logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra morto como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.10 Rows
- Número de acepcións atopadas: 10.
- Distribución por dicionarios: CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), HISTORIA TROIANA (2), VOCABULARIO 1275 (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (2).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
morto
(mortuu): defunto: 899, 9471.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
morto
matar
part. 'muerto, matado' , de MŎRTŬUS (REW 5695). Funciona como part. de MORRER y MATAR, como adj. y sust. Formas: morta 150.6 "iouue por - ", 167.13 "ante seer - ca", 232.35 "caeu logo - ", 273.57 "semellaua mays - ca viua", 609.4 "era mais - ca uiua", mortas 598.46,52 "ficarõ com̃o por - ... por - as leixauã" (id. 624.7), 606.44 "uos diserã que erã - ", 607.4 "com̃o se as teuessem - deante" (id. 610.35), morto 34.17 "quando uirõ seu cabedel - ", 43.2 "deullo - ", 45.50 "et uyo - " (id. 103.75), 65.4 (c. 44) " - el rrey" (id. 119.24, 269.3, 899.10), 103.78-79 "hu jazia - " (id. 112.47), 105.1 "et achouo - " (id. 254.77), 148.53 " - ou preso" (id. 219.21, 354.27, 366.7, 496.19, 522.3), 150.4 "com̃o se o teuessem - ", 182.63 "de panos com̃o para - ", 249.11 "o leixarõ por - ", 254.73 " - o leixauã", 274.91 "sequer - ", 427.39 "hũu alguazil mouro que andaua - por prender a don A. F.", 436.5 " - nẽ viuo" (id. 687.50, 804.119, 901.30), 535.16 "et deitauase - con fome", 666.47 "semellaua viuo mays ca - ", 672.31 "ssemellaua - ", 878.19 (c. 616 'matado' ), 99.15 "caeu... en terra - daquella lançada" (id. 110.53, 112.46, 113.76, 178.62, 200.33, 427.40, 591.8,17, 713.14), 103.74 "deu cõ el do cauallo - en terra" (id. 191.33, 199.91, 215.69, 626.16, 710.10), 227.23 "de que el coydou a seer - ", 396.9 "dizẽ que e - " (id. 710.11), 389.13 "bem creo que soo - ", 45.53 "uos sodes - ", en 5.8, 18.10, 24.11, 27.13, 44.37, 50.21, 80.12, 100.23,4, 105.19, 110.54, 195.80, 213.26, 226.12, 235.41, 241.48, 254.7, 387.25, 390.46, 392.5, 393.18, 394.44, 638.9, 640.10, 664.25, 666.51, 685.39, 770.25, 789.2, 793.2, 813.227,239, 826.26,3, y 830.8 "era - " ('había o estaba muerto' ), en 18.8, 28.34, 64.2, 66.28, 67.7, 75.2, 79.9-10, 80.3,16, 100.2, 119.3, 124.45, 163.3, 203.3, 219.25, 220.49, 224.3, 225.6 (c. 136), 252.28, 264.26, 284.6, 285.2 (c. 168), 294.3, 303.2,21, 321.45, 390.42, 506.2-3, 542.18, 687.47, 710.17, 759.14, 802.31, 813.231 (y 901.20) "foy - ", 399.7 "que fora - " ('matar' ), 655.17 "seendo - ", 100.25 "ca - auja el rey" ('matado' , id. 237.22 y 864.4 con aujã ), 864.27 "ca certamẽte ouuerao - ou leuado" ('matado' ), 273.51 "ouuo - " (id. 317.30, 720.44 'matado' ), 273.54 "ouuerõ - " ('matado' ), mortos 33.18, 115.130, 116.144, 544.9 (c. 375), 592.30 y 664.35 "os - ", 391.18 "aos - ", 116.141 "de leuar - a uossos lugares", 188.43 "por - ", 238.27 "uio dos seus todoslos mays - " (id. 291.77), 321.49 "ficarõ... - et catiuos" (id. 662.26), 444.22, 482.23 "ficariã com̃o - ", 520.14 "asi com̃o - ", 635.10 (c. 432) "uiuos nẽ - ca - podemos seer mais nõ uençudos", 781.17 "ontre - et catiuos" (id. 787.19, 855.10-11), 802.30 "os hũus - ", 69.19 "de mouros - " (id. 197.47, 511.17-18, 664.37, 752.9, 802.23, 838.10, 846.14), 102.65 "de omẽes - " (id. 110.61, 146.19, 194.54, 756.12), 273.64 "caualeiros - ", 593.48 "os outros - ", 706.7 "muytos - ", 50.9 "coydarõ a seer - ", 428.23 "com̃o quer que elles som - ", 113.55 "erã - ", 498.3 "com̃o erã presos... et os outros - ", 340.28 "foy... preso... et outros moytos - " (id. 863.36), 66.23 "todos forom - a espada" (id. 162.18, 175.19, 199.96, 213.18, 446.3, 569.18, 592.29, 740.7, 758.18), 89.31 "se... nos vençẽ seeremos todos - ", 879.26 "forã - ou presos", 53.15 "ouve y muytos - " (id. 111.8, 768.15), 436.14 "ouue y moytos mouros - " (id. 486.19, 750.18), 233.6 "que asi lles aujã - muytos dos seus", 113.59 "ca os ouuerã - ou presos", 185.57 "poys que estes ouuerdes - ". El uso como part. de matar lo indica Corominas DCELC (III, 442) en varios puntos de la Romania. En gall.-port., como en cast., se usa desde la época más ant.: a. 1262 "se alguem a uossa villa uener filhar comeres ou outras cousas per força e y morto for ou ferido" (Portel p. 140). Cfr. Pires Notas gram. e lexic. (RP VIII, 214). La palabra se documenta desde el s. XII: a. 1107 "et de alia parte de incruciliadas in Egua Morta" (Doc. Med. Port. III, 214); a. 1214 "e ssi eu for morto" (Test. Afonso II, 258); CSM 5.96,97 "pois desta guisa pres mort'o menỹo... a santa dona que o sentiu morto", 45.23 "e mui mais morta ca viua", etc. Más documentactón en Morais y E. Rodríguez.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
morto
adx. adj. {adx.} y s. muerto; dead: en pouco de ora foron os canpos todos cubertos de moytos mortos et de chagados, I 98.9, I 192.27, I 196.7.

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
morto
adx adj. {adx.} / s.: 5.97, 6.47, 13.25, 14.21, 54.2, 65.76 quisera 'nton seer mais morto que vivo || 21.4 mortos resorgir; 43.66 dá aos mortos vida; 72.34, 111.52, 122.40.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
morto
: {Pero Gomez Barroso} Pois vos non deron i orto, / por encerrad' e morto / vos tenh' oj' eu 389.8. || Andar morto por = andar ansioso por: {Airas Perez Vuitoron} ca por outro casamento anda morto, / d' ome o sei eu 80.15.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
morto
Part. Part. matado; killed: des que os ouvese mortos, que ouvese a lãa do carneyro et o rreyno, 17.25.
morto
Part. Part. muerto; dead: o adormeçeu tanto que mays semellaua morto que vjuo, 31.27, 25.2, 29.16.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
morto
morrer
adx. .- adj. {adx.}, 'muerto, matado'. Del latín MŎRTŬUM; a. 1228 "e se uiuo ou morto escapar" (20.14). También funciona como part. del verbo morrer: a. 1228 "Et por aquel que for morto in baralla" (18.7), 20.2.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
morto
adx. .- 1.- adj. {adx.} " muerto, sin vida". 13.3 "et aa mea noyte acharõno jazer en terra morto et volto cõtra oriẽte"; 124.14 "ca cousa he que nõ pode seer, que o omẽ morto torne viuo depois"; 174.2 "-Señor Santiago [...] me gaanaste este fillo que agora jaz morto, rrogoche, Señor, que mo des agora viuo"; 177.14 "Quando o rromeu viuo vio o cõpaneiro morto ouve moy grã medo"; 194.10 "Et o caualeiro caeu en terra tal com̃o morto"; 204.7 "et acharõno jazer sen fala et atal com̃o morto"; 204.11 "et achou o rromeu morto". MORTOS, 42.6 "vio jazer os vales et as carquouas cheos de tãtos corpos de homẽs mortos"; 62.3 "Et o abade foy a hũu lugar hu deitauã os corpos dos homes mortos"; 117.4 "volueu rrei Calrros a aqueles que leixara ençarrados et achoos todos mortos"; 182.9 "tomã o aver dos meus rromeus viuos ou mortos que se deuia dar as igleias"; 219.2 "et trouxerõ mirra que he para untar os corpos dos omẽs mortos porque era omẽ mortal". MORTAS, 41.18 "Et os mãçebos [...] cayã cõ fame asi com̃o omayas m[o]rtas".
____subst. 2.- subst. " muerto". 178.6 "cobiiço moyto a soter[r]ar o corpo d' este morto meu cõpaneiro"; 178.8 "-Ponme aqui ese morto, et caualga tras mĩ ata que vaamos a lugar onde o soterremos". MORTOS, 24.11 "et ainda ha de julgar os mortos et os viuos"; 25.9 "Este rresurgeu d' ontre os mortos ao terçer dia"; 25.11 "que en seu nome podesemos os çegos alumiar [...] et os mortos rresuçitar"; 25.12 "Et el pois que provou ante nos que rresurgira d' ontre os mortos"; 36.6 "et rresuçita os mortos, et sãa os demoniados"; 36.11 "-Creo eu, o que rresuçita os mortos, que me podera liurar d' esta enfirmidade"; 42.1 "et moytas vezes em soterra[n]do os mortos [...], morriã logo y sobre eles"; 124.16 "-Nõ foy soo o fillo de Deus que rresurgio d' ontre os mortos"; 148.5 "et ao tercer dia rresurgir d' ontre os mortos".




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL