logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de eira nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Número de contextos atopados: 318

1200 FX III, 5/ 699, col. a Onde agora entendemos de desfazer aquel pecado escumungado que fazen os barones unos con outros, et de tanto deuen seer mays tormentados os que se ensuzan en tal maneira, canto eles pecan mays contra deus et contra camdat. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [E]sta é a primeira cantiga de loor de Santa Maria, ementando os sete goyos que ouve de seu Fillo. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .XXVIa. [é] como Santa [Maria] juygou a alma do romeu que ya a Santiago, que sse matou na carreira por engano do diabo, que tornass ' ao corpo e fezesse pẽedença. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Porque é Santa Maria | leal e mui verdadeira, || poren mu[i]to lle avorrece | da paravla mentireira. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Sola fuste, senlleira, || Virgen, sen compan[n]eira. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 De muitas maneiras busca | a Virgen espirital || carreiras en como guarde | os seus de mort ' e de mal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Sempr ' acha Santa Maria razon verdadeira || per que tira os que ama de ma[a] carrreira. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Sempr ' a Virgen, de Deus Madre, | busca vias e carreiras || per que os seus tirar possa | de mal per muitas maneyras. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Coracon d ' om ' ou de moller | que a Virgen muit ' amar, || maca -lo queiram [encobrir] | ela o faz pois mostrar. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXXXIX. é dun ome que ya a Santa Maria de Salas e achou un dragon na carreira e mató -o, e el ficou gafo da poçon, e pois sãou -o Santa Maria. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quen serve Santa Maria, | a Sennor mui verdadeira, || de toda cousa o guarda | que lle pon[n]am mentireira. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Carreiras e semedeiros || busca a Virgen Maria || pera fazer todavia || seus miragres verdadeiros. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Se non loassemos por al | a Sennor mui verdadeira, || devemo -la loar porque | nos demostra en carreira. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.XI. [é] como Santa Maria de Monsaraz resuscitou un ome que ya lá en romeria e morreu na carreira. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.LV[I]. é como Santa Maria do Porto fez vĩir ũa ponte de madeira pelo rio de Guadalete pera a obra da sa ygreja que fazian, ca non avian y madeira con que lavrassen. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Como nos dá car[r]eiras | a Virgen que façamos || ben, outrossi nos mostra | como mal non ajamos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Como Jesu -Cristo fezo | a San Pedro que pescasse || un peyxe en que achou ouro | que por si [e] el peitasse, || [outrossi fez que sa Madre | per tal maneira livrasse || a hũa moller mesquynna | e de gran coita tirasse]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.LXXVI. é como un ome levava un anel a Don Manuel, irmão del Rey, e perdé -o na carreira, e fez -llo Santa Maria cobra[r]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [P]ero cantigas de loor || fiz de muitas maneiras, avendo de loar sabor || a que nos dá carreiras... [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta primeira é das Mayas. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta terceira é da Virgĩidade de Santa Maria, e esta festa é non mes de dezenbro, e feze -a Sant ' Alifonsso; e começa assi: [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Des quando Deus sa Madre | aos Çeos levou, || de nos levar consigo | carreira nos mostrou. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta primeira é de com ' el fez o çeo e a terra e o mar e o sol e a lũa e as estrelas e toda -las outras cousas que son, e como fez o ome a sa semellança. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta terceira é como Nostro Sennor resurgiu e como se mostrou aos Apostolos e aas tres Marias. [+]
1264 CSMr B/ 104 [Esta é a primeira cantiga de loor de Santa Maria, || ementando os VII goyos que ouve de seu Fillo.] [+]
1264 CSMr B/ 176 [Esta é como Santa Maria juigou a alma do romeu que ya a Santiago, que sse matou na carreira por engano do diabo, que tornass ' ao corpo e fezesse pẽedença.] [+]
1264 CSMr B/ 512 [Como Santa Maria guareceu a un donzel, fillo dũa bõa dona de Brieyçon, que ya en romaria a Santa Maria d ' Albeça e topou con seus ẽemigos na carreira, e sacaron -lle os ollos e cortaron -lle as mãos.] [+]
1264 CSMr B/ 609 [Esta é como un ome que ya a Santa Maria de Salas achou un dragon na carreira e mató -o, e el ficou gafo de poçon, e pois sãou -[o] Santa Maria.] [+]
1264 CSMr B/ 156 [[C]omo Santa Maria de Monsarrat resusçitou un ome que ya alá en romaria e morreu na carreira.] [+]
1264 CSMr B/ 272 [[C]omo Santa Maria do Porto fez vĩir ũa ponte de madeira pelo rio de Guadalete pera a obra da sa ygreja que fazian, ca non avian y madeira con que lavrassen.] [+]
1264 CSMr B/ 314 [[C]omo un ome levava un anel a Don Manuel, irmão del Rey, e perdé -o na carreira, e fez -llo Santa Maria cobrar.] [+]
1264 CSMr B/ 370 Esta primeira é das Mayas. [+]
1264 CSMr B/ 388 [Esta terceira é da Virgĩidade de Santa Maria, e esta festa é no mes de dezenbro, e feze -a Sant ' Aliffonsso; e começa assi:] [+]
1264 CSMr B/ 411 Esta primeira é de com ' el fez o çeo e a terra e o mar e o sol e a lũa e as estrelas e toda -las outras cousas que son, e como fez o ome a sa semellança. [+]
1264 CSMr B/ 416 [Esta terceira é como Nostro Sennor resurgiu e como se mostrou aos Apostolos e aas tres Marias.] [+]
1295 TC 1/ 132 Ali disso aquella dona mãdadeira aa jnfante dona Sancha: -Senora, rrogouos, pola fe que deuedes a Deus, que uaades a el et que o confortedes et que o nõ queirades desenparar; ca, se el morre desta guysa, grã pecado faredes uos hy. [+]
1295 TC 1/ 132 Et nõ queirades perder per uossa culpa tal dona com̃o eu soo et, se bõ siso auedes, deuedes pensar en esto que uos eu digo. [+]
1295 TC 1/ 132 Et esto que dizedes rrogouos que punedes en conprillo, et nõno queirades meter en olujdo; ca eu nõ uos mẽtirey de quanto ey dicto, se uos esto conprirdes et fazer quiserdes. [+]
1295 TC 1/ 260 Et rreynou este en Cordoua dous anos et quatro meses, et ena fronteira outros dous anos et vij meses et oyto dias. [+]
1295 TC 1/ 263 Et este casamẽto ueo de com̃o ouuerõ primeiramente rrey en Castella, assi com̃o contaremos adeante en esta estoria. [+]
1295 TC 1/ 265 Et ao fillo disserõ dom Garçia, o Temeroso, et as fillas, a hũa dona Sancha, et a outra dona Orraca, et a terçeira dona Maria, et a quarta dona Velasquita. [+]
1295 TC 1/ 265 Et passou os portos de noyte, per meyo da neue, sen todo dano, pero cõ lazeira. [+]
1295 TC 1/ 275 Et fezea en esta maneira: tomou hũu cuytello en sua mão ella meesma et talloulle logo as maos cõ que el ferira ao jnfante et ella meesma, et dessi talloulle os pees con que andara en aquel feyto; depois sacoulle a lẽgoa con que falara a traiçõ. [+]
1295 TC 1/ 324 Andados xvijte ãnos del rreynado del rrey don Fernando, que foy ena era [de] M et sateẽta et hũu ãno, foy el rrey don Fernando sobre Lamego; et, pero que a çidad[e] era muy forte, logo foy çercada en redor, et tãtos engenos lle poserõ et tãtos castelos de madeira et tã de rrigeo a cõbateu que per força a ouue de tomar. [+]
1295 TC 1/ 530 Conta a estoria que el rrey enuiou sua carta de rresposta [a] Abeniafa en esta maneira: que aquela cousa que el demãdaua que lha nõ podia fazer, a meos de demandar ajuda a el rrey dom Alfonso de Castela con que podesse hir; et esto que o faria logo que sse atreuesse a lidar cono Çide. [+]
1295 TC 1/ 530 Pero da uianda que achaua pelas casas tomaua elle para si a mais dela, et para as guar(i)das, et o al mãdauao vender en esta maneira: que nõ conprassem mais de para hũu mes. [+]
1295 TC 1/ 532 Et todo esto podia seer parauoa encuberta, ca dize a estoria que o Çide et ele que erã dhũu conselho en esta maneira: que o Çide que gaanasse Ualença et que lla desse por muy grande auer. [+]
1295 TC 1/ 535 Et a cõpanha d ' Abeniafa erã desasperados de poder passar tẽpo nẽ [do] acorro del rrey de Saragoça nẽ [do] acorro dos alaraues, et cobijçauã mays a morte ca a vida cõ tã grã lazeira. [+]
1295 TC 1/ 535 Et aqueles que ficarõ ena uila forõ a hũu ome boo alfaqui muy onrrado, a que diziã Abunay, et rogarõllj que os consellasse, ca bẽ uija com̃o estauã ẽ muy grã lazeira et com̃o erã desanparados das ajudas do mũdo que cuydauã auer, et que sse uisse cõ Abeniafa et que soubesse dele que cuydaua a fazer, ou que asper[ã]ç[a] auia, por que os leixaua assi perder; et que llj disese que ia bẽ uijã que todolos do mũdo lhi auiã faleçudo. [+]
1295 TC 1/ 540 Et en tal maneira os feria que sse marauillarõ os mouros onde forã. [+]
1295 TC 1/ 540 Et uiueu senpre cono Çide et seruiuo muy bẽ et muy uerdadeiramente. [+]
1295 TC 1/ 542 Et, desque entrar[õ] estes messeieyros con sua conpanha ena naue, (et) o Çide chegou aa rribeira et mãdou escodrinar os messeieyros por saber se leuauã mais do que auiã a leuar, segundo que era ena postura. [+]
1295 TC 1/ 549 Pois eu a primeira cousa que ey de fazer he de mjna gente en fazer en guisa que uiuã onrrados, de guisa que me possam seruir et guardar a mjnha onrra. [+]
1295 TC 1/ 549 Et por ende uos digo et uos mãdo que, se bẽ quiserdes estar comjgo, en guisa que uos faça sẽpre merçee, guisade com̃o mj metades en poder o traedor d ' Abeniafa, que uos matou uosso senhor el rey et seu, et quanto mal et quanta lazeira uos fezo leuar ẽ esta çerca; pois nõ e guisado que nj̃hũu que seu senhor mate uiua ontre uos, ca a sua treyçõ uos cofondera a uossa lealdade. [+]
1295 TC 1/ 549 Et, por que tu sabes do seu coraçõ; ca, ainda que nos queiramos al fazer, nõ temos tẽpo, senõ fazer o que ele mãdar. [+]
1295 TC 1/ 549 Este conselho rrefez e d ' entender, ca bẽ sabemos todos a grã treicõ que fez contra seu senhor eno matar; ca, com̃o quer que au[ia]mos prema con ele, nõ au[ia]mos atãto mal nẽ atãta lazeira como depois que matou seu senhor; mais que, poys que o Deus a este tẽpo chegou, que o lazeire. [+]
1295 TC 1/ 552 Et ficou muy assessegado cõ o que llj Deus ajudara a gaanhar con muy grã lazeira, elle et todas suas gentes. [+]
1295 TC 1/ 555 Et passey muyta lazeira por auer Valença; et, pois Deus mha quis dar, queroa para mj̃ et para os meus, que mha ajudarõ a gaanhar, saluo o senhorio del rrey dom Afonso de Castela, meu senhor, que mãtenha Deus por muyto tẽpo et boo a seu seruiço; et, pois que uos sodes en meu poder, para eu fazer o que mj quiser dos corpos et dos aueres et das molleres. [+]
1295 TC 1/ 566 Et, se o por bem teuessedes, queria que acordassedes com̃o s[a]yamos a eles, en maneira que nõ rreçebessemos deles mais dano, ca eles som muy grande gente et nõnos poderemos uençer, senõ com muy grã maestria de guerra. [+]
1295 TC 1/ 568 Et o bispo solueuos et acabou seu offiçio et demãdou a deãteira da batalha ao Çide. [+]
1295 TC 1/ 576 Et o Çide enderençou para Valença et mãdou a Pero Uermudes et a Nunio Gustios que aguardassem et acõpanhassem os condes de Carrom, et que punassẽ en meter mẽtes por saber suas maneiras et seus costumes. [+]
1295 TC 1/ 580 Quen uos quisese contar as muy grandes alegrias et noblezas que o Çide mãdou fazer en aquelas uodas, en matar muytos touros, et quebrantar tauolados, et en bofordar, et en dar muytos panos a iograres, que erã y de muytas maneiras, et en todalas outras alegrias que a uodas perteeçiã? [+]
1295 TC 1/ 587 Quando o mouro esto oyu, cobrou seu coraçõ et disse sua messeiaria muy conplidamente en esta maneira: - [+]
1295 TC 1/ 587 Et cõ tãto uos yde para uosso senhor et nõ tornedes mais cõ esta messaiẽ per nẽhũa maneira. [+]
1295 TC 1/ 589 Et, desque foron seydos das estreituras das ortas, o Ccide ordenou suas azes: et deu a deanteira a dom Aluar Fanes et deu a sina a Pero Uermudes; et deullis quinẽtos caualeiros et mil et quinẽtos omes de pee. [+]
1295 TC 1/ 589 Et deu a outra costaneira ao onrrado dom Jheronimo, que era bispo da uila, cõ mil et quinẽtos omes de pee. [+]
1295 TC 1/ 589 Et deu a outra costaneira a Martin Antolines et a Aluar Aluarez et a Aluar Saluadorez cõ quinẽtos caualeiros et mil et quinẽtos omes de pee. [+]
1295 TC 1/ 589 Et forõ as azes mesturadas, en tal maneira que ouue y muytos derribados d ' anbalas partes. [+]
1295 TC 1/ 593 Et foy en tal maneira que o mais pobre dos cristaaos foy aquele dia rrico. [+]
1295 TC 1/ 595 Et entõ guisouos com̃o se fossem, o qual guisamento foy este: primeiramente suas fillas, conas nobres espadas Collada et Tiçõ, et muytos pares de panos d ' ouro et de seda et de laa. [+]
1295 TC 1/ 596 Mais, quanto elas mais uozes dauam et mais chorauã, tanto erã eles mais crueles contra elas, en maneira que todas foron cubertas de sangui, ata que ficarõ com̃o por mortas. [+]
1295 TC 1/ 604 Et nõ queirades, senhor, que eno uosso tẽpo seia o Cçide desonrrado; ca, louuado seia Deus, senpre o guardou de desonrra ata agora; ca el rrey uosso padre, desque o fez caualeiro ena çidade de Coinbra, senpre leuou sua fazenda adeante; [+]
1295 TC 1/ 604 Ben sabe Deus que da desonrra do Cide mj pesa muyto; et, quanto o mais ouço, tãto mj mais pesa ende; ca a y muytas rrazões por que [mj] deue a pesar: primeiramente polo meu, desi polo do Çide, desi polo de suas fillas; mais, pois que uiuas som, nõ e tãto o mal; ca, se foron desonrradas a torto elas, nõno mereçendo, podem seer uingadas a dereito, assi com̃o a mjña corte mandar. [+]
1295 TC 1/ 607 Et elle et nos porremos y consello, en tal maneira que, se Deus quiser, seredes ende bem uingadas. [+]
1295 TC 1/ 609 Et yrey a suas cortes muy de grado, en tal maneira que pese ende muyto aos que me mal querem; et, se Deus quiser, moueremos daqui atal dia que a tẽpo do plazo seiamos en Toledo. [+]
1295 TC 1/ 613 Et ele enderençou o paaço mayor en esta maneira: (et) o solo estrado de tapetes et ençima cubertos de panos d ' ouro muy rricos. [+]
1295 TC 1/ 617 Conta a estoria que, desque o Cçide uiu que calauã, leuantousse en pee et disse sua rrazõ en esta maneira: - [+]
1295 TC 1/ 617 Senor rrey dom Afonso, peçouos por merçee que me queirades ouuir et que mãd[e]des a todos que me ouçã; et nõ consintades a nẽhũu que me enbarge mjña rrazom, ca eu nõ soo tam bem rrazoado nẽ sey mostrar mjna rrazõ com̃o deuia; et, se me enbargarẽ, sera peyor. [+]
1295 TC 1/ 617 Et fezeos jurar sobre sanctos auãgeos que guardassem dereito d ' anballas partes bem et uerdadeiramente. ' Et, desque esto foy assi feito, mãdou ao Çide que começase sua rrazõ. [+]
1295 TC 1/ 632 Et el rrey mãdoulli que sse fosse a bõa uentura, ca ele guardaria os seus caualeiros de dano et guardaria todo o seu dereito, en tal maneira que entenderia que nõ faria y mingua nj̃hũa. [+]
1295 TC 1/ 633 Nõ queira Deus, Çide, que o tome, ante uos daria outro mellor, se o podesse auer; ca mellor enplegado e en uos ca nõ en mj̃ nẽ en outro nẽhũu, ca [co]n este caualo onrrades [a] Deus [et] a uos et a nos et a toda a cristaidade polos bõos feitos que cõ ele fazedes. [+]
1295 TC 1/ 634 Senhor, Deus uos guij; et çerto seede de todo en todo que nos faremos de tal maneira, cona merçee de Deus et cona sua ajuda, que sem uergonça uaamos ante uos; et, se per nossos pecados nos a al de contecer, nũca pareceremos ante uos uiuos nẽ mortos; ca mortos podemos seer, mais nõ uençudos. [+]
1295 TC 1/ 635 Et el rrey mãdou pregoar que nõ fosse ousado nẽgũu de fazer força nẽ torto aos parentes do Çide, nẽ mal nẽhũu, nẽ de o cometer per nẽhũa maneira; senõ, o que o fezesse, que o mandaria matar por elo. [+]
1295 TC 1/ 639 Nõno feirades mays, Mono Gustios, ca uençudo he. [+]
1295 TC 1/ 657 Et por ende uos rogo a todos que nõ queirades que o seia agora ena postremaria, ca toda a boa andãça do ome aa fin he. [+]
1295 TC 1/ 679 Outrosy, Senor, non desampares estes reynos de Castela [et] de Leõ, que ficã en muy gram desemparo por mĩgoa de senor, nẽ queyras dar lugar aos eemigos da tua santa fe catolica, et guarda os teus altares, en que sse consagra cada dia o teu santo corpo, nẽ des lugar aos maos que queiram andar soltos pela terra, fazendo muyto mal aos mesquinos [et] roubando os caminos. [+]
1300 AT III,4/ 41 Capitolo quarto E porque algũas cantigas i há en que falam eles e elas outrossi, per én é bem de entenderdes se som d ' amor, se d ' amigo: porque sabede que, se eles falam na prim[eir]a cobra e elas na outra, [é d ' ]amor, porque se move a razon d ' ele (como vos ante dissemos); e se elas falam na primeira cobra, é outrossi d ' amigo; e se ambos falam en ũa cobra, outrossi é segundo qual deles fala na cobra primeiro. [+]
1300 AT III,4/ 42 Capitolo quinto Cantigas d ' escarneo som aquelas que os trobadores fazen querendo dizer mal d ' alguen en elas, e dizen -lho per palavras cubertas que hajan dous entendimentos, pera lhe -lo non entenderen ... ligeiramente: e estas palavras chamam os clerigos "hequivocatio". [+]
1300 AT III,4/ 43 Capitolo septimo Outras cantigas fazem os trobadores que cham[am] tenções, porque son feitas per maneiras de razom que um haja contra outro, en que e[l] diga aquelo que por bem tever na prim[eir]a cobra, e o outro responda -lhe na outra dizend[o] o contrairo. [+]
1300 AT III,4/ 44 Capitolo nono Outra maneira há i en que trobam do[u]s homens a que chamam "seguir"; e chamam -lhe assi porque convem de seguir cada um outra cantiga a som ou en p[alav]ras ou en todo. [+]
1300 AT III,4/ 44 E este "seguir" se pode fazer em tres maneiras: a ũa, filha -se o som d ' outra cantiga e fazem -lhe outras palavras tam iguaes come as outras, pera poder e[m] elas caber aquel som mesmo. [+]
1300 AT III,4/ 44 Outra maneira i há de "seguir" a que chamam "palavra por palavra": e porque convem o que esta maneira quiser seguir que faça a cantiga nas rimas da outra cantiga que segue, e sejam iguaes e de tantas silabas ũas come as outras, pera poderem caber em aquele som mesmo. [+]
1300 AT III,4/ 44 E outra maneira i há de "seguir" em que non segue[m] as palavras. [+]
1300 AT III,4/ 44 [Estas cantigas] fazen -as das outras rimas, iguaes daquelas pera poderem caber no som; mais outra[s] daquela cantiga que seguem as devem de tomar, outra[s] mecer, [e] fazerem -lhe dar aquel entendimento mesmo per outra maneira. [+]
1300 AT III,4/ 44 E pera maior sabedoria pode[m] -lhe dar aquele mesmo ou outro entendimento per aquelas palavras mesmas: assi é a melhor maneira de seguir, porque dá ao refram outro entendimento per aquelas palavras mesmas, e tragem as palavras da cobra a concordarem com el. [+]
1300 AT III,4/ 46 Mais en todo jamais da cobra quiserem fazer iguaes, pero as maneiras devem ser as de ir todas com ' em os da[s] outras cantigas: devem põer rimadas e iguaes, porque d ' outra guisa non poderiam caber no som que bem fosse. [+]
1300 AT III,4/ 47 E outrosi poden meter na cobra palavra perduda duas vezes per esta maneira. [+]
1300 AT III,4/ 48 E chamarom -lhe "ateudas" porque convem que a prestomeira palavra da cobra nom acabe [a] razom per fim, mais tem a prim[eir]a palavra da outra cobra que vem apos ela [...] de entendimento e fará conclusom. [+]
1300 AT III,4/ 48 E se for a cantiga de mestria, deve a finda rimar com a prestumeira cobra; e se for de refram, deve de rimar com o refram. [+]
1300 AT III,4/ 49 E se aquel dobre que meterem na ũa meterem nas outras, podem -no ir meter en outras palavras, pero sempre naquel talho e daquela maneira que o meterem na prim[eir]a. [+]
1300 AT III,4/ 50 E como vos ja dixi do dobre, outrossi o mozdobr ' en aquela guisa e per aquela maneira que o meterem en ũa cobra, assi o deve[m] de meter nas outras e na finda, pera ser mais comprimento. [+]
1300 AT III,4/ 52 E por esto convem de vos mostrarmos quaes som as rimas longas ou as breves, pero que todas nom vos podemos mostrar compridamente, porque som muitas e de muitas mane[i]ras: pero que todalas rimas se acabam em estas vogaes, que sejam as prestumeiras, todas som longas, convem a saber: as que se acabam no "a" ou no "o"; apó -lo "a" ou o "o" põe -lo "e" ou qualquer das outras vogaes que ponham en cabo da rima pola prestomeira silaba, ela per si. [+]
1300 AT III,4/ 53 Capitolo primeiro Os erros son tantos -e de tantas maneiras - que os homens podem fazer no trobar, que nom posso falar em todos tam compridamente. [+]
1300 LPr 1/ 105 Esta cantiga é a primeira que achamos que foi feita, e fezeron -na quatro donzelas en tempo de Rei Artur a Maraot d ' Irlanda por la [...] ... tornada en lenguagen palavra per palavra, e diz as[s]i [+]
1300 LPr 1/ 112 Esta cantiga fez Martin Soarez como en maneira de tençon con Paai Soarez, e é d ' escarnho. [+]
1300 LPr 1/ 137 Esta cantiga foi feita a ũu galego que se precava de trobar e non o sabia ben, e meteu -s ' a maneira de tençon con [E]steuan d a Guarda, e ' stevan lhi fez esta cantig ' ; e el andava sempre espartido, e nunca lhe entendeu a cantiga nen lhe soube a ela tornar [+]
1300 LPr 1/ 141 Esta cantiga foi feita a ũu vilão rico que avia nome Roi Fafez e feze -o el -rei Don Afonso, filho d ' el -rei Don Denis, cavaleiro, a rogo de miguel Vivas, eleito de Viseu, seu privado, porque casou con ũa sa sobrinha, e era calvo; e el empero fez ũu capeiron grande de marvi con pena veira e con alfreses, aberto per deante, e anchava -se pelas costas, pelos ombros todo arredor, e dobrava -o en cima da calva pera lhe parecer a pena veira [+]
1300 LPr 1/ 174 E, porque é ben que o ben que home faz se non perca, mandamo -lo ' screver; e non sabemos máis dela[s] mais de duas cobras, a primeira cobra de cada ũa [+]
1300 TPb 26/ 104 E o julgador deue liurar o pleyto sobre ela o mays... .... que poder de maneira ......................... ......................... [+]
1301 PP V, 48/ 30 [...] deyxar muytas cou[sas] [...ma]is esto nõ convẽ al prelado [...p]aravla de Deos [.] ensannamento de [.] falsa rrazõ [...]arẽ fossẽ malos e [...]dos en sua maldat assi que se nõ queiran [...] mẽdar por seu ensinamento ou por sua predica [...] entonçe pode callar assi como de suso es dito [...] ley que fabla . [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Esto se entende seendo livrada primeirament[e] la rrazõ porque diz que era sua que ante nõ pode allega[r outra]. [+]
1348 OA 45/ 26 Por tirar contendas et pelegas que acaesçem ontre os ffillosdalgo, et danos, et males, et rroubos que viiñã aa terra porlos desaffiamẽtos que sse faciã entre elles soltamente, como nõ deviã, ordinamos ẽno ajuntamento que ffezemos em Burgos ẽno ano de era de mill et trezentos e sateenta e seys anos, con consello de Johan nunez señor de Viscaya, nosso mordomo mayor et nosso alfferrez, et dos outros homes boos e fillosdalgo que sse y acaeçerem conosco, que nõ se podesse ffazer os desafiamentos senõ em çerta maneira ẽno dito ordinamento contenydo . [+]
1350 LT [1]/ 60 Et un caualeyro uello que estaua ante as amẽas, et que do começo uira a batalla, et uiu que Lãçarot daua entõ mayores golpes ca o nõ começou da primeira, disso aos que estauã em derredor: -"Uos ueeredes, a boa fe, que aquel caualeyro que esta emde os uẽçera todos ou os desbaratara, et, se Deus me ualla, uẽçeria et mataria taes X com̃o eles, ca estes nossos som boos se nõ fugẽ. [+]
1350 SP 26/ 129 E otros y ha, que facen mayor tuerto con atreuimiento en vila ou en outro lugar. dizemus que deue el Rey auer as duas partes e a çibda ou a vila ou o castelo toman a terçeira (parte) para fazer os muros e as torres das cerqas dos lugares hu o tomaren. e para as outras cousas (para) que as ouueren mester que seja(n) en prol de todo comunalmente. pero as outras portages que antiguamente custumaron os Reys a tomar para si en alguos lugares eles as deuen auer enteyramente. outrosi dizemus que estas portages e os outros dereitos e Rendas del Rey meterlos en costas e en missoes e por lles fazer perder seus...e alguas outras cousas que farian de sua prol...que se conponan con eles e lles peiten algo ou por...enbargo alguo camio que saben que an de fazer. e alguos y ha que fazen desonrra a outros en peor maneira demandandoos maliçiosamente por seus seruos sabendo çertatamente que non an dereito nehuu en eles defamandoos a eles e a seus fillos. [+]
1350 SP 26/ 129 (E por ende mandamos que cualquier que fezesse torto ou desonrra (a outro) en algua destas maneiras sobreõditas ou (de) outras semellantes (delas) que seja teudo de fazer emenda delo a ben vista do julgador.) [+]
1350 SP 26/ 129 (LEY OYTAUIA quen pode fazer desonrra. Desonrra ou torto pode fazer a outro todo home ou moller de des anos e medio aRiba porque ouueron por ben os sabeos antiquos que deste tenpo adeante (deue) auer cada huu entendemento para entender se faz desonrra a outro (ou non). (saluo ende) se aquel que o fesese fosse louco ou desmemoriado ..............seria tiudo de facer emenda de nehua cousa que disese ou fecese porque non entende o que faz mentra esta... ..............loucura. pero os parentes mais.... ......que ouuesen estes ataes ou os que ouuesen en garda (deuianos) gardar de maneira que non posan facer torto nen desonrra a outro. asi como en moytas lees deste liuro disemos que o deuen facer e se non o fecesen ben se poderia (facer emenda deles do torto tuerto que aquestos atales fizieren.) LEY IX. --(Contra quien puede ser fecha deshonrra, e quien puede demandar emienda della, e ante quien.) Tuerto, o deshonrra puede ser fecha a todo ome, o muger, de cualquier edad que sea, maguer fuesse loco, o desmemoriado. ) [+]
1350 SP 26/ 129 E por aqueles que esteueren en seu poder. e o marido por sua moller e o sogro por sua nora. e o senor por seu seruo. pero ena desonrra do seruo dizemos que ha departimento en esta maneira que se o seruo ou serua foren desonrrados de maas feridas ou jouueren con a serua ua lles diseren deosto que tangara a seu senor. [+]
1350 SP 26/ 129 Ca guisada mandada emenda das desonrras e dos tortos que home Reçebe eno lugar hu for feita (ou) ante o julgador que ha poder de apremar o demandado asi como disemos eno T o das acusaçoes. LEY - X como o señor pode demandar emenda da desonrra que facesen a seu vasalon en despreçamento del Avendo alguo home seus vasallos outros liures que viuesen con el se estes rreçebesen torto ou desonrra poden eles demandar emenda. aos que os desonrraron eseu señor non poderia ende facer demanda (saluo) ende quando o torto ou a (desonrra) que taes homes rreçebesen lles fore feit(a sinaladamente por desonrra ou por des)praçamento do señor (e) enton ben......... .............quanto (he) en aquelo que............ ........del. outro si dizemos ...........sonrra fose feita a alguo Religioso ou freire de ordee en qualquer maneyra que seja feita que seu mayoral pode demandar emenda por el. e deuen facer esta (demanda) tanben (aos) fazedores da desonrra ou do torto como aqueles que (llo mandaren fazer) ou lles (deren) esforço ou consello ou ajuda para fazerla en qualquer maneira que seja. ca gisada consahe cosa es, e derecha, que los fazedores del mal, e los consentidores del, que resciban ygual pena. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XI(que pena mereçen os que penoran ou entran bees dalguo doõente sen mandado do julgador) Coytados estan(do) alguos homes a as vegadas de enfirmidade de que morren e jazendo asi (viuos) outros atreuudamente (van) a suas casas (a entralles) todo o que an ou algua partida delo sen mandamento del Rey julgador do lugar dizendo son seus deuedores. e aqueles contra quen he feyto este torto Reçeben desonrra con daño ou os que o fazen mostranse por tortiçeiras e por desmesurados. ca pero (en verdade fosse) deuedor doutro e que jouuesse asi dante. con todo eso non deue seer desta maneira penorado nen agrauado por (los que deuer en)...................... ......................... tal rrazon. e por ende mandamos que ne alguo sen mandamento del Rey..... ......................(he que era en uerdade seu deuedor) (perga) por ende Judgador, prendare, o entrare los bienes de alguno, en la manera que sobredicha es, (que si era en verdad su debdor que) pierda por ende el debdo que auia contra el, e peche a sus herederos otro tanto, quanto era aquello que deuia auer, e pierda demas desto la tercia parte de lo que ouiere, (o) sea de la Camara del Rey, e aun finque el (por ende) enfamado para siempre. [+]
1350 SP 26/ 129 Esto seria como si algun Cauallero, que estuuiesse en hueste, o en otro lugar, do ouiesse de lidiar, derramase contra mandamiento del Cabdillo, o fiziesse couardia, o otro hierro en fecho de armas, que se tornasse como en desfamamiento, o en desprecio de Caualleria; e por tal yerro como este, el Señor de la Caualleria le mandasse fazer (alguna) deshonrra, en manera de escarmiento, assi como si le mandasse quebrantar las armas , o tollergerlas, o le mandasse cortar la cola al cauallo o fazer otra deshonrra. LEY XIV..................... ............................ meter (en mans) daõquel a que fezo a desonrra que o castige con feridas de maneira que o non mate nen... .................ventura (non no) quisese meter en sua mao tiudo he de..... ................de peyto por el a ben vista do julgador. e se esto non quiser fazer deue desanparar o seruo de todo en lugar da emenda. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XV (como poden demandar emenda a o señor da desonrra que o seruo fezese a outro) Maneiras y ha de desonrra que reçeben........... poden demandar demandar emenda nen lles deue seer feita. pero lla demanden. (e) esto seeria como se haun caualeiro que esteuese en este ou en outro lugar hu ouuese de lidar derramase contra mandamento de cabedel ou fezese cobardia ou outra................. que se tornase............ caualeria.........por tal erro como este o señor da caualeria lle mandase fazer desonrra ........................... (de castigo) ou de escarmento asi como se lle mandase quebrantar as armas ou toller ............................ ......................a cola ao [+]
1370 CT 1/ 469 Et as espaldeiras erã dum oso muy preçado de prez, de que muyto fala Paltõ en seus liuros. [+]
1370 CT 1/ 502 Et por Deus, señor, nõ queirades abayxar nẽ seer de maa barata d[o] bõ prez que uos Deus dou, ca ia eu uj moytos caualeyros que gãanarõ grã prez et grand onrra et despois enpeorarõ tãto que tornarõ a grand onta et a escarno, et sua fim fuj muy ujl. [+]
1370 CT 1/ 503 Et se algũ for ousado, que queira yr cõtra meu defendemento, juro aos dioses que nũca ia mais seia meu uasalo, nẽ meu amigo, nẽ auerá de mj̃ bẽ; et, se poder, eu me vingarey del. [+]
1370 CT 1/ 514 Et eu bẽ entendo que a tua franqueza et o teu ardimento et a tua bondade ia todo he perdudo, et eýnda que queiras nõ ás pera hu possas fog(u)ir, ca ia tódaslas naues son queimadas et cõffondudas. [+]
1370 CT 1/ 515 Nõ queira Deus nẽ lle praza que oie Achiles faça cousa que se lle torne en bẽ. [+]
1370 CT 1/ 552 Ca teus ẽemigos estã ia a çerqua de ti; et sabe, se os queres asperar, taes mill serã cõtigo, que entre eles nõ acharás hũ que che ben queira. [+]
1370 CT 1/ 552 Mais aqueles che darã ende o galardóm, ca nõ am cõtigo paz, nẽ amor, nẽ trégoa, nẽ tẽes cõ eles õme que che bem queira. [+]
1370 CT 1/ 573 Et Deus porla sua merçee me queira ende auer bem et darme alegría. [+]
1370 CT 1/ 591 Et nũca mais ia Deus queira que por outra moller aueña o que por mj̃ auẽo. [+]
1370 CT 1/ 591 Eu uos rrogo et uos peço, porlo amor que de uós senpre oyue, que nõ seiades contra mj̃ de m[a]o senbrant, ca nũca o fostes, et que queirades que a mĩa alma uaa cõ a uosa. [+]
1370 CT 1/ 637 Senores, esto he grã marauilla, que ẽno mũdo nõ á õme nẽ moller, nẽ pequeno nẽ grand, que nos por elo nõ queira mal et nos nõ teña por loucos. [+]
1370 CT 1/ 660 Et dj́solle así muyto aduro: -Treedor, rrenegado, pois nõ ás coydado de mj̃ nẽ de Troya, que así he destroýda per ti, aue doo desta moça et guárdaa, en guisa que a nõ matẽ, ca de mj̃ nõ auerás tu doo nẽ merçee, ca eýnda que me gregos matar nõ queiram, duas mãos trago eu que me poderã muy bẽ matar. [+]
1370 CT 1/ 667 Et ia Deus nõ queira que de mj̃ fique fillo nẽ filla que seia chamado vil nẽ bastardo, por que o alto linagẽ onde eu ueño seia abayxado, nẽ que me nj̃guẽ chame barregãa, nẽ a meus fillos fornizíos. [+]
1370 CT 1/ 667 Et sobeiament ey grã sabor da morte por me quitar da sua cõpaña, ca nõ á cousa ẽno mũdo a que peor queira. [+]
1370 CT 1/ 704 Et eu nõ sey ẽno mũdo ome que o doutra guisa queira contradizer, se siso ouuer ou entendemento. [+]
1370 CT 1/ 729 Et se uós agora cõ el quiserdes paz, nõ será el tã cruu que a cõuosco nõ queira, ca, se uos el desama, nõ faz sen guisa, ca uós lle matastes seus fillos, que erã meus yrmãos. [+]
1370 CT 1/ 729 Et oiemays nõ me deujades tãto a desamar que uós queirades sua morte. [+]
1375 QP 26/ 116 Hua cousa vendendo huu home duas vegadas a dous homes e en tenpos departidos. se aquel a quen a vende primeiramente passa a teença da cousa e paga o preço esse a (deue) auer e non outro. pero tiudo he o vendedor de retornar.o preço a aquel que a vendeu. (despois) se a avia Reçebuda con todos los danos e menoscabos que lle veeron por rrazon de tal venda. por que a fezo enganosamente. outrosi dizemos que se o postrimeiro conprador pasa a teença ( da cousa primeiramente) a pagase o preço que el adeue a auer e non o primeiro. [+]
1375 QP 26/ 116 Encubiertamente, e con engaño, vendiendo sus cosas algund ome, que era pechero, o debdor del Rey, por fazerle perder sus (pechos,) o sus rentas, o (su) debda que le oviesse a dar, la vendida que (fue) assi fecha (non deue valer, mas deue ser desfecha) en todas guisas. e si el comprador (sabe) este engaño, e fizo la compra a sabiendas, es tenudo saluo ende se.....vendeu premeiramente........ [+]
1375 QP 26/ 116 Otrosi dezimos, que se puede desfazer el cambio, por todas aquellas razones, que dezimos en el Titulo ante deste, ben se poderia Repentir qualquer das partes e non... ..........conprir o canbeo que desta maneira fose feito. e se por ventura o canbeo fose ja començado a conprir por feito de algua das partes dando ou entregando a cousa que ......de canbear. e a outra ..........non quisese dar o que prometera .............dizemos que he en escolley.................(de) o conprir (ou de conprir) o que dou ou demandar a outro os danos e os menoscabos que lle veeron por esta Razon. e estes menoscabos se deuen entregar e peytar... .......aquel que os Reçeber estimandos ............o julgador LEY IIII (por que Razoes) se pode desfazer o canbeo despois que for feito... ............... [+]
1375 QP 26/ 116 Canbeando..............home algua cousa.............besta ...............tachas e as maldades que son en aquela cousa que canbea a aquel con quen faz o canbeo. e se (encobrir) a sabendas pode desfazer o canbeo por esta Razon ata aquel prazo e en aquela (meesma) maneira que disemos de suso das cousas que fosen asi vendudas. outrosi dizemos que se pode desfazer o canbeo por todas aquelas Razoes que disemos enno t.o ante deste...... [+]
1375 QP 26/ 116 LEY V dos pleitos que son chamados en latiu contratos innominatus que han semellança con o canbeo Contratos in nominatos en latin tanto quer dizer en Romançe como pleitos e posturas que os homes poen ontresi que non an nomes senalados e son IIII maneiras deles. a primeira he qando algua (cousa) da por outra (e) este he (o) canbeo de que falamos enna (lee) ante desta. a II quando algua da sua cousa a outr(o) que non (son) dineiros contados por que lle faça outra por ela. (e) enton T.o VII LEY IIII................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... [+]
1380 CPc 26/ 109 LEE XVI en que maneira poden os padres emançipar seus fillos quando non esteuesen deante ou fosen menores de sete anos. ........................... ........................... ........................... [+]
1380 CPc 26/ 109 Ca si recibiese voontade tanben de huu como de outro sen juizo e sen nehua premia que seer possa. pero esto se ha de fazer conçelleyramente que quer tanto dizer (h)en este lugar como ante o juiz ante quen se deue acordar as voontades danbas las partes tanben do padre como do fillo. e ha mester o padre que mande fazer carta como saca o fillo de seu poder (e que sse) posa prouar a mançipaçon e non venna en dubda LEE XVIII porque rrazoes poden (costrenger aos padres) que saquen de seu poder a seus fillos Achamos quatro rrazoes porque poden costrenger ao padre que saque de seu poder a seu fillo. como quer que dizemos enas lees ante desta que non (poden) apremear(los) que o (façan.) a primeira he quando (o) padre castiga a seu fillo moy cruelmente sen aquela piedade que lle deue auer segundo natura. ca o castigamento deue seer con mesura e con piedade. a segunda he se o padre fezese tan grande maldade que dese carreira a suas fillas de seer maas molleres de seus corpos apremeandolas que fezesen ...........a III he sse huu ome man ..........en seu testamento algua cousa..... condiçon que emançipasse por ende......fillos. ca sse (lo) quel fuesse mandado desta guisa, tenudo es de los emancipar; e si non quisiere, puedenlo apremiar que (lo) faga. [+]
1380 CPc 26/ 109 E se non quiser podeno apremear que o faça. a IIII he se alguo profiase seu enteudo que fose meor de XIV anos este atal depois (que) pasa por esta ydade se sse achar mal de seu padrasto por que (lle) desgasta o seu ou en outra maneira qual quer deueo mostrar ao juis. e se achar o juis que he assy deueo apremear (o juis) que o emançipe LEE XIX (como o) fillo depois que he emançipado o pode o padre tomar en seu poder se (lle) for desõobidiente. Ingraty son chamados (en latin aqueles) que non gradeçen o ben feito quelles fazen. [+]
1380 CPc 26/ 109 E primeiramente mostrar(emos.) que cousa he criança e que força ha. e por quaes rrazoes e en que maneira son tiudos os padres de (o) fazer a seus fillos (e) macar non queiran e quaes son tiudos de fazer esto e por que rrazoes sse poden escusar os padres de os non criar senon quiseren LEY PRIMEIRA que cousa he criança e que força ha Criança he huu dos...... .............que huu ome pode fazer ao outro (o que todo ome ha de) fazer con grande amor (a) aquel que cria quer seja (seu) fillo ou outro estraya. [+]
1390 MS [I, 1]/ 12 Et verdadeiramente este foy home de boa voontade et que nũca mal fez por suas maãos et nõ rreçebeu a sua alma en vaão, et por ende rreçebeu [de] Deus grraça et misericordia para ela. [+]
1390 MS [I, 1]/ 12 Roguemos a Deus et ao apostolo Santiago que el por la sua santa oraçõ et por los santos mereçemẽtos et a boa vida d ' este santo Oudon, queira acorrer ao que este liuro mãdou scripuir ẽnos seus perigoos da alma et do corpo et lle de soude do corpo et vida perdurauell da alma en Parayso et perdoaçõ dos seus pecados quando d ' este mũdo seyr, et en este mũdo o liure dos tormentos et tribulações et infirmidades de seu corpo, et de todo los outros fies cristiaãos quen este liuro leer ou oyr leer, et que o apostolo Santiago et o corpo [de] santo Oudon o cõpran asi et o peçã en grraça et merçee ao Señor Jhesucristo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 19 Et este senlleiramente ontre os outros apostolos por la sua santidade, que era moi grãde, leixauano os judeus entrar en Santa Santorum que era o lugar mais santo nẽ mais onrrado que eles avian segundo sua lee. [+]
1390 MS [I, 1]/ 19 Et porque el era moi cõprido de santidade, despois que Nostro Señor sobio aos çeos, derõlle os apostolos por onrra que disese misa ontre eles primeiramẽte en Iherusalem, ante que fose ordenado en bispo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 19 Et segundo diso Sam Jeronimo, este sempre foi virgẽe, et por [S]esta Feira Mayor, quando poserõ Nostro Señor ẽna cruz, prometeu que nõ comese ata que o vise rresurgir, et asi o fez. [+]
1390 MS [I, 1]/ 19 Este Ihesus que se agora d ' aqui partira de vos, en aquela maneira mẽesme que o vistes yr ao çeo, asi ar verra a vos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 31 Diz Josep que en aquel tẽpo paresçeu sobre la çidade de Iherusalem hũa estrela moi clara em maneira de espada moyto espantosa, que lançaua de si rrayos que arrdiã com̃o fogo, et durou por hũu ãno. [+]
1390 MS [I, 1]/ 34 Et Vespasiano çercou primeiramente en Judea hũa çidade que avia nome Jonãpara, de que era prinçepe et señor Josephus, et defendeuse en ela moi fortemẽte cõ os seus. [+]
1390 MS [I, 1]/ 34 Et porque Josephus era mellor ca eles, queriano primeiramẽte matar por aver Deus deles mays çedo misericordia. [+]
1390 MS [I, 1]/ 34 Meus fillos, comede seguramẽte que meu fillo he, et o trouxe ẽno ventre et ja del comĩ, et nõ queirades del auer mayor piadade ca sua madre, nẽ vos espantar mais que eu que soo moller, ca se uos a vos vençer o nojo ou doo que del avedes, comelo ey eu todo, que comi ja a outra metade. [+]
1390 MS [I, 1]/ 34 Estes açoutarõ Nostro Señor Ihesucristo en leno verde et ferirõno cõ lança et nos enforquemoslos en leno sequo et feiramoslos cõ lanças; et estes tomarõ a saya de Nostro Señor Ihesucristo et fezerõ dela quatro partes et nos tomemolos et partamoslos en quatro partes; estes venderõ Nostro Señor Ihesucristo por XXX dineiros et nos demos deles triinta por hũ dineiro. [+]
1390 MS [I, 1]/ 47 Et entõ o enperador mãdou estrar as carreiras de panos d ' ouro et de seda, et mãdou que trouxesen a omaya; et tãto que a veu et aorou foy logo moy bẽ saão. [+]
1390 MS [I, 1]/ 47 Uerdadeiramente morreu morte desonrrada o que nõ quis perdoar a si de se matar cõ sua mão. [+]
1390 MS [I, 1]/ 47 Et os demoes que son spiritus maaos et suçios, alegrãdose moyto cõ o corpo del, que era mao et suçio, nõ quedauã de o al[ç]ar açima dos eeres et de o alançar ẽno fondo do rrio; et despois que era ẽna agoa fazia en ela moy gr[ã]de aluoroço et moy grãdes tẽpestades et toruoes et coriscos moyto espantosos en maneira que quantos y morauã aviã moy grã temor. [+]
1390 MS [I, 1]/ 47 Et por esto os rromãos mãdarõ tirar o corpo del do rrio, et por escarnio leuarõno a Vi[e]na et alan[ç]arõno ẽno Rrodoo; et Vi[e]na era chamada en latin " via gehene " que quer dizer "carreira do inferno". [+]
1390 MS [I, 1]/ 47 Et porque en aquel tenpo era lugar de maldiçõ, logo os demoes forõ cõ el et faziã y ao corpo del com̃o da primeira. [+]
1390 MS [I, 1]/ 59 De com̃o foy aduzida a cabeça de Santiago Alfeu, de Iherusalem aa igleia d ' este outro Santiago Zebedeu em esta maneira: [+]
1390 MS [I, 1]/ 59 Et en esto coydando hũa peça falou cõ o mõje se [a] poderia aver por algũa maneira, foylle dito de noyte en vison que se quisese traballar en aquelo que coydaua que o acabaria. [+]
1390 MS [I, 1]/ 59 Et ali esteuo en grãde oraçõ ata que adormeçerõ as gardas, et fui moy mãso a arqua onde siia a santa cabeça et prouou de a abrir et desi ouve medo, et tornou outra vez a fazer sua oraçõ et desi volueu a ela et nõ pode abrir, et desi ouve medo de se esp[er]tarẽ as gardas et de o oyrẽ quando abrise a arqua; et tornou a terçeira vez aa arqua cõ grãde oraçõ et grãdes lagremas et por la grraça de Deus achoa aberta; et logo moy mãso tomou a cabeça de Santiago et poso en seu lugar aquela que tragia. [+]
1390 MS [I, 1]/ 70 Et despois que o rrey Erodes mãdou matar en Iherusalem, trouxerõ o corpo del os diçipolos por mar a Galiza, onde el fora enviado a preegar primeiramente, segundo ja oystes. [+]
1390 MS [I, 1]/ 70 A primeira çidade que çercou Calrros foy Panpelona, et jouve sobre ela tres meses et nõ na podo tomar porque era moy forte et moy bẽ çercada de muros; et desque vio que a nõ podia tomar, fez sua oraçõ a Deus en esta gisa, et diso: - [+]
1390 MS [I, 1]/ 70 Et as cidades et vilas que y cõquereu son estas: primeiramente Viseu, Lamego, Duum̃a, Coynbra, Lugo, Orense, Padron, Tui, Mondanedo et Bragãa arçibispado, a çidade de Santa Maria de Gimaraes, Conpostela, que era entõ vila pequena, Alcala, Agoadalfayar, Salamãqua Vzeda, Ulmedo, Saluaris, Mandira, Manqueda, Santa Eulalia, Talaueira que [he] lugar de moytas froytas, Medinac[e]lim que esta en moyto alto lugar, Verlãga, Osma, Seguença et Sogouea que he grãde vila, Galamãta, Sepuluega, Toledo, Calatraua, Badallouço, Turigillo, Aguadiana, et Neina, Altamora, Palença, Luçerna Ventosa que chamã Carçese que he en Valuerde, Capara, Astorga, Ovedo, Leõ, Carreõ, Burgus, Nagera, Calafora, Viana que chamã Arquos, A Estella, Calataude, Os Miragres, Todela, Saragoça, Panpelona, Bayona, Jaca, Osca, et soya y aver noveẽta torres, Taraçona, Barbastra, Rroças, Vrgel, Eluas, Gironda, Barçalona, Tarragona, Lerida, Tortosa que he hũu castelo moy forte Rrodergali, que he forte castelo, Carbona, castelo forte, outrosi Durelic, Ascalona, Algaleçi et a çidade de Deydana, Ispalida, Vbeda, Beeça, Petrosa en que fazẽ moy boa prata, Valença, Denija, Xatiua, Granada, Seuilla, Cordoua, Auela, Açintiãna en que Sam Torcado jaz, cõfesor de Ihesucristo et diçipolo de Santiago; et ali hu el jaz esta hũa oliueira, et por la grraça do Spiritu Santo, por lo seu dia que he ydus maii , que som quinze dias d ' este mes, froleçe aquel dia et madureçe o froyto dela, a çidade de Bersotom en que ha caualeiros moy fortes que chamã en lingoajeẽ alaraues; [+]
1390 MS [I, 1]/ 81 Et aquel ydalo esta ẽna rribeira do mar en vn penedo antigo, sobre la terra, moy bẽ laurado de hũa obra moy nobre, aa mourisca; et en fondo he moyto ancho et cadrado et ançima estreyto et he tã alto quanto pode voar hũu coruo; et sobre el esta en pee feicta hũa imageẽ de metal en gisa d ' ome, et tẽ o rrostro cõtra o medeo dia, et ẽna mão destra tẽ hũa moy grãde chaue que lle caera, segundo dizẽ os mouros, quando naçer en França hũu rrei que metera toda Espana a creença de Deus. [+]
1390 MS [I, 1]/ 88 Et entõ chegarõse hũa peça de cristiãos que gisarõ suas armas cõ que aviã a lidar, et chãtaron os cõtos das lanças ante as tenda[s] que estauã en hũus prados ẽna rribeira do rrio, et en outro dia acharõnas cõ tona et cõ moy fremosas follas, et aqueles erã os que en aquela lide aviã de rreçeber coroa de marteyro por la creẽça de Nostro Señor. [+]
1390 MS [I, 1]/ 92 Et desi foyse a França et ajuntou cõsigo moyta jente et volueu a vila d ' Agem et çercoa et jouve sobre ela seys meses, et ao setimo mes pos aos muros dela enjenos et gatas et mãgẽelas et algarradas et castelos feictos de madeira cõ que a cõbatia moy fortemẽte. [+]
1390 MS [I, 1]/ 96 Et ende vespera do dia que auia de seer a batalla, teendo Calrros os da sua oste moy bẽ agisados, et moy bẽ gornidos d ' armas et de todo o que avia mester, et jazẽdo en hũus prados entre o castelo que chamã Talaburgos et a v[i]la, ẽna rribeira do rrio que chamã Charãta, algũus dos cristiãos chantarõ suas lanças ante as tẽdas, et en outro dia manãa acharõnas estar frolidas et cõ tona; et aqueles erã os que en aquela lide auiã de rreçeber marteiro por la creẽça de Deus. [+]
1390 MS [I, 1]/ 96 Et d ' este miragre que virõ erã moi ledos, et entõ tallarõ as lanças por fondo et jũtarõ densũu et entrarõ primeiramẽte ẽna lide, et matarõ moytos mouros, et aa çima forõ y mortos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 98 Et [Arnaldo de] Beland[a] pasou primeiramẽte os portos de Rroçauales et foyse a Pãpelona. [+]
1390 MS [I, 1]/ 104 Nõ queira Deus, diso Aygolando, que eu rreçeba baptismo et neg ' o meu señor Mafomete que he poderoso de toda las cousas, mays eu et mĩa gente lidaremos cõtigo por tal pleito que se a [u]osa fe mais apraz a Deus que a nosa, que nos sejamos uẽçudos; et a parte que for vençida fique senpre desonrrado, et a parte que vençer aja onrra para senpre; et cõ todo esto se a mĩa gente for vençuda et eu ficar viuo, quero rreçeber baptismo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 112 Et a primeira aze dos mouros começou primeiramente a batalla et foy vençuda, et desi hũa peça dos mouros quiserõ acorrer a aqueles et forõ vẽçudos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 112 Et todo cristião que creuer bẽ et firmemente de coraçõ et fezer boas obras en quanto poder, verdadeiramẽte seera sobre los rreynos dos çẽos cõ Jhesucristo que he cabeça de que os cristiãos son nẽbros. [+]
1390 MS [I, 1]/ 117 En qual maneira, diso Rrulã, nõ naçeu de nĩgen et pero ouve fillos, asi Deus Padre nõ foy nado de nĩgen et pero geerou fillo de si meesme por la sua santidade ante todo los tenpos, asi com̃o a el aprouve. - [+]
1390 MS [I, 1]/ 117 Prazme, diso Ferragudo, do que dizes, mais en qual maneira se faz ome do que era Deus, esto nõ sey. [+]
1390 MS [I, 1]/ 117 Et aquel que o primeiro omẽ, segundo ja dixe, fez naçer sen cõçebemẽto d ' outro ome ligeiramente pode fazer naçer o seu fillo, que fose home et que naçese do ventre da Uirgẽe sen semente d ' outro omẽ. - [+]
1390 MS [I, 1]/ 117 Nõ foy soo o fillo de Deus que rresurgio d ' ontre os mortos mais verdadeiramente todo los omẽs que forõ des o começo do mũdo et an de seer d ' aqui endeante an de rresurgir depois da fim et yrã ao dia do Juyzo ante a sua cadeira oyr sentẽça para rreçeber galardom do bẽ et do mal que fezerõ. [+]
1390 MS [I, 1]/ 117 Et as duaz azes dos cristiãos quando virõ fogir a primeira, começarõ todos de fogir. [+]
1390 MS [I, 1]/ 128 Et cõ dereito estas son prinçipaes, que asi com̃o estes apostolos pasarõ todo los outros en grraça et en onrra, asi aqueles lugares en que eles preegarõ, hu jazẽ os seus corpos, deuẽ seer mais onrrados de dereito ca todo los outros do mũdo, et cõ dereito a igleia de Rroma he primeiramẽte mais onrrada porque a sagrou et onrrou San Pedro prinçepe dos apostolos por a sua preegaçõ et por lo seu sange que y espargeu quando o matarõ, et por lo seu corpo que y jaz. [+]
1390 MS [I, 1]/ 128 Et a outra mais onrrada he a de Santiago porque ontre todo los apostolos foy mais onrrado en dygnidade et en onestidade apos San Pedro, et he priuado ontre todo los outros apostolos porque rreçebeu primeiramente marteyro ca eles, et foy coroa ẽna igleia de Nostro Señor, et por esto a sua igleia he moyto onrrada porque a tornou a creẽça por sua preegaçõ et a sagrou soterrãdo y o seu corpo santo, et aynda agora a onrra moyto por moytos miragres que y fez sen cõto. Et a terçeyra igleia apos estas mais onrrada, he a de Efeso, porque San Johã Auãgelista diso en ela, ante todo los bispos que el fezera por las outra çidades, que y erã ajuntados, a que el chamaua anjeos ẽno Apocalise, primeiramente o Avãgeo: [+]
1390 MS [I, 1]/ 133 Et estendia cõ as mãos ligeiramente quatro ferraduras de caualo, et ergia moyto agina hũu caualeiro armado que lle sobise en terra ẽna palma alto ençima ata a cabeça, sen ajuda da outro mão. [+]
1390 MS [I, 1]/ 133 Et ante a sua cadeira tinãlle hũa espada nua, segundo fazẽ a enperador; et en rredor del cada noyte velauano çẽto et viinte caualeiros moy boos, quoreẽta a terça da noyte, dez aa cabeça et dez aos pees, et dez aa destra parte, et dez a seestra, et ti[na] cada hũu deles hũa espada nua ẽna mão destra, et hũa cãdea açesa ẽna siestra; et asi os quoreẽta a outra terça et asi os outros quoreẽta outra terça ata o dia, mentre os outros dormiã. [+]
1390 MS [I, 1]/ 136 Et a dos viinte mĩll vẽo primeiramente ferir sobre los cristiãos, et os cristiãos voluerõ a eles et lidarõ des la manãa ata ora de terça, et matarõ todo los mouros que nõ ficou deles nĩhũu, Et eles estãdo cãsados da lide que ouverã, os outros XXX mĩll mouros vierõ sobre eles et matarõ todo los cristiãos, que nõ ficou deles nĩhũu senõ pouquos que nõ fosen hũus chagados et os outros degolados, et outros [con] grãdes feridas de lanças et cortos cõ segures, et outros chagados cõ seetas et cõ dardos, et outros esfolauã cõ coytelos, et os outros queymauã en fogo, et os outros enforcauã. [+]
1390 MS [I, 1]/ 136 Señor nõ vaas alo ca nõ he nada, ca por ligeira cousa acustumaua Rrulã de tãger o corno, ca el nõ ha mester agora de ajuda, que el anda agora apos hũu veado tangendo o corno. [+]
1390 MS [I, 1]/ 151 COM̃O ET POR QUE MANEIRA ESTA EDIFICADA A IGLEYA DE SANTIAGO A çidade de Cõpostela esta ontre dous rrios os quaes hũu ha nome Saar et o outro Sarela. [+]
1390 MS [I, 1]/ 151 As entradas [et] as portas sõ septe: a primeira entrada he a porta do Camino Frãçes, a segũda he a porta da Pena, et a terçeira he a porta do Santo Rromeu que vay para a Treydade, et a quarta a porta de Fageiras que vay para Padrõ, et a quinta a porta da Mamoa, et a seista he a porta de San Françisco, et a septima he a porta de Maçarelas por [u] entra o preçioso vino aa çidade de Santiago. [+]
1390 MS [I, 1]/ 153 AS CAPELAS QUE ESTAM DENTRO ẼNA IGLEIA DE SANTIAGO Ẽna [çidade] ha dez igleias: a primeira [he de] Santiago Apostolo Zebedeu, que esplãdece ẽno meogo sobre toda las outras. [+]
1390 MS [I, 1]/ 153 A segunda he de San Pedro apostolo et he abadia dos monjes negros, que esta ẽno Camyno Françes, a terçeira de San Migeel de Çisterna, a quarta he a de San Martino dos Pi[n]eiros que foy bispo et he abadia dos mõjes, a quinta he de Santa Treydade, a sesta de San Fiins martere, a septima he de San Bieyto, a nona de San Payo martere, et esta tras a cabeça de Santiago aa destra parte, [et a dezema he de Santa Maria] et vã alo por ontre o altar de San Nicolao et de Santa Cruz. [+]
1390 MS [I, 1]/ 159 Et aquela arqua he laurada de hũa marauillosa obra nẽ he moyto grãde nẽ moyto pequena, et a nĩhũa maneira nũca d ' ali pode seer mudada segundo ençima da testemoyo sam Thedomiro que foy bispo d ' y, que o achou ali grã peça ha segundo avedes oydo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 162 Et a cubertura que cobre o altar de Santiago he obrada moy marauillosamẽte de boas pỹturas et debuxaduras de feguras de moytas maneiras, et he cadrado, et esta sobre [quatro] calonas, et [he] moy cõuenal, asi en ancho et en longo et en alto. [+]
1390 MS [I, 1]/ 162 Et de dentro ẽna primeira ordeẽ son oyto feguras de molleres de que faz cõmemoraçõ san Paulo, en cada hũu cãto estas duas, et sobre las cabeças dela[s] estan senllos angeos rreptos que tẽẽ, ençima do crochel, ẽnas maãos, o Trono Domini; et en medeo do trono esta Annos Dey que teẽ a cruz cõ o pee, et os angeos som tãtos com̃o as vertudes ẽno çimborio. [+]
1390 MS [I, 1]/ 162 [De fora] ẽna primeira ordeẽ seẽ quatro angeos cõ suas trõpas ẽnas maãos, que demostra o dia do Juyzo, et os dous estan deante, et os dous detras. [+]
1390 MS [I, 1]/ 167 DAS TRES LANPAAS QUE ESTAN ANTE O ALTAR Ante o altar estã depunduradas tres laãpaas grãdes a onrra de Ihesucristo et de Santiago, aquela que esta ẽno meogo he moy grãde et moy bẽ laurada en maneira de m[o]rteyro, et tẽ dentro en si sete couselas en semellança de sete galardões do Spiritu Santo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 167 Os mẽestres que a primeiramẽte edificarõ a igleia de Santiago, hũu auia nome dom Bernaldo o Vello et era mẽestre moy marauilloso, et Rruberte, cõ outros çinquoeenta mẽestres laur[au]ã en ela de cada dia. [+]
1390 MS [I, 1]/ 167 Et do ãno en que a primeira pedra foy posta ẽno começo da igleia ata o postromeiro, triinta et tres ãnos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 170 Et o bispo santo porque entẽdeu que Santiago ouvera piadade do rromeu et que lle gaanara perdom de Nostro Señor, nõ lle quis dar outra peedença, saluo que jajuase a [s]esta feira d ' ali adeante. [+]
1390 MS [I, 1]/ 172 Et o moço tornãdo en seu entẽdemento começou a dizer ante quantos y estauã en com̃o des dia [s]esta feira ora de terça que lle sayra a alma do corpo ata sabado ora de nõa que rresurgira, a alma del jouvera moy folgada ẽno seo de Santiago ẽna igleia do Paraiso, et que lle o apostolo Santiago [alcançara] grraça de Deus que lle fose tornada ao corpo; et Santiago que o tomara por lo braço dereito et que lle diso asi: - [+]
1390 MS [I, 1]/ 193 MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno ãno de Encarnaçõ de Nostro Señor de mĩll et çẽto et septe ãnos, hũu mercador querendo yr a hũas feiras por gaañar cõ suas mercadorias, foy ao señor d ' aquela terra onde el queria yr, que chegara a aquela vila en que el moraua, et rrogoulle que o leuase cõsigo a aquelas feiras, et que o voluese a saluo a sua casa cõ todo o seu. [+]
1390 MS [I, 1]/ 196 Entõ hũu d ' aqueles caualeiros pediolle o saco et leuoul[l]o et cõtra ora de vespera a moller yndo cõ eles tomaua aquelas cousas que avia mester do saquo, et ao galo primeiro quando os rromeus começã a andar seu camino, daua ela o saquo ao caualeiro por andar mays ligeiramẽte, et o caualeiro por amor do Apostolo, seruiaa asi a aquela poble et andaua seu camino. [+]
1390 MS [I, 1]/ 196 Et ante doze dias que chegase a Santiago hũu rromeu que jazia doente ẽno camino, rrogou a aquel caualeiro que lle enprestase o caualo en que podese yr a Santiago, ca en outra maneira morreria ca nõ podia andar. [+]
1390 MS [I, 1]/ 196 Amigo, d ' aqui endeante nõ te queiras mais chegar a Garĩ Calueiro, teu señor, que tu seruische ata aqui, ca sabe verdadeirameẽte que el he perdudo et çedo mor[r]era maa morte. [+]
1390 MS [I, 1]/ 200 Et sabe que eu que me alegraua cõtigo porque coydaua que fezeses bẽ com̃o começaras, et ouveses boo galardom; mais no outro dia ante que sayses da tua casa fezeche pecado cõ hũa moller, et nõ no cõfesache nẽ fillache del peedença, et asi andas cõ teu pecado et coydas que Deus et eu rreçebamos a tua rromaria: nõ cõven que asi seja ca aquel que quiser andar en rromaria por meu amor primeiramente lle cõuen que confese moyto omildosamente seus pecados, et despois andando en rromaria faça peedença deles; et o que d ' outra gisa faz, perde sua rromaria. [+]
1390 MS [I, 1]/ 200 Cata tu et cree meu cõsello, ca en outra maneira nũca poderas seer saluo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 206 Et eles entrarõ cõ grã prazer; et com̃o quer que se moyto alegrarõ do miragre que virõ, moyto se alegrarõ mais por que lles semellaua que Santiago, caualeiro de Nostro Señor que nũca foy vençudo, viuo era uerdadeiramente que lles atã agina abrira as portas et lles oyra o seu rrogo et o cõprira. [+]
1390 MS [I, 1]/ 208 Et ẽna noyte d ' aquel dia que o home santo esto diso, apareçeulle Santiago onrrado de vestiduras moi brãquas, armado com̃o caualeiro de moy fremosas armas que esplãdeçia mais que os rrayos do sol; et tina duas chaues ẽna mão, et chamoo duas vezes, et a terçeira disolle. - [+]
1390 MS [I, 1]/ 211 Et Santiago en aquela craridade tomoo por la mão ante todos et leuoo ata a postromeira porta do castelo; et as gardas ficarõ asi com̃o çegos, et abrio as portas et leuoo cõsigo ata hũa media legoa do castelo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 213 MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Hṽu home de boo lugar de terra de Bregona, que avia nome Giberto, avia quatorze ãnos que era doente dos nẽbros en maneira que nõ podia deles ajudar. [+]
1390 MS [I, 1]/ 213 Et el asi o fez por duas vezes, et a terçeira noyte apareçeulle Santiago et tomoo por la maão et leuãtoo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 213 Et por ende dize algũus que andarõ tã longa carreira en tã pouquos dias. [+]
1390 MS [I, 1]/ 216 Entõ rrey Erodes, chamou ascondudamente os tres Rrex Magos, et aprendeo deles o tenpo en que lle primeiramente apar[e]sçera a estrela, et envioos a Belẽe, et disolles: - [+]
1390 MS [I, 1]/ 218 Et trouxerõ ouro que he metal o que cõuen a rrey porque he poderoso, et trouxerõ ençẽ[ç]o porque he spir[i]tual que he com̃o maneira do olocausto porque era Deus, et trouxerõ mirra que he para untar os corpos dos omẽs mortos porque era omẽ mortal. [+]
1390 MS [I, 1]/ 218 Et despois sayrõse et forõse por outra carreira que nõ por la que vierã. [+]
1390 MS [I, 1]/ 218 "Aquela estrela foy mãdadeira da naçẽça de Nostro Señor, et nũca apareçeu d ' ante que a o neno Jhesus criou, et desque ouve acabado seu ofiçio logo se leixou de seer. [+]
1390 MS [I, 1]/ 226 Uerdadeiramẽte tu cõ Ihesus Nazareno eras, et gardoute el entõ, que te nõ prenderõ, agora vos rrogo a todos que ajades merçee de mĩ et nõ me tenades em pouquo. [+]
1409 TA III,4/ 57 [C]omo ontre todas as qousas anymalyas que Deus fezo a uso et seruiço do ohmen nehũa non seia mays nobre que o cavallo, porque por el os prjncypes et os grandes senores et os caualleiros se deporten, et porque sen el o señor ontre os outros priuados asy como deue, non poderya seer esgardado poren aprol daquelles que vsam dos Cauallos, espiçialmente aa onrra daquelles que con nobre curaçon se deleitam aa bondade et aa onrra da cauallarya et da batalla, algũas cousas do Cauallo, segundo mjña opinion et a braueza do meu engeño ordiney ajuntar liuro no que por todas llas cousas posam sutilmente mostrar aquellas qousas que ao Cauallo et a sua geraçon perteeçen mais lliuremente a verdade por orden dereita segundo o que prouey Eu Jurdam Ruvyo de callabrya, Caualleiro en marescella en outro tenpo de meu Señor o Enperador Fradarique segundo, de mjña vontade, de todas llas qousas, rrazoes uerdadeiras mostrarey. [+]
1409 TA III,4/ 57 Primeiramente porque escriuyndo a geraçon et a nasença do Cauallo digo que o Cauallo deue seer geerado con gran goarda et femença em esta gisa et maneira: [+]
1409 TA III,4/ 59 digo que o potro, porque he tenrro et molle das carnes, que o deuen llyar, quando o fillarem, con corda de llãã grosa leuemente et mansamente porque a llãã he mais ligeira que o llino. [+]
1409 TA III,4/ 59 Jtem deuen fillar o potro en tenpo rezente et tenperado, ca se for caente o tenpo, por rrazon de traballo que non ha husado, lligeiramente poderya pirigar et coller dano en allgũa parte do corpo. [+]
1409 TA III,4/ 61 Dito he desuso do fillamento et domamento do Cauallo, agora digamos na terçeira parte da guarda he da ensinança del prjmeiramente; [+]
1409 TA III,4/ 61 Ao Cauallo deuen teer a maniadeira baixa antre as maaos, asy que adur posa fillar con sa boca o feeo ou a palla, et husando o Comer asy que a natura et huso lle faran o collo et a cabeça seer mais ligeiros, et seer moi mellor denfrear, engrosara mais no alcafar et nas coixas et pareçera mais; [+]
1409 TA III,4/ 61 fremoso por rrazon do prememento que se faz sobre lla parte deanteira vsandoa a comer asy. [+]
1409 TA III,4/ 61 Et deuen saber que o Cauallo para mellor seer non deue seer moi groso nen moy magro, mais antre anbos. Et se for moy groso os humores sobeios deçen aas coixas et geeranse y leuemente doorres, et se traballar podese perder por moitas doores ligeiramente; [+]
1409 TA III,4/ 61 Et quando orio ou aveea deren ao Cauallo deuen no alinpar e scudyr do poo, prjmeiramente porque o poo aduz tosse et deseca as entradanas do corpo; [+]
1409 TA III,4/ 65 Ferrar se deue o Cauallo con ferraduras rredondas conuiniuylles as huñas, et deuen os canellos das ferraduras seer estreitos et lleues. Et quanto as ferraduras mais lligeiras foren tanto o Cauallo alçara os pees mais lligeiramente. [+]
1409 TA III,4/ 65 Et esto meesmo semellauelmente se deue guardar no mes de janeiro porque porllo gran frio o Cauallo caente ou surento ligeiramente arrefeçe. [+]
1409 TA III,4/ 67 Digo que no començo da ensinança et do acustumamento do potro Cauallo prjmeirament deuen lle meter freeo mais fraco et mais ligeiro que podereis auer, et vunte os mossos de mel ou doutras cousas doçes; [+]
1409 TA III,4/ 67 et asy o que en el seuer andara mais seguro et mais saaõ o Cauallo que trotar ben et ligeiramente ao destro et ao seestro pollos ditos llugares por maneira semellauel, por lla mañaa en meor salto que poder o tragam a gallopo, non deue moyto trager a gallope o Cauallo ca por ventura se anojarya et poderseya de depois ligeiramente fazer rreuellador; [+]
1409 TA III,4/ 67 ual moito que o que cauallga o Cauallo a trote ou a gallope mandandoo duun lugar para outro, traga na maão a rredeẽa testa et os mosos do freẽo no peito do Cauallo, que amerga a cabeça aos peitos et encurue o collo, et esto se faça no começo pouco et pouco, et como uyr que mester faz, et en por moito en esto estudo et caamento, et seeria proueito et saamento do Cauallo et do que o caualgar, porque quando o Cauallo trouuer a cabeça jncrjnada, et a o peito et chegada dobrara o Cauallo mais fremosamente, et trotando ou gallopando, como dito he, mais abertamente et mais craramente agardara seus passos et mellor et mais ligeiramente se uoluera ao destro et mellor se parara; [+]
1409 TA III,4/ 67 Et porque da conteença da cabeça escriuy por mais perto perteçe ao freeo, por en conuen mostrar as formas dos freeos et as maneiras do enfrear. [+]
1409 TA III,4/ 69 Jtem outra maneira de freo se chama amado morso semellauel ao sobredito de follas tortas ou chãas, et tem maneira danel no moso do freo. Et este he mais forte et mais tendudo que dos outros. [+]
1409 TA III,4/ 69 Jtem y ha ajnda outras maneiras de freos mais fortes et mais asperos, de que vusam alguũos proençaes, que lleixo porlla sua aspereduen. [+]
1409 TA III,4/ 71 Outrosy dixe que se o Cauallo fose boquemolle que caualgen en el no segundo ou no terçeiro dia porque se soldan as chagas dos dentes a so o freo, et fazese y callo duro, et por ende pois a boca do Cauallo se faz mais lligeira para enfrear. [+]
1409 TA III,4/ 73 dito he da guarda et da ensinança do Cauallo na terçeira parte et na quarta parte digamos do conoçemento da fremusura do corpo et das feituras et dos nenbros del. [+]
1409 TA III,4/ 73 A fremusura do Cauallo deuese conoçer no corpo grande et llongo et que os nenbros rrespondem ao corpo asy como conuen et a cabeça ligeira et conuiniuelmente longa, boca grande et esllauada, os nares grandes et jnchados, ollos grosos, non cauados nen escundudos, orellas peqenas et esperilladas, o collo longo et delgado contra a cabeça, queixadas bem ligeiras et ben seqas, na coma pouqos cabellos et chaos, o peito chãao et rredondo, a çernella non aguda mais como tenduda, dereita et ancha; [+]
1409 TA III,4/ 73 espinaço curuo como chãao, llonbos rredondos como grosos, yllaes asy como de boy, ancas llongas et tendudas, Nadiga ancha et llonga, rrabo groso con poucos cabellos et chaaos, coixas anchas et carnosas de dentro et de fora, canbas et auentaes anchos et curuos como de çeruo, demais coixas ben anchas, seqas et uellosas, as junturas das coixas, que son os Noos de sobre llos trauadoiros, sejan grosos non carnosos nen moyto chegados aas huñas a semellança do boy, os pees et huñas aia anchas duras et cauadas, asy como conuen o Cauallo boo, deue seer mais alto pouco de alcafar ca deanteira parte como çeruo, o colo aia alçado et seia groso hu se junta ao peito. [+]
1409 TA III,4/ 73 Et deues saber que a fremusura das feituras do Cauallo mais abertamente et mais verdadeiramente se poden mostrar et conoçer no Cauallo magro que no groso, que en seendoo encobre moito desa mingooa. [+]
1409 TA III,4/ 75 Et por en prjmeiramente digo das enfirmidades Naturaes, que ueen ao Cauallo segundo como a natura aas uezes por desfallimento ou por sobeieduen, mingoa ou creçe pero creçe para menos. [+]
1409 TA III,4/ 75 Et aas uezes nace con hũa peça de carne en maneira de graaos enas coixas et aas uezes naçe con hũa parte do corpo con grossaaen de carne sen coiro et sen cabello en maneira dauellãa ou de noz, et aas uezes mais et mẽos. [+]
1409 TA III,4/ 75 Et outro naturalmente naçe aas uezes o Cauallo con hũa enfirmidade na çernella a que chaman llarda et con outra a que chaman gralla et outrosy nas coixas et uen esta door do padre ou da madre, que esta enfirmidade auya, larda he huun jnchaço molle a maneira douo et aas uezes maior ou meor et naçe asy de dentro como de fora nas girretas. galla he oua que quer dizer jnchaço molle semelauel tamano como Nos ou como auellãa, et aas uezes et maior et menor, et gerase apar das junturas das coixas, que son noos sobre llos trauadoiros, et outrosy a par das huñas, et ha Nume segundo sa obra. [+]
1409 TA III,4/ 77 Na prjmeira parte digamos Segundo o Nume de cada hũa enfirmidade ou danadura, et onde ueen ao Cauallo, na terçeira parte digamos de todas llas meezinas que uallen contra as enfirmidades et danaduras vonde prjmeiramente digamos, segundo nos, os capitollos dos vocabollos de todas llas enfirmidades et danaduras como se começaran. [+]
1409 TA III,4/ 81 Et eu te ensinarey meezinas conuiniuijs para esta door que chaman uerme en esta maneira: [+]
1409 TA III,4/ 81 et se a chaga for no peito por rrazon do uento llegena con pano de lino ou de llãa, et non o tanga nen descubra ataa tres dias, et des ally adeante llauen con o uyño caente as chagas duas uezes no dia, et a noite as craras dos ouos con azeite et metam y estopa, et tiren ende a prjmeira que coseren et ponanlle esta estopa de cada dia como dito he; [+]
1409 TA III,4/ 81 Et para destruyr o uerme direiche outra cura mays sãa en esta maneira: [+]
1409 TA III,4/ 85 Esta meezjna faras contra a door que chama verme vollatiuo, que se jeera domores corutos que soben a cabeça, para os tirares da cabeça sangraras o Cauallo en anbas llas uẽeas das trincheiras et tiralle do sange asaz et metelle soo a garganta cordas de sedeno sotys, et do mouemento destas cordas et do comer que deue fazer et de como desuso o caualgar et do llugar fryo en que deue estar, et faze en todo como desuso dito he na door do uerme, et se esta door do uerme uolatiuo en tempa como ssooe a acaeçer por moitas uezes fazelle como che jnsinarey depois en seu lugar. [+]
1409 TA III,4/ 85 Et porque he moy chegada ao Curaçon he mester de lla acoreren cedo senon poderiase perder ende o Cauallo lligeiramente. [+]
1409 TA III,4/ 85 Et sabia que estas meezjnas para estanqar o sange non as deuen a amouer da chaga ataa o terçeiro dia ou ataa o quarto et depois façan a chaga a cura que fazen a o uerme saluo que non vusen asy das cordas nen do comer nen do Caualgar nen do llugar fryo de nehũa maneira. [+]
1409 TA III,4/ 89 Quando o Cauallo ouuer door de dentro do corpo et non qeda de bullyr nelle jncham os ollos por o que os guarda a miude da hũa parte et da outra, sangrao llogo da uẽea a que chaman çinlleira, et da hũa parte et da outra tiralle moito sange et outrosy o sangra de qual quer ueea do corpo de que poderes tirar sange. [+]
1409 TA III,4/ 93 Et Depois fillem dous homes senos paaos rredondos et nedeos et vntenos dazejte caente et ponanllos nedeeamente premendoo da hũa parte et da outra começando na deanteira et yndo premendo o uentre et os jllaes rrigiamente contra a çaga con aquelles paaos et pois que asy esfregaren et trouxeren o uentre saqem as ditas estopas ou panos do cuu do Cauallo et caualgen en el et lleuenno en pequeno paso contra llugares montossos et de reita andando porllos ditos llugares ataa que esterqe ou llançe fora a dita decauçon que lle dentro meteron ou que faça huun ou o all. [+]
1409 TA III,4/ 93 ffilla o cardo benadito et A Erua tu et a tasna et as rreizes do espargo et juzbarbeira, tanto de huun como doutro et fage todo feruer desuu con agooa en olla noua et pois que esto for ben coito pono caente con pano arredor da uerga qual uires que o podera sofrer et liao moy ben et pois for fryo acaenta todo outra uez ben et ponllo. [+]
1409 TA III,4/ 95 filla o uinagre ben forte Et a greeda alua muda, et pouco de sal ben mudo, et amasa todo moy ben ataa que se faça ende hũa posta molle, et desta posta cubrir todos llos colloos moi ben et rrenouarllas esto duas ou tres uezes no dia et poerllas as asy como da primeira. [+]
1409 TA III,4/ 97 Et esta door uen porllo gran traballo aas uezes en como dixe Porque os homores sobeios et o sange corren para as coixas por rrazon do moito caualgar, os quaes homores deçen aos pees et as huñas lligeiramente daquel que esta door ha se lle agiña non acoreren. [+]
1409 TA III,4/ 97 se o Cauallo for groso et de ydade conprida dalle llogo a beber aa sa uontade primeiramente, et depois sangrao danbas llas ueeas das trincheiras et outrosy danbas llas ueeas das coixas en que a sangrya soen a fazer et saqenlle moito sange ataa que semelle que enfraqueçe, et depois metano en agooa fryc corrente ata ao uentre et parenno na ueea da agooa mais tesa, et alçalj a cabeça que non beba nen coma ataa que seia lyure de todo. [+]
1409 TA III,4/ 99 Jtem. Da door da polmoeira que chaman pulsiuo. [+]
1409 TA III,4/ 99 Outra enfirmidade ueo ao Cauallo apreso do polmo que sarra os furados de dentro porque espira o polmon pello qual çarramento o Cauallo adur pode soprar como lle conuen, et fazeselle que sopra moito porllos nares et ferenlle ou lateianlle os jllaes, a qual door auen ligeiramente ao Cauallo groso, ca por rrazon do traballo desagisado et da caentura et da gordeen que se dessolue ençarranse ao Cauallo as arterias do polmon en alguũa parte a preto do polmon, a aqual enfirmidade chama pulsiuo ou polmoeira. [+]
1409 TA III,4/ 99 Jtem. Remedio para a polmoeira. [+]
1409 TA III,4/ 99 primeiramente filla cousas caentes para dessolueren a sustancya da gordeen que he callada nas entradas do polmon en esta gisa: [+]
1409 TA III,4/ 99 Et todo ben muudo et pisado con huun pouco daçafran; destenperao con vino branco, et mestura con esta huũa peça de gemas douos, et uolue todo moy ben, et deue seer esta beberagen tan clara et tam sotil que lligeiramente a posa topyr o Cauallo et gardena en uaso llinpo et depois llançena en Corno de boy linpo et alçem a cabeça do Cauallo contra o aar sem freeo, et denlle duas ou tres uezes no dia daqella beberagen por aquel Corno et tena cabeça alçada por hũa peça de gisa que a beberagen posa deçer as entradajas do Corpo et depois desto tragano porlla rrenda a paso ou caualgen en el huun pouco para se estender a beberagen porllo Corpo et que a non posa boluer depois porlla boca. [+]
1409 TA III,4/ 99 qeima con fero feruente os jllaes, fazendo en anbos duas linas en maneira de cruz, et por rrestrengemento do fogo quando se defera os jllaes moito do que soem ferir, et fendelle as uentaas ao longo para tirar por sy et enuiar mais ligeiramente saar. [+]
1409 TA III,4/ 101 primeiramente pararas o Cauallo en lugar caente et caenta enno fogo pedras, et lançaas so o uentre do Cauallo, et Cubri o Cauallo de hũa cuberta de llãa, et llança sobre aquellas pedras agooa caente tanto que as faças fumegar en gisa que se uolua o Cauallo en suuor todo. [+]
1409 TA III,4/ 101 Et depois çinllalle aquella cuberta, et este asesegado naqel lugar ataa que se cunsuma toda a suur del, et depois desto esfregalle os nerueos et as coixas ameude con azeite ou con manteiga, depois faze çenrrada de çinza das pallas do trigo et das allas pallas et das maluas, todo qeimado desuũo, et desta çernada caente qual a poder sofrer feiranlle as coixas et os neruos e non no mouer daquel lugar caente, et vusenlle destas cousas ataa que torne a seu estado. [+]
1409 TA III,4/ 103 Outra enfirmidade uen ao Cauallo quelle seca a deanteira et lle enmagrenta o corpo todo e fazeo estercar huun lixo que semella domen, et soeselle fazer no cuu vermẽes rruuios et aluos. [+]
1409 TA III,4/ 103 para o Cauallo soo en hũa casa por dous ou tres dias ou mais, et non coma nen beba, depois dalle a comer do lardo do porco salpreso quanto del quiser ca por rrazon da fame et do lardo salgado ligeiramente et de grado comera. [+]
1409 TA III,4/ 103 Et pois que esto comer, dalle a beber agooa morna con farina dorio auondo ataa qa non qeira. [+]
1409 TA III,4/ 105 Outra enfirmidade se faz enno ventre do Cauallo que faz rrugyr as tripas, et faz a miude estercar o Cauallo cruu et rraro como agooa, et porllo muito estercar liurase o uentre en tal maneira que adur lle ficara no uentre cousa que comia et esta door ven do comer sobeio dorio ou doutra cousa semellauel que se non mooe enno estamago asy como conuen, et corre o Cauallo et uen aas uezes quando o Cauallo bebe pois que come orio sen outro espaço et as uezes uen se corren o Cauallo, pois he fraco da agooa, ou seo lleuan a gallope. [+]
1409 TA III,4/ 105 Et porque por rrazon desta enfirmjdade esterca esterco rraro ameude mais que sooe, por ende andando o Cauallo solto liura mellor os tripos et o uentre, comendo como dito he, heruas verdes prestarllam moito, porque se mooen no estamago mais ligeiramente; [+]
1409 TA III,4/ 105 o estamago, que estaua fraco por rrazon do moito comer do orio, liurar sa mellor et mais ligeiramente por rrazon do paçer das eruas. [+]
1409 TA III,4/ 107 Jtem. Da door que uen do fryo uello que chaman Cimeira. [+]
1409 TA III,4/ 107 Ha y outra enfirmidade que dizen Cimeira, que deçe da cabeça do cauallo, que e fria, et diz continoadamente pollos nares agoa ou humores fryos et non ligeiramente, quando o Cauallo ten frio vello na cabeça, et uen as vezes da door que chaman verme voador, onde o Cauallo lança porllos nares toda a humidade da cabeça. [+]
1409 TA III,4/ 109 Outra enfirmidade ha y que tragem doores a toda a cabeça do Cauallo et fazeeo tosyr et apretalle alj o goto, et fazelle jnchar os ollos et aas uezes llagrimeiar, et nos jllaes llateiar, et esto uen ligeiramente quando meten o Cauallo na estada moi caente, et tirano depois ao uento. [+]
1409 TA III,4/ 109 queimaras con fero feruente rredondo as llandooas que tem o Cauallo ontre o Collo et a cabeça so as qeixadas, furando aquellas llandoas, et queimao sotilmente con fero rredondo na cabeça en meio da fonte que os homores que ueen da freura saem fora et demays meter llas sedenos sooa garganta ende que os homores aian careira para sair fora porllo mouemento das sedas. [+]
1409 TA III,4/ 109 Para esto val a manteiga mesturada con olio de louro posto ontre os nares gardandoo o Cauallo das cousas frias et vse das caentes, et beba ameude agooa caente morna, asy como he contyudo na door da cabeça et por tal maneira se poderya liurar. [+]
1409 TA III,4/ 111 primeiramente ao ollo que llagrimeia faras na fronte do Cauallo estritorio que quer dizer pegamaço como enprasto et rreello as apar das trincheiras, et filla o poo dalmeçega et azeite et as craras dos ouos, et amasa todo moy ben et pono en pano de lino ancho de quatro dedos, et seia tan longo que atanga de hũa trincheira aa outra et meio da fonte ponlle este enprasto et tenao ataa que se exugen os ollos, et quando quiseres tirar este enprasto mollao con azeite arredor, et con agoa caente et leuantao leuemente. [+]
1409 TA III,4/ 111 Para esto ual queimar anbas llas uentãas das trincheiras que chaman meestras ou as açendan con fogo conuynyuelmente. [+]
1409 TA III,4/ 111 Et se os ollos teueren pano uello ou rrezente filla a siba et o sarro da Cuba et a sal jema tanto de huun como doutro et fage poo de todo et peneirao moi ben et llançao nos ollos deste poo por huun canudo duas vezes no dia asaz del. [+]
1409 TA III,4/ 113 Auen as uezes que se faz na boca do Cauallo hũa enfirmidade de jnchaço ou de llandooas llongas en maneira de amendooas que apertan de dentro as qeixadas tanto que o cauallo non pode comer, et aas uezes jnchase toda a boca et o paadal tanto que adur pode comer, et chama a esta enfirmidade mal de boca. [+]
1409 TA III,4/ 113 A esta door acorreras en esta maneira: [+]
1409 TA III,4/ 115 Et porque todas llas danaduras se començan de jnchaço por en lle deuen acorrer no començo en esta maneira: [+]
1409 TA III,4/ 117 et rrenouar lla meezjna et tirando de rreiz o corno et mete na chaga estopa petada con cal envolta et con mel, encheea ende ben toda llauada primeiramente a chaga duas vezes no dia con vjno forte ou con vinagre caente ataa que a chaga seia soldada et non lle ponan sella ataa que seia a chaga saã encoirada. [+]
1409 TA III,4/ 121 esta door uen da sobeieduen de maaos homores et aas uezes de fryo uello et aas uezes porllo gran peso posto amyude et sem preuisom sobre llo espinaço et por Razon de tal door adur se pode alçar o Cauallo sobre lla parte pustrumeira nen lleuar aas coixas. Et a esta enfirmidade chama mal ferruto. [+]
1409 TA III,4/ 121 Reeras primeiramente os llonbos ou as rrens do Cauallo, depois faras pedamaço desta gisa, rreteras o pez, estendello as en pelle que posa cubrir os llonbos et as rreens dancho et de llongo, et depois fillaras duas ditas dramas de bollo armenico et do armonico et do pez grego et do galbano et do ençenço branco et dalmeçega et do sange do dagron et de agalla et de todas estas fillaras jgualmente tanto de huun como doutro et faras ende poo, et deste poo deitaras sobre llo pez da pelle, et seia o pez caente; [+]
1409 TA III,4/ 125 se a danadura ou jnchaço se faz de ferida en alguun lugar duro ou de couçe de alguun cauallo poeras primeiramente toda a danadura ou jnchaço, despois filla as follas dalosna et da alffauega et do gigante et pisa todo con exulla uella de porco en booa cantidade et fage todo feruer densuun et lançalle pouco de mel et dazeite et de farina triga meixendo todo ataa que se coza et pois se cozer pono tibio con pano de liño como enprasto et llegao todo na danadura et este enprasto lle mudaras duas ou tres uezes no dia. [+]
1409 TA III,4/ 129 primeiramente rraeras llogo aquel callo, disy toma allosna que seia tenrra et alffauega de coura et o aapeo et o gigante et pisa todo desuu con exulla de porco et cozeeo moy ben. [+]
1409 TA III,4/ 131 Et por en deuen se cauidar de o fender nen tallar en nehũa maneira, mays he mellor et mays ssaão que o Cauallo que ten ouas que o paren en agoa frya na veea huu correr mays tesa ataa os geollos et tenano y hũa gran peça a manãa et a noyte, he esto por alguũos dias ataa que se desfaçan et menguen as ouas por llo apretamento dagoa frya et tesa, depois queime ao longo et ao traueso arredor das junturas as ouas con verga conuinyuelmente, desy curaras das ceimaduras como dito he, asy minguaran as ouas et non puderam adeante creçer. [+]
1409 TA III,4/ 133 Primeiramente faras pellar todos llos cabellos das junturas do Cauallo que ende for doente. [+]
1409 TA III,4/ 133 Et asy lleixo teer y aquella decauçon arredor da juntura ataa que se della pellem lligeiramente os cabellos, depois llauen con agoa caente a door et a juntura para raeren ende os cabellos. [+]
1409 TA III,4/ 135 fazense ainda enfirmydades ontre as junturas das coixas et as huñas que rronpem o coiro et a carne a maneira de sarna Et tragen caentura a que dizen gretas. [+]
1409 TA III,4/ 135 Auen as vezes aynda ao Cauallo que se sente na juntura da pustrumeira parte da coixa, que he nos noos de sobre llos trauadoiros, et esto vem de feryda que o Cauallo da con o pee en alguun lugar duro ou descorregamento de pee, que escorrega no correr ou no andar, ou se puxa o pee en uago. [+]
1409 TA III,4/ 135 Et esto soese fazer quando o Cauallo come eruas tenrras et os omorres enton mouense porllo corpo del et deçem as coyxas et fazennas jnchar, do qual jnchaço se faz o Cauallo prjgiçoso et pesado na parte pustrumeira que som as pernas. [+]
1409 TA III,4/ 135 lega prjmeiramente na coyxa do Cauallo que for jnchada aquella ueea que chaman mestra et sangrao en esa veẽa et tirando ende o sange asy como conuen, fage enprasto da greeda alua amasada con vinagre forte et con pouco de sal ben mudo, et deste enprasto cobre todo o jnchaço da coyxa et ponllo duas uezes no dia. [+]
1409 TA III,4/ 135 Conteçe aas uezes que por caiom nas junturas ou nos jeollos ou nos pees ou en outra parte do Cauallo entra espina ou estrepe ou escadeẽa de madeiro et fica ontre a carne en algũa maneira daquella chaga jncha todo arredor, et as uezes toda a coyxa moormente see a espina ou a escadeẽa tange alguun neruo, que faz o Cauallo çopegar. [+]
1409 TA III,4/ 135 Deuese prjmeiramente rraer toda a chaga darredor et toma depois tres cabeças de llagartixas pisadas ia quanto llegaas sobre lla chaga. [+]
1409 TA III,4/ 141 Et Nota que o poo dos collos das abroteas ual mays que todos llos outros, et dos ditos poos deuen vsar nos llugarres neruossos et jntrincados de veas et darterias porque se deuen cauidar de fazer en taes lugares talladuras nen queimaduras a nehua gisa pero non he douida que enos carnosos sse non deuen fazer talladuras et queimaduras como conpryr, ca mays ligeiramente se pode curar o cançer por ellas que por llos ditos poos nos lugarres carnosos. [+]
1409 TA III,4/ 143 Et aas uezes se faz do cançer que non he ben curado que por esta rrazon lligeiramente se uolue en fistolla. [+]
1409 TA III,4/ 145 prjmeiramente digamos da seda que se y faz. [+]
1409 TA III,4/ 145 Et o Cauallo non coma eruas por nehũa maneira nen outra cousa verde. [+]
1409 TA III,4/ 145 Algguuns curan a seda en esta maneira: [+]
1409 TA III,4/ 147 Peeira he enfirmidade que se faz ao Cauallo que non pode andar, como se fose aguado, et padeçe o Cauallo esta door aas uezes en huun pee et aas vezes en todos. [+]
1409 TA III,4/ 147 esto uen lligeiramente dos maaos humorres que ally correm, pero ligeiramente uen do huso dandar por agoa lixosa ou por estrabo mollado et estar y de noite non seendo ante exuto nen linpo nen traido asy como ha mester. [+]
1409 TA III,4/ 147 Et podese esta door ligeiramente conoçer na lengooa danada. [+]
1409 TA III,4/ 147 Remedyo contra esta door da peeira. [+]
1409 TA III,4/ 147 Quando o Cauallo ouver peeira deuen lle allinpar moy ben as huñas so as sollas do fondo do pee ataa que fique o casco moy sotil et descobrir os maschos anbos para folgar por y ataa que chegen aa huña, desy sangren anbos maschos ou os furar por fondo da hũa et da outra parte con ferro de ponta feruente; [+]
1409 TA III,4/ 147 para se liurare por y os omores que y corren, et agardem senpre o Cauallo que non meta os pees en agoa nen en outro lugar mollado desuzẽo non o enfadem a nehũa maneira, depois ponlle papuxas de farellos coytas en vinagre et con pouco de seuo. [+]
1409 TA III,4/ 149 Ddas encrauaduras que som de tres maneiras. [+]
1409 TA III,4/ 149 as encalçaduras que se fazen ennos pees et nas huñas do Cauallo digamos as maneiras das quaes primeiramente departamos por dereita orden, et som tres, et fazese hũa espeçya dencrauadura que dana en fondo de dentro o tuello que chaman amago. [+]
1409 TA III,4/ 149 Et fazese outra terçeira et non dana o tenpan ena huna en njhũa qousa mays tange et dana o uiuo da huña; [+]
1409 TA III,4/ 149 et por esta rrazon a primeira speçia, que de fundo dana o tenpan conpridamente, he perygosa porque o tuello he hũa tenrriduen dossos feita en maneira de huña et ena huña, et cria a huña et gouernaa et tiraa asy as rreyzes da huña toda. [+]
1409 TA III,4/ 149 Remedio contra a encalçadura da primeira espeçya. [+]
1409 TA III,4/ 151 prjmeiramente descobriras a encrauadura de fondo ataa o uiuo, cauando a huña ao llongo et llargandooa arredor da chaga para se non chegar a huña a chaga et descuberta a chaga llauen con vinagre a encrauadura depoys de sal mudo et pona ençima et stopas molladas en uinagre et llegem o pee danado con huun pano et cure depois a chaga duas uezes no dia asy como ia contey. [+]
1409 TA III,4/ 151 Ssee a encrauadura for na terçeira speçia que non dane o tuello mays pasa por meyo ontre o uiuo et a huña et esto mesmo lle faras en todo como che na segunda espeçya ensyney, pero que aynda y mays ha sobre esto conuen a saber que aparellada et descuberta a encrauadura asy como o meestre faz talen aa huña de fora ataa a danadura do crauo que lixo nen podreen nenhũa non posa ficar na chaga por nenhũa gisa. [+]
1409 TA III,4/ 151 Et Nota que todas llas encrauaduras que ha de dentro non tangen ao Cauallo ligeiramente se podem curar se foren linpas et ben aparelladas et lles meteren dentro na chaga seuo ou çera ou lleite ou outra qousa grosa que ante feruan con sal, et con esto asy caente queimaren ben a chaga, et gardena da agoa et de lixo et garira, esto he prouado. [+]
1409 TA III,4/ 151 et esto asy posto amansa a door et abre os poros et faz as huñas humidas para se tallaren mellor et mays ligeiramente por hu as tallar quiseren, et deuen a gardar a besta que for encrauada dagoa et do lixo et de caualgaren en ella porque lle seera perigoo see a non gardasen. [+]
1409 TA III,4/ 153 Contençe que se dana o pee so a huña no uiuo da solla, entrando y perigoo ou osso ou pedra ou estacon ata o tuello de que se dana aas uezes moy mal o tuello, da qual danadura se se por negregencya do alueiter non tallar a huña como ia de suso dixe, apar du a chaga naçe do tuello, hũa sobeieduen de carne que sal fora porlla chaga sobre lla solla do pee a qual sobeieduen de carne porllo apremamento et por lo apretamento da huña se faz sobre lla solla do pee en maneira de figo et porende jgualmente lle chaman figo. [+]
1409 TA III,4/ 153 prjmeiramente tolleras tanto da huña arredor da chaga que aia espaço conuiniuel ontre a solta do pee et aquella carne sobeia que chaman figo, depois talla o figo ataa açima da solla de que seyra o ssange, et estancado o sange pom ençima do figo esponsa do mar et apretaa ben con huun pano de lino et legao ben et non lle tollas esta sponssa do mar ataa que seia o figo todo comesto et rraudo da huña, et o figo asy rraydo cura da chaga que ficar asy como dito he das outras chagas dos pees. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL