Dictionary of Dictionaries

· Search the Dictionary of Dictionaries

You searched for the expression aquel among the lemmas in the Dictionary of Dictionaries without taking into account the accentuation of the word or the difference b/v


- Number of definitions found: 52
- Distribution by dictionaries: Sarmiento (1746-1770) (2), Sobreira (1792-1797) (1), Valladares (1884) (4), Porto (1900c) (3), Leiras (1906) (1), RAG (1913-1928) (2), Filgueira (1926) (2), Carré (1928-1931) (4), Carré (1933) (4), Ibañez (1950) (2), Carré (1951) (5), Eladio (1958-1961) (13), Franco (1972) (3), Carré (1979) (5), CGarcía (1985) (1)

Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970)
[de][alí] [aquel]

DE ALÍ DE AQUEL CHAN. De por desde. Allí, alí de illic o ad illic. Aquel de aliquis ille, como de aliquis unus alguno; v. g.: de aliquis ille alqui el, aque-el y de aque illa, aquella. El francés dice icy y icelle pronunciando el qui como ci, de lo que en gallego y castellano hay ejemplos. Chan; de plano, chan, llano.Colección 1746-1770

[aquel]

POR ISO AQUEL CHAN. Ya está explicado en la copla 7ª y si no gusta aliquis ille para aquel podrá venir de hic ille, y viene mejor con el francés. Colección 1746-1770

Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979).
aquel ,-la,-lo

Ribadavia. Aquil ila, ilo. Ribasil, Lemos. Pronombre demonstrativo de alguna persona o cosa, y se entiende de la que está más distante respecto de otra. Papeletas

Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar
AQUEL

Defecto; imperfeccion; avería; maleamiento, ó al contrario

________

com. Pronombre.

Se deijo por Pedro à Jan,
non me rifes, miña nai.
Pedriño tèn cèrto aquel
que mòita gracia me fai
Cant. pop.

AQUEL (c'o)

Con el pretexto, ó á pretexto.

CO-AQUEL

Con aquel.

Francisco Porto Rey (1900c): Diccionario gallego-castellano, ed. de María Xesús Bugarín e Begoña González Rei;, A Coruña, Real Academia Galega, 2000
aquel,-la adj.

Aquel, aquella.

____pron. dem.

que familiarmente se usa para sustituir a una palabra, oración o asunto de que los que hablan tienen ya conocimiento, como: vállat'o deño tanto aquel, que quiere decir "válgate el diablo tanto fastidio, o tanto trabajo, o tanta pereza", etc.; e unha aquela ser (tal o cual cosa), "es una pegiguera serlo", etc.

aquel (c'o)

[Entrada sen definición].

Manuel Leiras Pulpeiro (1906): Vocabulario (lido directamente do ms da RAG para este diccionario)
aquel

quillotro, voz con que se da a entender aquello que no se acierta o no se quiere expresar de otro modo

Real Academia Galega (1913-1928): Diccionario gallego-castellano
AQUEL,-LA,-LOpron. dem.

de persona o cosa remota. Aquel, aquella, aquello. Var: AQUELE y AQUIL.

____s. m.

pop. Quillotro. Úsase para dar a entender aquello que no se acierta o no se quiere expresar de otro modo.

¡Tel-o aquel d'as taberneiras,
que abren a porta, si chama,
o demo mayor que seña!
LEIRAS PULPEIRO. Cantares gallegos, p. 55.Lo mismo que AQUESTE.

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
AQUEL pron.

Aquel.

____ sm.

Quillotro.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
aquel,-las. m.

Cualidad. Caracter. Con aquel de señorío.

________

Defecto, imperfección; sin aquela ningunha, sin tacha.

________

Ceremonia; sen mais aquela, sin cumplidos.

________

Cô aquel, loc. adv. Con el pretexto, a pretexto. V. gallo.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
aquel ,-la loc. adv.

Cô aquel, Con el pretexto, a pretexto. V. Gallo.

________

Ceremonia; sen mais aquela, sin cumplidos.

________

Defecto, imperfección; sin aquela ningunha, sin tacha.

____s. m.

Cualidad. Carácter. Con aquel de señorío.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
aquel,-las. m.

Cualidad. Carácter, defecto; adverbio. Con el pretexto, a pretexto; pron. Aquel.

aquel

V. aquil).

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
aquel ,-la

Intención, propósito: Xan algunha aquela leva.

____loc. adv.

Cô aquel, Con el pretexto, a pretexto. V. Gallo.

________

Ceremonia; sen mais aquela, sin cumplidos.

________

Defecto, imperfección; sin aquela ningunha, sin tacha.

____s. m.

Cualidad. Carácter. Con aquel de señorío.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
AQUEL pron. dem. m.

de persona o cosa. Designa lo que está lejos del que habla o de la persona a quien se habla; AQUELE, AQUIL.

____s. m.

El aire o la manera de ser de cada persona: cada un tèn o seu aquel.

________

Defecto, imperfección, maleamiento, cosa que no se quiere decir, pero que se da por supuesta: este viño tèn un aquel que non che me gusta nada.

________

Significa también atractivo, gracia, donaire, garbo, gentileza: tèn un aquel que namora.

________

Apariencia o aspecto de orgullo; presunción, engreimiento:

sempre pol-a vila entraba
con aquel de señorío
(Rosalía Castro, Cantares gallegos).

________

Empléase a veces irónicamente y con rentintín: con certo aquel.

________

Quillotro, aquella cualidad que no se acierta a expresar o se juzga innecesario decir:

Tèl-o aquel das taberneiras,
que abren a porta, se chama,
o demo maior que seña
Leiras, Cantares gallegos.

________

Equivale a incentivo, estímulo, atracción: o aquel do baile levoume á festa.

________

Quillotro, indicio, síntoma, señal.

________

Co aquel da lugar, además, a muchas frases de uso popular en Galicia, con acepciones diversas. Significa con el pretexto, con el motivo: co aquel da enfermedá bambéaste ben.

________

Equivale a con ocasión, con la oportunidad: co aquel de ir á vila merquéi unhas zapicalladas.

________

Tómase también como excusa para librarse de hacer alguuna cosa: co aquel de coidalos nenos non puiden lavala roupa.

________

Úsase a veces con la significación de seguridad: co aquel de que te quero mófaste de min.

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
aquel pron. Dem. m.

de persona o cosa.

________

Aquel.

________

Var. aquil.

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Aquel,-las. m.

Cualidad. Carácter. Con aquel de señorío

________

Defecto, imperfección; sin aquela ningunha, sin tacha.

________

Ceremonia; sen mais aquela, sin cumplidos.

________

Cô aquel". loc. adv. Con el pretexto, a pretexto. V. Gallo.

________

Intención propósito: Xan algunha aquela leva.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
aquel pron.

(Com. Gud.), aquil (Ram.) aquel.