logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra boo como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.12 Rows
- Número de acepcións atopadas: 12.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (4), CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (1), CRÓNICA XERAL (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), VOCABULARIO 1275 (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1), Nunes2 (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
bõo

boo
adx. adx. 1.- 'bo, conveniente, útil, proveitoso'. Bõo, 10.74 (1390) "que se nõ pergam per mógoa de bõo rreparamẽto et chousar"; 30.42 (1415) "persona que seja mysuráuel et bõo rreparador et page ben o dito foro"; 38.51 (1435) "o dito casal, cõ todo o bõo perfeyto et rreparamento"; 39.84. / Bõ coraçõ, cfr. {infra} bõa voontade. / Bõo, Boo paramento. Bõo, 30.39; 31.54. Boo, 22.19. Cfr. s.v. paramento. Bõa, 24.51 (1407) "ou algũa bõa rrasõ se a por si auịa"; 44.34 (1448) "me obligo de plantar de bõa vjna"; 65.27. Boa, 28.43 (1412) "hũa boa mjllaría ẽna Agra de Ponte"; 34.15; 39.34; 39.88; 52.70. Bõas, 30.24 (1415) "mais dosẽtas sardinas arãgadas, bõas et merchantes"; 55.66; 63.42. Boas, 28.122 (1412) "dúas mjllarịas boas que han de ficar en fondo"; 42.16; 69.45.
____ 2.- Home bõo, 'home honrado, xusto, leal, fidedigno'. Aquí, 'mediador, que fai as partillas'. Bõo, " Juã Rrodriges, pedreiro, home bõo, posto por partidor das ditas casas" 37.8 (1434); "et esso mesmo Juã de Santiago, carpenteiroo, home bõo et partidor das ditas casas" 37.9 (1434). Bõos, "entõ os ditos Juã Rrodriges, pedreiro, et Juã de Santiago, homes bõos sobreditos, de consentimjnto et outorgamjnto dos sobreditos partiron et fezeron partiçón das ditas casas" 37.15 (1434).
________ 3.- Boa voontade, 'boa vontade, intención, propósito'. 'Acto volitivo de exteriorización de la voluntad del sujeto que quiere llevar a cabo un negocio jurídico frente a otra persona'. Cfr. Gutiérrez-Alviz DDR, s.v. declaración de voluntad e voluntas. Bõa uoontade, 7.4; 8.8 (1381) "nõ constrengida per forsa nẽ per engano desebuda, mays de mjna bõa, lyure uoõtade, que faso per mỉ et por toda myna uoz, confeso et outorgo que uendo et fyrmamente outorgo en venda (...) a uós, Pero Dominges"; 19.38; 64.5. Boa, 3.5 (1342) "de bõ coraçõ et de boa voontade, vẽdemos et ffrymemẽte outorgamos para ssenpre a uós". Bõas uoontades, 5.5 (1345) "de grado et de coraçõ et de bõas uoontades, uẽdemos para senpre"; 9.7. Bõ coraçõ, 3.5 (1342) "de bõ coraçõ et de boa voontade, vẽdemos".
________ 4.- A bõa fe, a boa fe, a booa fe, aabofé. A simple vista parece que ten a mesma acepción que boa voontade. Creo que é unha expresión co significado 'palabra de honra ou de verdade con que alguén se compromete', que aparece en determinados tipos de contratos, é dicir, naqueles que producen obrigacións recíprocas a cargo de ámbalas partes contratantes, caracterizados por conter na intentio da súa fórmula a expresión ex fide bona, co que se indica que se lle dá ó xuíz ampla marxe para apreciar de maneira equitativa as obrigacións resultantes, pois resolverá segundo a súa boa fe. Cfr. Gutiérrez-Alviz DDR, s.v. sinalagmáticos e actiones bonae fidei. A bõa fe, 11.34 (1390) "esto deue de seer conprido et agardado a bõa fe et sem mao engano ontre nós partes"; 19.38 (1398) "todo esto deue de seer conprido et agardado ontre nós partes aa bõa fe et em mao engano". A boa fe, 10.121; 25.49. A booa fe, 36.56 (1425) "prometemos et outorgamos de teer et conprir et agardar et nõ vijnr nẽ pasar contra elo de aquí endiãte en nehũa maneira, a booa fe et sen maao engano". Aabofé, 31.77 (1417) "esto se deue de teer et conprjr et gardar ontre nós partes aabofé, sen maao engano". {Cfr. sem mao engano s.v. engano}

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
boo
{bon}
adx. adx. Bo, dise do que é como debe ser ou como convén ou gusta que sexa: "que seja o dito pan boo et ben cosido" (2596). Outras formas: boa (14...8818), boas (153...4238), bon (2584), boo (1210...6656), boos (178, 969, 3342, 8854, 9248). // 2. Dise dos homes, veciños dunha vila ou cidade máis destacados e prestixiosos e que como tales teñen dereito a formar parte do concello: "et a qualquer de vos o conçello, alcalles et regidores, jurados et homes boos da çidade de Santiago" (12...9231). Outras formas: boo (2968). // 3. s. m. Bo, ben: "por lo amor de Deus et por contenplaçon da dita Ordee et por lo boo devido que os da dita çidade avian con o convento" (2475).

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
ome
omẽ
home
ome boo
ome de pe
ome
omẽe
homem
plur. etc. 'hombre' , del lat. HŎMĬNEM (REW 4170). Formas: ome 4.39, 27.10, 50.24, 78.2, 90.35 "faredes de mỉ o mellor - d' Espana", 92.46, 93.19, 100.24, 101.36,38, 110.56, 113.71, 116.139, 124.28,37 "que era - de tã alta guisa com̃o el", 129.85,107, 131.19, 134.5, 135.16,31, 136.7, 137.42, 139.29, 145.13, 148.36 "ca sse pode per y perder hũu grande - ", 150,15, 152.65, 157.7,14,15, 160.11 "daquel grande - dõ Vela", 166.4, 167.23, 168.39,41,43, 172.13 (c. 109), 176.21, 180.26,27, 181.30,42,48,50, 182.55, 193.34, 195.10, 200.25, 208.12, 209.42, 219.37, 220.42, 225.4 (c. 135), 227.19, 266.26, 283.43,52,54,57, 288.10 "en guisa d' - desconoçudo", 292.8, 293.19, 294.4, 302.45, 312.8 "era - de muy grã curaçõ", 315.27, 341.64, 358.2,4,5, 371.4, 505.25, 507.19, 517.14, 546.15, 583.13, 589.29, 595.26, 613.22, 614.19, 619.67 (2 v.), 622.13, 624.8 "fillas de mao - ", 626.21, 640.15, 646.22, 652.7,10, 655.7, 657.11, 661.7, 663.14, 674.24, 686.31, 689.4, 705.20,21,25,29, 712.13, 721.27, 744.2,12, 750.22, 763.16,19, 760.29, 797.13, 804.97, 810.143, 811.162,163, 817.72 "de - barõ", 820.17 "o - soo ou a moller soa an alma", 853.70, 862.23,24, 875.8, 891.39, 892.65, 896.8 "et tãto - de prestar" om̃e 301.28, 327.63, 329.12, 331.42, 340.32, 393.18, 418.7, 437.10 "que sodes - de bõa ventura", 450.3, 454.20, 476.6,7 (c. 316) " - de muy boos custumes et muy poderoso - ", 712.16, 720.48 "foy - de grã fazenda", 729.4, 763.22, omẽ 78.14, 79.29, 94.47,48, 133.36, 134.45, 260.12,13,14,15, 261.33, 265.6, 278.43, 437.11, 609.11, 725.16, home 4.40, 27.10 "era - de maa parte", 94.38, 312.5,10, 431.10, 902.51. Casos más especiales: ome fillo dalgo 167.18,24,27, 538.10, om̃e fidalgo / omẽ fidalgo 669.5, 703.10, alto ome 175.5, 289.23, 650.31, alto omẽ / alto om̃e 34.6, 697.15, ome d' alta guysa 266.18,24, nobre ome 289.9, 572.32, 643.20, 741.40 (570.7 " - tã noble" ), nobre om̃e 645.81, omẽ nobre 266.24, ome d' ordim 283.45 ('religioso' ), rico ome 649.19 (véase RICO OME ), ome boo 'hombre honrado' 252.27, 417.9, 537.33, 603.15 (2 v.),10,15, 604.30,32,33,34,2,6, 605.20, 607.7,9, 608.22,24, 613.22, 669.5, 675.32, 764.32, ome bõo 505.22, 603.1, 608.26 ( boo ome 163.4, 545.11, 588.18), om̃e boo 378.29, 452.17, 466.7 (c. 306), 674.23, 675.44, om̃e bõo 824.55 ( bõo om̃e 809.102), omẽ boo 603.8,14, omẽ bõo 75.1, home boo 900.15, 901.33, ome onrrado / ome onrado 76.11 (c. 52), 77.32, 642,10 ( onrado ome 660.39), om̃e onrrado 712.19,28. Puede tener valor impers. 'uno, nadie, alguien, cualquiera' : ome 45.52 "ca nũca - assi foy esterrado", 50.16, 68.17, 89.28,8, 101.22,24,35 "nõ sabemos - no mũdo que... et deue - auer grã siso... que - perde" 119.22, 136.24, 146.18, 147.18 "nũca naceu - no mũdo", 148.45,52, 149.57 "nõno sayu a rreçeber - ", 154.29, 173.30,37, 177.45 "que nõ foy outro - cõ el", 179.95, 192.22 "nõ achãdo - nẽhũu nẽ mouro", 194.55, 197.45, 200.39, 310.11, 392.23 "todo - que" (id. 397.10, 613.45,21, 805.129, 875.16), 454.32, 499.16 "que nũca fossem contra elle cõ - do mũdo" (id. 541.32, 588.27, 604.35, 626.18, 642.4, 645.74, 646.6, 656.38, 705.9, 742.55), 505.13 "que llj nõ saberia - poer preço", 523.13, 535.15, 570.39, 573.34, 581.24, 593.15, 615.26, 622.17, 644.68, 654.16, 656.44, 664.35 "nõ acharõ - viuo", 664.37, 666.36, 804.100,113, 823.39, 825.84, 826.29, 880.6 (c. 620), 888.47, 889.28, 892.55,60,63, 896.10, omẽ 40.37, 133.27 "ca do que sse - paga esso tẽ por mellor" (habla una mujer), 261.27, 272.33 "nũca fiz mal a - do mũdo", om̃e 12.25 "nom ouue y - que", 14.6, 376.20 "per - do mũdo" (id. 405.19, 702.30, 727.29), 383.10,12, 435.13, 436.26, 660.4, 669.13, 671.21, 749.76, 753.44, omem 355.38 "nõno atendo de - do mundo". En plur. tenemos: omes 13.36 "mays de quatrocentos - ", 19.8, 26.47, 28.29, 109.27,30, 112.36 "que de muy longe as oyriã os - ", 125.13, 130.121, 136.5, 138.54, 139.21,25, 145.16, 146.19, 147.19,29, 150.24, 151.36, 153.16, 154.10,17 "leuoulle ende... muytos - ... quantos - a en Espana", 170.101, 172.8, 185.56, 189.63, 194.54, 197.56, 203.14, 204.26, 217.17,18, 220.44, 221.3, 222.11 (c. 132), 227.24 "chamou logo seus - " (en muchos lugares, como aquí, significa 'vasallos' ), 235.62, 240.36, 246.63, 256.38, 259.27, 266.17, 267.46, 272.35,42, 278.25 "viijº mĩll - " ('soldados' ), 286.12, 308.5, 321.44, 368.5 (c. 223), 376.13, 381.14, 386.17, 389.18, 409.22, 410.26 "contra todos os - do mũdo", 424.5 "por todos os - d' armas", 425.25, 426.7, 432.26, 435.12, 446.10, 460.39, 465.39 "estes - santos", 468.21, 470.12,13, 489.5 "sete mĩll - d' armas" 494.19, 497.6, 504.6 (c. 338),6 (c. 339), 507.26, 508.13, 524.20, 527.30, 531.22, 535.14 (2 v.),17, 537.9, 546.6, 548.29, 551.12, 556.6,12, 560.34, 583.7,23, 623.28, 624.13 "et - de tal lugar com̃o nos somos", 649.14, 656.29,47, 657.7, 676.19, 684.25, 686,18, 691.19, 704.29 " - d' armas", 715.3, 722.36, 724.19, 740.11,14, 748.66 "de - armados", 756.12, 774.22, 781.9, 784.38, 790.32, 805.127,133, 808.79, 816.50 "de - d' armas", 817.73, 818.24, 822.11 (c. 556), 839.19, 850.5 (c. 585), 855.6 (c. 589), 862.17, 885.6 (c. 601), 876.25, 879.5 (c. 617), 885.12,14 (c. 628), omẽes 39.6, 50.8, 78.4, 100.13, 102.65, 481.9, 816.68, omees 110.61, 167.5, homes 26.45, 79.4, 88.11 "doutros - d' armas", 98.45, 101.41, 902.51,65. Casos especiales: omes boos 'hombres honrados, nobles' 76.9, 107.83, 222.11 (c. 133), 243.38, 263.14, 291.57, 328.4 (c. 192), 334.4 (c. 195), 335.7, 338.16, 340.40 ("cõ todos os - boos onrrados" ),41, 341.47,49, 344.8, 358.5 "contra os ricos omes et contra todos os - ", 368.2 (c. 223), 380.11, 381.3 "cõ todos seus rricos omes et cõnos - da oste", 390.3, 403.22, 412.25, 420.3, 439.4, 452.4,5, 462.26, 488.15, 527.36, 542.10, 544.5, 546.6, 551.2, 633.3, 676.22 "os condes et os rricos omes et os outros - ", 682.11, 683.1, 698.22, 701.4,9, 710.22 "os rricos omes et os - da terra", 716.9, 719.16, 730.21, 736.15, 756.14 "os rricos omes et os - da terra", 760.32, 762.6,21, 763.25,27(c. 519),28 (c. 620), 771.2, 772.36,39, 773.44,3, 783.26, 787.5,12, 800.30, omes bõos 26.25, 28.31, 76,14, 333.38,2, 334.5,8 (c. 195) "erã - et de sancta vida... erã - et entendudos", 341.57, 352.15, 474.28, 504.7 (c. 339), 505.8 "erã - et ricos", 506.5 (c. 340), 512.23, 525.11, 537.2, 542.3 (c. 373), 554.38, 555.8, 654.23, 683.36, 685.2, 686.27, 698.14,21, 706.1, 707.31, 762.4, 763.17, 767.54, 774.36, 782.3, 785.15, 788.31, 871.27, 881.6 (c. 621), 459.22 "muytos - de ordim" (id. 222.8), bõos omes 101.43, 241.52, 642.7, omẽes bõos 25.23, 77.21, 78.8 "dos caualleyros et dos - de Castella", 83.14, 88,12 "os - d' estorias d' armas", 104.26, omees boos 281.98, omẽs bõos 715.4, homes bõos 79.23, bõos homẽes 77.26 "muytos - et onrrados", omes onrrados / omes onrados 141.32, 239.4, 289.11, 418.3, 452.9,20, 524.6 "os - mays onrados", 535.22, 546.10, 549.2, 551.8, 557.3, 576.10, 577.33, 581.26,28, 613.8 "os condes et os outros - ", 614.4, 620.10, 621.45, 657.4, 660.37, 664.22, 676.13 "condes et ricos omes et outros - " (id. 677.16, 696.10), 701.9, 709.31, 741.32, 745.28, 747.41, 787.27 ( onrrados omes 249.5, 349.19), altos omes 'nobles' 3.5, 7.29, 14.10, 25.21, 35.11, 36.13, 52.5, 66.28, 76.2,15, 113.54, 126.8, 158.34, 176.25, 200.19,25, 204.34, 227.11, 237.6, 255.29 ("os mays - de sua oste" ),34, 259.27, 270.9,12, 272.22, 273.52, 289.13,21,25, 290.29,49, 294.33, 295.26, 296.39,41, 300.6, 301.11, 307.24, 337.7,9, 341.56, 389.35, 403.20, 405.13, 440.17, 444.24, 498.3, 577.37, 578.38, 614.18 "aos - onrrados", 667.19 "aos rex et aos - ", 668.10, 680.32 "os condes et os ricos omes et todolos outros - ", 686.22,24, 688.7, 729.7, 748.65,70, 749.81, 887.16, altos omẽes 22.15, 317.33, altos omees 57.61, altos homes 839.10, altos homees 24.7, nobres omes 670.14, 696.17, 750.30, 826.27, nobles omes 701.52, 729.11, 739.46, cfr. 91.31 "de rreys et de grandes omes" (id. 151.37), 808.81 "hũu dos grandes omes do rreyno", 411.7 "dos mayores omes de Castella", omes fillos dalgo 640.3, omes d' alta guisa 9.22, omẽes d' alta guysa 93.32, omes de prestar 444.32, omes de gran cõta 738.24, omes d' ordem 804.109 ('religiosos' ), omes d' armas 9.12, omes de pee ('soldados de infantería' ) 217.21, 221.10, 418.21, 425.4, 590.13,14,16,17, 758,17, 767.45, 780.23, 782.28, 788.29, 800.10, 878.23, omes de caualo ('caballeros' ) 565.4 "çincoẽta mil - ", 570.32, 572.27, 739.37, cfr. omes a caualo 832.16. La expresión ome boo es muy usual en la E. M. para indicar a las personas más ricas o notables de un lugar: CSM 43.5 "un ome bõo que en Darouca morava"; a. 1260 "et auido conssello con homéés bóós et ssages" (Sponer 129.29); a. 1258-1261 "oméés bóós... omes bóós" (Salazar 33.22, 40.8); a. 1242-1252 "et cõ homijs buus sages" (id. 7.24); Miragres "hũu home boo clerigo de santa vida" (p. 14); IV Livro de Linhagens "e outros homeens boons e rricos que em Portugall auia" (Leite T. Arc. 43.7; cfr. ps. 178b-179a); a. 1432 "e procurador e omees boos... os ditos omees boos" (Ferro2 p. 17, 18); a. 1433 "poseron por omees boos contadores pera que tomasen as contas a todos los procuradores... aos ditos omees boos... rejedores et omees boos do dito conçello... por omees boos" (id. 19, 21); a. 1434 "juises e rejedores et procurador et omees boos" (id. 23); a. 1434 "nos o conçello, juises et rejedores e procurador et omees boos da dita çibdade" (id. 25). Véase en Morais homem bom. La expresión ome de pe aún en el. XV: a. 1437 "a todos los omees de pe fillos dalgo... dos ditos omees de pe fidalgos... omees de pe" (Ferro2 p. 171); a. 1432 "A. da Fonte ome de pe do dito abade" (id. 251). La forma ome desde el XIII: a. 1209 "tod ome que sua moller de beneycion ou de iuras lazares (sic)" (PMH Leges 867), "ome que estouer en uela" (id. 889); a. 1253-1254 "como omes que amo e quero ben" (Salazar 14.1); a. 1260 "si algũ ome contra esta carta quiser uijr" (id. 30.4); a. 1278 "a proueyto de home" (id. 74.11); Pero da Ponte (1169, 1635) "que home pedir non ousa" (10), etc. (home es la forma gall. mod. y también pop. port.: cfr. E. Rodríguez y Morais ). Del XIII al XV existe la variante escrita omẽe: a. 1214 "aos oméés d' ordin" (Test. Afonso II, 259); Miragres "enganador de homẽes" (p. 19); D. Eduarte Ensinança "todollos homẽes" (4.1); Frades Menores "beverom os omees" (I, 27), "os omeens" (II, 189), "os moços e os homees... omeem viil" (I, 81), etc. En port. mod. homem (cfr. Morais ), forma documentada desde el XII: a. 1152 (copia posterior) "todo omem de fresno que filar moler a forcia" (PMH Leges 380); Pero Garcia d' Ambroa (B 1578) "nul homen" (19); CSM 382.7 "ca segund' e Deus e omen", etc. El sentido indefinido es bastante corriente en la E. M.: CSM 66.51 "ome non poderia / preçalas", 6.85 "null'om ' y que emende"; Graal "assi que podera homem i veer mui grã gente" (I, 37); Cr. Troyana "aly podera home ueer estrayo torneo" (I, 98.27); Castelo Perigoso "ou se homem diz suas oras escondidamente" (Leite T. Arc. 50.11). Aún en los clásicos (cfr. Sá de Miranda "e homem dá se mais que deve / muitas vezes ó cuidado" en el Gloss. Sá Mir.; aquí se cita otro ej. de Gil Vicente ). Véase también Palhano Leal Cons. p. 118-120. Cfr. para el cast. Corominas DCELC II, 934-935.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
bon
bom
boo
bõa
boa
adx. adj. {adx.} bueno; good: era bon caualeyro et de moy bon coraçon, I 106.5, I 101.24 (boo), I 99.32 (boa), II 130.18 (bom), II 120.28 (bõa).

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
bõo
boo

bo
bon
bom
bõa
boa
bona
fem. 'bueno, buena ' , del lat. BŎNUS, BŎNA (REW 1208). Formas: bõo 11.7 (c. 6) "era - aos bõos", 20.25, 24.13 (c. 17), 32.14, 35.22, 40.37, 78.7, 83.12, 93.20, 94.40, 100.24, 101.35,45, 172.17, 213.12,32, 286.24, 293.17, 295.34, 307.21, 309.24, 312.11, 317.16, 349.19, 363.48, 415.6, 447.22, 505.12, 509.6, 513.31, 514.20,24, 626.12 "contra hũu caualeyro - que andaua y", 626.12, 630.15, 650.32, 651.25, 652.7, 655.5,27, 686.31, 688.6, 692.30, 710.16, 736.25, 737.31, 759.24, 777.11, 790.26, 803.75, 807.47, 809.102 " - caualeyro et - om̃e", 813.222, 822.12, 824.62, 828.32, 832.20, 833.23, 853.71, 864.29, 870.32, 872.38, 877.12, 880.9, 888.54, 892.66, 895.59,64,65, 896.14, 897.36, 898.1 (Ap. B), boo 58.11, 63.14, 108.6 "hũu caualeyro muy sisudo et - per suas armas", 126.22, 127.41, 132.39,51, 137.28,53, 147.27,31, 149.71, 150.8, 151.39, 153.11 "com̃o - senor et - rey", 153.14,18, 163.22,4,5, 165.34, 166.12, 176.12,28, 179.98, 188.25, 268.8, 279.69, 326.40, 327.59, 331.39, 332.12,28, 338.24, 348.22, 360.10, 367.6, 375.12, 378.12, 388.6, 400.25,8, 405.9,12,24, 411.14, 433.21, 447.12, 452.18, 477.12 (c.316),7, 478.18,2, 480.17, 538.7,14, 541.15,20,22,35,36,37,38, 542.3 (c. 372), 545.11, 549.11, 555.13, 557.15 (c.384), 563.5, 564.40, 588.18, 592.37, 594.16, 595.7, 596.29, 603.5,8, 615.26, 616.26, 634.15,19, 674.19 (c. 460), 677.5, 679.17, 680.25, 682.11,18, 691.2,22,701.3, 707.4, 714.42, 716.14 (2 v.), 717.34, 719.15, 721.27, 724.3 (2 v.), 728.45,46, 734.27, 735.2, 743.16, 744.6, 745.36,38, 746.8,12, 747.35, 760.26, 764.32, 786.33, 792.19, 804.121, 900.16, 901.36,43, bo 253.48, bom 30.29 "et - cristião", 50.15, 58.20, 78.1, 102.46, 128.56, 136.8,24, 148.42, 149.64,68, 265.19, 309.36, 375.9 (c. 231), bon 90.18 "o - prez que an", 877.52, 83.7 "et - caualleyro d' armas", 133.37, 285.4 (c. 167), 286.24, 309.35, 892.58, bõos 9.23 "omes... muy -", 17.19, 44.41, 59.14, 70.28, 78.8, 79.25, 93.9, 94.43, 98.42,46, 99.58, 101.25,40,44, 102.48 (2v.),51, 193.46, 195.13, 263.10, 292.10, 308.3, 368.5 (c.223), 454.37, 498.25, 514.15, 634.26, 641.15, 647.28, 650.29, 659.6, 669.18, 678.26, 680.39, 688.7,13,19, 750.25, 816.61,62 (2 v.), 818.23,25, 824.64, 825.78, 833.22 (c. 564), 842.26, 850.10 (c. 584), 853.61, 870.44, 871.6, 877.14, 880.13, 889.24, 892.62, 895.58, boos 12.16, 99.18, 107.84, 109.13, 111.64,6, 124.27, 131.13, 146.20, 147.13, 148.46, 149.66, 163.15, 176.9, 190.8,19, 196.26, 198.74, 200.41, 201.49, 212.7 (c. 126), 257.9 (2 v.), 270.11, 313.6, 323.11, 327.62,63, 343.6, 344.7, 360.10, 369.7, 375.5, 378.25, 389.28, 398.14 (c. 247), 399.3, 426.11, 428.22,30, 430.12, 432.31, 437.24, 440.26, 441.15, 442.28, 459.26, 476.6 (c. 316), 477.9 (c. 316), 482.23, 539.29, 541.19 (2 v.), 546.12,13, 547.37, 561.7, 562.32, 563.5, 567.24, 594.6, 612.21 (2 v.), 634.5, 679.6, 691.4, 718.4, 730.4, 732.10, 734.24, 800.13, 803.64,69, 888.50, 889.18, 902.84, 903.94. Casos especiales: boo 176.10 "dõ G. Gostiez o - ", 279.46 "don A. o - ", 279.52 " Rreymõ o - ", 360.9 "o mal prez... et que fique sempre o - ", bõos 11.7 (c. 6) "era bõo aos - ", boos 98.47 "a y bõos et maos que nõ pode y al sseer et as vezes ansse de vẽzer os - pollos maos", 348.22 "aos - ", 428.25 "os - ", 440.24 "de anbas as partes ouue muytos - para fazer bẽ", 461.10 "os - que fazẽ bẽ", 541.21 "foy metudo ena nomjna dos - ", 600.6 "os - et cordos", omẽ bõo 75.1, ome bõo 505.22, 603.1, 604.35, 608.26, om̃e bõo 824.55, ome boo 252.27, 417.9, 466.7 (c. 306), 537.33, 603.6,10,15, 604.30,32,33,2,6, 605.20, 607.7,9, 608.22,24, 613.22, 669.5, 675.32, 764.32, om̃e boo 378.29, 452.17, 674.23, 675.44, omẽ boo 603.8,14, home boo 900.15, 901.33, omes bõos 26.25, 28.31, 76.14, 333.39,2, 334.5,8 (c. 195), 341.57, 352.16, 459.22, 474.28, 504.7 (c. 339), 505.8, 506.5 (c. 340), 512.23, 525.11, 537.3, 542.3 (c. 373), 555.8, 654.23, 683.36, 685.3, 686.27, 698.14,21, 706.1, 707.31, 763.18, 762.4, 767.54, 774.36, 782.3, 785.15, 788.31, 871.27, 881.6 (c. 621), omẽes bõos 25.23, 77.22, 78.8, 83.14, 88.12, 104.26, omẽs bõos 715.4, homes bõos 79.23, omes boos 76.9, 107.83, 222.11 (c. 133), 243.38, 263.14, 291.57, 328.4 (c. 192), 334.4 (c. 195), 335.7, 338.16, 340.40,41, 341.47,49, 344.9, 358.5, 368.2 (c. 223), 381.3, 390.3, 403.22, 412.25, 420.3, 439.4, 452.4, 462.26, 476.13, 488.15, 527.36, 542.10, 544.5, 546.6, 551.2, 633.3, 676.22, 682.11, 683.1, 698.22, 701.4,9, 710.22, 716.9, 719.16, 730.21, 736.16, 756.14, 760.32, 762.6,21, 763.25,27 (c. 519),29 (c. 520), 771.9, 772.36,39, 773.44,3, 783.26, 787.5,12, 800.30, omees boos 281.98, omes bonos 452.5, bõos omes 101.43, 241.52, 642.7, bõos homẽes 77.26, boos omes 222.8, "os altos homees et boos" 24.7. Para el fem. tenemos: bõa 15.5, 20.23, 50.24, 55.16, 58.19, 74.22, 86.25, 92.6,7, 101.33, 114.93, 135.33, 142.11, 153.18, 170.88, 176.9, 184.34, 257.10, 282.18, 332.9,11, 344.30, 350.3 (c. 207), 376.27, 378.29, 454.17,29, 456.25, 482.26, 598.38, 603.5, 609.7, 670.35, 671.41, 683.37, 697.7,22, 716.13 (c. 490), 719.18, 733.3, 741.28, 742.55, 743.26, 784.36,8, 871.27, boa 132.49, 272.28 292.81, 311.13, 506.10 (c. 341), 541.36 (2 v.), 739.35, 812.205, 816.70, 824.54, 832.9 (c. 564), 834.26, 840.4, 843.20, 853.76, 858.7 (c. 592), 861.6 (c. 598), 871.5,26, 883.21, 888.38, 889.12, 892.50, bona 454.29, bõas 31.10,16,17, 48.38, 54.15,28, 78.9, 98.45, 116.139, 126.20, 141.22, 170.89, 176.13, 234.18, 256.40, 281.8, 286.25, 287.36, 321.52, 328.10 (c. 191), 343.7, 344.26,28, 426.23, 466.11, 477.12 (c. 316), 552.11, 562.39, 564.31, 607.70, 612.21, 669.15, 686.30, 714.42, 716.12 (c. 490), 717.35, 734.30, 744.8,17, 759.18, 783.15,16, 800.24, 828.44, 871.26, 889.23, boas 68.13, 84.25, 292.9, 309.26,28,37, 342.2, 371.4, 372.7, 454.30, 474.3, 498.34, 546.13, 573.40, 661.17, 815.30, 816.61,62, 817.80, 827.13, 836.27, 840.22, 844.15. Cfr. boa uentura 498.25 "o Çide da - ", 498.8, 636.40, 848.11 (c. 581), 888.48, boa uẽtura 877.54, bõa uentura 341.50, 568.36, 589.7, 592.32, 601.30, 632.11, bõa ventura 92.38, 195.9, 363.54, 437.10, 537.2, uentura boa 841.28, uẽtura boa 858.5 (c. 592), ventura boa 854.14. Las formas mods. portuguesas son bom, boa, bons, boas; gall. bo, boa, bos, boas, pero también se conoce bon ). Algunos ejs. de los ss. XIII-XIV: a. 1257 "cada ano unos bóós mantééns" (Salazar 26.8); "omnes do Bon Burgo... concello do Boo Burgo" (id. 15.10, 19.15); a. 1258-61 "oméés bóós" (id. 33.22); a. 1261 "omees boos" (id. 46.6); a. 1274 "de bóón coraçõ" (id. 66.8); CSM 23.17 "de bon vỹo", 34.22 "con bon enssinamento" (cfr. Mettmann Gloss. CSM 44); Cr. Troyana "era bon caualeyro et de moy bon coraçon" (I, 106.5) (boo I, 101.24; boa I, 99.32; bom II, 130.18; bõa II, 120.28); Gal. Estoria "do bõo" (11.11), "por la bõa voõntade" (11.19), etc. Bastantes ejs. en Machado Gloss. CBN, 213a-221a. Véase también Pidal Cid II, 516-517.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
boo
. Forma desnasalada de bõõ; ora monossilábica: {Martin Moxa} vejo boos cada dia decer 279.5; {D. Pedro de Portugal} Per míngua de boo meestre 326.25; ora bissilábica: {Johan Soarez Coelho} entenções / muitas e boas e mui boos sões 241.3.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
bom
boo
boon
boos
adx. .- adj. {adx.} 'bueno, buen'. Del latín BŎNUM; a. 1271 "eu de meu bom cor" (63.13); a. 1273, 64.14; a. 1266 "estes muynos perfeytados en boo estado" (52.12); a. 1228, 19.15; a. 1274 "quen de boon coraçõ fiz fazer" (66.8); a. 1228 "e seya per scripcion de bõos homees" (19.28), 20.26, 21.6; a. 1234-36, 4.2; a. 1257, 26.8; a. 1258-61, 33.22, 34.6,10, 35.8,9, 36.17, 40.8,11, 42.26; a. 1261, 46.6,29.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
bõo
boo
{bõ}
adx. .- adj. {adx.} " bueno". BOO, 16.10 "hũu caualeiro moi boo"; 42.10 "era de boo linageẽ"; 45.7 "foy tan boo que hũu dia...."; 59.3 "Hṽu home boo de boa vida et de boo linageẽ"; 59.12 "Et el fezo y moy boo moesteiro"; 88.8 "en hũu lugar moy boo et moy chão"; 120.2 "hũu moy boo paao rretorto"; 127.2 "armado de moi boa loriga et de moy boo elmo"; 133.5 "avia o corpo moy bẽ feicto et de boo estado"; 136.17 "trezentos caualos carregados de moy boo vino"; 142.16 "ali deçeu do caualo en hũu prado moy boo"; 143.5; 159.7; 163.2; 170.7,8; 171.15; 180.5,6; 188.11; 195.16; 200.6; 201.18; 209.4; 212.13; 213.2; 222.10. BOOS, 102.11 "erã moy boos caualeyros de Ihesucristo"; 135.5 "velauano çẽto et viinte caualeiros moy boos"; 137.12 "et os outros caualeiros, que nõ erã tã boos, tomarõ as mouras"; 148.20; 221.20. // " grande, considerable". BOOS, 60.1 "gaanou del rrey boos priuilegios"; 102.2 "fez moytos boos feytos". // " esforzado". BOO, 50.10 "moy sabedor et moy boo en armas". BOOS, 90.13 "omẽs moy boos para lidar". // HOME BÕO " honrado, noble". BÕO, 12.2 "hũu omẽ bõo de santa vida fui en rromaria a Santiago". BOO, 14.10 "por nos mostrar a santidade et a bondade d' este omẽ boo fezoo tã santo..."; 14.13 "Hũu home boo clerigo de santa vida"; 24.4 "daremos testemoyo que tu es home boo et santo"; 59.3; 180.13; 181.7-8; 193.8; 201.12; 208.5; 209.5; 210.10; 213.9,11. BOOS, 176.4 "Acaesçeu que triinta homes boos de terra de Loores"; 183.11 "hũus homes boos d' Alamaña". // BÕ VARÕ , usado como epíteto. 148.16 "o bõ varõ Santiago". BOA, 14.6 "foy home de boa voontade"; 14.14 "hũa boa moller"; 17.9 "por los santos mereçemẽtos et a boa vida d' este santo Oudon"; 24.7 "-Home santo de boa vida"; 42.10 "Et a hũa boa moller"; 53.7; 54.4; 59.3; 74.13; 77.9; 88.9,11; 91.6; 111.6; 127.2; 134.11; 143.3; 148.11; 200.6. BOAS, 39.2 "et toda las boas cousas que quiseres dizer"; 65.13 "moytas boas cousas"; 73.4 "por las boas cousas"; 91.5 "que son fazer boas obras"; 92.3; 112.7,10; 114.10; 120.4; 149.1; 160.3,5; 163.1,7; 164.1,8; 208.1; 222.10; 226.12. // DE BOA MENTE , adv. de modo. 136.13 "eles obedesçiã a Calrros et seruiano de moy boa mente en toda las cousas". // POR BOA FE, véase FE.

Nunes2
boo
CL, 9, bom. (Cantigas d' amor).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL