logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra entregar como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.13 Rows
- Número de acepcións atopadas: 13.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (3), CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), HISTORIA TROIANA (2), VOCABULARIO 1275 (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1), LIBRO DE NOTAS (3).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
[entregar]
v. v. 1.- 'dar, poñer en mans dun unha cousa'. IPret. P3 Entregou, 24.42 (1407) "per vertude da mỉa carta exsecutoria, entregou et feso exsecuçõ"; 41.86 (1443) "lle dou et entregou o ferrolo das ditas casas en súa mãao". P4 Entregamos, 9.29 (1385) "esta presente carta (...) a qual uos logo entregamos en pressença deste notario et testemoyas".
____IImperf. P6 2.- 'restituír, devolver'. IImperf. P6 Entregauã, 47.47 (1450) "segundo que lla así dauã et entregauã". IPret. P6 Entregarõ, 47.46 (1450) "os ditos thenente lugar de juíz et o dito Juã Xerpe (...) deron et entregarõ et diso que así rreçebía a dita rrestetuyçõ". SPres. P3 Entrege, 26.57 (1412) "et quando Johán París demãdar a súa que ias no Rrabeñar da Senrra (...) et quando quiser aquella entrege aquella que tẽ". P6 Entrégẽnos, 26.90 (1412) "et nós tẽemos concãbea por ella ẽno cómaro dos Pumares, et quando a súa quiserẽ entrégẽnos a nosa". SImperf. P3 Entregase, 23.40 (1406) "et querẽdose dela seýr, que lo fesese a saber et le entregase a dita chaue et casa".
____IImperf. P3 3.- 'facerse cargo realmente de algo', 'entrar en posesión'. IImperf. P3 Entregaua, 41.83 (1443) "por vertude da dita carta de conpra, apoderaua et entregaua et poso et apoderou logo ao dito Fernã"; 41.87 "et que por el o apoderaua et entregaua en elas et o defendía et anparaua cõ elas et cõ o jur et posisón delas". IPret. P6 Entregaron, 47.36 (1450) "et ẽna rrestetuýndo et apoderando, deron et entregaron logo aa dita Tareija Afonso da terra et pedra da dita agra".

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
entregar
'entregar, devolver, restituir, entregarse, tomar posesión, entrar en posesión' , del lat. ĬNTĔGRĀRE (REW 4480). Formas: entregar 432.32 "que mandedes - o seu aos que som cõ o Çide", 687.36 "mandoullj logo - todos os lugares", 722.32 " - o que llj tomara", 728.52 " - o castello"; entrego 580.4 (c. 399) "eu uos - estas donzelas", entregote 895.15 "rendote et - teu reyno que me deschi"; entregou 276.20 " - entõ do castello et dos outros logares... a el rrey " (A1 entergou ), 786.2 " - ... o alcaçer", 840.2,18, entregoo 271.33 "et - desse castello de M. et - outrosi de Aguyar", 728.57 " - logo al rrey", entregouas 580.2-3, entregoullj 693.29, 765.11, 840.8, entregarõ 831.27 " - o alcaçer", 833.19, 883.12-13, 884.2,9, entregarõlle 326.25, 469,3-4, 786.41 " - os catiuos", entregarõllj 512.1-8, 699.15, entregaronllj 249.17 (A1 entergaronlle ), 741.32, 845.24, 846.6; entregue 548.10 "que llo - logo"; entregasse 241.53, 698.7 "llj - sua herdade", 788.35,38, entregassem 416.4 "que as abrissem et que se - do cadal et da gaãça et o al que o guardassẽ", 432.34 "mandou que logo llo - ", 544.4, 621.40, 706.15; entregando 621.55; entregado 676.60 "desque foy todo - ", 814.253 "foy dada al rrey don F. et el - dela", 884.17 "esse alcaçer... foy dado a esse nobre rrey dõ F. et - ", entregados 884.9 "et - de seu auer entregarõ as chaues da uila". Se usa normalmente desde el XIII (Machado, DELP1 847-848, DELP2 890a, cita dos formas en 1055): a. 1261 "que entregassem aqueles oméés daquela fazendeyra" (Salazar 42.28); a. 1267 "que... entreguedes al rei... todolos castellos" (Portel 40); a. 1270 "entreguei a L. Perez... tres casaes" (id. 85); CSM 345.43 "que logo o castelo ll' entregasse", etc.; Cr. 1344 "que as abrissem e que se ẽtregassem do que lhe emprestavã" (III, 421), "que mandees entregar o seu aos que son com ho Cide e el rei mandoulho logo entregar" (III, 439); a. 1348 "que a uendan et entreguensse de D. mrs." (CDGH 306); Gal. Estoria "todos entregou E. a Abraam" (232.9); Cr. Troyana "nunca uos entregaremos nehũa cousa" (I, 117.7); Miragres "enprestocho por tal pleito que tu mo entreges y" (p. 181); Graal "por filhar esta terra onde ambolos filhos de M. se vão ja entregando" (II, 357), etc. Más ejs. en Morais. Cfr. para el cast. Corominas DCELC II, 301.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
entregar
tr. tr. devolver, restituir; to return, make restitution: nunca uos entregaremos nehũa cousa do que uos tomamos, I 117.7, I 172.33, I 318.17.

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
entregar
v. tr v. tr.: confiar: 345.43 logo o castelo ll'entregasse || restituir: 369.111 sol que llo seu entregasse; 379.45 depois que entregaron / todo quant'ali fillaram.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
entregar
tr. tr. entregar; to hand over, deliver: que lle entreges o aver que cõ ella foy rroubado: 111.5, 109.24, 192.7.
entregar
tr. tr. restituir, restablecer; to restore, reestablish (Vid. coroar), 350.19. Vocab. Med.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
entregar
v., .- v., 'devolver, restituir, entregarse, tomar posesión, entrar en posesión'. Del latín ĬNTĔGRĀRE. Formas: entreguen, SPres., a. 1228 "mays das cousas do ladron primeiro entreguen o furto que fez a aqlet que o furtou" (17.13); entregassem, SImperf., a. 1258-61 "que entregassem aqueles omees daquela fazendeyra" (42.28).

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
[entregar]
v. .- v. " entregar, dar, devolver, restituir". IImperf. P6: ENTREGAUÃLLE, 74.10 "Et os mouros desque oyrõ esta marauilla, [...] dauãlle parias et obedeçiãlle, et entregauãlle toda las vilas". SPres. P2: ENTREGES, 181.11 "enprestoche aqueste meu asno [...] ata a vila de Santiago [...] et enprestocho por tal pleito que tu mo entreges y". P6: ENTREGẼ, 65.1 "et mãdarlles as que entregẽ os dentes ẽna cabeça onde os fillarõ".

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
entregar
v. tr. v. tr. "Entregar, dar ou poñer algo ou alguén en poder doutro ou baixo o seu coidado ou vontade".
____IPres. IPres. P1 entrego (2): "dou e entrego ao / dito Gonçaluo Fortes os ditos bẽes" 849, 1428; IPret. P3 entregou (1): "lles entregou a chaue" 2479; P5 entregastes (1): "por quanto me distes e entregastes e pagastes M CCL morauidís vellos" 1594; IPlusc. P3 entregara (1): "o arçobispo entregara fengidamẽte a dona Juana de Luna, súa moller, a Johán Mariño, / seu yrmão" 1102; ICond. P3 entregaría (1): "Jtem diso que tijña dúas / cartas en pulgameo que as entregaría" 2738; SPret. P3 entregase (2): "e que despoys que llos dese / e entregase" 848, "e falleçẽdo sen faser mãda, / que a entregase e rrecudise cõ el[a] ao dito seu fillo" 1352; Inf. entregar (2): "outorgou carta de pago e / de fin e quitamẽto a Sueyro Gomes de Soutomayor, que presente estaua, / de CCXL morauidís vellos que deuja ao dito Garçía Mjgés de que tyña seu aluará, / firmado de seu nome, que quedou de lle tornar e entregar" 1245, "para llos dar e entregar taes e como os rreçebía" 2188; Part. entrego (4): "me dou dela por entrego e apoderado" 1341, "o dito Gonçaluo Mariño se dou por entrego dela" 1354, "Outorgouse deles por entrego e ben pago" 2226, "dos quaes me outorgo por ben cõtento, entrego e pago a toda mjña / võtade" 2380; entregos (2): "diserõ que se dauã / e derõ por entregos, cõtentos e pagos de toda a parte dos bẽes mobles / que aos ditos menores perteesçíã" 2195, 2198; entrega (1): "me outorgo por entrega, cõtenta e bẽ pagada" 731.
____ Do lat. ĭntĕgrāre "reparar, refacer", der. de ĭntĕger "enteiro, íntegro". Úsase normalmente desde o séc. XIII: entregassem en 1261 e mais nas CSM (Lorenzo Crónica s.v.). O participio irregular, entrego, é forma tipicamente galega: entregos en 1261 passim, entergo en 1371, mentres que en port. a forma peculiar é entregue, desde o XIII (Lorenzo Crónica s.v. entrego). Rexistramos unha documentación máis antiga para entergo en 1325 (Martín Ribas de Sil s.v.). En Montederramo hai unha var. con i-: intregamos en 1275 (Martínez Montederramo s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL