logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra verdade como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.12 Rows
- Número de acepcións atopadas: 12.
- Distribución por dicionarios: CANTIGAS DE AMIGO (1), CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CONCELLO DE NOIA (2), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), HISTORIA TROIANA (2), MIRAGRES DE SANTIAGO (2), LIBRO DE NOTAS (3).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

J. J. Nunes (1928): Cantigas d' amigo dos trovadores galego-portugueses. Vol. III \(Glossário\). Coimbra: Imprensa da Universidade.
verdade
f. s. f. por verdade, IV, 8, etc., XLVI, 4, CCXXVI, 13, verdadeiramente, com certeza: dizer verdade ou aver verdade sigo, II, 26, VIII, 13, CXXXIV, 16, CXLIII, 11, etc., CCCXXI, 6, CCCCLII, 9 e 12, falar verdade, ser verdadeiro; o sen verdade, CCCCLXXXVIII, 2, 7, 12 o mentiroso. (Cantigas d' amigo).

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
verdade
(vērĭtāte) 484, 2250, 2256, 3646; dizer verdade a alg. 315, 1947, 2244, 2253, 2288, 2613, 8690, 8723, 9760; ({Johan Soarez Coelho} jurar verdade) 4083.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
verdade
uerdade
berdade
subst. subst. 'conformidade do que se di ou pensa coa realidade'. Verdade, "eles disesen e declarasen a verdade que soubesen sobre rrazón das herdades" 28.11 (1412); "verdadeiramente disesen et declarasen a verdade que soubesen sóbrela dita rrazón" 28.21 (1412); "et llos nõ queredes leixar nẽ desenbargar nẽ partyr nẽ estremar nẽ dizer a verdade que de todo sabedes" 32.32 (1419); "et os que de todo sabedes a verdade que llo digades ben et verdadeiramente" 32.47 (1419); "disesen a verdade que soubesen en rrazón dos herdamentos" 32.70 (1419). Uerdade, "dito Martín Pequeno confesou que era uerdade que le deuịa os ditos quorẽta et çinquo morauidís" 24.93 (1407); "así o rreçebo, et porque he uerdade outorgej este estromento ante Áluaro Afomso" 24.132 (1407).
____ En testemoyo de verdade, 'como proba de certeza', 'a modo de certificación'. Verdade, "e synal aquí puge en testemoyo de verdade, que atal he" 11.44 (1390); "meu nome et sinal pono en testemõyo de verdade, que tal he" 13.67 (1395); "meu nome et synal pono en testemoyo de verdade, que tal he" 15.64 (1395); "al poño, que tal he, en testemoyo de verdade" 23.51 (1406). Hai 41 ocorrencias con esta grafía vid. listado s.v. verdade. Uerdade, "meu nome et synal poño em testemoyo de uerdade" 12.35 (1394); "meu nome et synal poño en testemoyo de uerdade" 19.49 (1398); "meu nome et sinal pono en testemoyo de uerdade, que he tal. Frater Rrodericus de Poyo" 22.40 (1403); 24.106 (1407); 29.64 (1415); 38.77 (1435). Berdade, "em testemoyo de berdade" 10.135 (1390); 18.52 (1397); 26.110 (1412); 32.129 (1419); 34.61 (1422).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
verdade
s. f s. f.: 5.66 mandou-a matar sen a verdade saber; 32.25 Poi-lo Bispo soube per el a verdade; 33.57 que a verdad'enssinar / lles fosse || dizer verdade : 25.161 rogo-te que digas verdade; 104.36 Se lle disseran verdade || estar con verdade : estar na verdade: 419.153 Hũa noz / non daria por esto, pois con verdad'estou || saber verdade : 96.47 per vos desto verdade sabiamos || seer verdade : 34.5 direi un miragre, que foi gran verdade || tẽer verdade : ser inocente: 213.42 o guardaria de non prender mal a torto, / e que, tẽend'el verdade, non fosse preso nen morto || de verdade : realmente, de facto: 26.21 ya a Santiago de verdade; 119.28 cuidando que era peleja de verdade || en verdade : como verdadeiro, autêntico: 2.18 com'achamos en verdade; 45.9 esto sabed'en verdade; 134.56 com'ei / en verdad'apreso.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
en jogo nẽ en verdade
expr. ni en juego ni en verdad; neither in jest nor in truth: eu nõ queria que esto nẽgũ entẽdese en jogo nẽ en verdade, 279.23.
verdade
f. f. verdad; truth (Vid. desenganar), 55.41, 23.21, 63.7.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
verdade
uerdade
subst. .- subst. 1.- " verdad". 30.1 "Esto he o que foy testemoyo da verdade aos judeus"; 188.16 "ẽnos homẽes nõ ha verdade"; 232.8 "et que saba contar a verdade". UERDADE, OBRADOR DE UERDADE , 19-20.11-1 "et chamaualle a escriptura ome de voz et obrador de uerdade"; 29.15 "Este Santiago he chamado home de Luz, obrador de uerdade". // DIZER VERDADE , 121.18 "-Verdade dizes, diso Rrulan, que el he hũu". // SEER VERDADE , 28.7 "et mostrey aquelo que he uerdade"; 64.4 "esto que che eu digo he uerdade"; 74.4 "Señor Santiago, se uerdade he que me tu aparesçiste gaaname poder". // TEER VERDADE , 211.2 "ca el era aquel que ajudaua et lidaua por aqueles que tinã uerdade".
____ 2.- " verdad, palabra, honor". 193.7 "O caualeiro asi llo prometeu por sua uerdade".

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
verdade
f. f. "Verdade, coñecemento, información, etc., conforme á realidade".
____ verdade (9): "feserõ juramẽto sóbrela / sinal da crus, et çétera, en forma de dereyto para que disesẽ a verdade de feyto sóbrela sẽtẽçia / que avíã dado entre os sobreditos Johán de Portomarín e Afonso de Galljñaas en rrasõ da / herdade do Cachopal" 408, 1666, "en testi[moyo] / de verdade que tal he" 1880, "que(e)n lo disese cõ / verdade" 2084, 2490, 2623, "oýra diser e cree ser / verdade" 2735, "enformar máis / do feyto da verdade" 2875, 3004.
________ Do lat. vērĭtas, -ātis. Desde o X xa hai formas romanceadas: veridade no a. 947 en texto gal. e veridate no a. 991 en texto port. Verdade está nos Cancioneiros e nas CSM (Lorenzo Crónica s.v.). Outros exemplos do XIII en Montederramo (Martínez Montederramo s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL