logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de tempo nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Número de contextos atopados: 253

1200 FX III, 5/ 703, col. a Fasta quanto tempo el que prende el ladro lo deue presentar antel iuyz. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 O que mui tarde ou nunca | se pode por meezin[n]a || sãar, en mui pouco tempo | guarez ' a Santa Reyn[n]a. [+]
1264 CSMr B/ 286 [[C]omo Santa Maria fez soltar o ome que andara gran tempo escomungado.] [+]
1275 CPb 1/ 6 Et sobre (esto) disso outro sabio que nehua pestilença non pode enpeeçer a omee en este mundo tan fortemente. como o falso amigo con quen omee uiue e departe suas poridades (ançianamente) nonlo conesçendo e fiandosse en el. e porende disso aristotiles que a mester que ante que tome omee amizdade con outro que punne premeyramente se he boo e esta conosçença non pode omee auer se non por huso de longo tempo porque os boos son pocos e os maos muytos. e a amizdade non pode durar senon entre aqueles que an bondade en si. onde (por estas rrazoes) os que amingos se fazen ante que ben sse conoscan. legeyramente sse departe(n) depoys a amizdade entre eles. [+]
1275 CPb 1/ 6 III. maneyras de amizdade. a premeyra he de natura. a segunda he aquela que a omee (con) seu amingo de longo tempo por bondade que en el a. a terceyra he aquela algun pro, o por algund plazer que ha del, o espera auer. [+]
1275 CPb 1/ 6 Et amizdade de natura he a que o padre e a madre han a seus fillos e o marido aa moller. e esta non tan soamente a enlos omees que an rrazon en si. mays aynda todalas outras animalias que an poder de engendrar. por cadahun deles a(n) naturalmente amizdade de con seu conpanneyro e conlos fillos que naçen deles. e amizdade an outrossi segundo natura aque les que son naturaes de hua terra de maneyrra que quando sse achan en outro lugar estranno an (plazer) huns con outros e aiudançe enlas cousas quelles son mester ben assy como sse fossen amigos de longo tempo. a segunda maneyra de amizdade he mays noble que a premeyra. porque pode seer entre todos omees que aian bondade en si e por ende e mellor que a outra que esta naçe de bondade tan soamente. e a outra de deuedo de natura. e a en si todolos bees de que falamos en las leys deste tidoo. a terceyra maneyra por placer que espera del auer, (luego que lo aya, o le desfallezca la pro, o el plazer que espera auer del amigo), desatase porende la amistad que era entre ellos, porque no auia rayz de bondad. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Et podelo facer para um preyto ſolo ou por muchos ou por um dia solo ou por muytos o por tempo aſinalado ou por todo el preyto, e ſu condiçom, aſſy como el dono del preyto dize: "fago méo perſoeyro a fuam ſe algũa couſa me quiſer demandar". [+]
1295 TC 1/ 55 Et este Carllos foy enperador a pouco tempo. [+]
1295 TC 1/ 60 Onde en algũus liuros he dito por esta rraçõ, segundo o tempo antigo, Ovedo, cidade dos bispos. [+]
1295 TC 1/ 67 Et nõ rreynou nẽhũu dos seus fillos de Abdalla, o que nõ avemos aynda achado ata aqui dos rreys que rreynarõ ata aquel tempo. [+]
1295 TC 1/ 126 Et entõ dissollj el rey que llo nõ tomaria en outra guisa, mays que llj conpraria o caualo et o acor, et que lle daria por elles mĩll marcos de prata, ou que [o] ualesse segũdo a moneda que corria en aquel tempo. [+]
1295 TC 1/ 126 Et uos teendes agora tempo de o vingardes, se quiserdes". [+]
1295 TC 1/ 160 Et elles entrarõ et tomarõ daquela uez en este ãno, assy com̃o conta a estoria, a vila de Samãcas et a Dõnas et a Sepuluega et Garmas, sofrendo esto todo o conde Fernan Gonçaluez et asperãdo tempo en que podesse ende acalçar dereyto et vingança. [+]
1295 TC 1/ 166 Et ao tempo que este [conde] Garçia Fernandez sayu da terra para vingarsse de sua moller, com̃o de suso auedes oydo, leixou ẽna terra dous seus parentes, en que el muyto fiaua, que julgassem os preytos et que gardassẽ todo o seu. [+]
1295 TC 1/ 166 Ao tempo deste conde Garçia Fernandez, seendo el fora da terra en demãda daquella sua moller, ajũtousse gram poder de mouros et entrarom per Castela. [+]
1295 TC 1/ 166 Et este conde Garçia Fernandez ouue mays onrrados vassalos ca o conde Fernan Gonçaluez, seu padre; ca no seu tempo chegou a caualaria de Castela a seer des quinẽtos ata vj çentos caualeyros fillos dalgo, que ante nõ soyã de seer mays de trezentos. [+]
1295 TC 1/ 172 Et en este tempo fezo el sobre cristãos La et ij caualgadas et ostes en que lles fezo muyto mal et lles astragou a terra. [+]
1295 TC 1/ 172 Et desy assy auẽo que foy este Almãçor correr a terra de Castela, et esto era en tempo de jnuerno. [+]
1295 TC 1/ 174 Agora leix[a]mos aqui de falar del rey dõ Rramiro et diremos dos vijte jnfantes de Salas -et outros lle dizẽ de Lara - de com̃o forõ traydos et mortos en tempo deste rey dõ Rramiro et de Garçia Fernandez, conde de Castela. [+]
1295 TC 1/ 189 Et fezo muy mal dõ Moño Salido de nõ vijr aco cõuosco, et mãde Deus que sse rrepĩta ende por esto que a feycto et que aynda veña tempo que o queyra enmendar et nõ possa. [+]
1295 TC 1/ 199 Aynda uena tempo que uos eu por elo faça seruiço que a uos praza. [+]
1295 TC 1/ 206 Esse jnfante dõ Ordono, fillo del rey dõ Bermudo, ouue depoys a seu tempo ena jnfante dona Froylle Paaz estes fillos: dõ Affonso, dõ Paayo, dõ Sancho et dona Xemena. [+]
1295 TC 1/ 212 Andados vj ãnos do rreynado deste rey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Vo ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos et Lxavijte ãnos -, en este ãno sacou Almãçor sua oste et vẽo correr terra de Leõ; et chegou ata Astorga et çercoa et a pouco de tempo tomoa. [+]
1295 TC 1/ 212 Enpos esto, a tempo da morte de Garçia Fernandez, tomou a dona Lãbra, moller daquel Rroy Valasquez et feze(o)a queymar; ca en tempo do conde Garçia Fernandez nõno quiso fazer, porque era muyto sua parenta do conde. [+]
1295 TC 1/ 217 Pero con todo esto tomou as canpaas meores et leuoas cõsigo, por sinal de vençimento que auya feycto, et posoas por lampaas ẽna mesquita de Cordoua, et esteuerõ y lõgo tempo depoys. [+]
1295 TC 1/ 220 Et desi, desta guisa, folgou terra de cristãos ia quanto tempo. [+]
1295 TC 1/ 222 Depoys, a tempo, leuoo dalj para Leõ seu fillo dõ Afonso, et meteuo con sua moller dona Eluira ẽna jgleia de Sam Johan Babtista. [+]
1295 TC 1/ 222 Rreynou este rey dõ Bermudo xvij ãnos, assy com̃o auemos ia dicto, sem dous ãnos et vij meses que auya ia reynado en tempo del rey dõ Rramiro. [+]
1295 TC 1/ 224 Et foy casada depoys a seu tempo cõ el rey dõ Fernando, fillo del rey dõ Sancho de Nauarra. [+]
1295 TC 1/ 236 Et, poys que ysto foy feycto, veẽose Mafomad para Cordoua, et rreçeberõno todos por rrey, et aynda que llj obedeeçeo Ysem, que fora rrey dalj en outro tempo ante ca el. [+]
1295 TC 1/ 239 Este conde, [en]tendẽdo o escandalo et o mal que poderia uĩjr depoys por aquello que el rrey mãdaua tomar todo o que os berberis auiã ena çibdad[e], et da outra parte por que era el esquiuo et muy errado contra os moradores do lugar, et sobre esto mayormente aynda por que oyra dizer a hũu mouro que, assi com̃o os de Cordoua matarã et destruyrã aos mouros berberis, que assi sse traballariã de matar, se podessẽ, a el [et a]os cristãos que erã con el, (et) disso al rrey que sse queria yr para sua terra, poys el auja conprido o tempo que posera con el de o seruir. [+]
1295 TC 1/ 241 Andados xvj anos do rreynaldo del rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxa et dous ãnos; et ãdaua o ano da encarnaçõ do Senor en nouecẽtos et noueẽta et vj ãnos; et o de Octo, enperador de Rroma, en xvij - esse ano Ysem, poys que ouuo o rreyno et foy apoderado en el, fezo a Alagib Alhemeri poderoso, asy com̃o o fora en tempo de Mahomad Alhomadj, et mãteue seu reyno muyto en paz. [+]
1295 TC 1/ 244 Et sobre ysto a demãda do conde era esta: que seis castelos, que Almãçor gaanara dos cristãos en outro tempo, que llos desse. [+]
1295 TC 1/ 244 Et el deullos logo, o hũu por que auja pouco tempo que os gãanara dos cristãos, et o al por que nõ aujã delles senõ a custa de os mãtẽer. [+]
1295 TC 1/ 251 Desy a pouco de tempo, por que Aly nõ quisera guardar sua postura que fezera cõ el, foy Hayrã muy irado contra el, et enviou sua carta a Almodor, fillo de Yhaya, que era senor de Saragoça, que uehesse a el et yriã sobre Cordoua et tolleriã o rreyno a Ely. [+]
1295 TC 1/ 281 Et, por que esse rrey dõ Rramiro foy o primeyro rrey d ' Arãgõ, leix[ar]emos agora aqui hũu pouco de falar do linagẽ de seus yrmãos et contaremos del et dos outros rrex d ' Arãgõ, que fezerõ contra os mouros muytas batallas en seu tempo. [+]
1295 TC 1/ 285 Et el rrey dõ Pedro, quando aquelles mouros vio uĩjr contra el, fezo leuar o corpo del rrey seu padre ao moesteyro de San Vitor martir, que he en Mõt[e] Arãgõ, et enterrarõno y -depoys [a] tempo foy leuado a San Iohan da Pena - et el rrey rogou aos frayres et fezollis [algo] que o(s) metessem en suas orações. [+]
1295 TC 1/ 287 De com̃o ysto foy et a razõ por que foy adeãt[e] o oyredes ena estoria do enperador dõ Afonso, en cuio tempo acaeçeo. [+]
1295 TC 1/ 288 Mays aquel seu fillo viueo pouco tempo et morreu. [+]
1295 TC 1/ 296 Et conbateu a çidade muy gran tempo et correullj a terra et trouxeos mal et aqueixoos de guisa [que], per força da pr[e]ma que el rrey dõ James llis fazia, se llj ouuerõ a dar et meterse sub seu senorio. [+]
1295 TC 1/ 307 Et el rrey manteue o rreyno muy bẽ hũu gran tempo, que non auja quẽ llo contrariasse. [+]
1295 TC 1/ 308 Et ao tempo que ouue d ' escoller o potro entrou eno curral, et leixou sayr muytas boas egoas con seus potros et nõ tomou ende nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 322 Conta a estoria que en este tempo, estãdo el rrey don Fernando en Galiza, os mouros veerõ correr Castella et Estremadura. [+]
1295 TC 1/ 325 Et, quando os mõges o souberõ, seyrõ para el rrey, et disserõ que nõ desçercase a uila, ca elles lle dariã vianda daquella que de lõgo tempo tijnã guaanada. [+]
1295 TC 1/ 331 Et el rrey uio que o cõsellauã bem, et entendeo que auia tempo para demãdar o que auja pensado para onrra da jgleia que fazia. [+]
1295 TC 1/ 337 Mays en este cõsello nõ foy o Çide Rruy Diaz, que auia pouco tempo que casara cõ dõna Xemẽna Gomez, sua moller, et era ydo para ala. [+]
1295 TC 1/ 337 Mal dia vos naçestes en España, se, ẽno uoso tempo a de seer metuda a tributo, (a)o que nũca vj ata agora. [+]
1295 TC 1/ 342 Conta a estoria que el rrey dõ Fernando, andando por seu senorio, que achou despoblad[a] a cidade d ' Avila de longo tempo, pollo destroymento que lle os mouros fezerõ. [+]
1295 TC 1/ 346 Mays, poys que morarõ y muyto tempo et virõ que nõ venia o deluuyo, et que os rrios nẽ as agoas nõ seyam das madres, enpero fazia muy grãdes chuuyas que semellas[ẽ] o deluuyo de Noe, asegurarom[se] et deçerõ dos montes P[i]re[n]eos d ' España et pobrarõ ẽnos chãos et nas rribeyras do Ebro. [+]
1295 TC 1/ 346 Et elle(s) fazendo este(e)s bees et outros muytos que nõ [son] contados, et fazendo linpa vida [et] onrrada, [et] teendo todo España sub seu senorio, asy cristiãos com̃o mouros, muy longo tempo, que se nõ ousauã a enfestar hũu senorio contra outro nẽ ousauã nẽ auyam coydado de al se nõ do seu, seendo ia com̃o ençima de sua vida, et que Deus demãdaua por el, estando hũu dia en oraçõ, apareçeulle o cõffessor Sancto Esydro. [+]
1295 TC 1/ 349 El rrey dõ Fernando, auendo feyta sua partiçõ, asy com̃o auedes oyda, a pouco tempo adoeçeu do mal de que finou. [+]
1295 TC 1/ 361 Uos seiades muy bẽ veundo, ca nũca a tal tempo acorreu vasalo a senor com̃o uos agora; ca me tẽ venç[u]do meu yrmão dõ Garçia. [+]
1295 TC 1/ 369 Et en aquel tempo achauã y muytas caças et de muytas maneyras. [+]
1295 TC 1/ 374 Et el rrey dõ Sancho veose para Burgos, por que era jnuerno, et nõ era tempo de çercar vyla. [+]
1295 TC 1/ 377 Senora, en uos queyxar muyto nõ fazedes boo recado, mays a tempo da grã coyta he mester syso et castigo, et escoller o que he mellor. [+]
1295 TC 1/ 381 Et fezo elle o que uos auemos contado et, cõbatẽdo a vyla muy forte, durou esta çerca gram tempo. [+]
1295 TC 1/ 382 Et os da villa, quando ysto oy[rõ], ouuerõ ende muy grã pesar, por que tã grã tempo esteuerõ çercados [et] ao cabo avyã a dar a vylla. [+]
1295 TC 1/ 383 Senora, eu vim a Çamora a uoso seruiço cõ XXXta caualeyros muy bem guisados, asy com̃o uos sabedes, et eyuos seruido muy grã tempo a, et nõ ouue de uos galardom do seruiço que uos fiz, pero que uolo demãdey. [+]
1295 TC 1/ 414 Eu quero fazer hũu engano por razõ de auer algo para este tempo, para que de aos que forẽ comjgo. [+]
1295 TC 1/ 431 Et foy senor de toda a Andaluzia et mãteuea muy bẽ ata o tempo que passarõ os mouros d ' alẽ mar a España, que llj tomarõ a terra et o senorio. [+]
1295 TC 1/ 452 Et [en] aquellas cortes ouue cõsello cõ todos os do rreyno; et departirõ todos, cõ grã pensamento de todos, rrazoando cõmo pela muy grã merçee de Deus fora ganada et cõquerida a çidade de Toledo et que, cona aguça del rrey era chegada a aquel tempo en que estaua; et com̃o era de leuar adeante o seu feyto para [seer] a vila dos cristiãos. [+]
1295 TC 1/ 452 Et acharõ que hũa das cousas que mays valia para esto [era] fazer y o arçebispo, assy com̃o fora outro tempo, ena mesquita mayor. [+]
1295 TC 1/ 455 Et restoloula et fezo y altar da sancta fe catholica, asi com̃o era outro tempo. [+]
1295 TC 1/ 460 Et entõ o ofiçio [r]o[m]ano, [tamben en]o salteyro com̃o [en] todas as outras leendas, foy rreçebudo en España, et guardarõ o que nũca guardarõ; pero que en algũus moesteyros guardarõ ia quanto tempo o ofiçio dos godos et ficou y o traslado do salteyro et aynda [o] r[e]z[ã] en algũas jgleias catadrales et enos moesteyros mayores. [+]
1295 TC 1/ 462 Et tro[i]xe de Pratgoriem a dom Geronimo, que foy obispo de Valença en vida do Çide; mays durou pouco tempo en poder dos cristãos depoys da morte do Çide et o bispo tornousse a Toledo. [+]
1295 TC 1/ 464 Et ficou y este Bordim ata o tempo del papa terçeyro que ouue nume Ougenio, que foy depoys d ' Alexandre, el quarto. [+]
1295 TC 1/ 467 Et esteue [y] hũu grã tempo ata que foy feito o casamento [d]a filla de Ababecar [cõ] el rrey de Saragoça. [+]
1295 TC 1/ 492 Et el rrey de Ualença atendia acorro do Çide et esteue hũu tempo çercado. [+]
1295 TC 1/ 493 Conta a estoria que depoys desto tornou a Valença et enviou mandado aos que tijnã os castelos que desem as rrendas al rrey, assy com̃o gelas soliã dar outro tempo. [+]
1295 TC 1/ 495 Uerdade he [et] direyuos por qual rrazõ: ao tempo que uos erades cõ el rrey dõ Afonso deostasteme et dissestes muyto mal de mj̃, et que nõ ousaria entrar en terra del rrey Aben Alfange cõ medo de uos. [+]
1295 TC 1/ 498 Et o Çide fezollj muyto bẽ et muyta onrra et preiteiou cõ elle os presos por muy grande auer que llj deu por elles, et demays as espadas preçadas que foron doutro tempo. [+]
1295 TC 1/ 501 Et asi acaeçeu que en este tempo ouue o Çide d ' ir sobre Saragoça et tardou ala muy grã tempo. [+]
1295 TC 1/ 506 Et passarõ asi hũu tempo. [+]
1295 TC 1/ 510 Et, desque foy tempo para coller o pã, mandoo coller et guardar. [+]
1295 TC 1/ 519 Et o algozil Aben Alfaray escripuiu esta [e]st[o]ria en arauya a com̃o valiam as viandas ena vila, por veer quanto tempo se poderiam manteer. [+]
1295 TC 1/ 576 Et marauillauasse muyto per como llj creçera a barua en tã pouco tempo. [+]
1295 TC 1/ 629 Senor, Deus uos manteña en seu seruiço por muyto tempo et bõo, por que que julgastes dereyto com̃o rrey dereytureyro et senor natural; et reçebo uosso juyzo. [+]
1295 TC 1/ 650 Et, (quando) os nauarros, que estauã sen rrey en este tempo, depoys da morte del rrey dõ Ramiro passada, forõ muy en puridade et trouxerõ o jnfant[e] don Garçia, que o criaua sua tia, a rreyna dona Sol. [+]
1295 TC 1/ 663 Pero nõ foy tã pouco tempo; ca, segundo conta a estoria, forõ bẽ [C] LX ãnos. [+]
1295 TC 1/ 669 Cõta a estoria que, a cabo de quatro ãnos dereytamente, ouue de finar a muy nobre dona Xemena, moller que fora do Çide, en aquel meesmo tempo que el finou. [+]
1295 TC 1/ 669 Et faziao en tal maneyra que per ela foy enderençado o rreyno de Nauarra hũu grã tempo. [+]
1295 TC 1/ 669 Et o bispo dõ Geronimo viueu hũu tempo bõa vida et santa, et morreu en Salamãca, et soterrarõno y muyto onrradamente. [+]
1295 TC 1/ 673 Et viueu ẽno moesteyro tãto tempo que ouue, depoys da morte de Garçia Telles, dous abades. [+]
1295 TC 1/ 674 Segũdo conta en sua estoria o onrado dom Rrodrigo, que foy arçebispo de Toledo, et o sabio dõ Lucas, obispo que foy de Tuy, ẽna estoria d ' España, diz que a muy gram tempo depoys da morte do Çide, -quando andaua a era en mil et CC et XXte ij ãnos, et o ãno da encarnaçõ de Nostro Senor Jhesu Cristo en mil et xxxvj - en este tempo rreynaua en Castela el rrey dõ Afonso, neto do emperador d ' España. [+]
1295 TC 1/ 674 Et, quando uyu sacar tã grã presa de Castela, ouue muy grã pesar; et, com̃o quer que era uello et nõ caualgaua grã tempo [auia], caualgou entõ en hũu caualo. [+]
1295 TC 1/ 676 Et diz a estoria que en este meesmo tempo entrou correr terra de mouros cõ muy grande oste. [+]
1295 TC 1/ 679 Conta a estoria que, estando el rey dõ Afonso ena çidade de Toledo, chegaualle o tempo en que auya de finar. [+]
1295 TC 1/ 679 Desi leuarõno para o moesteyro de Santo Fagundo de Castela, que e en termjno de Çea, et enterrarõno y cerca sua moller dona Ysabela, filla del rey dõ Loys de França, et de dona Orraca Fernandes, filla del rey dõ Loys de Ingraterra; ca elle fora criado eno moesteyro hũu gran tempo. [+]
1295 TC 1/ 685 Et os bispos et os arçebispos et os outros omes que y erã entenderõ que, se esta lide sse fezesse, que seria muy grã dãno a toda a terra, et que seria enqueyiõ para cobrar os mouros a terra, assy com̃o acaesçeu en tempo del rey Rrodrigo. [+]
1295 TC 1/ 685 Pero sobre esto ay gram desacordo, que dizem hũus que morreu y; et os outros dizem que nõ morreu, mays que foy vençudo et que sse foy a perder, que nõ appareçeu mays viuo nẽ morto; et outros dizem que foy enterrado en Monte Arãgom, et que o sacarõ os cristãos de terra de mouros por muy grande auer; et outros dizem que seyu da batalla uiuo et que se fezo romeu depoys a grã tempo, et que sse amostrou a muytos de Castela et de Leõ et d ' Arangõ, que bem uirã que aquel era. [+]
1295 TC 1/ 688 Et, ẽno tempo que el reynou, auya ẽno seu senorio muytos altos omes, cõ que el fezo muytos bõos feytos et vençeu muytas fazendas. [+]
1295 TC 1/ 688 Et en aquel tempo Calatraua fazia muy gram dãno a Toledo. [+]
1295 TC 1/ 694 En este tempo deste emperador dõ Afonso leuantousse hũu mouro, que auya nume Abemtumeyro. [+]
1295 TC 1/ 699 Et el emperador sacou sua oste et çercou Beeça, et jouue sobre ela muy gram tempo, tãto que os cristãos nõ[no] podiam endurar et yamsse ende. [+]
1295 TC 1/ 699 Et este rey dõ Sancho, en este pouco tempo que reynou, foy enderẽç[ã]do o rreyno et conpl[ĩ]do [a] justica; ca era muyto entendudo et muy esforçado et muy sisudo et leal et uerdadeyro et loução. [+]
1295 TC 1/ 701 Et por ende uos rogo que tornedes a terra ao conde dõ Ponço et aos outros a que a tomastes, et que nõ queyrades creer conselleyros maos, que uos consellarã mal; ca nõ est uossa prol nẽ uossa onrra; ca lealmente seruirõ o emperador, nosso padre, et demays son ançianos et emçima de sseu tempo, et nõ est guisado que andem desterrados pela terra per maos conselleyros. [+]
1295 TC 1/ 703 Et Diego Uellasque[z] uiueu hũu gram tempo depoys, fazendo muyto bem per suas mãos; [+]
1295 TC 1/ 706 Et elles aynda de cabo quiseron deytar a culpa aos sobrinos de Garcia Fernandez; mays elles disserõ que llis nõ dariã nẽhũa cousa, ata que ouuesse el rey quinze anos; et, quando este tempo fosse conprido, que llj dariã a terra, asi com̃o a seu senor. [+]
1295 TC 1/ 715 Et ouuerõ todos seu acordo en hũu que, poys que el rrey auia doze ãnos, que asaz era tempo para casar. [+]
1295 TC 1/ 716 Et, estando y, pagousse moyto de hũa judia et oluydou a rreyna sua moller; et ençerrousse cõ ela muy grã tempo, en guisa que o nõ podiam partir dela por nemhũa maneyra, nẽ sse pagaua tãto de nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 724 Et desta guisa ficou toda a terra en paz muy grã tempo. [+]
1295 TC 1/ 726 Et depoys a tempo veeom dõ Diego de aalem mar aa terra. [+]
1295 TC 1/ 730 Pero que eno seu tempo perderõ Calatraua, et depoys a cobrou este rrey meesmo. [+]
1295 TC 1/ 731 Conta a estoria que en este tempo rreynaua en Africa o Myramamolym Yuçaf Uezebud. [+]
1295 TC 1/ 731 Et tã bem obrou depoys que sse teue Deus por seruido delle, et mostroullo en cabo de seu rreyno, que llj deu tã grã vingança com̃o oyredes adeante; ca depoys nũca começou cousa onde seysse senõ cõ muy grande onrra; que, pola muy grande omildade que el tomou contra Deus, (et) lle fezo moytas mercees; ca en tempo esteue depoys que ouue guerra cõ el rrey de Leõ et cõ el rrey de Nauarra et cõ el rrey d ' Arãgon et cõ Miramamolim de Marrocos, et cõ todos pode, et a todos vençeu, et todos o temerõ et o rreçearõ. [+]
1295 TC 1/ 734 Conta a estoria que el rrey dõ Afonso, desque ouue poblada a vila d ' Amaya, teedo que Gascona que deuia a seer sua, asy com̃o fora outro tempo do senorio de Castela, que foy sobre ela cõ sua oste et çercou Bayona et correu a terra en rredor. [+]
1295 TC 1/ 742 Et, quando as gentes d ' alende os portos d ' Aspa [se tornarõ], forõ cõ estas nouas al mouro, et os anazados que andauã eno rreal del rrey disserõ ao mouro [como] he[ra] tornada muy grã gente, por que nõ auiã vianda, et que tijnã boo tempo para sse vingar delles et de os quebrantar para sempre. [+]
1295 TC 1/ 745 Et nenbreuos o boo prez que perdestes ẽna de Laroos; et por Deus cobradeo oge, ca oge podedes fazer enmenda [a Deus], se en algũu tempo lle caestes en torto. [+]
1295 TC 1/ 756 Conta a estoria que (desque) ficou el rrey don Afonso en Toledo ia quanto tempo, por que estaua muy fraco do grã traballo que leuara; mays enpero nõ pode estar que en aquelle ano nõ sacasse [sua] oste eno mes de febreyro, et çercou o castelo de Donas, et tomoo. [+]
1295 TC 1/ 759 Et, quando foy alçado rrey, ficou en poder da rreyna sua madre, dõna Leonor; mays logo a pouco tempo finou a rreyna dona Leonor et acomendou seu fillo al rrey de Leõ et a sua filla dõna Beringuella. [+]
1295 TC 1/ 759 Et toda [a] aguça que elles auyã por leuar el rrey dela era por sse apoderar dos que queriam mal, asi com̃o fezera seu padre, o conde dom Pedro, en tempo del rrey dõ Afonso, quando era pequeno. [+]
1295 TC 1/ 769 Et elles que sse queriã vijr cõno jnfante, et dona Aldonca et dona Sancha for[õ]sse para el rrey, et diserõlle que nõ leixase yr o jnfante dom Fernando a Castela, ca el rrey era ia finado, et elle que tijna tempo para seer emperador. [+]
1295 TC 1/ 775 Et el rrey fezolle muy grã merçee; mays logo a pouco tempo se perdeu cõ el rrey, muy grande sua culpa; et quiserasse alcar cõ Castro. [+]
1295 TC 1/ 779 Et en este tempo auya grande desamor ontre el et el rrey d ' Arangom, porque llj corria hũas aldeas de Soyra; mays depoys lle fez enmenda et perdooulle el rrey dõ Fernãdo. [+]
1295 TC 1/ 784 Outrõ dia caualgarõ et passarõ per hũu lugar du iaziã sete dormentes, que dormyam de l[õ]gos tempos. [+]
1295 TC 1/ 788 Conta a estoria que el rrey dõ Fernando sacou sua oste et foy çercar Capela, et iouue sobre ela muy grã tempo. [+]
1295 TC 1/ 791 Et en aquel tempo era Abuhabede, hũu mouro que sse leuantara en terra de Murça, que sse alçou contra os almofades que apremauã muy cruamente os mouros daaquem mar. [+]
1295 TC 1/ 791 Et en pouco tempo gaanou Andaluzia et foy ende senor, fora Valença et sua terra, por que a amparou Cahẽ, que era do linagem dos rreys Abelanfãge. [+]
1295 TC 1/ 791 Et enpos elle leuãtousse outro mouro, que diziã Yhuda Rrama Homade Ymar, que pouco tempo auya, ante que rreynasse, andaua arando cõnos boys. [+]
1295 TC 1/ 801 Et este rey dos gazulles foy o que chegara conos seteçentos caualeyros alaraues, de que ia dissemos; et, com̃o quer que os de suso a estoria alaraues numea, ante os chamauã bem a esse tempo gazulles. [+]
1295 TC 1/ 806 Et en aquel tempo cristiãos que auja ena fronteyra -caualeyros fillos dalgo, adalijs et almogauares a caualo et de pee - ajũtaronse en Andujar, que era de cristãos, et fezerõ sua caualgada contra Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 806 Mays fazia entõ forte tempo d ' aguas, et as chuuyas muytas, et os rios yam muy creçudos, et enbargaronllj ia quantos dias, que nõ pode acorrer aa çerca de Cordoua tã agiña com̃o el quisera. [+]
1295 TC 1/ 806 Pero ueẽo tempo cõuenente et mellorado das aguas. [+]
1295 TC 1/ 806 En aquel tempo uẽeo el rrey don James de Arangõ cercar Ualẽça et a guãanou, segũdo oyredes en sua estoria. [+]
1295 TC 1/ 814 Et por ende diz a estoria que roguemos a Deus por ela, que a guarde por longos tempos, et lle de a ueer as cousas que an de uĩjr et lle praza, et seer auondada de feytos de bẽ, ata que ell[a] de o bẽ auẽturado espirito ao seu redemidor. [+]
1295 TC 1/ 817 Et esto era ia longo tempo. [+]
1295 TC 1/ 822 Et este acorreu y a muy bõo tempo et basteceu os castelos et as fortelezas, et fezo y caualgadas et correu terra de mouros et fezo y muytos bẽes. [+]
1295 TC 1/ 822 Et esto podera el fazer, saluo ende o poder de Deus, que salua et defende et acorre a seus creẽtes: ca nõ estauã y entõ omes que a defender podessem, ca erã ydos cõ dõ Tello en caualgada a terra de mouros; ca en Martos nõ auja a este tempo a forteleza que agora y a. [+]
1295 TC 1/ 827 Et a razõ por que se deu Mourõ en tã pouco tempo, seendo tã forte castello et tã bẽ poblado, nos o diremos: hũu jnfançõ que era sobrino de dõ Lourenço Suares, a que diziã Meẽ Rodríguez Golmado, que era bõo caualeyro et prouado en feyto d ' armas, gãanou hũa torre en hũu lugar que llj diziã Margaçamara, a hũu quarto de legoa de Mourõ, ontre as vinas; et dalj corria Mourõ tres uezes eno dia ata as portas, que nõ llis leixaua cousa fora dela villa de que se ajudar podesem. [+]
1295 TC 1/ 841 Et, desque a ouue bem asesegada et ordinada a conuenimẽto de nobleza (et) de çidade, et ouue reparadas et adubadas bẽ as fortelezas dela enos lugares hu era mester, et quiso ende seir, demandou consello a seus ricos omes et aos meestres das ordĩjs que y estauã que llj consellauã que fezese, ca ia tempo era de seir et de fazer algo, ca ia muyto auja que esteuerã de balde. [+]
1295 TC 1/ 841 Et muytos dos outros: que mellor era de [a] correr et de a tallar ante algũas uezes; et, desque a ouuess[ẽ] bem quebrantada et se uissẽ esses mouros dela apremados, que a poderiã depoy[s] çercar et auerlla en meos tempo et mays sen custa et sen perigoo ca se a logo asi çercassem. [+]
1295 TC 1/ 841 Mays o meestre et algũus caualeyros que y auja perfiarõ cõ el rrey, dizendollj que o tempo que poyna en corrementos et entradas et a custa que faria en çercar os lugares, que el sen çerca poderia auer Seuilla, acabãdo que mellor era poerllo todo sobre ela; o outro que [a] lazeyra(ria) et o traballamento [que] as gẽtes, et el cõ elles, eno al sofreriã, que o sofresẽ ali sobre Seuilla; et, desque Seuilla ouuese, que aueria todo o al; et asi, que mellor era de o acabar todo per hũu afam et per hũu tempo, que per uentura nõ poderia acabar mẽos do que coydaua per tẽpos nẽ per afães que posesẽ nẽ por custa que y fosse feyta. [+]
1295 TC 1/ 843 Et nõ era marauilla de [a]uer ende gran pesar, ca perdeu tal madre, qual nũca outro rey en seu tempo perdeu, que tã conprida fosse a todos seus feytos. [+]
1295 TC 1/ 843 Grande au[a]nta[iẽ] et gran mellorãça ouue de quantas outras eno seu tempo reyno teuerõ. [+]
1295 TC 1/ 886 Capitolo [de] quanto tempo Seuilla esteue çercada et dos apostamentos et nobrezas dela [+]
1295 TC 1/ 886 Et, segũdo o proua a estoria, hũa foy essa das mayores et mays altas conquistas que eno mũdo todo foy visto nẽ feyta que se en tã pouca sazõ fezesse; poys per qual razõ pode seer de la el asi auer et en tã pouco tempo a gãanar, nõ pode ome entender y al, fora a merçee que foy do senor, cuio seruidor el era, que o quis y onrar et darllj uentura boa, porque tã nobre senorio et tã acabado ouuesse; o al, que he a frol dos acabamentos de todas onrras: a gran lealdade dos boos uasalos que auya, ca rrey que eno mũdo fosse nõnos ouue mellores nẽ taes de sua naturaleza, que sabemos ca per todas partes do mũdo ouuerõ sempre os castellãos prez desto sobre quantas outras gentes som, et mays seruidores de senor, et mays sabedores de todo afam. [+]
1295 TC 1/ 888 Desque o nobre rrey dõ Fernando foy asesegado en sua villa et ouue gouernado o seu curaçõ da conprida alegria et da boa çima que uyo que llj Deus quiso dar en premja de seu traballamento, começou o primeyro a refrescar a onrra et a loor de Deus et de Sancta Maria, sua madre, a sella arçebispal, que antigo tempo auja estado erm[a] et uazia et era orfaa desse diuinal pastor; et foy y ordinado calongia muy onrada, a onra de Sancta Maria, cuio nume essa nobre sancta jgleia leua; et herdoa esse nobre rrey dõ Fernando logo de grandes et de boos herdamentos de villas et de castellos et de lugares muy ricos et muy rigeos et de outras muytas et grandes requezas. [+]
1295 TC 1/ 890 Capitolo de quanto tempo el rrey dõ Fernando uiuio, depoys que Seuilla ouue gãanada, et recontamento das suas nobrezas [+]
1295 TC 1/ 890 Et ali forõ acabados et afirmados os dias et os tempos da sua uida (et) que llj Deus prometera, et pereçidos os seus aguçamentos dos seus altos feytos, enos quaes feytos et ena qual vida elle, mentre uiuio, sempre seruiu a Deus lealmente. [+]
1295 TC 1/ 890 Galeas et baixees mandaua fazer et laurar a gran pressa et guisar naues, auẽdo gran feuza et grande asperança [ena gran merçee] que llj Deus aca fazia; teẽdo que, se ala passasse, que poderia conquerer grandes terras, se a uida llj durasse algũu tempo, per com̃o o a uentura ajudaua et llj era guiadeyra en quantas cousas começaua; et, macar todo esto daca, que elle gãanado auja de mouros et tornado a poder de cristãos, (et) eno seu poder era et o auja conquisto et metudo en seu senorio, nõ se tĩjna por entregado n[ẽ] sse tĩjna que seu conqueremento era cousa que elle a muyto deuesse teer, se o mar nõ passasse. [+]
1295 TC 1/ 890 Rrey de todos feytos grandes, segũdo que a estoria a contado et departido en muytos lugares, que sacou d ' España o poder et o apremamẽto dos contrarios da fe de Cristo, et lles tolleu o senorio et lles tornou ao seu a quantos y en seu tempo erã. [+]
1295 TC 1/ 893 Capitolo de quanto tempo reynou o muy nobre rey sancto dõ Fernando enos rreynos de Castella et de Leõ et do sacramen[to] que fez [+]
1295 TC 1/ 900 In este tempo era Sancti Yssidro arçibispo en Seuilla et andauã os godos en España. [+]
1295 TC 1/ 900 Et, quando morreo, nõ leyxou ffillo nehũ et fficou a terra sen rrey et guerrearõse hũus cõ outros grandes tempos et despoys acordarõse et ffezerõ rrey per eeslijçõ a hũ home boo, que era laurador, que auya nume Banba. [+]
1295 TC 1/ 900 Et ffuy boo rrey et leal et rreynou en España en aquel tempo que andaua a era en VJ çentos et X ãnos. [+]
1295 TC 1/ 900 En este tempo ssayo chama do mar, sabbado primeyro dia de juyo, et açendeo muytas villas et queymou os homes et as bestas et as anjmallas, et ẽno mar mesmo arderõ muytas peñas, et de Çamora ardeo o muro et queymou Carrõ et Castroxerez et Pam Coruo et outras muytas villas; et esto ffuy ẽna era de IX çentos lxxxvij ãnos. [+]
1295 TC 1/ 900 Et este rrey dom Affomso nõ leyxou ffillo nehũ et esteue a terra ssen rrey grandes tempos. [+]
1300 AT III,4/ 50 Capitolo sexto "Mozdobre" é tanto come dobre quanto é no entendimento das palavras, mas as palavras desvairam -se, porque mudam os tempos. [+]
1300 AT III,4/ 51 Capitolo prim[eir]o Os tempos chamam os trobadores quando falan nas cantigas no tempo passado, ou no presente em que estam, ou no que há -de vir: ca cada um destes tres tempos, ou os dous, ou todos tres nom podem escusar os trobadores que nom falem e[m] eles na cantiga que fazem. [+]
1300 AT III,4/ 51 Ca se falar[em] contra si ou contra outrem, convem de falar en alguns destes tempos. [+]
1300 AT III,4/ 51 Pero como vus ja dixi, poden -o meter no mozdobre, porque dam em el [a] cada tempo seu entendemento. [+]
1300 LPr 1/ 105 Esta cantiga é a primeira que achamos que foi feita, e fezeron -na quatro donzelas en tempo de Rei Artur a Maraot d ' Irlanda por la [...] ... tornada en lenguagen palavra per palavra, e diz as[s]i [+]
1300 LPr 1/ 106 E pas[s]ou lá no tempo de Rei Artur pera se combater con Tristan porque lhe matara o padre en ũa batalha. [+]
1300 LPr 1/ 107 Esta cantiga fezeron quatro donzelas a Maraot d ' Irlanda, en tempo de Rei Artur, porque Maroot filhava todalas donzelas que achava en guarda dos cavaleiros, se as podia conquerer deles, e enviava -as pera Irlanda pera seeren sempre en servidon da terra. [+]
1300 LPr 1/ 125 E esta cantiga de cima foi feita en tempo d ' el -rei Don Afonso, a seus privados [+]
1300 TPb 26/ 104 E por ende deue o julgador passar contra o demandado. assy como dissemos ena terça ley ante desta. e podeo fazer con direyto se quiser foras ende se o demandado non se quiser aproueytar da gaança que fezera por tempo daquela (cousa). [+]
1300 TPb 26/ 104 Parandosse a Responder por ela en juyzo. ben daquela guisa como se esteuesse en aquel estado en que estaua quandolla começaron a demandar. ca enton o julgador deue yr porlo pleyto adeant. e non ha por que (passar) contra o demandado por Razon (daquela cousa) que(el) amostra a assazon que a ha gaanado por tempo E esto ha lugar non tam solamente ena cousa mouele que ha de seer mostrada en juyzo. mays aynda enas Rendas e enas froytas que dela sayren despoys que o pleyto (for) mouudo sobre ela. [+]
1300 TPb 26/ 104 Pero si este a quien quieren fazer tal demanda, perdida por tempo quando a começou a demandar, non he tiudo o demandado de a mostrar. por que o demandador non ha direyto nehuu en ela LEY XXIII (que se o demandado mostra a cousa mobre que lle demandan que verría a mayor dapno ao demandador que ao que a casa (cousa) mostrase). [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 126 E por ende disso Aristotiles que a mester que ante que tome omẽ amizdade con outro, que punne premeyramente se he boó; e esta cõnosçença non pode omẽ auer se non por huso de longo tempo porque os boos son pocos e os maos muytos e a amizdade non pode durar se nõ entre aqueles que an bondade ensi, onde por estas rrazões os que amĩgos se fazẽ ante que ben sse cõnoscan, legeyramente se departen depoys a amizdade entre eles. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 126 A segũda he aquela que a omẽ con seu amĩgo de longo tempo, por bondade que en el a. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 126 E amizdade an outrossi segundo natura aqueles que son naturaes de hũa terra, de maneyra que quando sse achan en outro lugar extranno an plazer hũs cõ outros e aiudançe en las cousas que lle sõ mester, ben assy com̃o sse fossen amigos de longo tempo. [+]
1300 XH I, 0/ 3 Pero destes tres tempos nõ pode omẽ séér çerto senõ de aquel que he pasado; ca se he do [tempo] quea de víjr, nõ podem os [omes] saber ocomeço nẽ afim das cousas que y acaesçerã, et por ende nõ ho sabem çertamẽte; et se he do tempo enque estam, a cõmo quer que sabem os começos dos feytos quese em esse [tempo] fazem, por que nom sabem qual sééra afim téémos queo nõ sabem compridamẽte. [+]
1300 XH I, 0/ 3 Mays do [tempo] pasado, por que sabem os começos et os acabamentos dos feytos quese y fezerõ, dizemos que alcançam çertamẽte os [omes] osaber et [otempo] das cousas que forõ; onde por que osaber do tẽpo que foy he çerto et nom dos outros dous tẽpos, asi como disemos, traballaronse os sabedores de põer en escrito os feytos que som passados pera aver [rrenẽbra[n]ça] delles, cõmo se estonçes fossem et queo soubesen os que am de vĩjr asi cõmo elles. [+]
1300 XH I, 0/ 3 Onde por todas estas cousas eu dom Afonso, por la graça de Deus rrey de Castella, de Toledo, de Leon, de Galliza, de Seuylla, de Cordoua, de Murçia, de Iahem et del Algarue, fillo do moy nobre rrey dom Fernando et da moy nobre [rreyna] dona [Beatriz], despois que [fige] ajuntar moytos escritos de moytas estorias dos feytos antigóós, escolly deles os mays verdadeyros et mellores que ende soyue; et fiz ende fazer este libro, et mandey en el poer todoslos feytos senalados tam bem das estorias da Biblia, cõmo das outras grandes cousas que acaesçerõ [perlo] mũdo, despoys que foy começado ata agora em este tempo enque somos. [+]
1300 XH I, 0/ 9 Quando elles seyrõ do Pareyso, ontre otempo que poserõ ẽno camyno pera víj́nr aaquel lugar, oque morarõ aly desque y chegarõ, comprirõ estes quinze ãnos, por quelles foy moy longa acarreyra [per] que ouveron de vĩjr, do começo da terra aparte de ourient ata medeo della, ca Jerusalem et Ebrõ, que esta açerca hũ do outro, em medio da terra jazẽ; o al por moytos máos lugares moy asperos et sensabores, por penas, et montes, et agoas, et espantos de bestas feras, et serpentes que achauã y alugares; demays que nõ avya ajnda y feyta carreyra njhũa, ca nũca andara omẽ por y; o al por que despoys que açertarõ avíjnr aEbrom et forõ y os primeyros ãnos, tanto ouverõ que [veer] et pensar ẽnos bẽes que perderam et otraballo [et] mezquindade enque eram, quese nõ nẽbrarõ de solaz de varõ et de moller; demays que erã ajnda vírgéés et taes sayrõ do Pareyso, segundo dizẽ Metalio et Lucas obispo de Tuy. [+]
1300 XH I, 0/ 14 "Et quer dizer esto que daquelas personas taes, que nõ casara opadre cõ afilla [nẽ] amadre cõ ofillo, mays casando as outras personas; ca esto arrazõ oda, ca se asy nõ fose nõ poderã os omẽs séér moytos nẽ cresçer nẽ encher aterra cõmo oyredes queo noso Señor mandaua; pero abygamya em todo tempo foy dada por grande pecado, esto he ẽno tẽpo dante da ley et ẽno da ley et ẽno despoys da ley; ca ajnda que ẽno começo dos omẽs casauã os yrmãos cõ as yrmãas, pero nõ tomauã em hũa sazõ mays de hũa et nõ duas. [+]
1300 XH I, 0/ 15 Et pensou outrosy quando seeria bem deas trosquiar, et poso em que tempo trosquiassem os gãados et quando [desem] os fillos a suas madres a mamar, et outrosy que quando os partissem dellas queos asynassem todos cõ ferro de synal [per] que fossem[coñosçudos] os [hũus] dentre os outros, et todaslas outras cousas ordenou que pertẽesçiam agarda de gãados et aos gardadores delles. [+]
1300 XH I, 0/ 22 Et queremos que sabeades em este lugar que en todas as gẽerações de Caym nẽ ẽnos seus feytos que em [njhũ] lugar nõ posemos conta de ãnos nẽ fezemos y [canonyca njhũa] asy cõmo conta de tempo quea nõ achamos feyta dos santos Padres, nẽ de Moysem ẽna Biblia, nẽ de outros [en] outros lugares; mays contamos sua estoria cõmo foy averdade do feyto, et he dito et leyxado em escrito. [+]
1300 XH I, 0/ 25 Et diz sobresto Jeronymo ẽna Glosa, que Enos , segũdo ho ebrayco, tanto quer dizer ẽna nosa lyngagéé cõmo omẽ; et departe et diz ajnda mays mẽestre Pedro que esto he por que sayo Enos rrazoado et forte, et que entre todoslos outros omẽs do seu tempo, el foy [omays] rrazoado et mays esforçado pera chamar onome de Deus; et el ho chamou primeyro et achou palauras de oraçõ pera ochamar et rrogar; et ajnda conta em este lugar o ebrayco que este Enos, cõ desejo de véér afegura de Deus, que el fezo primeyramente ymagẽes aaonrra del, por las bõas rrazões que del oyra aseu [avoo] Adam et aseu padre Seth, et as aprendera delles; et queo fezo por tyrar dos omẽs aoluydança que [avyam] da rrenẽbrãça de Deus, et [avyuar] los por quese nẽbrasem del, et oadorasem et gardasem [mays], et [coñosçessem] mellor oseu fazedor. [+]
1300 XH I, 0/ 26 Et era Seth bõo de sua propyedade, et esto porque nasçera em lugar de seu yrmão Abel, que foy juso et bõo varõ Et diz que fezo Seth outros taes fillos cõmo el, amadores de todo bem, et queo semellarõ, et que taes forom sempre ata que Adam et Seth forõ, et que sempre morarõ em aquela terra onde foy Adam et os fezo, et viuerõ todos seu tempo em paz et em soude, et que nõ caerõ em mal nẽgũ nẽ em traballo ata cabo de sua [vjda]. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Onde diz Moysem asy ẽno sexto capitolo do Genesis que começarã ja os omẽs acresçentarse et seer moytos por la terra em aquel tempo; et sabede que Moysem et os outros santos Padres et sabeos que desta estoria falam, que chamã em este lugar omẽs aos do lynagẽe de Caym que seyrõ todos mááos; et dizẽ fillos de Deus aos de Seth et de seu lynagẽe por que erã dereytureyros et rreligiosos, cõmo omẽs de ordem et de moy santa vida, et ajnda mays que nõ os padres da lyña. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Et esto foy gardado ata tẽpo de aquel Lamec padre de Noe, et desque chegarõ aeste tempo cõmo erã ja mortos Adam et Seth et os outros padres que forã cabeças do linagẽe, et cõmo eram ja moytos pobõos, estendyanse por terra. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Et estes forõ aos que diserõ gigantes, et ouverõ este nome de ge que dizẽ en grego por terra, et genyty em latim por engendrados; et segũdo esto, gigantes tãto quer dizer cõmo engendrados de terra, et nõ por que elles nasçessem de terra, mays por que queriam séér señores de toda aterra et de todas las outras cousas, et seguyr oterreal, et que atorto nẽ adereyto outro señor senõ elles nõ ouvesse y; et Deus por esso vééndo amalyçia dos omẽs [cresçer] cada dia, et yr de mal ha peor, et veendo cõmo oseu coydado et [o] coraçõ delles era dado aentẽder todo mal et maliçia em todo tempo, touo que pẽna lle jazia em aver feyto ho omẽ. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Destes males pesou moyto aDeus. et asanousse, et chamou estonçes a Noe queo temya et oamaua, et por queo achaua bõo et dereyteyro ontre todas aquelas [cõpañas], et escolleo ontre todos pera lle dizer sua voõtade do que queria fazer, et disolle que toda aterra que era danada cõ maes, et con pecados, et cõ nemygas quese faziam em ella; et por ende que avya voõtade de destruyr todaslas creaturas que en ella fezera, tam bem aos omẽs cõmo aas bestas et todas las outras cousas, et quea queria poblar de outros omẽs doutro lynage enque nõ ouvese estas maldades, et que aqueles de quea poblaria quelles myngoaria aavida, que nõ viuessem tantos ãnos cõmo viuerã os outros ata aqui, et mỹgoando cada dia, que verria atempo que toda [a mayor] vida do omẽ que seeria çento et vijnte ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Sobre este tempo da vida departe mẽestre Pedro ẽna Estoria, et diz que estes çento et víj́nte ãnos que conta Moysem queos poso Deus ao omẽ de vida, pera quese rrepentysse do mal que fezesse et que pera esto som; ca, segundo diz outrosy mẽestre Pedro, despoys do deluvio ouvo y moytos que viuerõ moyto mays de çento et víj́nte ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et diz mẽstre Pedro que foy outrosy vntada de fora con outro engludo quelle dauã feruente, et que era moy mays forte queo bitume; et os madeyros que cõ este engludo fossem vntados, sééndo aplanados, que nũca se partiriam por nẽgũa força nẽ por nẽgũa arte; et quea madeyra vntada cõ obitume quese parte, mays oque for ajũtado cõ aquel engludo que nũca se desata por nẽgũa cousa que ẽno mũdo seja, senõ cõ aquelo da muller que aella acaesçe aseus tempos. [+]
1300 XH I, 0/ 39 Et que ala onde fossem por las terras queo disessem aos outros que aly nõ vynã, et seo asy nõ fezessem que Deus queria tomar dereyto et vingãça deles, et que atodos los [omẽs] varões et molleres máos, et ajnda bõos seos y avia, et [a] todas quantas [anjmalias] ẽno mundo avia et em el erã et quantas obras ẽna terra fezera, que todo esto destroyria apouco de tempo, et todo esto fazia por la maldade dos omẽs; et que ẽna pena que el sobre elles enviaria que todos, maos et bõos, et as outras cousas [yriam] ygoalmente em ella, et que os omẽs et as anymalias morreriã y, senõ moy poucos omẽs et moy poucas cousas das outras viuas de cada natura, que El queria saluar daquel peligro [enque] ficassem as semẽtes dos linagees de cada hũa dellas, por que despoys que aquelo fosse passado que poblassem aterra et amãteuessem. [+]
1300 XH I, 0/ 41 "Hũ monte moy alto ha em terra de Armenya sobre terra Numeada, et o mõte ha nome Baris; et aeste mõte dizẽ que fogirõ moytos sobre Numeada, et se librarõ aly do peligro da morte do deluvio general, et veẽo outrosy hũ em hũa arca et pousou cõ ella em çima o mays alto do monte, et aly ficarõ moyto tempo as rremasallas dos madeyros [daquela] arca. [+]
1300 XH I, 0/ 46 Sobre este lugar diz mẽestre Pedro ẽna Estoria Escolastica que diso noso señor Deus esto a Noe, por que ajnda os quatro tempos do ãno nõ forã tam cõplidamẽte departidos ata aly cõmo oforõ estonças quandoo Deus diso, nẽ tomarã as nuves agoas nẽ as rreçeberã ensy ata odeluvio. [+]
1300 XH I, 0/ 47 "Et por segurãça de aquesto et por firmedũe de séér gardado, disolles em cõmo lles daua em synal oseu arco que paresçe ẽno çeo ẽno tempo chuvioso; et em quanto tempo aquel arco paresçesse aelles quese nõ temessem de fim de agoa nem de outra nẽgũa general. [+]
1300 XH I, 0/ 50 Et cõta Josefo sobresto ẽno quinto capytolo, que quando catarmos [a vida] dos omẽs de agora et avyda dos antygos, que nõ teñamos que erro nẽgũ ha em viuerẽ tãtos ãnos os omẽs do primeyro tempo; que diz queos omẽs do primeyro tẽpo moytas rrazões avyam por que viuessem tanto: ahũa por que erã rreligiosos et faziã santa vida cõmo frayres, et erã outrosi mays açerca da feytura de Deus, et oyram mays palauras das que Deus disera aseus padres et aseus parentes, et as aprenderã elles et as sabyam; demays que nõ comyam em aquel tẽpo senõ froytas et eruas et poucas cousas outras, et mays ajnda que ata [o deluuyo] nũca comerã carne nẽ beberam vyño, et desto nẽ doutra cousa nõ comerõ nẽgũa cousa sobeja, por que de leue nũca enfermassem que por ello viessem amorte nẽ myngoassem nada de sua vida. [+]
1300 XH I, 0/ 50 Et achamos mays pera esto, et dizemos que por seer dito que nõ [vjua] o omẽ mays de çento et víj́nte ãnos que he cõ rrazõ et cõ [guisado], que otempo et as cousas tẽporaes que som flacas, et nos somos cada dia cansados, segundo ho ordenamẽto que Deus poso ẽnas naturas das cousas tẽporaes et falediças. [+]
1300 XH I, 0/ 59 Et por que virom, et sabiam ja, que Nẽprot quelles sééria mao caudillo, et os apremearia, et sujugaria, et faria seruydores deles, por estas rrazões: aprimeyra por que el era brauo et máo et obrador [de] mal, asegunda por que apouco de tempo elles nõ caberiã em aquel termyno et que mester averiã cada [hũus] suas terras apartadas, et omũdo era grande et ermo ajnda, et espargerõse et partironse daly os [hũus] dos outros, et forõ cada hũas daquelas [cõpañas] com seus caudillos asuas partes, cada [hũus] buscando terras enque poblassem ata que chegarõ aas grãdes agoas dos rrios et de braços de mar, et aly ficarõ deles logo et poblarõ. [+]
1300 XH I, 0/ 69 Onde achamos que moytos dos gregos que [escrivirõ] as estorias que falam deste rrio dizẽm quelle chamã Put do nome daquela provynçia [per] onde corre; mays despoys quelle foy mudado onome em tempo de hum fillo de Mezrraym que ficou por erdeyro despoys del, et foy ao que disemos Badym; et mudou este nome aquel nome Put aaprovynçia et aos moradores della, et por departymẽto da outra Lidya que disemos dos de Sem [mudandolle] as leteras chamou Libya aaterra et libes aos pobladores; et jaz esta terra açerca das areas de Asia, et ajnda mays, queas arreas som amayor parte desta terra. [+]
1300 XH I, 0/ 76 Mays em Europa, por que nẽgũ das mayores genera ções de Jafet nõ vẽeo amorar aaterra aque despoys chamarõ dos de Gomer nẽ morou y, apartarõse hũas [cõpañas] das outras que chegarõ de aquelas generações de Jafet, et forõ de Gomer et dos de Magog, et vierõ sem caudillos et sem outro rrecado, que por que oyam os outros dizer que era terra moyto fria et máá nõ queriam pera ella vĩjnr; et poblarõna esses et morarõ en ella, et chamarõse por nomẽs departidos em moytas [guisas]; et som aqueles aque os gregos chamã galatas agora, que em aquel tempo primeyro gomaritas se chamauã elles de Gomer, donde vynã, et pero que vynã sem caudillos el os enviara aly apoblar. [+]
1300 XH I, 0/ 80 Et despoys que [estes] lyñages de Tubal se espargirõ apoblar porlas outras partes de España poserõ [nomẽs] cada [hũus] aos lugares que poblarõ, et ouverom departidas as terras et os señorios por grandes tempos, asy cõmo oyredes adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 87 Et estes omẽs daqueles tempos et de aqueles costumes, nõ plantauã aruores nẽ criauam ajnda as que de outros achauã plantadas, ou as que nasçerã por los mõtes, nẽ labrauã pam, nẽ traballauã por outra cousa nẽgũa, nẽ faziam semẽteyra nẽgũa de que collessem [per] quese mãteuesem, et oseu comer era das froytas das aruores que achauã [porlos] mõtes et das eruas, et omays que faziã pera sua vida mãtẽer criauã gãados et começauã deos aver; et bebyam agoa et do leyte desses gãados; et ajnda estonçes nõ sabiã enque maneyra se fazia [oqueyjo]. [+]
1300 XH I, 0/ 90 Et desque os [hũus] começarõ de orar aas aves que em hũ tempo méésmo os omẽs adorauã cada hũas destas cousas, os [hũus] hũas, os outros outras, cada [hũus] segũdo suas seytas et esto he segundo seus apartamẽtos que tomauã em suas creẽças, et começarõ os outros de amãsar et caualgar ẽnas bestas pera yr mays [agyña] et mays sem traballo onde yr queriam; et seruyrse dellas em outras [guisas] que nõ as adorauã ja aqueles senõ nõ lles lo fariã. [+]
1300 XH I, 0/ 96 Et estes omẽs daquel tempo que ouverõ soteleza pera buscar todas estas cousas, [comesçarom] afazer casas de pedra labrada et asentada cõ cal et cõ area et bem cubertas, cõ pynturas, enque morauã; et acharõ cõmo fariam selas et frẽos [pera] caualgar, et armas [pera] lydar, cõmo espadas, lanças et escudos, et outras moytas armas et cousas ja moyto apostas. [+]
1300 XH I, 0/ 99 Dos ãnos de Noe et de seu fillo Sem et dos da [lyña] de Sem, fillo de Noe, et de todo oseu tempo delles. [+]
1300 XH I, 0/ 99 [A esto dize mahestre Pedro] et solta esta dulda: por que costume foy da Santa Escritura de poer os termynos et cõtos dos çentos, et por algũa pouca cousa que [veña] y do tempo mays ou menos ca os santos Padres nõ fezerõ y força ẽnos ãnos, tanto aviam feruor ẽno coraçõ de [vijnr] cõ alyna das géérações aaquel lugar hu tynã ocoraçõ et otalente, [asy] cõmo aSanta Maria et aIhesu [Cristo]. [+]
1300 XH I, 0/ 99 Onde diz sobre ello Agostym ẽna Glosa que estes tres fillos queos nõ fezo Tare ajuntados, mays acada hũ em seu tempo desqueos começou aengẽdrar. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Dos feytos do tempo de Rregau. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Dos feytos que acaesçerõ ẽno tempo de Seruc. [+]
1300 XH I, 0/ 108 Das cousas que acaesçerõ em tempo de Nacor. [+]
1300 XH I, 0/ 108 Et alcançou orreynado del rrey Nẽprot ata otempo de Seruc et de Nacor; et diz mẽestre Pedro ẽno capitolo da torre de Babel que durou orreyno de Babilonya ata o cabo de quarta myllanaria; et desta cõta vos diremos adeante; et ouverõno toda via os do lyñage de Nẽprot. [+]
1300 XH I, 0/ 114 Agora dyremos logo del rrey Nyno et dos seus feytos et [dos] do seu tempo. [+]
1300 XH I, 0/ 115 [Ẽno] tempo de Tare, et deste rrey Nyno de Babilonya et de Assyria, se começarom as ymages, donde forõ os ydolos que os omẽs adorauã despoys. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Et estas duas contas segũdas, ahũa segundo os judios, aoutra segũdo os [traslladadores], achamoslas asy contadas et postas de mẽestre Pedro ẽno Libro das Géérações do Vello Testamẽto; et Metodio outrosi conta as ydades por [mjllares] de ãnos, et da hũa [mjllaria] acada ydade, et se mays ãnos [veẽ] y nõ os conta et se menos nõ os toma nẽ em outra [coñosçida] nõ enade, nem faz al senõ que conta [mj̃ll] ãnos acada ydade, et diz que [mj̃ll] ãnos som hũa ydade do mũdo; mays esta conta nõ semella çerta et esto asyo outorga mééstre Pedro ẽna Estoria; ẽno capitolo que vem primeyro despoys do de Sem, et da sua gééraçõ; et diz outrosy da cõta que Moysem [faz] destes ãnos, por que Moysem delo tẽpo desta estoria des lo começo ata [aqui] nõ curou tanto em dizer çertos os ãnos do tempo, cõmo em aduzer et trager as [geerações] todas dereytas et ajuntadas desde Adam ata Abraã, ẽno qual se começou acreẽça daquel Deus que he hũ et verdadeyro Deus, et fazedor de todaslas coussas, et que Moysem apartou aestoria em poucas rrazões ata este lugar. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Sobre [nasçemẽto] de Abraã achamos duas duldas: hũa do tẽpo enque nasçeo, aoutra do lugar; ha do [tempo], segũdo nossos latynos, foy como oyredes; ha do lugar, segundo os aravigos, cõmo vos contaremos. [+]
1300 XH I, 0/ 128 Et conta aquel Abul Ybeyt, em aquel capitolo, que ao tempo [en] que Abraã ouvo a nasçer, que ẽno çeo paresçeo hũa estrella moy rreluzente, cõmo nasçem as estrellas aque chamã cometas; et aquela estrella nõ soya aly aparesçer dantes , et vioa el rrey, et pero que el era [estrologo], cõmo vos avemos cõtado, queo aprendera el rrey Nẽprot de Yonyto em oriente, et fezóó el despoys aprender aos seus herdeyros, duldando que queria dizer ou synyficar aquela estrella que asy paresçia novamẽte et nõ soya paresçer y dantes; et envio por los estreleyros de todo oseu rreyno que viessem [apressa] antel, et desque vierõ pregũtoulles que cousa mostraua ou sygnyficaua aquela estrella nova. [+]
1300 XH I, 0/ 128 "Señor nos entendemos et véémos [per] aquela estrella, que ẽno teu tempo omẽ de taes feytos et de tal poder víj́nra, que por el et por lo seu cõsello et os seus feytos, et porlos de aqueles que del víj́nrã, seras perdido tu et teu rreyno, et serã destroydos et desfeytos os teus deus que tu adoras, et ajnda te dizemos mays: que este feyto he daquel Deus que fezo todaslas cousas et as tem em poder; et por que duldamos ẽnas cousas que ante am de vĩjr, dizemos te que nõ sabemos seo querra El desuyar. " [+]
1300 XH I, 0/ 130 Mandou aseus priuados, que avia por suas villas et por seus alfozes, que matassem daly adeante quantos moços pequenos nasçessem varões por todos seus rreynos; et por tal quese nõ fezessem y mays nenos em aquel tempo partio os omẽs das molleres, et el tomou sua [compaña], et sayosse fora da villa cõ ella; et mãdou atodos los omẽs da çidade et da terra que sayssem et fossem com el logo apressa, et ficassem as molleres ẽnas villas et catassem quantas fossem prenes daquel ãno, et aquantas nasçessem moços varões queos degolassem todos, et asy foy feyto. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Ca el foy oprimeyro quese atroueo adizer, ante que todos, que hũ era Deus oque criara todaslas cousas; et das outras cousas tẽporaes dizia - lles suas rrazões et eram estas: que as cousas temporaes, acõmo quer que dam bõa ventura et prazer aos omẽs que dellas bem vsam, pero que por lo mandado daquel que cria todaslas cousas, erã dadas atodos et por el as aviam os omẽs et nõ por sy; et dizia outrosy que aqueles bẽes que nõ estauã em seu estado por la sua vertude propria, ou por lo seu poder, mays por lo poder et mãdado daquel queas cria et da todaslas cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 141 "[Amjgos], nõ nos [deteñamos] mays sobre esto [en] estas rrazões, et bem crééde que de todoslos bẽes que Deus quiso em este mũdo, et fezo, et dou, que nõ ha hũ ẽnos ydolos, et [veem] deles todoslos maes; logo paresçe et he synal de máo siso, et mj́goa de bõo, et perda dos corpos, et morte das almas, et perder de todo em todo a Deus quee todo obem, et por moy pouco tempo que nos em este mũdo avemos aviuer, ajnda que sabamos que nos matarã por ello os caldeos, nõ deuemos por ende créér nẽ fiar ẽnos ydolos, ca nõ som nada, nẽ nos partyr de Deus que fezo anos et atodaslas cousas, et todo otem em seu poder, et o mãtem, et destroyrloa et desfazerloa quando El quiser; [+]
1300 XH I, 0/ 141 Et segundo diz Abul Ybeyt, ẽno tempo destas cõtendas complio Abraã dez et oyto ãnos que nasçera, et era ja cal oydes; et Adira, madre de Abraã, cõ grande amor que avia del, por lo escusar et tyrar [a saña de] seu padre que avia del, et por lo apaçificar, disolle asy: [+]
1300 XH I, 0/ 141 Et tu nõ paras mentes cõmo em esta terra ha moytos omẽs bõos vellos et auçiãos, et cááos ja, et nẽgũ deles nõ te dizer de Deus os bẽes que te teu fillo diz del, sééndo moço, mays esto nõ marauylla, ca Deus nõ cata vello, nẽ moço, nem mãçebo, enque poña oseu espirito, mays pono em aquel em quese El quer et em qualquer tempo; et rrogo te que teñas por bem de perder [asaña] queas contra teu fillo et creamos em Deus verdadeyro cõmo deuemos, et porla carreyra que [o] teu fillo diz. " [+]
1300 XH I, 0/ 154 Do rreynado de septentriom diz mẽestre Pedro ẽno libro das generações do Vello Testamẽto que foy em Syçilia, et que oprimeyro rrey de aquel rreyno ouvo nome Maneo; mays nõ pom mẽestre Pedro otẽpo en quese começou, [este rreynado] nẽ os outros, saluo que diz deles estas rrazoes, nem achamos nos ajnda em outro escrito ata este tempo, ocomeço deste rreyno, mays diremos del adeante em seu tempo ondeo acharemos. [+]
1300 XH I, 0/ 173 Et conta Abul Ybeyt que foy desta guysa: que Faraõ logo cõmo touo tempo tendeo amão pera adeytar em Sarra por la chegar assy, et queselle encolleu amão, et selle fezo tal cõmo se fosse seca; et despoys que vyo queo nõ sááuam os seus deus, diz que rrogou aSarra que rrogase [ella] ao seu Deus queo sáásse; et ella fezóó et logo foy sãao el rrey , et nõ trabou mays dela. [+]
1300 XH I, 0/ 176 Et diz este Paulo Orosio que semella que sal da rribeyra onde [se] começa omar Vermello; et aaquel lugar chamã lle os gregos Mosille Nẽporio; et daly diz que vay contra ouçidente et passa por moytas terras, et faz [em] medio desi hũa ysla quea nome Merçe; desi corre contra septẽtriom, et daly torna amedio dia, et por la rrazõ do rreferimẽto que faz aly onde torna, sal fora da madre a tempos senalados do ãno, et rrega todos los chaãos do Egyto. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Et [Jullio] Çesar ya em pos el, cõmo ocontaremos todo adeante ẽna sua estoria et ẽno seu tempo que foy ẽno cabo da quinta ydade. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Et outrosi el nõ descobre das suas agoas as terras, nẽ as colle áámadre ata queo sol nõ [veña] aa outonada, et se abayxe, et [crescam] as soõbras ẽna çidade Merçe, hu as cousas nõ fazem soonbra nẽgũa ẽno tempo do estyo, tam dereyto passa o sol sobrelos corpos das cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 185 "Outrosi avaydade de [algũus] dos auçiaos diserom queos ventos çerços faziã esto et que elles eram rrazõ por que as agoas do Nylo cresçem daquela [guisa] por lo ventear deles, queatempos estabelesçidos enque nõ andam, et vem ẽno ayre opoder de sayr et ventear alongo tempo, ou porque deytam et seguẽ os nublos et as nuves do çeo da parte de ouçidente, cõmo cae da parte de ouçidente tras lo vendaual, et fazẽ cõmo por força aas chuveas quese acollam aeste rrio; ou por que os poderes destes ventos ferẽ moytas vezes aas outras agõas, et esto fazem elles estonçes tam fortemente queas fazem por força ficar ẽna terra, et ellas am cõ sua multidue arromper as rribeyras do Njlo. [+]
1300 XH I, 0/ 186 "Aynda pensarõ et coydarõ outros ẽno cresçer do Nylo et dizẽ asy: ẽna sazõ queo mar ouçião tem todas las terras çercadas, [estonçe] cresçe mays que ẽnos outros tempos do ãno, que estonçes toma o Nylo grande poder de agoas do mar, et sal moy brauo et yrado, et andando por longo espaço por las couas da terra, alympa do salgado aquelas agoas que tomou et manáás despoys [sobrela] terra dulçes et bõas pera beber et pera criar as cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 208 Et diz mééstre Pedro que este lago parte aArabia et aJudea que avia antes nome Palestina, açerca da qual foy em outro tempo aquel grande deserto moy forte et moy aspero, sem carreyra et sem agoa, enque os fillos de Ysrrael andarõ quareenta ãnos despoys da sayda do Egyto de que falaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Outros dizem ajnda al: que estes dias dam aentender otẽpo dante da ley nova, hum dia des Abraam ata Moysem, ho outro des Moysem ata Johem, oterçeyro des Johem ata Ihesu [Cristo]; esso do tempo que y ouvo ca ho sacrifiçio esse dia se fezo. [+]
1300 XH I, 0/ 233 Et Ysaac outrosi era em tempo [pera se] casar, que avia açerca de quareẽta ãnos que nasçera. [+]
1300 XH I, 0/ 233 "Eu [sõo] moy vello et de longo tempo, et vejo queos meus dias som poucos, et queria casar aYsáác, meu fillo, ante queme finasse; et poys que tu as en garda et em poder todaslas myñas cousas, dame atua mão aca et pona sub omeu muslo et jura me por lo Deus do çeo et da terra que se eu finar antes que el case que nõ lle des moller das fillas dos cananeos ontre que viuemos, mays que vaas [aMespotamya], nossa terra, donde nos somos naturaes, et onde he onosso lynage , et que daly lle des moller; mays Ysáác nõ se váá daqui et em esta terra fique, ca Deus la dou amj́ et el ha erdara. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Agora leyxamos aqui as rrazões das molleres de Abraã et contaremos del et de seus fillos, et das cousas que ẽno seu tempo acaesçerõ; delas avemos ja contadas et delas nos ficam ajnda por contar. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Das cousas que [contesçerõ] ẽno tempo de Abráám. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Agora leyxamos aqui estas rrazões de Abraã et de Ysáác, et destes rreys gentíj́s que avedes oydo dos tempos seus que passarõ, et tornaremos acontar uos doutras rrazões ajnda dos de aquel tẽpo. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Em Greçia ha sete terras moy grandes, segundo conta o Libro das prouỹçias do mundo, et hũa das mays nobles çidades que y avia ẽno tempo de Abraã era Argos; et era çidade de grãdes termynos et terras, et villas outras et castelos que avia su seu señorio, et os moradores della que alçarõ rrey de aquel rreyno foy hũ poderoso a [que] chamarom Ynaco. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Et conta [Ovjdio] ẽno primeyro libro do seu Libro mayor que aqueste rrey Ynaco que avia hũa filla et chamauãlle Yo; et era costume dos [gẽtijs] ẽno primeyro tempo enque elles andauam em dulda em suas creenças, que chamauam deus aos rreys sabios et poderosos et chamauã aas donas sabias et poderosas déésas, et aos grandes rrios deus, et aas nobles fontes déésas, dizendo que avia ẽnos rrios et ẽnas fontes virtudes et poderes de deus et de déésas. [+]
1300 XH I, 0/ 247 [Ẽno] tempo de Ysaac, segundo cõta mẽestre Godofre ẽna outaua parte do Panteom, quando casou Abraã cõ [Çetura] avia ja rreynado [Feyto] em Ytalia, et era rrey dende Jano. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Leemos ẽnos [Jntegumentos] dos sabios que esposerõ escuros os ditos dos gentíj́s -et [Jntegumẽto] he descubrimento mantẽnate Deus Nuno Freyre; (mantẽna te Deus Nuno Freyre, Amen. ) por que departe et descobre [chãamẽte] as palauras et rrazões sobre oque quiserõ dizer em ellas os sabios dos gentíj́s enque diserõ encubertamete hũa cousa por outra -; et achamos que departẽ que por poder et saber que aviam [algũus] deles ẽnas cousas et ẽnas naturas delas, mays que os outros omẽs, chamarõ os gentíj́s seus deus aaqueles queo meresçerõ desta guysa; et qual quer rrey ou deus que elles diserõ que era rrio, diziãllo por rrazõ da fryura desa terra hu el rreynaua et da castidade das gentes dela, et dizianlle lo outrosi por séér el rrey ou aquel deus moy poderoso das rribeyras et das terras [viziñas] daquel rrio, et por que aagoa he fria de natura departe ende mẽestre Juã ontrelos outros departimẽtos desto, et diz que aagoa he madre da friura, et afriura madre da blancura et da castidade, et diz que por que as donzelas virgéés ata otẽpo de casar soem séér de fria natura et casta, mays que ẽno tempo despoys, por eso chamarõ aalgũas delas esses autores dos gentíj́s fillas daqueles deus et rreys. [+]
1300 XH I, 0/ 262 A donzela Yo, filla del rrey Ynaco, asi cõmo de friura, ante que chegase ao tẽpo de casar era tẽperada em sua voõtade, et casta, et gardada; et desque veẽo aaquel tempo, yndo empos sua voõtade partiose das rribeyras et da morada de seu padre, ou do atemperamẽto da castidade, et andando aseu talente por donde ella queria vioa el rrey Jupiter, quero dizer oymíj́go apartador cõmo disemos, et enbargandoa cõ neblas, cõmo cõ promessas de palauras de vaydade, alcançoa et forçoa; et partindose ella por esta carreyra dos bõos costumes, et entrando ẽnos maos, diserõ os autores dos gentíj́s quea mudara Jupiter em vaca; et segundo queo dizẽ mẽestre Juam et o frayre, esto he quea deytou em maos costumes, cõmo de besta ou de vaca, asi cõmo diz aestoria del rrey Nabucodonosor que foy mudado em boy por lo que fazia contra Deus, como contaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 266 Et oque primeyro aly rreynou foy el rrey Ynaco de [que] avemos ja contado, et viueo ẽno rreynado çinquoeenta ãnos; et durou este rreyno dos arginos de Argos quatroçentos et çinquoeenta et quatro ãnos, et falesçeo ẽno tempo dos [juyzes] [andados treze ãnos do juzgado] de Delbora et de Barac; et rreynarõ em este rreyno estes quatorze rreys cõ el rrey Ynaco que foy oprimeyro: [+]
1300 XH I, 0/ 266 Et esta semellança desacordante departimos la nos em esta guysa, et dizemos por Josefo et por los outros que acordam cõ el, que estes catarõ aydade et otempo de Abraã, et Josefo despoys que vio que Abraã nõ era ja em tẽpo de casar, nẽ de fazer fillos, queo contou por morto. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Dos ãnos dos rreys [gentijs] dos tempos de Jacob et [de] Esau. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Et começouse orreyno dos arauygos de Argos de Greçia, et foy Ynaco oprimeyro rrey dende, cõmo avemos ja dito ante desto, mays ẽno dante desto leyxamos ofeyto et aqui dizemos otempo de [quando] acaesçeo; et rreynaua em Sytionja el rrey Turimaco. [+]
1300 XH I, 0/ 275 [sobre] este nome dos rreys pastores do Egito contã Eusebio et Jeronymo quelles chamarom os pastores por rrazõ de Jacob et de seus fillos, que vierõ em semellãça de pastores ao Egito ẽno tempo destes [farões]. [+]
1300 XH I, 0/ 275 Et diz Josep que aly preguntarõ os omẽs daquel lugar aYsáác por Rrebeca que moller era, et el, temendose queo matariam por ella, por que era moy fermosa, disolles que era sua yrmãa, cõmo disera [Abraam], seu padre, por Sarra ẽno Egito; et soubo el rrey [Abymelec] esta rrazom, et despoys [desto], acabo de tempo, passando [Abymelec] açerca da casa de Ysáác catou por [hũa] fiestra et vio estar cõ ella em seu solaz cõmo esta marido falando cõ sua moller, et chamou ho estonçes et diso lle: [+]
1300 XH I, 0/ 277 Em esse dia que elles jurarom, vierõ nouas aYsáác de seus omẽs que acharã agoa ẽno poço que cauauã, et Ysáác posolle nome Bersabéé, que quer dizer tãto cõmo abondamẽto; et despoys desto foy poblada hũa çidade em aquel lugar que avia nome Bersabéé, et [este] nome méésmo ouvo em todo seu tempo et diserõlle çidade Bersabéé. [+]
1300 XH I, 0/ 288 "Estouo Jacob por este pleyto et condiçõ queo seruyse sete ãnos por ella, et el seruyo moy bem, et paresçeolle moy pouco tempo aqueles sete ãnos, atanto ha amaua. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Et ella despoys desto estouo hũ grande tempo que nõ fezo fillo. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Despoys desto sayo hũ dia Rrubem, fillo de Lia áás messes ẽno tempo que segauã os [trijgos] et achou maçãas de mandragoras, et adusu as asua madre Lia, et vioas Rrachel, et disolle: [+]
1300 XH I, 0/ 291 Et esto fazia el logo que começauã de andar em çeos ata medio do tempo, et de aly em deante nõ lle las poyña et os fillos que naçiam tẽpoãos eram de mays colores que de hũa, por mudanças que viram os padres et as madres; et ajnda faziam sse mellores, et estes eram de Jacob, et os de hũa color de Labam, et quando estremauã os fillos das madres apartaua Jacob os seus aseu cabo, et por esta rrazõ em rriquesçeo moyto [fortemẽt], et ouvo moytas greys, et seruẽtes, et seruẽtas, et camelos, et moytas outras bestas menores. [+]
1300 XH I, 0/ 292 Por esto te seruy víj́nte ãnos et te gardey teus gaãdos, et nũca comy carneyro de tuas ovellas, nem ho achou besta braua quelle podesse mal fazer por que tu menos ouveses, et se algũa cousa se ende perdia ou mo furtauã, moy bem me demãdauas todo, et eu pagaua de todo cõmo tu bem sabes; et noyte et dia traballaua, et sofria soles, et caenturas, et frios, et agoas, et todo tempo forte queme acaesçeo et nõ durmya por gardar bem teus gáándos, et desta guysa te seruy estes ãnos, os quatorze por las tuas fillas, et os seys por aquela parte queme ouviste adar por la garda [das] tuas greys, et tu dez vezes me mẽtiste et nõ me atendiste oque posiste comygo, et por ventura pobre et myngoado, et sem consello me leyxaras tu agora. [+]
1300 XH I, 0/ 295 "Envia te dizer Jacob, teu yrmão, que te vio sanudo se partio daqui, et [teuo] por bem de te leyxar a terra ata que pasasse atua saña, et asio fezo, et morou ata agora cõ seu tyo Labam em terra allea; et diz que tempo era ja de cobrar et aver teu amor, se aty aplouvesse, et agora [vense] pera ty, et trage suas molleres cõ que ala casou, et seus fillos quea feytos en elas, et mançebos, et mãçebas, ovellas, vacas, et bestas, et outras rriquezas grandes; et enviou nos aty cõmo aseu señor que te disessemos que el cõ todo quanto ha todo he teu, et vense te poer em teu poder et em tua mão, et tem por bem [de] despender contygo todos aqueles [bẽes] quelle Deus [dou] et el que aja atua graça. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Ligeyramente acaesceria que o demandado nõ averia poder de mostrarla cousa en juizo aa sazon quella demãdassẽ; pero se o demandador porfiar yndo adeante por lo preito, poderlo ya depoys fazer no tempo que quise[s]e dar o juizo sobre ella. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 E podelo fazer se quiser foras ende se o demandado nõ se quisesse aproveytar della ganançia que fezera por tempo daquella cousa, parandosse a rrespõder por ella en juizo bẽ daquela guisa como se estovesse en aquel estado que era quando la comezarõ a demãdar; ca entoçe o julgador deve yr adeante por lo preito e nõ a por que yr contra el demandado por rrazõ que la mostre aa sazõ que aja gaañada por tẽpo. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Mays se por la vẽtura el que demanda que lle mostrẽ la cousa en juizo, la avia perdida por tempo quando a começou a demãdar, nõ es teudo o demãdado de gela mostrar, porque o demãdador nõ a nẽgũ dereyto en ella. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Outrossi dizemos que se algũ mãdasse a outro en seu testamento hũ de seus servos qual el mays quisesse escoller ata tempo çerto, se depoys aquel a que fosse fecta a mãda pidissẽ que llos mostrassẽ todos para veer qual deles escolleria, et se por la vẽtura fosse que o herdeyro nõ lo quisese fazer, se passasse o praço en que o demãdador avia a escollenza daquel servo, deve peytar aaquel que gelos devera mostrar e nõ quiso o meoscabo que reçebio porque nõ los mostrou, assi como de suso dissemos, poys que a mostra nõ fuy feyta en tempo que tovesse prol. [+]
1350 HT Miniaturas/ 7 Et os de Troya ararõ despoys em seu tempo as çiadas aos gregos et elles a elles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 7 ' Estes tua [Demofon], Filis deRodepe et tempus promissionis querelans tui et est finito qu -o qui studo mi redempte et priste et estes Rodepes Filijs, [Demofon], o tua et de te o [omnibus] conquiror quer pro jam temporis transuiit promesisti cum sumus et ad me rredisti ' Querem dizer este(s) versos: ' Et tu, [Demofon], eu Filijs de RRodepe a tua ospeda, se me querelou de ty por que ia he passado o tẽpo que me prometiste et somos ja alende et tu nõ seras tornado a myn sobre estes mõtes et mõtaña mays averey ajnda terra de Traçia, que he de Troya, estes outros ' Et era moy grande silua et de grande montaña et tomou moy grande et moy nomeada Eotis et [Ystiuto]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Cõmo foy a provaçon de Troya Foy começada a poblaçon de Troya ẽno tempo de Josue, cabdillo de Isrrael, andando começando (o) mũdo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 De cõmo rrogarom as fillas del RRey Pelyas a Media que tornase a seu padre mãçebo cõmo tornara a Eson, seu sogro, a rrogo de seu marido Jaasom Detovo se Medea hum pouco tempo depoys d ' esto de obrar em el RRey Pelias por que teuesem suas fillas que todo esto vjña por lo saber da meestria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 94 Et em todo tempo se vestia moy apostamẽte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 105 Quando os gregos esto oyrom, fezerõ ontre sy tam grande alegria que nũca tã grande foy feyta em nẽgũ tempo. poys que Achilles ouvo sua rrazõ acabada, Colcas diso asi aos gregos cõmo viera a aquel lugar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 285 Et Antilogus foy chorado moy gran tempo de moytos et onrrados [+]
1350 HT Miniaturas/ 355 Et moy gran tempo ha que me foy moy avesa et contraria. [+]
1409 TA III,4/ 61 Se for moy magro desfalleçera en el a força por lla gran magreduen De mais pareçera peeor a qen o uyr. Ademais pois que o Cauallo for de jdade conprida ou de mais coma eruas domadas et non domadas no tempo do veraão tam sollamente para se purgar, et esto por huun mes, et non ande fora ao aar, mays este en casa cuberto de boõa cuberta, porque se descuberto andare fora, por rrazon da friura, poderia adoeçer. [+]
1409 TA III,4/ 95 Auem ajnda outra enfirmidade aos Colloos do Cauallo, que os faz marauillosamente jnchar, et esto fazen os humores sobeios quando por y deçem, et auem moito quando Comen as heruas en tenpo do ueraão porque por lla uerdura et porlla humidade das heruas et do tempo corren os homores a aquel lugar por que he bayxo et espargese por el lleuemente et dooese ende moito o Cauallo. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL