logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra comprir como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.9 Rows
- Número de acepcións atopadas: 8.
- Distribución por dicionarios: CANTIGAS DE AMIGO (1), CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), VOCABULARIO 1275 (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

J. J. Nunes (1928): Cantigas d' amigo dos trovadores galego-portugueses. Vol. III \(Glossário\). Coimbra: Imprensa da Universidade.
comprir
v. tr. v. tr. CLXXXVIII, 10, completar. (Cantigas d' amigo).

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
comprir
(complēre): levar a efeito, realizar 1538.

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
conprir
{conplir}
{comprir}
{cunplir}
{cunprir}
v. tr. v. tr. Cumprir, facer un aquilo ó que está obrigado: "ca nos obligamos a nos et a nosos bees de estar ao juyso et conprir et pagar o que contra nos for julgado" (196). Formas: P5 IFut.: conpliredes (30); P6 ICond.: conpririan (5089), cunplirian (4577, 6516); P1 SPres.: cunpla (752, 4940), P6: cunplan (6941); P3 SPret.: conprise (3386...8249), cunplise (3451), P6: conprisen (1593...5087), cunprisen (2587); Inf.: comprir (797), conplir (3363), conprir (196...8819), cunplir (2697...4936), cunprir (363...3517); Xer.: conplindo (1448), conprindo (1155...7220), conprindoa (1594...3621), cunplindo (3433), cunplindoa (5107) {cfr. CONPRIMENTO, primeira acepción}. // 2. Referido a unha suma ou cantidade, completala: "que cada huu pagase a medade que deles lle coubese pagar, por maneira que anbos conprisen a dita paga" (3664). Formas: P6 SPret.: conprisen (3664), cunplisen (1532) {cfr. CONPRIMENTO, segunda acepción}. // 3. v. intr. Ser mester, ser necesario, ser preciso: "acordamos de enbiar os ditos cobres aa sua sennoria porque a sua merçet provea sobre elo segundo que entender que conpre a seu serviço" (6933). Formas: conpre (6933); P6 IImperf.: conprian (1627, 1728), cunplian (528); P3 SPret.: cunplise (8729), P6: conprisen (630, 6536), cunplisen (8684); P6 SFut.: conpriren (158...5219). {Cfr. CONPRIDO}.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
conprir
conplir
conprirse
conplirse
complir
complirse
comprir
complir
'cumplir, realizar, ejecutar, abastecer ' 'convenir, ser necesario, importar, interesar ' 'cumplirse ' , del lat. COMPLĒRE (REW 2101). Formas: conprir 30.21, 53.25, 135.17,30.32 "leixademe - mjña voentade ẽna dõna... - sua voẽtade... - sua voentade", 150.16, 152.53 "que nõ possa depoys mjña jornada - ", 184.42, 191.45 "sazõ de - seu curaçõ", 252.29, 311.4, 325.10, 385.11, 391.16 (c. 241), 432.32, 471.15, 473.23, 474.18, 585.10, 619.4, 620.11-12, 621.48,54, 635.12 (c. 432), 640.4 "para - seu dereyto", 653.27, 659.19, 661.4, 682.24, 691.15, 739.34 "para todas estas - auja mester el rrey cada dia doze mĩll morauedis", 812.210, 821.7 (c. 553), 823.38, 824.58; cõprir 37.45, 82.17, 509.14 (c. 343); conplir 332.22, 366.19 (c. 220), 714.34, 764.4; cõplir 464.52; complir 385.26; conprillo 134.46; conprides 133.43; conplia 24.14, 612.18 "assi se - o conto de noueçentos", 692.34; conprirã 641.15; conpri 620.6 "et - uosso mandado", conprische 114.94, conpriu 204.28, 622.57 "en guisa que se - a entrega", 668.4; cõpriu 81.10, conprio 225.12, 227.22, 329.17, 437.25-26, 481.14, 622.16 "en elles se - o que disso o sabio", 664.43 "muyta vianda... asi que llis - bem X anos a çidade" ('abastecer ' ), conpliu 684.19 (c. 469) "assy com̃o sse - ", 728.58, conplio 25.7, 465.23, compliu 772.15, conpriuo 141.23, 213.32 "et - entõçe Almãçor de caualeyros et de caualos et d' armas et d' auer... porque ffosse bem acõpanado" ('abastecer ' ), conprio 301.18 'lo cumplió ' , conpriollis 841.12, conpliulles 720.34, conpriose 886.17, conplistes 551.9, conprirõ 120.19, 247.15, 552.5 "assi se - X meses", 654.34, 672.42 "con que sse - os dez anos", conprirõsse 157.23, 216.14 (c. 127), 229.24, conprirõse 124.45, cõprironse 80.15 (c. 56), conprironse 8.49, cõprirõse 249.45, 552.5, conplirõsse 433.3, conprirõllo 513.35; conplirey 366.19 (c. 221), 430.26, conplirá 354.9 "asy se - o que disso", cõpliremos 823.37, conplilo emos 390.9-10 "nos todos - do que mester ouuer" ('abastecer ' ); conpriria 311.14, cõpriria 179.101, conpririã 551.47; conplide 580.14; conpra 820.5 "por que se - ata acabados os feytos", conpla 369.16 "que se - a tua voentade" (también 550.21), 550.39 "que el - sua voontade", 820.11 (c. 552) "por que a razõ dos seus feytos... se - ", conprades 149.77 "que me - meu auer assy com̃o diz a carta"; conprisse 114.104 "que esto sse - ", 474.26, 683.38 "que - a ambos os senores seu dereyto", 813.234, 894.55, cõprise 9.18 "que se - ", cõprisse 36.21-22, conplise 329.13, conprissem 525.7, 659.23; conprir 623.31 "se ysto nõ - doumjuos por traedor", conprirdes 134.48; conprindo 359.9 "se foy - ", cõplindo 457.8, conplĩdo 700.46; conprido 239.19 "auja - o tempo que posera con el", 390.11 "ata que o reto seia - ", 541.35 "en este caualeiro foi - o prouerbio", 641.6 "et todo seu dereyto - ",707.21 "quando este tempo fosse -", 713.12 " - he o que uos eu promety", 858.4 (c. 592) "o plazo... era ia - ", 884.8 "et o prazo - ", 893.7,12-13 "et foy - o termjno de sua vida... era - o tenpo de sua vida", 894.30 "ouue - todas estas conuenauilles cousas", 895.2 " - et dito todo esto", conplido 552.8 " - este tẽpo", 777.15 "foy - o prouerbio", cõplido 552.3 " - este tẽpo", conpridos 86.28 "poys que ouve XV dias - ẽno apostoligado", 212.5 (c. 126) "poys que ouue X ãnos - ", 828.46 " - os treze meses", 892.59 "en todos outros - bẽes", conprida 302.40 "poys que ouuo - sua rromaria", conplida 562.24 "que toda sua uoõtade seria - ". La acepión impersonal 'convenir, importar, interesar, ser necesario ' en los siguientes casos: conpre 147.27 "a cousa que ao senor mays - he boo conselleyro", 168.28,31 "pouco uos - a uos de saber... mays - a mỉ et a uos que uos nõ coydades", 192.13, 809.107 "ata que tu aias acabado aquelo nõ chi - este castelo"; conpria 18.6 "du via que - "; conpriu 634.6 "assi o mostrarõ depois ali hu - "; conpririã 857.12 "cousas que entenderõ que llis - para aquelo"; conprissem 816.56 "de quantas cousas ela auja que a el - ", 881.9 (c. 621) "bayxees aquelles que llis - ". Se usa comprir desde el s. XIII: a. 1214 "que per elas toda mia manda segia comprida" (Test. Afonso II, 260); a. 1234-36 "nulla rem minime conprio Martinus de Boen" (Salazar 4.5); a. 1258-61 "et que cumprades todalas cousas que éénla manda... porque se teme o Abbade dela uos non comprirdes... que ueya como a comprides e uos aiudade a comprilo e que o compra se o uos non comprirdes..." (id. 33.17; 39.18-24); CSM 14.44 "mas torn' a alma no corpo e compra ssa profisson", etc. (Mettmann Gloss. CSM 69-70); Miragres "que... o cõpran asi" (18); Cr. Troyana "ca esto lle conpre" (I, 127.22), "quero yr alo conprir meu uoto" (I, 134.1); Gal. Estoria "que se nõ comprise o que pẽsauã" (8.30); a. 1434 "por conprir suas cartas... estamos prestes de a conprir en todo e por todo en quanto en nos he con dereito de conprir" (Ferro2 p. 24, 25), etc. En textos ports. llega hasta el s. XVI (véase Morais ) y desde el XVII la forma normal es cumprir, aunque siguieron coexistiendo las dos y hoy comprir es pop. En gall. se usa cumprir o cumplir, sólo con valor impersonal se usan las formas compre, etc. La forma complir se usó entre los ss. XIII y XIV: a. 1264 "obligome conplidamente con todos meus benes a conpljr... todo quanto en esta carta sobredito este" (Sponer 189.46); a. 1266 "qualquer das partes que esto passar et o plazo non conplir" (Salazar 53.1); Cr. Troyana "outras portas ouuo moytas quantas conplian a atal çidade" (I, 111.7); Gal. Estoria "et por cõplir o mal que avia pensado" (12.5), etc.; Frades Menores "por que sse compla a carreira que a elle pareçe mais perfeita" (I, 142). En cast. desde el Cid (véase Pidal Cid s.v. complir, forma conocida hasta el XV).

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{comprir
conpljr
conplir}
.- COMPRIR (645a: CSM; cumprir XVII; complido XIV?; conprido 1267; complir XV): 1214 "faza aquesta mia manda séér comprida... toda mia manda segia comprida" (Test. Afonso II, 260); 1234-1236? "de tal uigareze nulla rem minime conprio" (Salazar 4.5); a. 1264 "obligome conplidamente... a conpljr da mja parte todo" (Sponer 189.46); 1266 "qualquer das partes que esto passar et o plazo non conplir" (Salazar 53.1); 1258-1261 "et que cumprades todalas cousas que éénla manda" (id. 33.17).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
comprir
comprir-se
v. tr.: v. tr.: cumprir, realizar, levar a cabo, completar: 9.45 comprido seu feito; 14.44 torn'a alma no corpo, e compra ssa profisson; 16.58 foi conprir aquelo que fora ant'obridar; 24.20 ya comprir seu mal enton; 26.97 Este joyzo logo foi comprido; 59.52 punnou / de seu talante comprir; 78.71 Ás comprid'a / voontade del conde?; 211.1 Como Santa Maria fez aas abellas que comprissen de cera un ciro pasqual que sse queimara da ũa parte; 312.67 logo que sse deitaron, / compriron sas voontades || satisfazer: 23.31 el Rei e ssa companna toda foi conprida / de bon vinn'; 143.39 ante de tercer dia / Averemos chuvia que nos conprir || comprir-se: 65.232 pois se conpriron / estes quinze dias, o fol foi passado.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
comprir
= cumprir, convir, ficar bem: {Afonso Sanchez} non me comprira de melhor seer 64.15; 105.12; 118.17. || Satisfazer: {Roi Paez de Ribela} poi-la vós fostes comprir / de quant' ela ouve sabor 415.9; 29.21. || Realizar, praticar: {Afonso X} Con aquesto que avedes mui mais ca outro compristes 35.25; 190.6. || Fazer (verbo vicário): {Pedr' Amigo de Sevilha} se m' eu quiser enganar, / ... ben o poss' aqui comprir 311.23.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
comprir
conprir
conplir
cumprir
v. .- v. 'cumplir'. Del latín COMPLĒRE. Formas: comprir, comprilo, Inf., a. 1258-61 "en guisa que possa comprir meu mandado" (39.24), "e uos andade a comprilo" (39.22); comprides, IPres., a. 1258-61 "que ueya como a comprides" (39.22); conprio, IPret., a. 1234-36 "nulla rem minime conprio Martinus de Boen" (4.5); compra, cumprades, conplan, SPres., a. 1258-61 "e que o compra" (39.22-23), "et que cumprades todalas cousas" (33.17); a. 1228 "in ipsa uilla conplan juyzo" (18.2); comprissen, SImperf., a. 1258-61 "que esses omes boos comprissen e fezessen aquelas cousas" (40.8); conplir, comprirdes, SFut., a. 1266 "et o plazo non conplir peyte c. soldos" (53.1); a. 1258-61 "porque se teme o Abbade de la uos non comprirdes" (39.20), 39.23; compride, Imperat., a. 1258-61 "e compride a carta del Rey como ela manda" (39.18).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL