logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra presente como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.19 Rows
- Número de acepcións atopadas: 19.
- Distribución por dicionarios: CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CONCELLO DE NOIA (4), CRÓNICA TROIANA (2), CRÓNICA XERAL (2), CRONOLOXÍA (2), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (2), HISTORIA TROIANA (1), VOCABULARIO 1275 (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1), LIBRO DE NOTAS (3).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
presente
subst. de praesente, part. pres. de prae-esse, deriva o verbo presentar, apresentar, e dêsse o subst. postverbal registado, com o sentido de oferta, dádiva 10207.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
presente
pressente
{presẽte}
adx. adx. aplicado a persoas 'que está en presencia ou diante dun'. Presente, "a esto presente foy et confirmo et meu synal y poño" 1.30 (1332); "notario jurado do conçello de Noya, presente foy a esto et conffirmo et meu nome e" 2.39 (1341); "notario jurado do conçello de Noya, presente ffoy a esto et confirmo et meu nome e" 4.38 (1343). Presẽte, "marido da dita Ysabela Peres, que presẽte soo" 36.64 (1425); "Et eu, o dito Fernã Gonçalues, que presẽte soo" 41.72 (1443); 41.80 (1443). Pressente, "a esto ffoy pressente et escryuí et conffermey" 3.30 (1342); 9.40 (1385); 23.50 (1406); 24.140 (1407). Hai 212 ocorrencias deste termo, vid. listado s.v. presente. Presentes, "Testemoyas que a esto forõ presentes" 7.24 (1376); "Testemoyas que a esto forõ presentes" 8.60 (1381); "seendo presentes ẽno dito cabíjdoo" 10.9 (1390); "Testemoyas que a esto forõ presentes: Martín Rromeu da Costa, escudeiro" 10.132 (1390). Hai 85 ocorrencias con esta grafía, véxase o listado s.v. presentes. Presẽtes, "Testemoyas que a esto forõ presẽtes" 41.76 (1443); 41.96 (1443). Pressentes, "pressentes et outorgantes" 3.4 (1342).
____ Aplicado a un escrito ou carta equivale a 'esta (carta)'. Presente, "que a uós obrigamos et metemos em mão per esta presente carta" 2.29 (1341); "et métoa eno voso per essta presente carta" 6.20 (1373); "o pono et traspaso per esta presente carta de uenda" 8.41 (1381). Pressente, "en vossas vosses o tornamos per esta pressente carta" 3.20 (1342).
________ Aplicado ó tempo, 'actual, que acontece no momento ou tempo do que se fala'. Presente, "prometo et me obligo de plantar de bõa vjna (...) toda aquela parte que da dita herdade está por plantar (...) este presente ano en que estamos et o ano primeiro que ven" 44.36 (1448); "et diso que el daua da dita casa quatro mjll et quinẽtos morauidís vellos, cõ os alugeyros da dita casa deste presente ano" 52.66 (1469).
____adv. ao presente, mod. adv. 'neste momento, agora'. Presente, "que se parte per costãa de parede con outras casas de Pero Carneyro, en que ao presente vjbe Joã de Lamela, o moço, toneleyro, et da outra parte per costãa de taboado con outras casas de Sancho de Villa en que ao presente vjbe Rruj Freyra, xastre, et entestan en outras casas de Sancho de Vjlla en que ao presente vjbe Rrodrigo Freyra, xastre, et entestan en outras casas que forõ de Pero Gomes en que ao presente vjve Costança Gomes" 69.13, 15, 17 18 (1503).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
presente
m. m. don, regalo; present, gift: enviauansse seus presentes... os huus aos outros, I 252.12, I 142.24.
presente
adx. adj. {adx.} presente; present, in attendance: foy moy coytado por que lles achilles tallara as cabezas estando el presente et non lles podendo acorrer, I 317.24.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
presente
' presente, regalo, don' , de presentar. Formas: presente 41.55 "enviarllos ya a el rrey en - ", 51.16, 256.41, 431.1,9, 443.13 (c. 286), 472.4, 490.6 "envioullis muyto - en conduyto do mellor", 532.3 (c. 364), 533.7 (c. 364), 546.6, 547.6, 559.l,6, 562.31, 571.1,4, 572.30,32, 573.39, 604.1, 605.8 (2 v.),29, 606.35,38, 642.1,14, 643.34, 644.68, 646.1, 647.25,29,40, presẽte 431.6, 642.9, presentes 471.9, 472.2,5, 615.32,34-35, 642.8, 809.104 "leuoullj seus - pã et viño". Desde el s. XIII: CSM 95.28 "macar ll' alguen por esto dyeiros queria / dar ou algũus presentes", 411.31 "poren fillou ele offertas e presentes"; a. 1257 "dou in presente toda mina herdade d' Armea" (Salazar 26.5); Cr. 1344 "quẽ me ẽvya este presente" (III, 438); Cr. Troyana "enuiauansse seus presentes... os huus aos outros" (I, 252.12). En cast. desde el Cid (presend v. 1649; Berceo Milagros 58 present ).
presente
' que está delante o en la presencia de' , del lat. PRAESENS, -ĒNTIS. Formas: presente 645.82 "se uos fossedes - ante meu senor", presentes 9.18 ("steuerõ y - " ),22, 624.11 "poys estauã - ". Muy corriente ya en el XIII: a. 1242-1252 "js prigontado quin erã presentes" (Salazar 6.8); a. 1254 "qui presentes foron" (Sponer 116.17); a. 1257 "quaes forõ presentes" (Salazar 24.10); a. 1259 "qui presentes furum" (id. 27.11), etc. (cfr. Salazar 28.16, 30.12, 33.16, 35.21, 44.2, 49.3, 95.5,8, etc.; Duro ps. 158, 163, 164, 165, 166, 175, 182, etc.); Miragres "ata este presente dia" (p. 132); Cr. Troyana "saluo sse el estouera present" (I, 209.29), "estando el presente" (I, 317.24), etc. Véase Morais y E. Rodríguez; en cast. desde el XIII.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{presente}
.- PRESENTE (1794b: 1265); 1242-1252 "quin erã presentes" (Salazar 6.8); 1257 "quaes forõ presentes... qui presentes forõ" (idem 24.10, 26.18); 1254 "qui presentes foron" (Sponer 116.17)...
{presente}
.- *PRESENTE: 1257 "dou in presente" (Salazar 26.5); CSM 411 "poren fillou ele offertas e presentes" (31), etc.

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
presente
adx adj. {adx.}: 294.34 os angeos que eran ant'ela foron presentes / Por a ssa Ssennor guardaren; 355.117 estando presentes.
presente
s. m s. m.: dádiva: 95.28 por esto dỹeiros queria / dar ou algũus presentes; 411.31 offertas e presentes.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
presente
adx. adj. {adx.} presente; present, in attendance: [est]euerõ presentes a todos estes feytos, 373.14, 189.15.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
presente
adx. .- adj. {adx.}, 'presente'. Del latín PRAESĒNTEM, a veces se emplea como subst. en lugar de 'tiempo presente, momento presente, hombres presentes'; a. 1261 "noteyro iurado do concelo de Ferrol foy presente" (47.9); a. 1262, 49.3; a. 1265, 50.15, 52.1; a. 1268, 54.22-23; a. 1271, 60.14, 62.7; a. 1272, 63.24; a. 1273, 65.7; a. 1274, 66.21; a. 1275, 69.19; a. 1257 "dou in presente toda mina herdade" (26.5); a. 1228 "assy a ca presentes como os que an de uiir" (15.6); a. 1257, 24.10, 26.18; a. 1258-61, 35.21, 43.12; a. 1259, 27.11, 44.2, 45.3; a. 1260, 28.16, 30.12; a. 1261, 47.4; a. 1262, 48.26; a. 1265, 50.10; a. 1266, 53.2,6; a. 1269, 55.6-7; a. 1270, 58.9; a. 1271, 60.6; a. 1274, 66.14.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
presente
adx. .- adj. {adx.} " presente". PRESENTES, 26.5 "nos estando presentes [...] sobio aos çeos". // ESTE PRESENTE DIA , " hoy". 132.16 "Et despois foy senpre onrrada ata este presente dia". Véase DIA 2.10.

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
presente
adx. adx. "Presente, que está diante ou na presencia de alguén ou algo".
____ presẽte (1): "que presẽte estaua" 335; presente (78): "estando presente Gomes de Rribademar, juís" 432, "seẽdo presente" 495, 575, 616, "pareçeu presente Rrodrigo / Ares" 626, 648, 650, 660, 663, 667, 668, 707, "ante o presente notario" 717, 738, 745, 819, 870, 1010, 1025, 1057, 1081, 1124, 1141, 1166, 1185, 1207, 1226, 1235, 1243, 1257, 1264, 1320, 1373, 1413, 1415, 1438, 1451, 1465, 1491, 1523, 1543, 1564, 1613, 1717, 1743, 1853, 1858, 1866, 1877, 1970, 2062, 2105, 2109, 2213, 2245, 2335, 2343, 2363, 2370, 2372, 2379, 2396, 2407, 2410, 2411, 2429, "pareçeu y presente dõ abade de Sã Justo" 2464, 2464, 2485, 2497, 2506, 2716, 2848, 2853, 2874, 2933, 2941, 2977; presẽtes (2): "que estades presẽtes" 1033, 1059; presentes (22): "Testigos que forõ presentes e virõ jurar" 420, "sentẽçiar a partes presentes ou nõ presentes" 487, 488, 639, 681, 681, 718, 769, 820, 833, 833, 838, 1115, 1517, 1578, 1866, 1872, 1956, 2058, 2089, 2815, 2906.
________ Do lat. praesens, -ēntis. Moi corrente desde o XIII (Lorenzo Crónica s.v.). Distintas variantes do XIII en Montederramo (Martínez Montederramo s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL