Dictionary of Dictionaries

· Search the Dictionary of Dictionaries

You searched for the expression fillo among the lemmas in the Dictionary of Dictionaries without taking into account the accentuation of the word or the difference b/v


- Number of definitions found: 113
- Distribution by dictionaries: Sarmiento (1746-1755c) (1), Sarmiento (1746-1770) (1), Reguera (1840-1858) (1), Rodríguez (1854c) (1), Aguirre (1858) (1), Rodríguez (1863) (1), Pintos (1865c) (1), Cuveiro (1876) (1), Valladares (1884) (4), Porto (1900c) (1), Leiras (1906) (1), Filgueira (1926) (2), Carré (1928-1931) (5), Acevedo (1932) (1), Carré (1933) (5), Ibañez (1950) (4), Carré (1951) (3), Pereda (1953) (4), Eladio (1958-1961) (56), Franco (1972) (3), Carré (1979) (4), CGarcía (1985) (11), Rivas (2001) (1)

Martín Sarmiento (1746-1755c): Catálogo de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca en 1973)
fillolidemo

Legítimo. CatálogoVF 1745-1755

Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970)
[palla][muller] [fillo]

Pide la analogía gallega que, cuando en el medio de una voz se escriben y pronuncian dos LL llelleándolas, su raíz no debe tener dos LL, sino o una sola con vocales, o una L que la anteceda C o G con vocal intermedia v. g.: de palea, mulier, filio: palla, muller, fillo; y el castellano paja, mujer, hijo; o de apicula, ovicula, auricula: abella, ovella, orella, y en castellano abeja, oveja, oreja. Colección 1746-1770

Eugenio Reguera y Pardiñas (1840-1858): Traducción de algunas voces, frases y locucionesgallegas, especialmente de agricultura, al castellano, ed. de J. L. Pensado (Cadernos de Lingua, RAG, 1995)
fillo,-a

Hijo, a.

Francisco Javier Rodríguez (1854c): Diccionario gallego-castellano, transcrito do ms da RAG por AS para este diccionario
fillo

Hijo. En port. se pron. igualmente; en lat. filius; en franc. se pron. fill, y en ital. fillio. Seguino. Sarm.

Luís Aguirre del Río (1858): Diccionario del dialecto gallego, ed. de Carme Hermida Gulías, CSIC-IPS, 2007
fillo ne

Hijo.

Francisco Javier Rodríguez (1863): Diccionario gallego-castellano, ed. de Antonio dela Iglesia González, A Coruña,
Fillo

Hijo. En ast. fio, en catal. fill, castellano antiguo del siglo XIII fiio, como se ve en un sepulcro del órden de Santiago en Toledo, que se dice Santa Fé.

Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000
fillo

Hijo.

Juan Cuveiro Piñol (1876): Diccionario Gallego, Barcelona
FILLO

Hijo.

Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar
FILLO

ant. Hijo, descendiente de primer grado

________

Lo que procede de una cosa por creacion

________

Natural de...

________

Expresion de cariño y mas aun haciendo uso del diminutivo. Non seas malo, filliño: ama á teus pais, dempois de Dios. No seas malo, hijito: ama á tus padres, despues de Dios. FRAS. Fillo fuche, pai serás, cal fixères, toparás. O que tèn fillos non reventa de cheo.

Francisco Porto Rey (1900c): Diccionario gallego-castellano, ed. de María Xesús Bugarín e Begoña González Rei;, A Coruña, Real Academia Galega, 2000
fillo m.

Hijo.

Manuel Leiras Pulpeiro (1906): Vocabulario (lido directamente do ms da RAG para este diccionario)
fillo

entrevuelta

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
FILLO A sm.

e f. Hijo.

FILLÓ, FILLOAsm. e sf.

Hojuela.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
fillo,-as. m. y f.

Hijo persona o animal con relación a sus padres.

________

Oriundo.

________

Retoño.

fornicio (fillo)

Natural. Ilegítimo.

gaaza (fillo de)

Bastardo.

Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente
fillo

Hijo. A. (Castropol y Figueras)

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
fillode gaaza*

Bastardo.

fillofornicio

Natural, ilegítimo.

fillo ,- a

Retoño.

________

Oriundo.

____s. m. y f.

Hijo. Persona o animal con relación a sus padres.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
fillo

Hijo.

gaaza fillo de

Bastardo (ant). Ganancia (ant).

forniciofillo

Natural. Ilegítimo. (1) Dic. Leandro Carré. Según Vocabulario das Irmandades da Fala, hijo natural: forniciño].

fillo,-as. m. y f.

Hijo.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
fillo ,- a s. m. y f.

Hijo. Persona o animal con relación a sus padres.

________

Oriundo.

________

Retoño.

José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52)
beixo fillo tocar víspora

Os beixos non fan fillos pero tocan a vísporas. Los besos no hacen hijos, pero tocan a vísperas. Verín.

ensinar pai fillo

Ensinar a facer fillos ós pais. Enseñar a hacer hijos a los padres. Se aplica la expresión cuando una persona ignorante pretende dar lecciones a otra más instruida. Verín.

éche fillo de bendición

Es hijo de bendición. Se aplica a los hijos que se sacrifican por sus padres. Verín.

fillo de palleiro

Hijo de pajar. Hijo natural o putativo. Verín.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
FILLO,-LLAs. m. y f.

Hijo, persona o animal respecto de su padre o de su madre.

________

Cualquiera persona respecto del reino, provincia, comarca o pueblo de su naturaleza: fillo do Ribeiro de Avia.

________

Persona que ha tomado el hábito de religioso con relación al fundador de la orden, y a la casa donde lo tomó.

________

Nombre que suelen dar los suegros al yerno o a la nuera.

____s. m.

Lo que procede o sale de otra cosa por procreación, como los renuevos o retoños del árbol por el pie, la caña de trigo, etc.

________

Expresión de ternura que se aplica a una persona; FILLIÑO.

________

Vástago de una planta; GROMO.

________

Segunda persona de la Santísima Trinidad, Jesucristo.

________

Fillo achadizo, el niño expósito o de la inclusa.

________

Fillo adoptivo el que lo es por adopción.

________

Fillo adulterino, el nacido de un casado y una soltera, o de una casada y un soltero, o de una casada y un casado que no son cónyuges.

________

Fillo bastardo, el nacido de unión ilícita; el de padres que no podían contraer matrimonio al tiempo de la concepción ni del nacimiento.

________

Fillo da arquiña, el procedente de la inclusa.

________

Fillo da fertuna, el que es muy afortunado en sus empresas.

________

Fillo da pedra, o fillo das herbas, expósito que se cría de limosna, sin saberse de sus padres.

________

Fillo da terra, el que no tiene padres ni parientes conocidos.

________

Fillo de achego, el hijo natural de mujer soltera.

________

Fillo de benzón, el de legítimo matrimonio; buen hijo, amante y obediente a sus padres.

________

Fillo de confesión, cualquiera persona con respecto al confesor que tiene elegido por director de su conciencia.

________

Fillo de Dios, el Hijo de Dios hecho hombre, Jesucristo.

________

Fillo de familia, el que está sin tomar estado y bajo la patria potestad.

________

Fillo de ganancia, el engendrado fuera de matrimonio, tenido por mujer soltera, de un hombre que no pudo casarse con ella legalmente.

________

Fillo de leite, el niño con relación al ama que lo crió durante la lactancia.

________

Fillo de nai, el que se parece mucho a su madre.

________

Fillo de pai, el que tiene mucho parecido con su padre.

________

Fillo de pai e nai, el que se asemeja mucho a su padre y a su madre en la figura, cualidades o inclinaciones.

________

Fillo da sua nai, se usa con alguna viveza y en tono despectivo para llamar a uno bastardo.

________

Fillo de tódolos demos, el muy travieso y muy astuto, el que goza haciendo picardías y jugarretas.

________

Fillo de veciño, el natural de cualquier pueblo, y el nacido de padres establecidos en él.

________

Fillo do demo, el que es travieso y muy revoltoso.

________

Fillo do inferno, el que es de mala índole y de mala ralea.

________

Fillo espúrio, el que nace de ayuntamiento condenado por las leyes, como cuando hay sacrilegio, estupro, rapto, etc.

________

Fillo lexitimado, el natural que en virtud del matrimonio subsiguiente de sus padres o del rescripto del príncipe está constituido en la clase de legítimos.

________

Fillo lexítimo, el nacido de legítimo matrimonio.

________

Fillo máncere, el hijo de una ramera.

________

Fillo natural, el que es habido de mujer soltera y padre libre, que podían casarse al tiempo de tenerlo.

________

Fillo político; XENRO y NORA.

________

Fillo póstumo, el que nace después de la muerte de su padre.

________

Fillos de gaaza, hijos de ganancia, los bastardos según el VCT.

________

Botar ó fillo, abandonarlo, exponerlo o dejarlo en alguna parte para que allí lo recojan otras personas.

________

Cada fillo de veciño, cualquiera persona.

________

Cada un é fillo das suas obras, denota que la conducta o modo de proceder y de obrar de una persona la da mejor a conocer que las noticias de su nacimiento o linaje.

________

Cada un é fillo do seu pai, defendiendo uno su proceder cuando lo considera justo y honorable, y alguien le pone o quiere poner reparos.

________

Cada un é fillo dos seus feitos, expresa que el comportamiento de cada uno es la mejor garantía de su proceder.

________

Como cada fillo de veciño, o como todo fillo de veciño, como todo el mundo, como la generalidad de las personas.

________

É ben fillo de nai, o é ben fillo de pai, dícese del que en sus acciones, en sus maneras, en sus cualidades físicas y en sus condiciones morales se parece y asemeja mucho a sus progenitores. También se dice é ben fillo da sua nai, o é ben fillo do seu pai.

________

Fillos de moitas nais, demuestra la diversidad de genios y costumbres entre muchos de una misma comunidad.

________

Fillos do mundo, los niños de la inclusa.

________

Hai fillos de moitas nais, expresa que hay gentes de diversas condiciones y caracteres en el mundo.

________

Reconocer a un por fillo, declararle por tal en el testamento o fuera de él.

________

Ser fillo da nada, haber llegado uno de principios humildes y obscuros a ocupar relevantes puestos en la sociedad.

________

Ser un o fillo da fertuna, ser muy feliz y dichoso.

________

Ser un o fillo da sorte, tener mucha suerte en los negocios que emprende, irle bien en ellos.

________

Todos somos fillos de Adán, denota la igualdad de las condiciones y linajes de todos los hombres por naturaleza.

________

Todos somos fillos de Dios, cada un é fillo de Dios, da a entender que todos tenemos derecho a la vida, lo mismo los altos que los bajos, así los ricos como los pobres.

________

FRAS. A filla dala a quen a pida; o fillo hase mirar a quen se ha de dar. A filla casada, e sáennos xenros. A filla da cabra, ¿qué ha de ser senon cabrita? A filla está millor mal casada que ben abarregada. Á filla mala, diñeiros e casala. A quen Dios lle negou fillos, o demo aparoulle sobriños. A que o seu fillo cría, boa tea fía. Brasa trai no seo a que cría fillo alleo. ¿Cál fillo queres? O neno cando crece, i o enfermo cando padece. Cando a filla está casada, aparécennos os xenros. Cando á tua filla lle viñera o fado, cásaa de contado. Cando entrares na vila, amóstrame a nai e direiche quen é a filla. Cando fores á vila, pregunta pola nai e saberás quen é a filla. Casa o fillo cando quixeres, e a filla cando poideres; y también se dice: i a filla canto máis antes poderes. Casa o fillo co teu igual, e non dirán de tí mal. De bos e millores, véñanlle á miña filla rondadores. Dispois da filla casada, veñen os xenros á porta. Esta nosa filla non dá tino a naide; nin é mel, nin fel, nin vinagre. Faltaralle a nai ó fillo, máis non ó inverno o curisco. Filla deshonrada, nin viuda nin casada. Filla dispois de varón queima como o tizón; varón dispois de filla queima como a faísca. Fillo alleo, méteo pola manga e sairache polo seo. Fillo alleo, nunca na tua casa se verá cheo. Fillo de gata, ratos mata. Fillo de mesquiño, non tèn ensiño. Fillo descalostrado, medio criado. Fillo de viuda, ou mal criado, ou mal vezado. Fillo eres e pai serás; como fixeres, así o terás. Fillo es, pai serás, cal fixeres, tal terás. Fillo fuches, pai serás; cal fixeches, tal atoparás. Fillo inda nono temos e xa nome lle poñemos. Fillo malo, val máis enfermo que sano. Fillo mimado, fillo mal criado. Fillos criados, pesares dobrados. Fillos, das tuas bragas; bois, das tuas vacas. Fillos e diñeiros, cantos menos, menos quebradeiros. Fillos e polos, moitos son poucos. Fillo sin door, nai sin amor. Herdade por herdade, un fillo a media edade. Millor parece a filla mal casada, que ben barregañada. Moitos fillos e pouco pan, contento con afán. Nin pro fillo bo compre gañar, nin pro malo traballar. Non che dea Dios máis mal que moitos fillos e pouco pan. Non hai fillo coma seu pai, nin pai coma seu abó. Non me pesa do fillo que enfermou, senón do mal vezo que tomou. Non me pesa porque o meu fillo enfermou senón pola mala maña que lle quedou. Non sinto o que o meu fillo enfermou, senón a mala costume que tomou e o mal vezo que lle quedou. O fillo bastardo i a mula, cada día se mudan. O fillo da cabra, ou cabirto ou castrón. O fillo da miña filla ponmo onda lareira na cociña; i o da miña nòra, dalle un codecho de pan pra que vaia pra fora. O fillo do burro ben sabe ornear. O fillo do fidalgo, un pe calzo e outro descalzo. O fillo do gato mata ó rato. O fillo do lobo lobiño é. O fillo do lobo logo adeprende a oubear. O fillo do mesquiño, pouco pan e moito vicio. O fillo do meu home non come; o fillo alleo nunca se ve cheo. Ó fillo do rico non lle chinques ó vestido. O fillo por nacer, e as sopas xa están a ferver. Onde hai fillos, nin parentes nin amigos. O pai que queira ter un fillo pillo, que o meta tambor, corneta ou monaguillo. O que tèn fillos non estoupa de cheo. Ó que tèn fillos pequenos, non se lle apodrenta o pan. Os fillos da miña filla, todos meus netiños son; os fillos da miña nòra, quizáis si ou quizáis non. Os fillos dos bos, capas son de doos. Parente de calidá, o fillo da miñá irmá. Pro fillo máis querido, o millor regalo é o castigo. Quen fillos tèn ó lado, non morrerá fartado. Quen non tèn máis que unha filla non pode ter máis de un xenro. Quen onda si tèn fillos, nunca se verá rico. Quen tèn fillas pra casar, merque rocas pra fiar. Quen tèn fillos ó seu lado non pode morrer farto. Quen teña fillo varón non lle chame a outro ladrón. Se moito as gabas e regalas, as boas fillas volveralas malas. Se o fillo sai ó pai, saca de dúbida á nai. Se queres que o teu fillo creza, lávalle os pes e rápalle a cabeza. Se son ou non son, meus fillos son. Sofrirei filla golosa e albendeira, mais non fenestreira. Tres fillas e unha nai, catro diaños pra un pai. Vezache as tuas fillas de solteiras, e enchéronse de herbas as tuas leiras.

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
fillo ,-a s. m. y f.

Hijo.

________

Fillo de achego, el hijo natural de mujer soltera.

________

Hijo natural o adulterino.

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Fillo,-a s. m. y f.

Hijo. Persona o animal con relación a sus padres.

________

Oriundo.

________

Retoño.

Gaaza (fillo de)

Bastardo.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
fillo m.

1. (v.c.) hijo;

________

2. (Caa. Fea. Cur. Lax. Dum. San. Com. Nov. Mel. Cod. Gro. Cre. Fri. Per. Inc. Pan. Ram. Ver. Por.) brote, retoño;

________

fillo de achego (San. Com. Ced.) hijo de soltera;

________

fillo bello (Car. Val.) hijo mayor;

________

fillo brabo (Dum. Com.), fillo feito tras da silbeira (Ram.), fillo da iglesia (San. Ram.) hijo de soltera;

________

fillo de irmao (Cur. Fri.) primo;

________

fillo de moza (Car. Val. Ced.), fillo de nai (Ram.) hijo de soltera;

________

fillo nobo (Cab. Dum. Val.) hijo menor;

________

fillo do seu pai (Gro.) persona de carácter semejante al del padre;

________

fillo de palleiro (Cur. Com. Mel. Oir. Gro. Vil.), fillo de peta a porta (Com.), fillo de porta aberta (Gro. Ram.), fillo de puta (Ram.), fillo do raposo (Com.), fillo de roleiro (Com.), fillo de ruleiro (Com.), fillo de solteira (Raz. Lax. Gro. Goi.), fillo de tralas silbeiras (Com.), fillo zorro (Gud. Vil.) hijo de soltera;

________

V. botar fillos y coller un fillo.

Eligio Rivas Quintas (2001): Frampas, contribución al diccionario gallego (inédito ata a 1ª ed electrónica neste dicionario)
fillo zorro s. m.

Hijo fuera de matrimonio. S. Lour. da Gudiña. (FrampasIII)