logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra guarda como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.16 Rows
- Número de acepcións atopadas: 15.
- Distribución por dicionarios: CANTIGAS DE AMIGO (2), CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CONCELLO DE NOIA (1), CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (2), CRONOLOXÍA (2), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), Nunes2 (1), LIBRO DE NOTAS (3).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

J. J. Nunes (1928): Cantigas d' amigo dos trovadores galego-portugueses. Vol. III \(Glossário\). Coimbra: Imprensa da Universidade.
guarda
f. s. f. meter guarda, CCCCXLIX, 25, atender, olhar. (Cantigas d' amigo).
Guarda
f. s. f. DXII, 6, etc., cidade de Portugal. (Cantigas d' amigo).

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
guarda
(do germ. warta): observação, vigilância. Epígr. da cant. 312.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
garda
guarda
subst. subst. 'defensa, protección'. Para a acepción específica destes exemplos véxase dereito2e. Garda, "pedeu a mỉ, notario, que le dese testemoyos, quantos le conprisẽ, para garda do seu dereito" 23.44 (1406); "notario, que así llo dese sinado para garda do dereito do dito seu marido et seu" 47.50 (1450). Guarda, "llo dese cõ meu nome et synal para guarda do seu dereyto" 14.31 (1395); "en prueua et guarda et defensión cada vno de su derecho" 46.45 (1450).

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
guarda
garda
guarda
garda
plur. 'protección, guarda, protector, guardián, guardia' , postverbal de guardar o ya tomado del germ. WARDA. Formas: guarda 56.46 "ficara(m) por - do rreyno", 156.16, 700.33 "seu fillo por - da terra", 760.13, 797.12 "que fosse cõ el por - do jnfante", 801.36, 813.224 "para leuarllos por - do porto de Valença", 861.2 (c. 597) "por - de seus nauios", 231.29 "que guardã aos rrex de Castella et esta - llis foy dada", 826.5 "da gran - que y por el auja", 881.8 (c. 621) "tomar terra eno areal porlos apremar mays et llis uedar esse passo et essa - ", 882.12 "nẽ aujã - nẽ saluamento a nẽhũa parte das do mũdo", 114.97 "en - ", (id. 312.22, 316.45 "que llj ouuesse en - o corpo", 327.52, 331.30, 333.38, 362.33, 432.28, "recebo en mjna - ", 433.7 "deu seu rreyno en - ao Çide", 475.6, 499.3, 506.8, 553.17, 608.23, 619.55, 632.9 "que fiquen en uossa - ", 637.45, 722.6, 761.33, 775.11,24, 780.23, 784.27 "as donas en - " ); garda 58.13 "nos Deus posso en - de toda a cristiãdade", 705.11, 840.34 "nõ teuo y outramente - nẽhũa que poder auer contra el"; guarda mayor 376.26 "que era - da hũa porta da villa", 713.31 "poseo por - sobre todos os veladores". El plur. guardas en 173.35 "aquellas - que o auyã d' aguardar a Yseem", 330.12 "feytas por - dos ganados et dos lauradores", 481.13 "a uos enviey cõ el por - et por amparadores do seu corpo", 494.24 "pose y suas - ", 506.4 (c. 340) "pose - que o guardauã de dia et de noyte", 512.9, 531.16, 543.3 "polas - et polas rrendas", 879.6 (c. 617) "quando as - et o apelido da oste acudirõ". La forma guarda es la mod. port. y se conoce desde el s. XIII: a. 1228 "custodes qui uulgariter guarde uocantur" (Ferreiro V, Apénd. p. 40); a. 1262 "de azarias e de guardas a quinta parte" (Portel p. 140); CSM 64.34 "que lle desse guarda por que ouvess' a catar", 106.55 "a guarda, quand' esto viu, / log' abriu / a carcer", etc.; Pero Garcia d' Ambroa (1131, 1599) "demo leu' a guarda que lh' eu sey" (20); Martin Codax (887, 1281) "e nulhas guardas migo non trago" (11), etc.; Cr. Troyana "tragia arredor de sy moy bõas guardas que... o guardauã" (II, 11.6); a. 1441 "a qual levou en seu poder pera guarda de seu dereito" (Ferro2 p. 37); a. 1442 "pera guarda de seus dereitos" (id. 42); cfr. Cr. 1344 "et fezeo guarda moor sobre os uelladores todos" (fol. 272aR). La forma gall. es garda, que a veces aparece en textos ports. hasta el XV: a. 1262 "de azarias et de gardas quinta parte" (PMH Leges 702); a. 1277 "et uos almoxarifus teneatis eos in garda" (Port. meridional, 250); a. 1289 "por a garda desse castelo" (Portel p. LXXV); Martin Codax (887, 1281) "e nulhas gardas migo non trago" (11, en el ms. Vindel); Gal. Estoria "et eu nõ som garda de meu yrmão" (12.22); Cr. Troyana "rogo aos dioses que te rreçeban en sua garda" (I, 202.16); Miragres "seẽdo as gardas do altar ẽno lugar" (p. 4), "entõ as gardas sayrõ depos el... pero nõno virõ" (p. 193); Corónica Iria "asi como se viese solto pero con boas gardas" (p. 66); a. 1459 "asy sinado pera garda de seu dereito" (Ferro2 p. 80); a. 1433 "pera garda de seu dereito... pera garda delles" (id. 256); Frades Menores "virom as gardas que os gardavam" (I, 29); Vida S. Bernardo "foy tomado e posto ẽ prisom e garda" (p. 56). Véase en Morais guarda y en E. Rodríguez garda. En cast. desde 1129 (Oelschläger y Corominas DCELC II, 815).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
guarda
f. f. escolta; guard, escort: tragia arredor de sy moy bõas guardas que... o guardauã moy lealment, II 11.6, I 203.11.
guarda
f. [f.] defensa, protección, resguardo; protection, safety, defense: diomedes que aly coydou a auer guarda fuj moy mal rreçebudo, II 225.4, II 210.19.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{guarda}
.- GUARDA (1138b-9a: 1262): 1228 "custodes qui uulgariter guarde uocantur suis sint" (Ferreiro V, 40).
{guarda roupa}
.- GUARDA-ROUPA (1139b: XVI): 1326 "o pano grande ancho que se enna archa da guarda roupa... enna archa da guarda roupa" (CDGH 300.15, 17); 1452 "em nossa guarda Roupa" (Desc. Portug. Supl. 161-31).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
guarda
s. f s. f.: 64.34, 106.55 A guarda... log'abriu / a carcer; 116.56 sas guardas y poseron; 146.23 era mantẽedor / dela e ar do seu aver / bõa guard'; 350.46 te fez dos santos fror / e guarda do peccador.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
guarda-cós
= sobreveste: {Johan Garcia de Guilhade} da vossa capa e vosso guarda-cós / ... vos provaremos nós / que an quatr' anos 209.19.

Nunes2
guarda
Dar guarda, CCXXXVI, 1, vigiar. (Cantigas d' amor).

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
garda
guarda
f. f. "Garda, protección, amparo, acción de defender e protexer".
____ garda (7): "lle encomẽdou / a garda dela para que a touese por el, para que o acollese en ela a el e a seu fillo" 1349, "lo ẽntendía aver de menster para en todo tenpo para / en garda de seu dereyto" 1727, 1844, "poño so garda e anparo e defendemẽto da coroa rreal do dito meu / señor el rrey a dita mjña casa e a mjña persona" 1847, 1861, 1870, 2469; guarda (1): "para guarda de meu dereyto" 1857.
________ Der. de gardar (vid.), ou directamente do xerm. warda "acto de buscar coa vista", "gardián", "atalaia", "garita". A forma port. mod., e dialectal en gal., é guarda, coñecida desde o séc. XIII, en 1228 en textos gal. administrativos e nas CSM; hai antecedentes de garda tamén desde o XIII, e atéstase en documentos portugueses ata o XV (Lorenzo Crónica s.v. guarda). Outros exemplos da convivencia de formas con wau e sen el en Ferreira Fuero Real (s.v. guarda), Martínez Montederramo (s.v. guarda) e Tato Santiago (s.v.). En Galicia consérvase o wau nunha área que abrangue o gal. oriental, a maior parte de Ourense e falares do Baixo Miño pontevedrés (Fdez. Rei Dialectoloxía pp. 51-2, mapa 18). Para a distribución dialectal mod. en gal., vid. gardar.




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL