logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de daquela nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Número de contextos atopados: 213

1295 TC 1/ 13 Et os que ende poderõ escapar daquela queyma fugirõ cõ algũus dos seus navios, et escaparõ fogindo pelo mar. [+]
1295 TC 1/ 92 Et dissy foyse o conde cõ todollos seus para o moesteiro de San Pero -que era aquella hermida do o mũge [o] ouve por ospede [et] lle dise que vençiria aquela batalla, com̃o he cõtado ante disto - et deu y muytas nobrezas daquelas que acharõ ẽnas tendas dos mouros, et fez muyto algo ao mũge cuio ospede fora Poys que isto ouve assi feyto, o conde foyse cõ todollos seus para Burgos, et folgou y cõ sua cõpana ia quantos dias, et mandou catar maestres para garecer os que forã feridos. [+]
1295 TC 1/ 108 Et o conde, quando sse leuãtou, uiu todo seu poboo aleuantado daquela visom que uir[ã], ca tijnã que era sinal de seerẽ vençudos. [+]
1295 TC 1/ 111 Dom Gostios Gonçaluez de Salas, que era hũu dos cabedees daquela batalla, auya feycto hũu gram portelo ẽna az dos mouros et, andando el fazendo gram morteydade en elles, achousse cõ hũu mouro, rrey d ' Africa, que era muy esforçado et muy valent[e], et du sse acharõ [cobri]rõsse dos escudos, segũdo conta a estoria per latim, et forõsse ferir ambos hũu por outro. [+]
1295 TC 1/ 111 Mays, quando o conde Fernan Gonçaluez soube que os mays altos omes daquela az erã mortos, [et] que os outros estauã muy arrequeixados et tristes, et que seriã muy agina desbaratados, se acorro nõ ouuesem, ouue ende muy gram pesar, tãto que nõ catou por al senõ por aguillar o caualo, et deusse a andar et meteusse pela mayor pressa dos mouros, que [non] douidou nada, et foylle acorrer, et achoos muy desbaratados, ca os ouuerã mortos ou presos, se el tã agina nõ chegara. [+]
1295 TC 1/ 123 Et guareçeu daquela gordura et tor nou a seer delgado como outro ome que delgado [fos]se. [+]
1295 TC 1/ 136 Et ponamos a sina de Castela en mão daquela ymagem, ca eu uos digo que, se o conde era forte [senor, forte] serao este que nos leuaremos. [+]
1295 TC 1/ 153 Et el rey, quando esto soube, teuesse por muy enbargado por aquel feycto, ca nõ achaua quẽ llj dese y consello; et, se podera, repentirasse daquela mercadura de grado, ca sse temia de perder o reyno per y. [+]
1295 TC 1/ 157 Et aly logo, ante todalas gentes da hũa et da outra parte, rreconoçeullj senorio daquela terra que tijna et da Estremadura de Leom dalen Doyro. [+]
1295 TC 1/ 157 Et nẽgũu dos seus outrosy nõ ouue y quẽ entendesse que aquela [non] era morte natural, nẽ que d ' eruas fosse nẽ doutra poçoya; mays que morte natural fora, que veera a el rey dom Sancho, com̃o vijna aos outros reys et aos altos omes, et que morr[era] daquela guisa. [+]
1295 TC 1/ 160 Et elles entrarõ et tomarõ daquela uez en este ãno, assy com̃o conta a estoria, a vila de Samãcas et a Dõnas et a Sepuluega et Garmas, sofrendo esto todo o conde Fernan Gonçaluez et asperãdo tempo en que podesse ende acalçar dereyto et vingança. [+]
1295 TC 1/ 163 Et o dia daquela fazenda fezo y Nostro Senor hũu muy fremoso miragre por hũu caualeyro seu vasalo, que auy[a] por custume que, desque ẽna manaa entraua ẽna jgleia, nũca ende seya ata que nõ erã dictas quantas missas achaua que esteuesẽ dizendo. [+]
1295 TC 1/ 166 Et casou cõ ela en esta guisa: o padre et a madre daquela cõdessa yã en romaria a Sanctiago, et leuauana cõsigo moça muy fremosa, et o conde pagousse dela. [+]
1295 TC 1/ 166 Desque o conde foy guarido daquela enfirmidade, cõ gram pesar que ouue daquel feycto, fez com̃o que ya en romaria a Sancta Maria de Rocamador. [+]
1295 TC 1/ 166 Et aquela sua madrasta metia muyto mal ontre (et) ela et seu padre, et queria ante seer morta ca uiuer aquela uida que uyuya, et [andaua] catãdo carreyra per hu seysse daquela prema de seu padre. [+]
1295 TC 1/ 166 Quando a m[ã]çeba esto oyu, marauillousse muyto daquela palaura, et disso: - [+]
1295 TC 1/ 175 Ca os jnfantes se apartarã a hũu lugar, con sua cõpaña -et podiã seer per todos CCos caualeyros - Mays empero tã bem o fezerõ o conde et Gonçaluo Gosteez que, daquela uez, nõ ouue y mays mal. [+]
1295 TC 1/ 187 Monõ Salido tornousse para sse yr a Salas et, yndo assy pelo camjño, coydou ontre sy com̃o fazia mal en leixar daquela guisa seus criados por medo da morte, et mayormente seendo ia vello et de grande ydade, que o nõ deuya de fazer por nẽhũa maneyra, ca mays guisado era de yr elle hu quer que morte podesse prender ca aquelles que erã aynda mãçebos para viuer; et, poys que elles nõ temjã morte et tã en pouco a (a) tijnã, que mays pouco a deuya el de temer; et demays que, se elles morressẽ ẽna fazeda et Rroy Valasquez aa terra tornasse, que llj faria muyto mal por elles et que o mataria; et que sempre aueriã que dizer del, se el tal cousa fezesse com̃o esta; et demays aynda que, se elles ala morressẽ, que coydariã os omes que el que llj basteçera a morte et per seu consello veera aquel feycto, et seria muy maa fama esta para el (et leixar) de seer onrrado na mãçebia et desonrrado na viliçe. [+]
1295 TC 1/ 540 Et, quando o Çide uiu uijr daquela guisa, fezolhi tãta onrra quãta nũca fez a ome do mũdo ata aquele dia. [+]
1295 TC 1/ 553 Et dizia que, sse escapasse daquela coyta, que o partiria conosco. [+]
1295 TC 1/ 566 Et sabede que matarõ daquela esporoada bem CC et çincoẽta mouros et ende arriba. [+]
1295 TC 1/ 635 Et daquela ora adeante bem mostrarõ os condes en seu contenẽte que llis pesaua muyto porlo que aui[ã] feito. [+]
1295 TC 1/ 671 Et, quando o virõ o abade et Gil Diaz, entenderõ que dalj endeante nõ pareçia o corpo do Çide bem d ' estar daquela maneyra, por que pareçia feo. [+]
1295 TC 1/ 703 Et prougue a Deus que nõ ueerõ os mouros daquela uez, que auyam medo. [+]
1295 TC 1/ 780 Et morrerõ daquela espoloada bem CLXXXa mouros dos mays onrrados da vila, et dos outros ouue y mays de dous mil, ontre mortos et catiuos. [+]
1300 AT III,4/ 44 [Estas cantigas] fazen -as das outras rimas, iguaes daquelas pera poderem caber no som; mais outra[s] daquela cantiga que seguem as devem de tomar, outra[s] mecer, [e] fazerem -lhe dar aquel entendimento mesmo per outra maneira. [+]
1300 AT III,4/ 49 E se aquel dobre que meterem na ũa meterem nas outras, podem -no ir meter en outras palavras, pero sempre naquel talho e daquela maneira que o meterem na prim[eir]a. [+]
1300 TPb 26/ 104 E por ende deue o julgador passar contra o demandado. assy como dissemos ena terça ley ante desta. e podeo fazer con direyto se quiser foras ende se o demandado non se quiser aproueytar da gaança que fezera por tempo daquela (cousa). [+]
1300 TPb 26/ 104 Parandosse a Responder por ela en juyzo. ben daquela guisa como se esteuesse en aquel estado en que estaua quandolla começaron a demandar. ca enton o julgador deue yr porlo pleyto adeant. e non ha por que (passar) contra o demandado por Razon (daquela cousa) que(el) amostra a assazon que a ha gaanado por tempo E esto ha lugar non tam solamente ena cousa mouele que ha de seer mostrada en juyzo. mays aynda enas Rendas e enas froytas que dela sayren despoys que o pleyto (for) mouudo sobre ela. [+]
1300 XH I, 0/ 5 Et ahũ dizem Fisom, et este çerqua toda aterra de Euyla onde naçe o ouro; et o ouro daquela terra he moy bõo, et alise acha ha pedra bedellio et apedra onichino. [+]
1300 XH I, 0/ 5 Aqui departe mẽestre Pedro et diz sobre estas palauras, queo omẽ ante que daquela froyta comese daquela aruore que nõ era mortal nẽ poderia morrer, que atal ofezera Deus; mays depoys que da froyta daquela aruore comese quese tornaria mortal; et esto diz que queren dizer aquelas palauras que noso señor diso aAdan, quese daquela froyta daquela aruore comese que morte morreria, dizendo quesendo quese tornaria mortal, oque nõ era antes nẽ fora despoys se daquela froyta nõ ouvera comydo. [+]
1300 XH I, 0/ 7 Quãdo noso señor aduso ante Adam, cõmo avemos dito, todaslas anymalias que el fezera ẽna terra por véér cõmo as chamaria Adam, ou que nomẽes lles diria, ho hũ por que eram as anymalias todas pares, macho et femea cada hũas en suas naturas, et nõ avia y [njgũa] pera Adam, o al por quelle paresçeo ẽno seu tallente et gesto da sua cara que se nõ deleytaua em [njhũa] daquelas criaturas, teuo noso Señor por bem et por mesura queo omẽ nõ fose sóó. [+]
1300 XH I, 0/ 7 Estonçes meteo sono en Adam et adormentóó ẽno Pareyso; et el dormỹdo tomou Deus hũa das costas de Adam, et encheo ali de carne olugar dondea tomara, et fezo daquela costa amoller; et desi [adusoa] aAdam et mostroulla; et Adam quandoa vyo diso: [+]
1300 XH I, 0/ 7 Et desque forõ en Pareyso nõ gardarõ omãdado de Deus, mays, porlo consello do diabro queos enganou falando aEua em fegura de serpente, comerõ daquela froyta da aruore do medeo do Pareyso dequelles Deus defendera que nõ comessem senõ [que] [morte] morreriam. [+]
1300 XH I, 0/ 7 Et desque Adam et Eua vierõ aaquel lugar de val de Ebrom, hu os Deus enviaua acharõ y moy bõa terra, et Adam cõ suas mãos et cõ fustes arrancaua as eruas et mouya aterra, mays agrande traballo dessy; et pero laurauáá omellor que el podia, et semẽtaua [daquelas] semẽtes quelle Deus dera pensando quelle nasceriã et colleria ende froyto donde gozase cõmo laurador que traballaua por ello; mays aterra mays lle criaua cardos et espyñas et outras eruas et cousas danosas queo estoruauam que [nõ] oque el semẽtaua; et avia Adam grande dolor et tristeza dello et era moy triste por que de seu traballo nõlle vjña froyto cõmo el coydaua quelle deuya vĩjr. [+]
1300 XH I, 0/ 7 Et noso señor Deus por que sabia que fose esto osmado desta [guisa], por gardar que se elles fosem quese nõ comprise oque pẽsauã, ca se ao Pareyso tornasem et en el entrasem et daquela froyta daquela aruore de saber obem et omal comesem, nũca despoys poderiã morrer, et esto nõ queria Deus que asy fose, et poso Deus ẽna entrada do Pareyso hũ angeo cõ hũa espada de fogo ẽna máo que nũca ja mays ala leyxase entrar anj̃gum, nẽ aelles, nẽ aoutro omẽ seo Deus nõ fezese; et Adam et Eua tyrarõse deste acordo entẽdendo que era loucura, et morarõ em ese lugar de val de Ebrõ, et laurarõ et traballarõ, et aly vyuerõ segundo quelles acaesçeo, et y fezerõ suas [geerações] cõmo diremos agora. [+]
1300 XH I, 0/ 12 Essa ora deytou fora daquela terra Deus aCaỹ, et foyse dende el et sua moller Calmana cõ el. [+]
1300 XH I, 0/ 14 "Et quer dizer esto que daquelas personas taes, que nõ casara opadre cõ afilla [nẽ] amadre cõ ofillo, mays casando as outras personas; ca esto arrazõ oda, ca se asy nõ fose nõ poderã os omẽs séér moytos nẽ cresçer nẽ encher aterra cõmo oyredes queo noso Señor mandaua; pero abygamya em todo tempo foy dada por grande pecado, esto he ẽno tẽpo dante da ley et ẽno da ley et ẽno despoys da ley; ca ajnda que ẽno começo dos omẽs casauã os yrmãos cõ as yrmãas, pero nõ tomauã em hũa sazõ mays de hũa et nõ duas. [+]
1300 XH I, 0/ 17 Et escriueo em cada hũ delles todo aquel saber daquela arte da musica que el achara et sabia: ẽno dos ladrillos por que se viese afim do fogo que queymaria apedra, et perderse ya daly osaber, et nõ queymaria ho dos ladrillos que erã terra et ficaria aly osaber gardado pera os despoys del, et queo achariã y; et se fose afim da agoa que destroyria et derramaria por ventura opilar dos ladrillos, que erã terra, et que ficaria aquel da pedra. [+]
1300 XH I, 0/ 23 Et que estando em tal dulda, et em tal pressa et pensamẽto, quese nõ sabya dar consello nẽ sabya que fezesse; mays noso señor Deus, [asi] cõmo departẽ os despoedores sobre este lugar, dizẽ que el nõ teuo por bem nẽ por bõa aquela promesa et jura, et enviou aAdam dizer [per] hũ angeo que sayse daquela dulda et que jouvese cõ sua moller Eua, et ouvese seus fillos em ella, ca do [tyñagẽe] que el faria em ella daly adeante avya anasçer ofillo de Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 26 Et diz que foy padre nobre et dereyturo em todo bem, por [esta[s]] duas rrazões, aprimeyra por las cousas que lle [ensynara] Adam seu padre, daquelas quelle disera Deus ẽno Pareyso et que aprendera el aly ẽna vista do Pareyso, et por las que vira ẽno [soño] mentre quelle tomara Deus acosta et fazia della amoller, et rreteuóó todo ende; asegunda por que disera Deus aAdam por lo angeo, que por lo fillo que avia afazer, vĩjria todo obem; et Adam disóó aSeth. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Da maneyra da feytura et das camaras daquela arca falam et dizẽ moytos sabeos, Moysem, Josefo, Agustim, Strabo, Teodoçio, Symaco et outros; mays cõmo quer que [algũus] delles digam de hũa [guisa], et outros de outra, nos nõ dizemos agora aqui [mays] desto, por que todo ofeyto da feytura da arca se torna aafeytura de hũ couedo; [+]
1300 XH I, 0/ 39 Fezo Noe moyto apressa todaslas coussas quelle mãdara Deus; et labrãdo ẽna arca el et seus fillos cada día, et pero se alongara das outras gentes asy et sua morada, cõmo he dito, nõse alongou tanto por queo ala nõ fossem véér [cõpañas] dos outros de Seth, que erã os seus; et aNoe plazialle cõ elles, que em todos aqueles çento ãnos nũca quedou de predicar et de castigar atodos los que ael vynam; et chegauãse aly moytos, o hũ por el que era cabeça [do] lynagée, o al por la fama et por lo nome daquela arca que oyam quese fazia, obra tam maravillosa quanto nũca oyram doutra. [+]
1300 XH I, 0/ 40 Et diz mẽestre Pedro que este pojamẽto da agoa que fora tanto em alto por que tam [altos sobirã] os fumos dos sacrifiçios queos de Caym fezeram aos ydolos, et quese lauasse da suzidade de aqueles fumos oayre; et estouo daquela [guisa] a terra coberta das agoas çento et quareenta dias por tal que morressem [todaslas] anymalias da terra et as [aues] do çeo, saluo ende Noe sóó et as outras cousas viuas que erã cõ el ẽna arca por mãdado de Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 41 Et el foy hũ dos [escriuydores] destas estorias Beroso o Caldeo, et chama naue a esta arca de Noe; et diso asy daquela naue que vẽeo em Armenja et pousou açerca do monte Gordiçio, et diz que ajnda ha della aly, et que algũus vam ala por de aquel bytume cõ que ella foy vntada, que he moy bõo [pera] tyrar et lauar et toller toda mazela de que quer que seja. [+]
1300 XH I, 0/ 41 "Hũ monte moy alto ha em terra de Armenya sobre terra Numeada, et o mõte ha nome Baris; et aeste mõte dizẽ que fogirõ moytos sobre Numeada, et se librarõ aly do peligro da morte do deluvio general, et veẽo outrosy hũ em hũa arca et pousou cõ ella em çima o mays alto do monte, et aly ficarõ moyto tempo as rremasallas dos madeyros [daquela] arca. [+]
1300 XH I, 0/ 43 Et em esto [acordam] mays todos los espoedores dizendo que nõ morrera daquela voada nẽ daquela vez, et dizẽ asy: que sse ẽna arca nõ ouvo mays de hũ par de coruos et hũ deles morresse daquela [guisa] que nõ ouvera donde sse cobrasse amaneyra da natura de aquelas aves; [+]
1300 XH I, 0/ 43 Et Noe quandoa vyo daquela [guissa], entendeo que abayxadas erã as agoas, et pero asperou ajnda outros sete dias, et acabo deles enviou outra vez fora a poõba, et ella foyse et nõ tornou mays despoys aarca. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Et segũdo cõta ojudio ẽno primeyro libro dos quinze do seu Libro Mayor queos chama y gigantes et diz que sua voõtade era de deytar os deus ende fora que som os aos angeos, et seer elles señores, pero sobre todo, se viesse odeluvyo queriã esta torre fazer por queos nõ alcançasse nẽ chegasse aelles nẽ podesse Deus cõ elles et quese podesem elles aly defender dEl, et esta era a sua grande loucura; que elles aprenderam de Noe queo outro deluvio pasado que pojara quinze couedos sobre omays alto mõte do mũdo, cõmo avemos ja dito, et que aquela torre quea coydauã elles fazer tã alta que omays que ella averia em alto sobre aqueles quinze couedos que nõ seeria em conta, segundo diz Josefo ẽno seysto capitolo; hu mostra aly Josefo que amultydue daquela gente que toda estaua prestes pera fazer os mãdados de Nẽprot, et teer por graue oseruyço de Deus, ca asy os avia enssynados et ensandentados Nẽprot ẽna loucura desto et em soberuea asy cõmo oel era em [descoñosçer] osseu Deus queos fezera; et dezialles que toda quanta bõa andança avyam que por seu syso lles [vjña], et nõ porlo bem fazer nẽ porla merçede de Deus, et se [rrequizas] et bẽes aviã quelles nõ arrequeçiam por la piedade de Deus, mays por la sua forteleza deles. [+]
1300 XH I, 0/ 59 Et por que virom, et sabiam ja, que Nẽprot quelles sééria mao caudillo, et os apremearia, et sujugaria, et faria seruydores deles, por estas rrazões: aprimeyra por que el era brauo et máo et obrador [de] mal, asegunda por que apouco de tempo elles nõ caberiã em aquel termyno et que mester averiã cada [hũus] suas terras apartadas, et omũdo era grande et ermo ajnda, et espargerõse et partironse daly os [hũus] dos outros, et forõ cada hũas daquelas [cõpañas] com seus caudillos asuas partes, cada [hũus] buscando terras enque poblassem ata que chegarõ aas grãdes agoas dos rrios et de braços de mar, et aly ficarõ deles logo et poblarõ. [+]
1300 XH I, 0/ 62 Partem Asia et Affrica por medio da terra, cõmo se vay daquela parte em dereyto de çima de Europa amedio dia, onde nasçe afonte Nygris, que he ocomeço do rrio do Egipto aque dizem Nylo, segũdo dizẽ Plinio et Lucano et outros moytos sabeos que falam deste rrio; et dende adeante cõmo vay este [rrio] por estes tres braços: [+]
1300 XH I, 0/ 64 Pero diz Moysem que sayo Assur daquela terra asy cõmo de Senáár; et diz mééstre Pedro ẽno capitolo daquela torre Babel queo deytou Nẽprot [per] força fora dela, et Moysem diz que poblou Assur a çidade de Nynj́ue et as plaças della et as aruores, et dizlo aqui por las aldeas, et diz que poblou a Cale, aque chama oebrayco Rrabat , et Rresem que jaz ontre Njnyue et Cale. [+]
1300 XH I, 0/ 65 Et os Seteẽta Trasladadores chamã aaquela terra de Hus [Affityde] que he tanto cõmo austral, et austral tanto quer dizer cõmo terra de vendaual; et este Hus dizem que poblou aTraconytica et aDamasco cabeça daquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 65 Jeter, oterçeyro fillo de Aram, poblou outrosy sua terra et chamoa Jeteria, et aos seus jetras; et dizẽ [hũus] quese forõ despoys mudando estes nomẽs et diserõ aaterra [Jeculia] et aos moradores [jeculos]; et porlos [jeculos] dizemos nos agora os gazules; pero diz Josefo queos daquela terra que Jeter poblou que am nome os bautryãos, et aaquela terra chama mẽestre Galter ẽno Aleyxandre Bautra; et segundo aly diz ẽna Estoria de [Aleyxandre] o Grãde et Dario, som Bautra moytos lugares et de bõas caualarias darmas. [+]
1300 XH I, 0/ 69 Onde achamos que moytos dos gregos que [escrivirõ] as estorias que falam deste rrio dizẽm quelle chamã Put do nome daquela provynçia [per] onde corre; mays despoys quelle foy mudado onome em tempo de hum fillo de Mezrraym que ficou por erdeyro despoys del, et foy ao que disemos Badym; et mudou este nome aquel nome Put aaprovynçia et aos moradores della, et por departymẽto da outra Lidya que disemos dos de Sem [mudandolle] as leteras chamou Libya aaterra et libes aos pobladores; et jaz esta terra açerca das areas de Asia, et ajnda mays, queas arreas som amayor parte desta terra. [+]
1300 XH I, 0/ 69 Et Canáám, que foy oquarto fillo de Cam, poblou outra prouynçia aaquẽde daquelas areas cõtra medio d a terra, et chamoa Cananea et aos pobladores cananeos, et aquela prouyncia he aaque agora chamã Judea. [+]
1300 XH I, 0/ 76 [Et Masot poblou a Capadoçia et veẽ del os capadoçes]; et diz Josefo que he synal [queasi] foy de este nome de Masot hũa çidade que he em Capadoçia, et he cabeça de toda aprovinçia et dizenlle Moza; et por esto prouase que ficou dado aaquela çidade este nome Moza, de [Mosot], et diz que el aprouou et queas gẽtes daquela terra que asy ouverõ nome primeyramente cõmo disemos moscanos. [+]
1300 XH I, 0/ 76 Et nos queremos las agora aqui dizer daquela [guisa] queas diz ẽno dito libro do dito arçibispo. [+]
1300 XH I, 0/ 80 Et esta terra jaz ẽna fim de Europa em ouçidente, que he a postromeyra terra do mũdo, asy cõmo vay daquela parte; et em pos aquesto estes do lynagéé de Tubal, morãdo aly em aqueles montes Pyreneos de Aspa, desque se forõ fazendo grandes [cõpañas] perderõ omedo do deluvio, ca avyam ja por [moytos] ãnos prouado aterra et as agoas das chuvias et dos rrios, et desçenderõ dos moy altos montes et poblarõ ẽnos chãos das [rribeyras] do [rryo] aque dizemos agora Ebro, et desque se touerom por moradores daly mudarõ elles onome asy méésmos et chamarõ sse çeltybeyros de çe que quer dizẽr tanto cõmo cetus por [conpañas], et Tubal et Yberos Ebro, et enaderõ aquela letera l em medio por apostura do nome, et [çeltiberos] tanto som cõmo [conpañas] de Tubal, moradores das rribeyras do rrio Ebro. [+]
1300 XH I, 0/ 90 Sobre esto achamos que cada hũas daquelas [cõpañas dos] omẽs que disemos que adorauã as pedras os [hũus], os outros as eruas, os outros as aruores, os quartos aos peyxes, os quintos aas aves, et asy nõ danauã, nẽ [matauam], nẽ comyam nẽgũas de aquelas cousas enque aviam sua creẽça. [+]
1300 XH I, 0/ 96 Et tãto cresçeo et vẽeo amáo siso ofeyto dos ydolos et das creẽças deles et do seu adorar, queos omẽs cõ grande et desmesurada codiçia de aver, que encomẽdauã acada cousa seu Deus quella gardasse, et faziam ydolos aaqueles deus cõmo adona Çeres, [deessa] das messes, et adona Paalla, [deessa] das [olyuas], et de saber, et de batalla, et adona Diana, [deessa] de caça et de castidade, et aVenus, [deessa] de fermosura, et aBaco, deus dos [vyños], et outrosi de todaslas outras cousas; et cõ grande loucura adorauã [a] estes ydolos em lugar de verdadeyro Deus Et quando achauã algũ omẽ ou moller que [ouvesse] cõplidamẽte algũa destas mañas, quer bõas quer máás, chamauãlle deus ou [deessa] daquela maña que avia, et [faziãlle] logo ydolos et adorauã os cõmo ofaziã, aaventura, quando o omẽ avya bõa ventura ou saya bem andante em algũa cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 98 Os outros orauã aqual quer [das] planetas aque queriã orar em aquel tẽpo teendo que aquel era seu deus; et estes erã gardadores dos ydolos et daquela sua ley que elles avyam, et mostrauã aas gentes que aly vynã em rromaria, que mays valya orar aos çeos et aas estrelas, donde vyna aforça aos elamẽtos méésmos, que nõ aas cousas que deles se fazíam enque elles [crijam]. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et Jano, aquel fillo de Noe, foy rrey daquela terra Janyculo, et aquel Cames cõ el. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Et avia em Syracusa, que era oseu rreyno deste rrey Ytalo, hũa grãde carcaua -et chamalle fossa aquel Libro de Rroma - et ya moy longa et moy grãde cõmo corrente de agoa de [venydas], et era cousa moy nomeada em aquelas terras, et semelauase moyto cõ ocalez ou madre de aquel rrio Albula; et por esta [rrazõ da] semellança daquela carcaua de Saracusa, que avia nome Tybre et se semellaua cõ aquel rrio Albula, el rrey Ytalo et os seus poserõ nome Tibre aaquel rrio; et asylle chamã oje, et este he orrio Tibre de [Rroma], et deste nome vos diremos ajnda outra rrazõ em este capitolo adeante. Ẽno tẽpo deste Seruc hũ fillo de Ercoles -et chamalle aquel Libro das [Marauyllas] de Rroma fillo de Ercoles, et nõ achamos del outro nome - et vẽeo cõ os da çidade de Argos de Greçia ali aaquel rreyno de [Lano], et poblou y sub o Capitolio hũa çidade, et posolle nome Valeria, segũdo que diz Barro, que foy grãde sabeo [de] estorias. [+]
1300 XH I, 0/ 110 Et dizẽ algũus que por aquel pouco que el gáánou daquela terra em Assiria aquela vez, et ho [teuo], et rreynou em ello, dizẽ que se começou em Belo orreynado de Assyria, que foy hũ dos quatro rreynos prinçipaes [do mũdo] em ouriente; os outros dizẽ quese começou este rreyno em el rrey Nyno, fillo [deste] rrey Belo, cõmo oyredes adeante, que dizẽ que por quanto el rrey Belo fezo, se mays nõ fezera outro despois que aquelo, nõ fora rreyno nẽ ouvera enque. [+]
1300 XH I, 0/ 115 Et cõmo estonçes Assiria era oprinçipal et mayor rreyno em oriente et ajnda estonçes em todo omũdo, tomarõ os outros das terras enxẽplo daquela ymage, et começarom outrosy cada hũus afazer suas ymages, os hũus de [seus] padres, os outros de seus parentes et [amjgos], et algũus dos seus rreys, et outros daqueles [a que] chamauã seus deus pera adorarlos aly, et fazerlles sacrifiçio, et rrogarlles cõmo aseus deus por las cousas que aviã mester, et aas vezes por las tẽpestades dos rrelampagos et dos tóós, et dos ventos rrezeos et sensabores et danosos, et dos outros peligros que lles vynã do çeo et do ayre, et dos enamygos da terra. [+]
1300 XH I, 0/ 115 Et cõmo [as gentes das] outras terras tomarõ del rrey Nyno enxẽplo pera fazer ymages et ydolos, assy tomarõ daquela [ymagee] nome pera as outras suas ymages que faziã. [+]
1300 XH I, 0/ 116 Et chegou em cabo a septẽtriom aterra de Çiçia, donde viérom despoys os godos, et fezolles aquelo méésmo; et erã barbaras aquelas gentes, et poucas, et espargidas. et flacas estonçes quando aesta primeyra vez, et sem batalla, et que nõ buscauã, nẽ faziam mal anẽgũ nẽ outro aeles; et estauã em suas terras quedos cõmo dormyndo, et espertóós el, et fezolles [coñosçer] as suas forças; et ante desto viuyam elles do [leyte] de seus gãados, mays tam fortemẽte os arrequeyxou el et os apremeo por queo nõ quiserõ rreçeber, quelles fezo comer nõ tã solamẽte oleyte dos gãados, mays beber do sangre dos omẽs; et em cabo vençeo os, et amãsóós de [guisa] queos tornou seus por força, et esto lles fezo el rrey Nyno desta vez, et despoys vẽeo aly outro rrey daquela terra por leuar esto deles, mays elles lidarõ cõ el [et] vençerõno et quebrãtarõno [en] tal maneyra que nũca despoys alçou cabeça, cõmo vos lo contaremos adeante queo diz outrosi Paulo Orosio. [+]
1300 XH I, 0/ 125 Conta Paulo Orosio ẽno segundo capitolo [do] primeyro libro quea terra que jaz ontre oTygre et Eufrates, rrios de Asia, contra oriente, quee aquela aque dizemos [Messopotamja]; et diz quese começa esta terra de Messopotamia de parte de septẽtriom, ontre ho mõte Toro et omõte Caucaso; et jndo ontre estes mõtes et ontre estes rrios vay contra medio dia ata que chega ẽno rreyno de Babilonya, et passada Babilonya contra medio dia; et daly açima contra ouriente jaz terra de Caldea, et sobre Caldea mays arriba aparte de oriente jaz terra de Arabia, onde som as aruores enque nasçem moytas et bõas espeçias et de moy bõos olores et de grãdes vertudes, et diz Plinio et outros filosofos et naturaes que aly mora ha ave fenys, et que viue daquelas espeçias et nõ de al. [+]
1300 XH I, 0/ 126 Abraã, Nacor et Aram; et estas forõ as géérações de Tare, et Aram fezo aLoth, et morreu ante que Tare seu padre em aquela terra hũ nasçera, ẽna çidade Vr et ẽno fogo dos caldeos, cõmo vos contaremos adeante; et casou aly Abraã cõ Sarra, et Nacor cõ Melca, fillas daquel Aram, seu yrmão; et Sarra sayo [manjña] et nõ avia fillos; et tomou Tare aAbraã, seu fillo, et aLot, seu neto, et aSsarra, sua nora, moller de seu fillo Abraã, et leuou os daquela [çidade] Vr dos caldeos onde morauã, pera yrse cõ elles aterra de Canaã; et vierõ aaquela terra de Messopotamya que avemos dita, ata a çidade de Arã, et morarõ aly; et cõplio Tare aly duzẽtos et çinquoéénta ãnos de ssua vida, [em] essa çidade de Aram, et morreo em ella et em ella jaz. [+]
1300 XH I, 0/ 126 Adeante ẽno [dozemo] capitolo conta outrossy Moysem cõmo noso señor Deus mãdou aAbraã [qu[e]se] saysse daquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Mays por que toda aestoria de Abraã et de seus yrmãos, et diremos ajnda de Tare, seu padre, se tem daqui adeante ẽnas rrazões de Abraã et diremos de Abraã oque achamos dito dos nossos latynos espoedores daquelas palauras de Moysem et de rrazões de aravigos que léémos que pertéésçem aesta estoria: et dizẽdo de Abraã díremos de seu padre et de seus yrmãos, et contaremos logo do seu nasçemẽto. [+]
1300 XH I, 0/ 130 "Et Tare foyse sua carreyra aseu mandado; et quando chegou aavilla et [vyo] sua moller, que nõ vira dias avia ja, paresçeolle bem et ouvo codiçia dela, em maneyra que vẽeo ofeyto et jouvo cõ ella hũa vez, onde ouvo fillo dela daquela vez; et foy sua carreyra cõ seu mãdado pera el rrey. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Outrosy diz Josefo que Echateo, hũ desses sabios daquela terra, que fezo sua [rrenẽbrãça] grande et bõa de Abraã, et que acabou y mays por que [escriveo] aestoria de Abraã, et composo dello hũ libro que el leyxou escrito et feyto; et este libro nõ achamos queo ajamos traslladado os latynos [de] aravigo ẽno nosso. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Venus aquẽ elles chamauã deessa damor, et de apostura, et de fermosura se encobrio em fegura de peyxe; et Venus he nome daquela planeta cuja estrella paresçe em hũ tẽpo do ãno aatarde quando se pom o sol em ouçidente sobre España, et em outro tẽpo em oriente aamanãa ante quese leuãte o sol, et quando paresçe em ouçidente dizẽlle espero, et quando em oriente [luzeyro]; [+]
1300 XH I, 0/ 134 Em este lugar espõ ofrayre et diz que el rrey Jupiter que fogio ao Egyto ante os [gentijs], que quer [signjficar] anoso señor Ihesu [Cristo] que fugio ao Egyto ante amaldade dos judios, et os outros deus que erã cõ Jupiter et forõ aly [trasformados], que dam aentender asanta Maria madre de Ihesu [Cristo] et nosa Señora et aJosep et aos outros omẽs que consigo leuauã quando fugirõ ala cõ Ihesu [Cristo], ca nõ paresçe rrazõ que elles sóós fossem; et os gigantes que erã os judios et Trifoueo ho grande gigante que ya em pos elles que foy rrey Herodes, cujo poder ya tras [Ihesu Cristo] ao Egipto ata ondeo Deus sofreo; et que noso señor Ihesu [Cristo] sééndo Deus verdadeyro tomou carne et forma de seu seruo, que tal semellança lle pertẽesçia de tomar de fegura de carneyro ou de cordeyro [anjmal], qual oferesçiam et osacrificauã ẽna sua fegura ẽna vella ley, ata que El vẽeo daquela vez em carne atoller as feguras et ficar os omẽs ẽna verdade em que somos oje das feguras. [+]
1300 XH I, 0/ 141 "Et partironse em esto aquela donde lle vynã tantas et bõas rrazões, et pensarõ em ello, et diserõ que [per] ventura poderia seer este moço odaquela estrella que paresçera deque falarã os estreleyros ael rrey Nemprot; pero doyasse Tare cõ todo esto da perda que tomara em suas ymages quelle seu fillo quebrãtara, et sobre todo quesse temja moyto, cõmo omẽ bõo et [apreçibido] das cousas que aviam de víj́nr, que por ventura ou [os] matariam aly os caldeos por ello, ou lles fariam grande dano et desonrra, cõmo contesteçeo despoys. [+]
1300 XH I, 0/ 147 Et dizẽ que chegou aly o angeo [de] noso señor Deus et tomou Abraã et tyrou ael do fogo et librou ho daquela morte. [+]
1300 XH I, 0/ 149 De mays despoys que aquelo lle acontesçeo aly sempreo menos onrrarõ os omẽs daquela terra et faziãlle nojos, et soberueas, et desonrras aque el nõ podia dar consello, et [tyñasse] desto por moy biltado et desonrrado; et pensou em toda maneyra de leyxar [aquel] lugar, et sobre todo por lo dolor que avia da morte de Aram, seu fillo; et por aconsellar sua [cõpaña], et perder dende algũ pouco dembargo, casou a Sarra, sua neta, filla de Aram, seu fillo, cõ seu fillo Abraã, et casou Melca, yrmãa de Sarra, filla de Aram, cõ Nacor, seu fillo, cõmo oystes queo diso Moysem, pero nõ tã claramẽte. [+]
1300 XH I, 0/ 149 Et cõmo quer que ẽna escrytura desta estoria aja seus lugares departidos enque deuemos dizer Abram et Saray, nos nõ os nomeamos por toda nosa estoria senõ Abraã et Sarra por nos [escusar] daquela contenda; et téémos quee rrazõ que cõpla pera esto oquese entende [perlo] que aquí avemos dito. [+]
1300 XH I, 0/ 149 Et foyse Tare cõ esta sua [cõpaña] ordenada cõmo disemos, et sayo cõ elles daquela çidade de [Vr] et de toda Caldea, et passarõ orreyno de Babilonya, et forõse [per] Messopotamya adeante, et andarõ ata que chegarõ aAram, que era hũa çidade de [Mesopotamya]. [+]
1300 XH I, 0/ 155 Trebeta deytado daquela terra foyse aGermanya et poblou aly hũa çidade açerca do rrio Moseella, et chamoa [Teveris] do seu nome, et esta mẽesma çidade diz que foy aaque chamarõ despoys Rroma Belgica, cõmo he dito de suso. [+]
1300 XH I, 0/ 160 Et por çima do muro, de hũ cabo et do outro, fezo casas moy grandes, todas ygoaes enque morassem os caualeyros et os outros omẽs darmas por tal que defendessem açidade; et tam grãdes eram aquelas casas que em cada morada dellas avia seys pááços moy bõos; et tam ancha era arrua ontre as de hũ et do outro, por todo omuro, et tam ancha et tã chãa asobido aellas, que dous carros ou carretas yam em paz por ella, et ha andauã toda de cabo a cabo; et fezo em cada hũa daquelas quatro quadras do muro çem portas caudaes, quese faziam por todas quatroçentas portas ẽna çidade; et as portas da madeyra fezoas ella cobrir de bõo latom fyno et tam fermoso era que semellaua ouro. [+]
1300 XH I, 0/ 167 Et tanto ya descobrindo et poblicãdo as [predicações], que por todaslas terras sonaua, et leuãdoa rrazõ que el preegaua aapeor parte por escarneo, diziam que preegador era leuãtado de novo, que predicaua outro Deus et outra creẽça et nõ aque eles tynam et críj́am: et moytos contrarios [creçerõ] aAbraã et em elles avia grandes omẽs, et começarõ amaltragerlo et dizerlle moyto mal , et em tal maneyra queo nõ podia ja sofrer el, por que eram em ello contra el, segũdo diz Josefo ẽno septymo capitolo do primeyro libro, os de Mesopotamya et de Caldea, et começou apenssar cõmo sse fosse daquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 167 Et esto fazia Abraã ca sabia moyto et traballaua sempre em bõas obras; et por que el era tam bõo et tam justo cõtra Deus, asy cõmo diz Josefo, amóó Deus [mays] que aos outros omẽs daquela sazom, ca empero que [algũus] outros [nomearom] Deus antes que Abraã nõ achamos quese afirmassem em ello; et foy el oprimeyro quese [atreveo] a dizer et afirmar et mostrar aas gentes que aquel hũ sóó era Deus oque criara todaslas cousas, et sem El que nẽgũa cousa nõ poderia séér et que outra creẽça nõ era nada senõ asua; et catou Deus por esto abõa bondade et voõtade de Abraã que avia contra El et nõ quiso que morasse ontre aquelas máás gentes, et segundo diz Josefo [leuãtauã] se contra el et buscabam lle moyto mal por esta verdade quelles dizia et mostraua; et estando el em pensamento desse tornar aterra de Babilonya et de Caldea ou cõmo faria, rrenẽbrousse del noso señor Deus et faloulle. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Andados do rreynado de Assyria çento et dez et sete ãnos et de Sytionja noveẽta et sete ãnos, et dos tebeos do Egyto seteẽta et çinque, [rreynãdo] em Assyria el Rrey Zameys, et em Sytionya el rrey Telsyom, et os tebeos ẽno Egyto, Abraã sééndo de seteẽta et çinque ãnos de quando nasçera, segũdo diz Eusebio ẽno grego et Jeronymo em latim, ẽno traslado que fezo daquela rrazõ de Eusebio, foy [Abraã] em esta ydade dereyteyro et meresçedor delle falar nosso señor Deus, et faloulle et fezolle sua promesa cõmo oystes; [+]
1300 XH I, 0/ 170 Et tomou sua moller Sarra et aquel seu sobriño Loth, et os outros nõ oquiserõ créér pera se cõ el vijnrem daquela terra cõmo se el saya et [vjña] por mãdado de Deus, et leyxou os, et tomou el estes queo creerõ et todo quanto aviam el et elles; et sayrom de Aram et forõse pera terra de Canaã; et quando chegarõ aaquela terra nõ morarom logo ẽna entrada dela, segũdo diz Moysem, cõmo fezerõ em Messopotamya quando vierom de Caldea, que logo esteuerõ et morarõ em Aram, mays Abraã asy cõmo [vyña] passou toda aterra ata aoutra parte dizendo sempre et predicando avnydade de Deus, et cõmo El sóó era criador de todaslas cousas et poderoso delas, et el hũ soó Deus et nõ outro senõ El. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Onde diz ẽno quarto libro de suas estorias [Nycolao] de Damasco, que foy hũ sabio daquela terra que [escrivio] as estorias della: [+]
1300 XH I, 0/ 173 Et Faraom tomara aSarra pera ssy et [tyñaa] em sua casa, et traballaua sse de aver cõ ella por que fose sua moller, mays nõ quiso Deus, ca, segundo conta [oarauygo], diz asi: áámoller que asy era pera el rrey Faraõ [triijnta] dias et ajnda mays ha tynam em poder as molleres priuadas del rrey fazendolle baños et méézinãdoa cõ moytas et [bõas] oluras et afumaduras todos aqueles dias et afeytandoa que fose pera el rrey; et diz Agostym ẽna glosa queas donzelas hũ ãno; et que cũpla aamoller hũa vez que for em poder daquelas priuadas oque sol acaesçer aas molleres ao mes, por tal quea dem lympa ael rrey, et se acaesçesse que [enprenasse] que nõ ouvesse y nẽgũa dulda que era fillo del rrey, et por ende queos sangres dos rreys sempre [fossen] limpos et lyndos de todo enterdito et suzidade. [+]
1300 XH I, 0/ 175 Et despoys que Faraõ mãdou Aabráám quese sayse daquela terra, el fezóó et leuou consigo sua moller et seu sobrino Loth, cõ moytos gáándos que tragiã et moytas outras rriquezas que aviam. [+]
1300 XH I, 0/ 176 Et conta outrosi queos omẽs daquela terra queo catam et param mẽtes aello, acham por cousa prouada que da maneyra que neua et choue em terra de Mauritana, hũ nasçe aquela fonte, que desa [guisa] cresçe ou myngoa oNjlo; et despoys que sal daly et chega aaterra das areas, nõ quer correr por ellas [per] çima, nẽ porlos lugares desertos et máos, et somesse aly, et vay asy ascondido algũas jornadas; et desque chega aaoutra Mauritana de Çesarea, que nõ he terra areosa, aly sal fora, et faz outra lagõa, et crianse y aquelas méésmas anymalyas et cousas que se criam ẽno lago primeyro, et por esso os omẽs téém que toda aquela agoa et cousas que avemos ditas que som do Njlo; et [despois] que sal daly et chega aas outras areas que som aalende [Mauritana], contra Etiopia, ascondese cõmo de primo et vay ascondido víj́nte dias andadura, ata que vem aterra de Etyopia, et aly mostrase cõmo de cabo; et morã y omẽs et sal daly hũa fonte atal cõmo outra quea em Etiopia aque chamã Nygris; et [criamse] em esta fonte todas aquelas anymalyas, et eruas, et cousas meesmas quese criam ẽno Nylo. [+]
1300 XH I, 0/ 176 Et daly em deante corre sobre terra et nose asconde, et parte aAfrica de Etyopia, et faz grandes lagos donde mãteẽ os omẽs daquela terra, et acham y todaslas cousas que disemos quese criam ẽnos outros lagos do Nylo. [+]
1300 XH I, 0/ 177 Hum rrio destes tres entra per Etyopia et partea por medio dia et chamã aaquel o rrio Astapo, que quer dizer segundo olengage daquela terra cõmo agoa que corre de téébras; et este rrio rrega moytas yslas que som tam grandes que por aquela que menos entra nõna pode pasar em çinque días [enpero] vay moyto forte et yrado; et amays nobre et mellor destas yslas he aquela aque chamamos Merçe que disemos ante desto. [+]
1300 XH I, 0/ 177 Et ao outro rrio daqueles dizenlle Astabores, et quer dizer tanto ẽna fala daquela terra cõmo rramo de agoa que vem de escuridade; et este corre da syestra parte. [+]
1300 XH I, 0/ 177 Et este cãbeamẽto dos nomẽs [nõ] sabemos se foy por lo departimẽto dos lyngages daquelas terras, se porlo mudamẽto dos tẽpos enque aqueles lugares ouverõ primeyramente outros nomẽs que agora nõ am. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Et Julio Çesar por detẽer os omẽs quese adormeçessem et ogardasem, catou contra aquel byspo Acoreo por que sabia que el era ho omẽ mays sabio de todo o Egyto et omays vello, et por amor de velar começou aentrar em suas palauras bõas cõ el et põer rrazões longas et altas contra el por pasar toda anoyte daquela [guisa]. [+]
1300 XH I, 0/ 182 Et estas sete estrellas am seu cosso contra oal daquela oytaua espera, et começã em ouriente et veẽ [per] su terra aouçidente, et de ouçidente, por sobre terra, [a ouriẽt]; mays he tam grande aforça do firmamẽto daquela espera outaua que vay contra aquelas, queas leua de ouriente sobrela terra aouçidente, et de ouçidente por su aterra aouriente; de [guisa] queos que esto nõ sabem, teẽ que estas andam por sy seu cursso, daquela [guisa], onde dizem que anda o sol em hũ dia [de ouriente] aouçidente ẽno seu çirco et nõ he asy; et aestas sete estrellas, que som aquelas soas que temperam aquela tam grande pressa de correr et daquel fogyr do çeo, et vam encõtra os eyxes del, et foy dado poder departido das outras cousas ẽna primeyra ley da créénça do mũdo; et asy que destas sete estrellas, cada hũa ha seu çirco departido das outras [per] hu andam; et estas sete estrellas am nome planetas; et planeta he palaura tomada de grego et quer dizer tanto cõmo estrela que anda em seu cabo; et os nomẽs delas som estes, et vam elles ordenados ontresi desta guysa; et os çircos dos seus çeos cõmo séém em esta maneyra: [+]
1300 XH I, 0/ 183 Et quando el he ẽna parte do çeo hu as estrellas do syno do Leon se ajuntam áás estrellas do syno [do] Carneyro, aly onde aestrella Srio -et esta he aaque dizem canycula, donde som chamados os dias canyculares - et deyta os fogos yrados [porla] boca, et mudase aly oçirco do ãno enquese outrossy muda otẽpo, que sal estonçes oestio et entra ho outono; et outrosi quando he osyno do Capricornyo et do Carneyro su [quẽ] esta aboca do Nylo ascondida, quando vay aeste lugar quee dito destes synos aestrella de Mercurio, quee señor das agoas, fere ẽnas bocas ou ẽnos manadeyros do Nylo posto de suso ofogo da sua estrella; estonçes o Nylo abre sua fonte et [maña] et cõmo cresçe omar ẽnos cresçementos da lũa et sal o Nylo cõmo lle manda Mercurio, et cresçe et cobre as terras et tẽperaas, donde am todaslas terras do Egyto todo oque am mester et de quese [mãteẽ] et nõ colle as agoas nẽ as torna aamadre ata quea noyte nõ aja as oras ygoães cõ odia. ""Et em esta rrazõ sobre este lugar da fonte do Nylo achamos que ouverõ [hũus] dos auçiaos hũa créénça vãa: queo cresçer da fonte do Nylo donde el sal por las terras et rrega as herdades, diziam que aquel cresçer quelle [vyña] daquelas neves de Etiopia. [+]
1300 XH I, 0/ 185 "Outrosi avaydade de [algũus] dos auçiaos diserom queos ventos çerços faziã esto et que elles eram rrazõ por que as agoas do Nylo cresçem daquela [guisa] por lo ventear deles, queatempos estabelesçidos enque nõ andam, et vem ẽno ayre opoder de sayr et ventear alongo tempo, ou porque deytam et seguẽ os nublos et as nuves do çeo da parte de ouçidente, cõmo cae da parte de ouçidente tras lo vendaual, et fazẽ cõmo por força aas chuveas quese acollam aeste rrio; ou por que os poderes destes ventos ferẽ moytas vezes aas outras agõas, et esto fazem elles estonçes tam fortemente queas fazem por força ficar ẽna terra, et ellas am cõ sua multidue arromper as rribeyras do Njlo. [+]
1300 XH I, 0/ 186 As outras agoas que ante do deluuyo forõ et em el, estas se começã estonçes cõ toda afeytura do mũdo, et forom rrecadadas et postas em seus lugares çertos ẽno ajuntamẽto que foy estonçes da terra, que fora solta ẽno deluvio, et estas agoas que primeyro fogo forõ tomou Aquel que criou as cousas et as fezo, et ajũtoas et estabelesçeo as su [çerto] poder et çertos lugares donde nõ podem passar [nẽsse] desviar; et daquelas quese criarom ou forõ criadas despoys do deluvio, [de aquestas] nasçe oNylo. [+]
1300 XH I, 0/ 191 Et cõta Josefo que segundo olyngage daquela terra que chamauã aesta aruore por seu nome synalado Egige, et que ajnda agora paresçem aly as rrayzes del. [+]
1300 XH I, 0/ 192 Et aeste quinto rrey daquelas çidades, nẽ Moysem, nẽ Josefo, nẽ outro nõ achamos quelle outro nome proprio digam, senõ el rrey daquela vila. [+]
1300 XH I, 0/ 193 Et jndo Cadolaomor et aqueles rreys cõ el apoderados daquela guysa cõ grandes hostes, entrarõ por la terra aos outros, et derribarõ aly et em suas fronteyras moytas villas, et senaladamẽte estas: [+]
1300 XH I, 0/ 193 Et chegarõ as hostes da hũa parte et da outra, et ajuntarõ se em hũ lugar que avia estonçes nome o val Syluestre, -et siluestre quer dizer tanto cõmo saluage ou de sylua, ou mõtesyno - et era este val açerca [hũus] montes que avia estonçes em aquel lugar do bitume conque faziam atorre de Babilonya; et era aquel bitume engludo cõmo se fosse barro, moy bõo pera fazer lauores de paredes et doutras cousas, et tirauã no daqueles poços cõmo tyram agreda; et agora he [feyto] aquel lugar [lago]; et desto contaremos asua rrazom et todo [ofeyto] adeante ẽna estoria do destroymẽto daquelas çinque çidades de Sodoma. [+]
1300 XH I, 0/ 197 "Sabas tu Abraã, queoteu lyñage yra morar em terra allea, et os daquela meteram os teus em seruydũe, et estarã em ella quatroçentos ãnos; mays Eu julgarey aquelas gentes queos apremearẽ, et despoys sayram elles daquela terra cõ grãde rriqueza et tu morreras em bõa velleçe, et suterrar team ontre teus parentes, et despoys os do quarto linage que sayram de ty tornarã aesta terra et Eu lles la darey estonçes por que em aquel tẽpo averam meresçido os daquelas terras et feyto por quele llas Eu tollerey. [+]
1300 XH I, 0/ 199 Et da outra palaura que diso queas gentes daquelas terras averiã meresçido por que el lle las tolleria, asy foy, ca tantos forõ os maes et os pecados que fezerõ aquelas outras gentes, et tanto se arredarõ de conosçer aDeus, que por ende lles [tolleo] noso señor Deus aquelas terras et dou as aos fillos de [Ysrrael] queo [coñosçiam] et guardauã asua ley. [+]
1300 XH I, 0/ 208 Loth sayo de Sodoma quando os angeos esto diserõ, et chegou aSegor quando o sol saya sobre la terra, et despoys que el aly foy, cayo fogo do çeo sobre Sodoma, et Gomorra, et sobre as outras duas çidades Adama et Seboym, et destroyoas, et sufondoas todas ẽno abysmo, et fezoas hũ lago rredondo et caente cõmo fogo, segũdo diz mẽestre Godofre; et toda aterra que estaua em rredor dellas, et os omẽs, et todas las outras cousas viuas, et as aruores, et todos los outros hedifiçios et lauores, et quanto era dentro ẽnos termynos daquela terra, todo foy destroydo et perdudo. [+]
1300 XH I, 0/ 208 Et esto fezo Deus cõmo bõo juyz que julgou dereyto, et [mãdou] logo cõplyr ajustiçia do juyzo, cõmo rrey, et emperador, et [señor]; et mandou mays ajnda: que toda aquela terra fose seca por sempre, que em todoslos termynos destas çidades sobre ditas nõ nasçe aruore nẽ erua, nẽ se criase y outra cousa nẽgũa que prol podesse téér, nẽ fazer anẽgũ omẽ, nẽ aoutra anymalia; et en esta maneyra, segũdo conta meestre Pedro, dou Deus noso señor mays grande pẽna aos de Sodoma et daquelas outras çidades que aos que matou cõ odeluvio. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Conta Paulo Orosio ẽno terçeyro capitolo do primeyro libro do lugar onde eram estas çinque çidades et diz asi: et ẽna fronteyra [de] terra de Arabia et de terra de Palestina, aly hu os mõtes daquelas terras se abayxam das altezas ao chão et ao pe daqueles montes diz quese fazẽ [hũus] campos moyto grandes, et chãos et de moy grandes anchuras; et diz que avia esta terra acaentura et oatẽperamẽto do sol, nem mays nẽ menos, senõ cõmo aterra avia mester pera seer moy plantadia. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Et por que ante queas destroyse Deus rregauãsse as terras de Sodoma, et daquelas outras çidades da agoa do Jordam, asi cõmo [oparayso] de Deus, et cõmo terra do Egito do rrio Nylo, de cõmo vem aSegor, segundo conta Moysem ẽno trezeno capitolo do Genesis, departe aly Paulo Orosio, esto foy por que os moradores daquelas çidades aviã moy grandes abondamẽtos de todaslas cousas, ho hũ [porla] caentura do sol, quee cõmo natura [de] fogo, et por lo moy bõo rregamento do rrio Jordam, et nõ agradesçiam esto a Deus, nẽ conosçiam quelles Deus dera estes bẽes aly, nẽ que por El os aviam, et errarõ tam de máá maneyra queos matou Deus cõ aquelas duas cousas: ahũa por la caentura do sol quelles criaua aquelas cousas, enviou sobre elles, et sobre a terra, et sobre todaslas suas cousas aqueles rrayos, et aquel fogo do çeo queos queymou todos; et por la agoa que aviã pera rregar queos [enrriquiçesse et despois] queo ouvo queymado et tornado em çíj́nsa et em poluo, diz queas sufondou et fezo sayr agoa dos abismos que todo aquelo cobrio et ajnda oje esta feyto lago, et esta agoa quee tal -diz - que asy cõmo aoutra et acaentura do sol criauã aly todas cousas, que asy estoruarõ despoys aly este fogo et esta agoa quese nõ criem y. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Et diz a glosa sobre esto que os gaãdos que andam aly apasçer porlos [termjnos] de arredor, que nõ forõ em aquel destroymẽto daquelas çidades, diz que veẽ aaquela pedra da moller de Loth et quea ventã por lo sal que ole em ella et chegam, et lambẽna; et tanto chegou aly do gaando aello que nõ cabia y, et tanto lambem em ella que diz que quando chegam os pastores açerca da noyte pera ajuntar ogaando, que toda ata bayxo ygoal cõ aterra ateẽ lambuda et tã chãa cõmo apalma: et logo quese vam dende os gaandos começa ella acresçer, et cresçe ata que se torna outra tamana cõmo [primeyra] era; et veẽ os gaandos et fazenlle esso méésmo que avemos dito, et poys quesse vam cresçe ella outra vez cõmo antes: et os gáándos vam se aella outra vez et ella acresçer cõmo fazia primeyramẽte; et em esto diz que andam sempre aquela pedra da moller de Loth et os gaãdos. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Et Loth cõ suas fillas foysse pera Segor: et moraua y, mays com desejo de omẽs, que nõ via nẽgum anẽgũa parte senõ asuas fillas, nẽ ellas senõ ael, avia nojo, et ẽno destroymento das outras çidades cõ ogrande rroydo quese aly fezo que vyña do çeo, todoslos daquela çidade Segor, omẽs et molleres cõ seus moços forõse pera as outras çidades que nõ ficou aly nẽgũ, et ala se perderõ todos cõ os outros, que asy oquiso Deus; et outrosi cõ myngoa de vianda, et demays cõ grande espanto de aquela çidade Segor enque morauã quese estremesçia aas vezes -et afirmao Jeronymo que asy acontesçia -, et ouvo asayr se daly et foy por hũ mõte cõ sus fillas, et aly morou cõ ellas em hũa coua; et aesta çidade de que contamos enque moraua Loth diz que ouvera estes tres nomẽs: [+]
1300 XH I, 0/ 212 "Et assyo fezerõ, et dormyo asegunda noyte ayrmãa menor cõ el et outrosi opadre nõ sentio quando se deytou açerca del nẽ quando se leuantou, pero fezo lle cõmo fezera aaoutra, et asi forõ ambas prenadas de seu padre em sennas noytes et de sennas vezes, ca, segundo diz aestoria, despoys daquelas duas vezes nũca mays tornarõ ael sobresta rrazõ. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Sobre este feyto diz asi mẽestre Pedro ẽno capitolo de Loth, que dizem os judeus que esto nõ he de créér que Loth podese fazer fillos em suas fillas daquela [guisa]; et dam estas duas rrazões por que: aprimeyra dizem quea natura das cousas odefende que nẽgum omẽ queo nõ sente que nõ pode auer que véér cõ moller pera aconosçer [carnalmẽt]; et que Loth, se bebedo estaua, que [non] poderia cõ suas fillas aver esto que [dicto] he, cao nõ sentyria nẽ osentya. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Poys que avemos dito de Loth, et de Sodoma, et de Gomorra, et daquelas outras çidades, tornemos agora adizer da rrazõ de Abráám. [+]
1300 XH I, 0/ 215 Et Abraã que moraua ontre os cananeos, ouvo outrossy moy grande espanto deste feyto, et fezo por ende aly hũ altar cõ sua moller Sarra, et adorou [sobrel] aDeus, et fezolle aly seus sacrifiçios et demãdoulle que faria; et ouvo rresposta dEl quese fosse daquela terra de Cananea el et sua moller; et asyo fezerõ. [+]
1300 XH I, 0/ 215 Et rreynaua y estonçes Abimelec, et diz mẽestre Godofre queo rreçebeo moy bem este [Abymelec], que era rrey daquela terra, et fezo moyto bem ael et [a Ssarra], cõmo adeante oyredes. [+]
1300 XH I, 0/ 220 Et departe sobre esto meestre Pedro que esto diz Metodio dos fillos de Ysrrael, por que diz que tẽpo verra que sayram estas gentes hũa vez, et toda aterra conqueriram, et gáánarla am, et téérla am em seu poder seys semanas de ãnos, ou tantos ãnos cõmo som os dias de sete semanas, et veẽ [per] conta quareẽta et nove ãnos; et que acarreyra daquelas gentes sera chamada carreyra de angustura por que Deus chamou aYsmael padre deles onagro, et dito vos avemos que he; et matarã estas gentes por las terras aos saçerdotes, et farã estrabariças dos santuarios, et dormyram aly cõas molleres ẽnas [igleias], et atarã os cabestros das bestas aos moymẽtos dos santos; et esto verra por la maldade et pecados dos [cristiaos] que estonçes serã, de quẽ he profetizado, et serã ẽnos postromeyros dias dos omẽs amadores dessy méésmos et estonçes se complira esto quee dito por Ezechiel oprofeta: [+]
1300 XH I, 0/ 222 Et ouvo Ysmael daquela moller todos estes doze fillos: [+]
1300 XH I, 0/ 225 "Et mãdou Deus aAbraã que aly lle fezesse sacrifiçio do fillo sobre hũ dos mõtes daly quelle el mostraria, et aquel mõte ha nome monte de visiom cõmo dysemos daquela terra, por quee mays alto et paresçe mays de longe et oveẽ mays de longe que todoslos outros montes daquela terra, et outrosy os que em el estam veẽ mays alonge que doutro lugar de toda aquela terra, segundo conta mẽestre Pedro. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Ao terçeyro día chegarõ ao pe daquela serra. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et poys que nasçiste, morreras et sayras desta vida, nõ cõmo os omẽs, et eu que [sõo] teu padre carnal oferezco te aDeus, padre de todos quee espyritual, et cõmo te nos El dou de víj́nres tu aeste mũdo por maravilla, asy quer que sayas ende, nõ cõmo os omẽs, mays outrosy por maravilla; et eu penso que El te julgou por dereyto pera nõ morrer de enfermydade nẽ em batalla, nẽ por outra ocasiom nẽgũa daquelas por que morrẽ moytos dos outros omẽs, et de mays quer rreçeber atua alma cõ orações et com sacrifiçios et averla pera sy consygo; et por que te eu castiguey bem et te ensyney os costumes et as cousas que soybe que [plaziã] a Deus, El me dara [galardom] et avera coydado [demj̃] et mãteer mea em myña velleçe. [+]
1300 XH I, 0/ 227 Et pom mẽestre Pedro em sua estoria ẽno capitolo deste sacrifiçio de Ysaac daquela rrazõ do ebrayco este Latym: [+]
1300 XH I, 0/ 230 Et sééndo aly Abraã [chorãdo] et fazendo chanto por ella, por quea amaua moyto, leuãtouse de apar della, [despois] que ouvo feyto seu dóó daquela vez et foy aos fillos de Her et disolles: [+]
1300 XH I, 0/ 230 "Leuãtousse estonçes Abraam et [omjldouse] aos fillos de Her, que eram señores do pouõo daquela terra, et gradesçeolles aquela bondade et mesura que faziã contra el, et disolles: [+]
1300 XH I, 0/ 230 Pero diz Jeronymo que Esrom [colpado] foy por que vendeo aquel lugar, et diz a Glosa que aly lle foy mudado onome, et dante daquela venda dizianlle Esrom, que quer dizer tãto cõmo confirmado et perfeyto, et [despois] da venda chamarõ lle Eufratem que quer dizer tanto cõmo enfermo ou flaco et nõ perfeyto. [+]
1300 XH I, 0/ 233 "Abraã señor, se eu for aaquela terra aqueme [tu] mãdas yr por moller pera Ysaac teu fillo, et nẽgũa moller daquela terra nõ quiser [vijr] cõmygo, leuarey ael aaquel lugar donde tu sayste? [+]
1300 XH I, 0/ 238 Et segundo [contã] [hũus], estes fillos de Abraam poblarõ ẽna entrada do Egito hũa villa et poserõlle nome Sarrafe do nome de Sarra; et de Sarra et de aquel nome daquela villa Sarrafe ouverõ elles despoys nome os [serrazĩjs]. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Este Dororĩ fezo outro fillo aque diserõ Sofom, et este Sofom poblou despoys terra de Barbaria, et deste am nome zafaseos os barbaros daquela terra que el poblou em Barbaria et dizem quee moy grande. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Et segundo que esto fazia Nẽprot semella que quisera porla torre de Babilonja sobir ao çeo, tã alta acoydara afazer, et despoys queselle nõ guysou de atorre acabar, pensou de ala sobir por esta arte da arca et das boyteres; et quando foy em aquel lugar tã alto nõ podia ja sofrer oayre que era moy puro, et [viose] em coyta grande, et ouvo medo que se mays arriba fose que morreria, et ouvose apartir daquela loucura que coydaua sobir ao çeo, et catou estonçes ajuso ao mũdo et vio toda aterra et paresçeo lle pequena. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Desta serra Tẽpe, et por ella, sal hũ rrio moy grande et dizenlle Peneo, et collense ael moytos outros rrios daquelas terras, et som estes segundo queos conta Ovjdio ẽno seu Libro mayor, orrio Espercheo, quee de rribeyras de natura que criã moytos arameos; orrio Emffeõ quee de agoa que vay sempre moy yrada et rrizea; et orrio Eridano, cujas rrybeyras forõ pobladas antes et foy nomeado el et ellas ante que outro rrio de todas aquelas terras, donde lle chamarõ Eridano ovello, pero que hũ rrio nõ he mays vello que outro deslo deluvio aaca; et orrio Anfrisos, cuja agoa ya chãa et mansa; et outro rrio aque dizem Eyas. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Arreyna Juno, sabedor das cousas da terra et do mũdo, asy cõmo aqueles que oje dello som sabedores et as querem et codiçiam de aver et as gardam, et ella avia hũa garda pera as cousas terreaes, et por que as rriquezas mayores daquela eram de gaãdos desta rreyna deque aquela garda et aquel moordomo era pastor, et ael chamauã[lle] Argo, et ẽna cabeça aderredor avia çento ollos, todos postos por ordem; et por mãtéér et gardar bem aencomẽda das cousas que el avia em garda, nũca dormya [hũa] ora de todos los ollos; mays quando queria dormyr os dous ollos velauã, outros dous dormyam, et desta guysa faziam todos aderredor. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Desta dona se [emnamorarã] moytas vezes os deus satyros, et todoslos outros deus daquelas [montañas] et siluas, et ella atodos los despreçaua, et nõ daua por elles nada; et onrraua por señora et sua [deessa] aDiana, queos gentíj́s aviã por sua [deessa] de castidade et de caça, et asy andaua esta vestida et apostada cõmo ella; et moytos quandoa viã coydauã que ella era Diana, senõ por queas departyam as armas, que tragia Diana, a [deessa], oarco de ouro, et ode Syringa era de corno; et desta guisa entraua esta dona atodos los deus daquelas terras. [+]
1300 XH I, 0/ 254 "Em cabo dizia Mercurio aArgo em seu cantar que daquelas canaveyras fora feyto aquel jnstormẽto et ajuntado, et cantauã nome de sua señora Syringa, et tyña guysado de contarlle moytas de taes rrazões cõmo aquelas. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et aquela sua virga que disemos que tragia avia tal vertude que aqual quer cousa viua aque tangia cõ hũ cabo quea adormẽtaua, et cõ outro aespertaua; et tãgeo [a] Argo cõ aparte que adormentaua et firmou em el [osono], em tal maneyra que ajnda que Argo quisesse espertar nõ podesse, ca tal era anatura et opoder daquela virga. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et poys que esto ouvo feyto Mercurio et vio cõmo era Argo preso do sono de todo, et tirou hũ seu [alfangere] da beyña -ca asy avia nome a espada de Mercurio et ẽno latim diz lle arpe , et era dũa feytura curua cõmo que queria [vĩjr] em arco daquela parte do agudo - et ferio cõ aquel [alfangere] em aquel lugar hu se ajunta acabeça cõ opescoço, et degolóó et cayo acabeça del em terra, et sayolle tãto sangre que todo olugar encheo et morreo Argo et ficarõ çegos todoslos ollos del pero que avia moytos cõmo he dito. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et tomou os [estonçe] adeesa Juno et posoos ẽnas pẽnas do pauõ que era sua ave, et encheolle acola daquelas estreladuras fremosas que opauõ tem em suas penas. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et nõ era [negũ] dos deus dos gentíj́s tam alto que despoys que por aquela lagõa jurasse que nũca ja mays quebrantase ajura, et dizẽ os autores dos gentíj́s que oque [bebe] da agoa daquela lagõa que logo oluyda quanto sabe, et que ley era ontrelos deus dos gentijs seus que todo aquel que nõ gardasse ajura que jurasse et ficaua [pejuro], que avia abeber da agoa de aquela lagõa et oluydaua logo quanto sabia por que era deus et perdia adeydade et de séér deus. [+]
1300 XH I, 0/ 258 Et aquelo que el diso ẽno primeyro libro del rrey Ynaco, que era hũ rrio que [pasaua] porlo seu rreynado et el era deus dese rrio; et aquelo que dizia que Yo era filla del rrey Ynaco et quea forçara [rrey] Jupyter, et desi quea mudara em vaca; et aquelo quea dera rrey Jupiter aareyna Juno, sua moller, quella pedira; et aquelo quea rreyna Juno aencomẽdou aseu pastor Argo, que avia çento ollos quea gardasse; et outrosi aquelo que mandou Jupyter aMercurio, seu fillo, que matasse aArgo por que [poyña] aspera et forte garda sobre ella; et aquelo que Mercurio tomou cobertura ẽna [cabeça], et alas ẽnos péés, et virga de virtude ẽna mão, et foy ael em fegura de pastor, cõmo era Argo, tãgendo [se[u]] buguete, et cabras ante y tãgendoas cõ sua pertega em lugar de cayado, et se pagou Argo del quandoo oyo et asentou ho consigo, et sentouse el, et cantou; et aquelo quelle preguntou Argo do buguete que era nouo; et aquelo quelle el rrespondeo, que amara Pam aSiringa, et que era ella moyto onrrada ontrelas [dõnas] daquela terra, et que fora mudada em canaveyras ẽna rribeyra do rrio Ladom; et aquelo que Mercurio matou aArgo [com] oseu [alfangere], et ho escabeçou et dou cõ asua cabeça em terra, et sayo moyto sangre, et ensuzou todo ho lugar; et aquelo quea rreyna Juno tomou os ollos [do] seu pastor et os poso ẽna cola do [pauõ] que era sua ave; et aquelo que el rrey Jupiter rrogou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, por Yo; et aquelo que arreyna Juno ho oyo et perdeo [toda] asaña, et outorgou aseu yrmão et seu marido oque pedio; et aquelo que Yo [porlo] rrogo de Jupiter foy mudada de vaca em moller, et daly adeante dada [abõos] costumes et despoys feyta [deessa] ẽno Egyto, esto nõ oteña nẽgũ por escarno, nẽ por palaura de mẽtira por que som das rrazões do Judio, ca aquel que as suas rrazões bem catar et as entender, achara que nom som palauras váás nẽgũas delas, et os frayres predicadores et os menores quese traballam de tornarlo ẽna nosa teoligia nõ [o fariã] se asy fose, mays todo he dito em fegura et em [semellanca] de al. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Onde diz Preçiam ẽno começo do seu Libro mayor queos gregos som fontes dos saberes et os latinos arroyos que manã daquelas fontes dos gregos; et este he odepartimẽto daquel encubrimẽto que Mercurio cantaua aArgo, et por encubrir arrazõ disolle que fora Siringa mudada em [canaueyras] ẽnas rribeyras daquel rrio Ladom; et outrosi, segundo departe mẽestre Juam, disolle esto por duas rrazões: aprimeyra por que avia em aquela rribeyra moytas canaveyras; asegunda porlos sete saberes que forõ ali achados, et estudiados, et acabados. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Et andando Yo despoys em moytas pestilençias [porlo] mũdo, passando terras, et rrios, et mares, et quanto achaua, cõmo fazẽ os peligrinos quando andam ẽnas rromarias, et quando veẽo aapasagem daquel rrio Ynaco de seu padre et ao mar enque aquel rryo entra, et os nadou ella -pero segundo diz Lucas em navio foy -, et passou por ali ao Egito, os daquelas terras, por rrazõ que dizem que era esta dona mudada em vaca porlos máos costumes enque andaua, tolleron onome aaquel rrio Ynaco de Argos, et chamarõ ael et aaquel mar Bosfor; et esto he oque ende contam Eusebio ẽno grego, et Jeronymo ẽno latim enque dizem asi: [+]
1300 XH I, 0/ 265 Mays leyxamos agora aqui as rrazões da Biblia, et tornaremos acõtar das dos gentíj́s daquela sazõ enque esto foy. [+]
1300 XH I, 0/ 266 Mays agora leyxamos aqui as rrazões de el rrey Ynaco de Greçia et daquela deessa Ysis, sua filla, et do rreynado de Argos, et tornaremos aaestoria de Biblia, acõtar de Abraã et de Ysaac, et das outras suas geerações; et diremos logo do acabamẽto de Abraã. [+]
1300 XH I, 0/ 270 Et nosso Señor Deus aly lle mostrou oque avia de séér daquela lide de seus fillos. [+]
1300 XH I, 0/ 271 Ajnda diz mays mẽestre Pedro et afirma que esto asi foy, senõ diz que se [algũus] [oqueserom] entender por outra guisa que seruyo Esau aJacob em este segudamẽto, cõmo faz alyma ao ferro, et afornaz ao ouro queo purga et esmera et ofaz puro et paresçe mellor, et cõmo faz outrosi omáále áámesse quea degrana em çeueyra et parte apalla do graão quee omellor; et tal fezo Esau sayr aJacob em seu segudamento; et segundo dizem [algũus] esto foy tal cõmo hum dom et seruyçio, mays em outra guysa acaesçeo despoys ẽnas géérações delles ofeyto daquela profeçia que diso queo mayor seruyria ao menor, por queos de Esau seruyrom aos de Jacob. [+]
1300 XH I, 0/ 279 Et diz aos víj́nte et tres capitolos da Estoria do Egyto, hum sabio que ouvo nome Aben Abet, et outros cõ el, que casou Esau cõ hũa moller do [lynagẽe] de Ysmael, seu tyo, et que ouvo della dous fillos de hũ parto; et do lyñagem destes dous yrmãos, fillos de Esau et daquela filla de Ysmael, diz que veẽo omayor lynagẽe donde vierõ despoys os mayores [rromanos]. [+]
1300 XH I, 0/ 279 Et quando passarõ estes de Esau et daquela filla de Ysmael, de Asia aEuropa apoblar aRrõma, diz quelles chamarõ os [aravigos] arrom , et quelles derõ ese nome daquela pobla que fezerõ em Rrõma. [+]
1300 XH I, 0/ 279 Et diz Abem Abet, que foy hũ sabio [aravigo], que ouvo Esau em ella tríj́nta fillos varões, et que [deste] lyñagem forom moytos rreys em [Rroma], donde veẽo despoys ogrande Aleyxandre, rrey de Greçia; et poblou Esau primeyramẽte em terra de Axem, que he contra oriente [daquela] terra; et arrequeçerõ seus fillos moyto, et forõ poblar contra o mar, ao termyno de Aleyxandria, et tomarõ por força aos cananeos moyta [de] sua terra. [+]
1300 XH I, 0/ 279 Mays de ambas estas molleres cananeas cõ que conta Josefo que casou Esau, achamos que [erã] moy despagados Ysáác et Rrebeca, et dizem Josefo et mẽestre Pedro que pero que ellas eram dos mellores et mays poderosos dos cananeos, que por todo eso nõ quiserã Ysáác et Rrebeca que seu fillo casasse cõ molleres daquela terra, por que eram doutra gente deque elles nõ erã, et doutra creẽça et ley. [+]
1300 XH I, 0/ 283 "Et por la manãa, quando se leuantou, foy moy alegre cõ aquel sonno et visiom, et cõ aquelas promessas de Deus, segundo conta [Joseffo], et tomou aquela pedra enque touera acabeça et alçoa dereyta sobrelas outras em synal daquela visiom, et deytou olio em çima; et diz meestre Godofre que fezo sobre ella oraçõ, et que aaquela çidade açerca onde esto foy que avia estonçes nome Luza, que quer dizer tanto cõmo noz ou almendra, et chamoa el Betel, et segundo departe Rramyro ẽnas [Jnterpretações] da Biblia quer tanto dizer cõmo casa de Deus; et fezo este prometemẽto et diso: [+]
1300 XH I, 0/ 285 Et yndose Jacob contra parte de oriente, asy cõmo disemos, et vio hũ poço ẽno campo et tres mãadas de ouellas que jaziam açerca del pera beber daquela agoa; et aboca do poço estaua çarrada com hũa grande pedra, et era tal custume quese juntasem todas las ovellas et os pastores, et abrir todos aquel poço et dar de beber aseus gáándos, et despoys çarrauã opoço cõ sua pedra et leyxauãno asi estar ata outra vez. [+]
1300 XH I, 0/ 288 "Et Jacob cõ ogrande amor dela et por lle fazer prazer em algũa cousa, et tyrarla de aquel pesar, fezo asy cõmo lle ella diso, et ouvo hũ fillo varõ daquela Bala, mãçeba de Rrachel. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 E podelo fazer se quiser foras ende se o demandado nõ se quisesse aproveytar della ganançia que fezera por tempo daquella cousa, parandosse a rrespõder por ella en juizo bẽ daquela guisa como se estovesse en aquel estado que era quando la comezarõ a demãdar; ca entoçe o julgador deve yr adeante por lo preito e nõ a por que yr contra el demandado por rrazõ que la mostre aa sazõ que aja gaañada por tẽpo. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Pero se o demãdador quissesse dizer e mo[strar] alguna nova rrazõ porque el gaannara señor[io] daquela cousa depoys que fuy dada a sentẽza cõtra [el] assi como se lle fosse dada ou comprada ou a ouvesse g[aa]nnada de novo ou en outra maneyra qualquer de aquel [que] avia poderio de darla ou de vender - la, sobre tal rra[zõ] como este bẽ pode fazer sua demãda de novo. [+]
1370 CT 1/ 221 Et daquela púrpura meesma era a ssyna que tragía ẽna lança. [+]
1370 CT 1/ 232 Mays quen estouesse ao pe daquela rrocha, se catasse suso, paresçerlle ýa que chegaua aas nuues. [+]
1370 CT 1/ 232 Tãta era a nobreza daquela pousada que seería longa estoria de cõtar. [+]
1370 CT 1/ 240 Per tal maneyra passarõ que nũca coydarõ passar nẽ escapar daquela tormenta, et foylles moy maa de sofrer. [+]
1370 CT 1/ 254 Senores, meu padre uos enviou aquí, que seiades uẽgadores do grã mal et da desonrra que auemos rreçebudo tódoslos daquela terra dos de Greçia et que tomemos onrra do que nos fezeron, sse podermos. [+]
1370 CT 1/ 300 O peor escudo delles ualýa mays que o mellor de todo Troya, et daquela gisa tragíã os escudos et os freos et as selas. [+]
1370 CT 1/ 308 Mays os das naos tragíã tres mill beesteyros, et nõ quedauã de tirar saetas ẽna mayor espessura que vij́an, en tal maneyra que moytos dos da uila forõ alý mortos, et achárõsse moy mal daquelas saetas. [+]
1370 CT 1/ 308 Et daquela uegada ficarõ y per esses cãpos, da hũa parte et da outra, moytos caualeyros mortos et malachagados. [+]
1370 CT 1/ 308 Et daquela esporoada matarõ mays de mill delles, que estauã ẽna marisma. [+]
1370 CT 1/ 308 Et os gregos forõ tã maltreytos daquela uez que os nõ poderõ sofrer et ouueron, per força, de uoluer as costas, en tal maneyra que ata seteçẽtos entrarõ ende ẽno mar. [+]
1370 CT 1/ 308 Et daquela justa derrubarõ çen caualeyros, que nũca sse mays leuãtarõ. [+]
1370 CT 1/ 314 Et estrayament os entrepelaua ante ssy aquel día, ca daquela meesma maneyra que o çeruo foje ante os cães, quando uã ẽpós el, assý fogíã os troyaos ante Achiles, con pauor que del auj́ã. [+]
1370 CT 1/ 328 Et fezérono tã ben que daquela uegada matarõ moytos et poserõ moytos en terra dos caualos, en tal gisa que os troyãos forõ moy maltragudos. [+]
1370 CT 1/ 328 Et alý foy tal a pressa et o braadar et a uolta et o rretenjr das espadas et o ferir das lanças que cãbauã os hũus porlos outros, et nõ sse podíã coñosçer alý hu sse dauã a m[ã]tenẽt, que nõ foy y daquela uez tal caualeyro que tã boa caualaría podesse fazer, que nõ achasse outro que nõ fezesse tã bõa, nẽ fo[y] y tal aquela uez que, sse desse algũ colpe, que nõ achasse quen lle desse outro por el. [+]
1370 CT 1/ 328 Desý tirou logo sua espada, et começoulles a dar tã grãdes feridas que daquela uez matou et chagou moytos delles. [+]
1370 CT 1/ 328 Et cometéronos tã rrégeament daquela yda que, per hũa grã força, os fezerõ estonçe partir do cãpo, mal seu grado. [+]
1370 CT 1/ 328 Et daquela uolta rreçeberõ y os troyãos moy grã perda, ca forõ todos desbaratados. [+]
1370 CT 1/ 340 Depoys desto chegou logo y Rredomecus, que outrossý fezo tan ben que daquela uegada derribou dous caualeyros bõos. [+]
1370 CT 1/ 342 Et daquela esporoada que os troyãos fezeron, forõ gregos moy malferidos. [+]
1370 CT 1/ 343 Et daquela uez foy entrar ontre mays de seysçẽtos caualeyros, que estauã moy bẽ armados et gornjdos de moy bõos gornjmentos. [+]
1370 CT 1/ 350 Et daquela uez chagarõ moytos caualos et matarõ moytos caualeyros. [+]
1370 CT 1/ 350 Et deulle hũa tã grã ferida perlo arçõ da sela que llo falssou da outra parte, et o cãbax moy preçado que uestía, et meteulle toda a lança et o pendón perlo caualo, en tal maneyra que Pares caeu logo, mays nõ morreu daquela uez. [+]
1370 CT 1/ 352 Et cometérõnos per tal gisa daquela uez que partirõ aquela grã batalla toda per meo. [+]
1370 CT 1/ 357 Et Éytor foy enpús elles et ýaos leuãdo moy mal cõ sua espada; ca, segundo nos Dayres cõta, daquela esporoada matou Éytor trijnta caualeyros bõos. [+]
1370 CT 1/ 364 Conta a estoria que as donas pregũtauã a Éytor quaes caualeyros auerýan per dereyto o prez daquela batalla ou quaes forõ y bõos, et nõ o sabíã ben todos, pero todos comunalment dezíã que Troylos fora y moy bõo et moy esforçado. [+]
1370 CT 1/ 369 Daquela parte está a az de Troylos: [+]
1370 CT 1/ 369 Et começousse a batalla et a uolta moy grãde et moy marauillosa, en tal maneyra que daquela uez forõ y vij̃t mill pendões d ' ourofreses et de çẽdaes, de caualeyros de grã gisa, abaixados pera ferir, que ja mays nõ serã leuãtados ata que todos seiã bañados en sange. [+]
1370 CT 1/ 384 Et ferío moy mal, et tã aqueixado foy daquela ferida Menelao que, per poucas, ouuo a caer do caualo. [+]
1370 CT 1/ 426 Et cometíaos tã brauament que derribou daquela esporoada ben çẽ caualeyros, et foylle moy graue de fazer. [+]
1370 CT 1/ 426 Et daquela esporoada matarõ çẽ caualeyros. [+]
1370 CT 1/ 431 Et Achiles se senteu mal daquela ferida en todo aquel mes. [+]
1370 CT 1/ 440 Et enmẽtre o lanço duraua, a agia nõ quedaua uoãdo, et do uẽto que fazía cõ as aas, as froles que o donzel deytaua perla cámara erã secas, et a cámara ficaua linpa, en gisa que nehũ nõ podía saber que fora daquelas froles. [+]
1370 CT 1/ 441 Et daquelas espeçias seýa hũ odor tã saboroso que ẽno mũdo nõ ha cousa que o rreçebesse que nũca podesse seer enganado de maa voõtade nẽ de mao coraçõ que en ssy ouuesse. [+]
1370 CT 1/ 454 Et poys que as lanças quebrãtarõ, meterõ mão aas espadas, et tã durament et tã sen piadade se ferirõ que seteçẽtos caualeyros ficarõ y daquela esporoada mortos et malchagados. [+]
1370 CT 1/ 454 Et tã rrégeament forõ ferir per meo dos gregos que derrubarõ daquela esporõada vij̃t caualeyros, en gisa que logo forõ mortos. [+]
1370 CT 1/ 480 Et daquela esporoada fezo a muytos carament conplar a morte d ' Éutor, seu fillo. [+]
1370 CT 1/ 483 Et daquela uez ficarõ tãtos mortos et chagados et derrubados d ' ánbaslas partes que toda a terra iazía deles cuberta. [+]
1370 CT 1/ 506 Et daquela uez uençerõ sete azes. [+]
1370 CT 1/ 535 Et tragíãsse tã mal que daquela uez ficarõ moytas donzelas órfãas et moytas donas veúuas, que depoys nũca poderõ auer maridos. [+]
1370 CT 1/ 537 Et tãtos morrerõ y daquela uez et tã ferido foy o torneo que o cãpo jazía ja cheo de pedaços de lanças quebrãtadas et de caualeyros mortos. [+]
1370 CT 1/ 552 Et os gregos ýam ia fogindo a rrédea solta, en maneyra que daquela uez nõ fuj rrédea tirada. [+]
1370 CT 1/ 582 Desí leu[ã]tarõ a ymagẽ, et posérõna en çima daquela grande obra que fezerõ, cõmo uos ey contado, sobre hũa sela moy preçiosa dũ topaz muy claro, en guisa que a vij́ã dentro en Troya. [+]
1370 CT 1/ 586 Et fezo daquela yda tã grã dãno ẽnos gregos, et fézolles golpes tã asinalados, que ben terría quen o uise que era caualeyro ardido et ualent. [+]
1370 CT 1/ 598 Mais cõmoquer que esto posades achar en muytos liuros que o contarã bem, quérouos dizer iaquanto daquela partida d ' Asia de que uos en çima falamos. [+]
1370 CT 1/ 601 A çerqua daquela j́nsoa de Marçena á outra j́nsoa et, por pequena que seia, ha en ela quatro légoas. [+]
1370 CT 1/ 601 Et a aquela j́nsoa uam as dõnas daquela terra en tenplo de uerão, muy rricament gornidas et bem uestidas de pãno[s] de sirgo preçados, et laurados muy estrayament cõ ouro et cõ pedras preçiosas. [+]
1370 CT 1/ 665 Et despois diso que o mar et os uentos nũca seríã asesegados, mays senpre seríã graues et esquiuos, ata que os dioses dos jnfernos ouuesem seus sacrifiçios et que a alma d ' Achiles fose uingada perla alma daquela por que fora morto. [+]
1370 CT 1/ 679 Desí poserõ aquela caseta en çima daquela obra. [+]
1370 CT 1/ 685 Mays, despois que fosem afretadas, que se fose logo daquela terra cõmo deytado. [+]
1370 CT 1/ 687 Et ouuerõ entre si tal cõsello que, ante que se Eneas partise daquela terra, que lle desen arrebato, en maneyra que se nõ podese yr en paz. [+]
1370 CT 1/ 687 Et logo, se[n] mais tardar, se acollerõ a suas naues et meterõ y cõsigo quanto auíã, ca bẽ çertos erã que, despois que se fosem daquela terra, que nũca y mais tornaríã. [+]
1370 CT 1/ 688 Et don Antenor se omildaua a tódoslos daquela terra et daquel rreyno, et sabíaos auer cõmo ome sesudo et de bõo entendemento, et nõ era brauo, nẽ esquiuo, nẽ soberueoso, mais éralles mãso et humildoso. [+]
1370 CT 1/ 689 A nomeada daquela çidade cresçeu per muytas terras et per muytos lugares, et fuy sabudo que ýa moy bẽ [a] Antenor et a suas cõpanas, et que auía hũa uila moy boa et muy rrica et muy bẽ abastada. [+]
1370 CT 1/ 689 Et ẽno día segũdo depoys de noa se perderõ mil naues daquela frota. [+]
1370 CT 1/ 706 Et logo, sem mays tardar, seýo Orestes de Atenas cõ todas suas cõpañas, et chegou aa çidade de Trosi, hu estaua el rrey Froteses, que era señor daquela çidade et de [todo] o rreyno. [+]
1370 CT 1/ 711 Et uẽolle hũa tã grã tormenta que (n)os deytou en acalço, et a auentura os guiou muy mal, ca chegarõ a atal porto hu rreçeberõ muyto dãno et muyto mal, ca dous yrmãos, rreys daquela terra, a que dizíã a hũ rrey Rrestrígolẽ et a outro Çíclorẽ, et estes anbos, quando uirõ que tã grand era o auer, que tomarõ del quanto quiserõ, et carregarõ del muytas azémelas, et fórõ[lle]s muy cruus ademays. [+]
1370 CT 1/ 714 Et fomos y muy bẽ rreçebudos de duas rreýnas que auía y, señoras daquelas j́nsoas. [+]
1370 CT 1/ 714 Et marauillosament era a dõna sabedor daquela arte. [+]
1375 QP 26/ 116 Casa, o torre, que deue seruidumbre a otro, o que fuesse tributaria vendiendo vn ome a otro, callando el vendedor, LEE LXII (como se non pode desfazer a venda que he feita dereitamente macar disese que a fezera com coita de fame ou de peito que avia a dar) Desatar querendo alguo (ome) a venda que ouuese feita de seu grado dizendo que a vendera (por) gran coyta en que estaba de fame ou por moytos peitos que avia a dar por rrazon daquela cousa que vendeu ou por outra (rrazon) semellante destas. dizemos que esto non (lle) abonda para desfazer a benda. outrosy dizemos que se......quiser desfazer venda dizendo que a fezera por menos do que ualia (por que non era sabedor quando a vendeu que tanto valia que) por tal Razon nonna pode desfazer saluo ende se a venda fose feita por menos da meta do dereito preço segundo he sobre dito ennas lees deste titolo ou se poder prouar que a venda foy feyta por engano que lle fezo o conprador a sabendas non seendo o vendedor sabidor do......a cousa nenna avendo nunca vista ....de suso disemus LEY LXIII (como se pode desfazer a venda se o vendedor encobre a cenço ou a maldade que avia nas cousas que vendeu). [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL