logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra engeño como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.4 Rows
- Número de acepcións atopadas: 4.
- Distribución por dicionarios: CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (2), HISTORIA TROIANA (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
engeno
engeño
engenho
'ingenio' 'máquina de guerra' , del lat. ĬNGĔNĬUM (REW 4419). La acepción 'ingenio' en una ocasión: engeno 652.17 (c. 445) "Deus... deumj tal - et tã sotil que aprendj aliamja". Desde el s. XIV: Cr. Troyana "lauradas moy sotilment et por grande engeño" (I, 325.22); Corónica Iria " Redulfo, home de sotil engeno" (90); D. Eduarte Leal Cons. "e o entender grande e sotil com boo engenho" (p. 32); Virgeu de Consolaçon "per gram sotileza de seu engenho" (p. 27); Biblia "os filhos de Ysrrael aviam maior virtude de engenho do entindimento" (p. 83); Imitação Cristo "nom comprazas a ti meesmo de tua ligeiriçe e de teu engenho" (p. 19.17), etc. La acepción 'máquina de guerra' en los siguientes casos: engenho 528.2 "pos hũu - aa porta da uila", 529.4 (c. 360); engenos 13.34, 250.5 "conbaterona cõ muytos - ", 324.4, 325.12,21, 330.22, 352.11, 660.19, 688.18, 736.8, 783.4, 788.4, 789.6, 793.5,12, 847.9,13 "gatas et - ... xi lles quebrãtauã os - todos aa segũda ou aa terçeyra pedra que tirauã", 872.41 "d' alcoradas et d' - ", 874.2,15, 881.3 (c. 621); engeños 332.26, 874.12 (c. 613); engenhos 529.4-5 (c. 360) "mandou fazer tres - ". Desde el XIII (Machado, DELP1 1088b, DELP2 882a, en el XV): CSM 51.40 "ca nos quer britar / cos seus engeos que para", 231.66 "sen ajuda de conpanna / nen d'engẽyo nen de manna", 358.15 "a mẽor pedra delas non podia seer movuda / per barcas nen per engenos"; Cr. 1344 "combaterõnos ally tan de ryjo con engenhos" (II, 410), "e combaterõna todo aquelle dya cõ muytos engenhos" (III, 219); Miragres "pos aos muros dela enjenos et gatas... cõ que a cõbatia" (95); Gal. Estoria "ouvo seus engenos con que pasou a agoa" (72.4), "et começarõ a pensar em armas et buscar maneyras delas et de engeños" (112.20); Cr. Troyana "ou quaes engeños ou quaes trabuquetes" (II, 55.6); Nunes Contr. "outros que poẽ colunas e grandes penedos en sas alcarradas e en seos engenhos muytos que tẽe" (RL XXVII, 9); F. Lopes Cr. D. Pedro "teendoa afficada com engenhos e bastidas" (p. 196.39), etc. Se perdió en gall. esta acepción, así como la forma medieval, usándose hoy inxenio (engeño es citado por Cuveiro, pero ya Valladares lo da como ant. También Carré lo da como ant. y de él pasó, sin criterio alguno, a Franco Grande ). En port. se conserva engenho 'ingenio, aparejo (para sacar agua de los pozos, etc.)' . Véase Morais. También en cast. ant. engeño (ambas acepciones en el XIII: Calila e Dimna 36.606; PCG 650a12), engenio (citado por Corominas DCELC II, 722; también F. Teruel p. 511); desde el XV ingenio (que desplaza a engeño en el XVI).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
engeño
m. m. habilidad; skill, art: auja y grandes obras maçiças de ouro fino lauradas moy sotilment et por grande engeño, I 325.22, I 252.23, I 145.12, I 109.23. M-P geometria.
engeño
m. m. cualquier máquina de guerra (Vid. trabuquete), II 55.6, II 124.5, I 110.10. Portug. Waff. engenhos.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
engeño
m. [m.] maña, artificio, manera; manner, means: logo catauã engeño et arte cõmo fosem vengados, 89.22, 90.5, 181.10.




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL