1275 |
CPb 1/ 6 |
La segunda razon es, (por)que por los amigos se guardan, e se acrescientan las riquezas, e las honrras que los omes han: ca de otra guisa sin amigos non podrian durar, porque quanto mas honrrado, e mas poderoso es el ome, peor golpe rescibe, si fallesce ayuda de (los) amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E sobre todo dixo, que en qualquier edad que sea (el) ome, ha menester (ayuda: ca si fuer niño, ha menester) amigo(s) que lo crie(n,) e lo guarden que non faga, nin aprenda cosa este mundo sen amigos macar seia auondado de todolos (outros) bees que en el son. (ca) quanto os homees son mays onrrados e mays poderosos e mays rricos. tanto an mays mester os amigos e esto por duas rrazoes. a premeyra (he) porque eles non poderian auer (nehun) proueyt o das rrequezas sse non husasen delas e tal huso deue seer en fazer ben. e ho ben feyto deue seer dado os amigos. e por ende os amigos non poden husar das rrequezas que ouueren macar car seian auondados dellas. a ssegunda rrazon he que porlos amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas e as onrras que os homees an ca doutra guysa sen amigos non poderian durar porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omee peor golpe rreçebe se (lle) falleçe ajuda de amingos que os acorran en sua pobreça e os estorçan (t)odos perigros quelles aquaçeren. e sobre todo disso que en qual quer hedade que seia omee a mester amingo que o cria e o garde que non faça nen aprenda cousa quelle este mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et dessi meterõ mão aas espadas et dauansse muy grãdes golpes cõ ellas; mays, en cabo, venceu Bernaldo et matou y a Buyso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et tã grãde era a pressa de lidar et tã de curaçõ no aujã, que muy longe oyam os golpes das espadas et das astas das lanças que quebrauam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et conocerõsse nas armas et forõse ferir hũu ao outro, et derõ[se] tã grãdes golpes que os cuytellos das lanças passarõ da outra parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Mays os castellãos nõ leyxarõ de passar por todo esso, dando et rreçebendo grãdes golpes d ' azcuas et de dardos et de seetas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et o conde, quando o uyu, sayu a el et forõsse ferir muy de rigeo das l[ã]ças; et tam grandes forõ os golpes que sse derõ, que ficarõ enbaçados, en guisa que nõ poderõ falar nẽ ferirse hũu a outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Mays o conde, pero que era ferido, assy com̃o huuyou d ' entrar en acordo ante que o mouro, aremeteusse et deulli outro golpe tal que caeu logo o mouro morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Mays deu o mouro a Gonçaluo Gostios hũu tã gram (tã) golpe da espada per somo do capelo, que lle cortou o capelo et o almofre da loriga et a cofya, de guisa que ouue de chegar o golpe ata os ollos, assy que caeu morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et aguillou contra elle muy de rigeo et deullj da lança tã gram golpe pelo escudo (et) que duas partes llj fezo del, et falsoulle todalas garnições, de guisa que todo o ferro da lança lle pasou da outra parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et o mouro caeu en terra morto daquel golpe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Et deullj o cõde tal golpe que llj falssou o escudo et as outras guarnições et entroullj o ferro ia quanto pela carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 145 |
Et tamana era a pressa de lidar et tã fortes golpes se dauã que, por grandes uozes que o ome desse, nõ seria oydo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et, quando esto uio Aluar Sãches, que era primo de dõna Lambra, caualgou en hũu seu caualo et foy lançar a aquel tauolado, et deu ẽnas tauoas hũu tã gram golpe que o oyrõ dentro ẽna vila. segũdo diz a estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Dõna Lambra, quando o oyu et soube que seu primo Aluar Sanches fezera aquel golpe, prouguelle muyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et Gonçaluo Gonçaluez, logo que chegou, foy al[ã]çar ao tauolado, et deu hũu tã gram golpe en el que quebrãtou hũa das tauoas de medeo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et, quando chegou aos vijte jnfantes, alçou arriba o braço con aquel astil que leuaua et deu cõ el hũu tã gram golpe a Gonçaluo Gonçaluez que per Vo lugares lle fez quebrar o sangue. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Par Deus, tio, nũca uos eu mereçi por que uos tã gram golpe com̃o este me dessedes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Rroy Valasquez, quando aquelo oyu, cõna grande yra que ende auya, alçou outra uez aquela vara por darlle outro golpe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Mays Gonçaluo Gonçaluez desuioulle a cabeça do golpe, assy que o nõ acalçou senõ pouco pelo ombro; et pero tã gram golpe lle deu que duas peças fezo do astil en elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Gonçaluo Gonçaluez, quando uyu que nõ auya y outra mesura nẽ mellor que aquela, tomou ẽna mão o açor que lle tijna o escudeyro et foy dar a Rroy Valasquez cõ el hũ[a] tã gram ferida ẽna cara, a uoltas cõno puno, que todo llo quebrãtou daquel golpe, de guisa que logo lle fez quebrar o sangue pelos narizes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et, en dizendo esto, foyllj dar hũu tã gram golpe da espada que o partio ata o meyo do corpo, et deu cõ el morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Nõ sabe golpella con quen trebella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 361 |
Et despoys começouse a lide muy rrigeamente, dandose muy grandes golpes, en guisa que morrerõ y muytos caualeyros dãba - las partes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 399 |
Conta a estoria que uoluerõ a[s] rredeas aos caualos et forõse ferir muy brauamente, com̃o boos caualeyros, et derõse çĩco golpes da lãça, et a seysta ue[z] quebrarõ as lanças en sy et meterõ mão aas espadas, et dauãse muy grandes golpes cõ ellas, asy que se cortauã os elmos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 399 |
Et elle, quando esto oyu, empero que estaua muy mal ferido de morte, alynpou a cara cõna manga da loriga, et tomou a espada cõ ãbaslas mãos, coydandolle dar per çima da cabeça, et errouo et deulle hũu grã golpe eno caualo, atã grãde que lle cortou os narizes mesturado cõnas redeas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Et dom Diego erroulle o golpe, mays nõno errou Rrodrigo Ares, que lle deu tam grã lançada que [lle] falsou o escudo et quebrantou[lle] (o escudo) hũa peça delle et o arçõ da sela [de] deante, et fezolle perder as estribeyras et abraçar a çeruys do caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Mays, com̃o quer que dom Diego foy tã maltreyto do grã golpe, esforçousse muy bem et foy contra o outro muy brauamente, et deulle tã grã golpe que logo quebrantou a lança en elle, et falsoulle o escudo et a loriga et todas as outras armas et meteulle hũa peça do ferro pela carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Et meterõ logo ambos mão aas espadas et dauãse muy grandes golpes cõ ellas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Et Pero Bermudes nõno pode mays sofrer, et disso ao Çide et aos seus que llj acorresem aa syna et foya meter ẽna mayor pressa dos mouros, rreçebendo muytas feridas et dando muytos golpes po[r] lle abater a syna, mays el tragia muy bõas armas et nõ llas podiã falsar n[ẽ] llas podiã derribar nẽ leuar a syna das mãos, ca era muy valente et muy caualgador et de muy grã curaçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Et o Çide vyo assy andar et foy ferir a hũu alguazil mouro, que andaua morto por prender a don Aluar Fanges, et deulle tã grã golpe da espada que o atrauesou d ' ambas as partes, et caeu morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 427 |
Desy chegou al rrey Faris et deulle tres golpes, hũu delles que llj ronpeu a loriga et o corpo, en guisa que se lle ya o sangue pelas pernas a fondo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 427 |
Et quiseralle dar outro golpe, mays el rrey nõno quiso adtender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et juntaronse hũus outros et dauãse muy grandes golpes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 556 |
Et foy el rrey fogindo cõ tres golpes muy grandes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Et esto todo nõno uiu outrẽ senõ Ordoño, sobrino do Çide, que era escudeiro, et enderençou para o mouro, a lãça sub o braço, et deullj tam grã golpe pelos peitos que o pendom cona asta seiu pelas espadoas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Et enderẽçarõ todos tres per meyo da fazenda et forõ ferir eno mayor poder dos mouros; et tã de rrigeo os uoluerõ, dando grandes golpes en eles, que esto foy hũa grã marauilla, derribando et matando en eles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 638 |
Et Diego Gonçalues deullj hũu golpe cona lança eno escudo que llo falsou d ' ambalas partes, mays nõno prendeu en carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 638 |
Et Pero Uermudes esteue firme et nõ teue en nada o golpe; et ferio a Diego Gonçaluez tã de rrigio que lli falsou o escudo et o perpõto et a loriga et meteullj a lança pelos peytos, en guisa que llj chegou çerca do curaçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 638 |
Et Pero Uermudez meteu mão aa espada Tiçõ; et, quando a Diego Gonçaluez uio sobre si, conoceua bem et, ante que recebesse golpe cõ ela, conoçeu que era uençudo et que era uerdade o que Pero Uermudez dissera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 638 |
Et esto fezo elle, coydando viuer, mays o golpe que tĩjna era mortal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Et, desque as quebrãtaron, dandosse muy grandes golpes, meteron maão aas espadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Et Martin Antolines meteu mão a Collada, que era marauillosa espada, et deu cõ ela hũu grã golpe de trauesso a Fernã Gonçaluez, per çima da cabeça, en guisa que llj tallou o almofar da loriga cõ hũa muy grã peça do casco, de guisa que ficou tã mal ferido que nõ soube de si parte (nẽhũa); et, pero que tĩjna espada ena mão, nõ fazia senbrant[e] de ferir cõ ela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Outrosi Muñio Gustios et Suer Gonçaluez ferianse muy rigiamente conas lanças, fazendo golpes asinaados en sy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Et, com̃o Suer Gonçaluez era caualeyro moy grande et muyto esforçado et de grã ualẽtia, ferio a Mono Gustios eno escudo que llo partio todo d ' ambalas partes; mays o golpe nõ foy dereyto et nõno prendeu per carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Et deullj hũu golpe pelos peytos que llj passou todalas guarnições, et seyu o pendon pelas espadoas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Dizendo esto, deullj (deullj) tã grã golpe cõno ueablo que nũca ia mays falou; et seyusse logo do castelo per hũu furado que tijna y feyto, et vẽosse logo para el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Senor, conprido he o que uos eu promety; mandade entrar ao castelo, que nõ a y quẽno defendera; et seed[e] çerto que Lope d ' Ardena nũca uos mays deseruira, ca eu llj dey tal golpe cõ este ueablo que logo caeu morto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 749 |
Conta a estoria que, desque as azes forom paradas, dos cristãos et dos mouros, dom Diego Lopez, que tijna a deanteyra del rrey, foy ferir ẽnos mouros; et, com̃o era muy esforçado et muy ontremetudo, quebrantou as azes dos mouros et seyu da outra parte do curral, et ficou y cõ muy poucos dos seus, dando golpes et rreçebendo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et as serras et os vales rresoauã cõnos muy grandes golpes que aly erã dados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et entõ foy a batalla muy ferida, et ouue muy grã mortaldade ẽnos mouros, et ouue y dados muytos golpes et muytos corpos espe[ç]eiados et muytas cabeças corta[da]s, que nõ auyã cõto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Et el rrey d ' Arangõ tragia hũu golpe de lança pelos peytos, et sayallj o algodõ do perponto, pero nõ chegara aa carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Coyrmaão, quẽ uos este golpe deu nõ auya sabor de criar rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et muyto sse estremarõ y dõ Gil Mãrrique et dõ Telo Afonso et Roy Gõçaluez, et forõ y muy boos ademays, fazendo y golpes sinalados de lãças et d ' espadas et de porras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et dõ Aluaro, cõ prazer daquellas çepionadas que o caualleyro daua a sua uoẽtade, diziallj sempre, cada que o golpe oya: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 871 |
A naue que primeyro chegou, que ya de parte do areal, nõ pode quebrantar a ponte per o açer[t]o[u], pero assedoa ia quanto; mays a outra en que Rreymõ Bonifaz ya, desque chegou, foy dar de fronte hũu tal golpe que passou clara da outra parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 874 |
Et morrerõ y muytos cristãos, ca taes beesteyros tĩjnã esses mouros que a muy gran treyto faziã gran golpe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 874 |
Et muytos golpes forõ y vistos das quadrellas que esses mouros y tirauã que passauã o caualo armado et que seyã del et yanse a perder, et ascondiãse todas so a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Os mouros, quando virõ que tã poucos erã os cristãos que apos elles yam, derõ tornada a elles, et alj forõ os golpes muy grandes de lanças et d ' espadas et de porras que se dauã a mantenente, que llis durou gran peça do dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Et tã rigeo estaua y Garçia Perez de Uargas aquel dia ante as portas de Triana, et tãto sofreu et tãtos golpes reçebeu et tãtos deu, que os sinaes das ondas do escudo et da capelina nõ pareçiã ante os golpes que llj derõ os mouros. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 125 |
A ssegũda rrazon he que por los amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas, e as onrras que os homees an; ca doutra guysa sen amigos non poderian durar, porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omẽ, peor golpe rreçebe se lle falleçe ajuda de amĩgos [E aun dixo ele mesmo, que ainda os outros omes, que non son ricos, nen poderosos, han menester en todas guisas de amigos] que os acorran en sua pobreça e os escorçan o dos perigros que lles aqueeçerẽ. |
[+] |
1350 |
LT [1]/ 52 |
Entõ leixarõ yr contra ssy os caualos por çima da ponte, et o caualeyro da ponte que era muy grande et muyto arrizado, leixousse yr a Queya tã brauamẽte com̃o sse fosse corisco, et ferio d ' ũa lança curta et grossa de tal golpe que derribou o caualeyro e o caualo dessũu sobre la ponte. |
[+] |
1350 |
LT [1]/ 57 |
Et quando uiu Lãçarot que a justar lle conuijna, nõ sse quis mays detéér ante sse leixou correr ao caualleyro et foylle dar eno peyto, em descuberto do escudo, hũu tã gram golpe, que lle nõ prestou loriga que lle nom metesse a lãça pelo peyto. |
[+] |
1350 |
LT [1]/ 59 |
Eles sse cometerõ de muytas partes muyt atreuidamẽte, assy que bẽ no cuydarõ a desbaratar, mays de guisa conoçiã os golpes que diziã que era bóó caualeyro d ' armas a marauilla et o mays arrizado et o mays ardido que nũca entre eles entrara. |
[+] |
1350 |
LT [1]/ 60 |
Et un caualeyro uello que estaua ante as amẽas, et que do começo uira a batalla, et uiu que Lãçarot daua entõ mayores golpes ca o nõ começou da primeira, disso aos que estauã em derredor: -"Uos ueeredes, a boa fe, que aquel caualeyro que esta emde os uẽçera todos ou os desbaratara, et, se Deus me ualla, uẽçeria et mataria taes X com̃o eles, ca estes nossos som boos se nõ fugẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 344 |
Et alý foy moyto golpe dado, et alý desmayarõ moytos bõos caualeyros, et forõ y derribados et malferidos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et meteusse perla batalla hu a el ueu mays espessa, dando grãdes espadadas, et fazẽdo golpes senalados, assý que nehũ grego nũca sse a el chegaua que del pagado sse partisse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 518 |
Et alý forõ os golpes tã esquiuos et tã desmesurados que moytas uegadas chegauã as espadas ata os dentes, et tallauã elmos et cofias et pescoços. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 520 |
Et aquel día nõ ouuo y justa deuissada, mays todos se cõbatíã rrégeament de cõssũu, et tã esquiuos golpes se dauã per çima dos elmos limados que moytas uezes lançauã a longe cabeças et braços et puños, et quebrantauã elmos, et, aas uezes, chegauã as feridas ata os narizes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 555 |
Mais, sen falla, se el fazía muytos golpes, moytos rreçebía en seu corpo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 555 |
Mays Achiles escapou malchagado deste jogo, que o golpe lle falsou a loriga, et chagouo muy mal ẽnos dedos, et fuj tã malenbaratado que fuj preso en poder dos bastardos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 561 |
Et leyxaron correr os cauallos contra sy, et fórõse ferir tã cruament que, en pouca d ' ora, forõ quebrantados muytos escudos et falsadas muytas lorigas, ca se dauã tã grandes golpes que nõ preçauã armas que trouxesem. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 562 |
Et alí rrecebeu Troilos tãtas feridas d ' espadas et de lanças, et tãto se defendeu, et tã carament uendeu sua morte, que ome naçido ẽno mũdo nũca ueu hũ caualeyro que fezese taes brauezas, nẽ tã asenalados golpes, per sua mão, cõmo Troilos fezo aquel día. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 562 |
Et doulle tal golpe per çima do escudo [hu tragía] a banda p(r)intada dos leoes do ouro, que llo falsou, et a loriga, et chagouo muy mal ẽno costado, en maneyra que a coytela da lança et o pendón forõ bañados en sange. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 586 |
Et seia ben çerto que, se nõ para mentes en sua fazenda et se nõ guardar bẽ, tal y au[er]á que lle dará tal golpe que lle nõ dará bõo esforço pera seguir a batalla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 586 |
Pois que o torneo fuj mezclado, alý ueeriades dar grandes golpes et esmerados, et moytas lanças et espadas banadas en sange. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 586 |
Et fezo daquela yda tã grã dãno ẽnos gregos, et fézolles golpes tã asinalados, que ben terría quen o uise que era caualeyro ardido et ualent. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 588 |
Et Ayas, quando se senteu malferido et entendeu que golpe era mortal, aguillou perla grã presa, per entre todos, tolleyto et fora de seu sen. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 588 |
Et ýa dando golpes fortes et perigoosos adeante, et atreueuse sen pauor nihũ, en tal guisa que, en poucas d ' oras, matou perlas suas mãos vijnt et dous dos da çidade. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 588 |
Et tẽéndoo así, doulle muytos golpes da espada, en guisa que lle fezo carament conprar sua morte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 588 |
Mais el rrey Aias ficou del tã malchagado que nõ auía en el costado são, nẽ espinaço, nẽ mão, nẽ pe, nẽ braço, nẽ cabeça, nẽ peyto, ca des[que] ome naçeu, nũca assý fuj õme desfeyto, nẽ golpeado, nẽ fuj õme que o uise que nõ ficase espantado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 604 |
Et leuaua çinta hũa espada muy preçada et moy bẽ tallant, cõ que á de fazer golpes esquiuos et grandes et sinalados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 605 |
Et a rreýna Pãtaselona fazía marauilla per suas mãos, que ia mais nõ daría golpe da espada que nõ matase ou nõ chagase mortalment a aquel que daua. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 621 |
Et deçẽdeu logo do caualo, et alçou a espada, et doulle tãtos golpes per çima da cabeça ata que a matou. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 88 |
Et entõ começarõ [a lidar] moy fortemẽte en gisa que forõ y mortos quorẽẽta mĩll cristiaãos; et o duc Millo, padre de Rrulã, cõ aqueles a que froleçerõ as astes, et rreçebeu y coroa de marteiro; et matarõ y o caualo a Calrros, et el ficou de pee cõ dous mĩll cristiãos ẽno meo da batalla, et tirou a espada que chamã Gaudiosa, et daua cõ ela grãdes golpes en gisa que cortaua moytos corpos por meo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 112 |
Et o primeiro omẽ que ferio en eles fui Arnaldo de Belanda cõ os seus et entrou por eles dando moi grãdes golpes ẽnos mouros a destro et a seestro, ata que chegou onde estaua Aigolando et matoo logo ali cõ hũa espada. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et logo esforçado por la vertude de Deus entrou ontre aquelas azes d ' aqueles mouros dando moy grãdes golpes a destro et a siestro, et a dirribar et a matar deles moytos, et foyse apos Marsil que ya fogindo, et por la grraça de Deus matoo ontre os outros. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et Durãdas tãto quer dizer: "duros golpes cõ ela da", ou "duramente cõ ela fere os mouros", ca por nĩhũa gisa nõ pode quebrar, et ante faleçera o braço que a espada. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et hũa vegada ergeo o mallo et coydou a derribar d ' aquel golpe toda a igleia, et quiso obrar Nostro Señor do seu juyzo et fez del omaya de pedra cõ seu mallo ẽna mão, dentro ẽna igleia de Sam Rromão, et a tal color cal era a saya que tragia vestido, et soen dizer algũus rromeus que alo vã en rromaria, que aquela pedra deita de si mao odor. |
[+] |