logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra avangeo como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.5 Rows
- Número de acepcións atopadas: 5.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (2).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
avangeo
m. s. m. Evanxeo, cada un dos catro volumes que narran a vida de Xesucristo e compoñen o primeiro libro canónico do Novo Testamento; aparecen usados como obxecto sobre o cal se realiza un xuramento: "tomou juramento sobre signal de Crus en lugar de Sanctos Avangeos" (1123...8787). // 2. Parte da misa na que se le un capítulo tomado dun dos catro libros dos evanxelistas e que vén despois da epístola e gradual, e en certas misas, ó final delas: "Iten ordena mais o dito conçello, que qualquer que feser voda ou batisterio ou entrada de casa ou diser misa nova ou Avangeo que non de aves nihuas a nihua persona que asi convidar para cada hua destas honrras" (3377...4530).

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
auangeo
auangelio
auangeo
auangelio
Avangeo
evangeo
avangelio
evangelio
evangelho
auangelho
auangelo
'evangelio ' , del lat. EUANGĔLĬU. Las formas del ms. son: auãgeo 673.62 "ẽno altar... contra hu dizem o - ", auãgeos 150.21 "os sanctos - " (id. 409.18, 618.31), auangeos 765.10 "jurou sobre os santos - ", auangelio 653.27 "o sancto - ", auãgelios 392.32 "sobre sanctos - ", auangelios 403.4 "dos sãtos - " (id. 761.41, 762.58-59), 409.25 "pos as maos enos - ". Es curiosa la forma auangeo, en que se ha tratado el grupo -li- como simple -l-; auangelio es cultismo con asimilación (e... a > a... a ). Avangeo es muy conocida en textos galls. de los ss. XIII-XV: a. 1258 "per santos avangeos" (Sent. Afonso IX, 220); CSM 75.73 "un crerigo d' avangeo", 206.17 "depois do avangeo", 349.27 "o avangeo santo"; a. 1320 "et jura aos stos. auangeos" (CDGH p. 364); a. 1328 "os scos. auangeos" (Ferreiro VI, Apénd. 89); Gal. Estoria "sam Lucas... ẽno seu avangeo" (101.1); Miragres "et este he chamado ẽno avãgeo Santiago o Menor" (p. 19), "segundo diz ẽnos auãgeos" (p. 131), "primeiramente o Avãgeo" (p. 132); a. 1360 "santos auangeos" (Col. Doc. Hist. I, 210); a. 1384 "jurar aos santos auangeos" (CDGH p. 353); a. 1442 "fezo logo juramento a Deus et aos Santos Avangeos... en lugar dos Santos Avangeos" (Ferro2 p. 41); a. 1438 "feso juramento a Deus e aos Santos Auangeos" (id. 412); a. 1457 "et as palabras dos Santos Avangeos" (id. 431). También la variante evangeo: a. 1242-1252 "et pur (?) iuramento qui fit subri santos euangeos" (Salazar 7.15); CSM 343.5 "ca diz eno Evangeo dun ome que non falava", 426.21 "ide preegar o meu Evangeo per cada logar"; a. 1470 "sobre os santos euangeos" (Ferro2 p. 362). La variante avangelio en 1260 "jurada et affiada pellos ssantos auangelios" (Sponer 129.25); evangelio en 1258 "sobre Sanctos Evangelios" (Textos Port. Med. 418). En port. mod. se dice evangelho, documentado desde el s. XIV: a. 1317 "e juro aos sanctos euangelhos" (Desc. Portug. I, 28); Cr. 1344 "ennos evãgelhos" (III, 44), "o livro dos sanctos Evãgelhos... entõ pos as mãaos ẽnos Avãgelhos" (III, 414); Soliloquio "segundo diz o Evãgelho" (61.15); Aves "ca diz el assi no evãgelho" (p. 40.23), "diz no evãgelho o filho de Deus" (p. 45.16), etc. En textos de XIII-XV se usó una variante auangelho, auangelo: a. 1287 "jurado e preguntado sobre los santos auangelos" (Desc. Portug. I, 19); a. 1279-1325 "iurado e preguntado sobre los sanctos auangelhos" (id. 47); Cr. 1344 "ẽnos Avãgelhos" (III, 414), "os santos auãgelhos" (fol. 258aR); a. 1364 "per juramento dos auangelhos" (Machado Voc. XIV 233); Castelo Perigoso "esta pallaura he scripta no auangelho" (Leite T. Arc. 47.1); Nunes Contr. "ordẽ... d' avangelho" (RL XXVII, 14); Aves "pero diz no avãgelho" (p. 46.29), "diz o filho de Deus no avãgelho" (p. 46.17), etc.; Imitação Cristo "a liçom do sancto Avangelho" (p. 11.12); Vida S. Bernardo "ouvir o avangelho" (p. 104); a. 1297 "sobre los santos auangelos" (Desc. Portug. I, Suplem. 24); a. 1403 "ssantos auangellos" (Desc. Portug. I, 216). Una forma afrancesada en Afonso X (73, 490) "assy queria an auagelhe / muy pequena payxon / pera maestre Johan" (8). En cast. evangelio desde el XIII. En gall. mod. se usa evanxelio, existiendo popularmente la variante evanxelo (citada ya por Valladares y DRAG ). Los diccionarios actuales presentan gran confusión, ya que Carré se decide por evanxeo y E. Rodríguez y Franco Grande mezclan avanxelio, avanxeo, evanxelio, evanxeo. Véase DRAG 269-270.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{auãgeo
avangeo
evangeo
euangeo
auangelio}
.- EVANGELHO (935a: 1317; avangelho 1287): CSM 75 "un crerigo d' auãgeo" (73); 206 "depois do avangeo" (17); 343 "eno evangeo" (5); a. 1242-1252 "santos euangeos" (Salazar 7.15); 1258 "per santos avangeos" (Sent. Afonso IX, em BCMO II, 220); 1260 "pellos ssantos auangelios" (em Sponer 129.25).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
avangeo
evangeo
s. m.: s. m.: evangelho: 206.17 e depois do Avangeo ssa offerta ll'ofereo (parte da missa); 349.27 quand'o avangeo santo dezia como falava / o angeo de Deus con ela || crerigo d'avangeo v. crerigo. {Cf. evangeo}.
evangeo
avangeo
s. m s. m.: evangelho: 343.5 diz eno Evangeo dun ome que non falava; 426.21 Ide preegar / o meu Evangeo per cada logar. Cf. avangeo.




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL