logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra foro como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.17 Rows
- Número de acepcións atopadas: 17.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (4), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), VOCABULARIO 1275 (1), LIBRO DE NOTAS (8).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
foro
subst. .- subst. 1.- 'canon ou pensión que se pagaba en virtude deste contrato (de aforamento)'. Foro, 22.13 (1403) "que dedes a nós et ao dito moesteiro en cada hũu ano, por rrenda et foro et çenso (...) por dito casal (...) vijnte morauidís de dez dineiros o morauidí"; 25.19 (1409) "afórouos os ditos herdamentos (...) porlos quaees herdamentos que vos así arrendo (...) me vós et vosas vozes auedes de dar a mỉ et a todas mỉas vozes para senpre por foro et çenso (...) en cada ũu ano vijnte et dous morauidís (...) por día de San Migell de setenbro"; 25.31 "et tal que nos page o dito foro"; 30.22 (1415) "et outrosí que posades yr perlo mar et leuãtar per el o dito lagar quanto quiserdes sen perjuíso do dito moesteiro et dos outros seus lagares, porlo qual deuedes de dar por foro en cada hũu ano ao dito moesteiro oyto morauidís", 30.43 "que entõ o façades a atal persona que seja mysuráuel et bõo rreparador et page ben o dito foro ao dito moesteiro", 30.46; 31.32 (1417), 36, 46, 51, 67; 37.32 (1434) "pagando os ditos moços, sete brancas cada ano de çensso para senpre, que lle ven de pagar aa dita súa parte, et que ficase a saluo ao dito Juã Vidal o foro da confraría de Santa María, que el ten aforado"; 38.27 (1435), 33, 46, 49; 48.17 (1455), 19, 35; 50.38 (1462), 76; 51.86 (1463) "porlo dito foro et çenso en cada ano"; 54.23 (1472) "porlo qual me avedes de dar et pagar de foro et pensõ en cada hũu ano et por cada hũu día de Santa María d' agosto de cada ano çent morauidís vellos"; 55.15 (1476), 28; 56.44 (1477), 54; 66.45 (1497) "sen que ajades de pagar os ditos çinquoenta morauidís nẽ outro foro nẽ pensyón algũa"; 67.70. Foros, 10.76 (1390) "et deuedes seer obedientes et seruentes et mãdados ao dito moesteiro et pagarlle os ditos foros et rrendas sem pleito et sem contẽda algũa"; 11.22 (1390); 35.29 (1422). {Cfr. s.v. cargo, encargo, penson}
____ 2.- 'poder, competencia, lei que por dereito lle corresponde'. Foro, 10.109 (1390) "rrenũçiamos (...) a todo foro et vso et custume et priujleg(u)ios et cartas de noso señor o papa"; 25.43 (1409) "rrenũçio tódaslas leys et dereitos (...) et a todo foro et vso et custume et priuelegios". Foros, 10.103, 107 (1390) "Et a esto rrenũçiamos tódaslas leys et foros et dereitos escriptos et nõ escriptos (...) et a de media do justo preço (...) et de engano et força et a tódaslas outras leys et foros et dereitos (...) que em contrario desto seiã"; 25.41 (1409) "rrenũçio tódaslas leys et dereitos que en cõtrario desto sejan (...) et a tódaslas outras leys et foros et dereitos así canõicos como çeuijs et monyçipaes et enpereaes"; 31.56 (1417) "et sobre parte delo rrenũçiamos en gẽeral et en espeçial a toda [eyxepçón et] ley et dereitos et foros et vsos et costumes en que dis que as leys deuẽ de seer declaradas ẽnos jnstromẽtos"; 34.36 (1422); 36.31 (1425); 40.29 (1440); 41.29 (1443); 42.19 (1445); 43.31 (1447); 51.108 (1463); 55.64 (1476); 64.54 (1493); 67.46 (1499); 69.64 (1503).
________ 3.- 'contrato, escritura'. Foro, 10.81 (1390); 22.25 (1403); 25.26, 32 (1409); 30.31, 40, 50 (1415); 31.46 (1417); 36.7, 27, 41, 60 (1425); 38.11, 36, 47, 52, 65 (1435); 48.13, 16 (1455); 50.5, 6, 59, 66, 71, 73 (1462); 54.7, 28, 33, 35 (1472); 56.11, 39 (1477); 66.6, 19, 62 (1497); 67.74 (1499). Cfr. s.v. carta6.
forro
foro
adx. adx. 'exento, libre, que non ten carga ou gravame'. Forro, 31.25 (1417) "e deuédesnos de dar vós et vosas voses a nós et a nosas voses o quarto de todo o vjño et de tódaslas outras cousas que Deus en ela der quito et forro de [todos os foros...] pago de todo o vjño"; 44.49 (1448) "eu (...) et dita mjña moller avemos de fazer et plantar forro et quito de todo custo, dísjmo a Deus primeiramente pago et mays en cada ũu ano, vijnte et quatro meloos". Foro, 10.56 (1390) "et sem desconto desto d' alí endeante que sejades tjúdos de nos dar cada ano no dito lugar quito et foro de todo custo aa dorna a terça parte do bjño que uos Deus em ella der cada ano". Forros, 44.59 (1448) "sejades tĩjúdos et obligados de dar et pagar (...) en cada ũu ano dez et oyto morauidís de moeda vella branqua, en tres dineiros, ou moeda corrente porlos tenpos que os valla, forros et quitos et exsentos, sen en eles seer feito desconto algũu"; 51.38 (1463); 54.27 (1472); 56.29 (1477); 57.19 (1478). Foros, 50.25 (1462) "por preço et contĩja de trinta et tres morauidís (...) foros et quitos et exsentos, saluados, sen eles seer feito desconto algũu".

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
foro
'fuero, jurisdicción' , del lat. FŎRUM (REW 3459). Véase para la evolución semántica Merêa Forum. Formas: foro 5.25 "com̃o per - ", 13.5 "chegarõ a - de Galliza" (PCG 362b50 "al faro"; Cr. 1344 II, 411 "faro" ), 496.17 "com̃o dizẽ ao - de Castela aleyuoso et a - de Frãça abuzador", 625.35 "segũdo - dos fillos dalgo", foros 230.12 "os - antigos de Sopuluega", 257.9 "deulli boos - ", 320.20, 442.28, 542.22, 551.16, 761.46, 892.62, 894.53, 899.11, fforos 903.94 "el que deu os boos - ". Es de uso normal desde el XIII, aunque aparece antes en textos latinos. Por ej. a. 1105 "et quia est lee et foro de rex de legione" (Ferreiro III, Apénd. 57); a. 1124 "et hoc est foro... a foro de caualeiro" (PMH Leges 362, 363); a. 1096 "que faciamus kartam de bonos foros ad uos bonos homines... damus uobis foros" (id. 352), etc.; CSM 225.23 "a foro d' Espanna", 345.44 "que per dereit' e per foro non devia a seer"; Pero da Ponte (1180, 1646) "mays entende / mui ben os foros da terra" (28); Afons' Eanes do Coton (1113, 1581) "jurouos que non sey / bem este foro de Leon" (16); a. 1290 "con seu muyno e cun seus foros... e dos sobreditos foros... dos foros que vos ende deren" (Duro p. 162); a. 1291 "e fazede dela a tal foro como eu devia a façer" (id. 163); a. 1295 "e pagado o foro ao mosteiro" (id. 164) (id. 165); a. 1296 "que pague os foros ao mosteiro" (id. 166); a. 1304 "para nos pagar o dicto foro... que nos façades ben e compridamente os foros" (id. 168); a. 1324 "e paguen todolos foros" (id. 175); Cr. 1344 "o que deu os bõos foros a Castella" (III, 122); Gal. Estoria "se algũas lees ou foros aviã" (113.6), etc. Véase Morais y acepciones galls. en E. Rodríguez. Para el cast. Corominas DCELC II, 589.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{foro}
.- FORO (1013b: 1124): 1105 "et quia est lee et foro de rex de legione" (Ferreiro III, 57).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
foro
for
s. m s. m.: foro, costume: 345.44 per foro non devia a seer; 392.28 for'é d'Estremadura / De jurar sobre tal feyto || a for d'Espanna , a foro d'Espanna : sublinha uma afirmação: 198.12 luitavan e fazian gran festa, a for d'Espanna ; 225.23 mui grand'esforço fillou, a foro d'Espanna .

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
foro
: {Afons' Eanes do Coton} juro-vos que non sei / ben este foro de Leon 39.16; 86.3.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
foro
subst., .- subst., 'fuero'. Del latín FŎRUM; a. 1228 "ille et quantos com el moraren ayan foro" (15.15), 17.7, 18.13, 20.4,6,18,24,27, "e dou a uos foros en que senpre uiuades" (15.8), 21.5,6; a. 1253-54, 14.12.

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
foro
m. m. 1. "Foro, contrato mediante o cal unha persoa cede a outra o dominio útil dun terreo mediante o pagamento dunha renda". Eran uns arrendamentos a longo prazo, hereditariamente transmisibles e que caracterizou en grande medida o réxime agrario da Galicia medieval (vid. Valdeavellano Instituciones pp. 250-251, e E. Rodríguez s.v.).
____ foro (63): "Foro da herdade de Santiagiño para / vjna que aforou o dito Johán Martíns do señor" 12, 31, 131, 148, 154, 155, 194, 222, "Foro que feso a Garçía Picheleyro de terreo / para casa" 224, "De como quitou Sueyro Gomes a Fernán Gonçalues de Rriãjo / o foro do vjno de hũu baçelo por súa vida" 231, 273, 280, "Como desatarõ hũu foro Johán Bõo / e Gonçaluo de Treytes e o derõ por njgũu" 285, 300, 1029, 1050, 1054, 1057, 1138, 1147, 1164, 1204, 1220, 1239, 1255, 1257, 1287, 1312, 1405, 1411, 1429, 1531, 1546, 1550, 1559, 1562, "faço foro da dita casa formal" 1563, 1569, 1975, 2000, 2009, 2013, 2015, 2025, 2034, 2391, 2418, 2419, 2426, 2431, 2432, 2433, 2437, 2468, "outorgamos dúas cartas de foro e çẽso perpetuũ" 2572, 2824, 2847, 2867, 2869, 2869, 2895, "que lle mostrase qualque(e)r / foro ou contrabto que sobre el teuese" 3002, 3007; foros (3): "todos quantos bẽes rraýses eu teño ẽna dita fregresja: casas, cortes, eyras, enxidos, / bjnas e herdades e foros" 1275, 1283, "quaes personas aujã feyto foros das vjnas da dita grãja" 2983.
________ 2. "Foro, cantidade de cartos ou especie que se paga polo dito contrato".
________ foro (14): "que me dedes / de foro en cada ano para senpre jamays vós e vosas boses e a mỉ / e aas mjñas, en vosas vjdas o quinto do vjno á dorna ... forro e quito de toda / costa" 1043, 1046, 1160, 1226, 1232, "avedes vós e vosas boses de pagar o foro á dita / egleia" 1283, 1283, "pagado o desmo e foro que se delas ha de pagar" 1287, 1574, "pagar o dito foro dos ditos VJ morauidís en cada hũu ano" 1992, 2027, 2036, 2567, 2870; foros (1): "avedes de pagar os foros / segũdo que pagã os outros foreyros" 1152.
________ Do lat. fŏrum "os tribunais de xustiza", antes "recinto sen edificar", "a praza pública". De uso normal desde o séc. XIII nas CSM, aínda que aparece antes en doc. latinos de orixe galega: foro en 1105 (Lorenzo Crónica s.v.). Outros exemplos do XIII: foro e foru en 1230 (CDOseira I p. 316), e mais en Montederramo (Martínez Montederramo s.v.).
forro
foro
adx. adx. "Forro, libre de certa carga".
____ forro (1): "que me dedes / de foro (...) o quinto do vjno á dorna (...) forro e quito de toda / costa" 1046; foro (1): "avedes de dar vós e vosas boses a mỉ e aas mjñas o quarto do vjno / que Deus en ela der á dorna, foro, libre e quito sen descõto algúo" 2405.
________ Do ár. horr "libre, de condición libre". Documéntase forri nun texto latino de orixe portuguesa de 1170 (DELP s.v.). Tamén se documenta no Fuero Real tanto adx. coma subs. (Ferreira Fuero Real s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL