logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra MANÃA como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.3 Rows
- Número de acepcións atopadas: 3.
- Distribución por dicionarios: CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
manaa
manãa
manana
menhãa
minhãa
manhãa
sust. =mañaa ) 'mañana' , del lat. vulg. *MANEĀNA (HORA - ). El sentido primitivo es adverbial 'muy temprano' , pero pronto se une a cras 'mañana por la mañana' y de aquí tiende a emplearse solo, como equivalente de CRAS. Los tres estadios están presentes en el texto: 'muy temprano' en manaa 109.35 "et gram - seede todos armados ẽno cãpo", 111.3 "oyrõ missa gram - ", 112.25 "pela gram - ", 151.45 "leuãtousse... de muy gram - " (id. 589.4, 748.64), 192.3 "leuãtarõsse gram - ", 396.12 "en outro dia grã - " (id. 396.16, 409.2, 417.2, 421.18, 436.2, 469.2, 633.2, 699.10), manãa 92.7 "en outro dia bõa - ", 526.2 "outro dia grã - " (id. 833.15, 873.8), 658.2 "en outro dia grande - ", 526.4 "caualgou muy grã - ", 854.18 "duroullis... desde grã - ", manaã 642.16 "en outro dia grã - ", manana (forma castellana) 384.2 "outro dia grã - " (id. 410.2, 417.8-9, 425.3), 398.4 "de muy grã - ", 745.3 "que de grã - sse armasem"; 'por la mañana' en manaa 327.48 "outro dia - ", 45.73 "eno outro dia na - " (id. 134.56, 271.5, 577.36), 108.2 "outro dia de - " (id. 112.24, 185.75, 361.7, 366.2, 418.18), manãa 505.22 "ata outro dia - ", 12.24 "outro dia na - " (id. 497.6, 656.28-29), 90.3 "moueusse de - ", 812.212 "en outro dia de - "; 'mañana por la mañana' en cras ena manaa 7.17, cras na manaa 111.15, cras ẽna manaa 496.15, cras manaa 434.19; 'mañana' en manaa 110.41 "quando foy a - " (id. 267.47), 164.12 "desque ẽna - entraua ẽna jgleia", 419.11 "et a - " ('a la mañana' ), 612.41 "seredes - enos nossos paaços", 744.20 "o sabado ena - " ('por la mañana' ), 862.6 "aa - et aa tarde", manãa 7.22 "logo pella - ", 232.37 "en aquella - ", manaã 661.14 "armarõse... ena - ", manana 425.26 "esto seia logo - ". Se documentan estas formas y expresiones en toda la E. M.: CSM 64.28 "ena ygreja mannãa seremos", 107.33 "ante que seja mannãa / cras", 125.68,79 "outro dia de mannãa... outro dia mannãa casaron", 234.25 "outro dia na mannãa", 285.60 "outro dia gran mannãa", etc.; Nuno Fernandez Torneol (242, 641) "leuad' amigo que dormides as manhanas frias... frias manhanas" (1,4); Gal. Estoria "porla manãa" (37.24), "de manãa" (206.21); Cr. Troyana "o dia a manaa" (I, 138.11), "cras de manaa" (I, 248.6), "outro dia gran manaa" (II, 81.17); Fragm. Tristán "en outro dia manãa... en outro dia manaa" (p. 45); Miragres "quando foy manãa" (p. 16), "moy cedo de manãa" (p. 87), "en outro dia de grã manãa" (p. 119), "des la manãa ata o meo dia" (p. 126); Cr. 1344 "e como foy manhãa passou a serra" (III, 424), "em outro dia de grande manhãa cavalgou o Cide" (III, 427); Frades Menores "andando elles muito de manhãa em huum monte" (II, 121), "de gram manhã" (II, 268); Corónica Iria "en outro dia por la mañaa" (p. 93); a. 1433 "que se ajuntasen logo de mañá" (Ferro2 p. 22); a. 1449 "que de mañaa en todo o dia se asentasen todos... de mañaa en todo o dia" (p. 53); Imitação Cristo "oje he ho homem e de manhãa nom apareçe" (p. 41.4); F. Lopes Cr. D. Pedro "hũua grande manhãa cavalgou" (p. 165.173), etc. En port. se usó también menhãa del XIII al XVII, siendo hoy forma pop. (ejs. en Machado, DELP1 1416ab; DELP2 1489a, y Morais ), también minhãa (en Machado DELP y Morais; según E. Rodríguez, en zonas coruñesas se usa miñán ). La grafía manhãa llega hasta el XVI (ej. en Machado), en port. mod. se escribe manhã y en gall. mañán (y el dialectal mañá ). En port. mod., por lo menos desde el XVI, se distingue entre el sust. manhã y el adv. àmanhã, cosa que no sucede en gall. Véase Morais y E. Rodríguez. En cast. desde el Cid (Corominas DCELC III, 250-251; Pidal Cid p. 741).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
de manaa
de manãa
adv. adv. de mañana, por la mañana; in the morning: cras de manaa en toda gisa entenderan os gregos que soo ben são et ben gorido, I 248.6, I 197.4 (de manãa).

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
manãa
subst. .- subst. " mañana, tiempo que transcurre desde el amanecer hasta mediodía". 126.8 "lidarõ cõ eles moy fortemente des la manãa ata o meo dia"; 138.6 "lidarõ des la manãa ata ora de terça"; 204.7 "ouverõ moy grã medo se y atendesen a manãa"; 212.10 "en outro dia quando se começou a manãa". // AA MANÃA , " por la mañana". 177.7 "Et en outro dia aa manãa diso o enfermo"; 210.9 "et aa manãa, desque sayrõ dos matiins". // DE GRÃ MANÃA , mod. adv. " muy temprano, de madrugada". 119.16 "Et en outro dia de grã manãa chegarõse anbos ao cãpo segũdo que prometerã". // DE MANÃA , mod. adv. " al amanecer, a poco de haber amanecido, en las primeras horas del día", 87.2 "et sabe que eu de manãa seerey en Parayso"; 87.5 "et leuãtouse moy çedo de manãa"; 138.1 "apareçerõ moy çedo de manãa Marsil et Velnĩgando cõ çinquoeenta mĩll mouros"; 201.6 "Et porque ja ante el tiina gisado de yr en rromaria a Santiago en outro dia de manãa". // EN OUTRO DIA MANÃA , " de mañana, por la mañana", 97.3 "et en outro dia manãa acharõnas estar frolidas et cõ tona"; 206.10 "desque se poyna o sol, ata em outro dia manãa, tinã as portas [ç]arradas". // POR LA MANÃA , " antes de mediodía". 45.11 "et forõ ala hũu dia por la manãa et acharõ tãtas cruzes d' oruallo feictas...". // SEER MANÃA , " amanecer, abrir el día". 16.14 "Et quando foy manãa achouse moy bẽ saão"; 183.1 " et tãto que foy manãa poso ẽno asno os fillos et foyse por seu camiño"; 204.10 "Et pois que foy manãa leuãtouse o señor da casa et achou o rromeu morto"; 219.19 "Logo que foy manãa comẽdarõ Josep et Santa Maria a Deus".




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL