logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra esta como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.9 Rows
- Número de acepcións atopadas: 9.
- Distribución por dicionarios: CANTIGAS DE AMIGO (1), CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), VOCABULARIO 1275 (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (2).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

J. J. Nunes (1928): Cantigas d' amigo dos trovadores galego-portugueses. Vol. III \(Glossário\). Coimbra: Imprensa da Universidade.
este
esta
esto
dem. pr. dem. VI, 9, X, 10, XIII, 16, XIV, 16, XXIX, 4, XXXIII, 19, XL, 8, XLII, 3, etc., CII, 10, CVIII, 10, CXV, 14, CXXXI, 17, etc., este, esta, isto; d' esta, (i. é, vez) XXXI, 13; con todo esto, XXXVIII, 3, a-pesar, não obstante isso. (Cantigas d' amigo).

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
esta
(ĭsta): 6, 20, 46, 275, 525, 550, etc. Cfr. aquesta.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
este
esta
esto
isto
ysto
esto
isto
este
isto
en este
demostrativo 'este, esta, esto' , demostrativo procedente de ĬSTE, ĬSTA, ĬSTUD. Formas: este (función adj. ) 3.5,6,9, 4.39, 8.48,49, 9.17,22, 10.1,4,11, 11.6, 15.31,34,35, 16.4, 17.13,17, 18.8,27, 20.19,22, 22.7,9, 25.9,10, 26.32,37,42, 27.2,4,6,11,13,15,21, 29.5, 30.27,4, 32.6,9,15, 33.21, 34.12, 35.6, 39.4, 41.66,72, 47.5, 48.33, 49.44, 50.6,12,19,30, 52.4,13, 53.5 (2 v.), 54.20, 55.6, 56.38,40, 57.47, 58.5, 60.17,5, 62.18, 63.4, 64.18,8, 65.6,10 (c. 43),6 (c. 44), 67.13,16,20, 68.25, 70.22,30, 71.12, 72.23, 74.6, 75.14 (c. 51),7,10 (c. 52), 77.19,20,28 (2 v.),29,31,35,36, 78.6,7,10,11,14,18, 79.29,8, 80.14 (c. 55),9,15 (c. 56), 81.17,6, 82.15,1,3,5,9, 83.16, 84.19,25,27, 85.6, 86.25 (2 v.),26, 87.9, 88.5, 92.41,48,50, 93.30,34, 100.11, 103.85,86,88, 106.31, 107.59, 109.13 "en - dia" (en 109.12 "en esse dia" ), 114.83,97, 117.17,22, 118.24,6, 120.29, 121.10,4, 122.3, 123.5,16,18, 124.36,41, 125.5, 126.6, 127.32, 130.123, 131.10,14, 132.38,47,4, 139.18, 140.39,10, 144.48, 145.17, 154.32, 156.9,11, 159.1,8,11, 160.2,7,11, 163.18,23, 165.53, 166.2,8, 168.37, 170.95,96, 171.107,109,112,3, 172.16,20, 173.21,42 (2 v.),46, 181.50, 192.21, 194.71, 198.68, 201.56, 202.4, 203.11, 205.46, 206.71,3,10, 207.25,10, 208.17,18, 210.5, 212.4 (c. 125 y 126), 213.11, 215.74,7, 217.5, 218.4, 219.36, 223.27,33,35, 224.4,8,14, 225.3, 226.5,10, 227.14, 228.14, 230.5,8,9, 232.41,45, 233.5, 234.18, 236.78, 239.12, 240.33, 242.20,31, 245.19, 248.43, 250.23, 251.6, 252.29, 262.5, 263.3,8,21,23 "et - casamẽto ueo de com̃o ouuerõ...", 264.32,3, 265.21, 266.16,19,28, 268.3,8,14 (3 v.) "en - estado et en - bolliço acabou o mũdo - rrey dom G.", 269.7,11, 270.8,12, 276.25, 277.15,18, 273.21,22,23,30,31,39,41, 280.78,87,88,91, 281.3,5, 283.45,53, 284.3,7,8,10, 285.3 (c. 167 y 168), 286.16,19,28, 287.32,33,35,44,1,3, 290.32,33,38, 291.60,67,69, 292.87,8, 293.16 (2 v.),21, 294.36,9,12, 295.15,17,18, 296.3,5, 297.13,18,30, 298.39,53, 299.61,8,16, 301.14, 302.43, 307.18, 308.27,2,9, 309.23,25 (" - seu padrino" ),38, 310.9, 316.12, 317.16, 318.42,44, 322.57,3, 325.7, 327.54,57,58, 329.15, 331.33,42,44, 332.19, 333.54, 338.20, 339.14, 340.42, 341.46,53, 342.67,13, 343.5, 350.26,30,37, 352.17, 372.7,8, 376.16, 379.38, 383.2, 387.33,6, 391.14, 392.32,35, 394.32, 405.8,12,23,27,2, 407.4,5,7, 410.2,7, 411.10, 415.18, 416.3, 417.21, 420.4, 422.13, 425.21, 430.13, 431.6,9, 432.35, 435.40,2, 431.34, 441.12, 443.13, 445.11,12,14, 447.4, 448.7 (2 v.), 449.18,20,21,2, 451.10, 453.7,8,11,13, 454.25,28,35, 456.25,39, 457.17, 459.11, 460.2,5, 462.12, 463.42, 465.23,25,27,30, 466.2, 467.16,4, 468.16, 480.4, 486.28, 488.22, 491.3, 500.13,23, 501.13,14,15, 502.14, 503.19,30, 505.18,19, 507.29, 514.24, 531.18, 532.2, 534.18, 538.9,20, 541.26,35, 542.13, 550.34,37, 552.3,9, 556.6, 557.15, 567.29, 585.3,13, 586.31,37, 589.39, 591.13 (2 v.),20, 595.10, 598.34,47, 599.8, 600.2, 603.33,5, 604.21,25,27,30,32, 605.17, 606.38, 610.17 "asaz me a dado uosso yrmão Ordoño - outro tẽpo", 614.7,13, 615.27,28, 617.23, 621.52, 624.30, 629.8, 632.6,9, 634.21,25, 637.46, 642.9,12, 644.64,68, 645.84 (2 v.), 649.23, 651.23, 652.5,11, 654.32, 655.15, 658.38, 669.20,5, 672.52, 673.56, 674.6,15, 675.47, 676.8 ("en - meesmo tempo" ),24, 677.26,32, 678.19,20,21,5,12, 679.16, 681.16,18,21, 682.5, 683.41,17, 684.25, 688.2,10, 689.8,15, 690.19,21,30, 691.2,7,11, 694.2 "en - lugar... en - tempo deste emperador", 699.19, 700.45, 707.21, 713.14, 716.11, 717.28,29, 718.4, 723.23,4, 725.19, 726.7,9, 727.11, 729.65, 730.17, 731.13,17,2, 733.12, 734.27,29, 744.2,6, 746.17, 753.28, 756.18 " - ãno" (en 756.16 "aquel ãno" ), 764.20, 770.9, 780.37 "en - tempo auya grande desamor ontre...", 798.33, 801.39, 802.37, 803.75,87,88,89, 806.4,10, 807.47, 809.108, 811.180, 812.190, 813.222, 814.263,3, 816.61,64, 817.71,76, 818.16, 817.82,4, 820.2,7,10,13, 823.13,28, 825.5, 827.5 (2 v.),8,10, 828.28, 835.14, 836.15,19 " - jnfante" (en 836.11 "esse jnfante" ), 837.10, 839.3,6,9,10 (2 v.),26, 840.3, 842.40, 847.6, 854.18 (2 v.), 856.2, 858.2, 871.5,14, 875.7, 876.22, 879.6, 888.5, 892.27,44, 893.3,9,12, 895.63, 896.2,12, 897.35,38,70, 898.1, 899.8,10,11,18,24,25,36, 900.2,11,17, 901.41, 902.64,70,74, 903.99; cfr. 543.12 "et - dia", 743.32 " - dia", 393.25 "en - dia", 659.7 y 673.65 "oge - dia", 129.98 "oge en - dia", 379.6 "d' oge - dia ata IX dias". Como pron. en 9.7, 20.14, 25.22, 26.38, 27.4, 36.26, 38.10, 52.9, 57.162, 72.12, 80.13, 86.27,30, 88.27, 92.51, 101.38, 132.42,50,51, 136.16, 140.14, 154.30, 155.33,34 "forõ con - ... conta del rey dom Sancho - de Leom", 172.16, 173.2,1, 178.70, 181.37, 184.47, 186.94, 197.63, 203.8, 205.54,55-56, 208.11, 230.12, 231.15 (2 v.), 247.10, 250.25, 253.48, 260.9, 270.7, 278.20,29,32,43, 279.69, 285.3, 286.26, 287.39, 294.37, 296.9, 309.18,31,35,36, 329.17, 331.38, 403.19, 405.7,20, 406.17, 532.3, 538.13, 568.37 (2 v.), 596.16, 605.15, 606.47, 614.10, 633.10, 644.62, 645.85, 650.16, 671.20, 681.14,25, 689.7, 691.4, 692.31, 694.4, 704.30, 731.3, 752.6, 759.19, 774.33, 799.21, 802.35, 804.91,93, 807.39, 809.98, 811.180, 813.217, 817.5, 822.10 (2 v.),12, 824.50, 839.7, 871.19, 875.10, 892.65, 894.37, 902.53. El plur. es estes (función adj. ) en 7.16,17, 30.28, 36.13, 46.79, 54.23, 56.39, 58.21, 70.25-26, 85.13, 104.24, 148.35, 188.29,31,41, 190.8, 206.7, 207.18,20,22, 215.9, 228.18, 236.68, 269.5, 271.3, 281.6, 290.41, 293.1.3, 307.18, 318.9, 325.3, 334.5, 340.39, 345.29, 347.20, 388.13, 423.7 (por error impreso estos ), 424.7, 431.17, 450.22, 459.14, 465.39, 476.4, 484.19, 523.11 (2 v.), 541.19, 543.4,6, 560.15,19, 572.28, 595.8, 600.13,15, 616.15, 618.30, 623.21, 631.16, 632.8, 637.7, 651.21, 653.3, 661.4, 674.11, 677.16, 680.20, 694.12, 716.2, 742.49, 748.67, 776.6, 788.34,35, 801.16, 827.21, 828.41 (2 v.), 834.25, 837.11, 850.9, 856.3, 871.4, 875.3, 876.24, 890.11, 894.12 " - todos seus fillos", 899.29, 902.76. Como pron. en 9.19,20, 16.12, 18.33, 28.32, 33.17, 52.20,7, 54.26, 56.39, 59.31, 60.17, 62.16, 73.10, 75.9, 90.17, 104.27, 109.10, 137.40, 170.100, 185.56,57, 280.84, 309.20, 329.7, 368.4, 397.13, 428.29, 437.20, 444.24, 498.29, 499.4, 536.21, 560.16, 566.27, 582.7, 596.22, 689.22, 730.6, 733.4, 738.23, 739.39, 760.16, 800.19, 801.36, 807.45,50, 827.23,24, 837.17, 848.5,7, 860.9, 877.11 (2 v.), 878.23, 884.16, 894.34,40. Para el fem. tenemos esta (con función adj. ) 5.23,26, 16.9, 17.17, 25.22, 30.29, 32.14,15, 33.19, 35.21, 44.30, 46.95, 53.27, 54.7, 55.8, 58.10,15, 61.27, 63.23, 66.32, 67.18, 74.32, 77.34, 78.6, 79.28, 80.13, 84.40, 88.12,24, 89.31, 90.26,2, 91.15,19, 92.48, 97.26, 98.29, 100.10, 101.34, 104.22, 106.38,49, 107.59, 108.91, 109.29, 114.85,95, 117.13,20, 126.11, 127.40,48, 130.124, 131.22, 132.46, 136.4,19,26, 139.28, 143.45, 144.8, 145.9, 149.68, 150.22, 151.46, 154.25, 163.16, 164.28, 166.9, 167.16, 168.52, 170.86,87,93, 173.24,38, 180.25, 183.25, 184.45,48, 185.59,69, 186.80,96,98, 187.14, 188.39,48, 193.48, 196.36, 197.67, 201.72,73,74, 202.84,85, 206.15, 207.16,19,10, 208.16,21, 209.55, 213.24, 222.7, 226.17, 227.27,28,29, 228.11, 231.8, 232.41,44, 235.49,62, 238.37,43, 240.35, 242.30, 245.21, 246.45, 252.35, 259.41,43, 260.11,16, 263.24, 264.8,13, 268.4, 273.61, 276.34, 278.24,25, 280.83, 283.56,60, 287.32, 288.5, 289.8, 290.41, 291.54,56,58, 296.41, 298.57, 301.10, 310.44, 318.6 (2 v.), 321.30, 326.34, 328.3, 334.9, 335.16, 342.69,9,11, 345.31, 346.40,11, 347.17, 348.3,10,12,14 (2 v.),20, 351.13, 353.9, 357.14, 358.26, 362.23, 365.17,4,9, 367.16, 369.21,23, 371.13, 373.30, 376.17, 379.41, 380.18, 382.19, 392.23, 395.54,56, 397.13, 401.33, 403.6, 406.7, 409.22, 420.10, 421.16, 427.1, 428.22, 429.22, 433.12, 434.25, 435.40, 437.21, 444.43, 447.18, 448.5, 456.37,41,44, 457.7, 458.23, 459.11,24, 460.8, 462.12, 463.40,48, 464.13, 465.34, 468.10, 471.15, 476.12,5 "en - sazõ" ('aquela' ), 482.25, 483.11, 486.23,24, 491.11, 495.3, 496.22,33, 498.33, 501.9, 502.6, 505.20, 507.18, 510.2,3 (c. 344),2 (c. 345), 520.21, 531.3,17,20, 532.10, 533.12, 541.31, 542.2, 543.5, 546.16, 547.2, 548.14, 550.19, 553.9, 555.8,23, 557.9, 558.22, 562.43, 564.33, 567.28, 568.41, 569.20, 570.1, 571.14, 572.16, 573.7, 579.75, 581.11, 585.6, 587.18, 588.13, 589.33, 590.18, 591.2,20,25, 593.6,16, 597.7,9, 600.2, 604.22,23, 613.4, 616.29, 617.3, 618.49, 619.2, 620.30, 621.41,47, 627.16, 630.13, 631.17, 632.3, 637.5, 641.10 (2 v.),14, 643.38, 644.561, 645.84, 647.34, 654.19,29, 655.17, 656.30,37,45, 657.6, 658.32,38,46, 660.9, 661.5,6, 663.2, 672.47, 674.21, 675.34,37,39, 678.7, 679.7, 682.21, 683.32 (2 v.),8, 684.3, 686.11,19,24,29, 691.18, 692.43, 693.9, 697.10, 700.25, 701.54, 705.18, 708.27, 709.15, 713.7, 720.41, 723.20, 725.24,25,5, 726.23, 727.17, 729.67, 730.20, 732.12 (2 v.), 735.20, 737.34, 744.7, 754.5, 755.26, 756.49, 757.29, 761.49, 764.18, 766.16, 777.16,3, 778.8, 787.21, 788.41, 800.12,13, 802.18,31, 805.139,141, 807.25, 810.141,146, 814.8, 816.59,70, 817.78, 818.13,22, 819.1,3,4, 820.16,17,19, 823.40, 824.46,48, 830.4,27, 840.7, 845.20, 859.12, 870.42, 875.12, 883.20, 886.18, 891.32, 898.3,6,9,12, 900.4, 901.29,33, 902.63,68, 903.96. Como pron. en 6.36, 23.9, 26.31, 31.10, 38.15, 90.22, 92.51, 112.30, 127.53, 128.70, 133.24, 181.40, 186.84, 189.62,65, 200.37, 206.11, 231.17, 236.73, 245.24, 258.9, 260.16, 263.22, 280.75,77, 291.58, 303.8, 361.16, 375.16, 409.23, 476.2, 479.23, 504.8, 528.53, 550.29, 641.11, 658.35, 777.4, 812.189, 820.13, 825.5, 826.7,11, 844.10,14,16, 858.7, 882.8, 886.12, 887.24, 888.39, 895.14, 898.1,7. El plur. estas como adj. en 5.15, 7.11, 12.26, 26.46,47, 32.9,15, 34.8, 35.21, 38.66, 46.81, 47.98, 51.10, 57.66, 59.31, 60.13, 61.22, 62.5, 97.19, 109.29, 113.67, 128.77, 137.45, 139.23, 160.21, 176.20,22,24, 200.36, 201.76, 207.25, 208.26, 226.10, 244.5, 291.77, 293.14, 299.64, 304.43, 317.16, 326.44, 331.40, 336.31, 340.34, 344.30,3, 352.31, 357.16, 385.17, 412.32, 423.12, 429.13, 430.5, 432.5, 445.2, 450.18, 469.12, 497.15, 499.17, 503.17, 509.14, 513.29, 516.5,9, 517.10, 519.7, 521.22, 528.49, 535.12, 552.8, 577.40, 579.76, 580.4, 581.25 (2 v.), 593.18, 604.29, 606.57, 619.61, 625.4, 626.32,33, 629.55, 636.35, 641.21, 642.9, 646.21, 656.44, 657.2, 658.39, 670.16, 677.36, 724.9, 739.34, 743.13,18, 766.21, 798.15, 799.3, 813.216, 815.9, 819.4, 841.15, 842.3, 857.14, 894.30, 897.39, 900.5. Como pron. en 17.14, 19.5, 52.21, 447.21, 761.55, 807.42, 820.20, 837.10, 887.29, 901.47. Para el neutro tenemos: esto 14.15, 16.3, 18.6, 19.2, 20.28, 23.9, 27.9, 31.7, 35.3, 38.2, 40.42, 41.51,71, 43.3, 46.92, 52.3, 59.3, 79.9, 84.26, 85.10, 98.48, 112.23, 114.104, 115.106,109,118,120,128, 116.138,157, 117.3, 118.3, 119.14,18,23, 121.3,6 (c. 79),2 (c. 80), 122.1, 124.2, 126.4, 128.75, 130.3, 132.52, 133.21,24,35, 134.46,48,49, 135.17,28, 138.3,8, 140.3, 142.3, 143.3.6, 144.3,13, 146.3, 147.18, 148.41,44,54, 153.3, 154.11,19, 155.3, 156.2,11, 157.5,15, 158.25, 160.9, 161.3,4, 162.3, 165.50, 168.35, 169.53,54, 170.89, 171.2, 172.2, 173.33 (" - et - uos mãda fazer" ),46, 174.3, 175.8,9,2, 176.30, 177.59, 179.92, 180.20, 181.32,35,36,45,47, 182.58,3, 183.28, 184.43,51, 185.67, 187.3, 189.53,66, 190.11,23, 191.29,2, 192.9,26, 193.37,41,49, 195.15, 196.31, 197.43,55,59, 200.22,23,38, 201.70,75, 202.2, 204.40, 206.70, 208.30, 209.39,46,48, 210.3, 211.2, 212.2,6 (c. 125),2 (c. 126), 213.24, 214.51,54,61,68, 215.70,71,2, 216.13,2,10, 217.3,21, 218.2, 219.36, 220.45,3, 222.14, 225.2 (c. 135),3 (c. 136), 226.3, 228.8, 229.1,5, 230.23, 232.2, 233.3, 236.2, 237.13, 241.2, 242.11, 243.42,46, 244.3, 245.32,37, 246.44,48, 247.68,3, 248.26, 249.7, 251.2, 254.3,8, 255.17,24,30, 256.2, 258.2, 259.32, 260.18, 263.24, 265.16, 269.4, 275.2,14, 276.22,37, 281.99, 283.52,69, 286.11, 287.46, 290.34, 294.34, 297.28, 300.3, 301.30, 302.57, 303.16, 311.14, 323.14, 324.19,9, 326.40, 327.47, 330.16, 332.22, 335.10, 338.12,29 (2 v.),31, 341.45,54, 349.10, 352.25 (2 v.),28, 353.5,14, 355.22, 356.3,15, 357.13, 358.11, 359.15, 363.44,50, 366.10, 368.3, 372.13, 373.12, 376.13, 379.38, 384.33, 385.12,20, 388.10, 389.14,16,23, 390.40, 392.6, 395.61 "et - era ia noyte", 397.8 (c. 245),6,8 (c. 246), 399.5, 400.15, 404.3, 406.11, 409.18, 420.24,9, 422.6, 423.2,7, 425.26,5, 426.13, 432.35, 436.14, 437.16 "o conde quando oyo - dise: Çide esso sera uerdade", 441.3,5, 443.10, 446.7, 447.13,16,22,23, 449.8, 450.21,24, 451.14, 452.6,15, 456.25,41,43, 457.9, 458.22, 467.8, 469.8,21, 470.18,19, 471.7,11,19,21, 472.13, 476.4,8, 481.5, 482.24, 483.26, 487.9, 491.14, 494.5, 496.38, 501.17, 504.6, 505.12, 507.20,30, 508.38,6, 509.14, 515.10, 516.4, 517.6-7, 518.18,23,3, 519.11, 521.12, 522.10, 525.20, 531.5, 532.15,17 "a - ", 533.8,11, 536.14, 537.27, 538.16, 544.10, 547.36, 548.18,23,29, 549.5, 550.33, 551.45,7,13, 552.20, 553.15,17, 554.28, 557.13, 559.11, 560.20,37, 561.14, 562.25, 563.47, 564.39, 565.9,16, 566.30, 567.16, 569.24, 570.31, 578.57, 579.73, 581.9,17,30, 585.6,10,15, 586.8, 587.24,29, 588.12,20,22,24, 589.34, 591.5,17,23, 596.25, 600.21, 601.35,39 "mais por todo - nõ rresponderõ", 605.12, 606.35, 612.43, 614.11,6,15.33,2, 618.32, 631.11, 639.15, 646.11,19, 649.8, 652.13, 653.34, 655.4,14,15,18, 656.38,52, 657.24, 659.23,33, 660.6,16, 662.23, 663.11, 664.19,41, 670.27, 675.54, 676.15, 677.36,2, 680.26,28, 685.2, 687.45,55, 689.16, 691.6, 700.40, 703.39, 706.5,13, 707.23, 713.9, 722.13, 724.23, 728.59, 733.12, 741.42, 745.36, 751.18, 757.12, 759.15, 762.58, 765.6, 766.23,32, 767.42, 770.19, 772.31, 774.316, 781.8, 782.40 "et a - fezosse o rruydo", 789.19, 792.25, 798.12, 800.17, 804.112,118, 805.127,3, 806.6, 807.32, 809.110, 814.251,259, 817.73,74,75, 818.30, 819.40,46, 820.8, 822.5,7 (c. 655),10 (c. 556), 823.20,38, 824.68, 825.3, 826.9,12, 832.6, 833.18, 834.29, 836.11,17, 839.20, 840.3, 842.7, 845.16, 846.3, 848.15, 849.15, 855.10, 860.8, 869.14, 870.31, 877.57, 880.5, 883.12,15, 884.15, 888.40,43, 889.22, 891.20, 892.69, 894.54, 895.2, 896.14, 900.3, 902.61,68, 903.90; enpos esto 119.13; en esto 30.21, 116.140,152, 132.41,49, 133.38, 148.36, 173.40, 181.29, 190.12,15, 192.16, 261.27,33, 309.18, 310.4, 315.27, 319.27, 337.6, 338.22, 362.40, 363.2, 364.4, 367.8, 484.23, 517.3, 523.18, 532.12, 538.2, 551.17, 574.25, 575.25, 577.21, 586.8, 587.2, 625.36, 666.3, 713.15, 732.14, 735.16, 768.12, 791.38, 808.61, 862.6,12, 875.18,24, 878.14, 879.23, 900.1 " - que ora sam Yssidro... andauã os guidos en España"; sobre esto 174.57, 239.16, 353.16, 357.28, 467.6, 607.66, 687.48, 711.14, 863.8, 881.5; por esto 10.11, 129.105, 135.23, 149.73, 167.14, 173.44, 200.22, 292.83, 312.25, 332.30, 342.10, 351.17, 355.23, 356.22, 368.17, 405.22, 412.19, 455.38, 487.16, 492.11, 494.19, 495.11, 502.6, 512.16, 514.14,22, 523.21,23, 532.4, 539.33, 542.20, 585.18, 589.41, 597.6, 624.15,18 (en 624.16 por esso ), 627.11, 630.18, 647.40, 653.23, 659.30, 704.38, 708.9, 709.32, 712.20, 729.61, 769.17, 803.86, 847.15, 850.7, 873.17, 885.17, per esto 902.86; sem esto 'aparte esto' 149.62, sen esto 621.50, sem todo esto 300.25, 332.13; cõ esto 110.37; con todo esto / cõ todo esto 'sin embargo' 84.24, 111.6, 198.86, 217.10, 253.51, 298.45, 395.57, 399.11, 477.4, 501.24, 513.26, 544.11, 550.40, 719.19, 741.31, 776.16, 810.136, 819.42, 856.8; en todo esto 'mientras tanto' 19.8, 28.39, 110.62, 113.64, 115.107,122, 143.32, 158.24, 245.31,41, 247.18, 255.33, 272.37, 282.21, 413.8, 492.20, 536.16. La forma isto aparece en 4.39, 5.3, 7.20,23, 8.2, 9.11, 13.41,2, 14.12, 17.20,26, 18.14,27, 20.26, 21.45,1, 22.2, 24.8, 26.41, 28.29, 29.4, 30.3, 31.3, 33.4, 34.3, 37.59, 38.13, 39.2, 43.5, 44.33, 46.88,89, 47.4, 51.4, 53.24,26,3, 54.12, 55.4, 57.3, 62.3,8, 63.3, 65.4, 66.27, 69.7, 70.28, 73.15, 74.24,3, 77.23, 81.3,8, 82.14, 83.11, 85.3, 86.26,8, 87.2, 88.2, 89.8, 92.38, 93.23,34, 94.51, 95.63,3,12, 96.3,9, 97.3, 98.55, 101.17,20,29, 103.3, 105.3,14, 107.57 (2 v.),60, 134.53, 250.2, 285.9, 525.16, 556.26, 625.48, 627.39, 631.2, 635.12, 662.20, 685.5, 809.93, 871.21; con todo isto 13.38, empos isto 95.19, en isto 46.78, 97.20, en todo isto 25.20, 30.22, 86.7, 90.18, sobre isto 49.52 "derõlle - caualleyros", ssobre isto 98.39 "et - envianos ameaçar". La grafía jsto en 307.9, 484.12, 506.10, 508.12 "en todo - ", 648.22, 662.15, 739.35, 750.38 "estando en - ". La grafía ysto en 7.27, 9.17, 32.18, 114.77, 135.27, 136.6, 169.59, 177.48, 191.40, 228.18, 232.36, 235.45,50, 238.41, 239.21, 240.43,45, 241.50, 245.24, 248.34, 249.2, 255.11, 286.14, 288.6, 300.20, 301.23, 303.3, 304.25, 336.20, 341.57, 342.70, 343.8, 353.11, 355.28, 357.26, 364.3,6,8, 366.19, 368.6, 371.15, 372.21, 375.3, 377.2, 379.2,4, 382.17, 383.23,15, 384.22, 442.7, 455.11, 471.17,22, 473.22, 474.24, 483.19,23, 504.36, 506.12, 509.5, 513.7,30, 514.11, 523.17, 525.2, 573.5, 576.34,13, 577.35, 623.31,32, 624.8,19,23,29, 626.14, 639.14, 640.12,21, 641.25, 644.56,57,69, 645.70,80, 646.13, 654.7, 655.19,26, 657.11,14, 659.19,21,32, 661.24, 664.27, 677.18, 744.10, 750.31, 797.4, 802.50, 807.41, 824.58, 827.6, 836.14, 845.18, 853.48, 866.7, 868.14, 872.53, 874.14, 875.17 "quando - oyu que lle diziã", 870.34, 883.17, sobre ysto 638.11, en ysto 301.33, con todo ysto 508.39, en todo ysto 505.9, por ysto 491.12 "et - rogou o Çide que llis fezese...", 514.25, 652.8. La palabra se documenta desde los primeros escritos en romance. Las formas ports. son este, esta, isto; las galls. este, esta, esto (dialectalmente se usan iste, ista, isto en Galicia). El neutro esto se usó en port. hasta el s. XVI (ejs. en Morais y Machado, DELP1 911ab, DELP2 958a) y se documenta desde el s. XIII: CSM 119.43 "en esto chegou a Virgen", 35.65 "en tod' est' as seis galeas non quedavan de vĩir", 151.35 "sobr'esto foron juntados no logar muitos abades pora saber este feyto", 71.16 "e sen esto rezava ben mil ave Marias", etc.; Pero da Ponte (1169, 1635) "esto nunca eu cuydara" (17), (1170, 1636) "por esto non sey no mundo atal" (15); Pai Gomez Charinho (1158, 1624) "esto que pode seer... por esto non digu' eu de non" (5,13); Pero Garcia d' Ambroa (1129, 1597) "quen muyta dona per esto perdeu" (11); Pero Gomez Barroso (1053, 1442) "con tod'esto" (13), etc.; a. 1290 "esto de suso" (Duro p. 162); Cr. Troyana "por tal que se esto acaesçesse" (I, 95.26); Soliloquio "despois todo esto" (9.19); F. Lopes Cr. D. Pedro "tall hordenança tiinha em esto" (p. 92.34); Imitação Cristo "e esto he pelo spiritu de Deus" (p. 11.12); D. Eduarte Ensinança "sobr'esto... mas esto faço por ensynar os que tanto nom souberem" (1.17,20); Cativo Monge "por esto" (BF I, 139.25), etc., etc. La forma isto aparece ya en el XIII, pero no se impone hasta el XVI: CSM 2.60 "pois do mundo foi partido / este confessor de Cristo, / don Siagrio falido / foi arcebispo, poys isto", 225.58 "do santo rei Jesu Cristo / e des ali adeante foi o crerigo por isto / mui mais na fe confirmado"; a. 1257 "isto uos damos" (Portel 46); a. 1271 "et ysto faço por amor de Deus" (Salazar 61.4); D. Pedro de Portugal (1041, 1431) "que bem certo foss' eu disto" (12); Graal "quando o cavaleiro viu isto" (99a, 264); F. Lopes Cr. D. Pedro "e isto guardando" (p. 88.22), etc. Esta forma presenta las mismas dificultades dichas para ISSO. Cosas raras las dice Pottier Démonstratifs. Piensa que este vendría del acus., siendo primeramente *esto, con apócope de la final *est en época preliteraria y restitución en este. Para isto supone una diferenciación de este, esto: como las vocales finales son relajadas se intentaría una diferencia que originó el cierre e > i. Todo ello pura fantasía sin base alguna. Véase, además, AQUESTE, forma con la que alterna en el texto. Normalmente contrae con la prep. DE, como puede verse en DESTE; en cambio no lo hace con la prep. EN, pues constantemente aparece la combinación en este. En el texto todavía no están fijados totalmente los usos de este, ese y aquel, ya que muchas veces encontramos uno en lugar de otro.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
este
esta
esto
essa
esso
esse
dem. adj. y pron. {dem.} este, esta, esto, ese, esa, eso; this, that: I 98.14, I 96.2, I 95.26, I 101.22, I 129.22, I 354.4.

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
este
estes
esta
estas
esto
isto
dem (A.19, B.1), estes (8.19), esta (1.1, 2.1), estas (B.9), esto (B.32, 2.45) pron. dem.: en esto , en tod'esto : entretanto: 119.43 En esto chegou a Virgen Santa verdadeyra, / dizendo; 35.65 En tod'est'as seis galeas non quedavan de vĩir || 178.26 Eles en esto estando o lavador foi chegar || sobr'esto : então, em consequência disso: 78.25, 151.35 Sobr'esto foron juntados no logar muitos abades pora saber este feyto; 251.65, 328.55, 379.20 || con tod'esto : além disso: v. con || sen esto , sen (tod') esto : além disso: 45.13, 71.16 rezava cada dia... De grandes orações sempre, noites e dias. / E sen esto rezava ben mil Ave Marias; 213.33 || 83.22, 285.15 sabia / amar mais d'outra cousa a Virgen que nos guia. / Sen tod'esto de linnage mui alt'era || por esto , por (tod') esto : 35.7, 54.65 disse-lle: Por esto vin, irmão; 68.14, 84.18, 109.40 || 86.43 por tod'esto non cuidou escapar || og'este dia v. oge || est'outro v. outro || este tal v. tal. Cf. deste etc.; V. isto.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
esta
Desta
: {Afonso X} se con quanta lãã á en esta terra / a escaentassen 25.24; 332.15. Desta = desta vez {Afons' Eanes do Coton} Mais desta seerei eu escarmentado 46.8. {V. aquesta}.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
este
esta
esto
iste
ista
isto
ysto
dem. .- adj. o pron. {dem.}, 'este, esta, esto'. Del latín ĬSTE, ĬSTA, ĬSTUD. Formas como adj.: este, a. 1228 "se alguun omne este meu feyto quiser tentar ou romper" (20.28); a. 1253-54, 12.13, 13.23, 14.16; a. 1257, 24.15, 26.16; a. 1258-61, 39.21; a. 1261, 45.10, 47.2,9; a. 1262, 47.11, 43.13; a. 1266, 52.4; a. 1270, 57.15; a. 1271, 61.7, 62.7; a. 1272, 62.10, 63.6,10,13; a. 1273, 64.3; a. 1275, 69.20,21, 70.2,15; eenste (en+este) con metátesis, a. 1274 "presente foy eenste feyto" (66.21); iste, a. 1259 "deuẽ a uender ou sopinorar a iste moesteyro" (44.18), 45.1; a. 1275, 71.5,6; estes, a. 1257 "fezemos ende estes plazos partidos por a.b.c" (24.6); a. 1258-61, 35.10; a. 1261, 46.29; a. 1266, 52.12,13,15; esta, a. 1228 "cum mias mãos propias esta karta roboro e confirmo" (21.8); a. 1253-54, 13.1,3, 14.5; a. 1257, 22.8, 23.19, 24.8, 25.5,28; a. 1258-61, 32.1, 33.5,9,16, 35.17,22, 39.4,6,14,15, 43.16; a. 1270, 28.10,11, 30.3,5,12; a. 1261, 46.29; a. 1262, 48.13; a. 1265, 49.6, 50.5, 51.16; a. 1268, 53.12, 54.11,15; a. 1269, 55.2,18, 56.7,8,15,18,19, 57.1; a. 1270, 57.5, 58.2,3,6,8,16; a. 1271, 59.2,15, 60.2,17, 61.13, 62.7; a. 1272, 63.17; a. 1273, 64.13,17; a. 1274, 65.10, 66.7,11,13,23; a. 1275, 67.2,15, 68.6,16, 69.10,12,13,20; ista, a. 1234-36 "et ista uigareze fuit data ante ipsos homines" (4.1), 4.6; a. 1259, 45.2; eensta (en+esta) con metátesis, a. 1258-61 "feyta eensta guisa" (36.24); eesta (en+esta), a. 1258-61 "a que uos enuio ensarrada eesta mya" (33.15), 39.11,15; a. 1265, 51.24; estas, a. 1257 "digouos que mitades estas frades" (23.17); a. 1261, 46.19. Formas como pronombre: este, a. 1266 "Este e traslado que eu Fernan Perez fiz trasladar" (53.9); esto, a. 1228 "Et sobre esto absoluo toda las cousas" (18.19), 21.1; a. 1253-54, 13.6,15,19; a. 1257, 23.17, 25.23; a. 1262, 48.16,20,23; a. 1266, 52.17; isto, a. 1257 "por todo isto que me fazem" (26.4); a. 1234-36, 2.17; ysto, a. 1271 "et ysto faço por amor de Deus" (61.4).

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
este
esta
esto
dem. .- 1.- pron. dem. " este, esta, esto". ESTE, 14.6 "Et verdadeiramente este foy home de boa voontade"; 19.9 "Et [e]ste he chamado [...] Santiago o Menor"; 20.11 "Este nũca bebeo vino"; 21.7 "Et este senlleiramente ontre os outros apostolos..."; 21.10 "Et este foy o primeiro que..."; 22.4; 22.6 "este sempre foi virgẽe"; 25.8 "Este rresurgeu d' ontre os mortos"; 27.6 "Mal fazemos que ascoytamos este que tal testemoy[o] da"; 29.17; 80.8; 81.2; 183.6. ESTES, 28.13 "Rrogote Deus Padre que perdoes a estes este pecado"; 43.14 "-Estes açoutarõ Nostro Señor Ihesucristo"; 43.16 "et estes tomarõ a saya"; 44.2 "estes venderõ Nostro Señor"; 91.4 "asi com̃o estes deuẽ os pecadores a agisar [...] as suas armas"; 100.7 "Et os nomes dos mayores que yã cõ el som estes"; 102.11 "Estes de que vos disemos, erã moy boos caualeyros". ESTOS, 164.2 "estã escriptos estos vesos; estos son os vesos". ESTA, 6.5 "et esta que era femea casou cõ hũu caualeiro"; 8.6 "esta que me veede[s] trager, et deytouma ẽna gargãta"; 34.8 "Et a rrazõ por que eles alo forõ he esta"; 90.1 "Marauillosa cousa era esta"; 157.2 "Et esta do meo he das mais nobres"; 172.2 "Grãde loor et grãde onrra seja a Deus [...] por tã fremosa cousa com̃o esta". ESTAS, 76.1 "Et as çidades et vilas que y cõquereu son estas"; 131.7 "Et cõ dereito estas son prinçipaes"; 132.5 "Et a terçeyra igleia apos estas mais onrrada, he a de Efeso". ESTO, 7.6 "Et andando en esto pensando"; 8.4 "-Se o teu Santiago te pode liurar [...] esto me veerey eu"; 9.12 "Por Nostro Señor foy todo esto feicto"; 12.10 "Et os clerigos quando esto oyrõ"; 13.4 "Et esto foy çinquo dias ante janeiro"; 13.7 "Et esto paresçe que foy feicto"; 14.2 "por moyta[s] vezes esto diziã"; 16.9 "Et desque esto diso"; 23.10; 28.7; 29.8; 34.1; 36.12; 41.11; 42.8,18; 45.1; 55.6,15; 56.7; 60.4,7; 64.4; 65.9; 66.6; 71.16,17; 73.2,5,11; 85.2,6; 89.18; 93.8; 95.6; 108.9; 115.7; 118.7,14; 119.14; 121.19; 122.9; 123.2,8,10; 124.13; 126.6; 139.6; 145.1; 149.15; 171.4; 174.5; 175.9; 176.10,12,16; 179.4,14,18; 182.11; 183.6; 189.6; 190.5; 196.3; 198.9,16,19; 201.10; 202.6,9; 209.5,10; 210.5,9,11; 212.7; 214.16; 216.11; 217.8; 218.8; 220.2,4; 223.12,18,19; 225.16; 226.4,6,12; 227.18; 229.1,17; 230.3,12; 232.18,24; 234.4,7. // CÕ TODO ESTO , 108.2 "et cõ todo esto se a mĩa gente for vençuda et eu ficar viuo, quero rreçeber baptismo". Véase 7. // EN TODO ESTO , 94.7 "Et en todo esto [...] nõ conosçerõ Calrros". // EN ESTO, 207.17 "Et en esto podemos entẽder que deboamente oe el et rreçebe o rrogo dereito"; 216.5 "Et acorda en esto San Jeronimo"; 220.9 "Et en esto acorda San Jeronimo"; 222.17 "Et eles falando en esto Sayoane chamou na porta et abrironlla". // POR ESTO, 21.4 "Et por esto et porque nũca quedaua fazẽdo bẽ era chamado Justo"; 32.2 "vio que se eles por esto nõ queriã tornar aa creẽça"; 33.11 "Et por esto aquel home foi preso et ferido"; 51.11 "et por esto lle queria mal Erodes"; 57.7; 107.7; 112.8; 114.6; 131-132.17-1; 139.15; 209.15; 215.8. Véase POR 1. // SOBR' ESTO, 94.6 "Sobr' esto falaras cõ el". Véase SOBRE.
____ 2.- adj. dem., ESTE, 4.6 "-Este home que aqui ven conosco"; 13.12 "et gloria de loor rreçebeu este santo omẽ da boca deles"; 17.10 "ao que este liuro mãdou scripuir"; 17.15 "quen este liuro leer ou oyr leer"; 20.3 "Et este Santiago en seendo en Iherusalem"; 20.9 "este Santiago Alfeu foy ordenado en bispo"; 26.8 "-Este Ihesus que se agora d' aqui partira de vos"; 26.16 "et este testemoyo"; 28.13 "que perdoes a estes este pecado"; 29.1,5,11,15; 30.1; 31.7; 45.4,8; 54.1; 59.10; 67.1,2; 80.10; 82.2; 91.13; 92.3; 109.3; 132.16; 139.12; 161.1,6; 171.13,16; 174.2,9; 176.10,11; 178.6; 180.4; 195.14; 196.8; 199.17; 200.11; 206.1; 234.3. ESTES, 16.17 "Estes miragres et outros moytos"; 23.6 "por que vos leixades asi enganar a estes encãtadores?"; 81.3 "et despois que conquereu estes lugares"; 103.4; 131.7; 181.9; 184.9,13; 219.5,7; 225.6. ESTOS, 164.2 "Et ençima d' esta taboa estã escriptos estos vesos". ESTA, 11.18 "et quiso que viese aqui cõtar esta grraça"; 15.5 "fays que se açenda esta cãdea por si"; 24.12 "Et pois que tomou esta rrazõ"; 25.1; 26.16; 40.2; 51.2; 58.7,9; 59.2,11; 74.1,3,9; 107.8; 148.1,12; 157.4; 159.5; 160.4; 164.3,5; 165.9; 184.13; 187.3; 221.7; 223.17; 230.11; 232.21,22. ESTAS, 79.4 "Todas estas terras et lugares et vilas"; 81.3 "maldiso estas trres çidades"; 81.7; 132.13 "en estas tres igleias se deuẽ de rrazoar et defiinçer"; 147.11 "et vin a estas terras estrayas"; 161.6 "et asi por estas mĩas mãos o medy"; 207.7; 210.5; 214.8; 215.11; 218.13. // EN ESTA GISA, véase GISA. // OJE ESTE DIA, véase OJE.




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL