logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra corte como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.16 Rows
- Número de acepcións atopadas: 16.
- Distribución por dicionarios: CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CONCELLO DE NOIA (2), CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), HISTORIA TROIANA (2), MIRAGRES DE SANTIAGO (2), LIBRO DE NOTAS (5).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
corte
(cohorte): residência do rei, paço real 6261 ({Pedr' Eanes Solaz} morar a la corte).

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
corte
subst. .- subst. 1.- 'corte real, lugar onde reside o rei'. A corte real era a sede da Administración central do estado na Idade Media. Estaba integrada polos conselleiros do Príncipe; polos vasalos armados que formaban a garda persoal do Rei e por certo número de oficiais ou dignatarios que estaban encargados dalgunha función na Administración central. A estructura da Corte rexia a partir do século XIII fíxose máis complexa por causa da incorporación de novos servicios administrativos e de novos oficios e dignidades, polo que se crea unha oficina palatina ou Chancelería (Cfr. Valdeavellano Instituciones, páx. 489). Corte, 28.145 (1412) "E eu, Fferrnán Lopes de Lamas, escripuano del rrey et rreýna, nostros señores, et su notario ẽna súa corte e en tódoslos seus rreynos et señoríos e notario públiquo jurado do conçello da vila de Noya et de seu jusgado porla ygilleia et arçobispo de Santiago"; 31.94 (1417) "seu notario público ẽna súa corte e en tódoslos seus rregnos"; 39.238 (1439); 40.57 (1440); 41.97 (1443); 43.73 (1447); 44.99 (1448); 45.32 (1448); 46.9 (1450); 47.5 (1450); 49.39 (1459); 52.87 (1469); 53.79 (1469); 54.64 (1472); 57.55 (1478); 59.63 (1482); 60.113 (1484); 61.60 (1487); 62.51 (1487); 68.100 (1499).
____ 2.- 'lugar cerrado e cuberto onde se encerra e se garda o gando'. Corte, 26.98 (1412) "jtem em Myñortos ha Sancha Eanes hũu formal de casa, que está jũto cõ a corte de çima que agora tẽ Martín de Barro por Johán d' Oseyra "; 28.35 (1412) "e o outro casal en que tijña a corte en dereito o outro casal de Santiago. Jten o quarto de dous castiñeiros". Cortes, 14.9 (1395) "que elle que rreçebýa as herdades et chãtados et casas et vynas et eyras et cortes et áruores et outras quaesquer cousas et dereituras que perteesce et perteeçer deue ao lugar que chamã de Pumar de Rrío".

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
corte
f. s. f. Corte, residencia do soberano, e por extensión sede de diferentes organismos rexios (cfr. ALCALLE): "et en noso nome posan paresçer (...) ante os sennores do Consello do dito sennor rey et oydores da sua Audiençia et notarios et alcalles da sua corte et chançelleria et ante qualquer deles en seguimento de hua apelaçon" (76...9242). // 2. s. m. pl. Cortes, asambleas políticas estamentais dos reinos hispanos, reunidas baixo a autoridade do rei; as cortes non eran un mero órgano consultivo do rei, senón tamén fiscalizador do seu poder, e algunhas medidas non se podían adoptar sen o seu consentimento (alteración do valor da moeda, esixencia de tributos extraordinarios, derrogar foros e ordenamentos, etc.): "A qual dita hirmandade logo de presente fasian e mandavan que se tevese e conprise, segundo se contiina en hua ley que el rey don Juan (...) feso e outorgou ennas Cortes de Segovia o anno de mill e tresentos e oyteenta e seis annos" (4996).

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
corte
'corte ' , del lat. vulg. CŌRS, CŌRTIS, clás. COHORS (REW 2032). Equivale a 'corte, palacio real, séquito, reunión de la corte del rey para deliberar o celebrar cortes ' . Formas: corte 6.29, 35.11, 37.60, 45.62,68, 76.7, 126.19,21 "o conde falou y per - et per cõçello... todos os da - forõ pagados ende", 144.5 "se lles querellou per - ", 149.65,79, 172.8, 282.40 "fezo cortes sobre ello et achou a - que", 283.44,45, 290.30, 296.6 "a - de Rroma", 338.26, 434.27, 463.46, 464.50,53 "o papa et a - ... estando ena - ", 575.21 "am parte ena - ", 576.9 "muy bẽ guisadas de - et de guerra" (id. 648.15), 578.50, 603.35, 607.62,65, 609.41, 610.23, 612.22,37 "para ajudar o Çide de - et de guerra... en que façades uossa - ", 613.4,9, 616.5,6, 618.36, 619.66, 621.40, 622.2, 623.24,36,37, 627.9,16, 631.3, 632.26, 676.13 "et outros omes onrados de seu senorio que vĩjnã y fazerllj - ", 682.28,30 "dissollj per - ... demandouma per - ", 683.34, 696.13, 706.17, 709.31, 762.5, 815.18,33, 818.20, 899.20 "foy alla - do papa"; cortes 35.6, 39.5, 61.1, 126.2,7,18,19, 127.36, 141.32, 143.40, 144.3-4, 146.8, 147.23, 148.51, 149.61,73, 204.35, 256.1,5, 282.39, 289.20,21, 290.33, 328.3, 351.3, 353.14, 402.5 (c. 250), 452.3,9, 603.33, 608-609, 609.47, 610.19, 611.1,3, 614.3, 619.61, 636.33,34, 648.5, 651.20, 667.5, 682.16, 689.6, 692.7, 715.3, 724.6,9,14, 729.7, 730.14, 760.32, 762.11, 840.17. Se documenta desde el s. XIII: CSM 194.7 "andando pelas cortes", 220.11 "da corte dos ceos", 386.11,16 "el rey don Affonso... fez ajuntar mui gran corte... en que fazia sas cortes ajuntar"; Johan Airas (V 597) "daquestas cortes que s' ora faran... aquestas cortes que faz el rey" (2, 13); Pero da Ponte (1167, 1633) "nunca maa careza entrou hy / mentr' o ricome na corte morou" (21), etc.; Miragres "et quatro vezes ẽno ãno fazia en Espana cortes" (135); Cr. Troyana "fezo suas cortes et consellouse cõ seus amigos" (II, 160.8); a. 1433 "ena corte de noso señor el Rey" (Ferro2 p. 20); a. 1434 "o qual foy dado enas cortes de Burgos" (id. 29); a. 1438 "que fose á corte de noso señor el Rey" (id. 35), etc. La acepción 'establo, corral ' es más ant.: a. 947 "pomares cum suo terreno ortales cortes" (Ferreiro II, Apénd. 129). Cfr. a. 933 "cum omni integritate in ipsa corte" (PMH Diplom. 23). Véase Morais, Magne (Demanda Graal s.v., Gloss. Graal 330-331) y Elucidário. En cast. desde el Cid (véase Pidal Cid II, 598-602; Corominas DCELC I, 916-917).

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{corte}
.- CORTE (670a: 952): 933 "cum omni integritate in ipsa corte" (PMH Diplom. 23); 947 "ortales cortes" (Ferreiro II, 129.14).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
corte
s. f. s. f. 194.7 dun jograr que ben cantava... e andando pelas cortes... a casa dun cavaleiro foi pousar; 220.11 a que senpr'é loada / e da corte dos ceos servida e onrrada; 386.11 Ali el Rey Don Affonso... fez ajuntar mui gran corte || pl.: 386.16 vẽo a Sevilla çedo, / en que fazia sas cortes ajuntar.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
fazer corte
expr. convocar, concurrir; to convoke, call together: depoys que as novas forõ sabidas por lo rreyno, todas las gentes forõ ajuntadas et fezerõ cortes, 363.8.
corte
f. f. corte; court: Fezo Jaason saber a el Rrey Oetes et a a corte dos altos õmes que eram aly juntados, 23.29, 21.28, 85.29.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
corte
subst. .- subst. 1.- " corte, conjunto de los vasallos que acompañan más de cerca al señor". 41.2 "se avia omẽ ẽna corte a que Tito quisese mal"; 48.14 "et os grãdes homẽs de sua corte"; 95.7 "os mellores da sua corte".
____ 2.- En plural " cortes, reunión de la corte del rey, presidida por éste para tratar algún asunto importante" (cfr. Pidal Cid II, s.v. cort ). 135.1 "Et quatro vezes ẽno ãno fazia en Espana cortes". {Véxase CÕSELLO}.

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
corte
1. "Corte, lugar cuberto e cerrado que forma unha construcción á parte ou está no interior doutra, onde se garda o gando".
________ corte (4): "a lançou [a vaca] ẽna corte" 655, 2827, 2827, "feso arrẽdamento (...) da corte que o dito abade tẽ ẽno / quintey[r]o donde mora, por dúas galjnas en cada ano" 3019; cortes (11): "así de casas e cortes e ortas e enxjdos e vjnas" 798, 804, 1018, 1067, 1208, 1275, 1408, "así casas, cortes, pardineyros, eyras, enxjdos" 1416, 1452, 2374, "as casas e cortes e orta / en que mora Lopo d' Aguileyro" 2823.
________ 2. "Corte, residencia do rei, da súa familia e a xente que está ó seu servicio".
________ corte (1): "notario público ẽna súa / corte e en tódoslos seus rregnos" 1876.
________ Do lat. vulgar cōrs, cōrtis, lat. cohŏrs, -ŏrtis "recinto, curral", "división dun campamento ou da lexión que alí acampaba", "grupo de persoas", e "séquito dos maxistrados provinciais", der. de hŏrtus "recinto", "horta". A acepción máis antiga é a de "estábulo", da que se teñen atestacións desde o séc. X, tanto en documentos portugueses (933) coma galegos (947); a acepción "casa do rei", desde o séc. XIII nas CSM (Lorenzo Crónica s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL