aguardar agardar
| |
'guardar, custodiar, proteger, servir ' , de guardar. En todos los ejs. del ms. podría reemplazarse por GUARDAR, verbo con el que alterna. Formas: aguardar 132.40 "sse nõ quiseres - o conde de morte", 136.10-11, 173.35, 213.23, 368.4 (c. 224), 635.10 (c. 433), agardar 94.36 "como... sabedes - senor", 98.56, aguardarlo 749.7, aguardaua 749.7, aguardauam 254.72 aguardauã 391.10, agardauã 78.12, 534.16-17, aguardastesme 656.33 "fostes comjgo et - sempre", aguardaredes 746.17, aguarde 619.60, aguardedes 148.55, aguardase 369.6, aguardasẽ 213.10, aguardassẽ 179.97, aguardassem 579.81-82, aguardãdo 599.3, aguardando 679.16 "nõ - o dereyto com̃o deuia", aguardado 746.19. Se documenta desde el s. XIII esta acepción 'guardar ' : a. 1214 "faza aquesta mia manda séér comprida e aguardada" (Test. Afonso II, 260); a. 1273 "prometo que o terrey e aguardarey e conprirey" (Portel p. 111); a. 1282 "et qual das partes que contra ellas uéér et as non quiser téér aguardar et comprir... que peyte" (Salazar p. 87.25); a. 1282 "vnde uos mando que uos lhis aguardedes esta carta des o dia que foi feyta ata X annos" (Desc. Portug. I, Suplem. p. 13); a. 1313 "e conprir e aguardar todalas cousas... para seerem aguardadas todas estas cousas" (Duro 171, 172); a. 1328 "que as aguarde" (id. 177); a. 1319 "os meus suçessores que o assi aguardarem e fezerem aguardar nõ lhy metendo hy escatima... a bençõ de deus e a minha seia senpre con eles" (Desc. Portug. I, p. 36); a. 1320 "juran... de conpriren et aguardaren estas cousas sobreditas... et demays para seerem mays compridamente aguardadas todas estas cousas" (CDGH p. 364); a. 1341 "e mando a todolos meus Almoxarifes e a todalas mhas justiças da mha terra que lho façam assy conprir e aguardar secundo he conteudo en esta mha carta" (Desc. Portug. I, p. 76); Cr. 1344 "o qual devera de aguardar e requerer toda mynha honrra" (III, 248); Graal "uũ cervo branco que aguardavom quatro leões" (144b, 431); Cr. Troyana "çen caualleyros... aguardauanno aly seedo" (I, 115.11). Hay aún bastantes ejs. del XV (véanse algs. en Magne DMC s.v.; Elucidário, ed. Fiúza, p. 271a-273b; Morais y Machado Gloss. CBN, espec. p. 98b). Esta acepción 'guardar ' debe llegar hasta el s. XVI. Hoy el sentido normal es 'esperar ' , que ya se encuentra en el XIII: CSM 65.116 "pero se aquest' é fol, pela ventura, / aguarda-lo-ei tẽe la noit' escura"; Roi Fernandiz de Santiago (485, 900) "e nunca no mundo prazer / des aqui ia mays aguardar" (18); Nuno Fernandez Torneol (246, 645) "as barcas eno mar / e foy-las aguardar", etc. Aguardar es la forma actual port.; en gallego es más general agardar, conocida desde el s. XIII: a. 1267 "et que sseyades amigos leaes do moesteyro et agardedes ssenpre os priuilegios do moesteyro" (Sponer 149.50); a. 1282 "seia tiudo de dar a outra parte que o agardar çen maravedis" (Salazar 81.3); Miragres "et porque Nostro Señor nõ quer a morte dos pecadores agardoos despois da sua morte quoreẽta ãnos" (p. 31), "pois que Nostro Señor vio que os judeus que el agardara por tãto tenpo se nõ queriã tornar a el" (34), "ouverõ cõsello ontre si de os agardar et de lidar cõ eles" (125); Gal. Estoria "que a agardauã cõmo el rrey seu marido" (159.20); Graal "de quantos me aqui agardam me livrarei eu mui bem" (188c, 633); Dic. Alcob. 2383 "reseruo agardar" (RPhil. VI, 92); a. 1434 "de os conprir et agardar" (Ferro2 p. 28); a. 1435 "et de lles agardar seus boos usos" (id. p. 33). No conozco ejs. ports. posteriores al s. XIV. Es un disparate la forma agoardar de algunos diccionarios gallegos. Para estas formas véase documentación en Magne DMC, Morais, Elucidário y Machado (Gloss. CBN, 87a; 97b-98b; Notas RP V, 262, 352); para el cast. (desde el Cid ) véase Pidal Cid s.v.; DHLE I, 1094-1098. |