Dictionary of Dictionaries

· Search the Dictionary of Dictionaries

You searched for the expression demo among the lemmas in the Dictionary of Dictionaries without taking into account the accentuation of the word or the difference b/v


- Number of definitions found: 225
- Distribution by dictionaries: Sarmiento (1745) (1), Sarmiento (1746-1755c) (2), Sarmiento (1754-1758) (5), Sobreira (1790c) (1), Sobreira (1792-1797) (2), Anónimo (1833C) (1), Reguera (1840-1858) (1), Rodríguez (1854c) (1), Aguirre (1858) (1), Rodríguez (1863) (4), Pintos (1865c) (1), Cuveiro (1876) (3), Porto (1900c) (1), Leiras (1906) (1), Filgueira (1926) (2), Carré (1928-1931) (2), Acevedo (1932) (1), Carré (1933) (4), Ibañez (1950) (2), Carré (1951) (5), Pereda (1953) (11), Eladio (1958-1961) (135), Varios (1961) (1), Franco (1972) (10), AO (1977) (4), Rivas (1978) (3), Carré (1979) (6), CGarcía (1985) (5), Rivas (1988) (1), Losada (1992) (7), Rivas (2001) (1)

Martín Sarmiento (1745): Viaje que el Padre Sarmiento hizo a Galicia el año de 1745, ed. de J. L. Pensado Tomé (Universidade de Salamanca, 1975)
herba do corvo, figueira do demo, herba do inferno

Son nombres de una planta cuya flor es blanca y de figura de una azucena, y echa unos erizos como berenjenas. Tiene hojas muy anchas y puestas sobre las amatas de las bestias las curan. Creo que será el ricinus Palma Christi de Vigier, folio 764. No es sino el stramonium . Viaje 1745

Martín Sarmiento (1746-1755c): Catálogo de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca en 1973)
herva demo o del corbo

[Dunha lista de 'árbores y plantas', sen definir]. CatálogoVF 1745-1755

[herba do corvo] [figueira do demo] [herba do inferno]

Son nombres de una planta cuya flor es blanca y de figura de una azucena, y echa unos erizos como berenjenas. Tiene hojas muy anchas y puestas sobre las amatas de las bestias las curan. Creo que será el " ricinus Palma Christi " de Vigier, folio 764. No es sino el stramonium. [Do Apéndice "Nombres de Plantas y Comunes recogidos y explicados en el Viaje a Galicia de 1745"]. CatálogoVF 1745-1755

Martín Sarmiento (1754-1758): Catálogo de voces vulgares y en especial de voces gallegas de diferentes vegetables, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca en 1986)
figueyra do demo

Stramonium. ¶73. Catálogo ...vegetables 1754-1758

figueira do demo

[Planta del] Género Stramonium del sistema de Monsieur Tournefort. [Do apéndice: Onomástico latín-gallego de los vegetables que vio el Padre Sarmiento]. Catálogo ...vegetables 1754-1758

herba do demo

[Planta del] Género Stramonium del sistema de Monsieur Tournefort. [Do apéndice: Onomástico latín-gallego de los vegetables que vio el Padre Sarmiento]. Catálogo ...vegetables 1754-1758

herba do demo

Gentil. [Lista do "Borrón de varios nombres gallegos de vegetables", apéndice do CVVVGDV]. Catálogo ...vegetables 1754-1758

figueira do demo

[Lista do "Borrón de varios nombres gallegos de vegetables", apéndice do CVVVGDV]. Catálogo ...vegetables 1754-1758

Juan Sobreira Salgado (1790c): "Vegetables de Galicia" seguido dunhas " Retractaciones" e duns "Documentos justificativos de lanomenclatura botánica gallega", ed. de J. L. Pensado Tomé (Opúsculos lingüísticos del siglo XVIII, Galaxia, Vigo, 1974, pp. 241-267).
figueyra do demo

Stramonia , Lat. Vegetables

Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979).
[demo] [besta] [tanguer]

Lebou o demo a besta a mays quen a tangue. Papeletas

[demo] [arar] [boi] [esmoucar]

Quen co o Demo ara o Boy se lle esmouca. Monforte. Papeletas

Anónimo (1833C): Dialecto de Galicia, ed. de J. L. Pensado, Homaxe a R. Otero Pedrayo, Galaxia, Vigo ,1958, pp. 275-286 (ms 11-5-1/947-1 BAH)
demo

Demonio.

Eugenio Reguera y Pardiñas (1840-1858): Traducción de algunas voces, frases y locucionesgallegas, especialmente de agricultura, al castellano, ed. de J. L. Pensado (Cadernos de Lingua, RAG, 1995)
merda do demo

[cf. Estramonio].

Francisco Javier Rodríguez (1854c): Diccionario gallego-castellano, transcrito do ms da RAG por AS para este diccionario
demo

Demonio. En p. id. Sarm.

Luís Aguirre del Río (1858): Diccionario del dialecto gallego, ed. de Carme Hermida Gulías, CSIC-IPS, 2007
demo ne

Demonio. Port. id.

Francisco Javier Rodríguez (1863): Diccionario gallego-castellano, ed. de Antonio dela Iglesia González, A Coruña,
Demo

Demonio, ángel malo. Port. id. Barcelos.

Erba do demo

Estramonio.

Ovellamenga ó demo a trasquila

Se aplica esta frase ó adagio á la persona astuta, zorra, moinante. En franc. ant. mengue, quiere decir falacia, dolo.

Rape o demo

Equivale á lleve el demonio. Especie de exclamacion.

Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000
demo

Demonio.

Juan Cuveiro Piñol (1876): Diccionario Gallego, Barcelona
DEMO

Demonio, diablo.

HERBA DO DEMO

Es el estramónio, segun Rodriguez.

MORDISCON DE DEMO

Planta que nace y muere durante el año, de la familia dipsáceas, de raíz despuntada, hojas radicales aovado-lanceoladas, aguzadas por ambos estremos, enterísimas, cerdas cortas, casi salientes, flores violadas: crece en los lugares sumergidos de los prados al S.O. de Meixonfrío (Santiago). Scabrosa succisa.

Francisco Porto Rey (1900c): Diccionario gallego-castellano, ed. de María Xesús Bugarín e Begoña González Rei;, A Coruña, Real Academia Galega, 2000
demo m.

Demonio, diablo, deño.

Manuel Leiras Pulpeiro (1906): Vocabulario (lido directamente do ms da RAG para este diccionario)
pan do demo

crespilla, cagarria

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
DEMO sm.

Demonio.

ERBA DO DEMO sf.

Estramonio.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
demos. m.

Diablo. Demonio. V. diaño.

________

Do demo vay. No irá, no. Ora o demo dorme, vaya que es ocurrencia. Do demo cousa lle dixen. No le he dicho absolutamente nada.

Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente
demo

Demonio, pero encerrando la idea de un diminutivo: demonio pequeño, diablo. Ús. desde Valdés al Eo, y en gall. y port. A. F.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
herba do demo s. f.

Estramonio, planta solanácea.

demo

Ser o demo rabelo. Ser de la piel del demonio.

________

Do demo vay. No irá, no. Demo non digas. Quizá tengas razón. Ora o demo dorme. Vaya que es ocurrencia. Do demo cousa lle dixen. No le he dicho absolutamente nada.

____s. m.

Diablo. Demonio. V. Diaño.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
demos. m.

Diablo. Demonio (diaño).

herba do demos. f.

Planta solanácea.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
cogombro o colombro do demo s. m.

Cohombrillo amargo o pepino del diablo, planta medicinal.

demo s. m.

Diablo. Demonio. V. Diaño.

________

Do demo vay. No irá, no. Demo non digas. Quizá tengas razón. Ora o demo dorme. Vaya que es ocurrencia. Do demo cousa lle dixen. No le he dicho absolutamente nada.

________

Ser o demo rabelo. Ser de la piel del demonio.

herba do demo s. f.

Estramonio, planta solanácea.

José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52)
demo facer

Fai o que non fai o demo. Hace lo que no hace el demonio. Es un atrevido con suerte. Verín.

demo servirpagar

Así lle paga o demo a quen-o sirve Así le paga el demonio a quien lo sirve; expresión que se aplica a los ingratos. Verín.

demo corno partir

Partíull'o demo os cornos Le partió el demonio los cuernos. Refrenaron sus impetus. Vivero.

demo levar

Levoun'o demo Lo llevó el demonio. Tuvo un fin trágico. Verín.

demo tocar

Está tocado do demo Está tocado del demonio. Se aplica a una persona muy mala. Verín.

demo sono

O demo nunca ten sono El demonio nunca tiene sueño. Vivero. En Galicia atribuyen todas las desdichas al diablo, y, como ocurren continuamente, de aquí nació esta expresión.

demo deber pagar día

Debíalle un día o demo e funllo pagar hoxe. Le debía un día al demonio y se lo fui a pagar hoy. Se dice así cuando a uno le ocurre una desgracia. Vivero.

demo corpo

Ándall'o demo no corpo Le anda el demonio en el cuerpo. Se dice de las personas traviesas y de las que están enfermas sin saber de qué. Verín.

demo cangar

Cangóus'o demo no medio. Se torció el demonio en el medio. Iba bien el asunto, pero lo torció una influencia. Vivero.

demo santo

Demos non son santos. Demonios no son santos. Expresión que se emplea cuando una persona ejecuta un acto malo, del cual todo el mundo le cree capaz. Vivero.

labor obreiro demo

Labor feita, obreir'o demo. Labor hecha, obrero al demonio. Verín.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
DEMO s. m.

Demonio, diablo, ángel malo.

________

Genio o ser sobrenatural entre los gentiles.

________

El príncipe de los ángeles rebeldes, Lucifer o Satanás.

________

Uno de los tres enemigos del alma.

________

Niño muy travieso, que más comúnmente se llama DIAÑO.

________

El DEMO, en sus diversos nombres vulgares de CACHANO, DEMACHIÑO, DEMOCHO, DEMÓNCARO, DEMONCRE, DEMONCHE, DEMONTRE, DEMÓÑARO, DEMOÑO, DEMORO, DÉNCARO, DENCHO, DÉNGARO, DENLLO, DEÑO, DIABO, DIABRO, DIAÑO, PECADO, PERELLO, PERETE, RABUDO, SUCIO, TRASNO y otros, es el ente misterioso que más curiosa serie de frases, hechos, modismos y dichos ha dado a la literatura popular de Galicia, y que forman parte de nuestro copioso folklore. Cuéntanse de él muchas consejas para pintar sus engaños, sus travesuras, sus TRASNADAS y el mal pago que da a los que en él fian, y por eso, sin duda, hay la costumbre de arrenegalo. Abundan los cuentos en que gana el alma de un ambicioso que juega a las cartas; en que hace apuestas y las gana, llevando al infierno al que apostó; en que compra los niños pequeños a sus padres; en que se disfraza para ofrecerse de padrino de un recién; en que ayuda a algunos a salir de un apuro, y en que da consejos y enseña artimañas. De muchas cosas ingeniosas e invenciones nuevas que no están al alcance de todos, se dice vulgarmente que son cousas do demo; y así como lleva la culpa de cuanto malo nos hacen y hacemos, en cambio en todo lo que él ejecuta suele dejar siempre el rabo fuera, según la creencia general y por eso se descubren muchas de sus picardías, de donde viene la frase o demo as fai e o demo as descobre. Para las gentes sencillas, el demonio era el que transportaba por los aires a los brujos y brujas que tenían hechicería, conduciéndolos montados en sendas BASOIRAS al aquelarre, donde los presidía en forma de macho cabrío, y donde todos le besaban por turno las asentaderas, contándose a este propósito el caso de un zapatero de Noya que practicó el diabólico rito con una SUBELA o lezna, lo cual dió motivo a que el DEMO exclamase sin volver la cara: aféitate, que tès as barbas largas e pican. Era tal el poder atribuído al demonio en la creencia vulgar, que llegaba a introducirse en el cuerpo de algunas jóvenes, tomando entonces el nombre de SUCIO, porque cuando las posesas caían en TRANCE o en PASAMENTO, lanzaban por la boca montones de pelos entre frases soeces. Esta superchería dió lugar a que muchas de las que se creían víctimas del histerismo que padecían, llamado en gallego ramo cativo, acudiesen a determinados santuarios para quitar o demo do corpo durante la misa y en medio de retorcimientos y de palabras mal sonantes, impropias del sagrado lugar. Túvose también como cosa cierta entre nuestros campesinos supersticiosos el pauto co demo, que era firmado con sangre, y mediante el cual, empollando un huevo de galo negro, se obtenía un demo pequeño que se metía en un AGULLEIRO, juntamente con un poco de azogue y unas limaduras de hierro. Este AGULLEIRO era después un seguro talismán para que el pequeño diablo invisible hiciese todo lo que se le mandase, por muy imposible que ello fuese.

________

Adeprendeu co demo, se dice del que muestra gran agudeza para todo lo malo.

________

¡Agora verás ó demo!, úsase cuando se barrunta algo que puede ser perjudicial o desagradable.

________

Ahí está o demo, he ahí el inconveniente, la dificultad.

________

Ahí será o demo, expresa el mayor riesgo o peligro que se teme o se sospecha en lo que puede suceder.

________

Anda feito un demo, dícese de aquella persona que está de mal humor y como dada al diablo.

________

Anda o demo na casa, cuando ésta está revuelta o hay en ella disgustos y disensiones.

________

Anda o demo no lugar, dícese del pueblo en que los vecinos andan frecuentemente a la greña.

________

Andar o demo ceibo, o andar o demo solto, haber revueltas y trastornos en varias partes a la vez; suscitarse disturbios o alborotos entre diversos pueblos o países.

________

Andar unha cousa polas mans do demo, a mal traer, de mal en peor, de uno en otro tropiezo.

________

Aquí hai moito demo, indica que un negocio tiene mucha dificultad o enredo oculto.

________

Armarse unha de todolos demos, exagerar en proporciones alguna cosa mala.

________

Armarse un barullo dos demos, formarse una gritería infernal, insoportable.

________

¡Arre demo!, denota sorpresa o asombro; significa también volumen grande de una cosa o de varias que pesan o molestan.

________

¡Arrenégote, demo!, dícese cuando se oye algo increíble o pecaminoso y fuera de lo normal. Algunas personas timoratas emplean la frase santiguándose.

________

¡Así me coma o demo!, especie de juramento o maldición con que se refuerza la verdad de lo que se afirma: v. gr.: ¡Así me coma o demo si non é certo!

________

Así paga o demo a quen o sirve, úsase cuando uno recibe mal pago, o cuando por un favor se obtuvo un disfavor.

________

Así te leve o demo, aplícase a la persona que se manda noramala; dícese también de la cosa que se destrozó y nada valía.

________

Atentar o demo a un, dícenlo nuestras gentes campesinas de las malas tentaciones que se sienten acometidas, atribuyéndolas a instigaciones del demonio.

________

Cangouma o demo, me la deparó el diablo.

________

¡Cata que demo!, equivale a ¡si fuese así!, ¡ya lo creo!, de ese modo ya puede cualquiera conformarse y darse por contento.

________

Coma o demo, demasiado, excesivamente, en algo desagradable; p. ej.: fede coma o demo.

________

¡Cómate o demo!, dícesele a aquella persona que se excede en bellaquerías y ruindades.

________

Coma un demo, lo mismo que un demonio en maldad; pondera además lo molesto de alguna cosa: pesa coma un demo.

________

¿Cómo demo...?, júntase a expresiones de admiración, de impaciencia, de ira, de disgusto, de contrariedad, de reconvención, de incredulidad, etc.

________

Como o demo nona torza..., como las cosas se presenten bien, como salgan tal cual se quiere... Dícese de aquello que se desea y que parece llevar camino de lograrse.

________

Con mil demos, denota enojo o indignación.

________

Cousas do demo, dícese de todo lo increíble o extraordinario, de todo lo que vemos y no alcanzamos a comprender de momento.

________

Da caste do demo, de la casta o condición del diablo.

________

Dalo todo ó demo, abandonarlo todo, aburrirse, cesar en alguna cosa que ocasiona molestia o fastidio.

________

Dar de comer ó demo, mantener ingratos, hacer favores a personas descastadas o desagradecidas.

________

Dar ó demo, manifiesta desprecio, desdén o desaire hacia una persona o cosa, como se ve por los siguientes ejemplos: Dar ó demo o fato i o garabato; dou ó demo a quen me quer mal; douche ó demo a comenencia.

________

Dar que facer ó demo, realizar una mala acción.

________

Dar que rir ó demo, hacer muchas trasnadas y fechorías.

________

Dárselle un demo a un, no importarle nada aquello de que se trata.

________

Darse un ó demo, enfadarse, desesperarse, encolerizarse.

________

Deberlle un carto ó demo, dícese cuando uno reincide en realizar maldades.

________

De demo, equivale a mucho, precedido de algún verbo: berra de demo, come de demo, corre de demo.

________

De mil demos, con que se exagera una cosa por mala o sumamente incómoda.

________

¡Demo!, denota extrañeza, sorpresa, duda, etc., y generalmente en cosas poco o nada agradables.

________

¡Demo fòra!, conjuro, en el sentido de impedir o alejar un peligro.

________

Demo maior, Satanás, el demonio mayor del infierno.

________

¡Demo non digas!, equivale a puede ser, quizá sea así, no sea que ocurra lo que dices, ¿será verdad?; denota además que habrá que pensar algo para evitar un daño que amenaza o un peligro que se teme; expresa también el horror que nos produce la sola idea de que algún mal pueda alcanzarnos.

________

Demos coroados, conjunto promiscuo de personas o cosas pésimas.

________

¡Demos te coman!, imprecación contra alguien o contra algo.

________

¡Demo vos tolla!, amenaza contra varios en forma de maldición.

________

De tódolos demos, aplícase a algo desagradable y de proporciones grandes en lo malo.

________

Dò demo, aplícase a lo que se tiene por seguro que no ocurrirá: o rapaz foise e dò demo si volve. Antepuesto a varias expresiones, indica desprecio o indiferencia: dò demo cousa vale; dò demo me importa que se quede ou que se vaia. También significa nada o casi nada: dò demo cousa me queda se comenzo a dar o que teño. Dò demo cousa lle dixo, no le dijo absolutamente nada.

________

Dos demos, pospuesto a varias frases, sirve para exagerar algunas cosas por molestas e insufribles: había unha barullada dos demos. Sirve también para expresar dificultad o inconveniente grande: a falta dos cartos é unha contra dos demos; o ser probe é unha aquela dos demos.

________

Dou ó demo se..., denota casi imposibilidad: Dou ó demo se agora se pode vivir.

________

É coma un demo, por ser malo y perverso.

________

É das que botou o demo pola cueira do carro; é das que dixo o demo ¡ora!; é das que dixo o demo ¡xo! : significan que una mujer es brava. Abonadas estas acepciones por Noriega en Cómo falan os brañegos.

________

Enganar ó demo, ser muy hábil, muy astuto y marrullero.

________

Entrou o demo na casa, cuando en ella anda todo a los cuatro vientos. Entrou o demo na familia, haber en ella disensiones constantes. Entrou o demo no concello, dícese cuando los concejales andan entre sí a mal traer, o cuando el concejo está mal administrado o regido.

________

Era o demo, tratándose de planes, conjuras o complots, equivale a maquiavélico o diabólico.

________

Érelo demo, dícesele al que discurre y pone en práctica las mayores trastadas.

________

Ese é o demo, aplícase a la persona muy lista y a la que todo lo trastorna y perturba.

________

Eso é o demo, denota la dificultad que se halla en algún intento, y significa además: he ahí lo malo o peliagudo.

________

Eso... ¡un demo!, úsase cuando a uno le proponen algo que no puede, no quiere o no debe aceptar decorosamente, porque le perjudica, le molesta, le ofende o le humilla.

________

Está levado do demo, dícese del que hace grandes travesuras o maldades, y del que está muy enfurecido.

________

Estar dado ó demo, estar incomodadísimo, furioso.

________

Estar un feito un demo, estar hecho un basilisco, estar desatentado o loco.

________

Estar unha cousa coma o demo, estar completamente revuelta y embrollada.

________

Estudiar co demo, dar muestras de gran travesura o de gran ingenio y agudeza para lo malo.

________

É un demo endiañado, aplícase a la persona perversa y maligna.

________

É un demo perdido, dícese del muy calavera.

________

Gardarse do demo, precaverse de algún riesgo grave.

________

Gárdate do demo, previene a uno que se ponga a cubierto de una asechanza que contra él se trama.

________

Hai moitos demos de un mesmo coor, úsase por vía de comparación cuando se quiere excusar a uno de hechos pecaminosos que se le atribuyen.

________

Hai o demo delas o deles, significa haber muchas o muchos.

________

Houbo as do demo; houbo o demo co carneiro; houbo o demo e a sua nai; houbo o demo i a nana; houbo o demo parido; houbo o demo polas pernas, hubo la de mazagatos, o hubo la de Dios es Cristo. Acepciones abonadas por Noriega en Cómo falan os brañegos.

________

Inda me leve o demo, juramento que se hace sobre una afirmación que se mantiene. Algunas personas timoratas desvirtúan lo que puede haber de pecaminoso en la frase, añadiendo: nono queira Dios.

________

Levar a un o demo, estar desesperado e intranquilo.

________

Levar o demo unha cousa, tener fin desastroso, no corresponder el éxito de algo a lo que se esperaba.

________

Léveme o demo, juramento con que se asegura la certeza de lo que uno dice y alguien niega.

________

Máis que o demo..., denota la decisión resuelta de hacer una cosa, aunque el diablo quisiera impedirlo: máis que o demo se empeñe, hei de ir á festa.

________

Máis que o demo, pondera la acción o el efecto de algún verbo que se le antepone: inventa máis que o demo; sarilla máis que o demo.

________

Malos demos me coman, juramento que garantiza la ejecución de una cosa: Malos demos me coman se non che dou unha labazada.

________

Meterse o demo a predicador, dícese del que siendo de costumbres vituperables, se mete a dar consejos a personas de más solvencia moral.

________

Metéuselle o demo na cabeza, aplícase al que concibe o quiere llevar a cabo una idea descabellada.

________

Nin o demo, significa imposibilidad de aquello de que se trata: nin o demo lle tira o vicio da xogueta.

________

Nin que fora o demo, dícese de aquello que se ve y no se comprende.

________

Non para o demo por ahí adiante, hace un frío de mil diablos.

________

Non sea o demo que..., explica el temor de algo que contraria mucho.

________

Non tèn o demo por onde collelo, dícese del muy vicioso que no tiene la menor cualidad recomendable.

________

Non valer pra Dios nin pro demo, aplícase a lo que quedó totalmente inservible.

________

O demo as carga, denota que debe desconfiarse de las cosas que bajo buena apariencia pueden ocasionar una desgracia.

________

O demo de cousas, por muchas cosas.

________

O demo do lerio este, refiriéndose a un asunto laberíntico, embrollado o dificultoso.

________

O demo i a nai, expresa abundancia o multitud: hai o demo i a nai de cereixas; houbo o demo i a nai de xente na festa. También indica altercado, riña, tiberio, o bien holgorio, regocijo, diversión bulliciosa.

________

O demo non dorme, denota que los malos hechos surgen a toda hora.

________

O demo ós seus quer, significa que el que anda en malos pasos gusta de las malas compañías.

________

Ó demo por ruín, olvídese eso, no hay que recordarlo, no valía la pena de incomodarse los amigos; sosegando discordias, conciliando amistades.

________

O demo que cho dixo, cuando uno muestra saber lo que se creía muy secreto.

________

O demo que te chore, dícesele al que se lamenta con frecuencia y sin motivo.

________

O demo que te entenda, aplícase al que condena hoy lo que ayer defendió, o al que sostiene teorías contradictorias y dice cosas totalmente opuestas a las que hace.

________

O demo que te merque, dícese al que se tiene en más de lo que realmente es, al egoísta, al que no hace un favor a nadie.

________

O demo sea xordo, explica la extrañeza de una palabra mal sonante que no debía decirse, y expresa el deseo de que no suceda una cosa referida que se teme.

________

O demo tèn cara de coello, denota incredulidad burlona de una cosa inverosímil o inventada, que se pretende hacer pasar por verídica.

________

¡Ora o demo!, indica sorpresa, asombro, pasmo, estupefacción por lo que* se oye o se ve. [*'por lo que' falta no orixinal].

________

¡Ora o demo dorme!, ¡vaya que es ocurrencia!

________

Parece cousa do demo, refiérese a lo que no parece hecho por medios naturales.

________

Parece que te viu o demo, dícesele al que es desgraciado en todo lo que emprende, que todo le sale mal.

________

Parece ter tratos co demo, dícese del que comete muchas travesuras.

________

Pau de demo, palo que se descarga con toda la fuerza, sin reparar en la parte del cuerpo que da.

________

Poñerse coma un demo, encolerizarse, ponerse frenético.

________

¿Qué demos...?, denota desagrado o impaciencia, haciendo el oficio de sujeto del verbo que sigue; p. ej.: ¿qué demos queres, o queredes?

________

¿Quén demo?, ¿quén demos?, preguntas que se hacen en tono malhumorado, seguidas de algún verbo: ¿quén demo anda ahí?; ¿quén demo peta á porta?; ¿quén demos sodes vòs?

________

Que te leve o demo, maldición que se lanza a uno cara a cara.

________

Rape o demo, lleve el demonio o el diablo: ¡Rape o demo se aquel home non vai pra taberna!

________

¡Rapen os demos!, especie de interjección que denota sorpresa y también admiración: ¡Rapen os demos, como te peneiras!; ¡Rapen os demos, qué mozo estás feito!

________

Recastado do demo, dícese de la persona de mala casta, de mala índole, de mala ralea.

________

Renega del coma do demo, huye de él como del demonio.

________

Sabe máis que o demo, refiérese a aquel que acierta las cosas más difíciles.

________

Seica me atentou o demo, dícelo aquella persona que tuvo una mala tentación, y la cree debida a sugestión diabólica.

________

¿Seica te viu o demo?, aplícase a la persona que se desmejoró mucho en pocos días y anda como sin sombra.

________

Ser da pelexa do demo, ser obstinado en la perversidad, dedicarse con pertinencia y empeño a hacer diabluras.

________

Ser o demo rabelo, ser ni más ni menos, ser precisamente lo que se deseaba.

________

Ser un demo, o ser un o mesmo demo, ser demasiado perverso, astuto y hábil para lo malo.

________

Tan bo é o demo coma sua nai, denota que los hijos suelen tener la misma índole o condición de sus padres.

________

Tèn as mans levadas do demo, aplícase al que por torpeza o atolondramiento rompe o destruye cuanto coge o toca con las manos.

________

Tèn o demo no corpo, dícese del que lo revuelve todo, del que no está quieto en un sitio mucho tiempo y anda constantemente de un lado para otro, traveseando y alborotando; y se aplica además a la joven que se cree atacada por el ramo cativo.

________

Tirar o demo da manta, descubrir alguna cosa que, por lo desagradable o perjudicial, convenía que se mantuviese oculta o reservada.

________

Torceulla o demo, se le frustró la pretensión que iba por muy buen camino.

________

¡Un demo!, repugnancia a ejecutar una cosa.

________

¡Vaia o demo con todo!, dícese cuando uno ha tenido una pérdida importante, pero con la cual se resigna, por aquello de que donde va lo más vaya lo menos.

________

¡Vaite, demo!, me quedo atónito, ¡mira que tiene que se le diga!

________

Veña o demo escoller, se dice cuando no hay nada que escoger.

________

Verédelo demo cómo foi, suele emplearse para comenzar el relato de algún sucedido en el cual hubo su más y su menos de picardía.

________

FRAS. A demo, demo e medio. Ala vai o demo revolto despois do sol posto. Algunha vez dí o demo a verdade. Ben sabe o demo a quen atenta, e a besta a quen leva. Ben sabe o demo a quen precura, e a besta a quen derruba. Ben sabe o demo o frangallo que racha. Cando o demo non tèn que facer, co rabo torna as moscas. Cando o demo non tèn que facer, en algo se ha de entreter. Cando o demo reza, algunha cousa quer. Cando o demo reza, non é de crer. Cando o demo veña á tua porta, non lla peches, entórnalla. Dade ó demo a chave que tódalas portas abre. Dade ó demo o amigo que vos deixa a palla e vos leva o trigo. Dá o demo escontra a pedra, e non sempre a creba. Da rapa á rebola, veña o demo e escolla. Demos mercar, e demos vender, pouco negocio pode ser. Dou ó demo todos, dixo o que araba cos lobos. Entre a rapa e a rebola, que o demo escolla. Fariña que trai o demo, logo se volve farelo. Máis sabe o demo por ser vello que por ser demo. Non é o demo tan feo coma o pinta o medo. Non ha de estar sempre o demo detrás da porta. O demo as arma, e o demo as desarma. O demo as fai e o pecado as descobre. O demo as tapa e o demo as destapa con tamboril e gaita. O demo coxo, inda ás veces corre máis que outro. O demo é vello, i o tempo é sabio. O demo farto de carne, meteuse frade. Ó demo e á muller, nunca lles falta qué facer. O demo ensiña a pecar, pero non a rezar. O demo ensiña a romper, mais non a compoñer. O demo non é santo. O demo pras facer pòn a manta, e pras descobrir toca a gaita. O demo tira da manta, e todo o destapa. Ó que co demo traballa, os bois se lle desmandan. O que está de Dios nono leva o demo. O que ha levar o demo, poñerllo á porta. Ou a Dios ou ó demo ninguién deixa de servilos, senón o que sirve a entrambos. Por fondo que o demo cave, todo se lle sabe. Quen co demo anda, co demo acaba. Quen co demo cava a viña, co demo a vindima. Se o demo nos ha levar, que nos leve en coche. Tanto lle quer o demo ós fillos, que lle arrinca os ollos. Tanto lle quer o demo ós fillos, que os quer ver asados e cocidos. Todo vai como o demo quer, mais non cal debía ser. Un demo a outro demo non lle achega ós tizós ó pelexo. Un soilo demo non fai inferno.

Varios autores (1961): Apéndice ó Diccionario de Eladio Rodríguez
MAN-DO-DEMO s. f.

Francado que se usa en la pesca de la centolla (Cangas de Morrazo).

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
cogombro, colombro do demo s. m.

Cohombrillo amargo o pepino del diablo, planta medicinal.

demo s. m.

Demonio.

________

Niño muy travieso, que más comunmente se llama diaño.

________

cachano, demachiño, democho, demóncaro, demoncre, demonche, demontre, demócharo, demoño, demoro, déncaro, dencho, dengaro, denllo, deño, diabo, diabro, diaño, pecado, perello, perete, rabudo, sucio, trasno y otros.

________

Do demo vai, no irá, no.

________

Demo non digas: quizás tengas razón.

________

Ora o demo durme, vaya que es ocurrencia.

________

Do demo cousa che dixen: no le he dicho nada.

________

Ser o demo rabelo: ser de la piel del demonio.

man-do-demo s. f.

Francado que se usa en la pesca de la centolla.

Aníbal Otero Álvarez (1977): Vocabulario de San Jorge de Piquín, Universidade de Santiago, 1977 (Verba anexo 7)
cabalo do demom.

Santateresa. (VSP)

demom.

Diablo. O demo delas, fr. fig. y fam. Ni pensarlo: Penséi que iba na herba i, o demo delas, iba en Soutelo. (VSP)

dou ó demo

v. dódemo. (VSP)

galo do demo

v. galín de Dios. (VSP)

Eligio Rivas Quintas (1978): Frampas, contribución al diccionario gallego, CEME, Salamanca
demo m

Diablo (dicc.). En Monterroso se dice el refrán: FRAS. Millor viño demo ca augha santa. En Fondo de Vila hay varios eufemismos por diablo: demónico, diancho, diaño, etc. (FrampasI)

gaiteiro dodemo m

Caballito del diablo, libélula (Frades). En Estevesiños sólo ghaiteiro. (FrampasI)

pan dodemo m

Seta venenosa (Fondo de Vila). (FrampasI)

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Cogombro o Colombro do demo s. m.

Cohombrillo amargo o pepino del diablo planta medicinal.

Demo s. m.

Diablo. Demonio. V. Diaño.

________

Do demo vay. No irá, no. Demo non digas. Quizá tengas razón. Ora o demo dorme. Vaya que es ocurrencia. Do demo cousa lle dixen. No le he dicho absolutamente nada.

________

Ser o demo rabelo. Ser de la piel del demonio.

Herba do demo s. f.

Estramonio, planta solanácea.

Pau do demo s. m.

Aliso. V. Ameneiro.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
demo m.

1. (v.c.), demoino (Bur.), demonio (Bur.) demonio;

________

2. (Car.) huevo de la raya;

________

3. (Lax.) cangrejo pequeño muy blando;

________

un demo delas (Mon.) muchas;

________

V. bota-lo demo fora, cabalo do demo, erba do demo, facer feitos do demo, figueira do demo, lebado do demo y pauto co demo.

Eligio Rivas Quintas (1988): Frampas, contribución al diccionario gallego, Alvarellos, Lugo
demo s. m.

Demonio. Haber o demo e a nai (A Limia) "haber un lío de miedo". También se usa mucho como superlativo: hai o demo de cousas, hai o demo de moscas, hai o demo de alimarias, hai o demo diles (muchos). (FrampasII)

E. Losada, J. Castro e E. Niño, (1992): Nomenclatura vernácula da flora vascular galega, Xunta de Galicia
pau do demo

Alnus glutinosa (L.) Gaertner

cogombro do demo

Ecballium elaterium (L.) A. Richard.

colombro do demo

Ecballium elaterium (L.) A. Richard.

figueira do demo

Opuntia vulgaris Miller

figueira do demo

Datura stramonium L.

herba do demo

Datura stramonium L.

mordisco do demo

Succisa pratensis Moench

Eligio Rivas Quintas (2001): Frampas, contribución al diccionario gallego (inédito ata a 1ª ed electrónica neste dicionario)
picos dodemo s. m.

Estramonio, clase planta silvestre. A Ermida de Celanova, Our.(FrampasIII)