esculca enculca inculca
| |
'espía, explorador' , del lat. tardío SCŪLCA, de origen germ. (véase REW 7753a; Gamillscheg Rom. Germ. I, 392). Una vez: 510.10 "et o Çide enviou enpos elles cõna - et prenderõnos". Podía significar 'espía, explorador, vigía, centinela nocturno' . Desde el XI: a. 1086 "et aplicat usque ad illum mons de illa sculka" (PMH Diplom. 399); a. 1111 "sculcas omnes ponamus nos integras per totum annum et uos omnes arrotouas" (PMH Leges I, 358); a. 1111 "sculcas ponamus nos medietatem anni et uos medietatem" (id. 356); Cr. Troyana "coydou que era esculca que uijña esculcar sua terra" (I, 113.24), "poyña ascoytas et enviaua esculcas et outrossy demostraua cõmo se fazian as trayções" (I, 327.12). Se usa aún modernamente (ejs. en Morais ). En port. se formó una variante enculca, que conozco en los ss. XIV-XV: Cr. 1344 "pos el rei per todollos estremos do reyno suas atallayas e emculcas" (III, 213), "et despois que ffoy noyte ẽuyarõ ssuas ẽculcas ao arreal do Cide" (fol. 232aV), "que uijnha por enculca" (fol. 310bV) (en nuestro texto barrunta ); F. Lopes Cr. D. Pedro "e per enculcas muito escusamente foi ella tomada com quem a culpavam" (p. 123.10); id. Cr. João I "mandou enculcas a terra de promisaõ" (II, 127); Condestabre "e Nunalurez lhe pregũtou a que vinha e que lhe dissesse verdade se vinha por enculca" (p. 68). De aquí el mod. inculca: Biblia "inculcas sodes e veestes para veer os logares fracos da terra como emijgos... inculcas sodes" (p. 67). Cfr. para el cast. ant. Corominas DCELC II, 369. |