logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra CHAMAR como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.22 Rows
- Número de acepcións atopadas: 21.
- Distribución por dicionarios: CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CONCELLO DE NOIA (2), CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA TROIANA (2), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), HISTORIA TROIANA (3), VOCABULARIO 1275 (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (3), LIBRO DE NOTAS (5).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
chamar
(clamāre): 1) nomear, qualificar de (alemão heissen, nennen) 1774, 4510, 5419, 5424 ({Pai Gomez Charinho} chamar alguem senhor); 6943 ({Lais} chamar alg. desleal); epígrafe da Cant. nº 311 (chamam Ingraterra à Bretanha); 8986 ({Martin Soarez} chamar-se mesela {se se chamar' 'mesela'}); 2) dizer o nome de alg. para que venha; 3) invocar 4576, 8410 ({Johan Soairez Somesso} chamar Deus); 4) chamar pera si, levar desse mundo fora 10322.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
chamar
v. .- v. 1.- 'dar nome, nomear, denominar'. IPres. P6 Chamã, 13.16 (1395) "ẽno casal que chamã dos Aluarores"; 14.10, 22 (1395) "ao lugar que chamã de Pumar de Rrío"; 31.9 (1417) "ẽna agra que chamã de Sueiro"; 38.16 (1435); 54.15 (1472). Chamam, 10.34 (1390) "no lugar que chamam Paaços". Chaman, 28.128 (1412) "hũa leyra que chaman o Tallo das Donas"; 32.114 (1419).
____Inf. 2.- 'convocar, mandar vir, reclamar'. Inf.: Chamar, 10.63 (1390) "Outrosý que nõ seiades tjúdos de partir nẽ bendimar a dita vjña sem noso home et que seiades tjúdo de o chamar ou enbjar chamar ante que começedes a bendimar". Part.: Chamados, 63.70 (1487) "Presentes por testigos chamados e rrogados: Áluaro Garçía"; 67.79 (1499) "estando presentes por testigos, chamados e rrogados, Afonso Vaasques".

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
chamar
v. tr. v. tr. Chamar, clamar, esperta-la atención por medio de alza-la voz: "mandavan e declaravan que ninhua persona non fose ousada de lançar, nen chamar, nen braadir a vos de hermandade contra home de justiça" (5013). // 2. Dar nome de, denominar: "eu Afon Lourenço, raçioeiro de Santiago e capelan da capelania dos Reis que chaman Santa Catalina que he sita enna iglesia de Santiago" P6 IPres. (4683, 4929). // 3. v. pron. Chamarse a uso e a custume, ampararse no dereito consuetudinario (cfr. COSTUME): "nen o dito Martin das Figueiras nen outro alcalle alguo (...) non se podesen por elo chamar a uso nen a custume alguo" (5756).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
chamar
tr. tr. llamar; to call to: começou de os chamar dando grandes uozes, I 215.15.
chamar
tr. tr. llamar, dar nombre; to call, designate: aportaron ẽno porto. que soyan chamar syra, I 94.7, I 108.2.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
chamar
chamarse
'llamar, llamarse ' , del lat. CLAMĀRE (REW 1961). Formas: chamar 7.28 "fezo logo - os bispos et os abbades", 55.13, 67.12,14, 109.26, 111.10, 172.15, 180.20, 207.7 "que sse fezo - Almãçor", 208.18 "se fezo el - ", 232.39, 259.34, 284.7, 304.32, 315.23, 343.15 " - o bispo et aos mayores da jgleia", 380.19,33, 382.8,14, 391.5 "começou a - a muy grandes uozes se estaua y", 405.8, 408.3, 424.13 (c. 273), 455.9, 461.5, 463.43-44 "et fezesse - Movris", 479.16 "fezose - Miramalĩ", 553.9, 554.22, 563.7, 591.9,10 "começou a - o conde... quando sse ouyo - per seu nume", 613.11, 615.2, 628.25, 645.89, 651.2, 654.21, 656.29, 657.28, 676.7 "mandousse - rey", 678.22, 679.3, 682.10, 690.20 "mandousse - duque", 698.16,20,21, 760.31, 814.256 "começarõ... cõ alegria a - Deus ajuda", chamalo 173.37; chama 27.10, 714.32, 814.251, chamã 3.8, 26.33, 109.27, 210.6, 220.46, 232.43, 266.28, 345.26, 347.15,18, 386.5, 494.10, 556.9, 603.18, 663.38, 687.44, 700.34, 719.20, 802.40,42, 807.51, chamam 59.15, 326.36, chamãle 460.11; chamaua 10.11, 27.20, 115.110, 480.5 "que se - Miramalĩ", 482.7 "aquel mouro que se - Miramamolĩ", 526.5 "que se - ", 591.10,11, 684.16 "et - Olea", 689.25 "sse - ... rey", 698.23, 839.26 "que se - rey", chamauao 627.10, chamauasse 479.10, chamauã 15.32, 19.3 (c. 14), 20.14, 30.25, 33.11, 75.9 (c. 51), 125.21, 145.14, 207.9, 234.25, 278.22,30, 304.32, 400.3, 455.8, 480.20, 503.32, 512.4 "cõ grã coyta - paz paz", 569.27, 628.17,18 "os hũus - Cabra et os outros - Granõ", 662.8, 802.39, 809.122, chamauãlle 94.47-48, 264.11, chamauãllj 207.9; chamara 484.26 "que se - Miramamolim"; chamey 577.40, chameyte 626.16, chamou 9.5, 162.6, 227.23, 232.5, 285.6 (c. 167), 327.48, 333.38, 342.69 "se - ", 349.6 "et - a Deus dizendo asy", 349.22, 357.14, 380.36, 385.3, 399.15, 400.2, 415.12-13, 416.16, 429.3, 452.4, 508.2, 529.4 (c. 361), 558.5, 578.69, 580.13, 597.7, 627.9,11, 629.2, 811.164, 813.216, 822.6-7 (c. 556) "que se - ", chamov 698.22, chamoo 167.25, 810.146, chamouo 106.40, chamoua 26.36, chamoulle 708.21, chamousse 464.7, chamovse 373.6, chamarõ 40.38, 46.86, 117.7-8, 186.94, 194.61, 263.21, 264-265, 278.28, 286.28, 335.13 (c. 196), 346.1, 390.46, 445.13, 550.25, 585.21, 594.9, 607.8-9, 664.33, 802.43, 803.86, chamarom 46.87, 79.25, chamaronlle 291.53-54, chamarõlle 79.25, 269.12, chamarõllj 334.6 (c. 196); chamaruos am 746.15; chamade 811.162; chame 560.34 "que sse - delo senhor", chamedes 326.33, chamẽ 746.11; chamasse 270.24 "que sse - rrey", 708.18, chamassem 232.42, 615.3, chamasẽ 318.5, chamasem 10.10, 20.21; chamar 616.7 "ao que uos - cada hũu"; chamãdo 7.24 "yde - Deus ajuda", 94.39, 112.28 " - Sanctiago", 569.22, 601.5-6, 801.6-7 " - todos a hũa uoz Sanctiago", chamando 143.24 " - Castela", 161.12 " - o nume de Deus", 426.13 "entrarõ ẽna batalla - Santiago et Biuar", chamandosse 182.65, chamãdoos 76.5; chamada 453.3 "he - ", 689.17 "era - reyna", chamado 9.24 "era outrosi - rey", 220.49-50, 225.4 (c. 135) y 701.52 "era - " 26.29, 172.12 (c. 109), 277.19, 307.10-11, 333.55, 334.2, 410.8-9, 556.34, 653.37, 673.1, 693.11 y 704.39 "foy - ", 207.8 "que o nos aiamos - ... Almãçor", 345.29 "e(t) - ", 345.30, 714.23,32 "seendo - ... nõ deuo seer - ", 814.255 "soya seer - ", chamados 27.4 "forom - ", 85.12 "nõ forõ elles y - ", 871.15 "outros que y forõ - ". Desde el XII: a. 1192 "casal de C. que chamam da Vluar... que chaman quintáá" (Voc. 1192-1193, 330); a. 1261 "por aquel lugar que chaman P. M." (Salazar 34.18), "chamaron aqueles omes... enton o juiz chamou ante sy os oméés" (id. 40.16, 41.25); a. 1270 "lugar que chaman Joue" (id. 57.12), etc.; Afonso X (B 466) "e por esto chamamos / uos o das duas espadas" (67); Johan Airas (1072, 1462) "quando chaman Johan Ayras... veen Joan A. chamando / per aqui" (1, 7), etc.; CSM 18.55 "chamou muitas das gentes", 27.20 "o emperador fez chamar ante ssi / os apostolos", 89.25 "e chamandosse mui cativa" (Mettmann Gloss. CSM 59); a. 1294 "hua nossa casa que chaman a do sino" (Duro p. 163); a. 1296 "o noso casar de Cas Chavoyno que chaman do Reo" (id. 165), etc., etc.Véanse ejs. y acepciones en Morais y Corominas DCELC III, 155.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{chamar}
.- CHAMAR (567a: 1280): 1192 "en uu casal de Carapezus que chamam da Vluar e noutro casal en Agiar que chamam quintáá" (Voc. 1192-1193, 330); 1261 "depoys chamaron aqueles" (Salazar 40.16, etc.).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
chamar
chamar-se
v. tr. v. tr. / i. {intr.}: 1.15, 5.72, 7.31, 14.32, 18.55 chamou / muitas das gentes / y, que vẽessen parar mentes; 27.20 O Emperador fez chamar ante ssi / os Apostolos || 31.72 fez chamar a pregon || 37.22 mercee chamando || 35.15 foron da cidade que é chamada Leon / do Rodão ; 69.18 un seu yrmão... que chamavan Pedro de Solarãa || 75.135 o chamou con sa mão || chamar-se: 89.25 braadand'e gemendo / e chamando-sse mui cativa || 22.6 Gran poder á... en deffender quen se chamar por seu; 367.6 aquele que s'a ela chama / e a serv'e a loa e a ama.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
chamar
tr. tr. llamar; to call, name: começaremos ẽnos rreys et señores que poblarõ a terra et a çidade como lles chamauam et quem forõ, 7.13, 9.3, 10.38.
chamar
tr. tr. llamar; to summon: Estonçes mãdou el rrey chamar Achilles, 88.9.
chamar
tr. tr. llamar; to call, summon, invoke: chamou y os seus dioses et as suas deyda[de]s da terra, 31.19, 25.31.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
chamar
v. .- v. 'llamar'. Del latín CLAMĀRE. Formas: chaman, IPres., a. 1258-61 "por aquel lugar que chaman Pedra Madraço" (34.18); a. 1270, 57.12; a. 1272, 63.2; chamou, chamaron, IPret., a. 1258-61 "o Juiz chamou ante sy os omees desses lugares" (41.25); a. 1258-61 "chamaron Gunzaluo Saniurgio" (40.4), 40.10, 40.16.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
chamar
v. .- v. 1.- " llamar". Inf.: CHAMAR, 5.3 "começou a chamar et dizer"; 63.12 "quando se oyo chamar por nome", 173.13 "começou de braadar et chamar por Santiago"; 209.6; 211.13. IPret. P1: CHAMEI, 11.10 "et chamei o seruente que me seruia". P2: CHAMASTE, 225.13 "ca me chamaste para leuaresme". P3: CHAMOU, 186.13 "et chamou os marineiros". CHAMOO, 63.11 "chamo[o] por nome hũa monja santa"; 209.13 "chamoo duas vezes". // " clamar" Gerund. {Xer.}: CHAMÃDO, 13.13-14 "forõ en preçison chamãdo: ' Oudom, santo de Deus'". CHAMÃDOME, 9.1 "et chamãdome por nome". // " aplicar cierto nombre a alguien o algo". IPres. P3: CHAMA, 19.5 "d' este Santiago primeiro que se chama Zebedeu"; 19.6 "et o outro se chama Santiago Zebedeo"; 21.6 "a escriptura lle chama Eblias"; 29.12 "onde lle chama a escriptura yrmaão de Nostro Señor". P6: CHAMÃ, 9.15 "do castelo que chamã Carãtia"; 12.6 "do rrio a que chamã Limia"; 33.6 "festa que os judeus chamã Cabañolas"; 50.2 "da ynsoa que chamã Ponço"; 59.6; 77.1,3; 78.1; 79.7; 81.2,9; 84.6; 88.8; 90.8; 93.5; 97.1,2; 116.4; 146.4; 148.18; 160.4; 177.6; 178.13; 191.9; 211.10. CHAMÃLLES, 110.14 "chamãlles coengos rreglãtes". IImperf. P3: CHAMAUA, 132.8 "a que el chamaua anjeos ẽno Apocalise". CHAMAUALLE, 19.11 "et chamaualle a scriptura ome de voz". P6: CHAMAUÃ, 48.1 "hũa moça que chamauã Pila"; 52.1 "seu priuado que chamauã Eriazar". SImperf. P3: CHAMASE, 211.1 "quen quisese demãdar merçee a Santiago, que lle chamase caualeiro". P6: CHAMASEN, 209.15 "que [me] chamasen pescador". Part.: CHAMADO, 19.4 "he chamado Alfeu"; 19.9 "he chamado ẽno Avãgeo Santiago o Menor"; 20.10 "era chamado Justo"; 21.5, 29.15; 36.2; 37.15; 50.9. CHAMADA, 57.9 "era chamada en latin 'via gehene'"; 65.3 "que he chamada Burgos"; 129.14 "a igleia de Santiago fose chamada apostolical". CHAMADAS, 224.15 "sobre lla[s] ordẽes que som chamadas cherubym". // " invocar, apelar". Inf.: CHAMAR, 184.6 "começou a chamar em seu coraçõ Santiago"; 190.15 "et começou de chamar Santiago que lle acor[r]ese"; 195.10,11 "et ẽna voõtade começou a chamar Santiago". IPres. P2: CHAMAS, 191.1 "cuja merçee et ajuda tu chamas". P6: CHAMÃ, 184.9 "estes yrmaãos que te chamã et se a ti encomẽdan"; 185.5 "acorro aos que me chamã nos seus perigoos"; 188.7 "socorres aos que te chamã nos perigos do mar et da terra". IPret. P1: CHAMEY, 3.2 "chamey Santiago et en chamãdo o nome del sayome a seeta". P2: CHAMASCHE, 212.12 "Aque aqui o que tu chamasche". P3: CHAMOO, 193.12 "chamoo en sua ajuda et disolle...". P5: CHAMASTES, 189-190.17.1 "soo eu vosco quen vos chamastes". P6: CHAMARÕ, 186.9 "chamarõ Santiago que lles acorrese a moy grã voz"; 189.12 "todo los rromeus a hũa voz chamarõ Santiago que os ajudase". IImperf. P3: CHAMAUA, 191.11 "de dia et de noyte chamaua Santiago que lle acorrese". IPlusc. P3: CHAMARA, 191.4 "cõtou ante todos que desque aquela ora que caera da barcha et chamara Santiago". IFut. P6: CHAMARÃ, 64.10 "chamarã Nostro Señor que por lo rrogo de Santiago os liure do perigoo d' aquela tẽpestade". SImperf. P6: CHAMASEM, 210.3-4 "todo los que me amasem et me chamasem de coraçon". CHAMASEN, 232.14 "que me chamasen en todo los lugares". Gerund. {Xer.}: CHAMÃDO, 3.3 "et en chamãdo o nome del...".
____IPret. 2.- " convocar, reunir". IPret. P3: CHAMOU, 48.14 "chamou os seus priuados et os grãdes homẽs de sua corte"; 210.10 "chamou o home boo os mellores homẽs clerigos et leigos que achou"; 217.3 "Entõ rrey Erodes, chamou ascondudamente os tres Rrex Magos et aprendeo deles..."; 225.18 "Et Sam Pero chamou a gente que y viera et disolles:".
________ 3.- " golpear, llamar". IPret. P3: CHAMOU, 233.1 " Sayoane chamou na porta et abrironlla".

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
chamar
v. intr. v. intr. e pron. "Chamar(se), levar un determinado nome ou asignarllo a alguén".
____IPres. IPres. P3 chama (2): "A qual dita heredade se chama a leyra da Çerque(e)ira" 529, "o dito / moço se chama Johán Rramallo" 2781; P6 chamã (13): "que estã ẽno Rrial, onde chamã Vieyro" 747, 753, 758, 2255, 2260, 2262, "ẽna marcada que chamã a do Lonbo" 2297, 2302, "o tallo / da Souereyra, que chamã da Longarela" 2303, 2685, 2727, 2790, 2973; IImperf. P6 chamauã (1): "estas leyras da bos que chamauã María do Lameyro" 795.
____v. tr. v. tr. "Chamar, avisar, dicirlle a alguén que vaia a certo sitio".
____SPres. SPres. P5 chamedes (1): "que me chamedes para vendimjar" 1047; SPret. P6 chamasẽ (1): "a menos que chamasẽ a Sã Justo ou / a seu mayordomo" 2906; Inf. chamar (4): "avedes de / chamar a meu mayordomo" 1153, 1250, 2405, 2566; Part. chamado (2): "quando fose chamado para / elo" 2692, 2833.
____ Do lat. clamāre "berrar", "clamar", "exclamar", e ás veces "chamar". Testemúñase desde o séc. XII en textos portugueses, e desde o XIII nos galegos: chaman en 1261, amais de nas CSM (Lorenzo Crónica s.v.); un pouco antes, chaman en 1258 (CDOseira II p. 785).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL