terra por ello. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Andados seteẽnta et dous ãnos de Jacob, et çento et [trijnta] et dous de Ysaac, seu padre, veẽo Jacob aMesopotamya acasa de seu tyo Labam, segundo contam Eusebio et Jeronymo. [+]
1300 XH I, 0/ 295 Os mandadeyros despoys que acabarõ [seu] mandado tornarõ se pera Jacob et diserõlle: [+]
1300 XH I, 0/ 296 Andados seteẽta et dous ãnos de quando nasçera Jacob, et çento et tríj́nta et dous de Ysáác, sayo Jacob de terra de Canaã, et foysse [pera] seu tyo Labam aMesopotamya. [+]
1301 GTL f. 1r/ 40 Et se contra estes alguũs fezerẽ mãda o propia que aquel escollemẽto de sepultura ou fe [...] jura que [erã] dados sobrelo, que nõ vallan et que sse enterre aly hu sse avia de dereyto quando tal escollemẽto nõ foy ffeyto. [+]
1301 GTL f. 1r/ 40 Et se porl [...]ventura contra esta constituyçõ alguũs cleri[g]os ou rreligiossos de qualquer estado que sseja mover assy a al[g]uũ, assy a prometemẽto ou a jura, se enterre en sua igleja ou en seu moesteyro ou le mudarẽ al vontade de [...] igleja [...] el quisersse enterrar, ficã tiudos de tornar o corpo enterrado se for mudado et [...] das l [...] ssas que por ocassion ou por rrazõ de aquel [...] rresçeberẽ en qualquer maneyra ante de dez dias. [+]
1301 PP V, 48/ 30 [al]mas [...], mostrandolo [por] las sanctas paravlas [...] mayores [...] emẽdados [...] a los outros a emẽda [...] ou aquele mal que fazẽ. [+]
1301 PP V, 48/ 32 " Leyxadelos yr, que cegos sõ e gardadores e guiadores de ciegos ". [+]
1301 SAS f. 2r/ 42 Et pare mẽtes [...] en esta ssymonia nõ ouve y pleytejamẽto nihuũ nẽ palabras de merque (?) et [...] o algo nõ foy dado senõ despois do miragre, et [...] dean a entender a ssymonia. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Ligeyramente acaesceria que o demandado nõ averia poder de mostrarla cousa en juizo aa sazon quella demãdassẽ; pero se o demandador porfiar yndo adeante por lo preito, poderlo ya depoys fazer no tempo que quise[s]e dar o juizo sobre ella. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Et porque de tal rrazõ como [e]sta poderia naçer algũa dulta, dizemos que en qualquer tẽque o demãdado aja poder de mostrar a cousa que lle de[m]anda en juizo, que o deve fazer. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 E quando el julgador quisesse [da]r o juizo e lle fezesse mandamento que lla mostrasse ou [l]la entregasse ou outro, e acaescesse que o nõ podesse [fa]zer por que la cousa fosse perdida ou seendo cousa viva [f]osse fugida ou morta, entonçe, se o demandado [ten] aquella cousa a bueneffe e depoys perdeo a tenenza [de]lla por algũna dellas rrazões sobreditas, nõ e teu[do] de a mostrar nẽ peytar nẽuna cousa sobre esta rra[zõ]. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Mays se o demãdado contendesse sobre aquella cou[sa] sabendo que nõ avia nẽuna dereytura rrazõ porque [o] devesse fazer, dizemos que nõ e sen culpa por que [an]te lo deviã mostrar que lla ouvesse perdida por morte [ou] por outra maneyra qualquer. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Ley .xxi.a Que el demandado que traspõ a cousa que lle demãdã que elle a debe aaduzer por sua custa. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Dado seyndo el juizo contra o demãdado por [a]ficamento do demãdador que mostre aquella cousa quel de[m]ãdã en aquel lugar du fuy comezado o preito sobrela, [t]eudo es de lo fazer se a cousa for y. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Et se por la vẽtura fosse en outra parte e pidisse o demãdador que la demãda que a adussesse en aquel lugar du fora comezado o preito, por resposta deve entonçe aquel julgador mãdar ao demandado que lla aduga antel en tal maneyra que sse perigro ou dessavẽtura acaescesse en la carreyra tragendoa, que sea sobre el e nõ sobre el demãdador. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Et outrossi el e teudo de peytar a custa a o demãdado que faze en traher aquella cousa, foras ende se aquello quel demãda fosse servo ou bestia que nõ es teudo de lle dar que coma nẽ que vista, ca esto o demãdado o deve a fazer. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Pero se o servo sobre que fosse tal contenda como esta soubesse algun mester por que sse governasse, entonçe o demãdador lo deve governar por que mentre lo faza traher dun lugar a [outro embargalle o que poderia gañar] por seu lavor. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Et todo esto que dissemos a lugar quando el demandado contende a bona ffe sobre la cousa que lle demanda por algũa dereytura rrazõ, ou tenna que a en ella nõ lla avendo trasposta enganosamente a outro lugar. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Mays se el, por fazer engano, a trasposesse dun lugar a outro por encobrirla, estonçe deve o demãdado dar todalas cousas sobreditas que fossem en aduzendola e aun de mays parasse ao perigro que lle aveesse no camĩno traendo aquella cousa que lle mãda o julgador entregar ou mostrar. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Ley .xxiia. que se o demãdado traspos a cousa que lle demandã develo dizer quando la demãdar en juizo. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Detenendosse el demãdado de fazer mostra en juizo de la cousa movil que lle demãdassẽ, poderia acaesçer que duraria tãto o preito que en comedio daquel alongamento la ganarie por quanto el miismo ou algun outro a que a ouvesse dada ou enalleada, segundo dissemos en las leys del titulo que fala en esta rrazõ. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Mays se por la vẽtura la ouvesse enalleada, deveo logo a dizer porque el demandador possa fazer sua demanda sen meoscabo de seu dereyto; ca se desta guysa nõ le fezesse e depoys la quisesse mostrar en que el outro la tovesse ganada por tẽpo, tanto valeria como se a tovesse rrebel nõ la mostrando quando ge la demãdassẽ, assi como dissemos na ley ante desta. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 E podelo fazer se quiser foras ende se o demandado nõ se quisesse aproveytar della ganançia que fezera por tempo daquella cousa, parandosse a rrespõder por ella en juizo bẽ daquela guisa como se estovesse en aquel estado que era quando la comezarõ a demãdar; ca entoçe o julgador deve yr adeante por lo preito e nõ a por que yr contra el demandado por rrazõ que la mostre aa sazõ que aja gaañada por tẽpo. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Mays se por la vẽtura el que demanda que lle mostrẽ la cousa en juizo, la avia perdida por tempo quando a começou a demãdar, nõ es teudo o demãdado de gela mostrar, porque o demãdador nõ a nẽgũ dereyto en ella. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Que dereyto e se o demandado nõ mostra a cousa movil que lle demandã en juizo. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Tal poderia seer a demanda que o demandador faria en rrazõ de algũa cousa movil que la mostrassẽ en juizo que seeria mayor la perda que el rreceberia por rrazõ della se nõ paresçesse, que nõ valiira aquello que demãdara. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Et esto seeria assi como se alguũ demãdasse a outro que lle mostrasse servo que diz el demãdador que era seu porque quer ganar por el algun herdamento [ou outra cousa que era dada a aquel] servo ou mãdada et nõ lo quisesse fazer poys que o julgador llo mandasse; ca se por esta rrazõ porque lle nõ fuy mostrado o servo perde o herdamento ou alguno outro dereyto que poderia gaãnar por el. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 En tal rrazõ como esta ou en outra semellãte dizemos que nõ tam solamente (dizemos que nõ tan solamente) es teudo o demandado de trager ao demãdador quanto aquel servo val, mays aynda todo o daño e meoscabo que jurasse cõ apreçiamento do julgador que recebera porque no lle fora mostrado en juyzo. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Outrossi dizemos que se algũ mãdasse a outro en seu testamento hũ de seus servos qual el mays quisesse escoller ata tempo çerto, se depoys aquel a que fosse fecta a mãda pidissẽ que llos mostrassẽ todos para veer qual deles escolleria, et se por la vẽtura fosse que o herdeyro nõ lo quisese fazer, se passasse o praço en que o demãdador avia a escollenza daquel servo, deve peytar aaquel que gelos devera mostrar e nõ quiso o meoscabo que reçebio porque nõ los mostrou, assi como de suso dissemos, poys que a mostra nõ fuy feyta en tempo que tovesse prol. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Da aas vegadas por quito o julgador ao demãdado por aquella cousa movil quel demãdã nõ la tiendo porque la pidio sen sua culpa e sen seu engaño; pero se depoys fallar que e teedor dela, nõ sse pode defender o demãdado en dizer que ja quito fuy daquella demãda por juizo, ca nõ lo quitarõ en la primeyra demãda se nõ porque la nõ pode mostrar. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Mas se o julgador ouvesse quito por juizo ao demandado porque nõ avia dereyto nẽuno na cousa, o demãdador sempre se pode deffender por ella por rrazõ daquel juizo que nõ e teudo della mostrar nẽ de rrespõder por ella o demãdador nẽ a outro nẽuno que lla demãdasse en seu nome. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Que o demãdado o demãdador deve sinalar o que demãda por certos sinaes. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Pero muyto sse deve gardar o demandador quando a cousa demãda por sua quer sea movil ou rrayz que se sabe a rrazõ porque ouve o sennorio dela assi como por [compra] por donadio ou por outra maneyra qualquer que aja que lla ponga en sua demanda. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 A primeyra porque quando soubesse[n] certamente a rrazõ porque e sua que ponẽ dola que sua demãda mays de ligeyro pode poys provar, e outrossi m[ays] en certo pode seer dado juizo sobrela. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 A segunda [porque] se acaesçesse que o demãdador nõ prove aquella rrazon que pos[so] en la demãda porque diz que era sua, que la pode depoys d[e]mãdar por outra rrazõ, se a ouver et nõ la enbarga[ra] el primeiro juizo que fuy dado contra el sobre aquela cousa mii[s]ma , poys que por outra rrazõ a demanda que nõ a que veer [cõ] la primeyra. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Et esto se prova por aquella novissima degretal que .de [re] iudicata. abbate e .i.a abbas de boniffaçio. Mays se [o de]mãdador fezesse sua demãda geeralmente rrazõa[ndo] la cousa por sua nõ ponẽdo algũna rrazõ senalad[a] porque ouve o señorio della, se for sentẽza dada cont[ra el] porque nõ la podesse provar, nõna pode depoys demãda[r de] nẽuna maneyra. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Pero se o demãdador quissesse dizer e mo[strar] alguna nova rrazõ porque el gaannara señor[io] daquela cousa depoys que fuy dada a sentẽza cõtra [el] assi como se lle fosse dada ou comprada ou a ouvesse g[aa]nnada de novo ou en outra maneyra qualquer de aquel [que] avia poderio de darla ou de vender - la, sobre tal rra[zõ] como este bẽ pode fazer sua demãda de novo. [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Ley .x[x]vi.a Que pero o demandador nõ poria en sua de[manda] De ligeyro que nõ lle d[.] [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Sinaladamẽte deve o demandador demandar e dizer en juizo as cousas que quer dem[andar], assi como dissemos nas leys ante desta. [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Et outrossi nõ faz graza de nov [...] al demandado, maguer nõ sea sinalada cada una d[e]llas, poys porque tal demãda pode aver certo entẽdem[en]to para rresponder sobre beẽs de alguũ que devessẽ herda[r] todos o alguna partida foão que lle perteesçe porque es seu herdeyro e dizendo assi nõ a porque nomear cada hũa cousa daquelles beẽs senaladamente; esso miismo seeria se demãdasse conta dos beẽs de alguũ orfão ou outro ome que el demãdado ouvesse teudo en garda ou de conpanna ou de mayordomadigo ou en rrazõ de gaanza ou de perda ou de daños ou de meoscabos que fossẽ feytos en algũa destas cousas sobredictas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 7 Et era o mays forte castello de toda aquella terra, et mellor de herdades, et mays abondado de todas las cousas de moytas fontes et rrios et de moytos bõos montes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Et segundo os seseenta trasladadores, tres mjll et [oytoçentos] et çinquoeenta et hum. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Segundo os seteẽta traslladadores, mjll et seteçentos et sete. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Et outrosy segundo os seteẽta trasladadores, durou esta çibdade en seu estado duzentos et oyteẽta et [çinque] ãnos segundo a conta de Eusebio et de Jeronymo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 13 Et deziã algũus que erã fadados et seendo elles en Troya, que nj̃gum nõ poderia entrar a [çibdade] por força. [+]
1350 HT Miniaturas/ 16 Et fezo o viuer o mays que el podo de guisa que nõ ficou por cousa de quanto el ouvese mester para seer mãteudo et gardado o carneyro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 16 Et outros moytos se forõ avergonçados et sem onrra et todo he de saber que acõmo quer que aquela lãa de aquel carneyro aly fose posta cõ tantas onrras et tãtos encãtametos et gardas, que era fadado que aquel que a gaañase d ' aquela guisa que avemos contado ante d ' esto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 20 Et mãdou lles que viesem ant el, ca aly era onde o corpo do carneyro estaua encãtado Jaason, quando este mãdado ouvo rreçebido, prouvo lle moyto con el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et Medea começou de chorar quando aquelo oyo, caendo -lle as lagrimas en terra et diso: ' Bem vejo o que farey; et nõ me enganara o nõ saber da verdade mays cõ o teu amor bem sey que defendido seras et gardado por meu don que me as prometido enpero cata que se defendido fores, et libre et saão et cõ soude ficares dos peligros que el rrey, meu padre, te diso que avia en gaañar a lãa dourada, que me teñas o que me prometes et o cũplas ' Et jurou lle estonçes Jaasõ por las santidades da deesa [Caches], en cujo tẽplo estauã, et por la deydade que aquel mõte avia, et por lo sol que cata et vee todas las cousas, padre del RRey Oeta, a quẽ el queria por sogro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 26 Et este era gardador da lãa dourada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 27 Et seede çerto, meu marido, que me avedes demãdado grande cousa, a qual cousa eu sey quẽ o podese fazer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 28 Et esto era a a meanoyte, quando o sono tẽ aquedados os omẽes, et as aves, et as bestias saluajẽes; quando nõ anda serpente, nẽ rroydo, nẽ outra cousa nẽhũa viua. [+]
1350 HT Miniaturas/ 28 Et tu, Echates, outrosi que eras de tres cabeças et viradura aos nosos começos et ajudadora d ' eles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et despoys que ouverom andado o leyto del rrey todo en rredor, diso Medea a as jnfantas: ' Amygas, agora avedes de fazer d ' esta guisa: chegade vos a voso padre el rrey, et degolade o logo moyto apressa sem nẽhũa tardança. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Cõmo comerõ cõ el RRey Tãtalo todos os dioses et deesas Cõmo avedes oydo ante d ' esto ẽnas rrazões dos gentiles en tenpo de Jacob, juyz de Jsrrael, andados quareenta et dous ãnos do seu julgado, rreynaua el RRey Tãtalo em Frigia et Frigia teemos que dizẽ por Fisonja, et frigios por fisões. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et buscou cõmo entrase no cõvite a pesar do convidador et dos convidados et ella era moy sabedor de arte magica et dous outros encãtamẽtos cõmo as outras deesas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et seja voso fiel, ca he voso parente Et vos gardara moy bem et lealmente verdade cõmo deue. et agora leyxemos este pleito et todos los outros, et ajamos nosa festa et noso solaz a que somos cõvidados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et mãdo eu asy que uos enplazedes todas tres ante voso fiel; et a que nõ for ao plazo, se por dereyta rrazõ nõ se escusar, que perga o dereyto d ' esta demãda [librado] ẽnas cortes dos dioses ' Et feyto o cõvite del RRey Tãtalo, et partidos d ' ende todos los dioses, ouverõ as tres deesas et Mercurio acoydado de yr a Paris ao juyzo da maçãa, et forõ se para el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 54 Et cõmoquer que el RRey Priamo avia oydo del por outros juyzos que avia dados, oyu de aquela vez moy mays; ca toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et [do] juyzo que Paris y dera, [0] tanto que el rrey et seus fillos falarom em aquel feyto. et em pos esto apartou se el RRey Priamo com a [rreyña] Ecuba et falarom anbos em feyto de Paris, et departirom d ' esta gisa sobre ello: rrecontarõ logo o soño que a rreyna soñara, que aquel que ella parise em cõmo por el aviã de seer destroydos elles et Troya et todo o seu rreyno; et em cõmo por esta rrazõ o mãdaram matar et leuar aos montes por tal que se perdese ala et que nũca mays viuese; et outrosy em cõmo foy a criatura deytada, et cõmo foy sua ventura de nõ morrer nẽ peresçer em lugar tam ermo et tam despoblado. et sobre esta rrazom de -partirom et ouverõ grã peça de dia seu consello et seu acordo et diserom que poys que todos de aqueste jnfante falauã et elles meesmos o [aviam] oydo, que aquel pastor que dera aquel juyzo entre aquelas tres deesas que aquel era seu fillo, et que fora achado en aquelas mõtañas tam hermas onde elles ambos o mãdaram deytar por tal que morrese ende, et que nõ seria nada o que soñara a RReyna Ecuba; et agora poys que todos los pouoos dizem que el que he moyto noble et moy grande et moy fremoso et moy ensynado et moy sysudo et de moy bõas [mañas] et moy escolledor et julgador de dereyto,, tanto que bem semellaua fillo de rrey et de liñagẽe de rreys en todos seus actos; et poys que asy era que nõ aviam por que nõ enviar por el et rreçeberlo por fillo, ca a aquelo do soño da [rreyña] a que elles aviã medo moy grande diserom asy que aquel feyto do soño se de suso era ordenado et fondado et estabelesçido de asy seer et de se complir, que nõ era outro señor ẽno mũdo que o podese estraeçer nẽ desviar [senõ] aquel que o estabelesçera. et se desviado ouvese de seer por algũa gisa que aquel jnfante que morrera et nõ viuera mays, que se acomendase(n) a deus et que rreçebese(n) seu fillo; et deus que fezese de lo todo o que quisese. et des que el rrey et a rreyña ouverom este consello et acordo entre sy anbos et dous, librarõ em esta gisa; chamarõ a Ector et a todos los outros seus fillos, et contaron [lles] todas as rrazões que aviã avidas; et diserõ lles que se a elles provese et o nõ tomasen por nojo, que enviarian por seu yrmaão Paris et que o rreçeberiã por fillo. en conçello virõ os jnfantes que aquel avia de herdar et que nõ perdiam y nada, nẽ aos outros nõ lles enpeesçia nem fazia nẽgũ dãno o rreçebemẽto de Paris et todos se acharon en acordo que enviasem por el; et enviarõ logo por seus caualeyros el rrey et a rreyña, et deron lles suas cartas, et mandarõ lles que fosem por el et que o adusesem o pastor Paris, despoys que ouvo dada a sentença da maçãa ontre as tres deesas, segũdo que de suso ja avedes oydo, ficou em garda de seus gãados en çima de aquestes mõtes et vales de Astra, et fazia todas las cousas asy cõmo ante que dese aquela sentença. et acontesçeu em todo esto que dormyndo aly Paris hũa noyte ẽno meesmo lugar onde dera aquel juyzo, et veẽo a el em soños a deessa Venus, et diso lle em cõmo lle avia de acontesçer et de cõmo avia a seer rreçebydo moy çedo por fillo del Rey Pryamus et da Reyna Ecuba, et ajnda mays lle diso et o çertificou que Ector et todos los outros seus yrmaãos o rreçebiam et tomauã por yrmaão. ' Et tu yras ' -diso a deesa Juno -, ' et seeras moy bem rreçebydo. et despoys que fores ẽna graça et ẽna merçede de teu padre et de tua madre et de todos teus yrmaãos, tu me averas mester por vengança da desonrra que fezerom et foy feyta a teus parentes et estonçe te darey eu a ty a dõna que te promety, et esta he a mays fremosa criatura de que tu em todo o mundo oyste falar nem viste com os teus ollos; et quer seja casada quer outra qual quer, atal te darey eu a ty ' et ditas estas palauras, desapa resçeu Venus et foy se et Paris despertou do [sono en] que jazia et foy moyto alegre com el, et rretouo o em seu coraçom, et em [sua] voontade. et despoys de aquesto, [chegarom] os cavalevros del RRey Priamo et da RReyña Ecuba, sua moller, et de Ector et dos outros seus fillos; et el rreçebeu os moy bem et moy ensynadamẽte. et despoys d ' esto falarom elles [con] el et diserõ le o mandado a que [vjnã]: cõmo el RRey Priamo et a [rreyña] Ecuba oyram dizer que [aquel] pastor Paris seu fillo era, aquel que acharã ẽno monte et outrosi oya el que el RRey Priamo que era seu padre et a RReyña Ecuba sua madre et el rrespondeu a aqueles caualeyros que [vjnã] a el con aquel mãdado et diso lles asy: ' RRogo vos agora moyto cõmo vos sodes cavaleyros, fillos d ' algo et avedes dereyto et ben, que uos me desenganedes et me digades a verdade por que vijndes; ca nõ queria eu agora que me leuasedes [en] rrazõ de fillo del rrey, et depoys que ficase escarnjdo et perdese meu lugar que teño, et desi que ouvese de buscar outro por donde viuese et guareçese cavaleyros, eu esto vos rrogo que o nõ queyrades fazer ' et elles estonçe çertificarõ -n o por las cartas que tragiã, et lle mostrarom logo et outrosi por suas palauras et por seu menagẽe, dizendo que asy era. et Paris, poys que foy çerto et firme que asy era cõmo diziam os mãdadeyros, gisou se cõmo se fose cõ elles et enviou logo por seu amo em aquel lugar donde gardaua aqueles gaandos de el RRey Adymalet, a dizer -lle o ffeyto cõmo era et a rrazon cõmo estaua, et que lle enviaua rrogar que viesse logo aly, que moyto lle fazia mester et o pastor veẽo et falarõ anbos em rrazom d ' aquel feyto que lle el rrey et a [rreyña] enviaram dizer; et plouvo moyto d ' elo ao pastor et de quanto lle Paris d ' esto diso. et Paris preguntou moyto aficadamente a seu amo, o pastor, conjurandoo que lle disese cõmo ou [cal] maneyra o achara, cõmo quer que ll ' o avia dito algũas vegadas; et o pastor diso lle a verdade et fezo o çerto d ' elo. et en pos esto acordarõ anbos cõmo fezesem et Paris, pẽsando en seu coraçõ se lle fose menester para aquelo algũa prova ante el rrey et ante a rreyna et seus fyllos, et rrogou ao pastor, seu amo, moy fortemẽte que fose cõ el; et el outorgou ll ' o moy de grado et prouvo lle moyto. et Paris dou estonçe moy bõa conta de seus gãados a seu amo, et de toda las outras cousas que del teuera et ouvera et poserom aly todas las cousas por moy bõo [rrecado] Paris et o pastor, seu amo, que o criara et fezerõ moytos plazeres a aqueles caualeyros que vieram por Paris et dou aly o pastor a Paris, seu criado, moytas vacas et outros moytos gãados que leuasem cõ el, que ouvese que comese et que dese a quen quisese et leyxado aly todo o seu en rrecado,forõ sua carreyra et tragia cõsigo Paris, por onde andaua, hũa dõna moy filla d ' algo que avia nome Oenone; el [leuoa] (consigo) [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et Jaasom primeyramẽte diso asy: ' Señora, [aquevos] aqui Jaasom, voso caualeyro; ca en quanto o mũdo seja, nõ vos ey (de) seyr de mãdado; ca ja em voso poder sõo, et en vosa prijom. [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et en todas las tuas presas, te prometo de ajudar ' todas estas cousas lle [outorgou] Jaason, et jurou o todo asy conplidamẽte cõmo o ella demãdou mays depoys se pejurou, ca lle nõ atendeu nẽgũa cousa de quanto lle jurou, et ella sofreu por el moyto mal, asi cõmo o conta a estoria de Media mays eu nõ falarey mays en esta rrazõ [como] lle depoys acõtesçeu, et tornarey a mjna estoria, ca por aly o pode saber aquel que o deseja de saber que lle fezera, et diso lle: ' eu vos faço omenage que ẽno ponto que ouver voso mãdado, que me acharedes ẽno porto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et leuarey [comygo] tãtos dos meus vassalos cõ que lle farey tãto de mal que senpre ende falarã, et nũqua oy mãdado de que me tãto plouvese ' Poys que Hercoles ouvo esta rresposta de todos seus amygos, fezo fazer quinze naves; et garneçeo as moy bem de viãdas et quanto mester avyam [+]
1350 HT Miniaturas/ 71 Et pararõ suas azes en aquela [maneyra] que aviã acordado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 71 Et despoys que Ercoles vyo que todos aviã acordado ẽno cõsello que el disera, foy logo armado sen outra tardança. [+]
1350 HT Miniaturas/ 71 Et yan se cõtra a çiudade asi cõmo ante aviã acordado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et se d ' ende ouvo [coydado], esto nõ m ' o demãde nẽgũ mays sabede que acõmo quer que era moy ardido, en tal maneyra for tornado que nõ sabya que fezese nẽ soubo de ssy tomar consello. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et derõ lles tã grãdes et taes dões [per] que senpre forõ rricos et onrrados et abondados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 76 Et [tya] çercado hũ castelo quando lle chegou o mãdado que Troya era destroyda, et seu padre et sua madre et seus yrmãos et yrmãas erã mortos, senõ tã solamente sua yrmãa Ansyona que ficara viua; mays que a [leuara rrey] Talamõ por barregãa. quando el RRey Priamos soubo estas nouas, nõ me [pregõtedes] se ouvo ende pesar ca de nẽgũa cousa nõ podia el aver mayor coyta que a que el ouuo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 84 Et leuaua Achilles vestido em gisa de donzela, et mays de ordẽe ca d ' outra maneyra; pero que lle foy moy graue de meter a elo, ca nõ queria Achilles taes vestidos tomar, pero tomo os por fazer mãdado a sua madre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 92 Et ja mays nũca ouverõ nouas d ' eles, senõ de hũa gente sen siso que yan fazẽdo nouas que elles erã fadados en tal guisa que nõ poderiã peligrar ẽna terra nẽ ẽno mar; outros diziã que eram peligrados, et nũca d ' esto poderõ saber a verdade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 93 Et era moy sesudo et moy acordado et moy mãso et mostraua senpre sua rrazõ en plaça. [+]
1350 HT Miniaturas/ 93 Et era moy rrico et moy abondado et de moy bõo talente contra todos [+]
1350 HT Miniaturas/ 93 Et avia os [cabelos] crespos et rrubios, et a sua cara senpre leda pero que era moy braua aos yamjgos. sabede que nõ foy escaso nẽ coydador nẽ triste. [+]
1350 HT Miniaturas/ 103 Et por ende, señores, a nobleza et o grãde brio de Greçia nũca seja por nos abayxado mays senpre acreçẽtado et temydo, ca tãtos somos aqui ajuntados et todos acordados en hũ coraçõ et em hũa voõtade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 105 Et poys lle plaz que me eu cõ uosco vaa, nõ lle ey a seyr de mãdado ca seu mal et seu dano et sua morte busca o que os dioses asaña. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Et por ende deue seer escollido o cõsello que entre nos for dado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et trouverõ aly anbos moy [grandes] cõpañas et moy bõas, et taes que os troyanos et quaes -quer outros se terriã por bem ajudados d ' eles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et sabede que nõ ouvo y tã ardido nẽ tã de prol que os moyto nõ dultase et que o coraçõ nõ ouuese mudado mays Protesalao, que era rrey de Pelaria, que tragia a deanteyra das çinque naues, cõmo era moy bõo caualeyro et moy ardido fezo as yr todas çinque as velas tendidas et o vento que era grãde et forte poso as todas fora en seco et moy ligeyramente dar en terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et sayrõ moy de grado, pois que lles foy mãdado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et o carro era moy abondado et basteçido de fachas et de dardos et de [balestas] et de espadas et de todas as outras cousas que mester aviã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et por cousa que acaesca, nõ se [partã] d ' y sen mãdado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et outrosy uos estade bẽ acordado ẽnas barreyras, et tẽede y cõ uosco uosa signa tendida, ca he grã rrazõ Et acubdillade vosa gente, et armadeuos en tal maneyra que se nos aca tornar -mos, nõ posamos dar en vos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et os troyanos tornarõ estonçe todos; et ferirõ -n os tã brauamente que os gregos forõ arredados [per] força a afora, et meterõ se en sua az mays enpero dos [çẽ] caualeyros que aly vierõ cõ Meriõ, ficarõ y mortos XXXIJ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et sem falla pesa me por vosa amyga, a rreyña, que he moy bõa dõna (et) moyto formosa que me querra moy grã mal et sera moy sanuda quando oyr este [mãdado] ' Et aly começarõ a fazer os gregos grã doo por Çelides que morrera, que nõ foy õme que vise tal chãto ca elles todos chorauã et carpiã . Et aviã tã grã pesar que maravilla era. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et começou se logo aly hũ torneo orgulloso et moy brauo et en que avia grãdes colpes dados et moytas lanças quebradas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 145 Et aly chegarõ todos estes seus dez yrmaãos moy bem acordados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 147 Et [vjnã] cõ el mjll caualeyros todos escudados que erã moy ardidos et moy ligeyros, outrosi el RRey Filitoas cõ moyta outra gente ca [vjnã] cõ el todos los de Calçedonja. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et librarõn o estonçe et foy lles moy mao de librar ca ante que o ouvesen tirado do poder dos gregos, morrerõ y mays de çen caualeyros dos mellores que el tragia ca cõmo quer que brauos vjñã, cõ taes encõtrarõ que ben lles dauã batalla sabede que de aquesta vez os troyanos forõ ben d ' aly mays sen dulta ao partir elles ouverõ o peor ca vierõ y os de Creta et de Pirra et ferirõ se de tal guisa que todos los espargirõ et matarõ mais de mjll estonçes mesturarõ se as azes de tal guisa que nõ o pode õme osmar cõmo forõ departidas sabede que aly ouvo moyto elmo desmẽdado, et moytas lorigas rrotas, et moytos escudos quebrados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Et de -mays ajudades a elles por seer deserdado et deytado fora d ' onde senpre fostes señor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Et moyto me faço maravillada cõmo pode o voso coraçõ esto sofrer et seer ajudador en tal obra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 185 Et por força me cõvyña de fazer esto et vij̃r me aca poys que Apolo me mãdou et eu por seu mãdado estou aqui, et nũca cousa fiz tãto cõtra mjña voõtade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et conta Dayres -que o veu -, que troyanos, querendo ou nõ, ouverõ por força de leyxar o cãpo et leuarõ -n os asi os gregos fasta as bar(r)eyras Polidamas, fillo de Antenor, et el RRey Fyon, fillo de Dulgas, chegarõ aly moy esforçados . Et forõ aly moy bõos, et fezerõ y cobrar aos seus mays ante y ouvo moytos caualeyros de grã prez mortos et outra moyta gẽte que era sẽ conto Et forõ dados moytos colpes et feytas moytas caualarias estremadas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 197 Et quantos estauã ẽna camara, se a catar quisesem, gardados seriã de fazer erro nẽ vilanya, ca asi o [moystraua] a todos demays tyña ẽna [mão] hũ ençensario de hũ topaz moy claro et moy rrico colegado en hũus filos de ouro enlaçados et labrados a moy grande nobleza. [+]
1350 HT Miniaturas/ 198 Cõmo os gregos erã enfadados et [se rrepẽti[an]] do que começarã Diz o conto que os gregos erã moy anojados por que ja tãto estauã en esta çerca et [pesaualles] moyto por las grandes despesas que y fezerã et lles [convyña] de fazer, et por que a çidade estaua bem defendida, et do que começarã nõ se podiã ja partyr sen vergonça Et entẽderiã que começarã grã loucura, et [pesaualles] moyto por que aviã perdidos moytos amygos et moytos parentes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 277 Da rresposta que Paris dou a sua madre Paris, quando esto oyo, rrespondeu asy: ' madre, señora, sey que duldades em [mj] dizede -me uos o que queredes, ca eu apreçebido estou para fazer voso mãdado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 277 Cõmo a RReyña Ecuba falou a morte de Achilles cõ Paris, seu fillo Des que Paris outorgou a a rreyña sua madre que faria seu mãdado, ella diso lle asy: ' meu fillo et moyto amado, d ' esto te dou eu graças, et dou te [mjña] bendiçõ et agora para mẽtes ao que te quero dizer: meu fillo bõo et amygo, tu bem sabes cõmo Achilles -aquel teu enamygo mortal -, he traydor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 277 Et faz [cõmo] venges teus yrmãos moyto amados; ca eu nõ duldo, que logo que el ouver meu mãdado, que [el vijnra]; et nõ se [detẽera] pouco nẽ moyto; demays quando souber que el rrey lle quer dar sua filla Poliçena por moller, ca nõ a ẽno mũdo cousa que mays ame mays tu, meu fillo, cata que nõ te escape viuo et esto he o que te rrogo et te pido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 278 Et, señor, agora pois ja oystes o mãdado da rreyña, dade -me rresposta qual por bem touerdes, ca ja tẽpo sera de me tornar para a çidade ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 279 Et foy tã pagado do mãdado que oyo que nũca tã grãde plazer oyo nẽ ouvo nẽ tã grã alegria, ca [aly] lle paresçeu que aquelo que moyto desejaua et [cobiçiaua], que ja o en seu poder tyña. [+]
1350 HT Miniaturas/ 279 Et prouvo lle moyto cõ el et moyto lle tardaua o mãdado de Achilles se avia de vij̃r. [+]
1350 HT Miniaturas/ 279 Cõmo a rreyna diso a Paris o mandado que rreçebera Ecuba foy moy leda. [+]
1350 HT Miniaturas/ 280 Cõmo Achilles atẽdia a hora para yr ao tẽplo Aquela noyte que o mãdadeyro da rreyna se partio de Achilles, foy Achilles moy coytado de amor et nõ dormeu atẽdendo a mañãa et foy lle a noyte moy [longa] et pois que veẽo o dia, atendia a ora que avia de yr ao tẽplo et semellaua lle o dia moy longo et creçian lle coydados desuariados de que se temya et hũa vez pensaua que a rreyna nõ viesse aly outra vez pẽsaua que nõ chegaria ao tẽpo que deuja. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et era fillo de Nastor o Vello et era tam mãçebo que nõ tiña ajnda barbas et era moyto noble caualeyro et moy ardido et orgulloso et lidador et entendido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 285 Et eu bem sey que nõ viuemos aqui em viço ca poucos son aqui a que nõ desplaza et que nõ sejam ja enfadados d ' este feyto ' Depoys que Agameno esto ouvo dito, todos os mays onrrados se calarõ ca nẽgũ d ' elles nõ queria dizer cousa que lle depoys fose posfaçada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 290 Et el rrey avia en seu tesouro vn moymento de vn jaspe verde gotado [moy] noble et moy fremoso et de grã preço et tyña o gardado para si mays eu penso que en outra parte sera o (seu) moymẽto se o poder for dos gregos desy mãdou fazer quatro leões de ouro ygoaes, deytados em formas moy bem oblados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 [Et eram taes que aviam gram sabor delo et de o fazer, sem rrogo et sem peyto et sem mãdado nẽ amenaç[a] de nẽgũ.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Et depoys que todo o mũdo ouverõ çercado et andado, escripuyrõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 297 Et este era o seu pensar et coydado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 297 Et mandou que sayse primeyramente el RRey Filomenis con suas [cõpañas] que erã moy fortes et moy duldados por que avyam posto entre sy, que quando aquela porta fose aberta. que todos ajuntados por ella saysem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 338 cõmo Antenor chegou a Troya et foy ende deytado por Eneas Quando se partirõ os gregos de Troya, Eneas ficou y per seu mãdado ata que as naues fosem gisadas mays depoys des que fosem afretadas, que se fosem logo de aquela terra por deytado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 338 Et nõ lles vejo outro consello nẽ outro rrecado se -nõ aqueste demays sõo ben çerto que este vos seja padre et gardador et acollemẽto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 338 Et el, quando oyo o mandado, foy moy ledo et ouvo moy grã plazer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 339 Et el [ficara] em paz ẽna terra, et leyxarã lle todo o seu de bõa voõtade mays por el foy deserdado et deytado fora do rreyno, ca os gregos ante d ' esto nõ lle querian mal nẽ aviã del saña, ante lle queriã grande bem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Et sabia os aver cõmo õme sesudo et de bõo entendemento, ca nõ lles era brauo nẽ esquiuo nẽ soberueo, mays era lles mãso et [omjldoso] et todo seu coydado metia em cõmo se faria amar a todos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Et quantos ẽno rreyno avia, todos yan cõ el por mãdado del rrey mays Antenor o seruya tan ben et tã lealmẽte que mellor nõ podia [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Aqui leyxa o conto falar de Antenor por contar cõmo avẽo aos gregos Outrosi agora oyredes os peligros que os gregos pasarõ sobre mar, [et quaes chegarõ a porto et quaes forõ perdidos] et quaes forõ rreçebidos en seus rreynos, et quaes forõ deserdados, et quaes forõ roubados ou presos ou mortos, ou quaes forõ bem andantes ou mal todo esto contarey segũdo que o Dites leyxou en escripto ca ẽno mũdo nõ vyue õme que osmar podese as coytas que pasarõ [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et elles yan moy ledos et moy pagados de sy, ca yan avondados et moy rricos dos tesouros del RRey Priamo et de todo o outro aver que acharõ ẽna çidade de Troya. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et quando o soubo Vlixas fezo grandes jnfintas que el nõ sabia desto nẽgũa cousa de quanto aly em aquelas cartas jazia, et fezo grande senbrãte que nũca soubera desto parte nẽ mãdado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et soubo se Vlixas tã ben encobrir da falsidade que fezera que Palomades se touo del por moy ben ajudado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 Et dou lles mortes moytas de moytas maneyras desi tomou sua madre, segũdo que lle era mãdado dos dioses et cõ suas mãos lle tallou as tetas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 348 cõmo Orestes matou a [Egistes] et sua madre Teendo ajnda Orestes çercada a çidade de Myçenas, Egistus ouvo ende mãdado et ajuntou grã caualaria et veẽo se a mays poder para acorrer a todos los seus, mays soubo mal gardar sua fazenda. [+]
1350 HT Miniaturas/ 348 Et hũus diziã que cõmo quer que fezera rrazõ [em] vengar a seu padre, que fezera mal em matar sua madre ca nõ ha ẽno mũdo rrazon por que nẽgũ õme -a torto nẽ a dereyto -, deua matar sua madre et por que el tal cousa fezera, nõ era guisado nẽ rrazõ de rreynar, mays deuja seer deserdado do rreyno por que fezera tal crueldade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 349 Cõmo Menalao contaua as aventuras que passara Quãdo el RRey Menalao foy arribado em Miçenas -cõmo uos ey dito -, contou moytas [cousas] dos peligros et das aventuras [per] que pasara et [0] [cõmo] el RRey Teuçer era deytado et deserdado de seu rreyno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 349 Et quantos bõos rreys et [prinçipes] avia en Greçia, todos aly forõ ajũtados em hũ dia sinalado por julgar este feyto . Et quen vos cõtar (quisese) as rrazões que aly forõ ditas, moyto seria longo de cõtar mays Orestes contou toda sua fazenda et a rrazõ por que matara sua madre (Et) diso que el avia mãdado et rresposta dos dioses que el tomase vingãça, se nõ, que faria grã seu dãno et sua perda Monesteus, o duque de Etenas, se leuãtou estonçe em pee, et diso que el o defenderia bem contra qual quer que ll ' o quisese rrepetir ou quisese dizer que el nõ deuya rreynar, que lle meteria logo as maãos sobre esto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et fuy en este feyto moy aguçoso et moyto rrecordado de me gardar d ' este peligro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 368 Et mãdou que esteuesen senpre çarradas de noyte et de dia en maneyra que nõ desen a nẽgũ entrada nẽ sayda [per] ellas por amor nẽ por desamor nẽ por menajen nẽ por outra rrazõ sen seu mãdado. [+]
1350 SP 26/ 129 Pero los parientes mas cercanos que ouieren estos atales, e los que (los) ouiessen en guarda, (deuenlos fazer), guardar, de manera, que non puedan fazer tuerto, nin deshonrra a otro; assi como en muchas leyes deste libro diximos que (lo) deuen (guardar e) fazer; e si (assi) non lo fizieren, bien se podria (demandar a ellos el sen mandado do julgador (a) alguos homes que son forros sabendo que non an dereito (nehuu) en eles.) [+]
1350 SP 26/ 129 ( Esso mismo pueden fazer los guardadores, en nome delos huerfanos que tuuieren en guarda. ) [+]
1350 SP 26/ 129 Eso meesmo poden facer os gardadores en nome dos orfoos que teuesen en garda. outroõsi dicemos que o padre pode demandar emenda porla desonrra que facen a seu fillo e o auoo ou o bisauoo por seu neto ou por seu bisneto. [+]
1350 SP 26/ 129 E puede ser demandada emienda de las deshonrras, e de los tuertos que ome recibe, en el lugar do fuere fecha, delante del Judgador que ha poder(io) de apremiar el demandado, assi como diximos en el titulo de las Acusaciones. [+]
1350 SP 26/ 129 Ca guisada mandada emenda das desonrras e dos tortos que home Reçebe eno lugar hu for feita (ou) ante o julgador que ha poder de apremar o demandado asi como disemos eno T o das acusaçoes. LEY - X como o señor pode demandar emenda da desonrra que facesen a seu vasalon en despreçamento del Avendo alguo home seus vasallos outros liures que viuesen con el se estes rreçebesen torto ou desonrra poden eles demandar emenda. aos que os desonrraron eseu señor non poderia ende facer demanda (saluo) ende quando o torto ou a (desonrra) que taes homes rreçebesen lles fore feit(a sinaladamente por desonrra ou por des)praçamento do señor (e) enton ben......... .............quanto (he) en aquelo que............ ........del. outro si dizemos ...........sonrra fose feita a alguo Religioso ou freire de ordee en qualquer maneyra que seja feita que seu mayoral pode demandar emenda por el. e deuen facer esta (demanda) tanben (aos) fazedores da desonrra ou do torto como aqueles que (llo mandaren fazer) ou lles (deren) esforço ou consello ou ajuda para fazerla en qualquer maneira que seja. ca gisada consahe cosa es, e derecha, que los fazedores del mal, e los consentidores del, que resciban ygual pena. [+]
1350 SP 26/ 129 Ca maguer (fuesse uerdad que era) debdor de otro, con todo esso non deue ser desta manera prendado nin agrauiado, por (lo que deuia,) en quanto estuuiere en tan gran peligro; porque assaz le abonda el dolor que passa de su enfermedad, e non ha menester que le acrescienten mas en ella, faziendole pesar, tomandole lo suyo o entrando gelo en tal sazon. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XI(que pena mereçen os que penoran ou entran bees dalguo doõente sen mandado do julgador) Coytados estan(do) alguos homes a as vegadas de enfirmidade de que morren e jazendo asi (viuos) outros atreuudamente (van) a suas casas (a entralles) todo o que an ou algua partida delo sen mandamento del Rey julgador do lugar dizendo son seus deuedores. e aqueles contra quen he feyto este torto Reçeben desonrra con daño ou os que o fazen mostranse por tortiçeiras e por desmesurados. ca pero (en verdade fosse) deuedor doutro e que jouuesse asi dante. con todo eso non deue seer desta maneira penorado nen agrauado por (los que deuer en)...................... ......................... tal rrazon. e por ende mandamos que ne alguo sen mandamento del Rey..... ......................(he que era en uerdade seu deuedor) (perga) por ende Judgador, prendare, o entrare los bienes de alguno, en la manera que sobredicha es, (que si era en verdad su debdor que) pierda por ende el debdo que auia contra el, e peche a sus herederos otro tanto, quanto era aquello que deuia auer, e pierda demas desto la tercia parte de lo que ouiere, (o) sea de la Camara del Rey, e aun finque el (por ende) enfamado para siempre. [+]
1370 CT 1/ 215 Eu uos faço menagẽ que, en ponto que eu ouuer uosso mãdado, que me acharedes ẽno porto. [+]
1370 CT 1/ 215 Et nũca oý mãdado de que me tãto prouuesse. [+]
1370 CT 1/ 220 Et pararõ suas azes en aquela maneyra que auj́ã acordado. [+]
1370 CT 1/ 220 Et ýansse cõtra a çidade, assý cõmo ante auj́ã acordado. [+]
1370 CT 1/ 221 Et Cástor jazía moy maltreyto, et ýa ja cõmo rrecadado, ca el jazía entre jentes que o desamauã moyto. [+]
1370 CT 1/ 221 Et disso a el rrey tal mãdado: - [+]
1370 CT 1/ 221 Et se ende ouuo coydado ou pesar, esto nõ mo demãde nehũ. [+]
1370 CT 1/ 226 Et os rreys outrossý partirõ ben per suas masnadas os grãdes tesouros que rroubarã, et dérõlles tã grandes dões et ataes per que senpre forõ rricos et auõdados. [+]
1370 CT 1/ 228 Et tijña cercado hũ castello, quando lle chegou o mãdado que Troya era destroýda et que seu padre Leomedón et sua madre et todos seus yrmãos et yrmãas erã mortos, senõ tã solament sua yrmãa Anssýona, que ficara uiua; mays que a leuara el rrey Talamõ por barragãa. [+]
1370 CT 1/ 232 Et foy feyto per mãdado de moy bõo meestre et moy sotil. [+]
1370 CT 1/ 233 Cõmo fforõ assacados os jogos dos dados et do asederex et das tablas [+]
1370 CT 1/ 233 Et alý asacarõ estonçe as tablas et o jogo dos dados et outrossý o ssederez. [+]
1370 CT 1/ 234 Et en toda gisa yde cõ esta mãdadoría, ca nõ acharía quen tã ben a rrecadasse, se uós aló nõ fossedes. [+]
1370 CT 1/ 236 Et el rrey Príamos me envía a uós cõ seu mãdado. [+]
1370 CT 1/ 239 Et foysse a el o conde Antenor et díssolle et demostroulle moy ben todo seu mãdado, que sse lle nõ oluidou cousa, assý cõmo lle mãdara el rrey Príamos. [+]
1370 CT 1/ 239 Et foy en sua terra moy denodado cõtra nossa terra et cõtra nossa gente, que lle nõ fazía guerra, nẽ mal, nẽ dano, no seu rreyno. [+]
1370 CT 1/ 240 Et cõteylle todo uosso mãdado. [+]
1370 CT 1/ 245 Et agora vẽen a tj todas tres per meu mãdado, que julges y o que por ben toueres. [+]
1370 CT 1/ 245 Et elas me outorgarõ que nũca de teu mãdado seýssen et o que tu mãdares, que elas que o outorgẽ". [+]
1370 CT 1/ 248 Eu enviey o conde Antenor aos gregos cõ meu mãdado, que me dessen mj̃a yrmãa Anssýona, que tẽen presa et maldesonrrada. [+]
1370 CT 1/ 248 Et creede que nõ seerá al feyto, senõ quanto uós cõssellardes et quanto por ben teuerdes, ca moy grã dereyto he de dar cõssello a aquel que o demãda, et aquel que o demãda de lle nõ seýr de mãdado. [+]
1370 CT 1/ 249 Et esso mijsmo he quen lle nõ descobre sua prol nẽ o ama lealment, ou quen o cõsella per que seia deserdado ou morto ou preso ou por que caya en grã desonrra. [+]
1370 CT 1/ 253 Et quando Elena oýo este mãdado, próugolle moyto. [+]
1370 CT 1/ 265 Et ja mays nũca oýrõ nouas delles, senõ de hũa gente sen siso que ýan fazẽdo nouas que elles erã fadados, en tal gisa que elles nõ poderíã perigoar en terra nẽ en mar. [+]
1370 CT 1/ 267 Et era moy sisudo et moyto acordado et moy mãsso, et mostraua senpre ben sua rrazõ en praça. [+]
1370 CT 1/ 267 Et era moy rrico et moy auõdado et de moy bon talẽt contra todos. [+]
1370 CT 1/ 268 Mays el nõ foy escaso nẽ coydador nẽ triste, ante foy ferament grãado et costuso et amado dos fillos d ' algo. [+]
1370 CT 1/ 275 Et era moy entẽdudo et moy arrizado, et deseiaua onrra et señorío et a auer caualeyros et terras mays que outra cousa, et aqueste era todo seu coydado. [+]
1370 CT 1/ 275 Et era moy lidador et moy fardido, et ajudáuasse moy ben de todas armas. [+]
1370 CT 1/ 281 Et por ende, señores, a nobreza et o grã brío de Greçia nõ seia per nós abaixado, mays ja por senpre onrrada et timjda, ca tãtos somos aquí ajuntados en hũ, et assý todos acordados, et tã grãdes señorýos et poderes auemos, que nõ ha rrey tã poderoso que contra nós ousasse tomar guerra, saluo aquesta gente astrosa de Troya, que, por seu mal et por seu astragamento, moueron contra nós esta entẽçón. [+]
1370 CT 1/ 285 Et poys lle praz que eu cõuosco vaa, nõ lle ey de seýr de mãdado, ca seu mal et seu dano et sua morte busca o que os deuses asaña. [+]
1370 CT 1/ 288 Et por ende deue a seer escolleyto o conssello que entre nós for dado, et deue outrossý seer sabudo per todo o mũdo cõmo sse este feyto começa, et quen ten dereyto ou torto, ca uós ben sabedes, desque este feyto foy começado, que ja por ende morrerõ moytos. [+]
1370 CT 1/ 300 Et trouxerõ alý anbos et dous moy grãdes cõpañas et moy bõas, et taes que os troyaos et outro qualquer sse terría por ben ajudado delles. [+]
1370 CT 1/ 307 Et sabede que nõ ouuo y tan ardido, nẽ tã de prol, que os moyto nõ dultasse et que o coraçõ nõ ouuesse demudado. [+]
1370 CT 1/ 317 A estes deu Éytor a Polidemas, que os correiesse et os acabdillasse moy ben, cõmo aquel que era moy bon caualeyro et moy ajudador dos seus. [+]
1370 CT 1/ 317 Et o carro era moy auõdado et moy bastido de fachas et de dardos et de neslas et de espadas et de todas armas de outras maneyras que mester auj́ã. [+]
1370 CT 1/ 317 Et Pitógaras era moy bõo caualeyro et moy ardido et moy lidador. [+]
1370 CT 1/ 322 Señor, eu seyrey da uila, que me nõ cõuẽ y al, et uós uerredes en uossa aaz cõ uossos caualeyros bõos, et os homes de pe estén todos perlas barreyras a cada parte, et por cousa que acaezca nõ sse partã de y sen mãdado. [+]
1370 CT 1/ 322 Et uós estade outrossý ben acordado ẽnas barreyras, et tẽede cõuosco uossa sina tendida, ca he grã rrazõ; et acabdillade de bõa gisa uossa jente, et armádeuos de tal maneyra que, se nos acó tornamos, nõ podamos dultar en uós; et de gisa estade que, se nós formos desbaratados et nos quisermos a uós acoller, que uós que nos acollades en tal maneyra que nõ podamos delles prender dãno, nẽ nos façã per força entrar as barreyras. [+]
1370 CT 1/ 325 Et Diomedes et Télenos et o moy fremoso Erualus fezeron outra aaz et mãtouérona moy ben, ca forõ todos tres moy bõos caualeyros et moy fortes lidadores. [+]
1370 CT 1/ 328 Et os troyãos tornarõ entõçe todos, et ferírõnos tã brauament que os gregos forõ arredados afora per força. [+]
1370 CT 1/ 328 Et acorrerõ a Troylos et liurárõno dos gregos, que ýa ja ontre elles assý cõmo rrecadado. [+]
1370 CT 1/ 328 Et, sen falla, pésame por uossa amjga, a rreýna, que he moy bõa dona et moy fremosa, que me querrá grã mal et me será moy sañuda quando oýr este mãdado. [+]
1370 CT 1/ 340 Os bastardos partírõsse de aquel lugar hu lles Éytor auj́a mãdado que estouessen. [+]
1370 CT 1/ 340 Et tẽeno cõmo rrecadado. [+]
1370 CT 1/ 340 Et alý chegarõ todos estes dez yrmãos moy ben acordados et ajudárõno moy ben, cõmo agora oyredes. [+]
1370 CT 1/ 343 Et vĩjnã cõ el dez mill caualeyros, todos escudados, que erã moy fardidos et moy ligeyros. [+]
1370 CT 1/ 344 Et alý foy moyto golpe dado, et alý desmayarõ moytos bõos caualeyros, et forõ y derribados et malferidos. [+]
1370 CT 1/ 361 Mays eu uos prometo que, ante que desta terra seiamos desherdados, cõmo elles queríã, que moy carament cõprarã esta vij̃da. [+]
1370 CT 1/ 369 Et ẽno mũdo nõ cobijçauã cousa tãto cõmo tallarsse a cabeça hũ ao outro, et seu coydado et sua aguça era en topar anbos por mostrar suas forças et prouar seu poder et sua ualẽtía. [+]
1370 CT 1/ 377 Cõmo rrogarõ Achilis que ouuesse coydado da morte de Éytor [+]
1370 CT 1/ 377 Et rrogauã aficadament a don Achiles que el ouuesse coydado et sofresse afán en esta demãda. [+]
1370 CT 1/ 377 Por ende nõ dultedes que eu nõ faça y todo meu poder, ca sse nõ pode partir en nehũa gisa de nõ seer a mj̃a morte ou a ssua, ca tã grãde he o despeyto et a ssaña que del ey que todo meu coydado et mj̃a fazẽda he tornada sobre este feyto, et meu penssar nõ he al senõ en catar tenpo ou lugar hu podesse tomar uẽgança do grã mal que me ha feyto; ca el seia ben çerto que meu penssar et meu poder nũca seerá en outra cousa senõ en catar maneyra per que o traga a morte, se eu poder. [+]
1370 CT 1/ 384 Et dyz o cõto que mill caualeyros bõos fezo alý fazer afora, et quareẽta deles fezo y ataes ficar que nũca ja mays auerán coydado de tomar armas nẽ de entrar en torneo, ca el os ýa antepoẽdo cõ sua espada ẽna mão et ýaos fazẽdo afora et puxando. [+]
1370 CT 1/ 384 Et todos sse fezeron afora hũus dos outros, ca todos erã ja moy canssados et moyto enfadados. [+]
1370 CT 1/ 388 Et el rrey Toas seia moy ben gardado, que d ' aquí a hũ mes ben podemos saber o cõssello que nos sobre este feyto será proueytoso; ca tẽpo nos fica pera tomar por el algo, se nos prouuer, ou pera o enforquar, ou espedaçar, ou pera lle dar qual morte quisermos, ou pera fazer del o que se nos antollar, ca nós nõ sabemos o que a uẽtura ha de fazer, nẽ o que ha de acõteçer ẽna batalla, ca lygeyra cousa he de hũ caualeyro seer preso. [+]
1370 CT 1/ 389 Pero cõmoquer que eu nõ quería que por nehũa [gisa] nos eles por taes touessen, todo este feyto leixo en uós et nõ uos seyrey de cõssello, nẽ de mãdado. [+]
1370 CT 1/ 389 Por ende uos rrogo, por Deus, que senpre ajades ende coydado et que penssedes y moyto, ca moy toste soen vĩjr grãdes auẽturas. [+]
1370 CT 1/ 390 Et poys nós acó dentro tẽemos nossos corpos et nossas uidas et nossos thesouros et todo tẽemos metido en auẽtura, por ende nosso seerá o coydado de nos defender. [+]
1370 CT 1/ 393 Et o caualo era todo rrodado de mãchas, hũas tã brãcas cõmo a neue et outras tã negras cõmo azaueches. [+]
1370 CT 1/ 402 Et a todo seu poder quería cometer pera liuralo, sse podesse, et todo seu coydado et toda sua força era sobre este feyto. [+]
1370 CT 1/ 406 Demays, cada día lles creçía moy grãde ajuda et moy grãde acorro, et nõ erã mj̃gados de nehũa cousa, ante estauã auõdados moyto de todo o que auj́ã mester. [+]
1370 CT 1/ 406 Et por esta rrazõ tódoslos gregos erã moyto enoiados et moyto enfadados da guerra, et rrepentíãsse moyto porque a auj́ã começada, et moy de grado sse partirã dela et sse yríã pera suas terras, sse o fazer podessen sen uergonça. [+]
1370 CT 1/ 408 Et uós sabede que os gregos nos enviarõ acá a el rrey Príamos cõ mãdado, et prázauos de nos yrmos cõuosco ante el. [+]
1370 CT 1/ 409 Et Vlixas, que era moyto ensinado et moy cortés et moy entẽdudo, mays que todos aqueles que erã ẽna oste dos gregos, et estando en pe, disso al rrey sua messagẽ, segundo que lle Agamenõ auj́a mãdado, et tã altament que tódoslo oýrõ. [+]
1370 CT 1/ 416 Et aquí afirma Dayres que Troylos a amaua mays que a ssy meesmo, et auj́a grã pesar et grã coyta porque a queríã leuar pera a oste, que el auj́a en ela posto todo seu amor et todo seu coydado. [+]
1370 CT 1/ 419 Et quando sse ela ouuo a partir de Troylos, ben coydara a morrer cõ deseios et cõ coydado del. [+]
1370 CT 1/ 420 Et por que uos eu agora ueio triste, agiña coydo de fazer tãto por uosso amor por que uós seredes moy leda et moy pagada, et todo meu coydado des oiemays será en fazer tódaslas cousas que entẽder que serã uosso seruiço. [+]
1370 CT 1/ 422 Padre, señor, uós fezestes cousa moy maa et moy desagisada a marauilla et que uos en todo tenpo será rretraúda et posfaçado, ca uós leixastes os uossos amjgos et as uossas grãdes rriquezas que aujades en Troya et vẽéstesuos pera uossos ẽemjgos mortaes, que astragã et arroubã a terra onde sodes natural; et, demays, ajudádelos pera seer ende deytado et deserdado aquel que senpre ende foy señor. [+]
1370 CT 1/ 422 Et fáçome marauillada en cõmo uosso coraçõ pode sofrer en seer ajudador en tal obra, ou que he do uosso syso que as gentes dizẽ que auedes. [+]
1370 CT 1/ 424 Et eu por seu mãdado estou aquí, et nũca cousa fige tãto contra mj̃a voõtade. [+]
1370 CT 1/ 426 Et alý forõ moytos mortos et malchagados, pero que, per força, os gregos forõ mudados do cãpo et maltreytos. [+]
1370 CT 1/ 431 Et forõ y dados moytos colpes et feytas moytas caualarías estremadas. [+]
1370 CT 1/ 441 Et quantos estauã ẽna cámara, se a catar quisessen, ben gardados seríã de fazer erro nẽ uilanj́a, se a creer quisessen. [+]
1370 CT 1/ 443 Cõmo os gregos erã emfadados et se rrepẽtýã da cerca que começarã [+]
1370 CT 1/ 447 Et falaua en toda sua fazẽda, et dauã y moytos cõssellos et per moytas maneyras, mays todo nõ lles ualýa nada, ca nõ queríã os dioses que fossen gardados de mal et de grã perda et de grã pesar, que lles chegou a pouco tenpo. [+]
1370 CT 1/ 452 Et a cabo de grã peça díssolle assý: -¡Ay, rrey Príamos, catiuo! ¿cõmo sodes tã louco et tã sen rrecado que nõ auedes coydado de uossa fazẽda? [+]
1370 CT 1/ 453 Et achou Éytor en meo de hũa rrua, hu ýa pera a batalla, et todo demudado cõ saña et cõ mao talẽt, porque o deteueran et nõ o leixarã yr quando el quisera. [+]
1370 CT 1/ 453 Éytor, quando esto oeu, foy en grã coydado. [+]
1370 CT 1/ 454 Alý chegou el rrey Menelao, que tragía quatro mill caualeyros ben armados et ben escudados, et vĩjnã moy auiuados de ferir. [+]
1370 CT 1/ 465 Et quanto dãno rreçeberã, todo o auj́ã oluidado, porque erã quitos et desenbargados de seu ẽemjgo mortal, que os cada día cofondía et aontaua, et ja mays nõ sse deuj́ã del a catar, nẽ a rreçear, nẽ coydauã a auer ja mal nẽ cõtrario de nehũa cousa. [+]
1370 CT 1/ 471 Et esteuo y quinze días guardado ata que el rrey Príamos et sua gent catasem algũ lugar ẽna uila hu o posesem. [+]
1370 CT 1/ 476 Mais eu fáçome marauillado qual he a rrazõ porque uós nõ queredes aquilo que querem çento ou mays de taes cõmo uós, ca nõ ueio a quantos som ẽna hoste rr[e]ç[e]ar esto, se a uós nõ, et por ende me pesa moyto porque este poder he dado a mj̃. [+]
1370 CT 1/ 480 Et desque o mũdo naçeu, nũca fuy torneo tã estrayo, nẽ tã ferido, nẽ en que fosem dados tantos esquiuos nẽ tã asinalados colpes d ' espadas nẽ de maças, nẽ en que os caualeyros este[ue]sem en tã grã dulta, nẽ en tã grã peso de sua uida, nẽ en que fosem tãtos escudos nẽ tantos elmos quebrantados, nẽ tãtas lorigas preçadas falsadas et desmanchadas, ca tã cruament se feríã et tã sem piadade que, en pouca d ' ora, forõ mortos mays de mill caualeyros dũa parte et da outra. [+]
1370 CT 1/ 487 Mais o corpo de Éutor estaua tã fresco et tã fremoso que en todo ese ãno nõ ouuo en el enpeoramento nihũ, ca aquel que o balsamou en tal maneyra o fezo que ata a fim podera seer bẽ guardado, se a uila nõ fora tomada. [+]
1370 CT 1/ 489 Et mouíase moy paso, et mouj́a a cabeça moytas uezes, et catando contra o lugar hu a ujra, et todo era demudado et fora de seu siso. [+]
1370 CT 1/ 492 Tu yrás aa rreýna Écuba, et dizerlle ás meu mãdado. [+]
1370 CT 1/ 493 Cõmo o mesagieyro d ' Achilis leuou seu mandado aa rreýna Écuba [+]
1370 CT 1/ 494 Cõmo Achilis tornou alegre cõ o mãdado que lle trouxe o mesageyro [+]
1370 CT 1/ 494 Poys que o mesageyro seu mãdado rrecadou, tornouse pera Achiles, que leyxara en grã coyta et en grã pesar. [+]
1370 CT 1/ 499 Qvando Achiles oýo o mãdado que lle djso o mesageyro, cõmeçou de sosp(r)irar muy de coraçõ, et tornouse moyto alegre, pero cõ muy grã pensamento cõmo podería acabar o que lle demãdauã. [+]
1370 CT 1/ 499 Et aquel día et aquela noyte lle fuj moy longo(s) et sofreu moyta coyta et muyto coydado. [+]
1370 CT 1/ 500 Et eu bẽ çerto sõo que nós nos coñosçeremos por loucos quando formos acordados cõ mayor perda que aquela que rreçebemos. [+]
1370 CT 1/ 506 Et en este lugar forõ dados muy grandes colpes et desmesurados, et feytas moytas caualarías sinaladas, ca logo entonçe y chegou Paris et Troilo et Eneas et Polidamas. [+]
1370 CT 1/ 515 Et os tres caualeyros estauã ant ' el, rrogándolle muyto aficadament, et dizéndolle o mandado de Ayas Talamõ, mais el nõ alçou o rrostro, nẽ catou por eles. [+]
1370 CT 1/ 525 Eu juro aas potestades do çeo et aos mayores que son señores d ' alá, et por esto faço ben seguro aos gregos, que en tã fol pleito nũca seiã per mj̃ ajudados, nẽ mãterrã tal sobéruea, nẽ tal folía. [+]
1370 CT 1/ 525 Et nõ dultedes, ca por este pleito serã mays de mill deserdados et deytados de seus rricos rreynos. [+]
1370 CT 1/ 529 Et, sen falla, por quanto eu de uós entẽdo, outro pẽssar uos creçe et outro coydado, et ben pareçe ẽna uossa color que mays talẽt auedes de entrardes en al que nõ entrar ẽna batalla. [+]
1370 CT 1/ 531 Estonçe sse seýrõ todos tres do tẽdillón de Achiles, ca nõ auj́ã coydado de auer cõtẽda, nẽ entẽçõ cõ Achiles, nẽna queríã. [+]
1370 CT 1/ 533 Et poys a Achiles nõ podemos auer, mal nosso grado nos cõuerrá fazer seu mãdado et seu talẽt; ca, sen falla, nõ podemos nehũa cousa fazer que sse nos tome en onrra, nẽ en prez, sen el, ante rreçeberemos dano et onta et desonrra ẽno ficar et ẽno estar et ẽno cõbater. [+]
1370 CT 1/ 534 Et, sen falimẽto, uos digo que nõ podedes escapar de peligro, nẽ de grã tormenta do mar, sse solament prouassedes de fazer paz cõ os troyãos, nẽ de uos assý tornar a uossa terra; ca en toda gisa uos cõuẽ de cõprir a uoõtade dos dioses et de fazer seu mãdado. [+]
1370 CT 1/ 535 Et aquela uez foy moy ben agardado dos seus, ca mays de trij̃ta mill caualeyros o agardauã aquel día, que ja mays nũca sse del partirõ, tãto ouueron sabor de uẽçer aquel torneo et de fazer partir seus ẽemjgos de alý aontados; et, sen falla, assý o esforçarõ que elles ouueron aquel día o mellor da batalla et os gregos o peor. [+]
1370 CT 1/ 544 Et, sen falla, nõ era sen rrazõ, ca el andaua moy ben agardado dos seus, et ajudáuãno tã ben que auj́a ja mortos mays de mill caualeyros, et quebrãtados mays de mill elmos, et rronpera mays de mill lorigas, et fezera ja a mays de mill caualeyros leixar as selas, sen seu grado, et chagároos tã mal que por hũ grã tenpo nõ poderõ tomar armas. [+]
1370 CT 1/ 551 Et de uós nõ me uẽ ajuda nẽ acorro, pero todo meu coydado et meu penssar nõ he cõmjgo, mays cõuosco en todo tenpo. [+]
1370 CT 1/ 551 Et por ende era en grã coydado, ca a ssua proheza o quería leuar aló, mays o amor o cõturbaua ende. [+]
1370 CT 1/ 561 Et o a[c]alço nõ durou mais, que ben uos poso dizer que nõ ouuo y nihũ que talent ouuese de mais yr en alcanço, que tãto auj́a cada hũ que fazer cõ estes mermidões cõ que toparõ que nõ auía cuydado de mays yr enpús os gregos, mayorment que eles cobrarõ muy bẽ depois que Achiles et os mermidões lles chegaron. [+]
1370 CT 1/ 565 Mais os mermidões, a que se nõ oluidaua o mãdado de seu señor, tãto se esforçarõ et tãto afám sofrerõ que, per força, tollerõ aos persiãos seu señor, el rrey Menõ, ca o collerõ entre si et fuj logo morto. [+]
1370 CT 1/ 571 Dizédeme uós o que queredes, ca eu prestes estou pera o fazer todo uoso mandado, et nõ á cousa que me deteña, nẽ cate cousa que me ende aueña. [+]
1370 CT 1/ 571 Desque Paris outorgou aa rreýna que faría seu mãdado, ela lle djso así: - [+]
1370 CT 1/ 571 Et en guisa fais que uingues teus yrmãos muyto amados; ca eu nõ dulto que, tãto que el aia meu mãdado, que logo nõ ueña. [+]
1370 CT 1/ 572 Señor, -djso -, a rreýna me enuía a uós cõ seu mãdado, et mãdauos dizer que uaades falar cõ ela, ca uos quer ia dar sua filla por moller. [+]
1370 CT 1/ 572 Et agora, pois ia oýstes o mandado da rreýna, dádeme rrecado qual touerdes por bem, ca ia tenpo será de me tornar aa çidade. [+]
1370 CT 1/ 573 Et fuj tã pagado do mandado que oýa, que ia mais en nihũ tenpo nũca ouuo tã grã plazer, nẽ tã grande alegría, ca alí lle semellou que aquelo que seu coraçõ cobijçaua mais que outra cousa, que aquela tina ia en seu poder. [+]
1370 CT 1/ 575 Cõmo a rreýnna disso a Paris, sseu ffillo, o mãdado que rreçebera d ' Achiles [+]
1370 CT 1/ 576 Et pois que uẽo o día, atendeu porla ora en que auýa a yr ao tenplo, et semelláualle o día muy longo, et creçíãlle coydados desuariados, que hũa uez pensaua que a rreýna nõ uẽese y, outra uez pensaua que el nõ chegase ao tenplo aa ora que deuj́a a chegar. [+]
1370 CT 1/ 577 Et era moy bõo caualeyro et muyto ardido et lidador et hurgulloso et entendudo, et por esto era muy preçado éntrelos gregos. [+]
1370 CT 1/ 584 Mais dígao o mellor que souber, et seia muy ben ascoytado et obidientmẽt, ca eu ben sey que nõ uiuemos aquí en grã uiço, que poucos ay a que nõ despraza et que ende ia nõ seiã enfadados deste feyto. [+]
1370 CT 1/ 594 Et tíñao guardado pera si, mais eu creo que en outra parte será o seu enterramento, se el en poder for dos gregos. [+]
1370 CT 1/ 605 En esto era seu coydado et toda sua arte. [+]
1370 CT 1/ 605 Et elas erã tã lidadores et ardidas a sobreguisa et muy de[se]iosas de fazer caualarías por que gãanasẽ preço et honrra. [+]
1370 CT 1/ 611 En aquela meesma sazõ Tetis, madre d ' Achiles, sabía que era fadado que Achiles, seu fillo, auj́a de morrer ẽna guerra de Troia, se y fose. [+]
1370 CT 1/ 613 Et tu coydas que nós somos molleres mãsas et febres cõmo son as outras, et sabe que nós nõ somos taes, mais somos donzelas que nõ auemos coydado de loucura, nẽ auemos coraçõ de fazer maldade, mais de ujuer castament. [+]
1370 CT 1/ 613 Et tu entenderás oie bem que aquel que a mj̃ et a minas donas á por ajuda que será per nós bẽ ajudado, ca nós bẽ fazemos yr cõ mal a aquestes a que(l) mal queremos. [+]
1370 CT 1/ 621 Et a Pririus tãto sange se lle fuj que o meollo se lle uolueo et esteuo desacordado hũa peça, pero acordou logo et, tẽendo o trançõ da lança cõ seu pendóm en si, fuj ferir a rreýna. [+]
1370 CT 1/ 622 Et conta quaes forõ os troyaos que falarõ a trayçóm et que tirarõ a Paladióm do tenplo de Minerua, que era muyto honrrado, porque sabíã que era fadado que, en quanto aquel Paladión estouese en aquel tenplo, Troya nũca sería presa nẽ cõquista, et fuj dado a gregos. [+]
1370 CT 1/ 622 Mays Deus, porla sua merçee, guarde esta mĩa obra de pusfaço, que eu nõ seia perdudo por el, et gárdea asý cõmo forõ guardados estes dous out[o]res, Ditis et Dayres, que a fezerõ. [+]
1370 CT 1/ 630 Et entendeo bẽ que nũca ia per eles sería ajudado. [+]
1370 CT 1/ 630 Padre señor, eu de grado farey uoso mãdado, et pouco nẽ muyto nõno rreçeo, que me semella que he grã proueyto et grã bem. [+]
1370 CT 1/ 632 Et el rrey Príamo se queixou muyto, que ferament se temía d ' engãno et de trayçóm, mais nõ quiso Deus que dela podese seer guardado. [+]
1370 CT 1/ 633 Et cõ este mesaiẽ eu meesmo fuj alá per mãdado del rrey. [+]
1370 CT 1/ 633 Et todos aqueles a que eu chegey cõ este mãdado achey brauos et esquiuos a sobreguisa, et nõ ma quisestes dar, eýnda que uos el rrey quitaua quanto mal de uós auía rreçebudo. [+]
1370 CT 1/ 633 Agora nosos rreys et nosos prínçipes, aqueles que alá mais podem et mais ualem, aqueles me enuiarõ acá cõ seu mãdado. [+]
1370 CT 1/ 635 Demays desto que, daquel auer que tomarẽ pera o comũu, quando o tomarẽ, que lle dem tãto del per que seia sempre rrico et auondado. [+]
1370 CT 1/ 635 Et os gregos llo d(is)erõ por tal pleito que el fose bẽ guardado de nõ rreçeber mal nẽ dano. [+]
1370 CT 1/ 636 Cõmo el rrey Príamus mandou a Antenor que disese o mãdado que tragía [+]
1370 CT 1/ 636 Outro día gram manãa forõ grandes conpanas ajuntadas ẽno paaço del rrey Príamo por oýr o mãdado das preitesías que os gregos demãdauã. [+]
1370 CT 1/ 636 Entõçe rrey Príamo mãdou a Antenor que se leuãtase et disese o mandado. [+]
1370 CT 1/ 637 Et dizede, señor el rrey Príamo, ¿queredes uós mais detẽer Elena, por que ia o mũdo he cõfundudo et metudo en coyta et en tormẽto et en pobreza et en door et en chãto et en mizquindade pera senpre, que he ia deserdado et hermo et soo de quanto bẽ en el fuj, enuolto en guerra et en perda et en malauentura? [+]
1370 CT 1/ 637 Ca en todo el nõ acharíã hũ ome triste, nẽ coytado, nẽ despagado de si, nẽ coydador, nẽ brusco, nẽ sen prazer, ante uiuíã todos en prazer et en grã brío, et rricos et uiçosos a sobreguisa. [+]
1370 CT 1/ 637 Nõ ueio y outra cousa senõ todo mal, que quen os dioses guardã aquel he guardado, et quen eles estoruã nõ ay quen o posa guardar, et cõ quen eles tẽen ese sal a çima, et a quen eles leyxã ese he deleyxado. [+]
1370 CT 1/ 637 Et por ende, señor, porlos dioses, leixa[de] esta guerra et cata[de] tal c[a]m[iñ]o por que este pleito aia fim et que os nosos herdeyros, que naçudos son et os que am de uĩjnr, nõ fiquen desherdados, ca muyto uos deuiades desto a doer. [+]
1370 CT 1/ 637 Et, demais, os tẽplos a sobreguisa son rricos et auondados et carregados d ' adubos preçiosos et de grã ualor. [+]
1370 CT 1/ 644 Et segũdo conta Dites, pois que forõ ajuntados, Vlixas, per mandado et cõsello d ' Antenor, diso que Ansímacos, fillo del rrey Príamo, que fose deytado da terra, en maneyra que ia mais nũca y tornase, senõ nõ falaríã en pleitesía, nẽ poderíã cõ eles auer paz nẽ amor; mays despois que el fose fora da terra, estonçe terríã pleytesía et paz, et falaríã cõmo fosem muyto amigos. [+]
1370 CT 1/ 645 Et en esto poño todo meu coydado et todo meu afám. [+]
1370 CT 1/ 645 Et todos sabede çertamente que os dioses poserõ en el tã [grã] uertude que, en quanto o os troyaos touesen cõsigo, linagẽ deles nũca fose deserdado, nẽ Troya tomada nẽ cõquista. [+]
1370 CT 1/ 650 Tu sabe que gregos me am tãto rrogado et prometudo do seu auer que ia, mentre anbos uiuamos, nũca seremos pobres, ante seremos rricos et auondados en toda nosa uida; pero cõuẽ que ante lles façamos o que nos eles demãdã, et así ficaremos en sua mesura. [+]
1370 CT 1/ 650 Et ante de oyto días se yrám gregos d ' aquí pera suas terras et nós ficaremos rricos et auondados pera senpre. [+]
1370 CT 1/ 653 Et, demays, poserõ por testemõias a dom Júpiter, que fose pesquisa et guardador deste pleito, et [tódoslos outros] dioses mayores et senores do çeo. [+]
1370 CT 1/ 653 Et esto era sinal de creença que [o] juramento sería bem guardado. [+]
1370 CT 1/ 655 ¡Ay, mizquinos, malfadados, cõmo forõ mĩguados de bom siso et enganados per fiança! [+]
1370 CT 1/ 660 Et dj́solle así muyto aduro: -Treedor, rrenegado, pois nõ ás coydado de mj̃ nẽ de Troya, que así he destroýda per ti, aue doo desta moça et guárdaa, en guisa que a nõ matẽ, ca de mj̃ nõ auerás tu doo nẽ merçee, ca eýnda que me gregos matar nõ queiram, duas mãos trago eu que me poderã muy bẽ matar. [+]
1370 CT 1/ 667 Enoiados deuedes ia a seer et muyto enfadados de matar et tomardes de mj̃ doo et da mĩa uida, que fiquei catiua et soa. [+]
1370 CT 1/ 667 Et sobeiament me marauillo de uós por tãto deseiardes mina morte et, se per ela coydades a seer auondados, fazédeo, poys que o tãto auedes a uoontade, ca eu nõ quero uiuer pus tãto mal qual quanto rreçebj́. [+]
1370 CT 1/ 667 Mays en toda guisa lles conuẽo a fazer mandado de Colcas, ca lles dizía que o mar sería logo amansado et en outra maneyra nõno podía seer. [+]
1370 CT 1/ 670 Senores, eu me teño oie por tã bõo et por tã preçado, et fuy a hoste por mj̃ tã bẽ acurruda, et [fuy] tã bõo ajudador muytas uezes, et taes caualarías fige, et tãtas uezes troixe uiandas, et tãto sofrí ẽnas batallas que he grã dereyto de eu auer o Paladyóm. [+]
1370 CT 1/ 671 Et per mj̃ sodes uós uingados et auondados et rricos. [+]
1370 CT 1/ 671 Sen uós et sen uoso mandado fige eu todo esto per meu siso, que nũca ende soubestes parte ata que o aduso Antenor. [+]
1370 CT 1/ 672 ¿Non sabedes uós que eu cõquís el rrey de Fresa, onde troixe as grandes rrequezas per que os gregos forõ rricos et auondados? [+]
1370 CT 1/ 672 Et trouxe tã grandes gãados per duas uezes que cõ aquelo fomos auondados per muy longo tenpo. [+]
1370 CT 1/ 672 Et tódaslas outras que el ouuo, partío cõnosco, senõ Diomeda et Ypodamea, aquelas jnfantes que tĩjna en seu poder per mãdado dos gregos. [+]
1370 CT 1/ 677 Et tĩj́nãse por auiltados et por desonrrados porque a el nõ fora dado o Paladióm. [+]
1370 CT 1/ 682 Cõmo Eneas ffuy desterrado da terra per mandado dos gregos [+]
1370 CT 1/ 682 Et mãdarõ que fose deserdado da terra. [+]
1370 CT 1/ 682 Et a esto ficou o pleito acordado, pero rrogárõlle muyto que se fose cõ eles pera Greçia. [+]
1370 CT 1/ 684 De cõmo os ffillos del rrey Talamõ forõ dados a criar a el rrey Téuçer, seu parẽt [+]
1370 CT 1/ 685 Qvando se os gregos partirõ de Troia, Eneas ficou y per seu mandado ata que as naues fosem guisadas. [+]
1370 CT 1/ 685 Et el, quando oýo o mandado, fuj ende muy ledo et, sen cousa d ' atender, logo tornou a Troya cõ todas suas cõpanas. [+]
1370 CT 1/ 686 Mais por el fuy deserdado et deytado do reyno, ca ante desto os gregos nõ lle auíã saña, et quiríãlle grã bem. [+]
1370 CT 1/ 688 Et todo seu coydado metía en cõmo se faría amar. [+]
1370 CT 1/ 688 Et quantos ẽno rreyno auía, todos ýam cõ el per mandado del rrey, mays Antenor o serueu tã bẽ et tã lealment que mays nõ podo. [+]
1370 CT 1/ 689 Et eles ýam muy ledos et muy pagados et rricos et auondados dos thesouros del rrey Príamo et de todo outro muyto auer que acharõ ẽna çidade de Troya. [+]
1370 CT 1/ 692 Et sóubose tã bẽ encobrir que se teuo Palomades por muyto ajudado quando se d ' alí partirõ, et gradeçeullo muyto, et teuo que se metera a grãd afám, et seruío, et amoo, et fijou en el muyto d ' alý endeant. [+]
1370 CT 1/ 703 Por ende todos de cõsũu uaamos contra eles, et façamos todos de guisa que eles seiã os deserdados et nõ fiquen ujuos, mays todos seiã mortos. [+]
1370 CT 1/ 704 Estando ia todos guisados pera fazer guerra en seus rreynos, cõmo auíã acordado, leuantouse Néstor o Uello en pe. [+]
1370 CT 1/ 704 Et aqueles que de nós naçerẽ seerã deserdados et deytados dela pera senpre. [+]
1370 CT 1/ 706 Et desí tomou sua madre, segũdo que lle era mandado dos dioses, et el et suas cõpañas lle tallarõ ánbaslas tetas. [+]
1370 CT 1/ 708 Tẽendo eýnda çercada a çidade de Miçenas, Egistus ouuo ende mandado, et ajuntou grã caualaría, et uẽose a mays andar pera acorrer aos seus. [+]
1370 CT 1/ 708 Et por ende, o que tal cousa fezera, nõ era guisado nẽ rrazõ de rreynar, mays deuía a seer desherdado do rreyno, por fazer tal crueldade. [+]
1370 CT 1/ 709 Et contou cõmo el rrey Téuçer era deytado et deserdado do rreyno, et cõmo pobrara a Chipre, hũa çidade fremosa et preçada a sobreguisa. [+]
1370 CT 1/ 710 Et diso que el ouuera mãdado et rresposta dos dioses que tomase tal uingança, senõ que faría grã seu dãno. [+]
1370 CT 1/ 714 Et desí partime dela et leyxeya prenada, cõmo uos ey dito, et leuey cõmigo do auer que me ela auía dado. [+]
1370 CT 1/ 716 Et quanto deste pleito quige saber, de todo muy fuy dado çerta rresposta. [+]
1370 CT 1/ 724 En aquela coua achou Pirio el rrey Peleus, seu auoo, padre de Achiles, que auía grã tenpo que alý iazía ascondudo cõ medo de Acastus, que o auía deserdado. [+]
1370 CT 1/ 726 Et eýnda el nõ era muyto arredado do porto, quando oýo as nouas çertas que Fílistes et Monalipes, fillos del rrey Acastus, andauã a caça preto daquel lugar. [+]
1370 CT 1/ 732 Et bẽ uij́a que Perio amaua mays a Andrómaca, et que todo seu coydado en ela era, et en tódaslas cousas lles mostraua bom talent et bom senbrant, et de grado fazía quequer que a ela en prazer jouuese. [+]
1370 CT 1/ 735 Et eles coñosçíã todo bẽ et mal, et chegáuãse ao bẽ et leyxauã o mal, et, a cõmoquer que fosem muy moços d ' ydade, erã moyto auondados de entendemento. [+]
1370 CT 1/ 739 Et as portas et as seýdas et as entradas mãdou que esteuesem senpre sarradas, noyte et día, en maneyra que as nõ abrisem a nihũ, nẽ o leyxasen entrar por amor, nẽ por déuido, nẽ por linagẽ, nẽ por outra rrazõ, sen seu mãdado. [+]
1370 CT 1/ 745 Et fuj dado d ' escriuir et d ' estoriar ẽno tenpo que o muy noble rrey dom Pedro rreynou, ao qual mãtena Deus ẽno seu seruiço por muytos tenpos et bõos. [+]
1370 CT 1/ 745 Nicolão Gonçáluez, scriuã dos seus liuros. scriueu per seu mãdado. [+]
1370 CT 1/ 747 Et scriuj́o per mãdado do dito Fernã Pérez. [+]
1370 CT 1/ 747 Este liuro foy acabado vij̃t días andados do mes de janeyro, era de mill et quatroçẽtos et onze ãnos. [+]
1375 QP 26/ 116 E aynda dizemos que (qando) alguo home envia a seu mensajeyro dizendolle asi vay a tal ome e dille que se me quiser vender tal cousa....... que lle darey (tanto) preço por ela. se aquel a quen envia dizer outorga (a cousa e venda) por aquel preço que el envia dizer val a venda. pero lle non ouuese dado carta de pesoaría ao mensajeyro por que fezese a conpra. [+]
1375 QP 26/ 116 E o que fezese a conpra teuese en sua garda. ou se fosen os en guarda; o si fuessen los dineros de alguna Eglesia, e el Perlado, (e) el que fuesse guardador (a la sazon) fiziesse(n) la compra; o si fuessen los dineros de la dote de alguna muger, e su marido con voluntad della fiziesse la compra. [+]
1375 QP 26/ 116 E es otrosi el vendedor tenudo dineiros de algua egllesia e o perlado (ou) o que fose gardador (dos bees dela) fezesse a conpra. ou se fosen os dineiros da dote de algua moller e seu marido con voontade dela fezese a conpra. ca en (qalquer destas cousas e) pero o conprador conpre a cousa en seu nome gaana o senorio dela aquel cujos eran os dineiros que foron pagados por preço dela. pero en sua escolleita he de cada huo deles de tomar a cousa conprada ou os dineiros qal (ante) quiser. [+]
1380 CPc 26/ 109 Questor es llamada la sesta Dignidad, porque sale ome de poder de su padre; que quier tanto dezir, como ome que ha de recabdar todos los pechos, e las rentas del ... non como arrendador: mas como Oficial de la Corte del Rey, en que mucho (se) fia. [+]
1380 CPc 26/ 109 Questor he chamada a VI dinidade por que sal (o) home de poder de seu padre que quer tanto dizer como home que ha de rreçebir todos los peytos e as rrendas do...... non como arrendador mais como ofiçial da corte del Rey en que moyto fia. [+]
1380 CPc 26/ 109 Ca si recibiese voontade tanben de huu como de outro sen juizo e sen nehua premia que seer possa. pero esto se ha de fazer conçelleyramente que quer tanto dizer (h)en este lugar como ante o juiz ante quen se deue acordar as voontades danbas las partes tanben do padre como do fillo. e ha mester o padre que mande fazer carta como saca o fillo de seu poder (e que sse) posa prouar a mançipaçon e non venna en dubda LEE XVIII porque rrazoes poden (costrenger aos padres) que saquen de seu poder a seus fillos Achamos quatro rrazoes porque poden costrenger ao padre que saque de seu poder a seu fillo. como quer que dizemos enas lees ante desta que non (poden) apremear(los) que o (façan.) a primeira he quando (o) padre castiga a seu fillo moy cruelmente sen aquela piedade que lle deue auer segundo natura. ca o castigamento deue seer con mesura e con piedade. a segunda he se o padre fezese tan grande maldade que dese carreira a suas fillas de seer maas molleres de seus corpos apremeandolas que fezesen ...........a III he sse huu ome man ..........en seu testamento algua cousa..... condiçon que emançipasse por ende......fillos. ca sse (lo) quel fuesse mandado desta guisa, tenudo es de los emancipar; e si non quisiere, puedenlo apremiar que (lo) faga. [+]
1380 CPc 26/ 109 E por ende, si el fijo que fuesse emancipado, fiziesse tal yerro como este (contra) su padre, deshonrra(n)do(lo) malamente de palabra(s,) o de fecho, deue ser (tornado) porende en su poder. rreçebese (aquelo) que (lle) fose mandado desta gisa tiudo he de os emançipar. [+]
1390 MS [I, 1]/ 4 MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Avẽo asi hũu dia que, seẽdo as gardas do altar ẽno lugar onde he acustumado, trres caualeyros do cõdado de Peirigol veerõ a Santiago en rromaria. [+]
1390 MS [I, 1]/ 34 Tu mereçias morte se nõ foses gardado por lo rrogo d ' este meu vasalo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 47 Et o mãdadeiro foise cõ outros caualeiros que lle dou o enperador bẽ gisados et cõtoulle o mãdado que tragia do enperador; et Pilatus foy moyto espãtado, et pediolle prazo de quatorze dias a que [l]les dese rresposta. [+]
1390 MS [I, 1]/ 59 Et a nĩhũa gisa nõ na leues a Braagã nẽ aias coydado do juramento que fiziste ao arçibispo d ' y, ca tu nõ podes nẽ deues yr cõtra a voõtade de Nostro Señor. [+]
1390 MS [I, 1]/ 59 Et prometera ty et aos outros moytas boas cousas, et demais prometera a ti que a leue aa igleia de Santiago, et que a ti dara tãto do seu que tu et os outros seeredes senpre avondados. [+]
1390 MS [I, 1]/ 88 DA BATALLA ONDE FROLEÇERÕ AS LANÇAS Despois d ' esto Calrros et o duc Millo cõ suas ostes, entraron en Espana a buscar rrey Argulando, et acharõno en Terra de Canpos cabo do rrio que chamã Çea en hũus prados, en hũu lugar moy boo et moy chão hu despois fezerõ hũa igleia moy grãde et moy boa en que jaz Fagũdo et Primitiuo marteres, por mãdado et ajuda do enp[er]ador Calrros, hu agora esta moy boa vila et moy rrica, et a igleia he abadia de mõjes. [+]
1390 MS [I, 1]/ 92 Et Calrros bẽ no entẽdeu, et cõ dous mĩll caualeiros foyse a duas legoas da çidade de Ajen, et leixoos y todos ascondudamẽte senõ saseẽta que levou cõsigo ata hũu monte moy preto da vila, onde a ben podia veer, et leixou y aqueles caualeiros, et mudou os panos que tragia, et leixou a lança, et foyse en seu caualo, et cõ el hũu caualeiro que leuaua hũu escudo aas costas, ca era en aquel tenpo custume dos que yan a mãdado en tẽpo de gerra, et asi se foy a dereito aa vila. [+]
1390 MS [I, 1]/ 98 Et todos aqueles que erã presos mãdoos soltar, et aos pobres mãdoulles dar algo, et mãdou vestir os que erã nuus, et meteu paz ontre os que aviã omezio, et os que estauã enxerdados dos seus lugares volueos a eles cõ grãde onrra, et os que erã escudeiros, fezeos caualeiros moyto onrrados, et os que auia saña cõ dereito et que deitara de si, perdooulles et rreçebeos en sua graça; et amigos et imigos tãben seus com̃o estrayos, todo los leuou cõsigo para entrar a Espana. [+]
1390 MS [I, 1]/ 104 Por boa fe, desagisada cousa he que a nosa lee obedesca aa tua, ca a nosa he mellor ca a tua, ca nos auemos Mafomete que foy mãdadeiro de Deus que nos el enviou, cujos mãdados teemos; et avemos nostros ydalos que son moy poderosos a que oramos et por que vyuemos et rreynamos que nos mostran as cousas [que] an de viinr d ' este noso santo Mafomete. [+]
1390 MS [I, 1]/ 104 Ay Aigulãdo! coydas tu que nõ teemos nos os mãdados de Deus?; sey çerto que nõ teemos nos os mãdamentos vaãos do omẽ, mais nos creemos et oramos o Padre et o Fillo et o Spiritu Santo et vos errades et creedes aos demoes que tẽedes en vosas omayas que vos enganã. [+]
1390 MS [I, 1]/ 116 Et aqueles santos lidadores pero escaparõ da lide dos mouros, nõ leixarõ por ende de rreçeber marteiro por voõtade de Deus. [+]
1390 MS [I, 1]/ 117 COM̃O RULÃ LIDOU CÕ FERRAGUDO O GIGANTE E COM̃O O MATOU Despois que Calrros vençeu a batalla chegou mãdado a Calrros que chegara a Nagera hũu gigãte da linageẽ de Golias, que auia nome Ferragudo et era de terra de Siria, et enviaroo Mirãdo, señor de Babilonia cõ viinte mĩll turquos para lidar cõ Calrros. [+]
1390 MS [I, 1]/ 128 Et entõ eu Turpyn, arçibispo de Rreens, sagrey moyto onrradamẽte a igleia de Santiago, por mãdado do enperador Calrros, cõ LX bispos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 136 DA BATALLA DE RROÇAUALES ET DA MORTE DE RRULÃ ET DOS OUTROS LIDADORES Despois que Calrros gaanou toda Espana aa onrra de Deus et do apostolo Santiago, sayndose ja de España, chegou a Panpelona cõ sua oste. [+]
1390 MS [I, 1]/ 136 Et en quanto Calrros et Galarõ et o arçibispo don Torpĩ pasarõ os portos cõ os outros viinte mĩll et Rrulan et Oliueiros gardauã a çaga de Rroçauales apareçerõ moy çedo de manãa Marsil et Velnĩgando cõ çinquoeenta mĩll mouros, et sayan dos montes et das deuesas onde jouverã ascondudos dous dias et duas noytes por mãdado de Galarõ, et fezerõ de si duas mãadas, hũa de viinte mĩll et a outra de trinta mĩll. [+]
1390 MS [I, 1]/ 176 Et veendo que se nõ podia ajudar de si nẽ auer ajuda d ' outro, poso seu coydado todo en Nostro Señor. [+]
1390 MS [I, 1]/ 176 Et esto feicto, el fezo o que lle o apostolo avia encomendado, et tornãdose para sua terra topou cõ os cõpaneiros en aquel lugar meesme hu lle o apostolo disera; et cõtoullo todo por ordẽe com̃o lle acõtesçera, et as ameaças que lle enviaua dizer por el. [+]
1390 MS [I, 1]/ 180 MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno da Encarnaçõ de Nostro Señor Ihesucristo de mĩll et çento ãnos, que era dom Guillellme conde de Pitheus, so o senorio de dom Loys rrey de França ouve atã grãde mortaldade ẽna gente do condado de Apitheus que aas vezes leuavã a soter[r]ar o señor da casa cõ toda sua cõpana. [+]
1390 MS [I, 1]/ 186 Ay ajudador de todo o mũdo, onrra dos apostolos, lus clara et noble dos galegos, avogado dos rromeus, señor Santiago, destroydor dos pecados, solta as cadeas das nosas maldades et tragenos a porto de soude. [+]
1390 MS [I, 1]/ 195 Et nĩhũu nõ diga que esto foy por bondade do caualo que bẽ paresçia en el que nõ valia XX soldos d ' aquela moeda, mais foy por la grraça et por lo defendemento do apostolo Santiago gardado. [+]
1390 MS [I, 1]/ 200 Et eu por amor do Apostolo, et por nõ escaeçer figeo scripuir, et mãdey que en toda las igleias fezesem festa a este miragre et aos outros que Santiago fez, cada ãno tres dias andados d ' outubre. [+]
1390 MS [I, 1]/ 206 Et en esto podemos entẽder que deboamente oe el et rreçebe o rrogo dereito dos que o demãdan que aos rromeus atã agina cõprira seu rrogo que lle faziã; et por ende, o Apostolo de Deus preçioso!, rrogamos a tua piadade que nos acorra, que sejamos gardados dos enganos do demo ẽna vida d ' este mũdo asi que posamos por boas obras et por la tua ajuda yr ao rreyno de Deus en que tu cõ el viues et rreynas por senpre jamais. [+]
1390 MS [I, 1]/ 208 Et partiose das cousas d ' este mũdo por se chegar mais cõpridamente aos mãdados de Deus. [+]
1390 MS [I, 1]/ 211 Santiago apostolo, que por mãdado de Herodes fuste degolado cõ spada en Iherusalem, ajudame et liurame d ' este perigo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 222 Señor, dereito he que te beeigamos et beeigamoste, Señor, gouernador et gardador de nosos corpos et de nosas almas; pidimosche por merçee que te nõ partas de nos nẽ de todo los cristiãos que tu cõpraste por lo teu santo nome. [+]
1390 MS [I, 1]/ 226 Toma o corpo de Santa Maria et vayte a destra parte d ' esta miña çidade, et acharas y hũu moymẽto nouo et soterrarlo as y; et garda o seu corpo a sua morte com̃o eu [mandey] que fose gardado en sua viada, ca he tẽplo et casa de Deus. [+]
1409 TA III,4/ 57 [C]omo ontre todas as qousas anymalyas que Deus fezo a uso et seruiço do ohmen nehũa non seia mays nobre que o cavallo, porque por el os prjncypes et os grandes senores et os caualleiros se deporten, et porque sen el o señor ontre os outros priuados asy como deue, non poderya seer esgardado poren aprol daquelles que vsam dos Cauallos, espiçialmente aa onrra daquelles que con nobre curaçon se deleitam aa bondade et aa onrra da cauallarya et da batalla, algũas cousas do Cauallo, segundo mjña opinion et a braueza do meu engeño ordiney ajuntar liuro no que por todas llas cousas posam sutilmente mostrar aquellas qousas que ao Cauallo et a sua geraçon perteeçen mais lliuremente a verdade por orden dereita segundo o que prouey Eu Jurdam Ruvyo de callabrya, Caualleiro en marescella en outro tenpo de meu Señor o Enperador Fradarique segundo, de mjña vontade, de todas llas qousas, rrazoes uerdadeiras mostrarey. [+]
1409 TA III,4/ 57 E se o Cauallo na sua Naçença, et adeante he avondado de leite et deruas suas carnes seram mais testas et mais fortes toda uya et seu corpo et seus nenbros mais grandes. [+]
1409 TA III,4/ 65 Et sabj que o cauallo que o asy foi bem gardado como desuso dito he, et que foi tenperadamente Cauallgado durara en sa bondade et en sa força vinte anos. [+]
1409 TA III,4/ 71 et todo esto como he se deue gardar ataa que o Cauallo aia çinquo anos, et enton aia todos llos dentes mudados; [+]
1409 TA III,4/ 71 et os dentes asy mudados, deuelle tirar en tenpo de mullura et conuinyuelmente quatro dentes da qeixada de juso, dous da hũa parte et dous da outra, os quaes dentes chaman Eescaues et som contraryos a os mosos do freo. [+]
1460 CI 1/ 96 Pero foy acordado que lle chamasen Yria. [+]
1460 CI 1/ 102 O qual pasou moytos traballos en guerras cõ os caballeyros de seu arçobispado et cõ os çidadaos desta çidade de Santiago, outrosy cõ o conde de Trastamar que se apoderou enã çidade; porlo qual, el yndo a mandado de noso señor el rrey, se leuantarõ(se) cõtra el, nõ lle querendo obedesçer por señor, et esto porlos pedidos grandes que el deytara eña çibdade; et villas et lugares desasperarõ del. [+]
1460 CI 1/ 110 Et foy acordado que mellor era [morrer] en batalla que sofrer et padesçer tanto obprobrio et determẽto da santa fe catholica. [+]
1460 CI 1/ 120 Et ata aqui senpre os bispos de Santiago erã bispos de Yria, ata que foy mudado o bispado porlas segujntes leteras: [+]
1460 CI 1/ 125 Et outrosy confirmou de nouo todalas donações et dadiuas feytas a Eglleia de Santiago porlos rreys d ' Espanã et porlos nobres fiees christaãos, et os votos que forõ estabilisçidos porlos rreys de Castella, deslo rrio de Pisorga ata o mar oçiano, poendo sentença d ' escomjõ a qualquer persona que passase contra o dito priujllegio, que foy dado anõ Dominj millesimo CXXII. [+]
1460 CI 1/ 126 Porende, o santo padre, porla mays onrrar, outorgou ao obispo don Diego et seus subçessores para que senpre çelebrasen cõ palio enã dita eglleia en dia de Nadal, Epifanja, Anuçiaçõ, Çena Dominj, dia de Rramos, Asçensons, Pentecoste, as tres festas de Santa Maria, San Mjgell, San Juã Babtista, Santiago, os dias dos Apostollos, dia de Todolos Santos, Dedicaçon da Eglleia, San Lourenço, San Viçenço, San Martino, Santo Ysydro, cõ outras moytas festas et boas cousas contiudas enõ dito priujlegio, dado anõ Dominj millesimo CXXV. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL