GOND048
Contenda dos labradores de Caldelas 
| Título | Contenda dos labradores de Caldelas | 
|---|
| Autor | Feijoo de Araújo, Gabriel | 
|---|
| Fecha originaria | 1671 | 
|---|
| Edición | Álvarez, Rosario / González Seoane, Ernesto | 
|---|
				Opciones de visualización
				Texto:     
Mostrar:    
 Etiquetas:  
				
				Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.
				
				
				
			
			
			
    
    
        
            
                
Entremes famoçso en que se contiene la 
                contienda que tubieron los labradores dela 
                Fra de Caldelas con los portogueces sobre la pesca 
                del Rio miño Año de 167= Conpuesto por el 
                Licenciado gabriel feyxoò de araujo año 
                de 1671
            
        
        
            
                
                    Personas
                
                
                Vn portoguez 
                Vna portoguesa 
                
                vn labrador 
llamado Roleiro 
            
        
    
    
    
        
            Sale el portoguez
        
           
            P. 
            que vn fidalgo sufra isto!
            ballamo anjo dagarda!
            naõ sei como ò nobre peito
            naõ rebenta! y às atacas
            da misma maneira brotaõ
            por donde estaõ atacadas!
            que seja eu tamanha besta!
            que me sujeite à umha albarda?
            que pase aminha pesoa
            pelo que uns mas bichos pasaon?
            pelos ebanjeos santos
            que en gimarains se cantaõ;
            pela leite que mamei;
            epela maior tallada
            que tein a horta donabo
            que ei de morrer na demanda.
            naõ podiaõ òs bilaons
            cheos de coubas, è papas
            sauer q sò eu quein sò
            que con dicir isto basta?
            pois fora grande doudice
            relatar a sangue honrrada
            que erdei dos tartarabos
            Basco, Brito, y Alberte pallas.
            naõ saben estes maganos;
            mais pera que digo pragas?
            se poso eu, yos amigos
            pujar pela nobre espada
            atea quitar dos galegos,
            que saõ òs cains queme trabaõ
            canta raibosa, e mà sangue
            tein dentro a vea da arca.
    
            Con mui bo vbicho setomaõ;
            vou, yapenas venha à alba
            pelos montes de san fins
            chorando pedras, eprata
            Cando ei de estar na ribeira
            con jente tanbein armada
            que destruian os galegos
            inda que mas de mil aja.
            isto sin dubia ninhuma
            ade ser; trinta redadas,
            e cantas pelo seu bento
            quisermos seraon lançadas.
            logo viraõ con papeis
            alegando à antigualla
            decendo que naõ è vso;
            que fuso, ou que cabasa
            ay que balla seme poño
            ya jente daminha garda?
            à deser ò que eu quiser
            apesca a de ser dobrada,
            etres dobrada por christo,
            naõ à mas que facer; armas
            aõ de atropellar con tudo,
            quebrense leis, ardan cartas,
            redemos como quisermos,
            a de ser nosa a ganança
            morraõ òs galegos morran,
            arda pois caldelas arda.
        
        
            Vase.
            Sale el labrador.
        
    
    
        
            L.
            desquese acabou aguerra
            gerra quer esta canalla?
            eu penso que anda queibar
            co cano da miña bara.
            ten à culpa à freiguisia
            en darlle tamañas asas;
            Juro portantos, è cantos
            que à andeuer denegrada,
            anque a justicia me lebe
            os bois da corte, yas bacas.
            eu pido vsos, e custumes
            calen barbas, falen cartas,
            ò papel ò raçarà
            que qdou da antigualla.
            Juro à Jan que an de redar
            somentes hunha redada,
            ou à de auer o diabro
            na fenteira; amais naagoa
            ande beber muita e dela
            senque dela teñan gana.
            prasa à santanton que eu minta;
            mais veran saindo à alba
            senonos ouben os sordos,
            yos das orellas tapadas.
            que frescos paos ade auer,
            que raàs tanboriladas,
            que lindos rabos de fouces,
            que galantes seijoadas.
            quen tuber medo que fuja,
            evase mui nara malla,
            porque borgorio Roleiro
            àde de fender acausa.
            nos Vnha ves, yeles duas?
            esa eche treta formada,
            yabes de quedar debaijo
            coa bosa teima inchada.
            ò purtuges do galego
            nunca sacou boa baça,
            nena sacarà denòs
            sos carballos dan estacas.
            isto apoder que eu posa
            juro por santa guitarra;
    
            veñan, veñan para acà
            que à an de ver denegrada.
            eles viran, craro esta
            cunha migalla despada,
            vn pestoletaço à sinta,
            vnha adarga atrabesada,
            vnhas galletas nas pernas
            hichando catro pernadas;
            inpipinando ò chapeu,
            pondo vnha man na illarga
            facendo mill cirimonias,
            ècousas nunca contadas.
            mais non lle ajo dagardar
            tanta ratolaca; basta
            con catro centos diabros
            que os suman, è os barran
            que deiten lance, por lance,
            ese non queren lançadas
            llan de redar òbandullo,
            espetandollas entrañas.
            isto esta por nosticado
            por unha praineta mala,
            en que a dauer na ribeira
            galantes pastorejadas.
            eu quero mal à esta jente,
            einos depor entalladas,
            esfarelandollos cascos
            dos corpos sacarllas almas.
            an de saber q en caldelas
            ay jente de boa raça
            quepara des taleigueiros
            somente Roleiro basta.
            morran òs porcos treidores,
            è ardan cen beces, ardan.
        
        
            Vase
            Buelbe el Portoguez
        
        
            [P.]
            quedaõ cein homẽs napedra
            pesqueira taõ afamada
            os mais fortes damanada
            por eles naõ sera quebra
            Pois òs que con migo vein
    
    
            Saõ escullidos ò dedo,
            ò diabo lles tein medo,
            queles à el naõ tein.
            traso somente vn morgado
            que he à mais bela pesoa
            que ay dendo miño alisboa
            docorpo mui entallado:
            da cara coma mill pratas;
            pois eu sou coma mill natas
            muto bein perfeisoado.
            tenho ò fuçino polido,
            ò bigote muto retorto,
            tanto que olirio doorto
            en gala tenho rendido.
            buscan me mutas doncelas,
            requebranme con amores,
            yaunque beja mill fabores
            por christo que son bo delas.
            quelles parece? naõ so
            un homen muto brioso,
            muy galaõ, è muy airoso?           
            asi foi meu bisabo.            
                  
        
            sale el labrador sinq 
el portoguez le vea
             
        
           L.
           mal aja quen tepariu. (apte.)
           mà pascoa, è mà san Juo.
           che de deus, è ma mañan;
           el ainda non me viu.         
        
        
            P.
            que ninhun galego venha
            o pasariño esta vendo
            esta gala è desposptura,
            e canta con mais duçura;
                    
        
            L.
            este que estara facendo.
                    
        
            P.
            que ninhun galego venha!
            naõ me espanto que asi seja,
            porque logo que me veja
            demedo quedara morto.
        
        
            L.
            esta resmusmuniñando,
            ou debe de estar raçando
            alà por seu abó torto.
        
            mais pouco, è pouco mechego (llegase)
            beijo as mans de bosastede,
            Como esta bosa mercede?
            ten saude?
        
        
            P.
            si galego.
                    
        
            L.
            equeay? como lle bai?
            tan cedo à beira dorrio?
            seica ben tomalo frio
            alor dà calor quebai?
        
        
            P.
            eu venho sabeis a que?
            à darbos muto e do pau.
           
        
            L.
            forca, ira de callau,
            ende iso señor porq?
        
        
            P.
            porque que quero.
        
        
            L.
            e non ai mais
            de porque quero? pardios
            que chan de saltalas moos
            a fora da boca cosais. (apte.)
                          
        
            P.
            un tris naõ me falta jà,
            pera racharlla cabesa. (apte.)
        
        
            L.
            o cabo desta sinpresa
            pedras, è paus aberà. (apte.)
        
        
            P.
            ora bein eu ò enbaso,
            e venha todo caldelas;
            que cuteladas taõ belas! (apte.)
        
        
            L.
            desalmado garrotaço
            llei de dar anjo dagarda (apte.)
            euso como ven vn tolo,
            è unha besta con perdon;
            mais bindo ò meu rebenton,
            seme lateja o miliolo.
                   
        
            P.
            querobos decer Roleiro
            que apesca de portugal
            senpre à de ter mas cadal.
        
        
            L.
            iso non meu pegoreiro.
            quen viu nunca en sacolorio
            vnha cousa coma essa.
        
        
            P. 
            eu que che rrache a cabesa.
        
        
            sacala espada da idale.
        
    
    
        
            L.
            tamen cha racha borgorio
        
        
            dale un palo, enla ca
beça, idice
        
        
            [L.]
            à dedios, yà del rey
            cun portuguez rebelado            
        
        
            caese el portoguez quan
do le dan i dice
               
        
            P.
            balla mo chaõ por sagrado
            que taõ deboto beijei.
            acudi antes que morra
            meus amigos e parentes.
        
        
            L.
            boteille catorce dentes
            fora coa cachiporra.
            e tu aínda estas roncando
            garda quese bolbo ati.
        
        
            P.
            nunca noutra tal me vi. (vase)
        
        
            L.
            olonbo llebai triscando.
           
        
            Dice el portoguez dentro
        
        
            [P.]
            arrimay ò barco a terra,
            desparai as espingardas,
            naõ agardeis mas agardas,
            apilidai todos guerra.
        
        
            Dice el labrador miran
do à dentro
        
        
            [L.]
            Homes, jentes àrribeira,
            tocai ò sino apilido,
            que esta o roleiro firido
            polo medio damoleira.
            rapaces, mulleres, bellos
            eilos ben nunha bandada,
            ea, ea seijoada
            aperta ruço, y aellos (mirando aden
tro sienpre)
            ay aquel lebou boa,
            arela aquel despara,
            gardaibos home dabara
    
            non bos furen à boroa.
            bolbe sobre elles, sobre eles
            que ja fojen coma gamos.            
        
        
            Dicen dentro
        
        
            
            fabor, fabor que nos afogamos.
        
        
            L.
            ò rDicen dentro
        
        
            
            pardès galante matança
            non pudo afè ser mellor
              
        
            L.
            Castigos noso señor
            pois que ordenaron adança.
            Yeu ben sei sobro que cai;
            mais nono quero decer
            queosais por non dar pracer
            à alguns que en purtugal ay.
            ora ben ad
            ade custar alloada;
            mais amin non se me da nada.
            alfin nos fijemos ben.
            amaeis eu so luminairo
            da parrocha; yadepor
            ò abade o seu fabor
            è todo ò mais naçasairo.
            porqualfin è galanteiro
    
    
            ye amigo do juis,
            econ tres marauedis
            librama casa, equinteiro.
            el ade remedearnos,
            epolas cousas enpas
            quanque parece rapas
            sabe mui ben gobernarnos.
            ten un entendimento
            que pasmo; no ai abade,
            crego, nin crega, nin frade
            nen ningun bello decento
            con tanta discrijiçon;
            yasi penso bolbera 
            por nós ejudicarà 
            que nos sobra arraçon.
            bou correndo polaposta
            sacho jantar que comer
            quainda atarde eide esparjer
            unha gran pilla de bosta. (vase)
        
        
            Descubrese la cor
tinina, y bese otro portogues 
echado enel suelo, mojado  
como queesta muerto, yvna 
portoguesa llorandole.
        
        
            Port.
            meu quirido, meu mimo, meu morgado,
            meu ouro fino, meu mui doce amado,
            meu espello, meu gosto, meu contento,
            meu bein, enquein eu tinha o pensamento.
            quanamigo raiboso tematou;?
            è d joia tan bela me priuou?
            quein foio desalmado, yatrebVase conel en los braços
            Buelbe asalir el labrador 
muy suspenso.
        
    
    
        
            [L.]
            non me quer aqueibar opensamento,
            ò miolo me dà golpes sentento.
            ò juizo me dà mill aldrabadas,
            yo carcajo me dà bacorejadas.
            non çarro estas pestanas noite, e dia
            nen ben sono aningen dafregisia.
            todos andan coa barba no onbreiro,
            etodos raçean de gastar diñeiro,
            mais con gastalo jase contentaran
            sos colmaços do fogo se libraran.
            non sei samica non seme espilico,
            quero diecer, se libran o pelico
            cantos os purtugueses deron morte
            queos cubrirà muy boa sorte.
            non lles teño eu medo non,
            mais teño grande sai vnha traicion
            yamaneçe vnha mañan de neboeiro
            en fumo à caça, yenbraçalo quinteiro.
            todos son morlacos,
            yapostre son traidores coma cacos.
            non ay que fiar neles
            porquo cabo ande por mesa, è manteles.
            mais bejos calados
            quandan corteses muito, èmesurados.
            non sei o que faran;
            cosais coesta tunda aqueibaran,
            enon seran ousados
             de vir por lan, è volber trasquilados
            Mais non trato mais disto,
            porque ben aquí un bato à cristo.
        
        
            sale otro portoguez
                   
        
            P.
            quebai Roleiro?
        
        
            L.
             pà que desaforado taleigeiro. (apte.)
            como ven comedido.
        
        
            P.
            como bai a bocè esta firido?
            sanou ja da cutelada?
        
    
        
            L.
            pà conque fromosa enbaijada
            me chega às orellas;
            mais ba que lle sacudo oje asgadellas,
            eti, yos bosos
            que bos sacudimos ben os osos.
            tendes saude enteira?
            òs mortos sairon ja na barredeira?
        
        
            P.
            naõ faleis mas niso,
            nein me rebolbais mais ò joiso.
            que me toma abregoña.
        
        
            L.
            Sò eu serei amigo dapesoña.
            esaquí mandereita,
            edigo que deijemola endeita.
        
        
            P.
            falta por bvida minha
            que aja porfin de guerra unha festinha
            e seja amea dança.
        
        
            L.
             tamen eu farei miña mudança.   
        
        
            P.
            o rapariga  tra
            traçe ca abiola.
        
        
            L.
            o pandeiro diga.
        
        
            P.
            e trace coa biola un pandeiro
            baillara tamein gorgor Roleiro.
        
        
            Sale vna muchacha porto
guesa con guitarra, pandero 
y sonajas.
        
        
            M.
            aquí esta tudo cantemos,
            alegria aja, y os mortos enterremos
        
        
            toma cada vno su instrumento, 
y canta lo sigte. y baylan.
        
        
            [M.]
            
            minha may tein prometido
            de conpañeiro medar
            que beja mutas caçar,
            èfinome pormarido.
            
            
            tein vnha aljaba ò czelosos,
            yos oitros naõs ofende.
            saõ duçuras canto bvende
            yè mercader mui quirido
            bamoslle todos comprar,
            que bejo a mutas caçar
            è finome por marido.
            
        
    
    
        
            finis Laus Deo
        
    
 
			
			
			
			
			
				| Leyenda: | Expanded • Unclear • Deleted• Added • Supplied | 
Descargar XML • Descargar selección actual como TXT