logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra abrir como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.12 Rows
- Número de acepcións atopadas: 11.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA TROIANA (2), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), HISTORIA TROIANA (3), MIRAGRES DE SANTIAGO (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
abrir
v. tr. v. tr. Abrir, separar do marco a folla ou follas da porta: "que nenhuu non fose ousado de abrir as ditas portas sen mandado do dito conçello" (8324). {Cfr. [ABERTO]}.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
abrir
tr. tr. abrir; to open: aqueles que ende poderõ escapar sarrarõ suas portas. sen asperança de as abrir mays nẽ de seyr a eles, II 148.32, II 38.27, II 166.5, I 200.10.
abrir
tr. tr. hender; to open, break open: elas foron logo abertas et despeçadas et morreron y ẽno mar moy boos caualeyros, I 190.19.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
abrir
'abrir ' < lat. APĔRĪRE (REW 515): abrir 517.8,9 (c. 350), 536.10, 727.30,33, 728.38; abriam 583.8, abriã 529.9; abriu 186.82, 824.73, abriusse 93.21 " - a terra", abriullj 152.54, abrirõ 336.35, 419.12, 536.7, 544.7, 583.25, 664.28, abrirom 544.12 (c. 375), abrirõlle 121.22, abrirey 326.44, abriremos 386.8, abrise 377.10 "agora se - a terra", 383.16, abrisse 152.49, abrissem 416.4, abrissẽ 289.27. Hay ejemplos desde el s. XIII. Machado DELP1 lo conocía en el s. XIV, pero ya M. Pico (Anotações, RP XXVI, 465) señaló ejemplos del s. anterior: Pai Gomez Charinho (V 1159, B 1625) "e, sse o lauor non quer escarnir, / abrelh' o fundament' alt' e ferir" (v. 13); Johan Garcia de Guilhade (V 1100, B 1489) "ca uos direy do peon como fez: / abriu a porta e fodeu huã uez" (v. 13); Roi Paez de Ribela (V 1049, B 1439) "ala abriades m' ala" (v. 6); CSM 4.81 "foron log' o forn' abrir", 11.29 "log' as portas abria", 135.88 "e abriu enton / os ollos", 176.22 "abriu log' as cadẽas", etc. Del XIV: Cr. Troyana "aqueles que ende poderõ escapar sarrarõ suas portas sen asperança de as abrir mays nẽ de seyr a eles" (II, 148.32); Miragres "et fui moy mãso a arqua onde siia a santa cabeça et prouou de a abrir" (p. 63); "abrenos as portas" (id. 207), "et abrio as portas" (id. 212), etc.; Dic. Alcob. 70, 222, 1051, 1058, etc. traduce a aperio , etc. (RPhil. VI, 99). En cast. desde el Cid (vv. 3, 34, 39, 44...). Véase Machado Para o dic. 265-266; Magne Gloss. Graal 16a. Cfr. ABERTA. Para el cast. DHLE I, 181-189.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{abrir}
.- ABRIR (36a: XIV): CSM 339 "hũa nave... pelo fondo s' abriu" (22).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
abrir
abrir-se
v. tr. v. tr.: 4.81 foron log'o forn'abrir; 11.29 log'as portas abria; 135.88 Dormiu e abriu enton / os ollos; 176.22 E abriu log'as cadẽas; 265.82 (cartas); 325.4 a que nos abr'os braços || part. perf. aberto (V.) || abrir-se: 226.22 s'abriu / a terr'; 234.28 começou-ss'a correger / a lingua daquele moço e as orellas d'abrir; 245.82 as portas... abriron-ss'; 329.75 os ollos tan toste se ll'abriron; 339.22 hũa nave... pelo fondo s'abriu.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
abrir
: {Martin Soarez} non quer d' el[e] as mãos abrir 299.7 = não quer largá-lo.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
[abrir]
tr. tr. abrir; to open: abrirõ se logo as portas de aquel tẽplo, 24.6, 32.31.
abrir
tr. tr. quebrantar, quebrar; to break open, break: ellas forõ logo abertas et despedaçadas, 122.28.
abrir
tr. tr. abrir; to open: avyam posto entre sy, que quando aquela porta fose aberta, que todos ajuntados por ella saysem, 297.30.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
abrir
v. .- v. " abrir". Inf.: ABRIR, 63.3 "et prouou de a abrir et desi ouve medo"; 63.5 "et desi volueu a ela et nõ pode abrir"; 206.14 "se el por la sua uertude lles queria abrir a porta". ABRIRLO, 171.2 "teendo o escripto ẽna mao, para abrirlo et veer o que andaua dentro". IPret. P1: ABRĨ, 210.5 "cõ estas chaues que eu teno ẽna maão, abrĩ as portas da çidade de Coynbra...". P3: ABRIO, 212.17 "et abrio as portas et leuoo cõsigo ata hũa media legoa do castelo"; 224.13 "et San Pedro abrio as maãos et os braços...". P6: ABRIRÕ, 217.13 "et deitarõse ante el et aorarõlo et abrirõ seus thesouros..."; 219.9 "abrirõ suas arquetas et derõ de seus thesouros...". ABRIRÕLO, 234.5 "Et entõ se forõ cõ grã cõpana do poboo ao moymẽto, et abrirõlo et nõ acharõ y o corpo...". ABRIRONLLA, 223.1 " Sayoane chamou na porta et abrironlla, et el entrou". ABRIRÕSE, 207.8 "Et ante que eles estas parauoas acabasen, as portas do altar abrirõse et derõ tan grã rrogido". IPlusc. P3: ABRIRA, 207.16 "viuo era verdadeiramente que lles atã agina abrira as portas et lles oyra o seu rrogo...". IFut. P6: ABRIRSELLE AN, 230.10 "et quen creer que Ihesucristo he fillo de Deus viuo, abrirselle an os ollos et averã o bẽ de Deus...". ABRISELLES AN, 230.13 "et se for çego dos ollos abriselles an et veerã". SImperf. P3: ABRISE, 63.6 "et desi ouve medo de se esp[er]tarẽ as gardas [...] quando abrise a arqua"; 206.8 "rrogarõ ao que tina a chaue que lles abrise a porta". Imperat. P2: ABRENOS, 207.5 "abrenos as portas que posamos fazer nosas orações ante ti". Part.: ABERTO, 222.17 "a quen creeremos que esta aberto o rreino dos çeos?". ABERTAS, 207.11 "Et asi forõ abertas as portas sen ajuda".




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL